Annaziler
Annazîyan انازیان Annazīyūn عنازيون Annaziler | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 990-1116 | |||||||||
| Başkent | Şehrizor | ||||||||
| Yaygın dil(ler) | Kürtçe | ||||||||
| Hükûmet | Monarşi | ||||||||
| Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Annaziler (Kürtçe: انازیان - Annazîyan; Arapça: عنازيون - Annazīyūn), Şerefname'de Ayyarî adıyla anılan, 990 yılında Ebu’l-Feth Muhammed bin Annaz tarafından kurulmuş ve 126 yıl hüküm sürmüş bir Kürt hanedanı.[1]
Annazilerin hükmettiği bölge, bugünkü İran-Irak sınır bölgesinde Kirmanşah, İlam, Hulvan, Dinaver, Mandali, Şehrizor ve Dakuk gibi yerleri kapsamaktaydı.[2]
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Ebul-Feth kure Annaz (r. 990-1011), Annazi hanedanının kurucusuydu ve Hulwan'da hüküm sürdü, yirmi yıllık yönetimi sırasında batıda yer alan Arap aşiretleri Banu Oqayl ve Banu Mazyad ile Birçok savaş yaptı, 999'da bu iki aşireti ortadan kaldırdı. Doğuda Hasnaviler (evlilik yoluyla akrabalar) ile şiddetli bir rekabet vardı.1006'da, 10.000 kişilik bir Hasnavi ordusu Annazile karşı sefer düzenledi, iki Kürt hanedanı arasında imzalanan bir anlaşmada, Ebul-Feth Annazileri bir Hasnavilerin vasalı ilan etti.[3]
Ebul-Feth Annaz' 1029'da Abul-Shawk, Oqayl'ı yendi ve Dakuk'u aldı. 1038-1039 döneminde Kirmanşah'ı ele geçirdi ve hükümdarını esir aldı. Büveyhî Celâlüddevle 1043’te ölünce Annâzîler Selçuklular’ın tehdidiyle karşılaştılar. Tuğrul Bey, İbrâhim Yinal kumandasındaki Selçuklu ordusunu Annâzîler üzerine sevketti.[4] Tuğrul Bey, Annazi topraklarını ele geçirmeye çalıştı. Sefer sırasında Hemedan'ın Kürt valisi müttefik toplamak için yola çıktı ve Dinaver' dan Kirmanşah'a ve ardından Diyala nehri üzerinden Şirvan kalesine gitti ve burada çok sayıda Kürt Aşiretini çevresinde toplandı. Hulwan ve Mahdeşt'i ele geçiren Tuğrul Bey Hanekine saldırdı, Annaziler mağlup oldu ve Ebul-Feth Annaz bu savaş sırasında öldü.[5]
Bu ölümden sonra Annaziler bir iktidar mücadelesine girdiler, bunun sonucunda iyice zayıflayan Annaziler Selçuklara haraç vererek varlığını sürdürdü, Hanedan 1116 yılında yıkıldı.[6][7]
Annazi Hükümdarları
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ebulfeth Mihemedê kurê Enaz (991-1011)[8]
- Ebulşewk Husamê Dewle Farisê kurê Mihemed (1011-1046)
- Muhelhilê kurê Mihemed (1011-1055)
- Surkhab I yê kurê Mihemed (1011-1046)
- Seîdê kurê Faris (1050-1055)
- Surkhab II yê kurê Bedrê kurê Muhelhil (? -1107)
- Ebû Mensûrê kurê Surkhab (1107- ?)
- Surkhab III yê kurê Enaz (1100 derdorê wê sedsalê)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2014.
- ^ Sharf Khan Bedlisi, Sharafnama, edited by V. Veliaminof-Zernof, 2 vols., St.Petersburg, 1860/1862
- ^ Sharf Khan Bedlisi, Sharafnama, edited by V. Veliaminof-Zernof, 2 vols., St.Petersburg, 1860/1862.
- ^ V. Minorsky, “ʿAnnāzids”, EI2 (İng.), I, 512-513.
- ^ F.-B. Charmoy, 2 vols., St. Petersburg, 1868-75.
- ^ V. Veliaminof-Zernof, 2 cilt, St. Petersburg, 1860, 1862; yeni baskı, MJ Bandī Rūzbayānī, Bağdat, 1372/1953; Fransızca versiyonu, Cheref-nāmah ou Postes de la nation Kurde , tr.
- ^ İranica/Annazid. 26 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020.
- ^ Clifford Edmund Bosworth (2004). The New Islamic Dynasties. Edinburgh University Press, Edinburgh.
| Kürdistan ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |