Mamak Askerî Cezaevi
Mamak Askerî Cezaevi, Ankara'da bulunan bir askerî cezaevi. Daha çok asker tutuklular için yapılmış bir cezaevi iken, 12 Mart'tan itibaren sivil tutukluların da kalması ve yapılan uygulamalarla kamuoyuna mâlolmuştur.[1]
Başta hapishane müdürü Raci Tetik olmak üzere işkencelere katılan isimler sonraki yıllarda soruşturmalara uğradılar. Raci Tetik, TBMM Darbe ve Muhtıraları Araştırma Komisyonu'na çağrılarak bilgisine başvuruldu.[2]
Mamak Cezaevi'nde askerliğini yapan erlerden Kamil Atliman ve Doğan Eşlik, işkence yapmaları için zorlandıklarını ve kendilerine dayak atıldığını söylediler. İşkence için özel bir eğitim aldıklarını belirten Doğan Eşlik, darbeciler ve Mamak Cezaevi görevlileri hakkında Ankara Cumhuriyet Savcılığı'na suç duyurusunda bulundu.[3]
Yaşananlar
[değiştir | kaynağı değiştir]28 Ağustos 1980 tarihinde tutuklu Mustafa Yalçın görevlilerce coplanarak Mamak Cezaevi'nde öldürüldü.[4] Mustafa Yalçın, Raci Tetik'in müdürlüğündeki Mamak Cezaevi'nde öldürülen ilk tutuklu olarak bilinir. Yayıncı İlhan Erdost ise 12 Eylül Darbesi'nin ilk günlerinde Mamak Cezaevi'ne götürüldüğü sırada yolda yediği dayak nedeniyle yaşamını yitirdi.[5]
Mamak'tan geçenler
[değiştir | kaynağı değiştir]Uğur Mumcu, Alparslan Türkeş, Sırrı Süreyya Önder, Atila Kaya,[6] Sedat Göçmen, Oğuzhan Müftüoğlu, Nasuhi Mitap, Ali Afatlı, Yaşar Okuyan, Bülent Forta, Haydar Yılmaz, Melih Pekdemir, Muhsin Yazıcıoğlu, Haluk Kırcı, Adnan Madak, Cafer Yaylak, Ziya Karaçam, Recep Öztürk, Galip Kütük, Yılma Durak, Oral Çalışlar, Celalettin Can, Selahattin Şenliler, Pamuk Yıldız, Sükun Öztoklu, Selma Gürkan[7][8][9] Cihat Aral[10]
Hakkında yazılan kitaplar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Mamak Askeri Cezaevi (Anılar 1971-1980) - Oral Çalışlar[11]
- O Hep Aklımda - Pamuk Yıldız[12]
- Kaktüsler Susuz Da Yaşar: Kadınlar Mamak Cezaevini Anlatıyor - Selma Gürkan[13]
- Mamak Mapushanesi - Remzi Çayır
Popüler kültürde
[değiştir | kaynağı değiştir]- Sonbahardan Çizgiler, Yeni Türkü'nün seslendirdiği, sözleri Kemal Burkay'a ait şarkı
- Ozan Arif'in sesiyle, tutsak edilen bir ülkücünün ağzından yazılan 'Mamak'tan gelen mektup' şiiri
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Tutanak Hizmetleri Başkanlığı, Darbe Komisyonu, Dinlenen: Raci Tetik. 28 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Habertürk, Akşam Raporu, Mamak Cezaevi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ name=Çalışlar, Oral. "30 yıl önce Mamak Cezaevi'nin 'kafes'inde..." 28 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- ^ Yılmaz, Önder. "Hücrelerde uslandılar". Milliyet. 13 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2016.
- ^ ""İşkence yaptıklarım hakkını helal etsin"". Habertürk. 27 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2016.
- ^ Erbil Tuşalp, 12 Eylül Tutanakları, Dost Kitabevi Yayınları, s. 576
- ^ "Oral Çalışlar, Zulüm ve cinayet mekânı: Raci Tetik'in Mamak'ı, Radikal, 23/10/2012". 16 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2020.
- ^ ""İşkencecisiyle yüzleşti", Hurriyet, 21 Ekim 2012". 25 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2016.
- ^ "12 Eylül'ü asıl onlardan dinleyin!". Habertürk. 27 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2016.
- ^ "12 Eylül'de kadın olmak". BBC. 22 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2016.
- ^ "Mamak Cezaevi'nden kadınların öyküsü". www.evrensel.net. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2016.
- ^ "İçeriden dışarıya dışarıdan içeriye..." Evrensel 17 Ekim 2006. 18 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2020.
- ^ "Mamak Askeri Cezaevi Anılar 1971-1980 Oral Çalışlar". www.everestyayinlari.com. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2016.
- ^ "O Hep Aklımda". www.idefix.com. 5 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2016.
- ^ "Kaktüsler Susuz Da Yaşar - Kadınlar Mamak Cezaevini Anlatıyor". www.idefix.com. 5 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2016.