An Luşan
| An Luşan | |
|---|---|
| Yan Hanedanı İmparatoru | |
| Hüküm süresi | 5 Şubat 756[1]-29 Ocak 757 |
| Önce gelen | Xuanzong |
| Sonra gelen | An Qingxu |
| Doğum | MS 703[2] |
| Ölüm | 29 Ocak 757[3] |
| Hanedan | Yan Hanedanı |
An Luşan (703-29 Ocak 757[2][3]), An Luşan İsyanı'nı çıkaran ve önderlik eden Soğd veya Göktürk kökenli bir Tang Hanedanı generalidir.[4][5][6][7][8][9]
An Luşan, Kuzeydoğu Tang sınırını Hitaylardan ve diğer tehditlerden korumasıyla askerlik mesleğinde önemi arttı. Tang başkenti Çangan'a çağrıldı ve Tang Başbakanı Li Linfu ve İmparator Xuanzong' ile ittifak kurdu. An Luşan bu sayede kuzeydoğu Çin'de önemli bir askerî güç toplamayı başardı. Li Linfu'nun ölümünden sonra, General Geshu Han ve Başbakan Yang Guozhong arasındaki rekabet, imparatorluk içinde askeri gerginlik yarattı.
MS 755 yılında[10] Luşan, 8 veya 9 yıllık bir hazırlık sürecinin ardından[11] kendisinin kurduğu Yan Hanedanı'ın hükümdarı ilan ederek An Luşan İsyanı'nı başlattı.
MS 757'de bir Luşan, büyüyen paranoyası nedeniyle kendisiyle takipçileri arasındaki ilişkilerin bozulmasını takiben, kendi oğlu An Qingxu tarafından suikastle öldürüldü. Bu olaydan sonra Yan devleti büyük bir karışıklığa girdi ve sonunda MS 763'te yıkıldı.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "兩千年中西曆轉換". Sinica.edu.tw. 30 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2017.
- ^ a b Xu, Daoxun et al. (1993). The Biography of Tang Xuanzong. Beijing: People's Press; ISBN 7-01-001210-5. pp. 455-56
- ^ a b "兩千年中西曆轉換". Sinica.edu.tw. 30 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2017.
- ^ Yang, Zhijiu, "An Lushan". Encyclopedia of China (Chinese History Edition), 1st ed.
- ^ Lin, Tianwei An Lushan profile 29 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Chinese Encyclopedia (Biography Edition; 1st ed.); 3 Nisan 2017 tarihinde erişilmiştir.
- ^ Zhong, Han. "Ah Lushan Dengzahu De Neiya Wenhua Beijing" ("The Cultural Background on An Lushan, etc in Inner Asia — With the Discussion on the Inner Asia-ized of Sute or Sogdian"). Journal of Chinese Historical Studies (2005); ISSN 1002-7963
- ^ Ebrey, Patricia; Walthall, Anne; Palais, James. East Asia: A Cultural, Social, and Political History, vol. 1 (2.2yıl=2009 bas.). Boston: Houghton Mifflin Company. s. 84. ISBN 978-0-547-00539-3.
- ^ Benn, Charles (2002). China's Golden Age: Everyday Life in the Tang Dynasty. Oxford University Press. s. 9. ISBN 0-19-517665-0.
- ^ "An Lushan (Chinese general)". Britannica Online Encyclopedia. Britannica.com. 18 Kasım 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2017.
- ^ Beckwith, p. 145
- ^ Beckwith, p. 146