Jump to content

Këneta

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Një kënetë

Këneta rëndom është një pjesë tokësore e ngopur, ose e mbuluar me ujë dhe bimë specifike të cilat u janë përshtatur kushteve të lagështisë së madhe. Kënetat formohen në kushtet e një klime me lagështire të madhe, me avullim të vogël, në praninë e një shtrese të papërshkueshme dhe pa një rrjedhje sipërfaqësore. Si rrjedhim i tepricës së ujit zhvillohet një bimësi higroite që favorizon procesin e formimit të turbës. Lidhur me këtë veçori shpesh kënetat emërtohen si një formacion biogjeografik ujor i paajruar, bimët e së cilës në vend që të mineralizohen, pra zbërthehen, në të kundërt ato turbifikohen.[1] [2]

Në qoftë se ekzistojnë kushtet e sipërpërmendura kënetat mund të formohen në gropat liqenore, në lugina të lumenjve, në zonat e pyllëzuara, në pjerrësitë e kodrave e të maleve etj. Kënetat mund të formohen në fazën e fundit të evolucionit të liqenit, kur në to ndodh një fazë e zhvillimit të akumulimit. Me intensifikimin e procesit të akumulimit në bazenin liqenor, bimësia ujore intensifikohet, ngrihet mbi nivelin e ujit dhe në një moment të dhënë në vend të bazenit liqenor, formohet një moçal me vegjetacionin e tij karakteristik me kallama, myshqe etj. Në këtë fazë emërtohet si "moçal barishtor". Me kohë moçali fillon e lartësohet nga depozitimi i barishteve që e kanë mbaruar ciklin e tyre jetësor duke sjellur kështu, rritjen e depozitimit të turbës. Kallamat dendësohen gjithmonë e më shumë. Moçali kalon kështu në fazën e pyllëzimit. Por vjen një kohë që sipërfaqen e moçalit e zë myshku "sphagnium". Myshku përhapet shumë e pengon ajrimin e rrënjeve të bimeve dhe çojne kështu drejt tharjes së tyre.[3] [4] [5]

Sipas kushteve të ushqimit, kënetat ndahen në tre grupe kryesore: eutrofe, mezotrofe edhe oligotrofe.

  1. ^ Keddy, P.A. 2010. Wetland Ecology: Principles and Conservation (2nd edition). Cambridge University Press, Cambridge, UK. 497 p.
  2. ^ Society, National Geographic (2011-01-21). "swamp". National Geographic Society (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 3 mars 2021. Marrë më 2019-09-26.
  3. ^ Hughes, F.M.R. (ed.). 2003. The Flooded Forest: Guidance for policy makers and river managers in Europe on the restoration of floodplain forests. FLOBAR2, Department of Geography, University of Cambridge, Cambridge, UK. 96 p.
  4. ^ Swamp Arkivuar 2007-06-10 tek Wayback Machine (from glossary web page of the United States Geological Survey)
  5. ^ Keddy, P.A., L.H. Fraser, A.I. Solomeshch, W.J. Junk, D.R. Campbell, M.T.K. Arroyo and C.J.R. Alho. 2009. Wet and wonderful: the world's largest wetlands are conservation priorities. BioScience 59: 39–51.