Na massaschietpartijen verschijnen in de Amerikaanse media al snel de woorden "thoughts and prayers". Het zijn de go-to condoleances richting mensen die zojuist een familielid zijn verloren. Maar het overmatig gebruik heeft deze woorden uitgehold, en ze afgeschreven tot meme-status op het internet. De documentaire Thoughts & Prayers neemt de reacties op massaschietpartijen onder de loep. Want in de Verenigde Staten moeten docenten voor minimumloon niet alleen twee vakken kunnen geven, maar ook kunnen invallen als ambulancepersoneel, politie, de-escalatieteam en psycholoog.
Thoughts & Prayers leunt op drie perspectieven: die van leerlingen, docenten en innovators in de zelfbeschermingsbranche. Vooral de leerlingen brengen veel nuance aan dit complexe onderwerp. Als groep worden ze vaak buiten beschouwing gelaten, terwijl een miljardenindustrie profiteert over de ruggen van hun overleden leeftijdsgenoten. Onder andere in de vorm van verschillende oefenmethodes, die grootschalig worden ingezet. Van rollenspel-computerspellen tot aan massale calamiteitenoefeningen, geen concept lijkt te gek.
Voor Amerikaans publiek zullen deze situaties waarschijnlijk minder schokkend overkomen. Volgens Thoughts & Prayers doen 95% van de scholen deze massa oefeningen. En zijn 20 miljoen docenten getraind als eerstehulpverleners, waardoor zij in crisissituaties bevoegd kunnen handelen. Realiteit lijkt vreemder dan fictie, een punt wat de documentaire onderstreept door het invoegen van archiefbeelden tussen de ogenschijnlijk schadeloze oefeningen om schutters te ontwijken.
Vooral de over de top 'massaslachtoffersoefening' waar het verhaal naar toewerkt, bewandelt de grens tussen echt en nep. Hier worden docenten en leerlingen zowel als slachtoffers (met hyperrealistische wonden), als ontsnappende overlevers ingezet. Hoe het theatrale slagveld-element uiteindelijk de overlevingskansen zal vergroten ten opzichte van 'standaard' oefeningen, moet nog blijken.
Waar de scholengemeenschappen en organisatoren de nadruk blijven leggen op het belang van de oefeningen, lijken de leerlingen er voornamelijk mentale problemen aan over te houden. Openhartig vertellen zij over hun angsten en hoe zij zich dagelijks voorbereiden op een mogelijke aanslag. Het meest schrijnende komt in het verhaal van middelbare scholier Quinn, die uit voorzorg een schotwonden EHBO-kit in haar rugzak heeft zitten. "Dan draag ik maar een kilootje extra," deelt ze terwijl haar mede-geïnterviewde klasgenoot zachtjes begint te huilen.
Het dystopisch tafereel wat Thoughts & Prayers zo ijzingwekkend blootlegt, hakt er flink in. De speelse Shark Tank-toon waarmee de zakenmensen over hun kogelwerende bureaus, schilderijen of robothond praten is op zijn zachtst gezegd tegenstrijdig en soms zelfs misselijkmakend. Want onder de streep ligt het probleem volgens hen natuurlijk nooit bij de geweren, maar bij het narcisme dat de afgelopen decennia de maatschappij in is geslopen.
Uiteindelijk vat de titel Thoughts & Prayers de Amerikaanse reactiviteit en het bijbehorende redderscomplex perfect samen. Van de zelfbeschermingsindustrie die hun verdiensten zien verviervoudigen na een aanslag, tot de drang om bij te dragen door virtuele 'gedachten en gebeden' naar rouwende families te sturen. Het winstoogmerk is mentaal zo losgetrokken van de schietpartijen, dat één zakenman zelfs een foto van zijn kinderen op een schild zet. Daarmee vangt hij het geld en zijn kinderen de kogels. Een betere metafoor is haast niet te vinden.
Thoughts & Prayers is te zien bij HBO Max.