Francesco Borromini
Francesco Borromini, echte noame Francesco Castelli (Bissone (Zwitserland), 25 september 1599 - Rome, 2 ogustus 1667) was e belangrykn architect binst de Barok. Je wierd ook soms Bissone genoemd, no zyn geboorteplatse in ’t Italioanstoalig dêel van Zwitserland.
Zyn jeugd
[bewerkn | brontekst bewerken]Borromini was de zeune van de stêenhouwer Giovanni Domenico Castelli en Anastasia Garovo. Je lêerde ’t vak van zyn voader en vertrok olgauwe no Milaan vor hem vôort te bekwoamn.
In de 17e eeuwe volgdn de pausn, Urbanus VIII, Innocentius X en Alexander VII, die vele gedoan hen vo d’architecteure in Rome, makkoar ip. Oude basiliekn wierdn getransformeerd. De façades wierdn gemoderniseerd en ’t interieur versierd me marmer en ploaster.
In 1605 ha Carlo Maderno, verre familie van Borromini, ipdracht gekreegn vor an de Sint-Pieterskerke te werkn.
In 1619 verhuusde Borromini no Rome en je werkte doa mee an de kerke.
In 1626 wierd Carlo Maderno belast me ’t ountwerp van ‘t Palazzo Barberini. Achter zyn dôod in 1629 wierd Gian Lorenzo Bernini benoemd tout êestn architect en Borromini was zyn assistent. Ook Pietro da Cortona werkte mee an ’t project van ‘t Palazzo Barberini.
San Carlo alle Quattro Fontane
[bewerkn | brontekst bewerken]’t Was mor in 1634 da Borromini de kanse krêeg vo zelfstandig an ’n ountwerp te werkn: de reconstructie van de kerke van San Carlo alle Quattro Fontane. De kerke was gewyd an Carolus Borromeus. ’t Is verzekers ton dat ‘n zyn noame veranderd het van Castelli in Borromini.
’t Stik ground van ’t klôoster S. Carlo lag an de kruusienge van de Via Pia en de ounder Sixtus V angelegde Via Felice. De vier fonteinn goavn de noame an de kerke.
In 1634 begost Borromini met ’t klôosterhof. In 1638 wierd den êestn stêen van de kerke geleid, in 1641 was ze gerêed en in 1646 ingewyd.
De façade volgde loater an ‘t ende van zyn carrière (1664-1667).
De kerke wordt anzien ols voorbeeld van e mêesterwerk uut de Romeinsche Barok.
Sant' Ivo alla Sapienza
[bewerkn | brontekst bewerken]Den bouw van d’universiteitskerke deurde bykan 20 joar, ounder de drie pausn die ossan andere beslissiengn paktn. Ol in 1632 ha Bernini an d’universiteit vôorngesteld vo Borromini, die ton zyn assistant was, ols architect an te stelln. Je begost me de zuudvleugel of te werkn en in 1642 krêegt ’n ipdracht vo de kerke.
D’r wordt gezeid dat Borromini de kerke de vorm van e bieë he willn geevn, omdan d’r drie bieën ip ‘t embleem van paus Urbanus VIII stoan. ’t Contract vo de koepel krêegt ’n van Urbanus en d’ofwerkienge volgde ounder Innocentius X. Doarachter kwoamn de werkn stille te liggn, surtout deur e politieke ruzje tusschn de pauselikke families, de Pamphili ’s en de Barberini ‘s. Achter verschillige petities deur d’ipdrachtgevers en de juridische faculteit van d’universiteit mochtn de werkn in 1652 vôortgezet wordn. Ot de constuctie bykan gerêed was liet de volgndn paus, Alexander VII, were ênigte veranderiengn anbriengn. De werkn deurdn tout in 1665.
Oratorio e Casa di San Filippo Neri
[bewerkn | brontekst bewerken]In 1637 begost Borromini me ’t ountwerpn en bouwn van ’t convent van d’anhangers van Filippo Neri, lik de jezuïetn e belangryke congregoatie van ’t katholiek gelôof. ’t Oratorium kwam in gebruuk in 1640. Ton volgde de façade an de Via del Pellegrino en in 1650 was de zyfaçade an de Via Papalis gerêed.
Zyn dôod
[bewerkn | brontekst bewerken]Ip 't ende van z'n leevn was Borromini depressief en in de zomer van 1667 het 'n hem gezelfmôord. J'is begroavn in de San Giovanni dei Fiorentini in Rome.
| Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie Francesco Borromini van Wikimedia Commons. |