Álvaro Mutis
| Álvaro Mutis | |
|---|---|
| Doğum | 25 Ağustos 1923 Bogotá, Kolombiya |
| Ölüm | 22 Eylül 2013 (90 yaşında) Meksika |
| Meslek | Romancı, şair, köşe yazarı |
| Milliyet | Kolombiyalı |
| İmza | |
Álvaro Mutis Jaramillo (25 Ağustos 1923, Bogotá - 22 Eylül 2013, Meksika), Kolombiyalı yazar, şair, köşe yazarı, yayıncı, film yapımcısı.
Latin Amerika'da Gabriel Garcia Marquez'in ardından kendi kuşağının en önemli şair ve hikâye anlatıcılarından biri kabul edilir.[1] "Maqroll el Gaviero" adlı karakterin maceralarını anlattığı novellalardan oluşan ünlü serisinin ilkini 1986'da yayımladı. Eserleri birçok dile çevrilen yazar, aralarında 1997 Asturyas Prensi Edebiyat Ödülü (1997); 2002 Neustadt Uluslararası Edebiyat Ödülü'nün de bulunduğu pek çok prestijli edebiyat ödülüne layık görülmüştür. Mutis, 1956'da Meksika'ya yerleşmiş ve hayatının sonuna kadar bu ülkede yaşamıştır.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]25 Ağustos 1923'te Bogotá'da doğdu. Çocukluğunun bir kısmı babası Santiago Mutis Dávila'nın büyükelçi olarak görev yaptığı Brüksel'de geçti. Avrupa başkenti Brüksel ile yazları geldiği Kolombiya'da dedesinin kahve plantasyonunda geçen çocukluğuna ait anılar, ileriki yıllarda Avrupa ile Amerika arasındaki farkı eserlerinde temel konulardan birisi olarak işlemesinde etkili oldu.[2]
Şiir tutkusu Bogotá'daki lise yıllarında başladı. Lise öğrenimini tamamamlamasa da 1940'larda Bogotá'da edebiyat dünyasına şair olarak girdi; ilk şiirleri ve eleştirileri "Vida" dergisi ile "El Espectador" ve "La Razon" gazetelerinin edebiyat eklerinde yayımlandı. "La Balanza" adındaki ilk şiir kitabını arkadaşı Carlos Patinoile birlikte çıkardı.[3] "Maqroll el Gaviero" adlı karakteri ilk kez "Los elementos del desastre" (1953) ve "Memoria de los hospitals de ultramar" (1959) isimli şiir kitaplarında ortaya çıktı.
1948 yılından itibaren petrol şirketlerinde halkla ilişkiler alanında kariyer yapan Mutis, 1956'da çok uluslu bir petrol şirketinde halkla ilişkilerden sorumlu müdür olarak görev yaptığı sırada şirketteki yolsuzluk nedeniyle suçlanıp Meksika'ya kaçtı.[4] Burada tutuklanıp 15 ay hapiste kaldıktan sonra serbest bırakıldı. Hayatının geri kalanında Meksika'da yaşadı. Hapishane günlerini 1960 yılında yayımlanan "Diario de Lecumberri" (Türkçede "Lecumberri Öyküleri" adıyla yayımlanmıştır) adlı eserinde anlattı. Octavio Paz'ın şiirleri hakkındaki övgü dolu yazıları, edebiyat dünyasında sürrealist şairler arasında yer edinmesine yardımcı oldu, Octavio Paz tarafından yönetilen dergilerde çalıştı. Televizyon için yazarlarla söyleşiler gerçekleştiği bir program sundu.
1973'te "La mansión de Araucaíma" isimli romanı yayınlandı. Ertesi yıl Kolombiya Ulusal Edebiyat Ödülü'ne layık görüldü. 1970'li yıllarda kendisi gibi Mexico City'e yerleşen Kolombiyalı yazar Garcia Marquez ile yakın dost oldu. Marquez, Simón Bolívar'ın yaşamının son aylarını konu edinen "Labirentindeki General"'i Mutis'ten ilham alarak yazmıştır[5]
Yayıncı, film yapımcısı ve köşe yazarı olarak da çalışan Mutis, 1988'de emekli olduktan sonra tüm zamanını edebiyata adadı.[1] 1980'lerde yazdığı Maqroll el Gaviero'nun maceralarının anlatıldığı yedi novelladan oluşan kitap serisi 1997'de tek bir kitap olarak yayımlandı ve Asturias Prensliği Edebiyat Ödülü ile 6. Iber Amerika Reina Sofia Şiir Ödülü'ne layık görüldü. 2001 senesinde İspanyolca yazılmış edebiyata olan katkılarından dolayı kendisine Cervantes Ödülü takdim edildi; iki sene sonra ise Fransız hükûmeti tarafından verilen en üst nişan olan Şeref Nişanı'yla ödüllendirildi.
22 Eylül 2013'te 90 yaşında hayatını kaybetti.
Ödülleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1988 Valle Üniversitesi fahri öğretim üyesi unvanı
- 1997 Asturias Prensliği Edebiyat Ödülü
- 1997 Iber Amerika Reina Sofia Şiir Ödülü
- 2001 Miguel de Cervantes Ödülü
- 2002 Neustadt Uluslararası Edebiyat Ödülü
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]2002'de İstanbul'da İspanyol Cervantes Enstitüsü Kütüphanesi adıyla kurulan ve İspanyol ve Latin Amerika kültürü ve dili ile ilgili yayınlar içeren kütüphaneye 2005’te Alvaro Mutis'in adı verilmiştir.[6]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Ünlü yazar Alvaro Mutis hayatını kaybetti". www.hurriyet.com.tr. Hürriyet gazetesi, 23 Eylül 2013. 19 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2017.
- ^ "Álvaro Mutis. Biyografi". estambul.cervantes.es/. İstanbul Servantes Enstitüsü web sitesi. 4 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2017.
- ^ Simon, Daniel. "A Tribute to Álvaro Mutis Jaramillo". www.worldliteraturetoday.com. worldliteraturetoday.com 25 Eylül 2013. 6 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2017.
- ^ Wilson, Jason. "Álvaro Mutis obituary". www.theguardian.com. The Guardian, 9 Ekim 2013. 19 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2017.
- ^ "Labirentindeki General" (PDF). canyayinlari.com/. Can Yayınları. 19 Ekim 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2017.
- ^ Aynur, Hatice. "Cumhuriyet Dönemi İstanbul Kütüphaneleri". www.academia.edu. Büyük İstanbul Tarihi Cilt VII, Yıl, 2015. 26 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2017.