Türk Şad sayfasının kaynağını görüntüle

'''Türk Şad''' ([[Eski Türkçe]]: [[Dosya:Old Turkic letter N1.svg|10px]][[Dosya:Old Turkic letter Q.svg|10px]][[Dosya:Old Turkic letter R1.svg|10px]][[Dosya:Old Turkic letter T1.svg|10px]]: [[Dosya:Old Turkic letter N1.svg|10px]][[Dosya:Old_Turkic_letter_M.svg|10px]][[Dosya:Old Turkic letter T1.svg|10px]])<ref>{{Web kaynağı | başlık = Bilge Kağan Yazıtı | sayfa = G14 | url = http://orhunyazitlari.appspot.com/bilgekagan.html | erişimtarihi = 28 Şubat 2016 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20151218012039/http://orhunyazitlari.appspot.com/bilgekagan.html | arşivtarihi = 18 Aralık 2015 | ölüurl =evet}}</ref><ref name="ongin">{{Web kaynağı | url = http://www.turktoresi.com/viewtopic.php?f=9&t=1531 | başlık = Göktürklerde Adlar | erişimtarihi = 28 Şubat 2016 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160311054232/http://www.turktoresi.com/viewtopic.php?f=9&t=1531 | arşivtarihi = 11 Mart 2016 | ölüurl =evet}}</ref> 6. yüzyılda kardeşi [[Tarduş Kağan]] tarafından [[İdil Nehri|İdil havzasına]] [[şad]] olarak gönderilen Türk devlet adamı ve tigin.<ref name="av"/> Göktürklerin [[Avrupa]]'ya doğru genişlemesinde önemli roller üstlendiği için; Avrupalı ve Kafkas toplulukları tarafından Türkşad, Türksanf, Ta'n han, Turhantos, Turhat, Tamgan gibi adlarla tanınmıştır. [[Edward Gibbon]], Türkşad adlandırmasının bir unvan olduğu görüşündedir.<ref>Edward Gibbon:''Decline and fall of the Roman Empire'' Vol IV, ISBN 0-8095-9238-X s.576</ref>

==Arka plan==
[[Göktürk Kağanlığı]], [[Asya]]'nın büyük bölümünü ele geçirdikten sonra topraklarını [[Doğu Avrupa]]'ya kadar genişletmişti. 603'e kadar, ülkenin doğu kanadı Türk kağanının bulunduğu; devletin asıl merkezi konumundaydı. [[Tanrı Dağları]]'ndan [[Altaylar]]'a kadar uzanan çizginin batısı ise doğuya bağlı bir parça olarak düşünülüyordu. Devletin batı kanadını yöneten kişiye ise [[yabgu]] adı veriliyordu. Yabgu, ülkenin batısında Türk kağanına bağlı kalmak şartıyla egemendi.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Yabgu | url = http://www.islamansiklopedisi.info/dia/ayrmetin.php?idno=430171 | yayımcı = TDV İslam Ansiklopedisi | erişimtarihi = 28 Şubat 2016 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160304040049/http://www.islamansiklopedisi.info/dia/ayrmetin.php?idno=430171 | arşivtarihi = 4 Mart 2016 | ölüurl =evet}}</ref>

==Şadlık==
Taman'ın babası [[İstemi Yabgu|İstemi]], [[Bumin Kağan]]'ın en genç çocuğuydu. İstemi'nin 576'da ölmesiyle birlikte Taman ve Taman'ın ağabeyi [[Tarduş Kağan|Tarduş]] yabgu sıfatıyla yönetim güçlerini devraldı. Buna rağmen, ülkenin batı kanadının yük bölümü Tarduş tarafından yönetildi. Taman, İdil havzasının alt bölümlerinde egemenliğini sürdürdü. Cambridge İç Asya tarihçilerine göre, Tarduş, Tamgan'ın üstüydü.<ref>''Cambridge History of Inner Asia'', ISBN 0-521-24304-1, s.304</ref>

==Doğu Roma ile ilişkiler==
Taman'ın yönettiği coğrafi bölgenin konumu itibarıyla, Taman; [[Bizans İmparatorluğu|Doğu Roma İmparatorluğu]] ile diplomatik ilişkiler geliştirmiştir. Bu nedenle, Taman hakkındaki bilgiler; genellikle Doğu Romalı elçilerin Taman hakkındaki raporlardan elde edilmiştir. Başlangıçta, Doğu Roma ile Türkler; [[Sasaniler]] ve [[Avarlar]]'a karşı iş birliği içerisinde olmuştur. Ancak buna rağmen Doğu Romalı tarihçi [[Menander Protector]]'a göre, Taman; otağını ziyaret eden Doğu Romalı Valentinos adlı elçiye son dönemde Doğu Roma ve Avarlar arasında imzalanan anlaşmadan rahatsız olduğunu bildirmiş; bu anlaşmadan dolayı Doğu Roma'yı suçlamıştır. Bu elçi raporunda, Doğu Roma'nın müttefikliğinin güvenilmez olduğunu belirtmek adına Tamgan'ın Doğu Roma için "Doğu Roma on dilli ve yalancı." ifadesini kullandığı aktarılmaktadır. Bu raporlardan Doğu Roma'nın, Tamgan'ın [[Dinyeper]], [[Tuna]] ve [[Meriç]] nehirlerindeki varlığından kaygılandığı anlaşılmaktadır.<ref name="LMG">L.M.Gümilev :''Eski Türkler'', tr:Ahsen Batur, Selenge yayınları, İstanbul, 2002, ISBN 975-7856-39-8, {{OCLC|52822672}}, s.69, 141</ref> Tamgan, Doğu Roma'nın girdiği ittifakların ardından Doğu Roma topraklarında ilerlemeye başlamış ve Kuzeydoğu Karadeniz'in sahil şeridi ve [[Kırım]]'ı ele geçirmiştir. Kısacası, Doğu Roma'nın etki altında tuttuğu bir krallık olan [[Bosporos Krallığı]]'nın Kırım'daki topraklarını Türkler ele geçirmiştir.<ref>S.G.Klashtorny-T,I.Sultanov:Türkün Üçbinyılı (tr:D.Ahsen batur),Selenge yayınları, ISBN 975-8839-03-9, s. 102</ref> Tarduş, bu alanların fethedilmesinde önemli bir mücadele ortaya koymuştur. Ancak Tartuş'un bu kazanımları Taman tarafından tekrar kaybedilmiştir.

==Ölümü==
Taman'ın ölümü hakkında herhangi bir kayıt yoktur. Buna rağmen, 584'ten sonraki [[Göktürk İç Savaşı]]'nda kardeşi ile birlikte [[Töremen Apa Kağan|Töremen]]'i desteklediği bilinmektedir.<ref name="LMG"/> Buradan Taman'ın ölümünün 584'ten sonra olduğu anlaşılmaktadır.

== Kaynakça ==
{{kaynakça}}

==Dış bağlantılar==
* [http://books.google.com.tr/books?id=XDmZXIDiZG8C&pg=PA50&lpg=PA50&dq=Turxanthos&source=bl&ots=d5oqmR9DjQ&sig=R3qrDaT8mVCDiDnbZhawLQp-UXU&hl=tr&sa=X&ei=EpRpUan2IeeL4ATw5IHYBw&ved=0CEgQ6AEwAw#v=onepage&q=Turxanthos&f=false Empires of Islam in Renaissance Historical Thought]
{{Göktürkler}}

==Kaynakça==
{{kaynakça}}

[[Kategori:Göktürkler]]
[[Kategori:Göktürk İç Savaşı]]
[[Kategori:Aşina ailesi]]
[[Kategori:Tarihteki Türk liderler]]
[[Kategori:Göktürklüler]]