Kirovograd Taarruzu
| Uman-Botoşani Taarruzu | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| II. Dünya Savaşı Doğu Cephesi | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
|
|
| ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
|
|
| ||||||
| Güçler | |||||||
| 2. Ukrayna Cephesi | 8. Ordu | ||||||
Kirovograd Taarruzu (Rusça: Кировоградскую операцию), Kızıl Ordu'nun 1944 yılında Doğu Cephesi'nde giriştiği bir taarruz harekâtıdır. General Konev'in 2. Ukrayna Cephesi tarafından, Krivograd'ı geri almak için başlatılan bir taarrruzdur. Taarruz, 5 Ocak 1944 tarihinde başlamış olup Kızıl Ordu birlikleri Krivograd'ı 8 Ocak 1944 tarihinde geri almıştır. Bölgede çatışmalar 16 Ocak 1944 tarihine kadar sürmüştür.
Harekât öncesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Cephenin güney kesiminde, General Konev'in 2. Ukrayna Cephesi kuvvetlerinin, Aralık ayı ortalarında Kremençug üzerinden güney yönündeki, Krivoi Rog'u hedef alan taarruzları, Krivoi Rog'un 100 km. kuzeyinde durdurulmuştu. Bununla birlikte Kremençug bölgesinde çatışmalar hâlen devam etmekteydi. General Konev, 20 Aralık'ta STAVKA'dan, kuvvetlerini yeniden düzenleyip Krivoi Rog yönündeki taarruzunu yenilemek için geçici olarak savunmada kalma izni istemişti. STAVKA, bu talebi uygun buldu ve General Konev'in kuvvetlerini, 400 tank ve kundağı motorlu topla, ayrıca 7. Muhafız Süvari Kolordusu ile takviye edeceğini bildirdi. STAVKA ayrıca, söz konusu taarruzun 5 - 7 Ocak tarihleri arasında yapılmasını istemekteydi.[1]
Ancak 29 Aralık'ta STAVKA General Konev'e, tüm planları değiştirecek yeni bir emir göndermiştir. Bu emre göre 2. Ukrayna Cephesi kuvvetleri, 5 Ocak 1944 tarihinden daha geç bir tarihte olmamak üzere Kirovograd yönünde taarruz edecektir. Emirde ayrıca bu taarruz için daha az olmamak koşuluyla dört ordu ve bir tank ordusu tahsis edilmesi isteniyordu. Bu durumda General Konev, güney yönündeki taarruz cephesini, 90 derece çevirerek batı yönüne, bir an önce dönmek zorundaydı.
Harekât hazırlıkları
[değiştir | kaynağı değiştir]General Konev, Kirovograd'ın kuzeyinden ve güneyinden aynı anda derinliğine taarruz planlamıştır. Bu şekilde kentin savunması zayıflatılacak, aynı zamanda kuzeyden ve doğudan kuşatılacaktır. General Konev, bu taarruza tahsis edeceği kuvvetlerini iki hücum grubu olarak düzenledi.
Kuzey grubu, 5. Muhafız Ordusu ve 7. Mekanize Kolordu'dan,
Güney grubu ise 7. Muhafız Ordusu ile 5. Muhafız Tank Ordusu'ndan oluşuyordu.
Cephe emri 2 Şubat'ta yayınlandı. Ordular yeniden gruplanıp, toplanıp 5 Şubat'ta taarruz edecektir. Harekâta katılacak olan piyade birlikleri 2 Şubat gecesi yeniden gruplandılar ve 4 Şubat öğleden sonra, taarruz çıkış hatlarında mevzie girdiler. Ancak Şubat ayında geceler kısaydı ve bu kısa geceler, tüm birliklerin mevzilere yerleşmesi için yeterli bir süre vermiyordu. Her ne kadar kıta kaydırmaları geceleri yapıldıysa da bu yeterli olmadı ve zorunlu olarak 5. Muhafız Tank Ordusu'na bağlı 29. Tank Kolordusu, güney kesimdeki mevzilerine doğru 3 Şubat'ta gündüz hareket etti. Doğal olarak bu hareket, Alman keşif gruplarınca saptanmıştı. Kolordu, 7. Muhafız Ordu'nun gerisinde yer alacaktı ve bu bölge, Alman topçusu tarafından ateş altına alındı. İzleyen 30 gün boyunca bu bölge Alman hava unsurları tarafından bombalandı. Bunun dışında gizlilik sağlanmıştı, kıtalar geceleri hareket ettiler ve iletişim, telefon hatları üzerinden sağlandı. Yine de güneydeki hareket, Alman komutanlığını uyarmış oldu.[2]
Taarruz
[değiştir | kaynağı değiştir]Taarruz 5 Ocak 1944 günü başlatıldı. Güney kesimde Alman savunması zaten alarma geçmişti. Dolayısıyla 7. Muhafız Ordusu'nun ilerlemesi sınırlı kaldı. Fakat Kirovograd'ın kuzeyinde 5. Muhafız Ordusu ve 7. Mekanize Kolordu, Alman savunmasını kırdı. Konev hemen güney kesimden, 5. Muhafız Tank Ordusu'nun 8. Mekanize Kolordusu'nu, 5. Muhafız Ordusu'nun başarısını takviye için kuzeye gönderdi. General Konev'in kuzey hücum grubu kuvvetleri Kuzeydeki kuvvetleri, Alman savunmasını güneybatı yönünde atıp 5. Muhafız Tank Ordusu ile temas sağladılar. Kuşatılma tehlikesi ortaya çıktığında 48. Panzer Kolordusu, zaten taarruz öncesinde alarma geçmişti, kuşatılmadan önce kenti terk etti. Kirovograd, 8 Ocak'ta Kızıl Ordu'nun eline geçti. Hava koşullarının sertleşmesinin de yardımıyla Alman kuvvetleri, cepheyi kentin 20 km. batısında sabitlediler. Bölgedeki çatışmalar 16 Ocak 1944 tarihine kadar sürmüştür.[3]
Dipnotlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Soviet military deception in the Second World War - David M. Glantz