Esmeraldang Buddha

*Phra Kaeo Morakot*
Phra Kaeo Morakot
Thai: พระแก้วมรกต
	Ang Esmeraldang Buddha na binibihisan ng damit pangtaglamig
Alagad ng sining	Hindi kilala
Taon	Ika-15 siglo
Medium	Jade o jaspe
Sukat	66 cm × 48 cm (26 pul × 19 pul)
Kinaroroonan	Wat Phra Kaew, Dakilang Palasyo, Bangkok
	13°45′04″N 100°29′33″E / 13.75111°N 100.49250°E

Ang Esmeraldang Buddha (Thai: พระแก้วมรกต Phra Kaeo Morakot, o พระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร Phra Phuttha Maha Mani Rattana Patimakon) ay isang imahen ng nagbubulay-bulay na Gautama Buddha na nakaupo sa isang mapagbulay na postura, na gawa sa isang semi-mahalagang berdeng bato (jaspe kaysa sa esmeralda o jade), na nakasuot ng ginto^[1] at mga 66 centimetro (26 pul) ang tangkad.^[2] Ang imahen ay itinuturing na sagradong paladyo ng Taylandiya.^[3]^[4] Ito ay matatagpuan sa Templo ng Esmeraldang Buddha (Wat Phra Kaew) sa bakuran ng Dakilang Palasyo sa Bangkok.^{[kailangan ng sanggunian]}

Kasaysayan

Mga Templo ng Esmeraldang Buddha: biswal na paglalakbay

Ang imahen ay unang lumitaw noong 1434 sa Wat Phra Kaew, Chiang Rai
Mula 1434 hanggang 1468 ay inilagay ito sa Wat Phra Kaeo Don Tao, Lampang
Mula 1468 hanggang 1552 ay inilagay ito sa Wat Chedi Luang, Chiang Mai
Mula 1552 hanggang 1564, ito ay dinala sa Luang Prabang at mula 1564 hanggang 1779 ito ay inilagay sa Haw Phra Kaew, Vientian
Mula 1779 hanggang 1784 ay inilagay ito malapit sa Wat Arun, Thonburi
Mula noong 1784, ito ay matatagpuan sa Wat Phra Kaew, Bangkok

Pagsasalarawan

Isang larawan ng Esmeraldang Buddha na walang palamuti, na kinunan noong 1932.

Ang imaheng Buddha ay gawa sa isang semi-mahalagang berdeng bato,^[3] inilarawan sa iba't ibang paraan bilang jade o jaspe kaysa esmeralda,^[5] bilang ang "esmeralda" rito ay tumutukoy sa kulay nito kaysa bato.^[6] Ang imahen ay hindi nasuri upang matukoy ang eksaktong komposisyon o pinagmulan nito.

Ang pigura ay 48 centimetro (19 pul) ang lapad sa kandungan, at 66 centimetro (26 pul) ang taas.^[2] Ang Buddha ay nasa posisyong nakaupo, na ang kanang binti ay nakapatong sa kaliwa, isang estilo na nagmumungkahi na maaaring inukit ito sa huling paaralan ng Chiang Saen o Chiang Mai, hindi mas maaga kaysa sa ikalabinlimang siglo CE. Gayunpaman, ang mapagbulay na aktitud ng estatwa ay hindi popular sa Thailand ngunit kamukhang-kamukha ng ilan sa mga larawan ng Buddha ng katimugang India at Sri Lanka, na nagbunsod sa ilan na magmungkahi ng pinagmulan sa India o Sri Lanka.^[7]

Pana-panahong dekorasyon

Ang Esmeraldang Buddha ay pinalamutian ng tatlong hanay ng mga gintong pana-panahong dekorasyon: dalawa ang ginawa ni Rama I, isa para sa tag-araw at isa para sa tag-ulan, at ang pangatlo ay ginawa ni Rama III para sa taglamig o malamig na panahon.^[8] Noong 1996 upang ipagdiwang ang Ginintuang Hubileo ni Haring Bhumibol Adulyadej, inatasan ng Kawanihan ng Maharlikang Sambahayan ang isang replica set ng mga pana-panahong dekorasyon na gagawin sa lahat ng parehong materyales. Ang bagong set na ito ay ganap na pinondohan ng mga donasyon. Ang orihinal na set, na ginawa mahigit 200 taon na ang nakalilipas, ay iniretiro at ipinapakita sa Museo ng Templo ng Esmeraldang Buddha sa Korteng Panggit ng Dakilang Palasyo.^[9]

Ang mga dekorasyon ay pinalitan ng Hari ng Taylandiya, o isang nakatataas na miyembro ng maharlikang pamilya bilang kahalili niya,^[10] sa isang seremonya sa pagpapalit ng mga panahon – sa Unang Pagliit ng mga lunaw na buwan na 4, 8m at 12 (sa bandang Marso, Agosto, at Nobyembre).^[11]

Ang mga set ng gintong damit na hindi ginagamit sa anumang oras ay pinananatiling naka-display sa kalapit na Pabelyon ng Regalia, Mahaharlikang Dekorasyon, at mga Baryang Taylandes sa bakuran ng Dakilang Palasyo, kung saan maaaring tingnan ng publiko ang mga ito.

Ang Esmeraldang Buddha sa tatlong pana-panahong dekorasyon, mula kaliwa hanggang kanan: Tag-araw, Tag-ulan, Taglamig.

Mga seremonya

Sa unang bahagi ng kasaysayan ng Bangkok, ang Esmeraldang Buddha ay paminsan-minsan ay inilabas at ipinarada sa mga lansangan upang maibsan ang lungsod at ang kanayunan sa iba't ibang kalamidad (tulad ng salot at kolera). Ang gawaing ito ay hindi na ipinagpatuloy sa panahon ng paghahari ni Haring Rama IV dahil pinangangambahan na ang imahen ay maaaring masira sa panahon ng prusisyon at ang paniniwala ng hari na; "Ang mga sakit ay sanhi ng mga mikrobyo, hindi ng masasamang espiritu o hindi kasiyahan ng Buddha".^[4]

Tingnan din

Mga sanggunian

↑ Kleiner, Fred S. (2015-01-01). Fred S Kleiner (pat.). Gardner's Art through the Ages: Backpack Edition, Book F: Non-Western Art Since 1300 (sa wikang Ingles) (ika-15th (na) edisyon). Cengage Learning. p. 1045. ISBN 978-1-305-54494-9. Inarkibo mula sa orihinal noong 10 Hulyo 2020. Nakuha noong 23 Hulyo 2015.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
↑ ^2.0 ^2.1 "Chapel of the Emerald Buddha". Asia for Visitors – Your complete online travel resource for Southeast Asia (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong 23 Hulyo 2015. Nakuha noong 2020-03-05.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) Maling banggit (Invalid na <ref> tag; maraming beses na binigyang-kahulugan ang pangalang "bangkok" na may iba't ibang nilalaman); $2
↑ ^3.0 ^3.1 Pī, Thailand Khana Kammakān Čhat Ngān Somphōt Krung Rattanakōsin 200 (1982). Pasit Charoenwong (pat.). The Sights of Rattanakosin (sa wikang Ingles). Committee for the Rattanakosin Bicentennial Celebration. pp. 85–86. ISBN 978-9747919615. Inarkibo mula sa orihinal noong 27 Setyembre 2021. Nakuha noong 5 Marso 2020.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
↑ ^4.0 ^4.1 Roeder, Eric (1999). "The Origin and Significance of the Emerald Buddha" (PDF). Explorations in Southeast Asian Studies. Honolulu: Center for Southeast Asian Studies, University of Hawai'i at Manoa. 3: 1, 18. Inarkibo mula sa orihinal noong 4 Mayo 2019. Nakuha noong 22 Pebrero 2014. {{cite journal}}: |archive-date= / |archive-url= timestamp mismatch (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link) Maling banggit (Invalid na <ref> tag; maraming beses na binigyang-kahulugan ang pangalang "EricRoeder" na may iba't ibang nilalaman); $2
↑ Emerald Buddha (sculpture) (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong 12 Abril 2020. Nakuha noong 2020-03-05.{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
↑ "Wat Phra Kaew – Bangkok, Thailand". www.sacred-destinations.com. Sacred Destinations. Inarkibo mula sa orihinal noong 23 Hulyo 2015. Nakuha noong 2020-03-05.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
↑ M.C. Subhaddradis Diskul. "Wat Phra Kaew". www.cs.ait.ac.th. Inarkibo mula sa orihinal noong 23 Setyembre 2015. Nakuha noong 2020-03-05.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
↑ M.C. Subhaddradis Diskul. "Wat Phra Kaew". www.cs.ait.ac.th. Inarkibo mula sa orihinal noong 23 Setyembre 2015. Nakuha noong 2020-03-05.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)M.C. Subhaddradis Diskul. "Wat Phra Kaew". www.cs.ait.ac.th. Archived from the original on 23 September 2015. Retrieved 5 March 2020.
↑ Ferry, Elizabeth; Vallard, Annabel; Walsh, Andrew (2019-12-06). Anthropology of Precious Minerals (sa wikang Ingles). University of Toronto Press. p. 124. ISBN 978-1-4875-0317-8. Inarkibo mula sa orihinal noong 28 Setyembre 2021. Nakuha noong 16 Abril 2020.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
↑ Barrow, Richard (19 Nobyembre 2013). "Cool Season Robes for the Emerald Buddha". Thaibuddhist (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong 19 Hulyo 2015. Nakuha noong 2020-03-05.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
↑ Nam, Suzanne (2012-01-31). Moon Thailand (sa wikang Ingles) (ika-5th (na) edisyon). Avalon Publishing. p. 31. ISBN 978-1-59880-969-5. Inarkibo mula sa orihinal noong 28 Setyembre 2021. Nakuha noong 26 Nobyembre 2020.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

Mga panlabas na link

Media related to Emerald Buddha at Wikimedia Commons
Grand Palace and Emerald Buddha at emerald-buddha.com

[gardner2-1] Kleiner, Fred S. (2015-01-01). Fred S Kleiner (pat.). Gardner's Art through the Ages: Backpack Edition, Book F: Non-Western Art Since 1300 (sa wikang Ingles) (ika-15th (na) edisyon). Cengage Learning. p. 1045. ISBN 978-1-305-54494-9. Inarkibo mula sa orihinal noong 10 Hulyo 2020. Nakuha noong 23 Hulyo 2015.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

[bangkok-2] 2.0 ^2.1 "Chapel of the Emerald Buddha". Asia for Visitors – Your complete online travel resource for Southeast Asia (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong 23 Hulyo 2015. Nakuha noong 2020-03-05.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) Maling banggit (Invalid na <ref> tag; maraming beses na binigyang-kahulugan ang pangalang "bangkok" na may iba't ibang nilalaman); $2

[bicentennial3-3] 3.0 ^3.1 Pī, Thailand Khana Kammakān Čhat Ngān Somphōt Krung Rattanakōsin 200 (1982). Pasit Charoenwong (pat.). The Sights of Rattanakosin (sa wikang Ingles). Committee for the Rattanakosin Bicentennial Celebration. pp. 85–86. ISBN 978-9747919615. Inarkibo mula sa orihinal noong 27 Setyembre 2021. Nakuha noong 5 Marso 2020.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

[EricRoeder-4] 4.0 ^4.1 Roeder, Eric (1999). "The Origin and Significance of the Emerald Buddha" (PDF). Explorations in Southeast Asian Studies. Honolulu: Center for Southeast Asian Studies, University of Hawai'i at Manoa. 3: 1, 18. Inarkibo mula sa orihinal noong 4 Mayo 2019. Nakuha noong 22 Pebrero 2014. {{cite journal}}: |archive-date= / |archive-url= timestamp mismatch (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link) Maling banggit (Invalid na <ref> tag; maraming beses na binigyang-kahulugan ang pangalang "EricRoeder" na may iba't ibang nilalaman); $2

[Brittanica-5] Emerald Buddha (sculpture) (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong 12 Abril 2020. Nakuha noong 2020-03-05.{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

[Sacred-6] "Wat Phra Kaew – Bangkok, Thailand". www.sacred-destinations.com. Sacred Destinations. Inarkibo mula sa orihinal noong 23 Hulyo 2015. Nakuha noong 2020-03-05.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

[7] M.C. Subhaddradis Diskul. "Wat Phra Kaew". www.cs.ait.ac.th. Inarkibo mula sa orihinal noong 23 Setyembre 2015. Nakuha noong 2020-03-05.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

[8] M.C. Subhaddradis Diskul. "Wat Phra Kaew". www.cs.ait.ac.th. Inarkibo mula sa orihinal noong 23 Setyembre 2015. Nakuha noong 2020-03-05.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)M.C. Subhaddradis Diskul. "Wat Phra Kaew". www.cs.ait.ac.th. Archived from the original on 23 September 2015. Retrieved 5 March 2020.

[9] Ferry, Elizabeth; Vallard, Annabel; Walsh, Andrew (2019-12-06). Anthropology of Precious Minerals (sa wikang Ingles). University of Toronto Press. p. 124. ISBN 978-1-4875-0317-8. Inarkibo mula sa orihinal noong 28 Setyembre 2021. Nakuha noong 16 Abril 2020.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

[10] Barrow, Richard (19 Nobyembre 2013). "Cool Season Robes for the Emerald Buddha". Thaibuddhist (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong 19 Hulyo 2015. Nakuha noong 2020-03-05.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

[nam2-11] Nam, Suzanne (2012-01-31). Moon Thailand (sa wikang Ingles) (ika-5th (na) edisyon). Avalon Publishing. p. 31. ISBN 978-1-59880-969-5. Inarkibo mula sa orihinal noong 28 Setyembre 2021. Nakuha noong 26 Nobyembre 2020.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]