V. Giorgi
| V. Giorgi Gürcüce: გიორგი V ბრწყინვალე | |
|---|---|
| Gürcü Kralı | |
| Hüküm süresi | 1299-1302 |
| Önce gelen | VIII. Davit |
| Sonra gelen | III. Vahtang |
| Hüküm süresi | 1314-1346 |
| Önce gelen | VI. Giorgi |
| Sonra gelen | IX. Davit |
| Doğum | 1286 |
| Ölüm | 1346 |
| Defin | Gelati Manastırı |
| Çocuk(lar)ı | IX. Davit |
| Hanedan | Bagrationi Hanedanı |
| Babası | II. Demetre |
| Annesi | Natela Cakeli |
| Dini | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
| İmza | |
V. Giorgi (Gürcüce: გიორგი V ბრწყინვალე, Giorgi V Brtskinvale) (1286 / 1289 - 1346) 1299 – 1302 ve yeniden 1314 – 1346 yılları arasında hüküm sürmüş olan Bagrationi Hanedanına mensup Gürcü Krallığı hükümdarı. Esnek ve uzak görüşlü bir hükümdar olarak ülkesinde neredeyse yüzyıl süren Moğol İmparatorluğu egemenliğine son verecek ve krallığının yeniden eski gücüne kavuşmasını sağlayacaktır.
Gençliği
[değiştir | kaynağı değiştir]Kral II. Demetre ve eşi Natela’nın[1] çocuğu olarak dünyaya gelir. Babası kral II. Demetre Moğollar tarafından 1289 yılında idam edilince çocuk yaştaki prens Giorgi, Samtshe’deki annesinin babası Beka’nın yanına gönderilir.
Tahta çıkışı
[değiştir | kaynağı değiştir]1299 yılında Gürcü topraklarını denetimi altında bulunan İlhanlı hükümdarı Mahmud Gazan tarafından Moğol boyunduruğuna karşı isyan eden ağabeyi VIII. Davit’e karşı tahta geçirilir. Ne var ki tahta çıktığı zamanki otoritesi Moğollar tarafından korunan başkent Tiflis’in dışında geçersizdir.[2] 1302 yılında tahta ağabeyi III. Vakhtang geçer. Ağabeyleri VIII. Davit ve III. Vakhtang öldükten sonra Davit’in oğlu VI. Giorgi’nin naibi olur. VI. Giorgi’nin genç yaşta ölmesiyle beraber 1314 yılında yeniden tahta çıkar. Tahta çıkar çıkmaz İlhanlı hükümdarı Olcaytu’ya bağlı olduğunu bildirse de Gürcü topraklarını tek merkezde toplamaya başlar. 1315 yılında Anadolu’daki Moğol egemenliğine karşı çıkan bir ayaklanmayı bastırmak için gönderilen Gürcü kuvvetlerine komutanlık edecektir. Bu askeri sefer, Gürcü kuvvetlerin Moğollar için katıldığı son sefer olacaktır. 1320 yılında Gori’yi işgal eden Alanları yenerek Gürcü topraklarından atacaktır.
Moğollarla ilişkiler ve bağımsızlık
[değiştir | kaynağı değiştir]Kral V. Giorgi Moğollar arasında etkili olan ve 1327 yılında İlhanlı hükümdarı Ebu Said Bahadır tarafından idam edilen Prens Choban ile iyi ilişkilere sahipti. Prensin öldürülmesini artık oldukça zayıflayan İlhanlı boyunduruğuna karşı ayaklanmak için fırsat olarak değerlendirecektir. Vergi vermeyi durduracak ve Moğolları ülke topraklarından atacaktır. 1328 yılında Moğol boyunduruğundan kurtulmasının yıldönümünü kutlamak amacıyla törenler düzenleyecek ve bu törenler sırasında kendisine muhalif prensleri öldürtecektir. 1329 yılında Batıdaki Kutaisi’ye saldırarak bu bölgede hüküm süren I. Bagrat’ı sadece yerel bir derebeyi seviyesine indirecektir. Beş yıl sonra 1334'te özerk konumdaki Samtskhe’yi de krallığa dahil eder. Gürcü Krallığının birliğini sağladıktan sonra kültürel, sosyal ve ekonomik alanlara eğilir. İlhanlı egemenliğinde kullanılan madeni paraları değiştirerek Gürcü parası olan tetri’yi yürürlüğe sokar. 1325 ve 1338 yılları arasında yürürlüğe koyduğu iki yasayla hem saray çevresinin hem de dağlık bölgelerdeki düzen ve işleyişi kural altına alır.
Dış ilişkiler
[değiştir | kaynağı değiştir]V. Giorgi döneminde Gürcü Krallığı özellikle Bizans olmak üzere Cenova ve Venedik ile ticari ilişkileri güçlendirir. Mısır’daki Memlûklerle diplomatik ilişkileri geliştiren kral bu sayede Filistin’deki çok sayıda Gürcü Ortodoks manastırının ve kilisesinin onarılmasını sağlar. Ayrıca onun döneminde Gürcistan’ın simgesi haline gelecek olan haçlı bayrağının kabul edildiği öne sürülür.[3]
Osmanlı ve Anadolu ile temas
[değiştir | kaynağı değiştir]1330’lu yıllarda o dönemde yeni yeni yayılmaya başlayan Osmanlı hükümdarı Orhan Gazi’nin ilerleyişine karşı Klarjeti bölgesini ele geçirerek önlem alacaktır. 1341 yılında Trabzon İmparatorluğunda ortaya çıkan taht kavgasında Anna Anakutlu Komnini’yi destekleyecek ve imparatoriçe olarak tahta çıkmasını sağlasa da imparatoriçe bir yıl sonra devrilecektir.
Ölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]1346 yılında öldüğünde tahta oğlu IX. Davit geçti. Gürcistan’ın batısındaki Kutaisi dolaylarındaki Gelati Manastırında toprağa verildi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]Konuyla ilgili yazılan eserler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ronald Grigor Suny, The Making of the Georgian Nation: 2nd edition (December 1994), Indiana University Press, ISBN 0-253-20915-3, s.44
- Lang, D. M. (1955). "Georgia in the Reign of Giorgi the Brilliant (1314-1346)". Bulletin of the School of Oriental and African Studies 17 (1): 74–91. [1] 29 Aralık 2009 tarihinde erişilmiştir.
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: VI. Giorgi |
Gürcü Kralı 1314-1346 |
Sonra gelen: IX. David |
| Önce gelen: VIII. Davit |
Gürcü Kralı 1299-1302 |
Sonra gelen: III. Vakhtang |