Kontent qismiga oʻtish

Christopher C. Kraft, Jr.

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Christopher C. Kraft Jr.
Tavalludi
Christopher Columbus Kraft Jr.

28-fevral 1924-yil
Phoebus, Virginia, U.S.
Vafoti 22-iyul 2019-yil(2019-07-22)
(95 yoshda)
Houston, Texas, U.S.
Fuqaroligi AQSh
Kasbi NASA flight director
Director of Johnson Space Center
Turmush oʻrtogʻi
Betty Anne Kraft (turm. 1950)
Bolalari 2
Otasi Christopher C. Kraft Sr.
Onasi Vanda Kraft (Andoza:Nee)
Mukofotlari

Kichik Kristofer Kolumb Kraft (1924-yil 28-fevral – 2019-yil 22-iyul) amerikalik aerokosmik va NASA muhandisi boʻlib, agentlikning Missiyalarni boshqarish markazini tashkil etish va tashkilot madaniyatini shakllantirishda muhim rol oʻynagan. Glin Lunni 1998-yilda shunday degan edi: „Bugungi kunda boshqaruv markazi ... bu Kris Kraftning aksidir“.

1944-yilda Virjiniya Politexnika Instituti va Davlat Universitetini aeronavtika muhandisligi boʻyicha tamomlagandan soʻng, Kraft Milliy Aeronavtika va Koinot Boshqaruvining (NASA) oldingi tashkiloti boʻlgan Aeronavtika boʻyicha Milliy maslahat qoʻmitasi (NACA) tomonidan ishga qabul qilindi. U oʻn yildan koʻproq vaqt davomida aviatsiya sohasida ishladi va 1958-yilda Amerikaning birinchi odamini kosmosga uchirish mas'uliyati yuklangan kosmik vazifalar guruhiga qoʻshildi. Parvoz operatsiyalari boʻlimiga tayinlangan Kraft NASAning birinchi parvoz direktori boʻldi. U Amerikaning birinchi ekipajli kosmik parvozi, birinchi ekipajli orbital parvozi va birinchi kosmik parvozi paytida navbatchilik qilgan. Apollon dasturining boshida Kraft missiyani rejalashtirishga eʼtibor qaratish uchun parvoz direktori sifatida qisqa tanaffus oldi. 1972-yilda u oʻzining ustozi Robert R. Gilruthdan keyin kosmik kemalar markazi (keyinchalik Jonson kosmik markazi) direktori boʻldi va 1982-yilda nafaqaga chiqqunga qadar bu lavozimni faoliyat olib bordi.

Yoshlik va taʼlim

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kichik Kristofer Kolumb Kraft 1924-yil 28-fevralda Virjiniya shtatining Febus shahrida tugʻilgan. U otasi Kristofer Kolumb Kraft sharafiga nomlangan boʻlib, u 1892-yilda Nyu-York shahrida, yangi nomi oʻzgartirilgan Kolumb doirasi yaqinida tugʻilgan. Kraftning otasi, Bavariyalik muhojirlarning oʻgʻli[1] uning ismini sharmandali deb topdi, lekin shunga qaramay, uni oʻgʻliga oʻz nomini berdi. Keyingi yillarda Kraft va boshqa sharhlovchilar buni oʻziga xos tarzda oʻrinli deb hisoblashadi. Kraft oʻz tarjimai holida uning ismini tanlash bilan „mening hayotimning baʼzi yoʻnalishlari boshidanoq qaror topdi“ deb izoh berdi.[2] Uning onasi Vanda Oliviya (ismi qizlik familyasi: {{{1}}}) hamshira edi.[1][3] Bolaligida Kraft Amerika legioni baraban va bugler korpusida oʻynadi va shtat chempioni boʻldi.[4] U Fibusdagi maktabga bordi, u yerda yagona maktabda toʻqqizinchi sinfgacha taʼlim oldi[5] va Xempton oʻrta maktabida oʻqidi.[3] U beysbol bilan shugʻullangan va kollejda sportni davom ettirgan; bir yil davomida u oʻrtacha 0,340 ballga ega boʻlgan.[6]

1941-yil sentyabr oyida Kraft Virjiniya Politexnika Instituti va Davlat Universitetida (Virjiniya Tech) oʻqishni boshladi va Kadetlar Korpusiga aʼzo boʻldi. Qoʻshma Shtatlar 1941-yil dekabr oyida Ikkinchi Jahon urushiga kirdi va u V-12 aviatsiya kursanti sifatida Amerika Qoʻshma Shtatlari Harbiy-dengiz kuchlariga kirishga harakat qildi, ammo uch yoshida oʻng qoʻli kuyganligi sababli rad etildi.[3] 1944-yil dekabr oyida aviatsiya muhandisligi boʻyicha bakalavr darajasini oldi.[7]

NACA karyerasi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Oʻqishni tugatgandan soʻng, Kraft Konnektikutdagi Chance Vought samolyot kompaniyasiga ishga qabul qilindi. U, shuningdek, Aeronavtika boʻyicha Milliy maslahat qoʻmitasiga (NACA), Langley tadqiqot markazi Virjiniya shtatining Xempton shahrida joylashgan davlat agentligiga murojaat qilgan. Chance Voughtga kelganida, tugʻilganlik haqidagi guvohnomasisiz ishga olinmasligini aytishdi. Kompaniyaning byurokratik tafakkuridan bezovtalanib, u oʻrniga NACA taklifini qabul qilishga qaror qildi.[8]

Garchi u oʻz ishidan zavqlangan boʻlsa-da, Kraft uni stressli deb topdi. 1956-yilda unga oshqozon yarasi tashxisi qoʻyildi va kasbini oʻzgartirish haqida oʻylay boshladi.[9]

Parvoz direktori

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Parvoz operatsiyalari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kosmik vazifalar guruhining aʼzosi sifatida Kraft parvoz operatsiyalari boʻlimiga tayinlangan, u Merkuriy kosmik kemasining parvoz paytida ishlashi va yerdan missiyalarni nazorat qilish va kuzatish boʻyicha rejalar, tadbirlarni tuzgan. Kraft boʻlim boshligʻi Chak Metyusning yordamchisi boʻldi. Unga missiya rejasini tuzish mas'uliyati yuklandi. Metyusning muammoni tezda tahlil qilishini hisobga olsak, bu deyarli oddiy tuyuldi:

"Chris, you come up with a basic mission plan. You know, the bottom-line stuff on how we fly a man from a launch pad into space and back again. It would be good if you kept him alive."[10]

Kraft NASAning parvoz operatsiyalarini rejalashtirishni boshlaganida, hali hech kim kosmosda uchmagan edi. Darhaqiqat, uning oldidagi vazifa juda katta boʻlib, parvoz rejalari, vaqt jadvallari, protseduralar, missiya qoidalari, kosmik kemalarni kuzatish, telemetriya, yerni qoʻllab-quvvatlash, telekommunikatsiya tarmoqlari va favqulodda vaziyatlarni boshqarishga eʼtibor berishni talab qilinardi.[11][12]

A large room with console arrayed in front of a world map and many desks occupied by people viewing screens
Missiyani boshqarish markazi Merkuriy loyihasi davrida bo'lgani kabi

Merkuriy

[tahrir | manbasini tahrirlash]
refer to caption
Kraft Merkuriyni boshqarish markazining Parvozni boshqarish hududida o'z konsolida ishlaydi.

Kraft Merkuriyning oltita ekipaj missiyalarida parvoz direktori boʻlib ishlagan. Bir kundan ortiq davom etgan oxirgi parvozda - Merkuriy-Atlas 9 - u oʻzining oʻrinbosari Jon Xodj bilan mas'uliyatni oʻrtoqlashdi.[13]

Gathering around his desk in the control room
Kris Kraft (o'tirgan) Mercury-Atlas 9 paytida Uolt Uilyams va boshqalar bilan suhbatlashmoqda.

Glenn eson-omon qoʻndi, biroq uning kapsulasi tekshirilganda qoʻnish sumkasi kalitlaridan biri nosoz ekanligi aniqlandi. Kraft haq edi; issiqlik qalqoni boʻshashmagan edi. U bu tajribadan olgan saboqlari aniq edi.

"My flight controllers and I were a lot closer to the systems and to events than anyone in top management. From now on, I swore, they'd pay hell before they overruled any decision I made."[14]

Gemini

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Gemini dasturi davomida Kraftning roli yana oʻzgardi. Endi u missiya operatsiyalari boshligʻi edi, parvoz direktorlari guruhiga mas'ul edi, garchi hali ham parvoz direktori boʻlib ishlayotgan boʻlsa ham. Gemini missiyalarining uzoq davom etishi tufayli Mission Control endi uch smenada boshqariladi. Koinot tarixchisi Devid Xarlend shunday dedi: „Koʻrinib turibdiki, parvozni boshqarish oʻrganish egri chizigʻiga duchor boʻlgan holda, bu tartiblar oʻz-oʻzidan tajriba edi“.[15] Shunga qaramay, Kraft mas'uliyatni oʻzining boshqa parvoz direktorlariga topshirishda ajoyib muvaffaqiyatga erishdi - bu, Gen Kranz Gemini 4da birinchi smenani topshirish paytida aniqlaganidek, juda muvaffaqiyatli boʻldi. Kranz eslaganidek, “U shunchaki “Siz mas’ulsiz” dedi va chiqib ketdi”.[16]

refer to caption
Gemini 5 paytida Kraft (konsol markazida joylashgan) parvoz boshqaruvchilari va astronavtlar bilan maslahatlashadi. Noto'g'ri ishlaydigan yonilg'i xujayralari deyarli missiyani erta tugatishga majbur qildi.
refer to caption
Kris Kraft va Robert R. Gilrut Missiyalarni boshqarish markazida tasvirlangan
refer to caption
Kraft o'zining yangi parvoz direktorlari bilan Gemini 4 missiyasidan oldin. (Quyi o'ngdan soat yo'nalishi bo'yicha: Kraft, Gen Kranz, Glin Lunni va Jon Xodj).
refer to caption
Kraft 1981 - yilda STS-2 missiyasi paytida Prezident Ronald Reyganni Mission Control atrofida ko'rsatadi.

Avtobiografiya

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2001-yilda Kraft oʻzining „ Parvoz: Mission Controldagi hayotim“ nomli avtobiografiyasini nashr etdi. U Apollon dasturining oxirigacha uning hayoti bilan bogʻliq boʻlib, epilogda uning markaz direktori boʻlgan vaqtini qisqacha eslatib oʻtdi.[17] New York Times koinot sharhi muallifi Genri SF Kuper uni „juda oʻqishli boʻlgan xotiralar“[18] deb atagan boʻlsa, Kirkus Review uni „[s]nappy, juda batafsil bayoni“ deb xulosa qilgan. ... XX asr Amerikaning eng dramatik texnologik yutugʻi.”[19] Sharhlovchilar deyarli bir ovozdan Kraft hikoyasining ochiqligini tanqid qilishga tayyorligi haqida fikr bildirdilar. Kuper Kraft „[hamkasblarining] kamchiliklari haqida hech qanday zarba bermasligini“ taʼkidladi[18] va Kliatt jurnali u „ismlarni aytishdan qoʻrqmasligini“ aytdi.

Shaxsiy hayoti

[tahrir | manbasini tahrirlash]
refer to caption
Kraft 2011- yil 14 - aprelda Missiyani boshqarish markazining nomini o'zgartirish marosimida nutq so'zladi

1950-yilda Kraft oʻrta maktabda tanishgan Betti Enn Kraftga (qizlik familyasi: {{{1}}} Ternbull) uylandi.[20] Ularning Gordon va Kristi-Anne ismli ikki farzandi bor edi.[21] Oʻzining tarjimai holida Kraft NASAdagi faoliyati natijasida oilasi qilgan qurbonliklarini tan oldi va shunday dedi: „Men ... Gordon va Kristi-Ann uchun odatiy amerikalik otadan boʻlishdan koʻra koʻproq obroʻli shaxs edim“[22]

Kraft oʻzining mahalliy cherkovida oddiy oʻquvchi boʻlib xizmat qilgan episkoplik edi. Oltmishinchi yillar davomida Kraft oilasi cherkov faoliyatida chuqur ishtirok etgan: Betti Anne yakshanba maktabida dars bergan va qurbongoh gildiyasida xizmat qilgan; Gordon yordamchi edi. Kristi-Anne xorda kuyladi.[23] Oddiy oʻquvchi sifatidagi vazifalaridan tashqari, Kraft kattalar uchun Muqaddas Kitobni oʻrganish boʻyicha dars berishga biroz vaqt ajratdi. U eslaganidek:

"I lacked the fundamentalist verve and drove people away when I tried too hard to relate the early church to more modern interpretations. It was hard not to be modern when I spent my working days sending men into space."[24]

Mukofot va unvonlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Metal plaque which reads: Time capsule interred November 1965 by the city of Hampton in honor of Christopher Columbus Kraft Jr. pioneer of U.S. space program to be opened November 2065
Vaqt kapsulasi Virjiniya shtatining Xempton shahridagi Air Power Parkda Kraft sharafiga qo'yildi

U 1966-yilda Virjiniya shtatining Xempton shahri tomonidan unga berilgan „Hurmatli fuqaro“ mukofotini qoʻlga kiritdi; 1963-yilda Jon J. Montgomeri mukofoti;[25] 1973-yilda ASME medali;[26] va Milliy kosmik klubi tomonidan taqdirlangan Goddard Memorial Trophy[25] va 1979-yilda Rojer V. Jons Ijroiya yetakchiligi uchun mukofoti[27] 1999-yilda u Koinot yutuqlari uchun Rotary Milliy mukofoti jamgʻarmasining Milliy kosmik kubogi bilan taqdirlandi, u uni "AQShning kosmik parvozlar dasturining boshidan „Space Shuttle“ davrigacha boʻlgan harakatlantiruvchi kuch, yutuqlari aylangan odam sifatida taʼriflagan."[25]

Ommaviy axborot vositalarida

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kraft 1998-yilda Stiven Root tomonidan "Yerdan Oygacha " miniserialida tasvirga tushgan.[28] U kosmik dastur haqida koʻplab hujjatli filmlarda, jumladan, Apollon 13: To the Edge and Back (PBS) ishtirok etgan.[29] 2018-yilda u JD Evermore tomonidan " Birinchi odam " filmida suratga tushgan.[30] 2020-yilda u Erik Ladin tomonidan The Right Stuff mini-serialida ham qatnashgan.[31]

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ 1,0 1,1 Kraft, Flight, p. 10.
  2. ↑ Kraft, Flight, p. 11
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Truly, Christopher C. Kraft Jr. 1924–2019, p. 168
  4. ↑ Kraft, Flight, p. 15.
  5. ↑ Kraft, Flight, p. 10
  6. ↑ Nichols, Bruce. „Chris Kraft: "A giant among people ..."“. United Press International (1-may 1982-yil). Qaraldi: 2-fevral 2022-yil.
  7. ↑ Kraft, Flight, pp. 24–25
  8. ↑ Kraft, Flight, pp. 26–31
  9. ↑ Kraft, Flight, pp. 56–57
  10. ↑ Kraft, Flight, p. 68
  11. ↑ Kraft, Flight, pp. 68–70
  12. ↑ Swenson, Grimwood and Alexander, This New Ocean, pp. 272–273
  13. ↑ Murray and Cox, Apollo, p. 285
  14. ↑ Kraft, Flight, p. 161
  15. ↑ Harland, How NASA Learned to Fly in Space, p. 64
  16. ↑ Murray and Cox, Apollo, p. 284
  17. ↑ Kraft, Flight, p. 349
  18. ↑ 18,0 18,1 Cooper, Henry S. F. Jr.. „Rocket Man“. The New York Times (11-mart 2001-yil), s. 23. Qaraldi: 2-dekabr 2006-yil.
  19. ↑ „From the Critics: Flight, My Life in Mission Control“. Barnes & Noble.com. 2007-yil 29-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2-dekabr 2006-yil.
  20. ↑ Kraft, Flight, pp. 15–16, 44.
  21. ↑ Kraft, Flight, p. 353.
  22. ↑ Kraft, Flight, p. 326.
  23. ↑ Bylinsky, Gene. „When the Countdown is 1...“. The New York Times (15-avgust 1965-yil). Qaraldi: 4-fevral 2022-yil.
  24. ↑ Kraft, Flight, p. 235
  25. ↑ 25,0 25,1 25,2 „Kraft selected 2002 Ruffner Medal recipient“ (PDF). Virginia Tech. Qaraldi: February 1, 2022. {{cite magazine}}: Cite magazine requires |magazine= (yordam)
  26. ↑ „ASME Medal“. ASME. Qaraldi: 24-mart 2022-yil.
  27. ↑ „The Roger W. Jones Awardfor Executive Leadership“. American University. Qaraldi: 24-mart 2022-yil.
  28. ↑ Murray. „In one of HBO's finest hours, Tom Hanks recalled the last time we went to the moon“ (inglizcha). The A.V. Club (27-noyabr 2017-yil). Qaraldi: 23-iyul 2019-yil.
  29. ↑ „Apollo 13: To The Edge And Back“. WGBH Media Library and Archives. Qaraldi: 23-iyul 2019-yil.
  30. ↑ Citron. „Armstrong Makes Good On Kennedy's Promise“ (inglizcha). Santa Monica Daily Press (18-oktabr 2018-yil). Qaraldi: 23-iyul 2019-yil.
  31. ↑ Dansby, Andrew. „Houston actor Eric Ladin plays NASA legend in 'The Right Stuff'“. Houston Chronicle (2-oktabr 2020-yil). Qaraldi: 3-fevral 2022-yil.

 

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Christopher_C._Kraft,_Jr.&oldid=3196173" dan olindi