Rewolucja lutowa (1848)
| Wiosna Ludów | |||
Barykada na Rue Soufflot, w tle Panteon w Paryżu, czerwiec 1848. Malował Horace Vernet | |||
| Czas |
22 lutego – 25 lutego 1848 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Wynik |
zwycięstwo rewolucjonistów:
| ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
Rewolucja lutowa miała miejsce we Francji, w 1848 roku. W jej wyniku wprowadzono ustrój republikański na miejsce monarchii lipcowej. Uważana jest za początek tzw. Wiosny Ludów.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Jej bezpośrednią przyczyną były zarządzenia władz zabraniające publicznego bankietu na rzecz reformy prawa wyborczego, których skutkiem były manifestacje uliczne w Paryżu, rozpoczęte 22 lutego. Wojsko próbowało je stłumić, lecz spowodowało to ich nasilenie i zmusiło 24 lutego króla Ludwika Filipa do abdykacji. Po obaleniu monarchii powstał Rząd Tymczasowy, do którego weszli republikanie i socjaliści utopijni, deklarujący idee republiki socjalnej oraz swobody demokratyczne dla ludu. Rząd ten proklamował 25 lutego II Republikę Francuską. Zniesiono niewolnictwo w koloniach, zlikwidowano cenzurę oraz wprowadzono wolność prasy i stowarzyszeń. Sprawy robotników miała rozwiązać Komisja Luksemburska pod przewodnictwem Louisa Blanca[1].
W przeprowadzonych pod koniec kwietnia wyborach do Zgromadzenia Narodowego, w których po raz pierwszy wprowadzono powszechne prawo głosu (tylko dla mężczyzn), wzięło udział 9 milionów Francuzów[2].
Wybory wygrali monarchiści i burżuazja dzięki głosom chłopów. Zwycięscy republikanie wycofali się ze swych ustępstw wobec robotników, nakazując wysiedlenie z Paryża bezrobotnych.
Wkrótce z rządu usunięto reprezentantów robotników; kryzys gospodarczy oraz zwiększenie podatków spowodowały wrzenie, podtrzymując nastroje rewolucyjne i doprowadzając do manifestacji ludności w Paryżu (16 kwietnia) i na prowincji.
4 maja Zgromadzenie Narodowe ponownie proklamowało republikę, wybierając jako najwyższą władzę wykonawczą Komisję Wykonawczą. Na wieść o wybuchu powstania wielkopolskiego 15 maja odbyła się demonstracja na rzecz niepodległości Polski (tzw. dzień polski)[3].
23 czerwca wybuchło w Paryżu trwające trzy dni powstanie robotnicze zwane dniami czerwcowymi, wywołane zniesieniem warsztatów narodowych, krwawo stłumione przez gen. L.E. Cavaignaca, któremu 28 czerwca Zgromadzenie Narodowe powierzyło władzę jako prezesowi rady ministrów[1].
Klęska powstania położyła kres Wiosny Ludów we Francji. Wybrany prezydentem według zasad nowej grudniowej konstytucji Ludwik Napoleon Bonaparte dokonał zamachu stanu i w 1852 roku ogłosił się cesarzem, Napoleonem III[1][4].
Rewolucja lutowa zapoczątkowała ruchy rewolucyjne w wielu krajach, w tym także na ziemiach polskich.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Historia. Encyklopedia szkolna WSiP, red. A. Friszke, E.C. Król, wyd. 4 zm. i popr., s. 772.
- ↑ D. Mirosz, Almanach dat 1799-1918, Warszawa 2007, s. 67.
- ↑ M. Żywczyński, Historia powszechna 1789–1870, wyd. 8, Warszawa 1997, s. 359.
- ↑ Historia Polski. Kalendarium dziejów 1655-1887, red. A. Nowak, Kraków 2010, s. 383.