Pektusan
Pektusan | |
---|---|
Paektu vulqoni, 2003-yil aprel. NASA surati. | |
Boshqa nomi | (kor. 백두산?, 白頭山?), (xitoycha: 长白山) |
Joylashuvi | KXDR , Xitoy |
Togʻ tizmasi | Manchjuriya-Koreya tog'lari |
Choʻqqisi | 2744 |
Balandligi | 2593 |
Ilk koʻtarilishi | 1903 |
Pektusan tog'i - Shimoliy Koreya va Xitoy o'rtasidagi chegarada joylashgan vulqon markazi.[1]
Osmonosti ko'li - dunyodagi eng baland ko'l. U tog'ning eng tepasi joylashgan. Bu hududda koreyslar va manchuriyaliklar o‘z ota-bobolarining yeri deb bilishadi. Manjurlar - erta davrda Xitoyning shimoli-sharqin yashagan xalq. Baekdusan - Pektusan tog'larining eng baland cho'qqisi. Bu koreys tilidan tarjima qilganda “oq boshli tog‘lar” degan ma’noni anglatadi. Tog'ning mintaqaviy tarixi haqida ko'plab munozaralar boʻlgan. Tog' tepasidagi ko'l miloddan avvalgi 969-yili katta otilish natijasida hosil bo'ldi. Va otilish paytidagi vulqon kuli juda uzoqqa tarqalgan. Tadqiqotchilar otilgan kul qoldiqlari Yaponiyadagi Xokkaydo orolining janubiy qismida kuzatdilar. Bu Koreyadagi eng baland tog' hisoblanadi. Togʻdan Sungari, Tumen (Duman) va Yalu (Ammok) daryolari boshlanadi. Koʻlning aylanasi 12—14 km, oʻrtacha chuqurligi 213 m, eng kam chuqurligi 384 m. Tog'dagi magma darajasi doimiy ravishda oshib bormoqda. Shu tufayli tog'ning hajmi yiliga 3 mm ga oshadi. Tog' tepasida joylashgan ko'l shimolga oqib, sharsharagacha davom etadi. Ko'lda suv hayvonlarining ayrim turlari yashaydi. Ko'l oktyabrdan iyun oyining o'rtalariga qadar muzlaydi. Paektusan tog'idagi Langgun cho'qqisi doimo qor bilan qoplangan. Yo‘lbars, ayiq, leopard va yovvoyi cho‘chqa kabi yovvoyi hayvonlarni Paektusan tog‘ida uchratish mumkin.[2]
Flora va fauna
[edit | edit source]Bu tog'da odamlar uzoq vaqtdan beri yovvoyi jenshen ildizini yig'ishgan. Xitoyda u Changbaishan tog'ining "Uch xazinasi" dan biri hisoblanadi. Bu yerda jenshen haqidagi ko'plab xalq afsonalari paydo boʻlgan, masalan, "Bo'ri Genshen". 1982-yilda bu yerda Xalq majlisida saqlanayotgan 460 gramm og‘irlikdagi jenshen ildizi topilgan.
Manbalar
[edit | edit source]- ↑ „백두산 (아시아 산) [白頭山“] (ko). Korea Britannica. 2011-yil 26-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 24-may.
- ↑ Almatы: “Aruna” baspasы. 208 bet. Ser.:“1100 qыzыqtы derek”