Tifo
Bu madde tifo hastalığı hakkındadır. İlişkisiz bir hastalık olan tifüs ile karıştırılmamalıdır.
| Tifo | |
|---|---|
| Salmonella (kırmızı hücreler) türü bakteriler insan dokusu kültürüne saldırırken. | |
| Uzmanlık | Enfeksiyon hastalıkları |
Tifo ya da Karahumma, kirli içme suları ve pis yiyeceklerle bulaşan bakteriyel bir hastalıktır. Hastalık etkeni Salmonella typhi[1] adlı bir bakteridir. Bu bakteri vücuda girdikten 7-15 gün sonra hastalık ortaya çıkar. Bu bakteri, tifolu hastaların dışkılarında, idrarlarında, kanlarında, tükürüklerinde veya vücutlarında görülen deri döküntülerinde bulunur. Genellikle salgın şeklinde ve yaz-sonbahar aylarında görülür. Dünyada her yıl 21 milyon civarında tifo vakası ortaya çıkarken, bu vakaların 200.000 kadarı ölümle sonuçlanmaktadır.[2] Tifo göz ve kulak sinirlerini, kalbi, beyni, böbrekleri, akciğerleri ve karaciğeri etkiler.
Paratifo
[değiştir | kaynağı değiştir]Etkeni Salmonella paratyphi A, B ve C suşları olan ve tifodan daha hafif seyreden enfeksiyon hastalığı.[3]
Belirtiler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Hastalığın ilk günlerinde yorgunluk ve baş ağrıları
- Birkaç gün sonra ateşin yavaş yavaş yükselmesi
- İştahsızlık
- Burun kanaması
- Bronşit
- Mide ve bağırsak bozuklukları ile birlikte ishal
- Birkaç gün sonra ateşin de biraz daha artmasını takiben göğüste, karında ve sırtta pire ısırığına benzeyen kırmızı lekelerin belirmesi
- Tansiyonun düşmesi, nabzın yavaşlaması
- Hastalığın üçüncü haftasında karnın gerginleşip şişmesi
- Bademciklerin iltihaplanması
- Kilo kaybı
- Üçüncü haftanın sonlarından itibaren, ateş düşmeye ve diğer belirtiler kaybolmaya başlar.
KOMPLİKASYONLAR: ▪︎Kalp kası iltihabı (miyokardit) ▪︎Kalp kapakçıklarının iltihaplanması (endokardit) ▪︎Kalp zarlarının iltihabı (perikardit) ▪︎Zatürre ▪︎Pankreas iltihabı (pankreatit) ▪︎Böbrek veya mesane enfeksiyonları ▪︎Beyni ve omuriliği çevreleyen zarların ve sıvıların iltihabı (menenjit) ▪︎Deliryum, halüsinasyonlar ve paranoid psikoz gibi psikiyatrik sorunlar ▪︎Bağırsak kanaması ▪︎Bağırsak delinmesi
Tedavi
[değiştir | kaynağı değiştir]- Bol bol su içilmelidir.
- Protein ve karbonhidrattan zengin sindirimi kolay besinler verilmelidir.
- Bakteriye karşı antibiyotik verilir. Bu antibiyotiklerde tercih sırası kloramfenikol, ampisilin (veya amoksisilin) ve trimetoprim-sulfametoksazol'dur.
Korunma
[değiştir | kaynağı değiştir]- İçme ve kullanma sularının kontrolü
- Besin hijyeni
- Lağım ve kanalizasyon tesislerinin hijyen şartlarına uygun duruma getirilmesi
- Tifo aşısı: Kesin koruyucu değildir. Ölü tifo aşısı % 51-67 oranında koruyuculuk sağlar. Canlı atenüe oral aşı ise yakın oranlarda koruyuculuğa sahiptir ve yan etkileri daha azdır.
- Kanatlı tüketiminde duyarlılık ve hijyenik seçimler
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ http://www.cdc.gov/nczved/divisions/dfbmd/diseases/typhoid_fever/ 1 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 05.02.2012 tarihinde erişildi
- ^ Manyombe, Martin Luther Mann; Mbang, Joseph; Lubuma, Jean; Tsanou, Berge (2019). "Global Dynamics Of A Vaccinatıon Model Forinfectıous Diseases Wıth Asymptomatic Carriers" (PDF). Mathematical Biosciences and Engineering. 13 (4). s. 815. 26 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Mart 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2020.
4.https://www.medicalpark.com.tr/tifo-hastaligi/hg-2039
| Sınıflandırma | |
|---|---|
| Dış kaynaklar |