Filipi (apostull)
Filip Apostulli | |
|---|---|
Shën Filipi, nga Peter Paul Rubens, nga seria e tij Dymbëdhjetë Apostujt (rr. 1611), në Museo del Prado, Madrid | |
| Apostull dhe Dëshmor | |
| Lindur | rr. shekullit të 1-rë e.r. Betsaida, Galilea, Perandoria Romake (sot Izrael) |
| Vdekur | 54/80 e.r. Hierapolis, Azia, Perandoria Romake (sot Pamukkale, Denizli, Turqi) |
| Nderuar në | Të gjitha besimet e krishtera që nderojnë shenjtorët |
| Kanonizuar | Para kongregacionit |
| Vend i shenjtë | relike në Bazilikën Santi Apostoli, Romë |
| Festa | Si Filipi dhe Jakobi, apostujt, në ritin romak dhe në përkujtimet protestante:
14 nëntor dhe 30 qershor: Kisha Ortodokse Lindore (Përkthimi i relikteve më 31 qershor) 17 nëntor: Armene 18 nëntor: Kopte |
| Atribute | Dëshmori i Kuq, i moshuar, burrë me mjekër, duke mbajtur një shportë me bukë dhe një kryq Tau |
| Patronazhi | Cape Verde; Hatters; Pastry chefs; San Felipe Pueblo; Uruguay |
Filip Apostulli (Greqisht: Φίλιππος; Aramaisht: ܦܝܠܝܦܘܣ; Koptisht: ⲫⲓⲗⲓⲡⲡⲟⲥ, Philippos) ishte një nga Dymbëdhjetë Apostujt e Jezusit sipas Dhiatës së Re. Traditat e mëvonshme të krishtera e përshkruajnë Filipin si apostullin që predikoi në Greqi, Siri dhe Azinë e Vogël.
Në ritin romak, dita e festës së Filipit, së bashku me atë të Jakobit të Vogël, kremtohej tradicionalisht më 1 maj, në përvjetorin e përkushtimit të kishës kushtuar atyre në Romë (tani e quajtur Kisha e Dymbëdhjetë Apostujve). Në reformën afatshkurtër kalendarike të vitit 1960, ajo u transferua në 11 maj, por që nga viti 1969 u caktua në 3 maj. Kisha Ortodokse Lindore feston festën e Filipit më 14 nëntor.
Dhiata e Re
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Ungjijtë sinoptikë e rradhitin Filipin si një nga apostujt. Ungjilli i Gjonit rrëfen thirrjen e Filipit si dishepull i Jezusit.[1] Filipi përshkruhet si një dishepull nga qyteti i Betsaidës dhe ungjilltari e lidh atë me Andrean dhe Pjetrin, të cilët ishin nga i njëjti qytet. Ai ishte gjithashtu ndër ata që rrethonin Gjon Pagëzorin kur ky i fundit e vuri në dukje për herë të parë Jezusin si Qengjin e Perëndisë. Ishte Filipi që i pari prezantoi Natanaelin (ndonjëherë i identifikuar me Bartolomeun) me Jezusin.[2] Sipas Butler, Filipi ishte ndër ata që morën pjesë në dasmën në Cana.[3]
Nga katër Ungjijtë, Filipi figuron më së shumti në Ungjillin e Gjonit.[a] Jezusi e vë në provë Filipin (Gjoni 6:6) kur e pyet se si t'i ushqejë 5000 njerëzit.[2] Më vonë ai shfaqet si një lidhje me komunitetin grek. Filipi mbante një emër grek, mund të fliste greqisht[4] dhe mund të ketë qenë i njohur për pelegrinët grekë në Jerusalem. Ai e këshillon Andrean se disa grekë dëshirojnë të takojnë Jezusin dhe së bashku e informojnë Jezusin për këtë (Gjoni 12:21).[2] Gjatë Darkës së Fundit, kur Filipi i kërkoi Jezusit t'u tregonte atyre Atin, ai i jep Jezusit mundësinë për t'i mësuar dishepujt e tij për unitetin e Atit dhe Birit.[3]
Dallimi nga Filipi Ungjilltar
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Filipi Apostulli nuk duhet të ngatërrohet me Filipin Ungjilltar, i cili u caktua me Stefanin dhe pesë të tjerë për të mbikëqyrur shpërndarjet e bamirësisë (Veprat e Apostujve 6:5).[5]
Nderim
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Filipi kujtohet (me Jakobin) në Kishën e Anglisë me një Festival më 1 maj.[6]
Apostulli i Shenjtë dhe i Gjithëlavdëruar Filip përkujtohet më 14 nëntor dhe 30 qershor (Sinaksia e Dymbëdhjetë Apostujve të Shenjtë, të Lavdishëm dhe të Gjithëlavdëruar) në Kishën Ortodokse Lindore.[7][8]
Dita e festës së tij fillon Agjërimi i Lindjes në Kishën Ortodokse Lindore, që quhet Agjërimi i Filipit (ose Agjërimi Filipian),[9] Agjërimi është ekuivalenti lindor i Kreshmës Perëndimore.[10]
Patronazhi
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Shën Filipi është shenjtor mbrojtës i kapelësve.[11]
Shënime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Filipi përmendet 11 herë në New King James Version të Ungjillit të Gjonit dhe tre herë në secilin prej ungjijve të tjerë
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Jn 1:43
- ^ a b c CATHOLIC ENCYCLOPEDIA: St. Philip the Apostle
- ^ a b Butler, Alban. "St. Philip, Apostle", The Lives or the Fathers, Martyrs and Other Principal Saints, Vol. V, D. & J. Sadlier, & Company, 1864
- ^ Nicoll, W. R., Expositor's Greek Testament on John 12, accessed 10 June 2016
- ^ Drane, John (2010). Introducing the New Testament (në anglisht). Lion Books. fq. 240. ISBN 9780745955049.
- ^ "The Calendar". The Church of England (në anglisht). Marrë më 2021-03-27.
- ^ "Святой апостол Филипп". Православный Церковный календарь (në rusisht). Marrë më 2022-07-14.
- ^ "ФИЛИПП, АПОСТОЛ ОТ 12 - Древо". drevo-info.ru (në rusisht). Marrë më 2022-07-14.
- ^ "Рубрика «Рождественский пост» - Пять ступеней веры". azbyka.ru (në rusisht). Marrë më 2022-07-14.
- ^ "Advent and Nativity Fast". Vanderbilt University (në anglisht). Marrë më 2022-07-14.
- ^ Grube, Madison. "St. Philip the Apostle and History". The Falcon's Flyer (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 27 maj 2023. Marrë më 2022-05-14.