Varsağı
Varsağı, özel bir ezgiyle söylenen koşmaya denir. İlk olarak Güney Anadolu’da yaşayan Varsak Türkmenleri tarafından söylendiği için bu adla anılır. Güney Anadolu'da Maraş'tan Mersin'e kadar uzayan bölgede yaşayan Varsak Türkleri, Selçuklu Hanedanı zamanında Anadolu'ya yerleşmişlerdi. Varsağı, Varsak Türkleri'nin kendilerine özgü bir ezgiyle söyledikleri türkü biçimidir.
Semâiye benzer, hece ölçüsünün en çok sekizli kalıbıyla yazılır. 4+4 duraklı veya duraksız olur. Kafiye şeması şöyledir: xaxa bbba ccca Semâiden ezgi yönüyle ayrılır. Varsağı yiğitçe bir havayla okunur. Çoğunlukla "bre", "hey", "hey gidi", gibi ünlemler yer alır. Bu ünlemlerin bulunmadığı varsağılar ise genellikle ezgisiyle fark edilebilir.[1]
Özellikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Güney Anadolu’da yaşayan Varsak Türkmenlerine ait halk şairleri tarafından söylenen şiirlerdir.
- Özel bir bestesi vardır.
- Sekizli hece ölçüsü ile söylenmektedirler.
- Varsağıda hayattan ve talihten şikayet gibi konular da işlenebilmektedir.
- Şiirin sonuna doğru mahlas kullanılır.
- Yaygın olmayan bir nazım şeklidir.
- Karacaoğlan, bu türün temsilcilerindendir.
Örnek
[değiştir | kaynağı değiştir]- Bre ağalar bre beyler bre ağalar
- Ölmeden bir dem sürelim
- Gözümüze kara toprak
- Dolmadan bir dem sürelim
- Aman hey Allahım aman
- Ne aman bilir ne zaman
- Üstümüzde çayır çemen
- Bitmeden bir dem sürelim
- Bana felek derler felek
- Ne aman bilir ne dilek
- Âhir ömrümüze helâk
- Etmeden bir dem sürelim
- Karacaoğlan der cânân
- Güzelim sözüme inan
- Bu ayrılık bize heman
- Ermeden bir dem sürelim
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Aşık edebiyatında türler 3 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı, Erişim tarihi: 5 Haziran 2016