İçeriğe atla

Unkapanı

Bağlantı ekle
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Başlığın diğer anlamları için Unkapanı (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Unkapanı
Semt
Unkapanı, Atatürk Bulvarı
Fatih
Fatih
ÜlkeTürkiye Türkiye
BölgeMarmara
İlİstanbul
İlçeFatih
 • Yoğunlukoto/km²
Zaman dilimiUTC+03.00 (UDAS)
Alan kodu(+90) 212
Plaka kodu34

Unkapanı, İstanbul'da bir semt. Osmanlılar zamanında bazı satış yerlerinde Arapçada Kabban adını taşıyan büyük teraziler bulunduğundan, bu tip yerlere Kapan denirdi. O dönemde un ve tahılların muhafaza edildiği hanlar burada bulunuyordu. Bugünkü Unkapanı sahiline buğday ve arpa yüklü gemiler demirlediğinden, semt 19. yüzyılda bu ismi almıştır. Ayrıca kapanlara getirilen ürünlere göre yağkapanı ve balkapanı (Sirkeci'de Balkapanı Hanı) adını alan çeşitleri de vardır. Ayrıca Türkiye müzik piyasasının merkezi olan, plakçılar ve müzik yapımcılarının bulunduğu İMÇ Blokları için kullanıldığından, bu semt Unkapanı Plakçılar Çarşısı'dır.

Yeşilçam sinemasında Unkapanı “doğulu, saf, temiz ve yanık sesli türkücülerin yolunun düştüğü semt” olarak anılıyor.

İsmi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Unkapanı semti adını “un” ve Osmanlı Dönemi’nde kullanılan bir çeşit tartı aleti olan, toptan satış yapılan yer anlamına da gelen “kapan” kelimelerinden almıştır. Semte “Unkapanı” denilmesinin sebebi ise, İstanbul’a tahıl getiren gemilerin yüklerini Unkapanı’na boşaltmasıdır. İstanbul’a gelen zahire, yiyecek ve diğer ihtiyaç maddelerinin ölçümünün, ekspertizinin, fiyatlandırması ve dağıtım işlemlerinin yapıldığı kapanların en önemlilerinden biri olan un kapanının burada bulunması, giderek semtin de aynı adla anılmasına neden olmuştur. Hemen hemen her sokağında buğday ambarları, değirmenler ve fırınlar bulunan semtin en büyük değirmen yapısı, Unkapanı Değirmeni’dir.[1]

Tarihi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Miladi 600, 1200, 1500, 1600 ve 1700 yıllarında dünyanın en kalabalık şehri olarak öne çıkan İstanbul, 1453 yılı sonrası Osmanlı başkenti olmasıyla beraber yaklaşık 250 yıl boyunca dünyanın en kalabalık şehri olma vasfını sürdürmüştür. Böyle kadim bir şehrin gıda sorununu ise, büyük bir organizasyonla çözerken, Akdeniz dünyasının tahıl ihtiyacını da karşılayan bir üst olma vasfını da korumuştur. İşte bütün bu iktisadi ve sosyal organizasyonun İstanbul içerisinde yönetim merkezi, devasa Haliç limanı arasında Unkapanı Semti’nde teşekkül ettirilmişti.

Bu tez çalışmamızın, birinci bölümünde, böyle bir teşekkülün oluşmasındaki coğrafi şartların oluşumunun ardından Unkapanı Semti’nin İstanbul Şehri içerisindeki sınırları ve tarihi gelişimi belirtilmiş olup, devamı bölümlerde sırasıyla semtin tarihi mirası olan, cami-mescid yapıları, tekke ve sinagog binaları ile çeşme, sebil, hamam ve hazireleri ile ayazması incelenmiştir. Ve günümüze ulaşmamış, yeni imar yolların açılması sırasında yıktırılan veya afetler sebebiyle günümüze ulaşmamış eserler de arşiv fotoğraflarıyla belgelenmeye çalışılmıştır.[2]

Tez akışı içerisinde kamu yapıları olan, karakol binası, köprü, değirmen binası, askeri fırın gibi yapılar da bu incelemeler içerisinde ortaya konulmuştur. Bu tez çalışmasında amacı, Unkapanı Semti’nin monografyasının ortaya çıkarılmaya çalışılması olup, semtin dünü ve bugünü ile yaşadığı fiziki ve sosyal değişim de ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Ulaşım

[değiştir | kaynağı değiştir]

Otobüs Hatları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Minibüs Hatları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Metro Hatları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "..| Mimarlık Dergisi |." www.mimarlikdergisi.com. 11 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2020. 
  2. ^ "pdf" (PDF). 11 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Unkapanı&oldid=34207455" sayfasından alınmıştır