Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu
| Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu | |
|---|---|
| Kısaltma | TTOK |
| Kuruluş | 6 Kasım 1923 |
| Tür | USTÖ |
| Merkez | Sarıyer, İstanbul, Türkiye |
| Hizmet bölgesi | Türkiye |
| Üyeler | Uluslararası Otomobil Federasyonu (FIA) Alliance Internationale de Tourisme (AIT) |
| Resmî diller | Türkçe |
| Kurucu | Reşit Saffet Atabinen |
| Başkan | Dr. Bülent Katkak |
| Resmî site | turing.org.tr |
| Eski adı | Türk Seyyahin Cemiyeti Türkiye Turing Kulübü |
Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu (TTOK), Türkiye’nin turizm, kültür-sanat ve otomobil alanlarında kalkınması amacıyla 1923'te kurulmuş, gümrük ve trafik mevzuatı ile özel yetki ve görevleri olan İstanbul merkezli sivil toplum örgütü.
Yol emniyeti ve yardımı, otomobil yarışları ve turizmin geliştirilmesi konularında çalışmalar yapar. Cumhuriyetin ilanından bir hafta sonra milletvekili Reşit Saffet Atabinen öncülüğünde kurulan kurum, 1960’lı yıllarda Turizm Bakanlığı kuruluncaya kadar turizm alanında bir bakanlık gibi faaliyet göstermiştir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]6 Kasım 1923’te "Türk Seyyahin Cemiyeti” adıyla milletvekili Reşit Saffet Atabinen öncülüğünde kuruldu. Kurucuları arasında milletvekilleri ve dönemin tanınmış diplomatları olan; Damat Saffet Bey, Damat Hami Bey ve Büyük Millet Meclisi Kültür Üyesi Ziya Bey vardır. Kurumun ilk başkanı Reşit Saffet Atabinen’dir.
Sonraki yıllarda "Türkiye Turing Klöbü" (Touring Club Turc) olarak da anılan kurum, 1930 yılında kamu yararına çalışır dernek olarak tanındı. Gümrük ve trafik mevzuatı ile özel yetki ve görevler alıp Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu adıyla faaliyet göstermeye başlamıştır.
Dernek, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarında, ihtiyaca bağlı bir boşluğu doldurarak, uzun yıllar turizm, kültür-sanat ve otomobil alanlarında, bir devlet organı gibi görev yaptı. Kurum tarafından Türkiye'nin ilk prospektüsleri, ilk afişleri, ilk turistik rehberleri, ilk karayolu haritası basılmış, ilk dil kursları açılmış, ilk tercüman rehber sınavları yapılmış, ilk turizm incelemeleri yazılmış ve yayınlanmış, turizm kongre ve konferansları düzenlenmiştir.[1]
Otomobil çalışmaları
[değiştir | kaynağı değiştir]Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu, 1937'de Uluslararası Otomobil Federasyonu'na (Federation Internationale de l’Autumobile – FIA) üye oldu. Türkiye’de otomobil sporları alanında öncülük yaptı.
1937’de FIA üyeliğinin ardından yürütülen faaliyetler, 1968’de Turing Spor Komitesi’nin kurulmasıyla daha düzenli ve organize olarak devam etti. Bu dönemde ilk Avrupa Şampiyonası rallisi yapıldı. Zamanla Kurum, diğer dernekler, yerel otomobil kulüpleri ve firmalar tarafından düzenlenen yarışların kontrolünü yaptı; yarış ve sporcu lisanslarını verdi.
Türkiye'de ilk otomobil yol yardım servisi kurulması, çekici filosu oluşturulmasına Turing öncülük ettti. 1965 yılından itibaren Türkiye yollarında çekici araçları görülmeye başlandı.
Türkiye’ye otomobilleri ile gelen turistlere araç kazası, araç arızası gibi acil durumlarda destek verilmesi, yol yardım hizmeti ve kredi açılması sistemini Türkiye'de ilk defa Turing kurdu ve 1990’lı yıllara kadar yürüttü.
Yurt dışında yaşayan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının yurda otomobille gelişlerinde, gümrük için bir teminat senedi olan triptiklerinin Turing tarafından Avrupa kulüplerine oranla yarı fiyatına, sınırlarda verilmesi sistemini başlattı.
1977 yılında Kapıkule Gümrüğü'nün yeni baştan inşa edilmesini üstlendi. 1987 yılında, Kapıkule Gümrüğü arkasında 70 dönümlük bir alana, "Teknik ve Turistik Hizmet Merkezi" kuruldu. Böylece bu tip tesislerin Ankara yoluna uzatılması projesine başlandı.
Boğaziçi ve Haliç Köprülerinde, İzmit Tütünçiftliği, Adapazarı ve Bolu Dağı servis merkezlerinde 24 saat ücretsiz yol yardım hizmeti organize edildi.[2]
Kültür ve turizm alanında çalışmaları
[değiştir | kaynağı değiştir]Turing Türkiye'de kültür ve turizm alanlarında çalışmaların öncü lük etmiş bir kurumdur. 1960’lı yıllarda Türkçe ve yabancı dillerde rehber kitapları yayımlamaya; müzelere ve arkeolojik kazılara yardımlara ve ilk turizm enformasyon hizmetlerine başladı.
Kültür varlıklarının korunması ve gelecek nesillere değiştirilmeden aktarılması için restorasyon çalışmaları yapıldı. Safranbolu’nun UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne girmesinde Turing etkin rol aldı. Safranbolu’nun en büyük konaklarından Havuzlu Asmazlar Konağı Turing tarafından satın alınıp restore etmiş,[3] ayrıca çok sayıda diğer konağın da restorasyonunu kurum üstlendi.
Turing, 1977 yılında İstanbul'da Yıldız Parkı düzenlemelerine başladı. 550 dönümlük ağaçlık alan birkaç yıllık bir çalışma programı ile çiçeklendirilip her köşesi halkın oturabileceği bir dinlenme alanı haline getiridi. 1979'da İstanbul Belediyesi bir sözleşme ile Malta ve Çadır Köşklerinin onarımı, döşemesi, işletilmesini TTOK'a bıraktı.[4] Ayrıca Bâb-ı Âli restorasyonu, Galata Mevlevîhanesi bahçe düzenlemeleri bu dönemde yapıldı.
Turing, Türkiye için çok önemli değerleri barındıran fakat o dönemde son derece bakımsız ve ilgisiz olan tarihi Sultanahmet semtini tarihi yapıları restore edip turistik işlev kazandırmak için çalışmalar yaptı. 1978 yılında Sultanahmet’te Reji Nazırı Şükrü Bey Konağı alındı ve dışı aynen muhafaza edilerek, butik otel haline getirilmesi projesine başlandı.[5] Konak, 1985 yılındaYeşil Ev Oteli adıyla işletilmeye başlandı ve Europa Nostra Ödülü'ne layık görüldü.
1979 yılında İstanbul Belediyesi ile Turing arasında, İstanbul’daki parklar ve köşklerin imarı, ıslahı ve işletmesi konusunda bir protokol yapıldı. Yıldız Parkı’nda Malta Köşkü ile Çadır Köşkü restore edildi, Emirgân Parkı'nda Sarı Köşk, Beyaz Köşk ve Pembe Köşk restorasyonu tamamlanıp halka açıldı. Yapılan restorasyonla Malta Köşkü, Avrupa'da Europa Nostra madalyası ve takdir belgesi aldı. Bu ödül, Türkiye'ye bu alanda verilen ilk ödüldür.
1980 yılında Büyük Çamlıca, 1984 yılında Çubuklu sırtlarındaki Hıdiv Kasrı onarılıp, tefriş edidi; bahçe ve çevre düzenlemesi ile hizmete girdi. 1985 yılında, Kariye Müzesi çevresindeki tarihi evlerin onarımı yapıldı ve peyzaj çalışmalarıyla desteklendi.
1986 yılında, Sultanahmet'teki Soğukçeşme Sokağı’nda bulunan ahşap evler dizisinin restorasyonu bitiridi ve Ayasofya Pansiyonları adıyla hizmete açıldı. Yeşil Ev’in yanında metruk halde bulunan Cedid Mehmet Efendi Medresesi’ onarıldı ve İstanbul Sanatları Çarşısı olarak yeni bir işlev kazandırıldı. Sultanahmet Meydanı’nda Hattat Beşir Ağa Çeşmesi ihya edildi.
1987 yılında Fenerbahçe Parkı peyzaj çalışmaları bitirildi; Romantika Cafe hizmete açıldı.[6][7]
1994 yılında, Soğukçeşme Sokağındaki Ayasofya konakları dizisine, restorasyonu tamamlanan Konuk Evi eklendi.
Büyükada'da 120 yıllık harap Fabiato Köşkü'nün kökten onarımı, ihyası ile bahçesinin yeni baştan düzenlenmesi tamamlandı; "Kültür Evi" adıyla kitaplık, konser salonu ve kafe olarak açıldı.[8]
Turing’in restorasyonlarını yapıp, işlettiği tesisler olan; Yıldız Parkı’nda Malta Köşkü ve Çadır Köşkü; Emirgân Parkı’nda Sarı Köşk, Beyaz Köşk ve Pembe Köşk; Çubuklu Hidiv Kasrı, Çamlıca Tepesi işletmeleri 1993 yılında sözleşme sürelerinin sona ermesiyle İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne devredildi.[9][10] Büyükada’daki Kültür Evi olarak kullanılan Fabiato Köşkü ise Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne devredilmiştir.[11]
1990'lı yıllardan sonra
[değiştir | kaynağı değiştir]1990'da Türkiye'ye yabancı taşıt girişleri Maliye Bakanlığı tarafından serbest bırakılınca kurum, temel gelir kaynağını yitirdi. 1994'te kurum vergi kapsamına alındı ve büyük bir vergi borcu doğdu; kurum mülklerini satarak borcu ödedi.[12] 1990'lardan sonra Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu, Seyrantepe Genel Merkezi dışında 12 farklı şubede triptik hizmetleri verimeye ve sosyal sorumluluk projeleri ve kültür-sanat çalışmaları üretmeyi sürdürdü.
Turistik tesislerinin bir kısmını işletmekte, bir kısmını profesyonel şirketlere kiralamaktadır. Mülkiyeti Vakıflar Genel Müdürlüğüne ait Cedid Mehmet Efendi Medresesi’nde geleneksel Türk sanatını ziyaretçilere uygulamalı olarak tanıtmak üzere atölyeler içeren ve satış birimleri, kahvehanesi olan İstanbul Sanatları Çarşısı'nı işletir.
Kurumun Seyrantepe Genel Merkez Salonu Klasik Türk Müziği başta olmak üzere, solo konserler, İstanbul Fasıl Topluluğu’nca icra edilen fasıl meclisleri, Türk Halk Müziği ve dünya müziği konserleri ile çeşitli disiplinlerde donanımlı akademisyenlerin katıldığı konferanslar için kullanılır ve aktivitelerin çoğu internet üzerinde paylaşılır.[13]
Kurum Genel Merkezinde Aralık 20213'e “Turing Merkez Kütüphanesi” hizmete girmiştir.
Kurum, İstanbul'daki turizm mekanlarını çeşitlendirmek,[14] Türkiye'nin kültür mirasını tanıtmak, motosikletli kuryelere, güvenli motosiklet sürüş tekniklerini öğretmek,[15] çocuklarda trafik bilinci geliştirmek,[16] başarılı öğrencilere burs vermek[17] için çalışmalar yapmaktadır.
Turing Yayınları
[değiştir | kaynağı değiştir]
|
|
Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Belleteni (Turing Dergisi)
[değiştir | kaynağı değiştir]Türkiye Cumhuriyeti ile yaşıt olan Turing’in ilk kez 1930 yılında Fransızca olarak yayımladığı “Turing Belleteni” İngilizce özet içeren sayfaları ile üç ayda bir Türkçe olarak neşredilmeye devam etmektedir. Dergide, Türkiye’nin Türkiye ve dünyadan farklı gezi yazıları, mimari, nostalji otomobil serileri, otomobil tanıtım yazıları, kurum üyeleri ile yapılan sohbetleri, Turing hizmetlerini içeren haberleri, kültür-sanat başlıklı konuları yer alır.
Turistik Tesisler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ayasofya Konakları
- Sarnıç Restoran
- Yeşil Ev Oteli
- İstanbul Sanatlar Çarşısı
- İstanbul Kahvehanesi
- Havuzlu Asmazlar Konağı
Triptik Hizmetleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Uluslararası Sürücü Belgesi
- Gümrüklerden Geçiş Karnesi (CPD)
- Uluslararası Sigorta (Yeşilkart)
- YTGGK (Mavi Karne)
- Uluslararası Taşıt Belgesi (IRC)
Başkanlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kuruluşundan beri Turing'e başkanlık etmiş kişiler ve görev yaptıkları tarihler şunlardır:[19]
| Adı | Görev Başlangıcı | Görev Bitişi |
| Reşit Saffet Atabinen | 1923 | 1965 |
| Mahmut Nedim Gündüzalp | 1965 | 1966 |
| Dr. Ahmet Şükrü Emed | 1966 | 1966 |
| Nejat Eczacıbaşı | 1966 | 1974 |
| Nuri Pere | 1974 | 1975 |
| Pro. Dr. İlhan Akın | 1975 | 1976 |
| Feridun Dirimtekin | 1976 | 1976 |
| Prof. Dr. Mustafa Kemal Kutlu | 1976 | 1990 |
| Hadi Sağnak | 1990 | 1997 |
| Nejat Olcay | 1997 | 2000 |
| Prof. Dr. Güler Temizkan | 2000 | 2002 |
| Çelik Gülersoy | 2002 | 2003 |
| Melih Ferit Epikmen | 2003 | 2005 |
| Prof. Dr. Mustafa İsen | 2005 | 2006 |
| Dr. Uğur İbrahimhakkıoğlu | 2006 | 2011 |
| Başaran Ulusoy | 2011 | 2012 |
| Dr. Bülent Katkak | 2012 | Görevde |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Resmi Web Sitesi". 31 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Turing Aralık 2019 sayılı dergisi" (PDF). 28 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Haziran 2021.
- ^ Özdemir, Ünal (2 Ocak 2013). "Safranbolu'nun Kültürel Miras Kaynakları ve Korunması". Doğu Coğrafya Dergisi. 16 (26): 129-142. ISSN 1302-7956.
- ^ "Tarihi kentlerde tarihi park ve bahçelerin değerlendirilmesi ve İstanbul örneği". İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü yüksek lisans tezi. 1999. 2 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Alkan, Mustafa Bilal (19 Ekim 2017). "Konaktan Otele Bir Hikaye". Mustafa Bilal Alkan. 29 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023.
- ^ Durukan Topuz, Ayşe (Ocak-Şubat 2018). "Mimarlık Dergisi". Mimarlık Dergisi. 1 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023.
- ^ "Fenerbahçe'nin ROMANTİKA'sı". Gazetekadikoy.com.tr. Kadıköy Belediyesi. 14 Mayıs 2015. 3 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023.
- ^ "Büyükada Fabiato Köşkü". Turanakinci.com. 25 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023.
- ^ "İçişleri Bakanlığı'ndan Turing'e soruşturma". Hürriyet. 14 Şubat 2005. 3 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023.
- ^ "Çamlıca'dan Çamlıca'ya eser yok şimdi!". Milli Gazete. 7 Haziran 2021. 7 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023.
- ^ "Turing Mart 2021 Sayılı Dergisi" (PDF). 25 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Haziran 2021.
- ^ Çelik Gülersoy Albümü 1930-2001. Çelik Gülersoy Vakfı. s. 10.
- ^ "Turing Kültür Sanat Youtube kanalı". 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ İstanbul İçre İstanbul. 28 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2021.
- ^ "Moto Kurye Eğitim Projesi". 15 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Müfettiş Turing Oyunu".
- ^ "Turing Burs Sistemi". 2 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Turing Belleteni". 28 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2021.
- ^ "Başkanlarımız". Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu. 22 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2023.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Türkiye Turing Ve Otomobil Kurumu 28 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.