2007 Peru depremi
| UTC zamanı | 2007-08-15 23:40:57 |
|---|---|
| Yerel tarih | 15 Ağustos 2007 |
| Yerel saat | 18:40 |
| Büyüklük | 8.0 Mw |
| Derinlik | 39 km |
| Merkez üs | 13°21′14″S 76°30′32″W / 13.354°G 76.509°B |
| Maks. şiddet | IX (Çok yıkıcı) |
| Etkilenen ülkeler/bölgeler | Peru |
| Kayıplar | 519 ölü[1] 1366 yaralı[1] |
2007 Peru depremi, 15 Ağustos 2007'de Peru'nun Ica bölgesinde yaşanan 8.0 Mw büyüklüğünde bir depremdir. Yerel saat itibarıyla 18:40:58'de (23:40:58 UTC) başlamış ve yaklaşık üç dakika sürmüştür.[2] Depremin merkez üssü Lima'nın 150 kilometre güneydoğusunda ve 39 kilometre derinliktedir.[3] Amerika Birleşik Devletleri Jeoloji Araştırmaları Kurumu, depremin şiddetinin Mercalli ölçeğine göre IX (Çok yıkıcı) olduğunu açıklamıştır.
Etkileri
[değiştir | kaynağı değiştir]Peru Hükûmeti'nin ilk tepkisi Ulusal Sivil Savunma Sistemi (Sistema Nacional de Defensa Civil – SINADECI)'ne işlerlik kazandırmak oldu. Bu kurum silahlı kuvvetler, özel sektör (yerel, ulusal ve uluslararası), sivil toplum kuruluşları, yabancı hükûmetler ve BM kuruluşları tarafından destekleniyordu. Henüz yaşamakta olan kişilerin aranması, yaralıların bulundukları bölgeden ivedilikle taşınmaları, enkazın kaldırılması, güvenlik önlemlerinin sıkılaştırılması ve depremden etkilenen insanların gereksinimlerine yanıt verilmesi öncelikle ele alınan tedbirlerdi. Evlerini yitiren insanlara barınma olanağı sağlandı, portatif tuvaletler sipariş edildi, temiz su ve sağlık hizmetleri sunulmaya başlandı, gıda yardımına hız verildi ve özellikle çocuklar için eğitsel ve psikososyal destek sağlandı. Hemen deprem sonrasında 37 milyon dolarlık bir gelir toplandı. Bu miktarın 9.5 milyon doları Acil Yardım Destek Ödeneği (CERF) tarafından karşılandı.
Ne var ki, insanların gerksinimlerinin karşılanmasında eşgüdüm eksikliği ve eksik bilgiye dayalı olumsuzluklar ve yerel bölge yönetimlerinin politik çekişmeleri bu yardım etkinliğinin istenen verime ulaşmasını engellemiştir.[4] İlerleyen günlerde daha iyi sonuçlar alınmaya başlandı. Pisco'da bir OCHA eşgüdüm merkezinin kurulması ve BM Afet Değerlendirme ve Eşgüdüm Ekibi (UNDAC)'nin bölgeye ulaşmasının bunda önemli payı vardır.
Ica Bölgesi'ndeki kentlerden Pisco, Ica ve Chincha Alta, Lima Bölgesi'nden San Vicente de Cañete depremden en çok etkilenen yerler olmuştur. Bunun yanında, deprem başkent Lima'nın da içinde bulunduğu birçok kentte (Pucallpa, Iquitos, Contamana, Trujillo ve Cajamarca) de duyumsanmıştır. Ica'daki bir kilisenin çökmesi sonucu 17 kişi ölmüş, 70 kişi yaralanmıştır.[5] Depremde 58000'i aşkın ev yıkılmıştır.[6] Lima'nın 260 km güneydoğusundaki Pisco'nun %80'i zarar görmüş, burada yaşayan 430 insan ölmüştü. Bunlardan 148'i kentin ana meydanındaki bir katedralin çökmesi sonucu yaşamlarını yitirmişlerdir.[7] Hükûmet ölü sayısını 510 olarak açıkladı.[8][9]
Saat 19:02'de merkez üssü Chincha Alta'nın 113 kilometre kuzeydoğusu olan 5.8 büyüklüğünde bir artçı sarsıntı meydana geldi.[10] Yerel saatle 19:19'da ise merkez üssü Ica'nın 48 kilometre güneydoğusu olan 5.9 büyüklüğünde bir sarsıntı duyumsandı.[10] Büyüklükleri 5.0 ve üzerinde en az on iki sarsıntı kaydedildi.[11][12]
Sonraki gün, Pisco'daki yerel hastanelerde tedavi olanağı bulunmayan yaralılar uçakla Lima'ya taşındı. Pazar günü (19 Ağustos) Kolombiya Devlet Başkanı Álvaro Uribe Ica'yı ziyaret etti.
Teknik ayrıntılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Deprem, birbirlerine yılda 78 mm yaklaşmakta olan Nazca ve Güney Amerika tektonik tabakalarının kesişme noktasında meydana gelmiştir. Güney Amerika tabakasının Nazca tabakasının üzerine doğru çıkmasıyla oluşan itki kırığı depremin oluşmasında büyük etkiye sahiptir. Uzmanlar bu tür depremlerin 100 yılda bir gerçekleştiğini söylemektedirler.[13]
Peru, tarihi boyunca çok şiddetli depremlerle sarsılmıştır. 15 Ağustos depremi 1908 ve 1974'te meydana gelen 8.0 ve üzeri büyüklüklerdeki depremlerin çıkış noktasına yakın bir yerde meydana gelmiştir. Bu yer ayrıca 1966 yılında daha kuzeyde meydana gelen 8.2 büyüklüğündeki deprem ve 2001 yılında Arequipa yakınlarında meydana gelen 2001 güney Peru depreminin güneyinde oluşmuştur. Peru'da kaydedilen en şiddetli deprem 1868 yılında meydana gelen 9.0 büyüklüğündeki sarsıntıdır. Bu deprem, Güney Amerika kıyısında büyük bir tsunamiye neden olmuş ve Hawaii'de çeşitli zararlara yol açmıştır.[3]
Tsunami uyarıları
[değiştir | kaynağı değiştir]Sahil kenti Callao'nun bir bölümü boşaltılmış olmasına karşın Peru, Ekvador, Şili, Kolombiya ve Hawaii için tsunami uyarısı yapılmış ve birkaç gün içinde geri alınmıştır.[14] Panama ve Kosta Rika için de tsunami uyarısında bulunulmuş, Nikaragua, Guatemala, El Salvador, Meksika ve Honduras'ta tsunami gözlemciliği yapılması istenmiştir. Bu uyarılar tsunaminin dinmesinin ardından geri çekilmiştir.[15]
Bir tsunami uyarısı da Japon Meteoroloji Dairesi tarafından 16 Ağustos Perşembe günü kamuoyuna açıklanmıştır. Uyarı, boyları 20 santimetreyi bulan tsunamilerin Japonya'nın kuzey adalarından Hokkaidō'ya ulaşabileceği tahmininde bulunuyordu.[16]
Tüm kaygılara karşın tsunami Peru sahillerinden öteye gidememiştir ancak Lima'daki Costa Verde otoyolu ve Pisco sahillerinin büyük kısmı dev dalgalar altında kalmıştır. Pisco'ya komşu kentlerden Paracas'ın Lagunillas bölgesinde boyu 5 metreye varan tsunamiler görüldüğü bildirilmektedir.[2]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Peru Sivil Savunma Bakanlığı kayıpları güncelledi". 15 Ağustos 2007. 16 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2007.
- ^ a b "Ön Bilgi" (PDF). Peru Jeofizik Enstitüsü. 15 Ağustos 2007. 25 Mart 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2008.
- ^ a b "Peru'nun merkezinde 8.0 büyüklüğünde deprem". USGS. 9 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2007.
- ^ Elhawary ve Castillo. "Yaralı devletin rolü: Peru depremine dair bir durum değerlendirmesi" (PDF). Denizaşırı Kalkınma Enstitüsü. 18 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Ağustos 2008.
- ^ Josephs, Leslie. "Preu'daki şiddetli depremde ölü sayısı en az 17". Associated Press. 13 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2007.
- ^ ""Peru'da Deprem: Durum Raporu No. 20," Birleşmiş Milletler Peru Ülke Ekibi". 16 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Barrionuevo, Alexei. "Deprem, Peru'nun kaybını ve kızgınlığını gösteriyor". New York Times. 16 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2007.
- ^ "Preu'daki deprem yüzlerce insanın yaşamına mal oldu". Reuters. 16 Ağustos 2007. 28 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2007.
- ^ "Peru depreminde yüzlerce ölü". BBC News. 16 Ağustos 2007. 23 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2007.
- ^ a b "Ölümcül deprem Peru'yu vurdu". CNN. 15 Ağustos 2007. 16 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2007.
- ^ "Güney Amerika Deprem Eşlemi". USGS. 31 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2007.
- ^ "Instituto Geofísico informó de unas 70 réplicas tras el terremoto" (İspanyolca). Peru21. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2007.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ Europa Press. "Perú.- Un terremoto de gran intensidad podría registrar en breve algún punto de la geografía peruana, según un experto" (İspanyolca). Lukor. 27 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2007.
- ^ "Peru'daki deprem sonrası tsunami uyarıları". Reuters. 1 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2007.
- ^ "Peru depreminin bilançosu en az 330 ölü". Belfast Telegraph. 16 Ağustos 2007. 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2007.
- ^ "Peru depreminin yarattığı tsunamiler Japonya'ya ulaşabilir". Japan News Review. 20 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2007.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Charity Navigator'ın popüler yardım kuruluşları listesi
- Perú depremi: Videolar 16 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.