Alexandru Cuza
| Alexandru Ioan Cuza | |
|---|---|
Alexandru Ioan Cuza, Carol Popp de Szathmáry (y. 1865) | |
| Romanya Domnitoru | |
| Hüküm süresi | 5 Şubat 1862 – 22 Şubat 1866 |
| Önce gelen | Makam oluşturuldu |
| Sonra gelen | I. Carol |
| Boğdan Beyi | |
| Hüküm süresi | 24 Ocak 1859 – 5 Şubat 1862 |
| Önce gelen | Grigore Alexandru Ghica |
| Sonra gelen | Makam kaldırıldı |
| Eflak Beyi | |
| Hüküm süresi | 24 Ocak 1859 – 5 Şubat 1862 |
| Önce gelen | Barbu Ştirbei |
| Sonra gelen | Makam kaldırıldı |
| Doğum | 20 Mart 1820 Bârlad, Boğdan |
| Ölüm | 15 Mayıs 1873 (53 yaşında) Heidelberg, Almanya |
| Defin | Ruginoasa, Romanya |
| Eş(ler)i | Elena Cuza |
| Çocuk(lar)ı | Saşa Cuza, Dimitrie Cuza |
| Hanedan | Cuza Hanedanı |
| Babası | Ioan Cuza |
| Annesi | Sultana Cuza |
| Dini | Rumen Ortodoks |
Alexandru Ion Cuza ( Rumence telaffuz: [alekˈsandru iˈo̯aŋ ˈkuza], 20 Mart 1820, Huşi, Boğdan - 15 Mayıs 1873, Heidelberg, Almanya), birleşik Romanya'nın (birleşik Eflak-Boğdan prenslikleri) ilk prensi. Geniş kapsamlı bir tarım reformu uygulayarak köylülerin özgürlüklerine kavuşmasını sağlamıştır.
İlk yılları
[değiştir | kaynağı değiştir]Eski bir boyar ailesinden gelen Cuza, Paris, Pavia ve Bologna'da öğrenim gördü. 1848'de doğum yeri olan Boğdan'da (Moldova) Osmanlı-Rus egemenliğine karşı girişilen devrimci harekete katıldı.Bir süre sonra albaylığa yükseltildi ve 1857'de Boğdan Meclisine girdi. Büyük devletlerin, Rumen prensliklerini birbirinden ayrı özerk yönetimler biçiminde tutma kararına karşın, Cuza Ocak 1859'da Moldova, Şubat 1859'da da Eflak (Valahya) prensliğine seçildi. Böylece Cuza'nın kişiliğinde Romanya birleşmiş oldu; resmi birleşme ise ancak 1861'de gerçekleşti.
Prensliği
[değiştir | kaynağı değiştir]Cuza prens unvanı aldıktan sonra, Fransız imparatoru III. Napoléon'un uygulamalarını benimseyerek halkoylamasına dayalı bir yönetim kurdu, özellikle devletin etkin gücü olarak nitelediği köylülerin desteğini kazanmaya çalıştı.[1] 1863'te Eflak ve Boğdan'da manastırların elinde bulunan geniş toprakları kamulaştırdı. Meclisi dağıttıktan (Mayıs 1864) ve yürütme erkini güçlendirip oy hakkını genişleten yasa hükümlerini halkın onayına sundu. Ağustos 1864'te geniş çaplı bir toprak reformunu uygulamaya koydu. Bu reformla köylüler, yalnızca kendi topraklarına sahip olmakla kalmadılar, vergi ve angarya gibi feodal yükümlülüklerden de kurtuldular. Ama uygulama bütünüyle başarılı olmadı.
Cuza, toprak reformunun yanı sıra, temel öğrenimi zorunlu ve parasız hale getirmeye çalıştı; her kademede okullar açtı ve yoksul öğrencilere burs olanakları sağladı; Bükreş Üniversitesi'ni kurdu. Otoritesini güçlendirmek için seçim yasalarında ve yargı sisteminde reformlar yaparak devlet yönetimini yeniden düzenledi. Ama izlediği politikaya büyük toprak sahipleri ile kimi orta sınıf üyeleri karşı çıktı. Ocak 1866'da bir grup subayın hazırladığı komplo üzerine görevinden ayrılmak zorunda kalan Cuza sürgünde öldü.[1]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Stoica, Vasile (1919). The Roumanian Question: The Roumanians and their Lands. Pittsburgh: Pittsburgh Printing Company. ss. 69-70. 3 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2013.