Darvoza minorasi

Darvoza minorasi (nemischa: Torturm ) katta shlyuzning ustiga yoki yonida qurilgan minoradir.^[1]

Odatda bu oʻrta asr istehkomining bir qismidir. Bu shahar yoki shahar devori, qal’a, qal’a yoki qal’a ibodatxonasi boʻlishi mumkin. Darvoza minorasi kirish eshigining har ikki tomonida egizak minora sifatida qurilishi mumkin. Hatto zamonaviy qurilish majmualarini loyihalashda ham darvoza minoralari ramziy ravishda asosiy kirish joyi sifatida qurilishi mumkin. Darvoza minorasi eshik tizimining ikkala tomonida ham egizak minora sifatida turishi mumkin. Darvoza minoralari zamonaviy qurilish majmualarini loyihalashda asosiy kirish joyi sifatida ramziy maʼnoda ham qoʻllanadi. Pfaltsdagi Kasselburgda qoʻshaloq minorali darvoza minorasi mavjud boʻlib, u ham turar-joy minorasi sifatida ishlatilgan.^[2]

Darvoza minorasi qurilishi

Bu kabi minoralar asosan shaharlarga kirish eshiklari oʻrnida yoki cherkov va saroylarga kirish oʻrinlarida joylashadi. Bu inshoot baland va tik koʻrinishda qurilib, oʻtish yoʻli (darvozasi) 3 metrdan — 15 metrgacha boʻlishi ham mumkin. Bu darvoza minorasi dastlab Yevropada meʼmorlikchilik va shaharsozlik rivojlangan davrlarda paydo boʻlgan. Bu inshootlar janglar vaqtida qoʻriqchi minora vazifasini ham bajargan hisoblanadi. Harbiy minoralar sifatida ilk shaharga bostirib kirgan dushman qoʻshiniga uzoqdan turib zarba berish uchun ham bunday darvoza minoralari shaharning eng asosiy kirish qisimlariga qurilgan. Har qanday holatda ham bu darvoza minorasi oʻzining tashqi koʻrinishi bilan ilk marotaba shaharga kelgan sayohlarda shahar haqida dastlabki tasavvurni shakllantirishda muhim oʻrin egalagan. Shu bois minoralar ulugʻvor koʻrinishda baland qilib qurilgan. Minora naqshinkor bezaklar bilan oʻymakorlik, haykaltaroshlik sanʼati asarlari bilan birga bezatilgan.