II. Elizabeth'in ölümü ve devlet cenaze töreni
II. Elizabeth'in öldüğü Balmoral Kalesi
| |
| Tarih | 8 Eylül 2022 |
|---|---|
| Yer | Balmoral Kalesi, İskoçya |
| Koordinatlar | 57°2′27″N 3°13′48″W / 57.04083°N 3.23000°W |
Birleşik Krallık ve İngiliz Milletler Topluluğu'nun en uzun hüküm sürmüş Kraliçesi olan II. Elizabeth, 8 Eylül 2022 tarihinde İskoçya'da bulunan Balmoral Kalesi'nde 96 yaşında öldü. Haber, BBC tarafından canlı yayın sırasında İngiliz Yaz Saati ile 18.31'de kamuoyuna duyuruldu.
Arka plan
[değiştir | kaynağı değiştir]Kraliçe hayatının büyük çoğunluğunda sağlıklıydı ancak eşi Prens Philip'in ölümünün ardından sağlığı 2021 sonlarından itibaren azalmaya başladı.[1] Kraliçe Ekim 2021'de 2003-2004 yılındaki diz ameliyatından sonra ilk kez bastonla görüldü.[2] 20 Ekim'de Buckingham Sarayı, kraliçenin yapacağı Kuzey İrlanda gezisini iptal ettiğini ve aynı geceyi VII. Edward hastanesinde geçirdiğini açıkladı. Kraliçe en son 2013'te hastanede kalmıştı.[3] Kraliçe sağlık sorunları nedeniyle 1-5 Kasım'da katılması beklenen COP26 zirvesine de katılamadı.[4] Aynı yılın Kasım ayında bel burkulması sebebiyle Ulusal Anma Törenine de katılamadı.[5]
2022 yılının Şubat ayında Kraliçe Windsor kalesinde Covid-19'a yakalandı. Hastalığı hafif semptomlarla atlattığı açıklanan II.Elizabeth Covid-19'un kendisini "çok yorgun ve bitkin" bıraktığını söyledi.[6] 29 Mart 2022'de Kraliçe Westminster Abbey'de eşinin anma törenine katıldı.[7] Buna rağmen II. Elizabeth Mart ve Nisan ayındaki birçok önemli törene katılamadı. Platin Jübilesi sırasında kutlamalara genellikle balkon görünümleriyle katıldı. Ayı Paddington animasyon karakteriyle bir kısa filmde rol aldı.[8]
6 Eylül'de Boris Johnson'ın istifasını kabul etti ve yerine Liz Truss'u başbakan olarak atadı, Kraliçe rutin olarak tatillerini Ağustos ayından Ekim ayına kadar Balmoral kalesinde geçirmekteydi fakat bu kabuller Buckingham Sarayı veya Windsor Kalesi'nde yapılmaktaydı. Kraliçe doktorlarının tavsiyesine uyarak eski ve yeni başbakanı Balmoral kalesinde kabul etti.[9] Burada çekilen fotoğraflar II. Elizabeth'in kamuoyuna göründüğü son kareler oldu. 7 Eylül'de çevrimiçi olarak katılması beklenen etkinliklere doktor tavsiyesiyle katılamadı. Kraliçe aynı gün Kanada'da yaşanan Saskatchewan bıçaklamaları olayının kurbanları için bir taziye mesajı yayımladı.[10] Bu onun son açıklaması oldu.
Vefatı
[değiştir | kaynağı değiştir]8 Eylül 2022'de İngiltere saati ile 12.30'da Buckhingham Sarayı, Kraliçe'nin gözlem altında tutulduğunu ve doktorların endişeli olduğunu aktardı.[11][12] Kraliçe Balmoral Kalesinde kızı Anne ile kalmaktaydı. Diğer aile üyeleri de Kraliçe ile beraber olmak için yola çıktılar. Prens Charles saat 10.30'da Balmoral'a geldi. Prens William, Prens Andrew, Prens Edward ve eşi saat 17.00 civarında Balmoral'a vardılar. Prens Harry ise saat 20.00 civarında Balmoral'a vardı.
BBC muhabirleri, Kraliçe'nin durumunu yakından takip etmek amacıyla saat 14.00 civarında BBC One programını 18.00'e kadar durdurdu. Diğer kanallarda Kraliçe'nin durumuyla ilgili özel yayın programları sunuldu.[13]
Kraliçe saat 15.10'da Balmoral kalesinde öldü. Böylece V.James'den sonra İskoçya'da ölen ilk monark oldu. Ölüm belgesi 29 Eylül'de kamu oyuna açıklandı ve ölüm nedeni "yaşlılık" olarak gösterildi.
16.30'da Başbakan Liz Truss, Kraliçe'nin ölümüyle ilgili bilgilendirildi.[14]
İngiliz Kraliyet Ailesi'nin resmi Twitter hesabı, saat 18.30 (BST) zaman damgalı bir tweet ile Kraliçe'nin ölümünü duyurdu. Kraliçe'nin ölümünün televizyondaki ilk duyurusu 18.31'de BBC'de yapıldı.[15] Ardından Buckingham Sarayı: "Kraliçe bu öğleden sonra Balmoral'da huzur içinde öldü. Kral ve Konsort kraliçe bu akşam Balmoral'da kalacak ve yarın Londra'ya dönecekler." açıklamasını yayımladı.[16][17]
Unicorn Operasyonunun başlaması
[değiştir | kaynağı değiştir]Kraliçe'nin ölümünün ardından yapılacaklar 1960'lı yıllardan beri "Londra Köprüsü Operasyonu" adı altında planlanıyordu. II.Elizabeth'in İskoçya'da ölmesi durumunda yürürlüğe girmesi planlanmış olan ve Londra Köprüsü Operasyonu ile paralel çalışan "Unicorn Operasyonu" başlatıldı.[18]
Kraliçe'nin Birleşik Krallık kraliyet sancağının İskoç versiyonuna sarılı ve üzerinde Balmoral kalesinin çiçeklerinden yapılmış çelenk bulunan tabutu 11 Eylül saat 10.46'da Edinburgh'a götürülmek üzere Balmoral kalesinden ayrıldı. Kızı Anne'nin de içinde bulunduğu kortej 282 km yol katederek; Aberdeenshire, Angus ve Fife'den geçti saat 16.23'te Edinburgh'a vardı. Tabut Kraliyet ailesinin İskoçya'daki ikametgâhı olan Holyrood sarayının taht odasına yerleştirildi.
12 Eylül'de tabut saraydan alınarak çocuklarının da katıldığı bir tören alayıyla St.Giles' Katedraline götürüldü. Kortejin geçişi sırasında Edinburgh kalesinden top atışı yapıldı. Kraliçenin tabutu insanların ziyaret etmesi amacıyla Katedralde katafalka yerleştirildi üzerine İskoçya tacı konuldu ve kendisi için küçük bir ayin yapıldı. Kraliçenin çocukları akşam saatlerinde annelerinin tabutunun başında nöbet tuttular. Prenses Anne bu nöbete katılan ilk kadındı. Kraliçe'nin tabutunu burada 33 bin kişinin ziyaret ettiğine inanılıyor.
13 Eylül'de Kraliçe'nin tabutu Katedralden çıkarılarak Edinburgh Havaalanına götürüldü. Kraliyet Hava Kuvvetleri'nin C-17 Globemaster tipi kargo uçağıyla RAF Northolt'a uçtu. Yolculuk sırasında Birleşik Krallık kraliyet sancağının İskoç versiyonu, klasik sancakla değiştirildi.
Londra
[değiştir | kaynağı değiştir]Tabut RAF Northolt'a vardıktan sonra cenaze arabasına yerleştirildi ve Londra'dan geçirilerek Buckingham Sarayına getirildi. Üzerine Balmoral ve Windsor Kalelerinin çiçeklerinden yapılmış bir çelenk ve İmparatorluk tacı bulunan tabut, 14 Eylül'de Kraliyet Birlikleri Kraliyet Atlı Topçularının at arabasıyla Buckingham Sarayı'ndan Westminster Hall'a askeri bir törenle taşındı. Ailenin erkek üyeleri ve Prenses Anne tabutun arkasından yürüdüler. Alayın her dakikasında Big Ben'de çan çalarken, Hyde Park'da toplar ateşlendi. Westminster Hall'a varıldıktan sonra kendisi için küçük bir ayin yapıldı ve ardından tabut 19 Eylül saat 06.30'a kadar halkın ziyaretine açıldı. Buradayken tabuta Asa ve küre yerleştirildi. Tabutun başına Wanamaker Haçı, ayağına ise Kraliçe'nin Koruma Muhafızları Birliği'nin alay bayrağı yerleştirildi.
16 Eylül'de, 28 yaşındaki bir adam Westminster Hall'daki kuyruktan koşarak tabuta dokunduktan sonra Kamu Düzeni Yasası uyarınca tutuklandı.[19]
Bir asker nöbet değişimi sırasında fenalaşarak bayıldı.[20]
16 Eylül akşamı çocukları, Kraliçe'nin tabutunun etrafında yaklaşık on dakika boyunca nöbet tuttular ve 17 Eylül'de Kraliçe'nin sekiz torunu da aynısını yaptı.
Halk tabutu görmek için yaklaşık olarak 16 Km'lik bir kuyruk oluşturdu ve bekleme süresi 25 saati geçti. İçinde diğer devlet liderleri ve ünlülerin bulunduğu 250.000 kişi tabutun önünden geçti.
19 Eylül saat 06.30'da tabut ziyarete kapatıldı.
Cenazesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Kraliçe'nin tabutu Kraliyet Donanması Devlet Cenaze Top Arabasına yerleştirildi ve Kraliçe Victoria'nın cenazesinden bu yana yapılan şekilde Kraliyet Donanması denizcileri tarafından çekildi. Tabutun arkasında Kraliçenin çocukları ve yakın aile üyelerinin bulunduğu bir kortej oluşturuldu. Kortej 19 Eylül 10.44'te Westminster Hall'dan yola çıktı. Tabutun üzerine Buckingham Sarayı, Highgrove House ve Clarence House bahçelerinden kesilmiş yapraklarla bir çelenk yerleştirildi. Kralın "Sevgi ve adanmışlıkla dolu anısına. Charles R" yazılı notu da tabutun üzerine yerleştirildi. Kortej hareket ederken Westminster Abbey'in çanı kraliçenin her yılı için bir kez çalındı. Kortej Westminster Abbey'e 10.52'de vardı. Burada yapılan törenin ardından Tabut Wellington Arch'a kadar top arabasında çekildi. Wellington Arch'da tabut top arabasından alınarak, cenaze arabasına koyuldu ve Windsor kalesine götürüldü. Cenaze arabası Windsor Great Park'da yapılan bir kortej eşliğinde Windsor Kalesine girdi. Kortej St.George şapeline kadar devam etti. Şapelde daha az kişinin katıldığı küçük bir tören daha yapıldı. Ayinin sonuna doğru tabutun üzerinden İmparatorluk tacı, asa ve küre alındı, sunağa yerleştirildi. Kral Charles, annesinin tabutunun üzerine onun askeri flamasını yerleştirdi. Lord Chamberlain ise görev asasını kırarak tabutun üzerine yerleştirdi. Mezmurlar 103: 13-17'nin okunması sırasında Kraliçenin tabutu kraliyet mahzenine indirildi. Kraliçenin ve yeni kralın unvanlarının okunmasının ardından tören bitti.
Aynı gün sadece yakın akrabalarının katıldığı özel bir törenle Kraliçe ve eşinin tabutu mahzenden çıkarıldıktan sonra Babası, Annesi ve kız kardeşinin yanına defnedildiler.
24 Eylül'de kraliyet ailesi Twitter'den Kraliçenin mezarından ilk görüntüyü paylaştı.
Halefiyet
[değiştir | kaynağı değiştir]Ölümünden sonra, en büyük oğlu III. Charles tahta çıktı.[21][22] Taç giyme töreni 6 Mayıs 2023'te yapıldı.
Tepkiler
[değiştir | kaynağı değiştir]Uygulanan protokol uyarınca ülke genelindeki Birleşik Krallık bayrakları yarıya indirildi.[23] Balmoral Kalesinde ise Kral içeride olduğu için bayrak önce yarıya indirildi, sonra göndere çekildi.
Duyurudan sonra Londra'daki Buckingham Sarayı'nın önünde yüzlerce kişi toplandı.[23]
8 Eylül'de, Kraliçe'nin ölümü sebebiyle Amerikan Kongre Binası'nda bulunan ABD Bayrağı yarıya indirildi.[24]
Joe Biden, Jill Biden, Jimmy Carter, Bill Clinton, George W. Bush, Barack Obama, Donald Trump, Charles Michel, Ursula von der Leyen, Jens Stoltenberg, Emmanuel Macron, Frank Walter Steinmeier, Pedro Sanchez, Sergio Mattarella, Ignazio Cassis, Sauli Niinistö, Narendra Modi, Abdullah Gül ve Recep Tayyip Erdoğan II. Elizabeth'in ölümü üzerine taziye mesajları yayımladılar.[25][26][27]
New York'ta bulunan Empire State Binası Kraliçe'nin ölümü üzerine mor ve gümüş renkleriyle ışıklandırıldı.[28]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Kraliçenin sağlığı". The Guardian. 26 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2022.
- ^ "Kraliçenin bastonla görülmesi". 12 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2022.
- ^ "Kraliçenin hastanede kalması". 21 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2022.
- ^ "Kraliçe iklim değişikliği zirvesine katılamadı". 1 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2022.
- ^ "Queen misses Remembrance Sunday service after back sprain". 9 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2022.
- ^ "Covid-19 ve Kraliçe". 30 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2022.
- ^ "Kraliçe anma töreninde". 6 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2022.
- ^ "Ma'amalade sandwich Your Majesty?". 31 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2022.
- ^ "Queen and Liz Truss". 7 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2022.
- ^ "A message from The Queen to the Governor General and the people of Canada". 30 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2022.
- ^ "Queen's doctors concerned for her health – palace". BBC News. 8 Eylül 2022. 8 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2022.
- ^ Davies, Caroline (8 Eylül 2022). "Queen under medical supervision at Balmoral after doctors' concerns". The Guardian. 8 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2022.
- ^ "BBC Suspends Schedule As Concerns Grow Over Queen's Health; UK Broadcasters Cut Into Programs To Relay News". Deadline (İngilizce). 8 Eylül 2022. 8 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2022.
- ^ "Queen Elizabeth II dies: King Charles III expresses 'greatest sadness' upon passing of his mother in first statement as monarch – latest updates". The Guardian. 8 Eylül 2022. 8 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2022.
- ^ "Queen Elizabeth II has died, Buckingham Palace announces". BBC News. 8 Eylül 2022. 8 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2022.
- ^ "Queen Elizabeth II has died, Buckingham Palace announces". BBC News (İngilizce). 8 Eylül 2022. 8 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2022.
- ^ "Queen Elizabeth, the Longest-Reigning British Monarch in History, Has Died". Town & Country (İngilizce). 8 Eylül 2022. 8 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2022.
- ^ "Operation Unicorn: what happens if the Queen dies in Scotland?". 8 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2022.
- ^ "Tabutuna yaklaşan kişi gözaltına alındı". 30 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2022.
- ^ "Asker bayıldı". 30 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2022.
- ^ "Queen Elizabeth II has died". BBC News (İngilizce). 8 Eylül 2022. 8 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2022.
- ^ "Charles is the new King". BBC News (İngilizce). 8 Eylül 2022. 20 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2022.
- ^ a b "UK and world react to death of Queen Elizabeth II". BBC News (İngilizce). 8 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2022.
- ^ "Pelosi orders Capitol flags to be flown at half-staff after queen's death". Washington Post. 8 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Abdullah Gül'ün taziye mesajı | Twitter". 10 Eylül 2022. 10 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2022.
- ^ Gazetesi, Dünya (9 Ağustos 2022). "Dünyadan, 2. Elizabeth için taziye mesajları". Dünya Gazetesi. 8 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2022.
- ^ "Cumhurbaşkanı Erdoğan'dan Kraliçe 2. Elizabeth'in vefatına ilişkin taziye mesajı". Anadolu Ajansı. 8 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2022.
- ^ James, Emma (8 Eylül 2022). "Empire State Building shines purple and in silver to honor the Queen". Mail Online. 8 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2022.