Selahattin Pınar
Selahattin Pınar | |
|---|---|
| Doğum | 1902 Çal, Denizli, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 6 Şubat 1960 (58 yaşında) Kadıköy, İstanbul, Türkiye |
| Ölüm sebebi | Kalp krizi |
| Defin yeri | Zincirlikuyu Mezarlığı, İstanbul |
| Milliyet | Türk |
| Meslek | Bestekâr |
| Etkin yıllar | 1923-1960 |
| Evlilik | Afife Jale (e. 1929; b. 1935) Seyyare Atıfet Pınar (?) |
Selahattin Pınar (22 Ocak 1902, Denizli - 6 Şubat 1960, İstanbul), klasik Türk müziği bestecisi, udi ve tanburidir. Eserleri genelde melankolik bir havaya sahiptir.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Aslen Denizli'nin, Çal ilçesinden olup, babası Denizli Mebusu Sadık Bey'in görevi nedeniyle henüz 3 yaşındayken Denizli'lerin yoğun olarak yaşadığı İstanbul'un Altunizade semtine taşınmışlardır. Babasının karşı çıkmasına rağmen 12 yaşında ud çalarak musikiye başladı. Dönemin önemli bestekârlarından ders alan Selahattin Pınar ileriki yıllarda tanbur sazına geçti. "Üsküdar Musıkî Cemiyeti" adını alacak olan "Darü'l-Feyz-i Mûsıkî"nin kurucuları arasında bulundu. Burada Telgrafçı Ata Bey, Udî Sami Bey, Tanburî Cemil Bey'in öğrencilerinden Kadıköylü Fuad Bey gibi kimselerle ciddi çalışmalar yapılırdı. Üsküdar Mûsıkî Cemiyeti olduktan sonra bu çalışmalara Necati Tokyay, Emin Ongan, Şükrü Tunar, Hâfız Burhan ve daha nice isim yapmış ve yapacak olan sanatkârlar katılmıştı. Bestenigâr Ziya Bey, Mızıkalı Celâl Bey, Udî Sami Bey, Hanende Hüsameddin Bey, Kâzım Uz ve Ali Rifat Çağatay hoca olarak görev yapıyordu. Selâhaddin Pınar bütün bu hocaların çeşitli yönlerinden yararlandı. 1919 yılında Tanbur çalmaya yöneldi. Udî Selâhaddin Bey'likten ayrılmış, tanburî Selâhaddin Pınar olmuştu. Aynı zamanda kendine özgü bir uslûp ve boğuk sesi ile okurdu. Bestekârlığa on sekiz yaşlarında başladı. İlk eseri sözleri Adliyeci Senihî'nin olan Kürdilihicazkâr makamından ve aksak usulünde bestelediği "Mülkün ne yaman şule-i ikbâli karardı" güfteli şarkısıdır. En çok bu makamı sevdiğini her fırsatta dile getirdiğini yakınları bilirlerdi. Yıllar ilerledikçe mûsıkî repertuvarımıza birbirinden güzel şarkılar hediye etti. Çok temiz giyinen, zarif, efendi, güzel ve esprili konuşan Selâhaddin Pınar gerek mûsıkî çevrelerinde, gerekse dostları arasında sevilen, sayılan bir kimseydi.[1] Daha sonra ilk Türk ve Müslüman kadın tiyatrocu Afife Jale ile birlikte oldu. Jale'nin psikolojik rahatsızlıkları Pınar'ı çok üzmüştü ve sanat hayatına da etkisi büyük oldu. Bu dönemde ve ayrıldıktan sonra bestelediği şarkılar genelde karşılıksız ve ümitsiz aşkları, ayrılık acılarını içerdi. Jale, rahatsızlığı nedeni ile Pınar'dan ayrılmayı kendisi istemişti.[2]
Afife Jale ile olan birlikteliğinden sonra ölene dek Seyyare Atıfet Pınar ile evliydi ve Afife Jale ile resmî nikahlı bir evlilik yapmamıştı.[3] Alkol bağımlısı olduğu sanılan, asabi fakat içe dönük bir karaktere sahip Selahattin Pınar, 6 Şubat 1960'ta Kadıköy’de Todori'nin lokantasında, yemek yemek üzereyken geçirdiği kalp krizi sonucu hayatını kaybetti. Pınar'ın kalp krizi geçirdiğinde yanında söz yazarı Selim Aru bulunuyordu.[4] 7 Şubat 1960'da Şişli Camii'nde kılınan cenaze namazının ardından Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedildi.[5]
Sabiha Gökçen'in anlattığına göre bestelediği Gel Gitme Kadın şarkısı Atatürk'ün en sevdiği şarkılar arasında yer alır.
İstanbul'un Kalamış, Salacak ve Mecidiyeköy semtlerinde adını taşıyan üç sokak bulunmaktadır.
Bestelediği eserler
[değiştir | kaynağı değiştir]Atatürk'ün karşısında da tambur çalan Selahattin Pınar'ın bestelediği eserleri Zeki Müren, Sabite Tur Gülerman gibi birçok önemli sanatçı okudu. 100'e yakın bestesi olduğu sanılmaktadır. Bunlardan, "Nereden sevdim o zalim kadını" ve "Anladım sevmeyeceksin beni sen nazlı çiçek" isimli şarkılarını Afife Jale için bestelediği söylenir. En çok bilinen bestelerine aşağıdaki eserler örnek sayılabilir:
- Anladım sevmeyeceksin beni sen nazlı çiçek (Hicaz) - Söz : Mustafa Nâfiz Irmak
- Bakışı çağırır beni uzaktan (Muhayyer kürdi) Söz : - Fuat Edip Baksı
- Beni de alın ne olur koynunuza hatıralar (Hisar buselik) - Söz : Baki Süha Edipoğlu
- Bir bahar akşamı rastladım size (Hicaz) - Söz : Fuat Edip Baksı
- Gel gitme kadın ruhumu hicranına yakma (Kürdili hicazkâr) - Söz : Celadet Barbarosoğlu
- Hala yaşıyor kalbimin en gizli yerinde (Nihavend) - Söz : Zekai Cankardeş
- Kalbim yine üzgün seni andım da derinden (Bayâtî) - Söz : Yahya Kemâl Beyatlı
- Mülkün ne yaman şule-i ikbâli karardı (Kürdîli hicâzkâr) - Söz : Adliyeci Senihî
- Nereden sevdim o zalim kadını (Kürdîli hicâzkâr) - Söz : Yusuf Ziya Ortaç
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Selahattin Pınar Belgeseli (Video) (Belgesel). TRT Arşiv.
Referans
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Usta bestekar Selahattin Pınar'a özel anma". Sözcü Gazetesi. 7 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2023.
- ^ "Yetenek her zaman şans getirmiyor". Yeni Şafak Gazetesi. 7 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2022.
- ^ "PINAR, Selahattin - TDV İslâm Ansiklopedisi". TDV İslam Ansiklopedisi. 26 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2021.
- ^ Rit, Hilmi (11 Eylül 2024). ""Ses Türk Müziği. Selâhattin Pınar" başlıklı dergi sayfası". Ses Türk Müziği Dergisi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2024.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Selahattin PINAR27 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Selahattin Pınar hakkında bilgi13 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.