Paris, Texas (film)

Paris, Texas
Paris, Texas
	"Paris, Texas" filminin Almanya'da basılmış bir sinema afişi.
Yönetmen	Wim Wenders
Yapımcı	Anatole Dauman; Don Guest
Senarist	Sam Shepard; L.M. Kit Carson
Oyuncular	Harry Dean Stanton; Nastassja Kinski; Dean Stockwell
Müzik	Ry Cooder
Görüntü yönetmeni	Robby Müller
Kurgu	Peter Przygodda
Cinsi	Sinema filmi
Türü	Dram
Renk	Renkli
Yapım yılı	1984
Çıkış tarih(ler)i	19 Mayıs 1984, Cannes Film Festivali (İlk gösterimi); Nisan 1985, Türkiye
Süre	147 dakika
Ülke	Fransa; Batı Almanya ortak yapımı
Dil	İngilizce
Diğer adları	Motel Chronicles (Almanya)
	Resmî sitesi

Paris, Texas, 1984 Fransa - Batı Almanya ortak yapımı dramatik yol filmdir.

Amerikalı oyuncu ve yazar Sam Shepard'ın yazdığı hikâyelerini topladığı ve 1983 yılında yayınladığı Motel Chronicles, City Lights ^[1] adlı kitabından Senaryosunu L.M. Kit Carson'la birlikte uyarlayıp yazdıkları filmi Wim Wenders yönetmiştir. "Paris, Texas" ın başlıca rollerinde Harry Dean Stanton, Nastassja Kinski, Dean Stockwell, Aurore Clément ve Hunter Carson oynamışlardır. Filmin müziklerini gitarı ile Ry Cooder yapmıştır. Görüntüleri ise Robby Müller'e aittir.

Amerikan yaşam biçimine olan tutkusu ve sempatisi ile bilinen Wim Wenders, çoklarınca başyapıtı olarak nitelendirilen "Paris, Texas" ta da Amerika'ya bir Avrupalı gözüyle bakar. Teksas eyaletinin çöllerindeki ıssız otoyollarda sürekli olarak yürüyen, hiç konuşmayan, çevresi ile iletişim kurmayan, adeta hayata küsmüş orta yaşlı bir adamın (Harry Dean Stanton) dramının anlatıldığı "Paris, Texas" aynı zamanda ABD sinemasının ikinci sınıf filmlerinde hep yan rollerde oynamış olan Harry Dean Stanton'ın usta oyunculuğunu ispat ettiği ve sinemada parladığı bir film olmuştur.

Alman yönetmen Wim Wenders'in çektiği "Paris, Texas" bir Fransız - Batı Alman ortak yapımıdır ama tamamen ABD'de ve İngilizce çekilmiştir. Filmin adında geçen Paris'in Fransa'nın başkentiyle bir ilgisi yoktur. Burada bahsi geçen Paris ABD'nin Teksas eyaletinin kuzey doğusunda küçük bir yerleşim biriminin adıdır. Ancak filmin tek bir sahnesi bile burada çekilmemiştir. Zaten bu kent filmin geçtiği yerler gibi bir çöl bölgesi değil aksine ormanlık bir bölgedir. Filmin kahramanı Travis çölde satın aldığı küçük bir araziye bu adı vermiştir.

Cannes Film Festivali'nde Altın Palmiye ve FIPRESCI ödüllerini kazanan filme aynı yarışmada bir de jüri özel ödülü verildi. Ertesi yıl Wim Wenders "En iyi yönetmen" BAFTA ödülünü aldı. Bunlardan başka filme aralarında Bodil ve David di Donatello ödüllerinin de bulunduğu tam 14 ödül verilmişti. Yine aralarında "En iyi film" Altın Küre adaylığının da bulunduğu 5 ödüle de aday gösterilmişti.

Olay örgüsü

Filmin hemen başında pejmürde kıyafeti, uzamış sakalları ve başında beyzbol şapkası ve ayağında lastik ayakkabılar olan olan Travis Henderson'ı (Harry Dean Stanton) Texas çöllerinden birinde yol kenarından yürürken görürüz. Bitkin, halsiz ve sağlıksız bir görünüşü vardır. Bu ıssız bölgede rastladığı bir bara ayağını sürüyerek girer ve yere yığılır kalır. Getirildiği hastanede cüzdanından çıkan bir adrese telefon edilir. Bu telefon Los Angeles'ta inşaat işleri yapan ağabeyi Walt'a (Dean Stockwell) aittir. Karısı Anne (Aurore Clément) ve 8 yaşındaki oğlu Hunter'la (Hunter Carson) birlikte yaşayan Walt zaten tam 4 yıldır kayıp olan ağabeyini aramaktadır. Derhal Texas'a uçan Walt kardeşi Travis'i alarak Los Angeles'a kendi evine getirir. Travis önceleri hiç konuşmaz, aile bireylerine soğuk davranır adeta aklını yitirmiş gibidir. Ancak kardeşinin ve yengesinin anlayışlı ve sıcak davranışları onu yavaş yavaş kendine getirmeye başlar. Bu arada Hunter'ın aslında kendi öz oğlu olduğu da anlaşılmıştır. Hiç çocukları olmamış olan ağabeyi Walt ve yengesi Anne, anne ve babasının terk ettiği Hunter'ı evlat edinmişlerdir. Artık konuşmaya da başlayan Travis tekrar hayata ısınmaya başlamıştır ve gerçeği bilen oğlunu tekrar kazanmak için bütün gücüyle çabalar ve hep sakladığı bir fotoğrafı oğluna gösterir. Bu 4 yıl önce onu ve oğlunu terkedip giden karısı Jane'nin (Nastassja Kinski) fotoğrafıdır. Sonra evde birlikte eskiden çekilmiş 8mm'lik amatör filmleri izlerler, bu filmlerde Jane çok mutlu ve sevecen gözükmektedir, ama neden birdenbire çekip gitmiştir? Bir süre sonra oğlu Hunter'ı da yanına alan Travis kendilerini 4 yıl önce terkeden karısını bulabilmek için yola çıkar ve birlikte kasaba kasaba, kent kent dolaşarak Jane'i ararlar. Amacı Jane ile yüzleşip onun kendilerini neden terk etmiş olabileceğini öğrenmektir. Nihayet bu kentlerden birinde "peep-show" yapılan bir seks dükkânında Jane'in izini bulur. Jane müşterileri görmediği ama müşterilerin onu gözetleyebildiği küçük kabinlerde para karşılığında bir nevi seks gösterisi yapmaktadır, müşterilerle bir telefon aracığı ile açık saçık konuşarak onları doyuma ulaştırmaktadır. Travis bir müsteri gibi bu kabinlere girer ve Jane ile konuşmaya başlar, mutlu bir ailenin nasıl dağılmış olabileceği gibi konular üzerinde sohbet yoğunlaşır. Önceleri Travis kimliğini belli etmez ama ziyaretler artıp sohbet ilerledikçe Jane yavaş yavaş tek yönlü aynanın arkasındakinin kimliğini anlamaya başlar. Ancak bu oldukça uzun süren (neredeyse yarım saate yakın) ve sancılı peep-show sahnesinin sonunda bu iki mutsuz ve yalnız insanın birleşmesinin artık imkânsız olduğu anlaşılır.

Oyuncu kadrosu

Travis Henderson'ın (Harry Dean Stanton) çöldeki biteviye yürüyüşü.

Oyuncu	Rolü
Harry Dean Stanton	Travis Henderson
Nastassja Kinski	Jane Henderson
Dean Stockwell	Walt Henderson
Hunter Carson	Hunter Henderson
Aurore Clément	Anne Henderson
Edward Fayton	Hunter'ın arkadaşı
Bernhard Wicki	Doktor Ulmer
Sam Berry	Benzin istasyonu görevlisi
Claresie Mobley	Araba kiralama şirketinde tezgahtar
Viva	TV'deki kadın
Socorro Valdez	Carmelita
Justin Hogg	Hunter - 3 yaşında
Tom Farrell	Bağıran adam
John Lurie	Slater
Jeni Vici	Stretch

Film hakkında notlar

Filmin senaryo yazarı Sam Shepard (d.1943) çok yönlü bir sanatçıdır. Daha çok rol aldığı filmlerle tanınmakla birlikte aynı zamanda oldukça verimli bir yazar, senaryo yazarı ve film yönetmenidir. Hatta yazdığı oyun "Buried Child" (Tr: Gömülü Çocuk) ona 1979 yılında Pulitzer ödülünü kazandırmıştı.^[2] "Paris, Texas" ın senaryosunu da kendi hikâyelerinden derleyerek L.M. Kit Carson'la birlikte yazmışlardı. Ayrıca filmde çok küçük de bir rolü vardır (Tanıtım yazılarında geçmez)^[3] Shepard müzikle de ilgilenmiştir, 1960'larda bir orkestrada bateri çalmış ayrıca Bob Dylan'la beraber "Brownsville Girl" adlı parçayı yazmışlardır.
"Paris, Texas" ın müziklerini yapan Amerikalı besteci ve gitarist Ry Cooder, "Kör" Willie Johnson'ın 1927'de bestelediği "Dark Was the Night" adlı parçasını yeniden yorumlayarak filmin tema müziği haline getirmiştir. Ry Cooder parçayı slide guitar ile çalmıştır, yani cam (örneğin bira şişesi) veya metal bir nesneyi gitar telleri üzerinde kaydırarak yapılan ve daha çok blues ya da country müziğinde kullanılan bir gitar çalma tekniğini kullanmıştır.(İngilizce'de Slide: Kaydırma)

Kaynakça

^ Motel Chronicles, City Lights, Sam Shepard. 1983, ISBN 0-87286-143-0
^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2008.
^ http://us.imdb.com/title/tt0087884/fullcredits#cast ^{[yalın URL]}

Dış bağlantılar

Bir Wim Wenders Harikası: Paris, Texas^{[ölü/kırık bağlantı]}
IMDb'de Paris, Texas
Filmin çeşitli afişleri 28 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Wim Wenders'in sitesinde "Paris, Texas"
Bir "Paris, Texas" filmi hayranları sitesi 4 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Önce gelen: Narayama Türküsü (The Ballad of Narayama)	Cannes Film Festivali- Altın Palmiye 1984	Sonra gelen: Babam İş Gezisinde

[1] Motel Chronicles, City Lights, Sam Shepard. 1983, ISBN 0-87286-143-0

[2] "Arşivlenmiş kopya". 4 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2008.

[3] ttp://us.imdb.com/title/tt0087884/fullcredits#cast ^{[yalın URL]}

[1]

[2]

[3]

g t d Wim Wenders'in yönettiği filmler
1970'ler	Summer in the City (1970) · Die Angst des Tormanns beim Elfmeter (Kalecinin Penaltı Anındaki Kaygısı) (1972) · Der Scharlachrote Buchstabe (1973) · Alice in den Städten (Alis Kentlerde) (1974) · Falsche Bewegung (Yanlış Davranış) (1975) · Im Lauf der Zeit (Zamanın Akışında) (1976) · Der Amerikanische Freund (Amerikalı Arkadaş) (1977)
1980'ler	Hammett (1982) · Paris, Texas (1984)· Der Himmel über Berlin (Berlin Üzerindeki Gökyüzü) (1987)
1990'lar	Bis ans Ende der Welt (Dünyanın Sonuna Kadar) (1991) · In weiter Ferne, so nah! (Öylesine Uzak, Öylesine Yakın) (1993) · Lisbon Story (Lizbon Öyküsü) (1994)
2000'ler	The Million Dollar Hotel (2000) · The Palermo Shooting (2008)
Kısa film ve belgeseller	Lightning Over Water (Belgesel) (1980) · Chambre 666 (666 Nolu Oda, belgesel, 1982) · Reverse Angle (Belgesel, 1982) · Tokyo-Ga (Belgesel, 1985) · Aufzeichnungen zu Kleidern und Städten (belgesel, 1989) · Buena Vista Social Club (belgesel, 1999) · The Soul of a Man (belgesel, 2003) · Pina (belgesel, 2011)

g t d Altın Palmiye kazanan filmler
1939-1959	Union Pacific (1939) • Hets (1944) • Yaratılan Adam (1946) • Toprak Kızıl Olacak (1946) • Kısa Tesadüfler (1946) • Maria Candelaria (1946) • Neecha Nagar (1946) • Kesin Dönüş (1946) • Pastoral Senfoni (1946) • Die letzte Chance (1946) • Kanatsız İnsanlar (1946) • Roma, Açık Şehir (1946) • Dumbo (1947) • Üçüncü Adam (1949) • Bayan Julie (1951) • Milano'da Mucize (1951) • Othello (1952) • İki Paralık Umut (1952) • Dehşet Yolcuları (1953) • Cehennem Kapısı (1954) • Marty (1955) • Sessiz Dünya (1956) • Kan Dökmeyeceksin (1957) • Leylekler Uçarken (1958) • Siyah Orfe (1959)
1960-1979	Tatlı Hayat (1960) • Uzun Ayrılık (1961) • Viridiana (1961) • Verilen Söz (1962) • Leopar (1963) • Cherbourg Şemsiyeleri (1964) • The Knack ...and How to Get It (1965) • Bir Kadın ve Bir Erkek (1966) • Bayanlar ve Baylar (1966) • Cinayeti Gördüm (1967) • Ne Ekersen (1968) • Cephede Eğlence (1970) • Arabulucu (1971) • İşçi Sınıfı Cennete Gider (1972) • Mattei Olayı (1972) • Paralı Asker (1973) • Korkuluk (1973) • Konuşma (1974) • Ateş Yıllarının Öyküsü (1975) • Taksi Şoförü (1976) • Babam ve Ustam (1977) • Nalın Ağıcı (1978) • Kıyamet (1979) • Teneke Trampet (1979)
1980-1999	Bütün O Caz (1980) • Kagemuşa (1980) • Demir Adam (1981) • Kayıp (1982) • Yol (1982) • Narayama Türküsü (1983) • Paris, Texas (1984) • Babam İş Gezisinde (1985) • Misyon (1986) • Şeytanın Güneşi Altında (1987) • Fatih Pelle (1988) • Seks Yalanları (1989) • Vahşi Duygular (1990) • Barton Fink (1991) • İyi Niyetler (1992) • Elveda Cariyem (1993) • Piyano (1993) • Ucuz Roman (1994) • Yeraltı (1995) • Sırlar ve Yalanlar (1996) • Kirazın Tadı (1997) • Yılan Balığı (1997) • Sonsuzluk ve Bir Gün (1998) • Rosetta (1999)
2000-2019	Karanlıkta Dans (2000) • Oğul Odası (2001) • Piyanist (2002) • Fil (2003) • Fahrenheit 9/11 (2004) • L'Enfant (2005) • Özgürlük Rüzgarı (2006) • 4 Ay, 3 Hafta, 2 Gün (2007) • Sınıf (2008) • Beyaz Bant (2009) • Amcam Önceki Hayatlarını Hatırlıyor (2010) • Hayat Ağacı (2011) • Aşk (2012) • Mavi En Sıcak Renktir (2013) • Kış Uykusu (2014) • Dheepan (2015) • Ben, Daniel Blake (2016) • Kare (2017) • Arakçılar (2018) • Parazit (2019)
2020-2039	Titane (2021) • Hüzün Odası (2022) • Anatomy of a Fall (2023) • Anora (2024)