Jotunheimen Millî Parkı
| {{{alan_adı}}} |
|---|
Jotunheimen ("Devlerin Yuvası") Milli Parkı (Norwegian) Norveç'te, ülkenin önde gelen yürüyüş ve balıkçılık bölgelerinden biri olarak tanınan bir milli parktır. Milli park 1.151 kilometrekare (444 sq mi)'lik bir alanı kaplar ve Jotunheimen bölgesinin bir parçasıdır. 1.900 metre (6.200 ft)'den yüksek 250'den fazla zirvesi bulunan bölgede Kuzey Avrupa'nın en yüksek iki zirvesi de ye alır: 2.469 metre (8.100 ft) ile Galdhøpiggen ve 2.465 metre (8.087 ft) ile Glittertind.
Milli Park, Hurrungane de dahil olmak üzere Jotunheimen'in dağlık bölgesinin çoğunu kapsar, ancak Utladalen ve çevresi Utladalen Peyzaj Koruma Alanı içindedir. Coğrafi olarak, hem Innlandet hem de Vestland ilçelerinde yer almaktadır. Jeolojik olarak Jotunheimen bir Prekambriyen eyaletidir. Buzullar, Jotunheimen'in sert gabro kaya masiflerini oyarak sayısız vadi ve birçok zirvenin oluşmasına sebep olmuştur.
Yaban hayatı arasında ren geyiği, geyik, dişi kurt ve vaşak bulunur. Çoğu göl ve nehirde alabalık bulunur.
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Jotunheimen'ın, kayıtlı tarihten öncesinden beri bir avlanma alanı olduğu bilinmektedir. Gjende ve Russvatnet göllerinin yakınlarında Taş Devri av kamplarının kalıntıları bulunmuştur. Bu kalıntılar, Bronz ve Demir Çağından kayıtlı tarihe kadar uzanır. Yüksek meralar en az 1000 yıldır seter olarak kullanılmaktadır.
15. yüzyıldan kalma bir “Kraliyet Yolu” kararnamesi, Lom sakinlerinin dağ geçişini Sognefjell'in ortasına kadar geçilebilir tutmalarını ve böylece kuzey Gudbrandsdal halkının dönemin ticaret kasabaları Bergen'e erişmesine izin vermelerini gerektiriyordu. Kervanlar çiftlik ürünlerini dağlardan aşağıya taşıdılar ve tuz, demir, kumaş ve lütefiskle geri döndüler.
Jotunheimen veya "Devlerin Yuvası" adı nispeten yeni bir kullanımdır. Nynorsk'un öncülerinden kabul edilen ve Norveçli romantik milliyetçiliğin önemli temsilcilerinden biri olarak kabul edilen ünlü Norveçli şair ve gazeteci Aasmund Olavsson Vinje (1818-1879), bu terimi Keilhau'ların “Jotunfjellene” (devlerin dağları)'den 1862'de uyarlamıştır. 1909'da Aa. O. Vinje'ye Bygdin Gölü'nün batı ucunda, özel bir kulübesinin bulunduğu milli parkın eteklerinde bir anıt dikildi. Eski dostları ve takipçiler, onun Norveç doğasının takdirine ve Norveç ulusal kimliğinin güçlendirilmesine yaptığı katkıyı anmak istediler. Günümüzde Eidsbugarden, 2007 yazında yeniden açılan, geçmişi 1909'a dayanan bir oteliyle, bir Norveç Dağ Turu Birliği (DNT) kabini ve yaklaşık 160 özel kulübeleriyle (hytte) ile oldukça büyük bir dağ turizm merkezi olarak kabul edilir. Yazın araba veya tekne ile, kışın kar arabası ile ulaşılabilir.
1869'da DNT ilk kulübesini Tyin Gölü kıyısında inşa etti. Bugün DNT'nin turist kulübeleri, bu bölgeyi Avrupa'nın en gelişmiş gezi alanlarından biri haline getiriyor. Ayrıca göl kenarında sınırlı sayıda özel kabin (hytte) bulunmaktadır.
Aralık 1980'de Kraliyet Kararnamesi ile Jotunheimen'in merkezinde 1145 kilometrekarelik bir milli park kuruldu. Galdhø platosu, Glittertind masifini ve Hurrungane ve Gjende alanını de kapsayan bu alan bölgenin en önemli kısımlarını içermektedir. Park, 300 kilometrekare (120 sq mi) bir alan olan Utladalen Doğa Koruma Alanı'na bağlanır .
Arkeolojik bulgular
[değiştir | kaynağı değiştir]Şubat 2020'de, Buzun Sırları Programı araştırmacıları, Jotunheimen Dağları'ndaki iklim değişikliği sebebiyle ortaya çıkan ve bugüne kadar güney Norveç'te bir buzulun içinde duran Germen Demir çağına dayanan 1500 yıllık bir Viking ok başı keşfetti. Demirden yapılmış ok ucu çatlak ahşap sapı ve tüyüyle ortaya çıkarılmış, 17 cm uzunluğunda ve sadece 28 gram ağırlığındadır.[1][2][3][4]
Edebi referanslar
[değiştir | kaynağı değiştir]Jotunheimen, edebiyatta, özellikle 18. Yüzyıldan kalma seyahat kitaplarında geniş çapta yer almaktadır. Eserlerde çoğunlukla Gjende ve Bygdin'deki Jotenheim gölleri yer alır.
Edebi referanslar şunları içerir:
- AO Vinje'nin Diktsamling veya 1864 şiir koleksiyonu Jotenheimen'i kutlar.
- Frederick Delius'un senfonik şiiri On the Mountains, besteci Edvard Grieg ve Christian Sinding ile 1889'da Jotunheim Dağları'nda yürüyüş tatilindeyken yazıldı.
- Henrik Ibsen'in draması Peer Gynt, Peer'ın Jotunheim'daki meşhur av tanımını içeriyor. Peer Gynt'in, "Gjendin Sırtı" boyunca meşhur vahşi ren geyiği gezisine çıktığı yer burasıdır.
- JA Lees ve WJ Clutterbuck tarafından yazılan Three in Norway, by Two of Them, bu dağlarda üç İngilizin balıkçılık ve ren geyiği avı deneyimleriyle ilgili kapsamlı pasajlar içeriyor.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Jotunheimen (manzara)
- Jötunheimr (mitolojik)
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Jotunheimen Milli Parkı Haritası (Norveççe)[ölü/kırık bağlantı][ <span title="Dead link since February 2020">kalıcı ölü bağlantı</span> ][ <span title="Dead link since February 2020">kalıcı ölü bağlantı</span> ]
- Jotunheimen Milli Parkı hakkında bilgi 20 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Huge 1,500-Year-Old Arrowhead Released From Melting Glacier". www.ancient-origins.net (İngilizce). 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2020.
- ^ "Climate change reveals, and threatens, thawing relics". CNN. 26 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2020.
- ^ "Photo Friday: Norwegian Glacial Ice Preserves Ancient Viking Artifacts". GlacierHub (İngilizce). 6 Mart 2020. 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2020.
- ^ "1,500-Year-Old Viking Arrowhead Found After Glacier Melts in Norway". Curiosmos (İngilizce). 9 Mart 2020. 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2020.