Paweł z Teb

Święty
Paweł z Teb
	pierwszy pustelnik; wyznawca; święty mnich
	; Św. Paweł z Teb, mal. José de Ribera (1640).
Data i miejsce urodzenia	228 ; Teby
Data śmierci	341
Czczony przez	kościoły chrześcijańskie
Wspomnienie	10 stycznia (kat.); 15/28 stycznia (praw.)
Atrybuty	kruk, kruk z chlebem w dziobie, lew, przełamany chleb
Patron	paulinów
	Multimedia w Wikimedia Commons

Paweł z Teb, stgr. Παῦλος ὁ Θηβαῖος Paûlos ho Thebaîos, cs. Пaвел Фивeйский Pawieł Fiwiejskij (ur. ok. 228 w Tebach w Egipcie, zm. ok. 341) – pierwszy pustelnik chrześcijański, wyznawca, święty Kościoła katolickiego i prawosławnego.

Żywot

Jego żywot został napisany przez św. Hieronima w latach 375-377. Hieronim podaje, że informacje o św. Pawle przekazali mu uczniowie św. Antoniego Wielkiego: Amathas i Makary^[1]^[2]^[3].

Czasem mylony z innym świętym, egzorcystą o tym samym imieniu - z Pawłem Prostakiem (Paulus Simplex), żyjącym w tym samym czasie, którego żona była cudzołożnicą. Obaj byli związani ze św. Antonim Wielkim.

Święci: Antoni Wielki i Paweł z Teb, mal. Diego Velázquez, 1635, Muzeum del Prado, Madryt

Według Vita S. Pauli monachi Thebaei św. Hieronima i źródeł koptyjskich święty Paweł pochodził z bogatej rodziny. Wcześnie został osierocony i stał się właścicielem dużego spadku. W 15. roku życia udał się na pustynię. Gdy miał 16 lat, rozpoczęły się prześladowania chrześcijan za panowania Decjusza. Po dwóch latach prześladowania zakończyły się, ale Paweł pozostał na pustyni. Postanowił resztę życia spędzić w samotności na modlitwie. Mieszkał w jaskini, żywił się owocami, daktylami i pół bochenkiem chleba, który przynosił mu kruk posłany przez Boga; ubranie miał zrobione z palmowych liści. Na pustyni spędził 98 lat. Gdy Paweł miał sto trzynaście lat, odwiedził go św. Antoni. Kruk, który zawsze przynosił świętemu Pawłowi połowę chleba, tego dnia przyniósł cały. Gdy Paweł Eremita zmarł, Antoni pochował go na pustyni w dole wykopanym przez dwa lwy. Po śmierci Pawła erem zamieszkiwali jego uczniowie, od III w. do dzisiaj w tym miejscu funkcjonuje Klasztor Świętego Pawła.

Jest patronem zakonu paulinów.

Wspomnienie liturgiczne św. Pawła w Kościele rzymskokatolickim obchodzone jest 10 stycznia^[4]. Zakon paulinów jego uroczystość obchodzi 15 stycznia^[5].

Kościoły wschodnie, z uwagi na liturgię według kalendarza juliańskiego, wspominają świętego mnicha (prepodobnyj) 15/28 stycznia^[a], tj. 28 stycznia według kalendarza gregoriańskiego. Apolitikon na święto św. Pawła z Teb, który znajduje się w synaksarionie bizantyjskim, brzmi następująco: "Θείου Πνεύματος, τῇ ἐπινεύσει, πρῶτος ᾤκησας, ἐν τῇ ἐρήμῳ, Ἠλιοὺ τὸν ζηλωτὴν μιμησάμενος· καὶ δι’ ὀρνέου τραφεὶς ὡς ἰσάγγελος, ὑπ’ Ἀντωνίου τῷ κόσμῳ ἐγνώρισαι. Παῦλε Ὅσιε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἡμὶν τὸ μέγα ἔλεος" (= Natchniony Świętym Duchem jako pierwszy zamieszkałeś na pustyni, naśladując gorliwość Eliasza, karmiony przez ptaka, a św. Antoni sprawił, że poznał Cię świat jako [istotę] podobną do aniołów. Pawle święty, błagaj Chrystusa Boga, aby okazał nam wielkie miłosierdzie).

W ikonografii jest przedstawiany jako sędziwy starzec z długą brodą. Ręce ma uniesione w modlitwie. Jego ubranie jest zrobione z liści palmowych, odsłania kolana i łokcie. Często przedstawiany jest z odwiedzającym go św. Antonim.

Jego atrybutami są: kruk, kruk z chlebem w dziobie, lew, przełamany chleb.

Zobacz też

Uwagi

↑ podwójne datowanie

Przypisy

↑ Bazyli Degórski (wyd.), Edizione critica della «Vita Sancti Pauli Primi Eremitae» di Girolamo, Institutum Patristicum "Augustinianum", Roma 1987; tłum. włoskie:
↑ Bazyli Degórski (wyd.), San Girolamo. Vite degli eremiti: Paolo, Ilarione, Malco [= Collana di Testi Patristici, 126], Città Nuova Editrice, Roma 1996, s. 63-89;
↑ Bazyli Degórski (wyd.), Hieronymi historica et hagiographica. Vita Beati Pauli monachi Thebaei. Vita Hilarionis. Vita Malchi monachi captivi. Epistula praefatoria in Chronicis Eusebii Caesariensis. Chronicorum Eusebii Caesariensis continuatio. De viris inlustribus. In Regulae S. Pachomii versionem praefatio || Girolamo. OPERE storiche e agiografiche. Vita di san Paolo, eremita di Tebe. Vita di Ilarione. Vita di Malco, l’eremita prigioniero. Prefazione alla traduzione delle Cronache di Eusebio di Cesarea. Continuazione delle Cronache di Eusebio di Cesarea. Gli uomini illustri. Prefazione alla traduzione della Regola di Pacomio [= Hieronymi opera, XV || Opere di Girolamo, XV], Città Nuova, Roma 2014, s. 73-115).
↑ Martyrologium Romanum. Libreria Editrice Vaticana, 2004, s. 91. ISBN 978-88-2097-210-3.
↑ UROCZYSTOŚĆ ŚWIETEGO PAWŁA PIERWSZEGO PUSTELNIKA - 15 STYCZNIA. paulini.pl. [dostęp 2024-10-05].

Bibliografia

Paweł z Teb na DEON.pl z inicjatywy SJ i Wydawnictwa WAM za H.Frosem i F. Sową
Paweł z Teb na cerkiew.pl (opr. Jarosław Charkiewicz)

Linki zewnętrzne

Święty Paweł z Teb, pustelnik - materiały na brewiarz.pl [dostęp 2024-10-05]
Kalendarz z indeksem świętych. catholic-forum.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-12-13)]. (ang.)
Święci i błogosławieni. imiona.net.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-05-30)].
Żywot Świętego Pawła z Teb autorstwa Św. Hieronima

[6] wójne datowanie

[1] Bazyli Degórski (wyd.), Edizione critica della «Vita Sancti Pauli Primi Eremitae» di Girolamo, Institutum Patristicum "Augustinianum", Roma 1987; tłum. włoskie:

[2] Bazyli Degórski (wyd.), San Girolamo. Vite degli eremiti: Paolo, Ilarione, Malco [= Collana di Testi Patristici, 126], Città Nuova Editrice, Roma 1996, s. 63-89;

[3] Bazyli Degórski (wyd.), Hieronymi historica et hagiographica. Vita Beati Pauli monachi Thebaei. Vita Hilarionis. Vita Malchi monachi captivi. Epistula praefatoria in Chronicis Eusebii Caesariensis. Chronicorum Eusebii Caesariensis continuatio. De viris inlustribus. In Regulae S. Pachomii versionem praefatio || Girolamo. OPERE storiche e agiografiche. Vita di san Paolo, eremita di Tebe. Vita di Ilarione. Vita di Malco, l’eremita prigioniero. Prefazione alla traduzione delle Cronache di Eusebio di Cesarea. Continuazione delle Cronache di Eusebio di Cesarea. Gli uomini illustri. Prefazione alla traduzione della Regola di Pacomio [= Hieronymi opera, XV || Opere di Girolamo, XV], Città Nuova, Roma 2014, s. 73-115).

[4] Martyrologium Romanum. Libreria Editrice Vaticana, 2004, s. 91. ISBN 978-88-2097-210-3.

[5] UROCZYSTOŚĆ ŚWIETEGO PAWŁA PIERWSZEGO PUSTELNIKA - 15 STYCZNIA. paulini.pl. [dostęp 2024-10-05].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[a]