Tężnie w Ciechocinku
Tężnia nr I | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość |
Ciechocinek |
| Rozpoczęcie budowy |
1827 |
| Ukończenie budowy |
1854 |
Położenie na mapie Ciechocinka | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego | |
Położenie na mapie powiatu aleksandrowskiego | |
Tężnie w Ciechocinku – zespół trzech tężni solankowych, wzniesionych w XIX wieku w Ciechocinku, w województwie kujawsko-pomorskim. Jest to największa tego typu drewniana konstrukcja w Europie[1]. Zespół tężni i warzelni soli wraz z parkami Tężniowym i Zdrojowym stanowi Pomnik Historii.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Ciechocińskie tężnie zostały zaprojektowane przez profesora Akademii Górniczej w Kielcach Jakuba Graffa, w oparciu o źródła solanki odkryte tu jeszcze w drugiej połowie XVIII wieku, chociaż miejscowa ludność wydobyciem i warzeniem soli zajmowała się już w XIII wieku na mocy zezwoleń danych przez Konrada I mazowieckiego.
Tężnia numer I o długości 648 metrów, pojemności 5000-5800 m3 i tężnia numer II o długości 719 metrów, pojemności ok. 6000-6300 m3 zbudowane zostały w latach 1824–1828, tężnia numer III o długości 333 metrów, pojemności ok. 2900 m3 powstała w 1859. Podstawę tężni stanowią wbite w ziemię dębowe pale w liczbie około 7000, na których spoczywa wanna o szerokości 9 m i głębokości 1 m. Nad nią znajduje się drewniana konstrukcja świerkowo-sosnowa o wysokości 13 metrów na jarzmach wypełniona tarniną, po której spływa solanka. Tężnie ustawione są w kształcie podkowy o łącznej długości 1741,5 metrów i każda o wysokości 15,8 metrów. Solanka o stężeniu 5,8% pompowana jest ze źródła nr 11 (tzw. fontanna Grzybek) z głębokości 414,58 m i wtłaczana na szczyt tężni do specjalnych korytek. Dalej solanka przesączająca się po ścianach tężni po tarninie spływa do wanny. Pod wpływem wiatru i słońca paruje, tworząc mikroklimat obfitujący w jod, sód, chlor, brom, dzięki czemu powstało tu naturalne, lecznicze inhalatorium[2].
Tężnie stanowią drugi etap w procesie produkcji soli, gdzie następuje stopniowe zwiększanie stężenia solanki. Najmniejsze stężenie jest na tężni nr I (9%), tężnia nr III (16%) a największe na tężni nr II (30%), stąd solanka rurociągami płynie do warzelni soli (trzeci etap produkcji soli) gdzie produkowana jest sól, szlam i ług leczniczy. Pierwszym etapem w procesie produkcji soli jest pompowanie solanki ze źródła nr 11 "fontanna Grzybek". Tężnie działają również niczym gigantyczny filtr powietrza. W 1996 roku w szlamie i soli z tężni w Ciechocinku wykryto radioaktywne izotopy cezu (Cs-134 i Cs-137) pochodzące z katastrofy elektrowni jądrowej w Czarnobylu (1986), jednak ich stężenie w tych produktach nie stanowiło zagrożenia dla zdrowia ludzi[3].
W 2017 r. zespół tężni i warzelni soli wraz z parkami Tężniowym i Zdrojowym został wpisany na listę Pomników Historii[4].
W 2019 Uzdrowisko Ciechocinek pozyskało z funduszy europejskich 15 mln zł na renowację tężni (całkowity koszt zadania: 21,6 mln zł). Projekt „Modernizacja i rozbudowa infrastruktury zespołu tężni w Ciechocinku” objął remont tężni nr 1 (wymiana tarniny), tężni nr 3 (remont generalny: wymiana elementów konstrukcyjnych i wzmocnienie fundamentów) oraz budynku przepompowni solanki, a także ścieżek oraz terenu przy tężniach i przepompowni. Przeprowadzone zostaną również prace ogrodnicze terenów zielonych oraz zainstalowana zostanie instalacja do podświetlania tężni w porze nocnej[5]. Prace, przewidziane na okres marzec 2020 - grudzień 2021[6], rozpoczęto od tężni nr 3. Do remontu tężni nr 1 przystąpiono we wrześniu 2020[7].
-
Tężnia nr II
-
Tężnia nr III
-
Fragment Tężni nr I
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Ciechocinek.pl – Tężnie
- ↑ Ignacy Tłoczek, Polskie Budownictwo Drewniane, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk: Ossolineum, 1980, s. 159-160, ISBN 83-04-00678-2.
- ↑ H. L. Oczkowski, i inni (1996) Chernobyl fall out in salt from Ciechocinek, Poland. Radiation Measurements 26(5): 743-745. (DOI:10.1016/S1350-4487(97)82890-9) ; http://repozytorium.umk.pl/handle/item/1635
- ↑ 11 nowych Pomników Historii
- ↑ Tężnie w Ciechocinku będą remontowane za prawie 22 mln zł
- ↑ Tężnie w Ciechocinku do remontu. Za prawie 22 mln zł
- ↑ Tężnie w Ciechocinku będą jak nowe. Remont trwa
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Galeria tężni w Ciechocinku
- Cennik, godziny otwarcia, historia tężni w Ciechocinku
- Widok z kamery na Tężnie w Ciechocinku. ciechocinek.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-17)].
- Wirtualny spacer po tężniach w Ciechocinku