Heinz Guderian
| Heinz Guderian | |
|---|---|
| Lakabı | Schneller Heinz Heinz Brausewind |
| Doğum | 17 Haziran 1888 Kulm, Prusya Krallığı, Alman İmparatorluğu (bugünkü Polonya) |
| Ölüm | 14 Mayıs 1954 (65 yaşında) Schwangau, Bavyera, Batı Almanya |
| Bağlılığı |
|
| Hizmet yılları | 1907 - 1945 |
| Rütbesi | Generaloberst |
| Komutası | 2. Panzer Tümeni, 56. Kolordu, 19. Kolordu, 2. Panzer Grubu, Inspekteur der Panzertruppen (Zırhlı Birlikler Genel Müfettişi) OKH Kara Kuvvetleri Genelkurmay Başkanı |
| Çatışma/savaşları | I. Dünya Savaşı II. Dünya Savaşı |
| Ödülleri | |
| İmza | |
Heinz Guderian (17 Haziran 1888 - 14 Mayıs 1954), II. Dünya Savaşı'nda görev almış bir Alman generaldir. Tank savaşı üzerine geliştirdiği yıldırım savaşı (Blitzkrieg) taktiği ile düşman hatlarında sağladığı derin gedikler ve çevirme harekâtlarıyla büyük başarılar kazanmıştır. II. Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru Adolf Hitler ile anlaşmazlığa düşünce görevden alınmıştır.[kaynak belirtilmeli] Anılarını kitaplaştırmıştır.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Prusyalı bir muvazzaf subay olan babası gibi genç yaşta orduya katıldı. 1914'te katıldığı I. Dünya Savaşı'nda gözlemlediği, statik siper savaşının yıkımından ve sonuçsuzluğundan sakınmak için gelecek savaşlarda kullanılabilecek taktikler üzerinde çalışmak gereği duydu. I. Dünya Savaşı sırasında herhangi bir savaşçı birliğe komuta etmemekle birlikte, Batı Cephesinde, özellikle Marne ve Verdun savaş alanlarında geniş incelemeler yapma olanağı buldu. Savaştan sonra motorize ikmal birimleri üzerinde çalışmaya başladı ve ilerleyen yıllarda panzer tümenlerini organize etti. Geliştirdiği yıldırım savaşı taktikleriyle ve kurduğu panzer tümenleri ile büyük başarılara imza attı. Zamanı için çok yeni olan bu fikirler çok az sayıdaki meslektaşı tarafından algılanabilmiştir, bunlardan birisi de Sovyet Mareşali Mihail Tuhaçevski'dir.[kaynak belirtilmeli]
Tanklarla motorlu araçlara bindirilmiş zırhlı piyadenin birlikte taarruzunu ilk defa düşünmüş ve organize etmiş olan taktisyendir. O zamana kadar tankların ayrı bir grup olarak savaşmaları öngörülüyordu. Düz piyade zaten tankların hızına yetişemediği için geride kalıyor, tek başına düşman hattını geçebilen tanklar yanlarında destek piyadeleri olmayınca ele geçirdikleri yeri savunamıyor, geri çekilmek zorunda kalabiliyor ya da imha tehlikesi ile karşılaşıyorlardı. Guderian, "bindirilmiş piyade" konseptini ve bu motorize piyadenin zırhlı savaş araçları ile organize edilerek, tüm cephe boyunca değil, cephenin belli yerlerinde konsantre edilerek kama gibi düşman hattının yarılmasını öngören meşhur taktiği ile Blitzkrieg'in kurucu babasıdır.
Mesleki kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]1937'de Zırhlı Birlikler Komutanlığı'na getirildi. 1939'un Eylül ayındaki Polonya Seferi sırasında geliştirdiği taktikler başarı kazandı. 1940'ın Mayıs ayında Fransa Seferi sırasında ise komutası altındaki 19. Panzer Kolordusu'nu Sedan'dan Manş'a ilerletmesi savaşın kaderini belirleyen unsur oldu. Alman ordularının Fransa cephesinde uyguladıkları savaş planının Hitler'ce kabul edilmesinde önemli etkisi oldu.
1941'de komuta ettiği 2. Panzer Ordusu'nun ileri unsurları, Tula'nın dış mahallelerine kadar ilerledi. Hitler'in 1941 yazında Tayfun Operasyonu ile ağırlık merkezini Kiev'e kaydırılması kararına karşı çıkarak bir an önce Moskova'nın alınması gerektiğini savunarak Hitler'e aykırı düştü. Hitler'le olan görüş ayrılıkları giderek derinleşince 26 Aralık 1941'de görevden azledildi.
1943 yılı başlarında Doğu Cephesi'ndeki gelişmeler pek çok tarihçi tarafından II. Dünya Savaşı'nın dönüm noktalarından biri, belki de en önemlisi sayılmaktadır. Özellikle Stalingrad'da 6. Ordu'nun kuşatılması ve teslim olması Alman askeri mekanizması için ağır bir darbe oldu. Bu olumsuz gelişmelerin sonucunda çözüm yolları arayan Hitler, 20 Şubat 1943 günü Guderian'la görüştü, ondan Zırhlı Birlikler Genel Müfettişliği görevini üstlenmesini istedi. 28 Şubat 1943'te ise, bizzat Guderian'ın hazırlamış olduğu, oldukça geniş yetkiler içeren görev talimatını onayladı.
Ordu Genelkurmay Başkan Vekilliği
[değiştir | kaynağı değiştir]Guderian, Doğu Cephesinde Hitler'e danışmanlık yapma sorumluluğuyla Ordu Yüksek Komutanlığı Genelkurmay Başkan Vekili oldu.[1] Hitler'in yargısına olan inancını kaybeden ve sinir krizi geçirip 1 Temmuz'da görevi bırakan Piyade Generali Kurt Zeitzler'in yerini aldı.[2] Almanya zaten kaçınılmaz bir yenilgiye gidiyordu ve Guderian askeri durumu veya Hitler'in stratejik kararlarını şekillendiremedi.[1]
Guderian, tüm subayların partiye katılmasını talep eden 29 Temmuz emriyle ordu genelkurmayının tamamen Nazileştirilmesini tamamladı. Ayrıca silahlı kuvvetlerde Nazi selamını zorunlu kıldı.[3] OKH'nin genelkurmay başkanı olarak Guderian, Varşova Ayaklanması'nın acımasızca bastırılması sırasında Hitler ve Himmler'in verdiği emirlere veya şehrin sivil nüfusuna karşı işlenen vahşete itiraz etmedi.[4] Kasım 1944'te bir Volkssturm mitinginde Guderian, "Adolf Hitler'in arkasında duran 95 milyon Nasyonal Sosyalist" olduğunu söyledi.[5]
20 Temmuz 1944'teki Hitler'e yönelik suikast girişiminden sonra Hitler onu Zeitzler'in yerine Genelkurmay Başkanı yaptı. Guderian'ın çabaları savaşın kötü gidişini değiştirmeye yetmedi.
28 Mart 1945'te, Küstrin kasabasını (günümüz Polonya'da Kostrzyn nad Odrą) geri almak için yapılan başarısız operasyonun ardından, Adolf Hitler tarafından başarısız bulunan Guderian görevden alınarak izne gönderildi. Yerine General Hans Krebs geçti.[6]
Guderian, rejimdeki en güçlü kişilerle yakın kişisel ilişkiler geliştirdi. 1944 Noel Günü'nde Heinrich Himmler ile özel bir akşam yemeği yedi.[7] 6 Mart 1945'te, savaşın bitiminden kısa bir süre önce, Guderian, Holokost'u reddeden bir propaganda yayınına katıldı; Kızıl Ordu ilerlerken birkaç imha kampını az önce kurtarmıştı.[8] Generalin daha sonra Nazi karşıtı olduğu iddialarına rağmen, Hitler büyük olasılıkla Guderian'ın değerlerinin Nazi ideolojisiyle yakından uyumlu olduğunu buldu. Hitler onu 1943'te emekliye ayırdı ve özellikle başarısızlıkla ile sonuçlanan 20 Temmuz suikast girişiminin ardından verdiği emirleri takdir etti.[5]
Daha sonraki hayatı ve ölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]Guderian ve kurmayı 10 Mayıs 1945'te ABD kuvvetlerine teslim oldu. Nürnberg Duruşmaları'nda savaş suçlusu olarak mahkûm edilmekten kaçındı çünkü o sırada aleyhinde kayda değer kanıt niteliğinde bir belge yoktu.[9] Müttefik kuvvetlerden gelen soruları yanıtladı ve Nazizmin ateşli bir destekçisi olduğunu reddetti.[9] 1945'te ABD Ordusu Tarih Bölümü'ne katıldı ve ABD, Sovyetler Birliği'nin iadesini talep etmeyi reddetti.[10] Guderian, savaştan sonra bile Hitler ve Nasyonal Sosyalizm ile yakınlığını korudu. Amerikalılar tarafından gözaltına alınırken, konuşmaları gizlice kaydedildi. Böyle bir kayıt esnasında, Guderian, eski Mareşal Wilhelm Ritter von Leeb ve eski General Leo Geyr von Schweppenburg ile sohbet ederken şu görüşteydi: "[Nazizmin] temel ilkeleri iyiydi".[11]
17 Haziran 1948 tarihinde salıverilmesine kadar, ABD'nin gözaltında savaş esiri olarak kaldı. Akranlarının çoğu o kadar şanslı değildi. Erich Von Manstein 18 yıl, Albert Kesselring ise müebbet hapis cezasına çarptırıldı.[12] Guderian, eski meslektaşları hakkında bilgi vermiş ve Müttefiklerle işbirliği yaparak kovuşturmadan kaçmasına yardım etmişti.[9]
Savaştan sonra sık sık İngiliz gaziler gruplarının toplantılarına katılmak üzere davet edilerek, eski düşmanları ile geçmiş savaşları analiz etti. 1950'lerin başında Batı Almanya'daki askerî güçlerin yeniden kurulmasını tavsiye etti. Bundeswehr'in askeri reformlar yapılmasını önerdi.
Güney Bavyera'da Füssen yakınlarındaki Schwangau'ya emekli oldu ve yazmaya başladı. En başarılı kitabı Panzer Leader'dı.[12] Hayatının geri kalanında ateşli bir Alman milliyetçisi olarak kaldı. Guderian, 65 yaşındayken 14 Mayıs 1954 tarihinde Schwangau'da, Füssen yakınlarında (Güney Bavyera) öldü ve Goslar'da, Friedhof Hildesheimer Strasse'ye gömüldü.[13]
Heinz Guderian'ın hayatı hakkında bir belgesel 2000 yılında Fransız televizyonunda yayınlandı. Guderian isimli programı Anton Vassil'in yönetmiş ve Guderian'ın oğlu Heinz Günther Guderian, Mareşal Rab Carver ve tarihçiler Kenneth Macksey ve Heinz Wilhelm özellikle yer almıştır.
Guderian tarafından kullanılan Enigma makinesi İngiltere'de, Bedfordshire, Chicksands'ta İstihbarat Kolordu müzesinde sergilenmektedir.
Rütbeleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- General der Panzertruppe 23 Kasım 1938
- Generaloberst 19 Temmuz 1940
II. Dünya Savaşı'nda komuta ettiği birimler
[değiştir | kaynağı değiştir]- 19. Kolordu 1 Haziran 1940
- Guderian Panzer Grubu 16 Kasım 1940 -
- 2. Panzer Ordusu 5 Ekim 1941 - 25 Aralık 1940
- Zırhlı Birlikleri Genel Müfettişi 28 Şubat 1943 -
- Kara Kuvvetleri Genelkurmay Başkanı 21 Temmuz 1944 - 28 Mart 1945
Madalya Ve Nişanları
[değiştir | kaynağı değiştir]- Demir Haç (1914)
- 1. Sınıf Wehrmacht Uzun Hizmet Madalyası (1 Ekim 1936)[14]
- Kılıç Eklentili Macar Kraliyet Savaş Hatırası Madalyası (14 Ocak 1937)[14]
- Hindenburg Haçı[14]
- Kılıç Eklentili Savaş Hatırası Madalyası (Avusturya) (9 Mart 1937)[15]
- Anschluss Hatıra Madalyası (13 Mart 1938) [15]
- 1. Sınıf St.Sava Nişanı (21 Kasım 1939)[15]
- Demir Haç'a Toka Eklentisi
- Meşe Yaprağı İlaveli Şövalye Haçı
Siyasi görüşleri
[değiştir | kaynağı değiştir]10 Mayıs 1945 günü Amerikan birliklerine teslim olan Guderian, kendine herhangi bir savaş suçu yüklenmemesi nedeniyle savaş suçlarını soruşturmakla görevli Nürnberg Mahkemesi'nde yargılanmamıştır. Bu durum özellikle Sovyetler Birliği tarafından protesto edilmiştir. Nazi Partisi üyesi olmamış, Hitler'e karşı yapılan suikasta katılmamıştır. Siyasete katılmadığından ve özellikle İngiliz ve Amerikalı düşmanları tarafından adil bir düşman olarak değerlendirildiğinden dolayı savaştan sonra Batı'da kendisine hep değer verilmiştir.[kaynak belirtilmeli]
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Bir Askerin Anıları, Kastaş Yayınları, ISBN 9757639729
- Achtung-Panzer!: Kastaş Yayınları, ISBN 978-0-304-35285-2
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Hart 2006, s. 103.
- ^ Kershaw 2000, s. 650.
- ^ Hart 2006, s. 105.
- ^ Shepherd 2016, s. 487.
- ^ a b Smelser & Davies 2008, ss. 107–108.
- ^ Shepherd 2016, s. 515.
- ^ Hart 2006, s. 110.
- ^ Hart 2006, s. 112.
- ^ a b c Hart 2006, s. 114.
- ^ Battistelli 2011, s. 54.
- ^ Smelser & Davies 2008, ss. 108-109.
- ^ a b Battistelli 2011, s. 55.
- ^ Hart 2006, s. 115.
- ^ a b c d e f g Wegmann 2009, s. 204.
- ^ a b c Wegmann 2009, s. 205.
- ^ a b Scherzer 2007, s. 354.
- ^ Fellgiebel 2000, s. 206.
- ^ Fellgiebel 2000, s. 55.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- [1] 21 Temmuz 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- [2]