Beş Uygar Kabile
Beş Göçmen Kültürüne Uyum Sağlamış Kabile Cherokee, Chickasaw, Choctaw, Creek ve Seminole kabilelerine beyaz insan tarafından verilmiş bir isimdi.[1][2][3] Bu kabilelerin beyaz toplumlar arasında "uygar" olarak anılmasının sebebi, bu beş kabilenin plantasyon ve köle sahibi olmak da dahil olmak üzere sömürgecilerin adetlerini benimsemeleri ve genellikle komşularıyla iyi ilişkiler kurmalarıydı. Beş Uyum Sağlayan Kabile, ülkenin diğer bölgelerine -özellikle günümüz Oklahoması'na yerleştirilmelerinden önce Amerika Birleşik Devletleri'nin güneydoğusunda yaşamaktaydı. Bugün özellikle diğer kabilelerden gelen birçok yerli Amerikalı, "Beş Uygar Kabile" yaftasını patronluk taslayıcı ya da ırkçı bulmaktadır.[4][5] Kendi aralarında kabilelerden konuşurken, bazen düzeltilmiş "Beş Kabile" adı kullanılmaktadır; böylece bu beş kabile dışında kalan diğer yerli Amerikalıların vahşi oldukları iması ortadan kaldırılmaktadır.
Beş kabile, Federal hükûmet tarafından izin verilmiş yerlilerin yerinin değiştirilmesi operasyonlarıyla birkaç on yıl içerisinde, anavatanları olan Mississippi Nehri'nin doğusundan o zamanlar "Kızılderili Arazisi" denilen, bugünse Oklahoma eyaletinin doğusunu oluşturan topraklara yerleştirilmişlerdir. Bu yer değiştirme operasyonlarının en kötü üne sahip olanı 1838'de gerçekleşen Gözyaşı Patikası'dır. Başkan Martin Van Buren Cherokeeler'le yaptığı -Cherokeeler'in topraklarını batıda onlara verilecek yeni topraklarla değişmesini öngören- tartışmalı New Echota Antlaşması'nı yürürlüğe koyarak kabileyi yer değiştirmeye zorlamıştır. Yaklaşık 4000 Cherokee'nin ölümüne neden olan bu zorunlu göç, Cherokee kabilesinin olayı anmak için kullandığı Nunna daul Isunyi—"Ağladığımız Yol"- isimlendirmesinden dolayı diğer kaynaklarda da "Gözyaşı Patikası" olarak geçmektedir.
Beş kabile Amerikan İç Savaşı sırasında bölündüler. Choctaw and Chickasaw kabilelerinin büyük kısmı güneyli Konfederasyon devletleri yanında savaşırken;[6] Creek, Seminole ve özellikle Cherokee kuzeyli Birlik'i destekleyenler ve güneyli Konfederasyon'u destekleyenler olarak ikiye ayrıldı. Bu nedenle, Cherokee kendi kabilesi içinde de bir iç savaş yaşadı.
Beş kabile Kızılderili Arazisi'ne yerleştirildikten sonra Amerika Birleşik Devletleri hükûmeti bu kabilelere, beyazların onların yaşadıkları topraklara yerleşmeyeceklerine dair güvence vermişti. 1893'e kadar tek tük beyaz yerleşimleri dışında bu kurala uyuldu, fakat anılan tarihte hükûmet Oklahoma Bölgesi civarındaki Cherokee Yerleşimi'ni dış yerleşime açtı. 1907 yılında Oklahoma Bölgesi ve Kızılderili Arazisi Oklahoma Eyaleti ismi altında birleştirildi. Beş Uygar Kabile'nin bugün o topraklarda önemli bir varlığı söz konusudur.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "National Archives NextGen Catalog". catalog.archives.gov. 22 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2024.
- ^ Barry Pritzker (2000). A Native American Encyclopedia: History, Culture, and Peoples. Oxford University Press. s. 389. ISBN 978-0-19-513877-1.
- ^ Theda Perdue; Michael D Green (2001). The Columbia Guide to American Indians of the Southeast. Columbia University Press. ss. 75-77. ISBN 978-0-231-50602-1.
- ^ Indians: the Five Civilized Tribes in Indian Territory: The Cherokee, Chickasaw, Choctaw, Creek, and Seminole Nations. United States Census Printing Office. 1890. s. 7.
- ^ Robert M. Lewis (21 Ocak 2008). "Wild American Savages and the Civilized English: Catlin's Indian Gallery and the Shows of London". European Journal of American Studies. 3 (3–1): 13, 15. doi:10.4000/ejas.2263. ISSN 1991-9336. 2 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2019.
- ^ "Confederacy signs treaties with Native Americans". 30 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2021.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Beş Uygar Kabile Müzesi resmi sitesi 12 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Beş Kabile makalesi, nativeamericans.com'da 13 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Beş Uygar Kabile Birliği Özgür İnsanlarının Torunları 5 Aralık 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.