Prijeđi na sadržaj

1765

Uredi veze
Izvor: Wikipedija
Datum izmjene: 22. augusta 2023. u 21:51; autor/autorica: Alekol (razgovor | doprinosi)
Ovo je članak o godini 1765.
Milenijum: 2. milenijum
Vjekovi: 17. vijek – 18. vijek – 19. vijek
Decenija: 1730-e  1740-e  1750-e  – 1760-e –  1770-e  1780-e  1790-e
Godine: 1762 1763 1764 – 1765 – 1766 1767 1768
Karikatura kojom je Benjamin Franklin komentirao Zakon o markicama.
1765. po kalendarima
Gregorijanski 1765. (MDCCLXV)
Ab urbe condita 2518.
Islamski 1178–1179.
Iranski 1143–1144.
Hebrejski 5525–5526.
Bizantski 7273–7274.
Koptski 1481–1482.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat 1820–1821.
• Shaka Samvat 1687–1688.
• Kali Yuga 4866–4867.
Kineski
• Kontinualno 4401–4402.
• 60 godina Yin Drvo P(ij)etao
(od kineske Ng.)
Holocenski kalendar 11765.
p • r • u
Podrobnije: Kalendarska era

Godina 1765 (MDCCLXV) bila je redovna godina koja počinje u utorak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u četvrtak po julijanskom kalendaru.

Događaji

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

  • 12. 1. - Bula Apostolicum pascendi: papa brani jezuite, koji su zabranjeni u Portugalu i Francuskoj - ali zabrane se nastavljaju.
  • 23. 1. - Britanski komodor John Byron, djed pjesnia Lorda Byroan, prisvaja Falklandske otoke, osnovan je Port Egmont na zapadnom otoku (Francuzi su prošle godine osnovali naselje na istočnom otoku, kriza sa Španjolcima dolazi 1770).
  • 25. 1. - Drugi brak habsburškog nasljednika Josipa: bavarska princeza Marija Josipa (umire 1767. bez djece).
  • 6. 2. - Papa je odobrio blagdan Srca Isusova (prošireno na cijelu crkvu 1856).
  • 8. 2. - Tokom rasprave o Porezu na markice u britanskom parlamentu, irski poslanik i veteran prošlog rata Isaac Barré kaže za američke koloniste da su "Sinovi slobode" (Sons of Liberty) - protivnici novih poreza će usvojiti taj termin.
  • 9. 3. - Regionalni sud (parlement) u francuskom gradu Touloseuu nakon kampanje koju je bio pokrenuo poznati filozof Voltaire i nakon ponovljenog suđenja donosi oslobađajuću presudu za Jeana Calasa, protestantskog trgovca prije tri godine osuđenog i pogubljenog za navodno ubistvo svog katoličkog sina.
  • mart - Burmanska vojska zauzima kraljevinu Luang Prabang, potčinjava im se i kraljevina Vientian (do 1778). Ovo je sporedni ratni teatar za Burmance, koji su spremili invaziju Ajutaje (Sijam, tj. Tajland).
  • 22. 3. - Britanski parlament donosi Zakon o markicama (tzv. Stamp Act) kojim se nalaže da od 1. novembra svi dokumenti u sjevernoameričkim kolonijama moraju biti napisani na papiru sa taksenim markicama kojim se treba financirati tamo smješteni britanski garnizoni - prvi direktni porez nametnut kolonijama; ta mjera će izazvati nezadovoljstvo među kolonistima. Zakon je opozvan sledeće godine.
  • 24. 3. - Britanski parlament donosi Zakon o kvartirima kojim se sjevernoameričkim kolonistima nalaže financiraju i pruže smještaj vojnicima - zakon je zaobiđen u skoro svim provincijama, mit je da je zahtjevan smještaj u privatnim kućama (čak i po novom zakonu 1774).

April/Travanj – Jun/Lipanj

  • 5. 4. - Mason–Dixonova linija: pošto su odradili polukružnu granicu Pensilvanije i Delavera, započinju dvoipogodišnji rad na pravolinijskoj granici Pensilvanije i Merilenda, na paraleli 39°43′ N.
  • 7. 5. - Porinut brod HMS Victory, u službi od 1778. do danas.
  • 10. 5. - Zakon o kupovini Mana: britanska vlada je otkupila od vojvotkinje od Atholla feudalna prava nad otokom Man, čime je "revestiran" britanskoj kruni.
  • 18. 5. - U požaru je stradala jedna četvrtina Montreala (tada je imao svega 5.700 stanovnika).
  • 26. 5. - Tokom šetnje glasgowskim parkom, James Watt dobija ideju kako unaprediti Newcomenovu parnu mašinu: kondenzovati paru u zasebnoj komori, kako se ne bi hladio cilindar sa klipom.
  • jun-oktobar - Crnogorski vladika Vasilije Petrović po treći put putuje u Rusiju, gdje umire dogodine.[1]
  • 5. 6. - Rapski biskup Ivan Luka Garanjin postaje splitski nadbiskup i metropolit (do 1783). U Rab je u prosincu imenovan Ivan Krstitelj Jurileo (do 1771).
  • 21. 6. - Na snagu stupio Zakon o kupovini Mana temeljem koga je britanska vlada od vojvotkinje Charlotte od Atholla otkupila nominalno suvereni Otok Man, čime je to područje i formalno palo pod britansku vlast.
  • 25 - 28. 6. - Francuska ekspedicija na Larache u Maroku: bombardovali su luku, uništili jednu luku ali marinci su poraženi. Zarobljenici se izgleda koriste u gradnji luke Essaouira (Mogador).

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

  • 14. 8. - Na bostonsko Stablo slobode (Liberty Tree) obješena simbolička lutka s likom Andrewa Olivera, britanskog službenika zaduženog za primjenu nepopularnog Zakona o markicama u Massachusettsu; taj čin označava simbolički početak otpora sjevernoameričkih kolonista protiv britanske vlasti. Iz grupe Loyal Nine nastaju "Sinovi slobode".
  • Pećka patrijaršija:
    • ove godine - Patrijarh Vasilije Jovanović-Brkić je oklevetan, zbačen i proteran na Kipar. Nasleđuje ga Kalinik II Grk, a patrijaršija je ukinuta sledeće godine.[2]
    • 15. 8 - Bogati carigradski Grk, Portin poverenik za Vlašku, Đorđe Spataris obešen pred kućom pod optužbom izdaje, imanje mu je konfiscirano - ustanovljeno da mu je velike svote dugovala Pećka patrijaršija. Carigradski patrijarh Samuilo nudi da ih otplati, pod uslovom da Pećka patrijaršija bude priključena Vaseljenskoj.[3][4]
"Šah Alam daje Diwani Lordu Cliveu"
  • 6/7. 9. -Kamenovana kuća u Môtiersu u Švajcarskoj, u kojoj je boravio Jean-Jacques Rousseau - vernici su potaknuti crkvenim propovedima, bacali su kamenje na njega i kada je izlazio u šetnju. Pošto ga nisu hteli u Švajcarskoj, krajem godine je u Parizu, na putu za Englesku.
Vuk, navodna Zvijer iz Gevaudana

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

  • 7 - 25. 10. - "Kongres Zakona o markicama" ili Kontinentalni kongres 1765 održan u gradu New Yorku: sastanak predstavnika devet od 18 kolonija britanske Severne Amerike, izdata je Deklaracija prava i nezadovoljština.
  • 26. 10. - Umro je ugarski palatin Ludvig I. Batthyány. Caričina istraga prethodnih godina je pokazala da je bio jedan od najgorih tlačitelja kmetova, istraga će dovesti do nekoliko reformi za poboljšanje seljačkog stanja. Položaj palatina je upražnjen do 1790.
  • decembar - Qingovske kineske snage napadaju burmanske pozicije u Kengtungu - odbijeni su. U toku je i burmanska invazija Sijama.
  • 20. 12. - Umro je [[Louis de France (1729-1765)|Louis], nasljednik francuskog prijestola - novi dauphin je 11-godišnji Louis-Auguste, vojvoda de Berry, Louis XVI 1774-92. (još dvojica sinova preminulog dauphina će biti kraljevi 1814-1830).

Kroz godinu

  • Požega dobiva status slobodnog kraljevskog grada.
  • Osnovan generalni krajiški inspektorat za Karlovačku, Varaždinsku, Bansku i Slavonsku krajinu, za reguliranje administracije i unapređenje privrede i vojnog razvitka.[5]
  • Ugarski sabor: plemstvo odbija povećanje poreza, pozivajući se na težak položaj kmetova. Ugarska dvorska kancelarija će imati pravo pretresa sporova između kmetova i vlastele.[6]
  • U Kucuri osnovana samostalna kapelanija za grkokatoličke Rusine - komora je od kraja '40-tih naseljavala Rusine ovde i u Krstur.[7]
  • Kuga na Balkanu: u Kreševu stradalo 540 od možda 1.000 stanovnika, crkva je bila zatvorena više od šest mjeseci.[8] U Srbiji je umro veliki broj ljudi tako da je došlo do velike skupoće i gladi.[9]Ova kuga (ili 1780-83?) je pogodila i sela u Bosni, zbog čega su age dovodile Hercegovce i Krajišnike, pa hrišćani postaju većina u selima oko Sarajeva.[10]
  • Filip Lastrić: Pregled starina bosanske provincije.
  • Počinje Kreševski ljetopis.
  • Ruski oficir Pavle Đulinac objavio kratku srpsku istoriju u Veneciji.[11]
  • Sjedište varadždinskog generala preseljeno iz Koprivnice u novoizgrađeni Bjelovar.
  • Ivan Kapistran Adamović dobio komorski zemljoposjed Čepin, po kome će se obitelj zvati Adamović Čepinski.
  • Biskup Thomas Percy izdao Reliques of Ancient English Poetry, što će popularisati balade, dati poticaja romantizmu i sakupljanju folklora.
  • José de Gálvez y Gallardo je novi Visitador general, "generalni inspektor" Nove Španije (do 1771): sprovodi Burbonske reforme, vodi ekspanziju u Gornju Kaliforniju.
  • U Rusiji osnovano Slobodno ekonomsko društvo, na čelu sa Grigorijem Orlovim.
  • Afaqi Khojine pobune: Pobuna muslimana u Uš Turfanu u Xinjiangu zbog zlostavljanja domorodaca, naročito žena - car Qianlong će narediti brutalno gušenje.
  • Karim Khan Zand je konsolidovao svoju vlast nad Persijom, → Zandijska Monarhija.
  • Abdulaziz bin Muhammad Al Saud je novi emir Dirije (do 1803)
  • Leonhard Euler napisao Vollständige Anleitung zur Algebra, "Potpuni uvod u algebru".

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1765.

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1765.

Reference

  1. ↑ Istorija s. n. IV-1, 510
  2. ↑ Istorija s. n. IV-1, 544
  3. ↑ Historija n. J. II, 1356
  4. ↑ Istorija s. n. IV-1, 547
  5. ↑ Historija n. J. II, 1056
  6. ↑ Historija n. J. II, 874
  7. ↑ Historija n. J. II, 1147
  8. ↑ Historija n. J. II, 1337
  9. ↑ Istorija s. n. IV-1, 354
  10. ↑ Istorija s. n. IV-1, 449
  11. ↑ Historija n. J. II, 1194
Literatura
  • Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
  • Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1)
Izvor: https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=1765&oldid=41473345