Emmi Nöter
| Emmi Nöter almança Emmy Noether | |
|---|---|
Emmi Nöter | |
| Tulı iseme | Amalie Emmy Noether |
| Hönäre | matematik |
| Tuu datası | 23 mart 1882 |
| Tuu cire | Erlangen, Almaniä |
| Ülem datası | 14 aprel 1935 (53 yäş) |
| Ülem cire | AQŞ |
| Başqa mäğlümat | Mäşhür eşe: Nöter teoreması |
Emmi Nöter (almança Amalie Emmy Noether; 1882 - 1935) — Almaniä matematiğı, teoretik fizikağa häm abstrakt algebrağa zur öleş kertkän. Pavel Aleksandrov, Albert Eynşteyn, Jan Dyödonne, Herman Weyl, Norbert Winer anı matematika tarixında iñ kürenekle xatın itep sanıylar.no entiendo xd
Bocralar, qırlar, algebra teoriälären bik üzgärtä. Fizikada Nöter teoreması simm.etriä häm saqlanu qanunnarı arasındağı bäyläneşen kürsätä.
Tormış yulı
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]1882 yılda Erlangen şähärendä yähüdi ğailädä tuğan. Ätise - matematik häm anası säwdägärlär ğailäsennän çığalar.
Erlangen Universitetın tämamlıy, dissertatsiäne yaqlıy häm anda eşli.
1916 yılda Göttingen şähärenä küçenä, anda mäşhür matematik David Hilbert törkemenä quşıla.
1916 yılda Göttingen Universitetlarınıñ küpçelek professorları Emmi Nötergä (xatın bularaq) privat-dotsent däräcäsen birüdän baş tartalar. Hilbert açulanıp: "Senat - munça bulamı soñ? Nik anda xatınnarğa kerep bulmıy?" - dip äytä. Läkin tik Berençe Bötendönya suğışınnan soñ, Nötergä ul däräcä birelä.
Nöter sotsial-demokratik qaraşlı bulğanğa kürä 10 yıl däwamında SSRB matematikları belän xezmättäşlek itä.
1933 yılda Hitler citäkçelegendäge natsistlar xäkimiätkä kilgännän soñ, yähüdlärne ezärlekli başlıylar häm Nöter AQŞqa kitärgä mäcbür bula.
1935 yılda AQŞta yaman şeştän ulä.
Ädäbiät
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Александров П. С. Памяти Эмми Нётер // УМН. — 1936. — Вып. 2. — С. 255–265.
- Dick, Auguste (1981), Emmy Noether: 1882–1935, Boston: Birkhäuser, ISBN 3-7643-3019-8. Trans. H. I. Blocher.
- Kimberling, Clark (1981), "Emmy Noether and Her Influence", in Brewer, James W & Smith, Martha K, Emmy Noether: A Tribute to Her Life and Work, New York: Marcel Dekker, сс. 3–61, ISBN 0-8247-1550-0.
- Lederman, Leon M. & Hill, Christopher T (2004), Symmetry and the Beautiful Universe, Amherst: Prometheus Books, ISBN 1-59102-242-8.
- Osen, Lynn M. (1974), "Emmy (Amalie) Noether", Women in Mathematics, MIT Press, сс. 141–52, ISBN 0-262-15014-X.
- Noether, Emmy (1908), "Über die Bildung des Formensystems der ternären biquadratischen Form", Journal für die reine und angewandte Mathematik (DE: Uni Göttingen) . — Т. 134: 23–90 and two tables, doi:10.1515/crll.1908.134.23.
- Noether, Emmy (1913), "Rationale Funktionenkörper", J. Ber. D. DMV (DE: Uni Göttingen) . — Т. 22: 316–19.
- Noether, Emmy (1915), "Der Endlichkeitssatz der Invarianten endlicher Gruppen", Mathematische Annalen (DE: Digizeitschriften) . — Т. 77: 89–92, doi:10.1007/BF01456821