İçeriğe atla

Philippe Pinel

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Philippe Pinel
Philippe Pinel'in portresi, Anna Mérimée
Doğum20 Nisan 1745(1745-04-20)
Jonquières, Fransa
Ölüm25 Ekim 1826 (81 yaşında)
Paris, Fransa
Kariyeri
DalıPsikiyatri

Philippe Pinel (1745-1826) Fransız hekimdir. Akıl hastalalıklarının tedavisine hapis metodu yerine, bilimsel ve insancıl yöntemler ile yaklaşım göstererek çağdaş psikiyatrinin öncüsü konumuna gelmiştir. 1793'te La Bicetre Hastanesi ve on bin hasta kapasitesi ile o dönemlerde dünyanın en büyük ruh sağlığı ve hastalıkları hastanesi olan La Salpetriere'de çalışırken hastalarına ahlaki tedavi (moral treatment) yaklaşımını uygulamıştır. 1806 yılında yayımlanan A Treatise on Insanity (Delilik Üzerine Bilimsel Bir İnceleme) eseri, Fransız ve Anglo-Amerikan tıbbında büyük bir etki yaratarak psikiyatri alanında klasik eserlerden biri haline gelmiştir.

Yaşamı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Pinel, anne ve baba tarafından pek çok doktor ve cerrah yetiştirmiş bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Erken gençlik yıllarında ilgisini edebiyata ve felsefeye yöneltti. On beş yaşındayken, büyük bir sevgiyle bağlı olduğu annesi hayatını kaybedince, din adamı olmaya karar vererek bir manastıra girmiştir. 1767 yılında Toulouse Üniversitesi'nde tanrıbilim okumaya başladı. Ancak, iki yıl sonra kararını değiştirerek aynı üniversitenin tıp fakültesine yazılarak 1773'te buradan doktora derecesini almıştır.[1] Dört yıl civarında Montpellier’de muhtelif hastanelerde çalışarak deneyim edinmesinin ardından 1778'de Paris’e yerleşmiştir. Fakat Paris Tıp Fakültesi'nden mezun olmadığı için, kendisine bu kentte hekimlik yapma hakkı tanınmamıştır.[1] Özel matematik dersleri vererek geçimini sağladığı bu yıllarda John Locke ve Condillac‘ın duyumcu öğretilerinin etkisinde kalan Pinel,[2] 1783'te, deliren bir arkadaşının ormanda kurtlar tarafından parçalanması üzerine akıl hastalıklarıyla ilgilenmeye başlamış ve ertesi yıl Gazette de Santer'in (Sağlık Gazetesi) editörlüğünü üstlenmiştir.[1]

Klinik Yaklaşımı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Psikiyatride ahlaki tedavi (moral treatment) yaklaşımını benimsemiştir. Ahlaki tedavi, akıl hastalarının nazik yöntemlerle tedavi edilmesini teşvik etmektedir. Dönemin yaygın anlayışının aksine, akıl hastalarının hayvani düzeyde ve tüm entelektüel kapasitelerini yitirmiş bireyler olmadıkları temeline dayanmaktadır. Orta Çağ’daki yaklaşımın tersine ahlaki tedavi, akıl hastalarının insani, anlayışlı ve değerli bir yaklaşımı hak eden, şanssız ve acı çeken insanlar olarak görmüştü.[3] Ahlaki tedavi yaklaşımı, temel olarak akıl hastalarının onlar için ayrılmış kurumlarda, genel toplumdan izole bir ortamda tutulmalarını gerekli görüyordu. Böylece hastalar bir taraftan hekimleri ve bakıcıları ile daha yakın ilişki içinde bulunabiliyorlar, diğer taraftan dış dünyada onları rahatsız eden faktörlerden de uzaklaşmış oluyorlardı.[4] Akıl hastanelerinde tedavi sırasında hasta ile hekimin yakın bir etkileşim içinde olması gerektiğini, egzersiz, hijyen ve uğraş tedavisinin faydalı olduğunu savunmuştur.[5] Hastaları ile her gün uzun konuşmalar yapması ve hastanın öz geçmişindeki stres faktörlerini ve olumsuz yaşantıları araştırması ve hastalarını saygı ile dinleyip notlar alması, onu psikiyatri tarihine ilk psikoterapist olarak tanıtmıştır.[6] Önerdiği ahlaki tedavi; canlandırma, rol yapma gibi yaratıcı yöntemler de içermiştir. Sözgelimi; giyotin ile idam edileceğine dair delüsyonları olan bir hastasını önce uğraş terapisi ile tedavi etmeye çalışmış, ancak bir süre sonra semptomların tekrarlaması nedeni ile canlandırma, rol yapma yöntemini denemiştir. Kuşkusuz yaşadığı döneme göre yeni olan bu tedavi denemesinde, kendisi ile beraber çalışan üç hekime, mahkeme yargıcı kostümü giydirmiş ve hastanın sanık olarak konumlandığı bir mahkeme canlandırmıştır. Pinel, bu sözde yargılama ile beraat ettirilen hastanın semptomlarının hızla yok olduğunu savunmuştur. Her ne kadar hastanın şikâyetleri bir süre sonra tekrarlamış olsa da başarıları, İngiltere, İspanya ve Almanya’da yankı yaratmış ve kopyalanmaya başlanmıştır.[7]

19. yüzyılda akıl hastalarına yönelik paradigmada en köklü değişimi yapan hekim olarak tanınmaktadır.[4] İlk önce, delilik ile şeytan arasında bir bağlantı olduğunu reddetmiş ve akıl hastalıklarının patogenezinin işlenen günahlar ya da doğaüstü varlıklar sebebiyle olmadığını öne sürmüştür. Ona göre akıl hastalıkları; psikolojik, sosyal ya da kalıtsal nedenlerle ortaya çıkabilmektedir. Zamanla modernleşen ve geleneksel değerlerden uzaklaşan toplum yaşantılarının akıl hastalıklarının sıklığının artmasına neden olduğu görüşü, Pinel'in yanı sıra 19. yüzyılda etkin olmuş pek çok psikiyatrist tarafından kabul görmüştür.[4] Bu dönemde akıl hastalıkları ile ilgili yapılmış olan en önemli değişiklik, “hastaları zincirlerinden kurtarmak”tır. Her ne kadar Pinel, psikiyatri tarihinde “akıl hastalarını zincirlerinden kurtaran hekim” olarak yer alsa da benzer yaklaşımların Avrupa'da başka psikiyatristler tarafından da sergilendiği bilinmektedir. Pinel, Fransa'nın ünlü akıl hastanesi Bicetre'de akıl hastalarını özgürleştirirken, İtalya'da Vincenzo Chiarugi (1759- 1820) Bonifazio akıl hastanesinde, İngiliz doktor Willis ise özel Belhomme akıl hastanesinde benzer uygulamaları hayata geçirmekteydi.[8]

Pinel deliliklerin arasında melankoli, mania, bunama ve salaklığı saymaktadır; bunlara hastalık hastalığını, uyurgezerliği ve su korkusunu eklemektedir.[9] Ona göre, budalalık ile bunaklık arasındaki fark sonuçta hareketsizlik ile hareket arasındaki farktır. Budalalarda "idrakın ve manevi duyumların bütün işlevlerinin" bir felci, bir uyku hali vardır; zihni donmuş kalmıştır. Bunaklıkta ise bunun tersine, zihnin esas işlemleri düşünmekte, ama boşuna düşünmektedir ve bunun sonucu olarak aşırı bir konuşkanlığa sahip olmaktadır. Berraklık zihnin ne tutarlılığı ne de sabitliği olan saf bir hareketi zamanın bellek içinde korumayı başaramadığı sürekli bir kaçışı gibidir: "fikirlerin ve tekil eylemlerin, hafif veya düzensiz heyecanların kesintisiz ve hızlı veya daha doğrusu alternatif silsilesi, bununla birlikte önceki durumların unutulması."[10][11] Organik beyin sendromlarının tedavi edilmesinin güç belki de imkânsız olduğunu, ancak melankoli ve mani gibi durumların tedavisinin mümkün olduğunu öne sürmüştür.[7]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b c YILDIRIM, Ömer (10 Kasım 2019). "Philippe Pinel Kimdir? » Felsefe hakkında her şey..." Felsefe hakkında her şey... 29 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2024. 
  2. ^ "Philippe Pinel | Mental Illness, Asylum Reform & Psychiatry | Britannica". www.britannica.com (İngilizce). 16 Nisan 2024. 25 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2024. 
  3. ^ Miller D, Blanc E. Concepts of “ moral treatment ” for the mentally III: implications for social work with posthospital mental patients. Social Service Review 2016;41(1):66-74
  4. ^ a b c Horwitz AV, Grob GN. The checkered history of American psychiatric epidemiology. Milbank Q 2011;89(4):628-57
  5. ^ Pinel P. A Treatise on Insanity: In Which Are Contained the Principles of a New and More Practical Nosology of Maniacal Disorders Than Has Yet Been Offered to the Public. 1st ed. Sheffield, England: W. Todd; 1806. p.288.
  6. ^ Braceland FJ. Kraeplin, his system and His influence. Am J Psychiatry 1957;113(10):871-6
  7. ^ a b Porter R. The Greatest Benefit to Mankind. 1st ed. In: Porter R, ed. New York: W. W. Norton & Company; 1997. p.493-514.
  8. ^ Grange KM. Pinel or chiarugi? Med Hist 1963;7(4):371-80
  9. ^ Pinel, Nosographie, Paris, 1789.
  10. ^ Pinel, Nosologie., 1818 yay., c.111, s.130
  11. ^ Foucault, Michel. Deliliğin Tarihi. 4. baskı, İmge Kitabevi, s. 387.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Philippe_Pinel&oldid=33950885" sayfasından alınmıştır