Przejdź do zawartości

Suddivisione Orografica Internazionale Unificata del Sistema Alpino

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Podział Alp według klasyfikacji SOIUSA

Suddivisione Orografica Internazionale Unificata del Sistema Alpino[a] (w skrócie SOIUSA) – system klasyfikacji podziału Alp z punktu widzenia geograficznego i toponimii. Zaprojektowany przez włoskiego badacza Sergio Marazzi w 2005 roku.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Klasyfikacja SOIUSA została zaproponowana przez Sergio Marazzi w celu ujednolicenia istniejących podziałów Alp oraz stanowi alternatywne dla tradycyjnego ujęcia Alp według klasyfikacji Partizione delle Alpi, która została przyjęta w 1926 roku przez Congresso Geografico Italiano[1]. Klasyfikacja SOIUSA uwzględnia różne systemy klasyfikacyjne (oparte na literaturze europejskiej w celu ich normalizacji), które obecnie są w użyciu (np. niemiecko-austriacką klasyfikację Alpenvereinseinteilung der Ostalpen lub austriacką klasyfikacje Geographische Raumgliederung Österreich). Klasyfikacja została przedstawiona na wykładzie zorganizowanym przez Club Alpino Italiano w dniu 6 kwietnia 2006 roku[2].

Struktura

[edytuj | edytuj kod]
Piramida poziomów w klasyfikacji SOIUSA

W klasyfikacji SOIUSA podstawowy podział wyróżnia dwie jednostki wchodzące w skład łańcucha górskiego Alpy: Alpi Occidental (pol. Alpy Zachodnie) i Alpi Orientali (pol. Alpy Wschodnie), zastępując klasyczne, włoskie ujęcie z podziałem na trzy podstawowe jednostki: Alpi Occidental (pol. Alpy Zachodnie), Alpi Centrali (pol. Alpy Środkowe) i Alpi Orientali (pol. Alpy Wschodnie) oraz grupuje poszczególne poziomy w hierarchiczną piramidę według jednakowych skal i zasad. Hierarchia systemu wyróżnia grupy górskie wyższego poziomu (wł. raggruppamenti di grado superiore) – wyznaczone na podstawie kryterium geomorfologicznego, altymetrii oraz uwzględniające aspekty historyczne i grupy górskie niższego poziomu (wł. raggruppamenti di grado inferiore) – wyróżnione na podstawie kryteriów alpinistycznych[1].

W poziomach wchodzących w skład grupy górskie wyższego poziomu wyróżnia się następujące elementy[1]:

W poziomach wchodzących w skład grupy górskie niższego poziomu wyróżnia się następujące elementy[1]:

  • 333 supergrup (wł. supergruppi, SPG);
  • 870 grup (wł. gruppi, GR);
  • 1625 podgrup (wł. sottogruppi, STG).

Dodatkowo w klasyfikacji wyróżnia się 5 poziomów pośrednich.

Nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Nazwy obiektów geograficznych wchodzących w skład poziomu grupy górskie wyższego poziomu, zapisywane są w czterech językach, które głównie są używane w Alpach (niemiecki, francuski, włoski i słoweński) oraz dodatkowo w języku angielskim. Nazwy obiektów geograficznych wchodzących w skład poziomu grupy górskie niższego poziomu podawane są tylko w językach narodowych danego regionu[1].

Przykład nazewnictwa

[edytuj | edytuj kod]

Dla rzędu grupy gór wyższego poziomu podano przykład zapisu dla podsekcji Alpi del Moncenisio (pol. Północne Alpy Kotyjskie; STS.4.III). Dla rzędu grup gór niższego poziomu podano przykład zapisu dla podgrupy Gruppo d'Ambin (pol. Ambin; łańcuch górski wchodzący w skład Alp Kotyjskich)[3].

Podsekcja Alpi del Moncenisio (it) jest również nazywana: 

Nördliche Cottishche Alpen (de),
Alpes du Mont Cenis (fr),
Severne Kotijske Alpe (sl),
Northern Cottian Alps (en).

Podgrupa Ambin, położona na pograniczu włosko-francuskim, nazywana jest: 

Groupe d'Ambin (fr),
Gruppo d'Ambin (it).

Kodowanie

[edytuj | edytuj kod]

Kod SOIUSA zbudowany jest w następujący sposób[4]:

  • 2 główne części (PT):
    • Alpi Occidental (pol. Alpy Zachodnie) oznaczane są rzymską liczbą I;
    • Alpi Orientali (pol. Alpy Wschodnie) oznaczone są rzymską liczbą II.
  • 5 głównych sektorów (SR):
    • w Alpach Zachodnich:
      • Alpi Sud-occidentali (pol. Alpy Południowo-zachodnie) identyfikowane są poprzez wielką literę A;
      • Alpi Nord-occidentali (pol. Alpy Północno-zachodnie) identyfikowane są poprzez wielką literę B.
    • w Alpach Wschodnich:
      • Alpi Centro-orientali (pol. Alpy Centralno-wschodnie) identyfikowane są poprzez wielką literę A;
      • Alpi Nord-orientali (pol. Północne Alpy Wapienne) identyfikowane są poprzez wielką literę B;
      • Alpi Sud-orientali (pol. Południowe Alpy Wapienne) identyfikowane są poprzez wielką literę C.
  • 36 sekcji (SZ): oznaczone są numerami od 1 do 36;
  • 132 podsekcje (STS): identyfikowane w ich własnych sekcjach do których należą poprzez zapis w liczbach rzymskich, należy liczyć każdą podsekcję;
  • 333 supergrup (SPG): identyfikowane w ich własnych podsekcjach do których należą poprzez zapis wielkimi literami, należy liczyć każdą supergrupę;
  • 870 grup (GR): identyfikowane w ich własnych supergrupach do których należą poprzez zapis w liczbach arabskich, należy liczyć każdą grupę;
  • 1625 podgrup (STG): identyfikowane w ich własnych grupach do których należą poprzez zapis małymi literami, należy liczyć każdą podgrupę;

Przestrzeganie powyższych zasad i używanie znaków interpunkcyjnych (/; -; .; -; . i .) spowoduje, że szczyt będzie zapisany w następujący sposób[4]:

rzymska liczba (I lub II) / duża litera (A, B lub C) - liczby od 1 do 36 . liczba rzymska - duża litera . liczba arabska . mała litera

W niektórych kodowaniach może na końcu zabraknąć małej litery ponieważ niektóre grupy nie są podzielone na podgrupy. W rzadkich przypadkach (np. odnośnie do szczytu Monte Tagliaferro[b]) podgrupa dzieli się dodatkowo jeszcze na sektory. W takich przypadkach po ostatniej małej literze stosujemy ukośnik / i po nim pojawia się druga mała litera (zapis w postaci: rzymska liczba (...) mała litera / mała litera)[4].

Przykład kodowania

[edytuj | edytuj kod]

Monte Bianco (pol. Mont Blanc) kodowany jest w następujący sposób[4]: I/B-7.V-B.2.b

gdzie:

  • I oznacza, że Monte Bianco należy do głównej części Alpi Occidentali (pol. Alpy Zachodnie);
  • B oznacza, że Monte Bianco należy do głównego sektora Alpi Nord-occidentali (pol. Alpy Północno-zachodnie);
  • 7 oznacza, że Monte Bianco należy do sekcji Alpi Graie (pol. Alpy Graickie);
  • V oznacza, że Monte Bianco należy do podsekcji Alpi del Monte Bianco (gdzie Alpi del Monte Bianco jest piątą z sześciu podsekcji w składzie podsekcji Alpi del Monte Bianco);
  • B oznacza, że Monte Bianco należy do supergrupy Massiccio del Monte Bianco (pol. Massif du Mont-Blanc; gdzie Massiccio del Monte Bianco jest drugą supergrupą z trzech w składzie podsekcji Alpi del Monte Bianco);
  • 2 oznacza, że Monte Bianco należy do grupy Gruppo del Monte Bianco (gdzie Gruppo del Monte Bianco jest drugą grupą z ośmiu w składzie podsekcji Alpi del Monte Bianco);
  • b oznacza, że Monte Bianco należy do podgrupy Monte Bianco (gdzie Monte Bianco jest drugą z sześciu podgrup w składzie grupy Gruppo del Monte Bianco).

Klasyfikacja SOIUSA[1]

[edytuj | edytuj kod]

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  • W klasyfikacji zachowano włoskie nazewnictwo.
  • Przedstawiono tylko fragment klasyfikacji, która uwzględnia następujące poziomy: główne części, główne sektory oraz sekcje.
  • W przedstawionym fragmencie klasyfikacji, zachowano jej kodowanie dla poszczególnych poziomów.

I. Alpi Occidentali (Alpy Zachodnie)

[edytuj | edytuj kod]
Podział Alpi Occidentali (pol. Alpy Zachodnie) według klasyfikacji SOIUSA

A. Alpi Sud-occidentali (Alpy Południowo-zachodnie)

[edytuj | edytuj kod]

B. Alpi Nord-occidentali (Alpy Północno-zachodnie)

[edytuj | edytuj kod]

II. Alpi Orientali (Alpy Wschodnie)

[edytuj | edytuj kod]
Podział Alpi Orientali (pol. Alpy Wschodnie) według klasyfikacji SOIUSA

A. Alpi Centro-orientali (Alpy Centralne)

[edytuj | edytuj kod]

B. Alpi Nord-orientali (Północne Alpy Wapienne)

[edytuj | edytuj kod]

C. Alpi Sud-orientali (Południowe Alpy Wapienne)

[edytuj | edytuj kod]

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ W innych językach: ang. International Standardized Mountain Subdivision of the Alps (ISMSA); fr. Subdivision Orographique Internationale Unifiée du Système Alpin (SOIUSA); niem. Internationale vereinheitlichte orographische Einteilung der Alpen (IVOEA) i słoweń. Enotna Mednarodna Orografska Razdelitev Alp (EMORA)
  2. ↑ Szczyt Monte Tagliaferro kodowany jest w następujący sposób: I/B-9.III-C.7.b/a. Szczyt Monte Tagliaferro wchodzi w skład podgrupy Costiera del Tagliaferro, która dodatkowo podzielona jest na cztery sektory

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d e f Sergio Marazzi: La “Suddivisione orografica internazionale unificata del Sistema Alpino” (SOIUSA). Fioridimontagna.it. [dostęp 2015-01-03]. (wł.).
  2. ↑ SOIUSA conference. Losportitaliano.i. [dostęp 2015-01-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-03)]. (wł.).
  3. ↑ Sergio Marazzi: Suddivisione orografica internazionale unificata del Sistema Alpino. Fioridimontagna.it, 2012. [dostęp 2015-01-12]. (wł.).
  4. ↑ a b c d Sergio Marazzi: Atlante Orografico delle Alpi. SOIUSA. Priuli & Verlucca, 2005. ISBN 978-88-8068-273-8.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Suddivisione_Orografica_Internazionale_Unificata_del_Sistema_Alpino&oldid=74009736”