İçeriğe atla

Elohim

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Tanah'da, elohim (İbranice: אֱלֹהִים‎) veya ha'elohim, tek bir Tanrıya,[1][2][3][4] özellikle İsrail'in Tanrısına atıfta bulunan İbranice sözcüktür.[1][2][3][4][5][6] Diğer zamanlarda ise çoğul tanrıları ifade etmek için kullanıldı.[1][2][3][4][5][6]

Kelime, eloah kelimesinin çoğul halidir ve el ile ilişkilidir. Kitâb-ı Mukaddes'ta tanrının gücünün, yöneticilik ve adalet özelliklerinin geçtiği yerlerde kullanılmıştır. İbranicede Elohim sözcüğünün karşılığı tanrılar olarak verilebilir. Ancak bu tam doğru bir karşılık değildir. Bu sözcüğün mastarı "el" dir ve güç anlamına gelir; "el-oha" ise güçlü ya da güçlü olan (kişi) anlamındadır. RAB YHVH için kullanıldığında saygı ifadesi olarak Eloha'ın çoğulu olan Elohim kullanılmıştır. Burada yaratılma oluşumu Tanrının özellikleri olarak başlar, kutsal isimler olarak somutlaşır ve yaratılış dört olarak adlandırılır.

Elohim, eloah'ın çoğulu olduğu için Teslis doktrinini savunan Hristiyanlar, üç kişinin tek bir Tanrı'da birleştiğini göstermek için ʼElohim' ifadesine başvururlar. Kutsal Kitap eleştirmenleri, 'elohim'i Tanrı kavramının Kutsal Kitap'ta çoktanrıcılıktan tek tanrılılığa geliştiğinin kanıtı olarak görürler. Her iki görüş ise İbranice ile bağdaştırılamaz.

ʼEl

[değiştir | kaynağı değiştir]

“Tanrı” olarak tercüme edilen İbranice kelimeler arasında, muhtemelen “kudretli olan”, “güçlü olan” anlamına gelen ʼEl kelimesi vardır. Kutsal Kitap'ın, ismi יהוה (YHVH, Yehova ya da Yahve) olan Tanrısı, diğer tanrılar ve insanlarla ilgili olarak kullanılır. Aynı zamanda, genellikle Elişa ("Tanrı kurtuluştur" anlamına gelir) ve Daniel ("Tanrı benim hakimimdir") gibi özel isimlerin bir bileşenidir.

İşaya 9:6'da Mesih, peygamberlik niteliğinde ʼEl Gibbṓr, (güçlü Tanrı) olarak adlandırılır, fakat Başlangıç 17:1'deki ʼEl Shaddáj (Her Şeye Kadir olan Tanrı) terimi YHVH'ye (Yehova ya da Yahve) uygulanmaktadır.

haʼEl

[değiştir | kaynağı değiştir]

HaʼEl ifadesi, ʼEl ve önce gelen belirli tanım edatı ha 'dan oluşur. Masoretik metinde bu ifade 32 kez tekil olarak geçer ve her zaman Kutsal Kitap'ın Tanrısı YHVH'ye atıfta bulunur (örneğin Başlangıç 46:3; 2. Samuel 22:31). Belirli tanım edatı onu diğer tanrılardan ayırmak amacıyla kullanılır. Gesenius'un İbranice Gramer eseri haʼElohim ve haʼEl 'i "tek gerçek Tanrı" olarak çevirmektedir.[7]

ʼElim

[değiştir | kaynağı değiştir]

ʼÉl 'in çoğul biçimi ʼElím, diğer tanrılara atıfta bulunularak kullanılır, örneğin Çıkış 15:11'de (“tanrılar”). Ayrıca, Mezmur 89:6'da olduğu gibi, yücelik veya haşmet çoğulu olarak da kullanılır. Çoğul biçimin burada ve başka birçok yerde tek bir kişiye atıfta bulunma amacıyla kullanılması, Septuagint çevirisinde ʼElím 'in tekil biçimi Theos ile ve aynı şekilde Vulgata 'da Deus ile tercüme edilmesiyle gösterilir.

haʼElim

[değiştir | kaynağı değiştir]

ʼElím sözcüğü Masoretik metinde, diğer tanrılara atıfta bulunduğu Çıkış 15:11'de bir kez önceki belirli tanım edatı ile birlikte görünür.

ʼElohim

[değiştir | kaynağı değiştir]

İbranice ʼelohim (tanrılar) sözcüğü, görünüşe göre, “güçlü olmak” anlamına gelen bir kökten türemiştir. ʼElohim, ʼElṓah 'ın (Tanrı) çoğul halidir. Bazen bu çoğul, birkaç tanrıyı belirtir (Başlangıç 31:30, 32; 35:2), ancak daha sıklıkla heybet, yücelik veya ihtişamın çoğulu olarak kullanılır. Tanah'ta ʼElohim, Tanrı'nın (YHVH) kendisine, meleklere, putlara (tekil ve çoğul) ve insanlara atıfta bulunur.

Tanah'ın Tanrısı için kullanıldığında, ʼElohim heybet, yücelik veya haşmetin çoğulu olarak kullanılır (Başlangıç 1:1). Aaron Ember bu konuda şunları yazdı: “Eski Ahit'in dili, çokluk fikrini . . . [ʼElohim]'le ilgili (İsrail'in Tanrısı için kullanılırsa) tamamen terk edilmiş olması, neredeyse her zaman tekil bir fiil yüklemi ile inşa edilmesi ve tekil bir sıfat niteliği gerektirmesi gerçeğinden özellikle açıktır. . . . [ʼElohim], büyük Tanrı'ya tekabül eden yücelik ve heybeti ima eden bir yoğunluk çoğul olarak açıklanmalıdır”[8]

Gesenius'un İbranice Gramer eseri şöyle der: "Haşmet veya egemenlik çoğulları . . . aslında soyut çoğulun özel bir çeşididir . . . temel terimin yoğun bir artırılmasının ikincil anlamı ile . . .; yani her şeyden önce אֱלֹהִים ['Elohím] Tanrı (sayısal çoğul “tanrılar”dan ayrılmış olarak) . . . Belirtme sıfatının tekiliyle neredeyse düzenli bağlantı, dilsel kullanımın ʹא ['Elohím]'in (tanrıyı belirtmek için kullanıldığı kadarıyla) sayısal bir çokluğu fikrini tamamen ortadan kaldırdığı gerçeğinden bahseder. . . . Buna göre, ʹא ['Elohím] yalnızca sayısal çoğul değil, aynı zamanda soyut çoğul olmalıdır . . . ve, bu tür diğer soyut isimler gibi, somut bireysel Tanrı'ya transfer edilmiştir.”[9]

ʼElohim kelimesi putlar için de kullanılmaktadır. Bazen bu çoğul basitçe "tanrılar" anlamına gelir (Çıkış 12:12; 20:23). Diğer zamanlarda, ʼelohim yücelik çoğuludur ve yalnızca tek bir tanrıya (veya tanrıçaya) atıfta bulunur. (1. Samuel 5:7b [Dagon]; 1. Krallar 11:5 [“tanrıça” Aştoret]; Daniel 1:2b [Marduk]).

Mezmur 82:1, 6'da ʼElohim insanlar, yani İsrail'deki hakimler için kullanılır. Onlar, Tanrı'nın temsilcileri ve sözcüleri olarak tanrılardı. Aynı şekilde, Musa'ya Harun'a ve Firavun'a “tanrı” olarak hizmet etmesi söylenmişti (Çıkış 4:16; 7:1).

haʼElohim

[değiştir | kaynağı değiştir]

HaʼElohim terimi, 'elohim' ve önce gelen belirli tanım edatı ha'dan oluşmaktadır. Masoretik metinde bu ifade 376 kez geçer; bunun 368'i gerçek Tanrı YHVH'ye ve 8 kez diğer tanrılara atıfta bulunur.

ZorellHeb, s. 54'te şöyle der: “Kutsal Yazılarda özellikle tek gerçek Tanrı, Yahve, bu kelimeyle belirtilir; a) הָאֱלֹהִים ὁ θεός Gen 5:22; 6:9, 11; 17:18; 20:6; Ex 3:12; 19:17 ve nesir olarak yazılmış çeşitli kitaplarda; יהוה הוּא הָאֱלֹהִים 'Yahve [tek gerçek] Tanrı'dır' Deu 4:35; 4:39; Yeşu 22:34; 2Sam 7:28; 1Kır 8:60 vb.” [10]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b c Strong, James (1890). "H430 - 'elohiym". Strong's Concordance. Blue Letter Bible. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2020. אֱלֹהִים ʼĕlôhîym, el-o-heem; plural of H433 (אֱלוֹהַּ ĕlôah); gods in the ordinary sense; but specifically used (in the plural thus, especially with the article) of the supreme God; occasionally applied by way of deference to magistrates; and sometimes as a superlative:—angels, X exceeding, God (gods) (-dess, -ly), X (very) great, judges, X mighty. 
  2. ^ a b c "Strong's Hebrew: 430. אֱלֹהִים (elohim) -- God (Strong's Concordance; Englishman's Concordance; NAS Exhaustive Concordance; Brown-Driver-Briggs definition; Strong's Exhaustive Concordance definition; Forms and Transliterations)". Biblehub.com. 2020. 19 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2020. 
  3. ^ a b c Coogan, Michael D.; Brettler, Marc Z.; Newsom, Carol A.; Perkins, Pheme, (Ed.) (2007). "Glossary: "Elohim"". The New Oxford Annotated Bible: New Revised Standard Version with the Apocrypha (3., Augmented bas.). New York: en:Oxford University Press. s. Glossary: 544. ISBN 978-0-19-528880-3. Elohim. The Hebrew word usually translated "God," though its plural form is sometimes also translated "gods." It is originally a common noun (a god), though it is often used as a proper noun for the God of Israel, even though it is a plural form. 
  4. ^ a b c "Elohim - Hebrew god". Encyclopædia Britannica. Edinburgh: Encyclopædia Britannica, Inc. 20 Temmuz 1998. 3 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2020. Elohim, singular Eloah, (Hebrew: God), the God of Israel in the Old Testament. A plural of majesty, the term Elohim—though sometimes used for other deities, such as the Moabite god Chemosh, the Sidonian goddess Astarte, and also for other majestic beings such as angels, kings, judges (the Old Testament shofeṭim), and the Messiah—is usually employed in the Old Testament for the one and only God of Israel, whose personal name was revealed to Moses as YHWH, or Yahweh (q.v.). When referring to Yahweh, elohim very often is accompanied by the article ha-, to mean, in combination, “the God,” and sometimes with a further identification Elohim ḥayyim, meaning “the living God.”
    Though Elohim is plural in form, it is understood in the singular sense. Thus, in Genesis the words, “In the beginning God (Elohim) created the heavens and the earth,” Elohim is monotheistic in connotation, though its grammatical structure seems polytheistic. The Israelites probably borrowed the Canaanite plural noun Elohim and made it singular in meaning in their cultic practices and theological reflections.     
  5. ^ a b Van der Toorn 1999, s. 352–353, 360–364.
  6. ^ a b McLaughlin 2000, s. 401–402.
  7. ^ Gesenius’ Hebräische Grammatik (GK), § 126e
  8. ^ The American Journal of Semitic Languages and Edebiyats, Vol. XXI, 1905, s. 208
  9. ^ W. Gesenius, Hebräische Grammatik, 28. baskı, 1977, S. 416, 417, § 124 g
  10. ^ F. Zorell, Lexicon Hebraicum Veteris Testamenti, Rom 1984, S. 54
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Elohim&oldid=32784410" sayfasından alınmıştır