100% found this document useful (1 vote)
93 views289 pages

Bible

This document is the introduction to a book of Bible stories for children. It explains that the stories show how God created the world and what he will do in the future. The book has 116 stories divided into three parts and is intended to help children understand the whole Bible and have hope in God's plan for humanity.
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
100% found this document useful (1 vote)
93 views289 pages

Bible

This document is the introduction to a book of Bible stories for children. It explains that the stories show how God created the world and what he will do in the future. The book has 116 stories divided into three parts and is intended to help children understand the whole Bible and have hope in God's plan for humanity.
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
You are on page 1/ 289

´

Sach

CHUYEN
 ˆ
KE CHUYEN


ˆ

´

KINH THANH
KINH TH ANH

´
my-VT
´ ` ` 
SACH NAY LA CUA
´
Sach
 ˆ
KE CHUYEN

´
KINH TH ANH
˘ 1991, 2006
WATCH TOWER BIBLE AND TRACT SOCIETY
OF PENNSYLVANIA
`   ˜  
Nha xuat ban gi ban quyen
´  ˆ ´
Sach ke chuyen Kinh Thanh

`  
Nha xuat ban
WATCHTOWER BIBLE AND TRACT SOCIETY OF NEW YORK, INC.
Brooklyn, New York, U.S.A.

´ ˆ ´
Cac cau Kinh Thanh c 
´  ´
trıch dan theo loi dien y.
  ˜ 
Nh the tre em se thay de

  
hieu. Neu muon oc  ban
˘ ´
van trong Kinh Thanh xin
´  
xem cac oan  ghi  cuoi
ˆ ˆ
moi cau chuyen. 

˘
In nam 2006

` ˆ `
´ ´ `

An pham nay khong dung e ban, nhng c  phat hanh nham ay
ˆ ˆ ´ ˆ  ´ ˆ ˆ `
manh
 cong viec
 day do Kinh Thanh tren khap the gii. Cong viec  nay
` ´ ´ ` ˆ
c
 tai tr do s ong gop tınh nguyen.

My Book of Bible Stories


Vietnamese (my-VT)

Made in the United States of America


`
In tai
 Hoa Ky
´  ˆ ´
SACH KE CHUYEN
 KINH THANH
ˆ `

Ð
ˆ  ´  ˜ ˆ ˆ ´ ˆ 
AY LA mot  cuon sach ke nhng cau chuyen  co that  lay ra
` ´  ´ ˜  ˆ  ´
t Kinh Thanh, cuon sach vı ai  nhat tren the gii.
˜ ˆ ˆ `    ´ ` ´ ´
Nhng cau chuyen  nay cho biet ve l ich s the gii t luc mi
´ ´ `  ˆ ` ˜
c  Ðc Chua Tri tao  ra cho en tan  ngay nay. Nhng
ˆ ` ` ´  ˜  ` ´ ´ ` ´ ˜
chuyen  nay con noi ve nhng ieu ma Ðc Chua Tri ha se
ˆ ˜
thc  hien  trong tng lai na.
 ´ ` ˜ ´ ´ ˆ ´ ˆ  ` 
Cuon sach nay se giup em co mot  y niem  ve toan the
 ´ ´ `   ˜ `
cuon Kinh Thanh. Sach nay ke ve nhng ngi trong Kinh
´ `  ˜ ˆ ` ˜ ` ´ ˜ 
Thanh, va ve nhng viec  ma ho a lam. Sach cung chı cho thay
˜  ´ ` ´ ´ ` ` `
ro niem hy vong  ln lao ma Ðc Chua Tri ban cho loai ngi,
´ `  ` ` ` ˆ 
o la s song i i trong  ia ang tren at.
´ ` ´ ˆ ˆ ` ´  ´

Sach nay co 116 cau chuyen,  chia thanh tam phan. Trc moi
 ´ ˆ   ˜ ` ´  
phan co mot  trang au ke van tat nhng gı noi en trong phan
 ´ ˆ ˆ  ´ ` ´ 
ay. Cac cau chuyen  c  xep theo th t thi gian nh cac bien
 ˜ `  ˜ ´ 
co a xay ra trong l ich s. Nh the se giup em biet c  khi
` ´ ˆ ˜
´ ˜   ´
nao cac viec  a dien ra trong l ich s so vi nhng bien co khac.
´ ˆ ˆ   ˘
 ´
Cac cau chuyen  c  ke bang loi van de hieu. Trong cac em
´  ˜ ´  ´ ˆ ˆ ` ˆ
co nhieu tre em se co the t oc  c  cac cau chuyen  nay mot 
` ` ´ ` ˆ ˜  ´ ˜
mınh. Con cac ban  la bac  cha me se thay rang cac con nho se
 ` ´ ´   
lay lam thıch thu muon c  nghe ban  oc  i oc  lai  nhieu lan.
˜   ´ ` ´   ˆ ´ ´
Ban  se thay rang cuon sach nay co nhieu ieu gay thıch thu cho
`

ca gia lan tre.

ˆ ´ ˆ ˜ ˆ ´ ´ ˆ
Cuoi moi chuyen  co neu ra nhng cau Kinh Thanh. Chung toi
 ´ ˜ ´ ˜ ˆ ´
khuyen khıch ban  cung nh cac em oc  nhng cau Kinh Thanh
´ ` ´ ˆ ˘ ´ ˜ ˆ ´ 
o, vı cac chuyen  can c theo nhng cau Kinh Thanh ay. Khi
ˆ ˆ ˆ ˜ ˜ ˆ ˆ
oc  xong mot  cau chuyen,  hay xem nhng cau hoi cho cau
ˆ ´   ´ ` ` ˜  ´ ˆ `
chuyen  o in  phan cuoi sach nay va hay co nh lai  cau tra li.
MUC
 LUC


 ` ´
ˆ ´
PHAN 1 T S
 SANG TAO
 ÐEN TRAN
 N C LUT

´ ´ `   ` ˆ ˆ `
` ˆ `

1 Ðc Chua Tri bat au lam ra moi


 vat
 6 Mot
 ngi con tot va mot
 ngi con xau
ˆ ` ˆ `
2 Mot khu vn xinh ep  7 Mot
 ngi can am
` ` ˆ ` ` ` `  ˆ ˜ `   ˆ

3 Ngi an ong va ngi an ba au tien 8 Nhng ngi khong lo tren at
 ` ˆ ˆ ˆ ´ `
4 Tai
 sao ho b i uoi khoi vn E-en? 9 No-e ong tau
ˆ ˆ
´   ˆ ´ ´
5 Mot
 cuoc
 song kho nhoc
 bat au 10 Tran
 Nc Lut
 ln

 ` ˆ ´

PHAN 2 T TRAN
 N C LˆUT
 ÐEN ´ ´ ˆ ´ ˆ
CUOC
 GIAI C U KHOI X E-DIP-TO
´    ˆ ´
ˆ
11 Cai cau vong au tien 23 Cac giac m cua Pha-ra-on
` ˆ ˆ ´ ´ ˆ ´ ´ `
12 Ngi ta xay mot  thap ln 24 Gio-sep th cac anh mınh
´ ´ ´ `
13 Ap-ra-ham, ban  cua Ðc Chua Tri `
´ ˆ ´ ˆ
25 Ca gia ınh don
 en x E-dıp-to
´ ´ ` ´ ´
14 Ðc Chua Tri th c tin Ap-ra-ham ´ ` ´ ´ ´ `
26 Giop trung thanh vi Ðc Chua Tri
´ ` ´
15 V Lot nhın lai  phıa sau ˆ ´ ´ ˆ ´ ˆ
27  vua ac cai tr i x E-dıp-to
Mot
´

16 Y-sac lay v hien ˆ ´

ˆ ´ ´ 28 Em nho Moi-se c


 cu song
17 Hai tre sinh oi khac tanh
ˆ



29 Tai  tron?
 sao Moi-se chay
18 Gia-cop en Cha-ran
´

´ ` ˆ 30 Bui
 gai chay
19 Gia-cop co gia ınh ong con
ˆ ` ˆ ˘ ˆ
20 Ði-na b i tai hoa
 31 Moi-se va A-ron gap
 Pha-ra-on
´ ˆ ´ ´ ` `
21 Cac anh cua Gio-sep ghet chang 32 Mi tai va
ˆ ´ ` ˘ 
22 Gio-sep b i bo tu 33 Bang qua Bien Ðo

 ` ˆ ´ ´ ˆ ´ ˆ

PHAN 3 T CUOC
 GIAI C
` U KHOI X E-D
ˆ IP-T
O ÐEN ˆ
TH I VUA ÐAU TIEN CUA Y-S -RA-EN
ˆ ´ ˘ ´ ` `
34 Mot
 loai
 thc an mi 36 Con bo vang
´ ˆ ˆ ˆ ´ ˆ   `
35 Ðc Gie-ho-va ban Luat
 Phap 37 Mot
 leu tam
 e th phng

` ` ´ ˆ ˆ ˆ ˆ
38 Mi hai ngi do tham 47 Mot  ke trom  trong dan Y-s-ra-en
ˆ ˆ ˆ  ˆ ˆ ˆ
39 Cay gay  cua A-ron tro hoa 48 Dan Ga-ba-on khon ngoan
ˆ ˆ ` ´ ˘ ` `
40 Moi-se ap  vao a 49 Mat  tri dng lai 
  ` ` `
41 Con ran bang ong 50 Hai ngi an ba can am
`
´ ` ˆ
42 Con la biet noi 51 Ru-t va Na-o-mi
ˆ ˆ ` ` ˜ ˆ ˆ ˆ ` ˜
43 Gio-sue tr thanh ngi lanh ao  52 Ghe-e-on va 300 binh sı
´
˜ ` ´ ` ´ ´ ˆ
44 Ra-hap giau nhng ngi do tham 53 Li ha cua Giep-the
˘ ˆ ˆ `

45 Bang qua Song Gio-anh 54 Ngi manh  nhat


` ` ˆ ˆ ˆ ´ ´ `
46 Tng thanh Gie-ri-co 55 Mot  tre nho phung  s Ðc Chua Tri

 ` `  ˆ ˆ

PHAN 4 T TH I VUA ÐAU TI` EN CUA Y-S -RA-


` EN ÐEN ˆ
TH I BI L U ÐAY BA-BY-LON
 ˆ ˆ ˆ ´ ˆ ´ ˆ ˆ
56 Sau-l, vua au tien cua Y-s-ra-en 67 Gio-sa-phat tin cay
 Ðc Gie-ho-va
´ ´ ` ´

57 Ðc Chua Tri chon  Ða-vıt 68 Hai em trai c


 song lai

´ ` ˆ ´ ˆ ´ ´ ˆ ` 

58 Ða-vıt va Go-li-at 69 Mot


 em gai giup mot
 ngi quyen the
´

59 Tai
 sao Ða-vıt phai chay  tron? ˆ ` ´ ´
70 Gio-na va con ca ln
` ´
60 A-bi-ga-in va Ða-vıt ´ ´ ` ´ ˆ `
71 Ðc Chua Tri ha mot   ia ang
´ ˆ `
61 Ða-vıt len lam vua ˆ
´ ´ ` ´ ˆ
` ´ 72 Ðc Chua Tri giup Vua E-xe-chia
62 Tai hoa  trong nha Ða-vıt

´ ˆ
ˆ ˆ ˆ 73 Vua tot chot cua Y-s-ra-en
63 Vua Sa-lo-mon khon ngoan
ˆ ˆ ˆ  ` ˆ ` ˆ
64 Sa-lo-mon xay en th 74 Mot
 ngi khong s
´ ˆ
` ˆ
65 Nc b i phan chia 75 Bon chang trai tai
 Ba-by-lon
` ˆ ˆ ´ ˆ ˆ ˆ ˆ
66 Hoang hau  oc  ac Gie-sa-ben 76 Gie-ru-sa-lem b i huy diet


 ` ` ` ˆ

PHAN 5 T TH
` I BI L U ÐAY ` BA-BY-L
` ON Ј EN
TH I D NG
 LAI
 T NG THANH GIE-RU-SA-LEM
ˆ ` ˆ ´ ˜
77 Ho khong ch iu quı lay  81 Tin cay  ni s giup  cua
` ˜ ˆ ` ´ ´ `
78 Hang ch tren tng Ðc Chua Tri
ˆ ˆ ˆ ` ˆ ˆ
79 Ða-ni-en trong hang s t 82 Mac-
 o-che va E-x-te
ˆ ´ ´ ` ` ˆ ` ` ˆ
80 Dan Ðc Chua Tri ri Ba-by-lon 83 Tng thanh Gie-ru-sa-lem
 ` ´ ˆ
`

PHAN 6 T KHI CHUA GIE-SU SINH RA ÐEN KHI NGAI CHET


ˆ ˆ ´
´ ˆ  ` ˘
84 Mot  thien s vieng Ma-ri 93 Chua Gie-su cho nhieu ngi an
´ ˆ ˆ ´  ´ ˆ ˆ
85 Chua Gie-su sinh ra trong mot  cai chuong 94 Chua Gie-su yeu tre con
˜ ` ˆ  ` ´ ´ ˆ
86 Nhng ngi c  ngoi sao dan ng 95 Cach giang day  cua Chua Gie-su
´ ˆ ´  ` ´ ˆ ˜ ˆ
87 Chua Gie-su luc nho trong en th 96 Chua Gie-su cha benh 
˘ ` ´ ˆ ´ ˆ ´ ˆ

88 Giang lam bap tem cho Chua Gie-su 97 Chua Gie-su en nh vua
´ ˆ  ` ˆ ´ ˆ
89 Chua Gie-su don  sach  en th 98 Tren Nui O-li-ve
´ ˆ ´ ` ` ` ˆ
ˆ ˘ ` ˆ 
90 Noi chuyen  vi ngi an ba ben gieng 99 Trong mot  can phong tren lau
´ ˆ ˆ ´ ´ ˆ `
91 Chua Gie-su giang day  tren nui 100 Chua Gie-su trong vn
´ ˆ ` `

´ ˆ

92 Chua Gie-su lam ngi chet song lai  101 Chua Gie-su b i giet

 ` ´ ˆ

PHAN 7 T KHI CHUA GIE-SU SONG


LAI
 ˆ `
ÐEN KHI PHAO-LO BI TU
´ ˆ
ˆ ` ´
102 Chua Gie-su song! 108 Tren ng i Ða-mach
ˆ ` ˆ ` ´
˘ ˆ
103 Hien vao mot  phong khoa ca 109 Phi-e-r en tham Cot-n  ay
´ ˆ  ` ˆ ˆ ´ ´ ˆ
104 Chua Gie-su tr ve tri 110 Ti-mo-the, phu ta mi cho Phao-lo
` ˆ ˆ ` ˆ
105 Ch i  tai  Gie-ru-sa-lem 111 Mot  chang trai ngu gat 
`  `
ˆ
106 Ðc  tha ra khoi tu 112 Ðam tau tap len ao
ˆ ˆ ´ ´
ˆ ˆ
107 E-tien b i nem a chet 113 Phao-lo  Ro-ma

  ´ ´ ´ `
PHAN 8 ÐIEU KINH THANH NOI TR C Ð C
 THANH T U



´ ` ´ ´ 
` `
114 Moi
 ieu xau cham dt 116 Lam sao chung ta co the song i i?
ˆ ` ´ ˆ

115 Mot
  ia ang mi tren at

ˆ
´  Cau hoi
ˆ cho ´
Sach ke chuyen Kinh Thanh
ˆ  ˆ ˆ ´ `
Cau hoi cho moi cau chuyen
 trongˆ sach nay

´

nam  phan cuoi sach sau Chuyen so 116.



PHAN 1

` ´  ˆ ´
T s sang tao
 en tran
 Nc Lut

´ ` ` ` ´  ˆ ` ´ ˘ `
Cac tng tri va trai at do au ma co? Mat  tri,
˘ ˘ ` ´ ˆ ˜  ´ ´
mat  trang va cac ngoi sao cung nh nhieu th khac
ˆ ´  ˜ ` ˆ ` ´  ` ˆ
tren trai at a t au ma ra? Kinh Thanh tra li that 
´ ´ ˆ   ´ ´ `
ung khi noi moi  vat  ay eu do Ðc Chua Tri tao  ra.
´  ´ ` 
˜ ˆ ˆ
Do o cuon sach nay bat au bang nhng cau chuyen 
´  ´
Kinh Thanh ke ve s sang tao. 
´ 
´ ´ ` ´ ˆ
Chung ta c  bi et r ang Ð c Chua Tri trc tien
˜ ˜  ` `
a tao  ra nhng vi than linh tng t nh Ngai. Ho la
´ ˆ ´ ` ´  ` `
cac thien s. Con trai at thı c  tao  ra cho loai
`  ´ ´ ´ ` ˜ ` ` ˆ
ngi . Do o Ðc Chua Tri a tao  ra ngi an ong
ˆ ` ` ` ` ` ˆ ` ˆ 
ten la A-am va ngi an ba ten la E-va roi e ho
 ˆ ` ˜ ˜ `
song trong mot  vn xinh ep.  Nhng ho a cai li
´ ´ ` `    
Ðc Chua Tri va mat quyen c  tiep tuc  song.
´ ` ´  ˆ ´
Tom lai,  t s sang tao  A-am cho en tran  Nc
´   ` ˘ 
Lut  ln (Ðai  Hong Thuy) la 1.656 nam. Trong khoang
` ` ´    ´ ˆ ` `
thi gian nay co nhieu ke xau xa, gian ac. Tren tri thı
´ ˜  ˆ ` ` ` ´ ˆ ´
co nhng than linh vo hınh la Sa-tan va cac thien s
´ ` ´  ` ´ `  ` ´ ´
ac. Con di at thı co Ca-in va nhieu ngi ac khac,
 ˆ  ` ´ ´ ´ `
ke ca mot  so ngi co sc manh  khac thng. Nhng
ˆ ´  ˜ ´ ˜ `  ˆ
tren trai at cung co nhng ngi tot, nh A-ben,
ˆ ´ ` ˆ ˆ  ˆ ´ ˜ 
He-noc va No-e. Trong Phan MOT  chung ta se oc  ve
  ˜ `  ` ´  
tat ca nhng ngi ay cung cac ieu xay ra trong
`
thi ho. 
´ ´ `  
ÐC CH
` UA TRI BAT ˆ ÐAU 1
LAM RA MOI  VAT 
ˆ  ` ´ ´  ` ´ ´ ` `
M ´
OI  vat
ra mat
ta co chut ıt anh sang ban em. Va Ðc Chua Tri a tao
´ ´ ´
 tot ep
˘
 tri e soi sang ban ngay, mat
`
 ma chung ta co eu la do Ðc Chua Tri tao

´
 ´
ˆ ` ´
` ˘ ˘
 trang cung cac ngoi sao e chung
´ ` ˜
` ´
´
ˆ
 ra. Ngai tao


 ´
´


 ra trai at cho chung



ta .
˘ ` ˘ ˘ ´ ˆ ` ´  ˆ ` ˜
Nhng mat  tri, mat  trang, cac ngoi sao va trai at khong phai la nhng
ˆ  ˆ ` ´ ´ ` ˆ ´  ´ ˆ `
vat  au tien ma Ðc Chua Tri tao  nen. Em co biet trc tien Ngai tao  ra
˜ ` ˆ  ˆ ` ˜  `
nhng gı khong? Ðau tien Ngai tao  ra nhng v i than linh tng t nh Ngai.
´ ˆ  `  ˜  ˜ ´ ˆ 
Mat chung ta khong the nhın thay nhng v i ay cung nh chung ta khong the
 ´ ´ ` ´ ` ´ ˆ ´ ´ ´ `
thay Ðc Chua Tri. Kinh Thanh goi  ho la cac thien s. Ðc Chua Tri tao 
´ ˆ ´   ´ ` ˆ `
ra cac v i thien s e ho song vi Ngai  tren tri.
ˆ ´  ˆ ´ ´ ` ` ˆ   ˘ ˆ ´
Thien s au tien c  Ðc Chua Tri tao  ra la mot  ang rat ac  biet.  Ðo
´ `  ` ´ ´ ` `  ` ˜ ` ˆ ` ´
chınh la Con au long cua Ðc Chua Tri, va ang nay a lam viec  c ung v i
` ` ˜ ´ ´ ´ ` ˆ ´ ` ´ ´
Cha ngai. Ngai a giup Ðc Chua Tri tao  ra moi  vat  khac. Ngai giup Ðc
´ ` ` ˘ ` ˘ ˘ ´ ˆ ` ´  ´
Chua Tri lam ra mat  tri, mat  trang, cac ngoi sao va ca trai at cua chung
˜
ta na.
´  ´  ´  ` ˆ ´  
Canh tng  trai at luc ay ra sao? Luc ban au thı chang mot  ai co the song
ˆ ´  ´  ´ ` ` ˆ  ˆ ˆ
tren trai at c.  L uc ay ch ang c o g ı ngo ai m ot
 bi en m enh m ong bao phu
 ´ ´ `  ` `   ˆ ˘ 
khap at. Nhng Ðc Chua Tri muon tao  loai ngi e song tren mat  at.
ˆ `   ´ ´ ` ˜ ` `
Bi vay  Ngai bat au sa soan  san moi  th cho chung ta. Ngai a lam gı?
´  ´   ´ ´ ´ ˆ ´ ´ ` ´  ´
Trc het, trai at can co anh sang. Bi vay  Ðc Chua Tri mi khien anh
´ ` ˘ `   ´  ` ` ´  ´ `
sang t mat  tri soi chieu en trai at. Ngai lam cho trai at co ca ban ngay

ˆ ´ ´ ´ `   ˆ ˆ ˘ ´ 
lan ban em. Sau o Ðc Chua Tri khien at nho len khoi mat  nc bien.
 ˆ  ´ ` ˆ ` ˜ ` 
Ban au tren at cha co gı ca, trong tng t nh hınh ve ma em thay
ˆ ˆ ´ ˆ ˆ  ´ ˆ ` ˆ ´ 
ben ay. Chang co bong hoa, cay coi hay thu vat  nao. Tham  chı trong bien
˜ ´ ´ ` ´ ´
cung chang co con ca nao. Ðc Chua
` ` `  ˆ ˜
Tri con phai lam nhieu viec  na
  ´  ˆ
e khien trai at that  xinh ep  cho
´ ˆ ` ` 
thu vat  va con ngi song
ˆ ´
tren o.
ˆ ˆ ˆ ˆ
Gi´ e-re-mi

10:12;
´ Co-lo-se 1:15-17;
Sang-the Ky 1:1-10.
ˆ `
MOT
 KHU V N 2
XINH ÐEP

˜ ` ˆ ´ ˆ ˆ ˆ

AY nhın canh vat

at xinh ep
´ `
cay trai va moi
 di ay! Moi

 biet bao! Hay xem co hoa,
` ´ ˆ
˜
 vat


 tren

 loai thu vat.  Em thay con voi


`  ˆ ˆ ´
va may con s t  au khong, co
 ˆ
the chı xem c  kh ong?
` ` ˆ
Khu vn xinh ep  nay do au
` ´ ˆ ´ ˜ ´
ma co? Vay  chung ta hay xem Ðc
´ ` ´ 
Chua Tri sa soan  trai at cho
´  ` ´
chung ta nh the nao nhe.
´ ˆ ´ ´
Trc tien Ðc Chua
` ` ˆ
Tri lam cho co moc  tr en
˘   ` `
mat  at. Roi Ngai lam ra
ˆ ˆ
moi  loai  cay nho, bui  ram 
` ˆ ˜ ´ `
va cay to. Nhng th nay
ˆ ` ´ 
moc  l en lam cho tr ai  at
` ˜ ˜ ´ ´ ˜ ´   ˘
xinh ep.  Nhng con hn na, nhng th o cung cho chung ta nhieu o an,

hoa qua ngon lam.
´ ´ ´ ` ` ´ ´ ´ ` ´
Sau o Ðc Chua Tri lam ra cac loai  ca bi trong nc va cac loai  chim bay
ˆ ` ` ` ´ ` ` ˜ ´ ˆ ` ˜ ´ ˆ
tren tri. Ngai lam ra cho, meo va nga,  nhng thu vat  to va nhng thu vat 
` ´ ˜ ´ ˆ ` ´ ˆ ´ ` ´
nho.  quanh nha em co nhng thu vat  nao? Chung ta nen vui sng vı Ðc
´ ` ˜ ˆ  ´ ˆ
Chua Tri a tao  ra moi  vat  ay cho chung ta phai khong?
 ` ´ ´ ` ` ˆ  ˘ ˆ ˆ ´  `
Cuoi cung Ðc Chua Tri lam ra mot  khu rat ac  biet  tren trai at. Ngai
 ` ` ˆ ´ ` ˆ ` ˆ ´ ` 
goi  khu ay la vn E-en. Ðo la mot  vn tuyet  hao. Moi  th trong vn ay
 ˜ ` ´ ´ ` 
eu ep  e. Va Ðc Chua Tri muon rang mai kia
´  ˜ ˆ  `
ca trai at se tr nen xinh ep  giong nh khu vn
` ` ˜ `
ma Ngai a lam.
˜ ` ` `
Nhng hay nhın lai  canh vn nay
 ˜ ´  ´ ´ `
lan na xem. Em co biet Ðc Chua Tri
 `   ` ˆ ´
thay con thieu ieu gı khong? Chung ta
˜ ´
hay xem nhe.
´
´
Sang-the Ky 1:11-25; 2:8, 9.
` ` ˆ `
NG
` I` ÐAN ` ONG VA ˆ
3

NGI ÐAN BA ÐAU TIEN


´  ` ` ´  ` ´ ` ˆ ´  ` `
M CO thay hınh nay co ieu gı khac thng khong? Ðung roi, hınh nay
E ´ ˆ ` ˆ ` `
co them ngi ta. Ðay la ngi an ong va ngi an ba au tien. Ai tao
´ ´ ` ˜ 
` ˆ
´
`

`
ˆ
`

` 
´ ´
ˆ
` `

ra ho?  Ðc Chua Tri a tao  ra ho ay. Em co biet ten cua Ðc Chua Tri la
` ˆ ` ´ ˆ ` ´ ˆ ˆ ` ` ` ˆ ˆ ` `
gı khong? Ngai co ten la Ðc Gie-ho-va. Con ngi an ong ten la A-am, va
` ` ` ` ˆ
ngi an ba la E-va.
˜ ˆ ˆ ´ ´ `  ` ´ ` 
Hay xem Gie-ho-va Ðc Chua Tri tao  ra A-am nh the nao nhe. Ngai lay
 ˆ ˆ ` ` ` ` ˆ ˆ  ` `
bui  at nan ra mot  than hınh con ngi hoan toan, mot  than the ngi an
ˆ ´ `  ` ˜ ˆ ` ` ˆ ` 
ong. Sau o Ngai thoi hi vao mui ong, va A-am thanh ra mot  ngi song.
ˆ ˆ ´ ´ `
Gie-ho-va Ðc Chua Tri giao cho A-am
` ˆ ˆ ˆ ` ˘ ˆ
lam mot  cong viec.  Ngai bao A-am at  ten
´ ` ´ ˆ ´ ˜ ˜
cho cac loai thu vat.  A-am co le a ngam
˜ ´ ˆ ` ´ ˆ
xem nhng con thu mot  thi gian kha lau
 ˆ ´

e chon  ten thıch hp  cho moi con. Trong


˘ ˆ ´ ´ ˆ ˆ ˜
khi A-am at  ten cho cac thu vat,  ong a
 ˆ ˆ  ´  ´ `
bat au nhan  ra mot  ieu. Em co biet o la
 ` ˆ
ieu gı khong?
´ ` ˜ ´ ´
Con thu nao cung co ban.  Co
` ´
con voi cha va con voi me,  c o
`
con s t cha va con s t
` ´
me.  Nhng A-am thı chang co
` ˆ ´
ai lam ban  ca. Bi vay  Ðc
ˆ ˆ 
Gie-ho-va khien cho A-am ngu
ˆ  `  ˆ  ` ´ ˆ ˆ `
that  say, roi Ngai lay mot  chiec xng sn cua A-am. Ðc Gie-ho-va dung
 `  ˆ ` ` ` ` ` ` ` `
chiec xng sn e tao  ra mot  ngi an ba cho A-am, va ngi an ba nay
` ˆ
tr thanh v ong.
` ˆ ` ´  ` ˜ ˜ ˆ
Gi ay thı A-am sung sng biet bao! Va em hay nghı xem E-va han vui
`   ` `  ˆ ` ˆ `
mng en the nao vı c  song trong mot  khu vn xinh ep  nh vay!  Gi
ˆ ´  ´ `   `  ´
ay ho co the sinh ra con cai, va roi tat ca cung song vi nhau trong hanh 
´
phuc.
´ ˆ ˆ  ` ˆ  ` ` `  `
Ðc Gie-ho-va muon A-am va E-va c  song i i. Ngai muon ho lam
´  ˆ ` ˆ ˜  ˆ
cho khap trai at tr nen xinh ep  nh khu vn E-en. Khi nghı en cong
ˆ ` ` ˆ  ` ´  ´ ´
viec  nay, A-am va E-va chac phai lay lam sung sng biet bao! Em co thıch
´  ` ´  ` ˆ ` ˆ
c  g op ph an lam cho tr ai  at th anh m ot khu v n xinh  ep kh ong? Nhng
´ ` ˆ ´ ` ˆ ´ ˜
hanh  phuc cua A-am va E-va chang keo dai bao lau. Chung ta hay xem tai  sao
ˆ ˆ ´
´
vay.
 Thi-thien 83:18; Sang-the Ky 1:26-31; 2:7-25.

TAI
  SAO H` O BˆI ÐUOI 4

KHOI VN E-ÐEN?


ˆ ` ˜  ` ´ ` ˆ 

B AY GI em hay xem ieu gı xay ra nhe. A-am va E-va b i uoi ra khoi

`
`
vn E-en. Em co biet tai
ˆ
˜ ` ˆ
´
ˆ


 sao khong?

ˆ
´ ´ ˆ ˆ ´ 
Bi vı ho a lam mot  viec  rat xau. Do o Ðc Gie-ho-va phat  ho.  Em co biet
  ` ` ˆ ˜ ` ˆ
ieu xau ma A-am va E-va a lam khong?
˜ ` ˆ  ` ´ ´ ` ˘ ˆ ˆ ` ´ ´ `
Ho a lam mot  ieu ma Ðc Chua Tri dan  khong nen lam. Ðc Chua Tri
´ ´  ˘ ´ ˜ ˆ ` ` ˘ `
noi rang ho co quyen an trai nhng cay trong vn. Nhng Ngai dan  ho ng
˘ ´ ˆ ˆ  ˘ ˜  ` ˜ ˆ ˆ ´ ` `
an trai cua mot  cay kia, neu an ho se chet. Ngai gi rieng cay o cho Ngai. Va
´    ˆ ˆ ` ` ´ `  ˆ
chung ta biet rang neu lay mot  vat  gı cua ngi khac la xau lam, phai khong?
 `  ` ˜
The thı ieu gı a xay ra?
ˆ ` ´ ˆ ˆ ` ` ` ´ ˆ 
Mot  ngay kia, luc E-va ang  mot  mınh trong vn thı co mot  con ran en
´ ˆ ´ ` ˜ ˜ ˆ ´ ˘ ´ ˆ ` ´
noi chuyen  vi ba. Hay th nghı xem! Con ran bao E-va c an trai cay ma Ðc
´ ` ˘ ` ˘ ´ ´ ˆ ˆ `
Chua Tri dan  ho ng an. Chung ta t hoi, khi Ðc Gie-ho-va lam ra con ran
` ˆ ` ´  ´ ˆ  ` ´ ˜ ` ´ ˜ `
Ngai han khong lam no biet noi. Vay  ieu nay chı co nghıa la ai khac a lam
´ 
cho con ran noi. Ai the?
´ ˆ ` ˆ ´ ` ˆ  ´  `
Ðo khong phai la A-am. Vay  o phai la mot  ai trong so cac v i than linh ma
´ ˆ ˆ ˜ ` ˆ ´ ` ˆ ´  ˜ ´
Ðc Gie-ho-va a tao  ra t lau trc khi Ngai dng  nen trai at. Nhng v i o
` ´ ˆ ´ ` ´ ˆ   ´ ˆ ˆ ´
la cac thien s, va mat chung ta khong the thay ho c.  Co mot  thien s tr
ˆ  ˆ    ´ ´ ` `
nen rat kieu ngao.  Han bat au muon cai tr i giong nh Ðc Chua Tri. Va han
 ` ˆ ` ` ˆ ` ´ ˆ ˆ ´ `
muon ngi ta vang li han thay vı vang li Ðc Gie-ho-va. Han chınh la v i
ˆ ´ ˜ ` ´
thien s a lam cho con ran noi.
ˆ ´ ` ˜ ` ˆ ´ ` ˜ ˆ ´
V i thien s nay a lng gat  E-va. Khi han noi rang ba se tr nen nh Ðc
´ `  ˘ ´ ˆ ` ` ˆ ` ˜ ˘ ` ˜ ˘
Chua Tri neu an trai cay kia, ba tin li han. Vay  ba a an, va A-am cung an
` ˆ ˜ ˜ ` ´ ´ ` ` ´ ` ´ 

theo. A-am va E-va a cai li Ðc Chua Tri, va o la ly do tai  sao ho mat cho
`
 trong khu vn xinh ep  kia.
´ ´ ` ˜ ` `  ´ 
Nhng trong tng lai Ðc Chua Tri se chac chan lam cho toan the trai at
ˆ ` ˆ ` ´ ˜  `  `
tr nen xinh ep  nh vn E-en. Sau nay chung ta se hoc  biet lam the nao
´ ´  ´  ` ´  `  ˆ
chung ta co the gop phan lam cho trai at thanh xinh ep  nh the. Nhng bay
` ˜  ` ˜ ` ˆ
gi hay xem ieu gı a xay ra cho A-am va E-va.
´
´ 
Sang-the Ky 2:16, 17; 3:1-13, 24; Khai-huyen 12:9.
ˆ ˆ
MOT
´ CUOC
 S
 ONG
5

KHO NHOC BAT ÐAU


 ˆ ` ` ˆ ` ˆ ˘   ´
ONG ben ngoai vn E-en, A-am va E-va gap  rat nhieu kho
S ´
˘ `
khan. Ho phai lam viec
trai xinh ep
 
ˆ  ´ ´  ˘
 vat va mi co u o an. Thay vı cay an
ˆ ` ˆ
` ˆ ˘
 ho thay nhieu cay gai vaˆ bui  gai moc len chung quanh
´ `  ` ˜ ` ´ ´ ` `
ho.
 Ðo la ieu xay ra khi A-am va E-va cai li Ðc Chua Tri va
` ´ `
ngng lam ban  vi Ngai.
ˆ ˜ ` ˆ  
Nhng te hn na, A-am va E-va bat au chet.
˜ ´ ` ´ ´ ` ´ ´ 
Hay nh la Ðc Chua Tri co canh cao ho rang neu

˘ ´ ˆ ` ˜  ˆ
an trai cay no thı se chet. Vay  ngay trong
` ˘   ˆ `
ngay ho an, ho bat au chet. Khong nghe li
´ ´ ` ˆ ˆ `
Ðc Chua Tri that  dai  dot  lam sao!
 ´ ` ˆ 
Tat ca cac con cua A-am va E-va eu sinh
´ ´ `  ´
ra sau khi Ðc Chua Tri uoi cha me chung
` ˆ  ` ´ ˜ ` ´
ra khoi vn E-en. Ðieu nay co nghıa la cac
 ˜ ` ` 
con ay cung phai gia i va chet.
` ˆ ˜ ˆ ` ´ ˆ ˆ ` ` 
Phai chi A-am va E-va a vang li Ðc Gie-ho-va thı i song
` ´ ˜ ´   ´ ˜  ´
cua ho va con cai ho se hanh  phuc biet may! Ðang le tat ca ho co
  ` ` ´ ˆ  ´ ˜ ˆ
the song i i trong hanh  phuc tren at. Ðang le khong ai phai
` ˆ ` 
gia i, mac benh  v a ch et.
´ ´ `  `  ` `
Ðc Chua Tri muon cho moi  ngi c  song i i trong
´ ` ` ´ ˜ ˆ
hanh  phuc, va Ngai ha trong tng lai ho se c  nh vay. 
ˆ ˜ `  ´  ˜ ˆ ` `
Khong nhng toan the trai at se tr nen xinh ep,  ma moi  ngi
˜ ` ` ˆ  ´  ˜ ` 
se c  manh  khoe. Va moi  ngi tren at luc ay se la ban  tot cua
`  ` ´ ´ `
ngi ong loai  va cua Ðc Chua Tri.
ˆ ˆ ` ` ´ ´ ` ˜ ` 
Nhng E-va khong con la ban  cua Ðc Chua Tri na. Vı the,
` ˆ ˆ ´
` ` ´
ba khong sinh con mot  cach de dang c.  Ba phai chiu  au n.
˜ ` ´ ˆ ˆ `  
Chac chan cai li Ðc Gie-ho-va em lai  cho ba nhieu au kho, em
 ´ ´
ong y ch?
` ˆ  ` ´
A-am va E-va sinh nhieu con trai va con gai. Khi sinh con trai
 ` ˘ ˆ ` ˘ ˆ ´ ` ˆ
au long, ho at  ten la Ca-in. Ho at  ten con trai th hai la A-ben.
ˆ ` ˜ ´ ´  ˆ
Chuyen  gı a xay ra cho chung? Em co biet khong?
´
´ 
Sang-the Ky 3:16-23; 4:1, 2; Khai-huyen 21:3, 4.
ˆ ` `
MOT
 ˆ NGI ` CON TOT VA 6

MOT  NGI CON XAU


ˆ ` ˜ ` ` ˆ ˜ ´ ˆ `
B AY GI em hay nhın Ca-in va A-ben. Ca hai a ln len. Ca-in lam
viec
ˆ
ˆ
`
 ´
 ong ang. Ong trong lua gao,

ˆ
˘

ˆ
´
ˆ
`
 hoa qua va rau cai.
´ ˘ ´ `

´ ˆ
A-ben lam nghe chan chien. Ong thıch cham soc cu non. Ln len
´ ` ˜ ˆ ´ `  ˆ ˆ ´
chung thanh nhng con chien to beo, va roi chang bao lau A-ben co ca
ˆ  ˆ  ˘
mot  bay chien e chan.
ˆ ` ` ˆ ˆ ´ ´ ` ˆ ´ `
Mot  ngay no,  Ca-in va A-ben dang cho Ðc Chua Tri mot  mon qua.
ˆ ˆ   ˘ ` ˆ  ` ˆ ` ˆ
Ca-in dang mot  so o an ma ong trong c.  Con A-ben thı dang con
ˆ   ` ˆ ´ ´ ˆ ˆ ` `  ˆ ` ´ `
chien tot nhat ma ong co. Ðc Gie-ho-va hai long ve A-ben va mon qua
ˆ ` ˆ ` `  ` ´ ` ˆ
cua ong. Nhng Ngai khong hai long ve Ca-in va mon qua cua ong. Em
 ˆ
biet tai  sao khong?
ˆ `
Khong phai chı vı
´ ` ˆ 
mon qua cua A-ben tot
` ´ ` ` ˆ ` `  ˆ ˆ  ´
hn qua cua Ca-in. Ðo la vı A-ben la ngi tot. Ong yeu men Ðc
ˆ ˆ ` ` ` ` `  ˆ ˆ ˆ
Gie-ho-va va anh mınh. Con Ca-in la ngi xau; ong khong yeu em
`
mınh.
ˆ ´ ´ ` ˆ  ´ 
Vay  Ðc Chua Tri bao Ca-in nen thay oi tanh net. Nhng Ca-in
ˆ ˆ ˆ ˜ `
khong nghe. Ong gian  d vı
´ ´ ` ´ ˆ
Ðc Chua Tri thıch A-ben hn.
 ´ ´ ˆ
Bi the Ca-in noi vi A-ben:
` ` 
‘Mınh ra ngoai ong i’. Khi
´ ` ` 
chı co hai ngi  ngoai ong
ˆ ` ´ ` ˆ
thoi thı Ca-in anh em la A-ben.
ˆ ´  
Ong anh em manh  en chet.
˜ ` ˆ ˆ ˆ `
Ca-in a lam mot  chuyen  that  la
 ˆ
khung khiep, phai khong?
` ˆ   ´
Ngay du A-ben chet roi, Ðc
´ `
` ´ 
Chua Tri van con nh en
ˆ ˆ ` `  ` ´
ong. A-ben la ngi tot, va Ðc
ˆ ˆ ˆ ` ˆ
Gie-ho-va khong bao gi quen
ˆ `  ˆ
mot  ngi nh the. Vay  trong
ˆ ˆ ´ ´
tng lai Gie-ho-va Ðc Chua
` ˜ ˆ 
Tri se cho A-ben c  song lai. 
´  ˆ ˜ ˆ `
Luc ay A-ben se khong bao gi
 ˆ ˜ ´  
phai chet. Ong se co the song
` ` ˆ  `
i i  ngay tren at nay.
` ´ ˜ `  ˆ ˜ ´ ´
Lam quen c  vi nhng ngi giong nh A-ben han se thıch thu lam,
ˆ
phai khong?
´ ´ ` ˆ ` `  ˜ ` 
Nhng Ðc Chua Tri khong hai long ve nhng ngi giong nh
ˆ  ´ ´ ` ˆ
Ca-in. Bi vay  sau khi Ca-in giet em, Ðc Chua Tri phat  ong ta bang
´ ` ˆ ` 
´ ˆ  ˆ
cach ay ong i xa gia ınh. Khi Ca-in i song cho khac tren at, ong

ˆ ˜ ´ ` ` ` ˆ
dan theo mot  trong nhng em gai, va nang lam v ong.
 ` ` ˆ ´ ´ ` ´ ´
Roi thı Ca-in va v ong sinh con cai. Cac con trai va con gai khac cua
` ˆ ´ ` ˜ ´ ´ ˆ ´ 
A-am va E-va ci nhau, va ho cung co con cai. Chang bao lau trai at
´  ` ´ ˜   ˆ  `
co nhieu ngi . Chung ta hay hoc  biet ve mot  so ngi trong ho. 
´
´ ˘ ˘
Sang-the Ky 4:2-26; 1 Giang 3:11, 12; Giang 11:25.
ˆ ` 
MOT
 NGI CAN ÐAM 7

` ` 
HI loai ngi bat au gia
K `
thı hau het eu lam ieu ac

˘
tang them nhieu tren at

ˆ
 `
 ˆ
 ´


 ´
giong nh Ca-in. Nhng co
ˆ ` ` ´ ˆ ˆ `
mot  ngi thı khac. Ong ten la
ˆ ´ ˆ ´ ` ˆ `
He-noc. He-noc la mot  ngi
`
can am. Moi  ngi chung
` ˜ ˆ 
quanh lam nhng chuyen  rat
 ˆ ´ `
ˆ
xau, nhng He-noc thı van mot 
´ ´ `
mc  phung  s Ðc Chua Tri.
´  ˜
Em co biet tai  sao nhng
`  `  ` `
ngi song thi bay gi lam
     ˆ
nhieu ieu xau en the khong?
` ´ ˜ ˜
Nay nhe, hay suy nghı: Ai
˜  ` ˆ
a khien A-am va E-va
˜ ` ´ ´ `
cai li Ðc Chua Tri
` ˘ ´ ˆ ` ´
va an trai cay ma Ðc
´ ` ˜ `
Chua Tri a bao ng
˘ ´ ´ ` ˆ ˆ
an? Ðung, o la mot  thien
´ ´ ´ `
s ac. Kinh Thanh goi  han la
`  `
Sa-tan. Va han co lam cho
` ˆ ´
moi  ngi tr nen ac.
ˆ ` ˆ ˆ ´
Mot  ngay no Gie-ho-va Ðc
´ ` ˆ ´ ´ ´
Chua Tri sai He-noc noi vi
` ˆ  `
moi  ngi mot  ieuˆ ma ho
ˆ ´ ´
khong thıch nghe. Ong noi:
 ˆ ´ ´ `
‘Mai mot ay Ðc Chua Tri
˜ ˆ  ˜
se huy diet  het thay nhng
` ´ ´ ˆ
ngi ac’. Nghe noi vay  chac
` ˆ ´ ˜
han ngi ta gian  lam. Co le
` ` ´ 
ho con tım cach giet
ˆ ´ ˆ ˆ ´ 
He-noc. Vay  He-noc can

phai to ra rat can am
 ` 
e cho ngi ta biet
´ ´ `
Ðc Chua Tri sap sa
` `
lam gı.
´ ´ ` ˆ
Ðc Chua Tri khong
 ˆ ´ 
e cho He-noc phai song
ˆ ˜ ˜ `
lau gia nhng ngi
´ ´ ˆ ´ 
ac o. He-noc chı song
  ˆ
en 365 tuoi thoi. Tai 
´ ´
sao chung ta noi “chı
  
song en 365 tuoi”? Bi
` `  ` `
vı thi ay loai ngi
ˆ ` `  ˆ  ` ˆ ´
khoe manh  hn bay gi va song lau hn nhieu. Kıa, con trai He-noc
` ˆ ˆ    ´
la Me-tu-se-la song en 969 tuoi o!
 ˆ ´  ` ` ` ` ´
Roi sau khi He-noc chet, ngi ta cang ngay cang ac hn.
´ ´ ´ ` `  ˆ ` 
Kinh Thanh noi ‘y tng trong long ho chı la xau luon’ va ‘the


gian ay day s hung


bao’. 
´  ˆ
Em co biet mot  trong
˜ ´  `
nhng ly do khien thi
 ´    ´
ay co nhieu van e kho
˘ ˆ   
khan tren at en the
ˆ ´ ` `
khong? Ðo la vı Sa-tan
´ ˆ ´ ´ 
co mot  cach mi e
 ` ` `
khien loai ngi lam
 ´ ´ ˜
ieu ac. Chung ta se
  ˆ `
hoc  biet ve viec  nay
ˆ ˆ 
trong cau chuyen  ke

tiep.
´
´
Sang-the Ky 5:21-24,
ˆ 27; 6:5;
6:11-13; He-b-r 11:5;
Giu-e 14, 15.
˜ `
NH
 NG NG
ˆ I
8

KHONG LO TREN ÐAT


 ´ ˆ ` `   ` ´ ` `
EU co mot  ngi nao tien lai  gan em va han cao ung noc nha thı
N
at that

em nghı sao? Ðay qua la mot
ˆ
˜
˜ ´ ˜
 `
`
ˆ
 ngi khong lo! Mot
 
` 
ˆ
 ˆ

 thi tren trai
´
` ˆ

´
 s a co nhng ngi khong lo nh vay.  Kinh Thanh cho biet
´ ´ ` ´ ˆ ´ ` ˆ `  `
rang chung co cha la cac thien s t tren tri xuong. Nhng lam sao
´ 
co the c? 
˜ ´ ˆ ´ ´ ˆ ` ´ ` ˜ ˆ  ˆ
Em hay nh, thien s ac ten la Sa-tan luc nao cung lo gay roi. Tham 
´ `  ˆ ´  ˆ ´ ´ ´ ´ `
chı han con co loi keo nhieu thien s khac cua Ðc Chua Tri theo con
`    ˆ  ˆ ´   ˆ
ng xau. The roi mot  so thien s ay bat au nghe Sa-tan. Ho bo cong
ˆ ` ´ ´ ` ` ˆ `  ´ 
viec  ma Ðc Chua Tri giao cho ho lam  tren tri. Ho xuong trai at
` ˘  ˆ  ` ` ´  `  ˆ
va mac  lay than the loai ngi. Em co biet tai  sao ho lam the khong?
´  ` ` ´  ´ ´ ` `
Kinh Thanh cho biet la bi vı cac con ay cua Ðc Chua Tri nhın
 ` ` ´ ˆ  `   ´
thay an ba con gai tren at xinh ep  va muon song chung vi ho.  Bi
ˆ  ˆ ` ´ ˜ ` ` ` ´ ´
vay  ho xuong ay va ci nhng ngi nay lam v.  Kinh Thanh noi
` ˆ ` ˆ ` ´ ´ ` ´ ˆ ´   ˆ
lam vay  la bay  ba,  vı Ðc Chua Tri tao  ra cac thien s e ho song tren
`
tri.
´ ˆ ´  ´ ´ ˜ ´  ´ `
Khi cac thien s ay co con vi v ho,  nhng a con ay khac thng.
 ´ ´  ˆ ´  ´ ´ ´ ˆ ` ´
Ban au chung co the khong khac may. Nhng chung c ln len va ln
ˆ  ˆ ` ˆ  ` ˜ `
len, roi manh  them va manh  them cho en khi thanh nhng ngi
 
khong lo.
˜ `    ´ ` ` ´ ` ´ `
Nhng ngi khong lo ay ac lam. Va vı chung va ln va manh  nh
 ´ ` ` ` ´ ´  ´ ` ` ´
the, chung thng lam hai  ngi khac. Chung co ep ngi ta lam ac
 ´
giong nh chung.
ˆ ´   ˆ  ´ ´ ´ ˆ `  ˆ ˆ `
He-noc chet roi, nhng tren at luc o co mot  ngi tot. Ten ong la
ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ `  ´ ´ `  ˆ `
No-e. Ong luon luon lam ieu Ðc Chua Tri muon ong lam.
ˆ ` ´ ´ ` ´ ´ ˆ ˆ `  ´ ` ˆ
Mot  ngay no Ðc Chua Tri noi vi No-e la sap en luc Ngai huy diet 
 ˜ ´ ´ ´ ` ˜ ´ ˆ ˆ ` ˆ
het thay nhng ke ac. Nhng Ðc Chua Tri se cu No-e, gia ınh ong
`  ´ ˆ ´ ˜ ´ ´ ` ˜ ´ 
va nhieu loai  thu vat.  Chung ta hay xem Ðc Chua Tri se cu the
` ´
´
nao. Sang-the Ky 6:1-8; Giu-e 6.
ˆ ˆ ´ `
NO-E Ð ONG TAU 9
ˆ ˆ ´ ` ˆ ´ ˆ ` ` 
N
ngi.
`
O-E co v va ba con trai. Ten cac con ong la Sem, Cham va Gia-phet.
`

Va moi ngi con nay eu co v.


` `  ´
 Vay
ˆ `
 gia ınh No-e co ca thay tam
ˆ ˆ ´ ´

` ˆ ´ ´ `  ˆ ˆ ` ˆ ˆ ` ` ˆ
Gi ay Ðc Chua Tri muon No-e lam mot  viec  la lung. Ngai bao ong
´ ˆ ` ´ ` ` ´ ˆ  ˆ ´ ˆ `
ong mot  tau ln. Tau nay ln lam, nhng trong giong mot  cai hop  to va
` ´ ´ ` ˜ ´  ` `  `
dai. Ðc Chua Tri bao: ‘Hay ong ba tang, va chia thanh nhieu phong’.
´ `  ` `
ˆ ˆ ` ` ´ ˆ `  ´
Cac phong ay dung lam cho  cho No-e va gia ınh, cho thu vat  va e cha
 ˘   `
´
o an can thiet cho ca ngi lan thu.
´ ´ ` ˜ ˆ ˆ ´ `  ´ ˆ
Ðc Chua Tri cung bao No-e tret chai chung quanh tau e nc khong
` ´ ´ ` ` ˆ ˆ ´ ´  
vao c.  Ðc Chua Tri bao: ‘Ta sap lam mot  tran  nc lut  ln o xuong
` ˆ 
ˆ ` `  
va huy diet  ca the gian. He ai khong  trong tau thı chet het’.
ˆ ˆ ` ´ ˆ ˆ ` ´ ˆ ˆ ` ´ `
No-e va cac con trai ong vang li Ðc Gie-ho-va va khi s ong tau.
˜ ` ´ ` ´ ` ´ ˜ ˆ
Nhng nhng ngi khac chı ci nhao.  Ho c lam ac mai. Khong ai tin
ˆ ˆ ˆ ´ ´ ´ ´ ` ` `
No-e khi ong noi vi ho Ðc Chua Tri sap lam gı.
 ˆ ` `  ´ ` ` ` ´ ´  `
Can mot  thi gian dai e ong tau vı tau ln qua. Cuoi cung, sau
 ˘ ` ´ `  ` ´ ´ ` ˆ ˆ

nhieu nam thı ong xong tau. Bay gi Ðc Chua Tri bao No-e dan
´ ˆ ˆ `   ˆ  ` ´ ˆ ´ ´ `
thu vat  len tau. Ve phan mot  so loai thu vat,  Ðc Chua Tri bao

´ ` ´ 
phai em theo moi th hai con, con c  v a con c ai, hay con tr ong
` ´   ´ ` ´ ˆ ´ ` ˆ ˆ
va con mai. Nhng ve phan cac loai thu vat  khac, Ngai bao No-e

´ ` ˜ ˆ ˆ ˆ ` 
em theo moi th bay con. Ngai cung bao No-e em len tau tat ca
´ ` ´ ˆ ˆ ` ´ ` ´ ´ ` ˘
cac loai chim khac nhau. No-e lam ung nh li Ðc Chua Tri dan. 
´ ` ˆ ˆ ` ` ˆ ˜ ˆ `  ` ´
Sau o thı No-e va ca gia ınh ong cung len tau. Bay gi Ðc
´ ` ´ ` ˆ ` ˆ ˆ ` ` `
Chua Tri ong ca tau lai.  Ben trong tau, No-e va gia ınh ch
˜ ˆ ` ` ` ´ ˆ
i.  Em hay tng tng  ang  tren tau va ch i  vi ho.  Lieu 
´ ´   ˆ ´ ´ ` ˜ ´ ˆ
nc lut  co o xuong that  nh Ðc Chua Tri a phan khong?
´
´
Sang-the Ky 6:9-22; 7:1-9.
ˆ ´ ´
TRAN
 NC LUT
 L N 10
ˆ ` ` ` ´   ´

B 
EN NGOAI tau, ngi ta c tiep tuc
ˆ
khong tin se co Nc Lut.

het. Nhng chang bao lau na ho het ci.
˜ ´
ˆ
´
˜

 Han ho con ci nhao

 song nh trc. Ho van

`
` `
 hn bao gi
`

 ` ` `   ´ ` ˆ `  ˆ
Bat thınh lınh tri ma o xuong. Nc t tren tri o at  tuon
 ´ ` ´   ˆ ˆ ˆ ˜ ´
xuong nh khi em trut thung nc xuong at vay.  No-e a noi
´ ˆ `  ´  ` ` ` ´
 ´
ung! Nhng bay gi neu ai khac muon vao tau thı qua tre roi. Ðc
ˆ ˆ ˜ ´ ´ `
Gie-ho-va a ong kın ca tau lai. 
ˆ ˜
   ˆ  ´
Chang bao lau nhng cho at thap eu bi ngap  lut  het. Nc
` ˆ ´ ´ ˜ ˆ ˜ ´ ˆ ˆ  ˆ ´
chay thanh song ln. Nc lu quat  nga cac than cay, cuon troi cac
´ ´ ` ˆ   ˆ  ˜ ` ˜ ` ˆ
tang a ln va gay nhieu tieng ong  am ı. Ngi ta s hai, treo len

 ˆ ` ˆ ˆ ` ˆ `
cho at cao. Than oi, phai chi ho nghe li No-e va vo tau khi ca
` ˆ ` ` ˜ ´

con m! Nhng bay gi thı a qua tre.


´ ` ´ ` ˆ ˆ `  ´ ˜ 
Nc cang luc cang dang len cao. Tri ma o at  nh thac lu tam
˜  ` ` ˆ ´ ˆ ˆ ˆ  ´ ` ´
ta suot 40 ngay va 40 em. Nc dang len ngap  het cac sn nui
` ˆ ´ ´  ˜ ˆ ˆ
va chang bao lau ngay cac ngon  nui cao nhat cung bi ngap.  Vay 
´ ´ ´ ` ˜ ´  ` ` ´ ˆ
ung nh Ðc Chua Tri a phan, tat ca moi  ngi va thu vat  
ˆ ` `    ` ` ` ` ˆ
ben ngoai tau eu chet het. Nhng trong tau thı moi  ngi va vat 
 `
eu an toan.
ˆ ˆ ` ´ ˜ ´ `   ´ ˆ ` ˆ ` `
No-e va cac con a ong tau rat tot. Nc nang tau len, va tau
 ˆ ˆ ˆ ˘ ´  ˆ ` 
noi lenh enh tren mat  nc. Roi mot  ngay kia, sau khi het ma,
˘ `   ´ ˆ ` ˆ
mat  tri bat au chieu sang. That  la mot  canh tng  kinh khung!
` ´  ˆ ˆ ` ˆ   ˆ
Khap ni chı toan nc bien menh mong. Va vat  duy nhat noi tren
˘ ´ `  `
mat  nc la chiec tau.
˜ `   ˆ ` ˆ ` ˜ ´ ˆ `
Nhng ngi khong lo bay gi khong con na. Chung khong con
  ` ` ˜ ´ ˜   ` ´
song e lam hai  ngi ta na. Chung a chet het cung vi me
´ ` ˜ ´ ´   ´ `
chung va nhng ke ac khac. Nhng ve phan cha chung thı sao?
˜ `   ˆ ˆ `
Cha cua nhng ngi khong lo khong that  s la
` ` ´  ` ´ ˆ ´ ˜
loai ngi nh chung ta. Ho von la cac thien s a
 ´    ` ` ˆ
xuong trai at e song nh ngi thng. Bi vay 
´ ´ ˆ  ˜ `
khi co Nc Lut,  ho khong chet nh nhng ngi
´ ˆ ˆ  ` ` `
khac trong nhan loai.  Ho bo than the loai ngi ma
˜ ˘ `  ` ´ ˆ ´ ˆ
ho a mac,  va ho tr ve tri lai  nh cac thien s. Nhng ho khong
` ´ ` ´ ˆ ´ ´ ´ `
con c  phep  trong gia ınh cac thien s cua Ðc Chua Tri
˜  ` ˆ ´ ´
na. Bi the ho tr thanh thien s cua Sa-tan. Kinh Thanh goi  ho
` ´
la cac quı.
 ` ´ ´ `  ´  ` ´ 
Bay gi Ðc Chua Tri khien cho gio thoi va nc lut  bat au
´  ˘ ´  `  ˆ ˆ ´
rut xuong. Nam thang sau chiec tau tap tren ınh mot  ngon  nui.
 ` ˜ ˆ ` ˜ ` ˆ ` ´ 
Nhieu ngay na troi qua, va nhng ngi  ben trong tau co the
` ` ` ˆ  ´ ´ ´ ´

nhın ra ngoai va trong thay cac ınh nui khac. Nc van tiep tuc 
´ 
rut xuong.
 ˆ ˆ ˆ ` ` ´ ` ˆ
Roi No-e tha mot  con chim mau en ra khoi tau, o la mot  con
ˆ ´   ` ´ ˆ  `
qua.  Con qua bay i mot  luc roi tr ve, bi vı no khong the tım ni
`   ˆ    `
  `
nao tot e au.  Con qua bay i bay ve nhieu lan va moi lan ve thı
ˆ ˆ `
au  nghı tren tau.
ˆ ˆ    ´
`  ´ ˆ 
No-e muon biet xem at co cho nao can  het nc cha, nen ke
´ ˆ ˆ  ˆ `  ˆ ˜
o ong tha mot  con bo cau ra khoi tau. Nhng con bo cau cung bay
 ` ˆ `
ˆ ˆ ˆ ´  ´
tr ve vı khong tım ra cho au.  No-e lai  tha no bay i lan th hai,
`  ´ ˆ ˆ ´ ˆ ˆ `  ˆ ˆ 
va khi ve no ngam  trong mo mot  la cay o-li-ve. Vı the No-e biet
´ ˜ ´  ˆ ˆ  ˆ  ´ `  `
nc a rut xuong. No-e lai  tha con bo cau lan th ba, va cuoi cung
´ ` ˆ  ˆ  
no tım ra mot  ni at kho e song.
 ` ´ ´ ` ´ ´ ˆ ˆ ˜ `
Bay gi Ðc Chua Tri noi vi No-e: ‘Hay ra khoi tau, em ca
` ` ´ ´ ˆ ´ ˜  `
nha ngi va cac thu vat  ra vi ngi’. Ho a song trong tau hn
ˆ ˘ ˜ `  ´
mot  n am tr on.  H ay t ng tng  moi  ngi cam thay sung sng
 ` `  ` ` 
biet bao khi c  ra ngoai tr lai  va thay mınh con song!
´
´
Sang-the Ky 7:10-24; 8:1-17; 1 Phi-e-r 3:19, 20.

PHAN 2

` ˆ ´ 
T tran
 Nc Lut
 ˆ en
ˆ  ´  ´ ´ ˆ
cuoc
 giai cu khoi x E-dıp-to
 ´ ´ `  ´ ˆ ´
Chı co tam ngi song sot qua tran  Nc Lut, 
´ ` ˆ  ˘ ˆ  ` `
nhng vi thi gian, dan so tang len en hang ngan
`  ˘ ˆ ´ ´
ngi. Roi, 352 nam sau tran  Nc Lut,  Ap-ra-ham
´  ´ ´ ` ˜ ` ´
sinh ra. Chung ta hoc  bi et Ð c Ch ua Tr i gi li ha
 ` ´ ´ ˆ ˆ
the nao vi Ap-ra-ham khi ban cho ong mot  con trai
ˆ ` ´   ´ ´
ten la Y-sac. Roi trong hai con trai cua Y-sac, Ðc
´ ` ˜ 
Chua Tri a chon  Gia-cop.
 ´ ˆ ` ˆ ` ˆ 
Gia-cop co mot  gia ınh ong 12 con trai va mot  so
´ ` `   ´
con gai. Mi ngi con trai cua Gia-cop ghet em trai
 ` ˆ ´ ` ´ ` ` ˆ ˆ ˆ ´ ˆ
cua ho la Gio-sep va ban chang lam no le tai  E-dıp-to.
 ˆ ´  ` ˆ ´
Ve sau Gio-sep tr thanh mot  vi quan cao trong  tai  x
ˆ ´ ˆ  ´ ˆ ´  
E-dıp-to. Ðen khi co mot  nan  oi tram trong  xay ra,
ˆ ´  ` ´ ` ´
Gio-sep th long cac anh mınh e xem ho co thay oi
ˆ ´ ˆ  `  ` 
tam tınh hay khong. Cuoi cung, ca gia ınh Gia-cop,
´ ` ˆ  ´ ˆ ´ ˆ 
tc ngi Y-s-ra-en, don  en x E-dıp-to sinh song.
 ´  ˘ ´
Ðieu o xay ra 290 nam sau khi Ap-ra-ham sinh ra.
 ˘  ´ ˆ ˆ  ´
Suot 215 nam ke o, dan Y-s-ra-en song tai  x
ˆ ´ ˆ ˆ ´   ` ˆ ˆ  ´
E-dıp-to. Sau khi Gio-sep chet, ho tr thanh no le  o.
´ ˆ ` ´ ´ ` ` ˆ
Sau o, Moi-se sinh ra, va Ðc Chua Tri dung ong e
 ´ ˆ ˆ  ´ ˆ ´ ˆ ˆ
giai cu dan Y-s-ra-en khoi x E-dıp-to. Tong cong 
 ` ˘ 
Phan HAI nay ke lai  857 nam li ch s .
´    ˆ
CAI CAU VONG ÐAU TIEN 11
´  ˆ ´  ˆ ˆ ` ´ ˆ ` ` `
M CO biet viec  ˆ trc nhat No-e lam luc ong va gia ınh ra khoi tau
E ´
` `
`
ˆ
la gı khong? Ong dang ngay mot
´
Chua Tri. Em co the thay ong lam ieu nay trong hınh ve di ay.

ˆ
 ˆ `
ˆ


 cua-le tc mot

´
`
ˆ ´
 mon qua cho Ðc
` ˜
`
´ ˆ
´

ˆ ˆ ˆ ´ `  ´ ´ ˆ ´ ´ `   `
No-e dang mon qua gom cac thu vat  cho Ðc Chua Tri cot e ta n Ngai
˜ ´ ` ˆ ´  ˆ ´ ´ `
a cu gia ınh ong thoat chet trong tran  nc lut  ln va qua.
˜ ´ ˆ ˆ ´ ` `  ´ ` ˆ ´ ` `
Em nghı Ðc Gie-ho-va co hai long ve mon qua khong? Co, Ngai hai
` ` ` ˆ ` ´ ´ ˆ ˆ ` ˜ ˆ ` ˆ
long. Va vı vay  Ngai ha vi No-e rang Ngai se khong bao gi huy diet 
 ´ ˜
ca the gian bang nc lut  na.
ˆ    ˆ ´ ` ˆ ˆ ` ` 
Chang bao lau ca at lien eu kho rao, va No-e cung gia ınh bat au
ˆ `  ´ ˆ ` ` ´ ´ ` ´ `
mot  i song mi ben ngoai tau. Ðc Chua Tri ban phc cho ho va
´ ´ ´  ´ ˜ ˘
phan: ‘Cac ngi phai co nhieu con cai. Hay gia tang
ˆ     ´ `
nhan so cho en khi khap at eu co ngi ’.
 `   ˆ ´ ´ ´ ˜
Nhng ve sau, khi ngi ta nghe ke lai  ve tran  nc lut  ln, co le ho
˜ ˆ ˆ ´   ˜  ˜ ˆ ´
se lo s rang mot  tran  nc lut  giong the se xay ra lan na. Vay  Ðc
´ ` ˆ  ˆ  ` ´  ` ´
Chua Tri ban cho mot  dau hieu  e nhac nh ngi ta nh en li ha
` ` ˜ ˆ ` ´ ˆ ´ ˆ ´  ˜
cua Ngai la se khong bao gi co tran  nc lut  ngap  khap trai at na.
´  `  ˆ ` ˆ ´ ` ´  
Em co biet Ngai ban cho dau hieu  gı khong? Ðo la cai cau vong.
` `    ˆ ˆ  ` ˘ `
Ngi ta thng thay cau vong hien  ra tren bau tri khi mat  tri
 ´ ˆ ˆ   ´  ´  ` ˜
chieu sang sau mot  tran  ma. Cau vong co the co nhieu mau sac rc  r.
˜    ` ´ `  ´  
Em a thay cau vong bao gi cha? Em co nhın thay cai cau vong trong
` ˜ ˆ
hınh ve khong?
´ ´ ` ´ ´ ˜ ˆ ` 
Ðc Chua Tri noi nh sau: ‘Ta ha rang ta se khong bao gi khien
ˆ ˆ ´ ˆ ` ` ´ ˆ ˜ ˘ ´
cho mot  tran  nc lut  diet  sach  moi  ngi va thu vat  na. Ta at  cai
  ` ˆ ˆ `   ˆ ` ˜ ´  `
cau vong nay tren may. Va khi cau vong hien  ra, thı ta se nh en li
´ `
ha nay cua ta’.
ˆ `  ˆ ´   ` ˆ ´ ` ´
Vay  khi em nhın thay mot  cai cau vong, thı em nen nh gı? Ðung, em
´ ´ ´ ` ˜ ´ ` ` ˜ ˆ `  ˆ ˆ
nh rang Ðc Chua Tri a ha la Ngai se khong bao gi khien mot  tran 
´ ´ ˆ  ˜ ´
´
nc lut  ln huy diet  the gian na. Sang-the Ky 8:18-22; 9:9-17.
` ˆ
NGˆ I TA
´ XAY
´ 12
MOT
 THAP LN
 ˘ ˆ ´ ˆ ˆ  ´ `
N
ngi .
`
HIEU nam troi qua. Cac con trai No-e sinh nhieu con cai. Va con ho
´ ˆ `
ln len va sinh them nhieu con na. Chang bao lau tren at co ong
ˆ  ˜ ˆ ˆ  ´ ˆ

ˆ ˜ ` ` ` ˆ ˆ ˆ `  `
Mot  trong nhng ngi nay la chat cua No-e ten la Nim-rot. Han la
` ´ ´ ˘ `   `
´ ˆ  ˜
ngi ac thıch san ban va giet chet ca ngi lan thu vat.  Nim-rot cung
ˆ ` ˆ ` ` ´ ´ ´ ` ˆ ´
t ton mınh len lam vua cai tr i ngi khac. Ðc Chua Tri khong thıch

Nim-rot.
  `  ´ ` ˆ ´   
Khi ay tat ca moi  ngi eu noi cung mot  th tieng. Nim-rot muon ho
´  ˆ  ˆ  ´  ˆ ´ 
c song quay quan ben nhau e han co the cai tr i ho.  Vay  em co biet han
` ` ˆ ` ˆ ˆ ´ ` ` ˆ ´ ´ ´
lam gı khong? Han bao ngi ta xay mot  cai thanh va mot  cai thap ln
` ˜ ` ´ ` ´ ˆ
trong thanh. Hay nhın ho uc gach  trong hınh di ay.
ˆ ˆ ´ ´ ` ˆ ` `  ˆ ˆ ˆ  `
Gie-ho-va Ðc Chua Tri khong hai long ve cong viec  xay cat nay.
`  `  ˆ  ` ´
Ngai muon ngi ta ra i song khap ni tren at. Nhng ngi ta lai  noi:
` ´ ˜ ˆ ˆ ´ ` ` ˆ ˆ ´ ´ ˆ
‘Nao! Chung ta hay xay mot  cai thanh va dng  len mot  cai thap cao that 
` ´ ˆ ´ ` ` ´ ´ ˜   `
la cao co ınh len ti tri. Chng o chung ta se noi tieng!’ Ngi ta
 ˆ ` ´ ˆ ˆ ´ ´ `
muon t ton vinh mınh ch khong ton vinh Ðc Chua Tri.
ˆ ´ ´ ` `
Vay  Ðc Chua Tri lam cho moi 
` ˆ ´ ´
ngi phai ngng xay thap. Em co
 ` ` ´ ` ˆ
biet Ngai lam cach nao khong? Bang
´  `
´
cach khien cho ngi ta bong dng noi
 ´  ´ ` ´
nhieu th tieng khac nhau, thay vı noi
ˆ ´  ˜ ` ˆ
chı mot  th tieng. Nhng ngi xay
´ ˆ  ˜ ´ ` ´
thap khong hieu nhau na. Ðo la ly do
´ ` ˘ ˆ `
 sao cai thanh cua ho c
tai  at  ten la
ˆ ˆ ´ ˜ ` ˆ
Ba-ben, hay Ba-by-lon, co nghıa la “lon 
ˆ
xon”. 
ˆ ` ` 
Bay gi ngi ta bat au
` ˆ ` ´
ri khoi Ba-ben. Tng nhom
` ´ ` ˆ ´ 
ngi noi cung mot  th tieng
` `  ´
thı cung i song chung vi
ˆ ´
nhau tai  mot  ni khac
ˆ 
tren at.
´
´
Sang-the Ky 10:1, 8-10, New
World Translation; 11:1-9.
´ 
AP-RA-HAM,
´ ´ BAN
 ` C UA 13

ÐC CHUA TRI


ˆ ˜ ` `  ˆ ´ ´ ˆ
M
xinh ep.
OT  trong nhng ni ma ngi ta en  sau tran
`
la U-r. Ni nay tr thanh mot
ˆ
`
`
`
 ` ´
ˆ
 thanh pho quan trong
`



 Nc Lut



`
´
co nhieu nha
 co ten

ˆ
`
 Nhng dan thanh ay th cac than gia. Hoi con  Ba-ben ho
˜ ˜ ` ˆ  ˆ ` ` ˆ ˆ  ˆ ˆ `
cung a lam vay  roi. Dan thanh U-r va Ba-ben khong giong No-e va con
` ` ` ˆ ˆ ´ ˆ ˆ
trai la Sem, hai ngi nay luon luon phung  s Ðc Gie-ho-va.
 ` ˘ ˆ ´ ` ` ˆ ˆ 
Cuoi cung, 350 nam sau tran  Nc Lut,  ngi trung thanh No-e chet.
˘ ` ´ ˆ ` ` `  `
Chı hai nam sau thı co mot  ngi sinh ra, ngi ma em thay trong hınh
˜ ˆ ˆ  ´ ´ ´ ` ` ˆ ` ˆ `  ˘ ˆ ˆ
ve ben ay. Ðoi vi Ðc Chua Tri thı ong la mot  ngi rat ac  biet.  Ten
ˆ ` ´ ˆ  ´ ` ˆ `
ong la Ap-ra-ham. Ong song vi gia ınh ong tai  thanh U-r kia.
ˆ ` ´ ˆ ˆ ´ ´ ´ ˜
Mot  ngay no,  Ðc Gie-ho-va phan vi Ap-ra-ham: ‘Ngi hay ra khoi
` ` ` ` `  ˆ ´ ` ˜
thanh U-r va ri bo ba con ngi va i en mot  x ma ta se chı cho’.
´ ´ ˆ ` ´ ´ ` ` ` ˆ `
Ap-ra-ham co vang li Ðc Chua Tri va ri bo moi  ti  nghi cua thanh
en
ˆ ´ ´ ˜ ˆ ` ` ´ ` ´ ˆ ˆ
U-r khong? Co, Ap-ra-ham a vang li. Va chınh vı Ap-ra-ham luon luon
ˆ ` ´ ´ ` ˆ ˆ ` ` ` ´
vang li Ðc Chua Tri nen ong tr thanh ngi c  goi  la ban  cua Ðc
´ `
Chua Tri.
ˆ  ` ` ´ ` ` ´
Mot  so ngi trong gia ınh Ap-ra-ham cung i khoi thanh U-r vi
ˆ ˆ ` ˆ ` ´ ˆ ` ´ ˜ ` ` ˜
ong. Cha ong la Tha-re va chau trai ong la Lot cung cung i. Va, dı
ˆ ´ ` ˜ ˜   ˆ
nhien, v Ap-ra-ham la Sa-ra cung i na. Roi ca thay ho en mot  ni
`  ˆ  ˜ ` 
goi  la Cha-ran, tai  ay Tha-re chet. Ho a i khoi thanh U-r xa lam roi.
´ ´ ˆ ´ ` ` ` ˆ `  ˆ ´
Sau o ıt lau Ap-ra-ham va ngi nha ong ri Cha-ran i en mot  x
ˆ ` ´ ´ ˆ ˆ ´ ˜ ´
ten la Ca-na-an. Ni o Ðc Gie-ho-va phan: ‘Ta se ban cho con chau
´ ` ´ ´ `  
ngi x nay’. Ap-ra-ham  lai  x Ca-na-an va song trong leu.
´ ´ `  ´ ´ ´ ˆ   ˆ `
Ðc Chua Tri bat au giup Ap-ra-ham co them nhieu bay chien cung
´ ´ ˆ ´ ` ` ˘ ˆ ´ ˆ ` ` ˆ
cac thu vat  khac va hang tram toi t. Nhng ong va Sa-ra thı lai  khong
con.
´  ´ ˆ ˆ ´ ´
Khi Ap-ra-ham c  99 tuoi, Ðc Gie-ho-va phan: ‘Ta ha´ rang ngi
˜ ˆ  ˆ ˆ ` ` `
se tr nen cha cua nhieu dan toc’.  Nhng lam sao c,  vı Ap-ra-ham va
` ´  ˆ ˜ `
Sa-ra gia qua roi khong e con c  na ma?
´
´
Sang-the Ky 11:27-32; 12:1-7; 17:1-8, 15-17; 18:9-19.
´ ´ ` 
ÐC´ CH UA ´ TRI TH  14
ÐC TIN AP-RA-HAM
´  ´ ` ` ˆ ˆ ˆ ´ ˆ `
M CO thay Ap-ra-ham lam gı  ay khong? Ong co mot  con dao, va
E ´
`
dng nh ong sap giet con trai mınh. Tai

Trc nhat, chung ta hay xem lam the nao Ap-ra-ham va Sa-ra co c
´
ˆ
˜

`  ` ´
`
 sao ong lai
ˆ
`
 lam the?
`
´



` 
ngi con ay.
˜ ´ ´ ´ ` ˜ ´ ˜ ´ ˆ
Hay nh, Ðc Chua Tri a ha rang ho se co mot  con trai. Nhng
` ˆ ` ˆ  ` ´ ` ` ´
dng nh viec  nay khong the c,  vı Ap-ra-ham va Sa-ra gia qua. Tuy
ˆ ´ ´ ´ ` ´  `  `
nhien, Ap-ra-ham tin rang Ðc Chua Tri co the lam c  ieu dng
ˆ  ˆ  ` ˜
nh khong the c.  Vay  ieu gı a xay ra?
ˆ ˘ ˆ ´ ´ ` ´  ´
Mot  nam tron  troi qua sau khi Ðc Chua Tri ha. Roi, khi Ap-ra-ham
 `  ` ˆ ´ ˆ ` ´ ´
c  100 tuoi va Sa-ra 90 tuoi, thı ho sinh mot  be trai ten la Y-sac. Ðc
´ ` ˜ ˜ ` ´
Chua Tri a gi li ha!
´ ´ ˆ ´ ˆ ˆ ´ ´
Nhng khi Y-sac ln len, Ðc Gie-ho-va th c tin cua Ap-ra-ham.
` ´ ` ´ ` ´ ˆ ˆ  ´ ´
Ngai goi:  ‘Ap-ra-ham!’ Va Ap-ra-ham tra li: ‘Co toi ay!’ Roi Ðc Chua
` ´ ˜
ˆ ` ´ ˆ
Tri phan: ‘Hay dan con trai ngi, con trai mot  ngi la Y-sac i len
´ ` ˜ ˆ ´ ˜  ` ˆ
nui ma ta se chı cho ngi. Tren o ngi hay giet va thieu con ngi
˘ ˆ
ang dang cho ta’.
˜ `  ˜  ´  ` ˆ ˆ ˆ 
Nhng li ay a khien Ap-ra-ham buon lam, vı ong yeu con that  nhieu.
` ˜ ´ ` ´ ´ ` ˜ ´ ´ ´ ˜ 
Va hay nh la Ðc Chua Tri a ha rang con chau Ap-ra-ham se song
´  ´  ` `  ´ ˜
trong x Ca-na-an. Nhng neu Y-sac chet thı lam sao ieu o se xay ra?
´ ˆ 
ˆ ` ´ ´ `
Ap-ra-ham khong hieu, nhng van vang li Ðc Chua Tri.
ˆ ´ ´ ´ ´ ´ `  ˆ ` `
Khi len ti nui, Ap-ra-ham troi Y-sac lai  va e con nam tren ban th
` ˆ ˜ ˆ  ˆ  ˆ  ´ 
ma ong a lap.  Roi ong cam ´dao len  inh´ giet con. Nhng ngay luc ay
ˆ ´ ´ ´ ` ` ´
thien s Ðc Chua Tri goi:  ‘Ap-ra-ham, Ap-ra-ham!’ Va Ap-ra-ham tha:
´ ˆ ˆ
‘Co toi ay!’
´ ´ ` ´ ´ ` ´ ˜ ` ˆ ´ ´ `
Ðc Chua Tri phan: ‘Ch lam hai  a tre cung ng ong  ti no. Gi
`  ` ˜ ˆ 
thı ta biet ngi tin ni ta, vı ngi a khong tiec con ngi, con trai
ˆ ` ˆ
mot  ngi, ma dang cho ta’.
´ ´ ´ ´ ` ˆ ´ ˆ
Ðc tin cua Ap-ra-ham ni Ðc Chua Tri that  ln thay! Ong tin rang
ˆ ´ ` ` ´ ˆ ˆ ˆ  ` ` ` ´ 
khong co gı ma Ðc Gie-ho-va khong the lam c,  va Ngai co the ngay
` ´  ˆ ` ´ ´ ` ˆ 
ca lam cho Y-sac song lai.  Nhng that  ra thı Ðc Chua Tri khong muon
´  ´ ˆ ´ ´ `  ˆ ˆ
cho Ap-ra-ham giet Y-sac. Vay  Ðc Chua Tri khien mot  con chien b i
´ ` ˆ  ´ ` ` ´ ˆ ´ ˆ `
vng vao bui
 cay gan o, va Ngai bao Ap-ra-ham thieu no dang cho Ngai
` ˆ ˆ ´
´
thay vı dang con trai ong. Sang-the Ky 21:1-7; 22:1-18.
´ ` ´
V LOT NHIN LAI
 PHIA SAU 15
´ ` ` ˆ  ´ ´ ´
L
thu vat
OT va gia ınh ong song chung vi Ap-ra-ham trong x Ca-na-an.

´ ˆ
Mot
ˆ ` ´
 ngay no Ap-ra-ham noi vi Lot: ‘ ay thieu at cho ca thay
ˆ ´
´ ´
˜
´ ˆ


´



´

 cua hai ta. Vay  chung ta hay chia tay. Neu chau i ve hng
` ` ´ ˜ ´ ´
nay thı chu se i hng khac’.
´ ` ´ ˆ ˆ  ´ ´ ˆ  
Lot ngam nhın khap x. Ong trong thay trong x co mot  phan at
 ´  ´ `   ´ ˆ ˆ ´ `
rat ep  co nhieu nc va ong co ti tot cho thu vat  ong. Ðo la ia  hat 
ˆ ˆ  ` ´ ` ` ´ ˆ ˆ  ´ 
Song Gio-anh. The la Lot a gia ınh va thu vat  ong en o. Cuoi
`  ` ` ˆ ˆ 
cung ho cat nha trong thanh So-om e .
ˆ ` ˆ ˆ ˆ ` ´  ` ` ´ ` ` ˆ `
Dan thanh So-om that  la ac. Ðieu nay lam Lot au long, vı ong la
`  ´ ´ ` ˜ ` ˜  ` ` ´
ngi tot. Ðc Chua Tri cung au long na. Cuoi cung, Ngai phai hai
ˆ ´  ´ ´ ´ ` ˆ `
thien s en bao trc cho Lot hay rang Ngai sap huy diet  thanh
ˆ ˆ ` ` ˆ ˆ  ´ ` ´ ´ ´
So-om va thanh Go-mo-r gan o vı c s gian ac cua chung.
´ ˆ ´ ´ ´ ´ ˆ ˜
` ´
Cac thien s noi vi Lot: ‘Mau len! Hay dan v va hai con gai ngi
ˆ ´ ` ` ˆ  ˜ ˆ ´ ` ˆ ´
ra khoi ni ay!’ Lot va gia ınh ong lan la mot  chut, va bi vay  cac
ˆ ´ `
`  ˆ ˆ ´ ´
thien s nam tay ho va dan ho ra khoi thanh. Roi mot  thien s noi:
˜ ´ ˆ ´ ` ´ ˜  ˆ ´
‘Hay chay  thoat than! Ch nhın lai  phıa sau. Hay chay  tron tren cac
  ´  
ngon  oi, e cac ngi khoi bi giet chet!’
´ ` ´ ˆ ` ` ˆ ˆ ˆ
Lot va hai con gai vang li chay  ra khoi thanh So-om. Ho khong
` ˆ ´ ` ` ˆ ` ´ ´
ngng lai  mot  chut nao, va khong nhın lai  phıa sau. Nhng v Lot
ˆ ˆ ` ` ˆ ˆ ˆ ˜ `
khong vang li. Sau khi ho ra khoi thanh So-om mot  quang ng,
` ` ` `  ´  ` ´ ` ˆ
ba dng lai  v a nh ın v e ph ıa sau. Th e l a v   L ot tr  th anh mot  tng 
 ´  ` ` ˜ ˆ ˆ
muoi. Em co thay ba trong hınh ve ay khong?
´ ´  ˆ `  ˆ `  ´
Chung ta co the hoc  c  mot  bai hoc  tot. Chuyen  nay cho thay Ðc
´ ` ´ ˜ ` ˆ ` ` ˜ `
Chua Tri giai cu nhng ngi vang li Ngai, nhng nhng ngi
ˆ ˆ ` ` ˜  
khong vang li Ngai se mat s song.
´
´
Sang-the Ky 13:5-13; 18:20-33; 19:1-29; Lu-ca 17:28-32; 2 Phi-e-r 2:6-8.
´ 
Y-SAC LAY V HIEN 16
´  ` ` ` ` ˜ ` ` ˆ ˆ
M CO biet ngi an ba trong hınh ve nay la ai khong? Ten
E ´
` ` ˆ ˆ ` ` `
nang la Re-be-ca. Va ngi an ong bc ra on nang la
`
Y-sac. Nang sap tr thanh v ong. Chuyen
` ˆ
ˆ
ˆ
´
`
´
˜
` `

 nay a xay ra the
`
nao?
´ ` ´  ´ ˆ ˆ
Cha cua Y-sac la Ap-ra-ham muon ci cho con trai ong mot 
`  ˆ ˆ  ´
ngi v tot. Ong khong muon Y-sac
´ ˆ ` ` ` `
ci mot  ngi an ba Ca-na-an lam v
` ˆ  ` ´  ˆ ´  ´ ˆ ` ´
vı dan ay th cac than gia. Vay  Ap-ra-ham goi  ay t ong va noi:
  ` `  ` ´
‘Ta muon ngi tr ve nha ba con ta song tai  Cha-ran va ci
´
v cho Y-sac, con trai ta’.
ˆ ´  ´ ´ ˆ ` ` `
Lap  tc ay t cua Ap-ra-ham len ng´ xa va em theo mi
`  
` ` `
con lac  a. Khi en gan cho  cua ba con Ap-ra-ham, ngi dng
ˆ ´  ´  ˜    ` `
lai  canh  mot  cai gieng. Luc ay a xe chieu, khi may ngi an
` ` `  ´ ´ ˆ  ´
ba trong thanh thng ra gieng muc nc. Vay  ay t cua
´  ˆ ´ ´ ˆ ˆ ˆ `
Ap-ra-ham cau nguyen  vi Ðc Gie-ho-va: ‘Nguyen  cho ngi con
´ `  ´ ´ ˆ ` ´ ` ˆ ˜ ` `
gai nao en muc nc cho toi va cac con lac  a cua toi se la ngi
` ` ` ´
ma Ngai chon  lam v cho Y-sac’.
ˆ ˆ ˆ  ´ ´ `  ´
Chang bao lau Re-be-ca en muc nc. Khi ngi ay t xin
 ´ ` ˆ   ` ´ ´ 
uong nc, nang cho ong uong. Roi nang i muc nc cho tat ca
´ ` ´  ˜ ´ ` ˆ ´ `
cac con lac  a ang khat uong na. Ðo la viec  kho nhoc  lam vı
 `  
may con lac  a uong nhieu kinh khung.
ˆ ˆ ` `  ´ ´
Khi Re-be-ca lam xong, ngi ay t cua Ap-ra-ham hoi cha
` ˆ ` ` ˜ ˆ ` ` ´
nang ten gı. Ngi cung hoi xin ngu em tai  nha ho.  Nang noi:
ˆ ` ˆ ˆ ` ` ˆ ´
 ˆ ˆ
‘Cha toi la Be-tu-en, va trong nha toi co cho e ong nghı em’.
 ´ ´  ˆ ˆ ` ˆ ˆ
Ðay t cua Ap-ra-ham biet Be-tu-en la con trai cua Na-co, em ruot 
´ ˆ ` `  ´ ˆ ˆ ˜

cua Ap-ra-ham. Vay  ng i qu ı xu ong t a  n Ð c Gi e-h o-va  a d an


` ´ ` ` ´
ngi ti nha ba con cua Ap-ra-ham.
ˆ   ´ ´ ´ ˆ ˆ ` `
Ðem ay ay t cua Ap-ra-ham noi cho Be-tu-en va La-ban la
ˆ ˆ  `  ´   ´
anh cua Re-be-ca biet tai  sao ngi en o. Ca hai eu ong y cho
ˆ ˆ ` `  ´ ˆ ˆ ´ `
Re-be-ca i theo ngi va lay Y-sac. Re-be-ca noi gı khi c  hoi
´  ` ´ `  ˆ ` ˆ ˜
y kien? Nang noi: ‘Da’,  nang muon i. Vay  ngay hom sau ho ci
` ˆ ` ` 
lac  a len ng dai tr ve Ca-na-an.
 ´ ` ˜  ˆ ˆ  ˆ ` ` ˆ
Khi ve ti ni, tri a toi. Re-be-ca thay mot  ngi an ong
`  ´ ` ´ ` ´  ˆ ˆ
i ngoai ong. Ðo la Y-sac. Chang vui sng thay Re-be-ca. Me
` ` ˜  ˘  `  `
`
chang la Sa-ra a chet ba nam roi, va bi the chang van con
 ˆ ` ´ ˆ  ˆ ˆ  `
buon. Nhng bay gi Y-sac yeu men Re-be-ca nhieu lam, va
` ´ ´
´
chang sung sng tr lai.  Sang-the Ky 24:1-67.
 ˆ
HAI TR´ E SINH
´ Ð OI 17
KHAC TANH
ˆ ˆ ` ´ ˆ ´  ˆ
H ˆ
AI tre  ay that
´ ˆ
 la khac nhau, phai khong? Em co biet ten
´
chung khong? Ða tre lam th san ten la E-sau, va tre chan
chien la Gia-cop.
` 
` ˘ ˆ ` ˆ ` ˘

ˆ `  ` ˆ ´ ` ˆ ˆ `
E-sau va Gia-cop la hai con sinh oi cua Y-sac va Re-be-ca. Ngi
´ ´ ˆ ` ´ ` ˘ `  ˘ 
cha Y-sac thıch E-sau lam, vı no la th san gioi va em o an ve cho
` ˆ ˆ    ` ` ` ˆ
gia ınh. Nhng Re-be-ca thng Gia-cop nhieu nhat, vı chang la mot 
 ` ˜
tre iem am,  hoa nha.
ˆ ˆ ´ ` ´
`  ` ´ ´ 
Ong noi  chung la Ap-ra-ham van con song, va chung ta co the
 ´ ˆ ˆ  ˆ  ´
tng tng  Gia-cop thıch c  nghe ong noi  ke chuyen  ve Ðc
ˆ ˆ  ` ´   ` ˆ
Gie-ho-va. Cuoi cung Ap-ra-ham chet khi 175 tuoi, va hai tre sinh oi

c  15 tuoi.
 ` ˆ
Khi c  40 tuoi thı E-sau
´ ` ` `
ci hai ngi an ba Ca-na-an
`  `  ´ `
lam v.  Ðieu nay khien Y-sac va
ˆ ˆ  ` ˜ `
Re-be-ca buon lam, vı nhng ngi
` ` ´ ˆ ` ´
an ba o khong th phng  Ðc
ˆ ˆ
Gie-ho-va.
 ˆ ` ˆ ˆ ` ˆ ˆ ` 
Roi mot  ngay kia mot  chuyen  xay ra lam E-sau gian  em la Gia-cop
  ´ ´ ´ ´ ` ´
nhieu lam. Ðen luc Y-sac chuc phc cho con trng nam. Vı ln hn
 ˆ ` ´ ´ ´ ´ ` ˆ
Gia-cop, E-sau ch i  c  chuc phc. Nhng trc o thı E-sau
˜ ´  ˆ ´ ´ ´  ˜ ´
a ban quyen nhan  c  s chuc phc o cho Gia-cop. Hn na, luc
´ ´ ` ´ ´ ` ˜ ´  ˜ ˆ
hai a be sinh ra thı Ðc Chua Tri a noi Gia-cop se nhan  c  s
´ ´  ` ´ ˆ ´ ˜ ´ ´ `
chuc phc ay. Va qua ung vay.  Y-s ac a ch uc ph c cho con la

Gia-cop.
` ˆ  ˆ `  ˆ ´  ˆ
Sau nay, khi E-sau biet viec  nay han noi gian  vi Gia-cop. Han gian 

´ ` ˜   ´ ˆ ˆ ˆ 
en noi noi la se giet Gia-cop. Khi nghe noi vay,  Re-be-ca rat lo lang.
ˆ ` ´ ´    ˜ ´ ˆ ` ` `
Vay  ba noi vi chong: ‘Neu Gia-cop cung ci mot  ngi an ba
`  ´
Ca-na-an thı kho qua’.
`  ´ `  ` ` ´ ´
Chng ay Y-sac goi  con trai la Gia-cop va bao chang: ‘Con ch ci
` ` ` ` ` `  ˜  `
ngi an ba nao  Ca-na-an lam v.  Thay vı the, con hay en nha
ˆ ` ˆ ˆ
ong ngoai  con la Be-tu-en  Cha-ran.
˜ ´ ˆ ´ ´ ˆ
Hay ci mot  trong cac con gai cua cau 
`
con la La-ban’.
 ` `  ˆ
Gia-cop nghe li cha, va lien len
`  ` ˜ ` `
ng xa i en nha nhng ngi ba

con song tai  Cha-ran.
´
´
Sang-the Ky 25:5-11,
ˆ 20-34; 26:34, 35;
27:1-46; 28:1-5; He-b-r 12:16, 17.

GIA-COP ÐEN CHA-RAN 18
´   ´ ˆ ´ ˜ ` ` ˆ `
M CO biet Gia-cop ang noi chuyen  vi nhng ngi an ong nao
E 
ˆ ˆ
 ay khong? Sau nhieu ngay ng Gia-cop gap
˘ ˆ

gieng. Ho ang chan chien. Gia-cop hoi: ‘May ong  au en vay?’
`

`
 ˆ
 ˘
 ho canh
ˆ


mot

ˆ
ˆ
 cai
´

´ 
Ho noi: ‘ Cha-ran en’.
  ˆ ´  ˆ
Gia-cop hoi: ‘May ong co biet La-ban khong?’
`  ´ ` ´ ˆ  ` ˆ 
Ho tra li: ‘Biet ch. Kia kıa, con gai ong ay la Ra-chen ang en
˘ ˆ ˆ ´  ˆ `  ´ ˆ
chan chien  ay’. Em co thay Ra-chen t xa i en o khong?
  ˆ ` ˆ
 ˆ ˆ
Khi Gia-cop thay co em ho la Ra-chen dan bay chien cua cau 
`  ˘ ´ ˆ ˆ  ˆ ˆ ˘
La-ban, chang lien i lan tang a ay  mieng  gieng qua mot  ben ang 
ˆ  ´   ˆ ˆ ` ´ ` 
cho chien uong nc. Roi Gia-cop hon Ra-chen va noi cho nang biet
` ` ` ` ˜ `  `
mınh la ai. Nang mng ro va i ve nha
´ `
noi cho cha la La-ban hay tin.
 ´  
La-ban rat sung sng biet Gia-cop 
` ˆ `  ´
lai
 nha ong. Va khi Gia-cop hoi ci
ˆ ` ˆ ˆ ˆ 
Ra-chen, La-ban vui mng. Tuy nhien, ong yeu cau
 ` ˆ ˘ ´ 
Gia-cop lam viec  bay nam trong canh ong cua
ˆ ` ˆ  ˆ   ˆ 
ong. Vı yeu men Ra-chen rat nhieu nen Gia-cop
ˆ `  `
´  
nhan  li. Nhng en khi lam le ci, em biet ieu
` ˆ
gı xay ra khong?
´ ´ ` ˆ 
La-ban ga con gai ln la Le-a cho Gia-cop thay
` ˆ ˆ  ` `
vı ga Ra-chen cho ong. Khi Gia-cop bang long lam
ˆ ˆ ˘ ˜ ` ˜
viec  cho La-ban them bay nam na thı La-ban cung
ˆ ` ` ˜ `  ´ ´
ga Ra-chen lam v chang na. Thi ay Ðc Chua
` ´ ` ˆ ´  `
Tri cho phep an ong co nhieu v.  Nhng thi
` ´ 
` `
nay thı, nh Kinh Thanh cho thay, moi ngi an
ˆ ´ ´ ˆ ˆ
ong chı c  phep co mot  v thoi.
´
´
Sang-the Ky 29:1-30.
´ `
GIA-COPˆ CO GIA ÐINH 19
ÐONG CON
˜ ` ` ˆ ` ´ `  ` ˆ
H ˆ
khong? Chung ta hay hoc
AY nhın gia ınh ong ao nay. Ðo la 12 con trai cua Gia-cop. Va ong
˜ ´
cung co con gai na. Em co biet ten ngi con nao cua Gia-cop
´ ˜
´ ˜
 ˆ
´
ˆ

`
ˆ
`
` ` 
 biet ten mot  vai ngi.
ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ ` ˆ 
Le-a sinh c  Ru-ben, Si-me-on, Le-vi va Giu-a. Khi Ra-chen thay
` ˆ `  ˆ ` ´ ´ ` `
mınh khong con, nang buon lam. Vay  nang sai t gai cua mınh la Bi-la
 ´  ` ` ` ´ 
en vi Gia-cop, va Bi-la sinh c  hai con trai la Ðan va Nep-ta-li. Roi
ˆ ˜ ` ´ ´ ` `  ´  `
Le-a cung sai ngi t gai cua mınh la Xinh-ba en vi Gia-cop, va Xinh-ba
´ `  ` ˆ ˆ ˜ `
sinh c  Gat va A-se. Cuoi cung Le-a sinh them c  hai con trai na la
` ˆ
Y-sa-ca va Sa-bu-lon.
` ˆ ˆ ` ˘ ˆ ` ˆ ´
Sau cung, Ra-chen sinh c  mot  con trai. Nang at  ten con la Gio-sep.
` ´ ˜   ˆ  ˆ ´ ` ` ˜ `
Sau nay chung ta se hoc  biet nhieu them ve Gio-sep, vı chang se tr thanh
ˆ `  ˆ ` `  ˆ `
mot  ngi rat quan trong.  Ðay la 11 ngi con cua Gia-cop khi ong con
 ´ ˆ `
song vi cha cua Ra-chen la La-ban.
 ˜ ´ ` ´ ´ ´  ˆ ˆ
Gia-cop cung co vai con gai, nhng Kinh Thanh chı noi cho biet ten mot 
` ´ ˆ ` ˆ ˆ ` `
ngi con gai ong ma thoi. Ten nang la Ði-na.
 ´   ` ˜ `  ´ ˆ
Ðen luc Gia-cop quyet  inh t gia La-ban ma tr ve x Ca-na-an. Vay 
ˆ ´ ` ˆ ` ´ ` ˆ ` ´ ˆ 
ong gom gop ca gia ınh ong ao cung cac an chien va thu vat  nhieu
 ˆ `
lam e len ng i xa.
 ` ` ˆ ˆ `  ´ ˆ `
Sau khi Gia-cop va gia ınh ong len ng ve x Ca-na-an mot  thi
` ˆ ˆ ´ ˜ ´ ´ ` 
gian, thı Ra-chen sinh c  mot  a con trai na. Luc o gia ınh Gia-cop
` ˆ ˜ ´ ˘ `  ` ` `
ang  doc  ng. Ra-chen  c kho khan, va cuoi cung va sinh con thı
`  ´  ˘ ˆ ´ `
nang chet. Nhng a con nho khoe manh.  Gia-cop at  ten no la
ˆ
Ben-gia-min.
´  ´ ˆ `  ` ´
Chung ta muon nh ten 12 ngi con trai cua Gia-cop vı ca nc
ˆ ` ` ˆ  ´ ˆ ˆ
Y-s-ra-en t ho ma ra. That  the, 12 chi phai Y-s-ra-en c  goi  bang ten
` `  ` ` ˆ ´ ´ ` 
mi ngi con cua Gia-cop va hai ngi con cua Gio-sep. Y-sac con song
ˆ  ˘  ´ ´ ´ ` ` ˆ
them nhieu nam sau khi tat ca cac a chau trai nay sinh ra, va han ong
´ ` ´  ´ ˆ  ´ ˜
sung sng lam vı co nhieu chau noi  nh the. Nhng chung ta hay xem
 ˜ ´ ´ ´ ˆ `
ieu a xay ra cho a chau gai cua ong la Ði-na.
´
´
Sang-the Ky 29:32-35; 30:1-26; 35:16-19; 37:35.
ÐI-NA BI TAI HOA
 20
´  ˘ ˆ ` ˘  ˆ ´
M CO thay Ði-na i tham ai khong? Nang i tham may co gai
E  ´

song trong x Ca-na-an. Cha nang co vui ve ieu o khong?
Ðe giup tra li cau hoi nay, hay th nh lai
` ˆ
´
` ˜
`
´
´
´
  ´
`
ˆ
´
 Ap-ra-ham va Y-sac
˜ `  ` ` ´
nghı gı ve an ba x Ca-na-an.
´ ´  ` ´ ´ ˆ ´ ` ´
Ap-ra-ham co muon con trai la Y-sac ci mot  con gai nao  x
ˆ ˆ ˆ ˆ  ´ ` ˆ ´
Ca-na-an khong? Khong, ong khong muon. Y-sac va Re-be-ca co
 `  ´ ˆ ´ ` ˆ
muon con trai la Gia-cop ci mot  con gai Ca-na-an nao khong?
ˆ ˆ  ´  ˆ
Khong, ho khong muon. Em co biet tai  sao khong?
´ ` ` ˆ ` ` ´  ˆ `
Ðo la vı dan Ca-na-an nay th cac than gia. Ho khong phai la
˜ `   ` `  ` ˆ ` ˜
nhng ngi tot e lam v,  lam chong, va ho khong phai la nhng
`   ` ˆ ´ ´  
ngi tot e lam ban.  Vay  chung ta co the tin chac rang Gia-cop
˜ ˆ ` ´ ˆ ` ´ ´ ˆ ´
han a khong bang long cho con gai ong lam ban  vi cac co gai
` ˆ
Ca-na-an nay au.
` ´ ˆ ˜ ´  ˜ ` ˆ
Va ung vay  Ði-na a bi tai hoa.  Em co thay ga an ong trong
` ` ` ˆ ˆ ` ˆ `
hınh nay nhın Ði-na khong? Ten han la Si-chem. Mot  ngay kia khi
 ˘  ` ´ ` ˘ ´
Ði-na en tham, Si-chem nam lay Ði-na va ep nang an nam vi
 ` ` ˆ ` ´  ´ ´  ˘
han. Ðieu nay la bay  ba,  vı chı co v chong mi co quyen an nam
´ ` ˆ ˆ ´ ` ` ` ˜
vi nhau ma thoi. Viec  ac nay ma Si-chem lam cho Ði-na se a
 ´ ˜
en tai hoa  khac na.
´ ˆ ˜ ˆ
Khi cac anh em cua Ði-na hay tin viec  a xay ra, ho gian  lam.
` ` ˆ ˆ ` ˆ ˆ 
´
Hai ngi trong ho la Si-me-on va Le-vi gian  en noi ho xach
` ` ` ` ` ˆ ´ ˜ ` `
gm vao thanh va thınh lınh ot  kıch nhng ngi nam. Ho va
  `  ˜ ` ´
anh em ho giet chet Si-chem va tat ca nhng ngi nam khac.
 ˆ ´ ˜ `  ´ ´
Gia-cop gian  cac con a lam ieu ac o.
´ ` ` ˆ ´ ` ` ` ´
Cac tai hoa  nay khi s t au? Ðo la bi vı Ði-na lam ban  vi
˜ ˆ ˆ ˆ ´ ´ ´ ` ´
nhng ke khong vang theo luat  phap Ðc Chua Tri. Chung ta
ˆ  ` ´ ˜   ˆ
khong muon lam ban  vi nhng ke the ay, phai khong?
´
´
Sang-the Ky 34:1-31.
´  ˆ ´
CAC ANH´ CUA ` GIO-SEP 21
GHET CHANG
˜ ` ` ` ´   ˜ ` ˆ `
H `
AY nhın xem chang trai nay co ve buon ba va tuyet
` `
Chang la Gio-sep. Cac anh chang va mi ban chang cho nhng
ngi nay ang i xuong x E-dıp-to. Tai
`
ˆ ´

´
´ ˆ ´
`
ˆ
`
´
´
`
´
 vong
`
˜ `
 lam sao.

ˆ ˆ
˜
 o chang se lam no le.  Tai 
´ ` ´ ˜ ` ˆ ´ ` ´ ` `
sao cac anh cung cha khac me a lam chuyen  ac nay? Ðo la vı ho ghen
´ ˆ ´
ghet Gio-sep.
`  ´ ˆ ´   ˆ  ` ´  ´
Cha ho la Gia-cop thıch Gio-sep rat nhieu. Ong to long u ai oi vi
` ´ ` ˆ ´ ´ ` ˆ `
chang bang cach may cho chang mot  cai ao dai that  ep.  Khi mi
`  ˆ ´   ˆ ´   ˆ `
ngi anh cua Gio-sep thay Gia-cop thng Gio-sep nhieu en o nao,
` ˆ ` ` ´ ˆ ´ ˜ ´ ˆ ´
thı ho am ra ghen tng va thu ghet Gio-sep. Nhng cung co mot  ly
´  ´ `
do khac khien ho ghet chang.
ˆ ´ ´    ˆ ´  ´
Gio-sep co hai giac m. Trong ca hai giac m Gio-sep thay cac anh
` `  ´ ˘ ` ˆ ´
´ 
chang quı xuong trc mat  chang. Khi Gio-sep ke cho ho nghe cac giac
` ` ´ `  ˜
m nay, ho cang ghet chang nhieu hn na.
  ˆ ` ´  ˆ ´ ˘ ˆ
The roi mot  ngay kia, khi cac anh cua Gio-sep ang chan chien
 
cua cha ho,  Gia-cop sai
ˆ ´ `
Gio-sep i xem ho lam
ˆ ´
viec  ra sao. Khi cac
ˆ ´  `
anh Gio-sep thay chang
´ ` `
i ti, vai ngi trong
´ ´ ˜
ho noi: ‘Chung ta hay
 ´
giet no!’ Nhng anh
´  ` ˆ
l n nh at l a Ru-b en
´ ` ` `
noi: ‘Ðng, ng lam
ˆ ` 
vay!’  Thay vı the, ho
ˆ ´ ` ˘
nam Gio-sep va quang
`  ˆ ´ 
chang xuong mot  cai ho
´  
can  nc. Roi ho ngoi
 ` ˆ ` `
xuong ban luan  lam gı
´ `
vi chang.
` ´  ´ ˆ  ` ´ ˆ ` ´ ´ ´ ´
Vao luc ay co mot  so ngi Ich-ma-en t xa ti. Giu-a noi vi cac
` ´ ´ ˜ ´ ´ ` ´ ˆ `
anh cung cha khac me:  ‘Chung ta hay ban no cho ngi Ich-ma-en’. Va
` ˆ ´ ˆ ´ ´ ´ ´ ˆ `  ˆ `
ho lam nh vay.  Ho ban Gio-sep vi gia 20 nen bac.  That  la toi te va
` `
tan nhan lam sao!
´  ˆ ´ ˜ ´ ` ´  ˆ ˆ `
Cac anh cua Gio-sep se noi gı vi cha ho?  Ho giet mot  con de va
´ ´ ´  ˆ ´   ´ ˆ 
nhung cai ao ep  cua Gio-sep nhieu lan trong mau con de. Roi ho em
´   ` `  ` ´ ´
ao ay ve nha a cho cha ho la Gia-cop va noi: ‘Chung con
˜ ˘ ´ ` ´  ´ ` ´ ´ 
a nhat  c  cai nay. Cha xem coi co phai o la cai ao cua
ˆ ´ ˆ
Gio-sep khong’.
   ˆ ˆ ˆ ´ ˆ  ˆ
Gia-cop thay qua that  nh vay.  Ong khoc: ‘Thoi roi, mot 
´ ˜ ˜  ˆ ´ ` ´ ´ `  ` ´
con thu d a giet Gio-sep’. Va o chınh la ieu ma cac anh
 ˆ ´     
cua Gio-sep muon cha ho tin. Gia-cop buon nhieu, nhieu
ˆ ´  ` ˆ ´ ˆ
lam. Ong khoc than nhieu ngay. Nhng Gio-sep khong
 ´ ˜ ˆ `  ´ `
chet. Chung ta hay xem chuyen  gı xay ra tai  x chang bi

dan i.
´  ´
Sang-the Ky 37:1-35.
ˆ ´  `
GIO-SEP BI BO TU 22
ˆ ´ ´ ´ 
 ˆ ´ ˆ ´ `
IO-SEP mi co 17 tuoi khi bi dan xuong E-dıp-to. Tai  o chang bi
G ´
ban cho mot
ˆ ´ ˆ
ˆ `
 ngi kia ten la Pho-ti-pha. Pho-ti-pha lam viec
` ˆ
ˆ ` ˆ ˆ ` ˆ
 cho
vua E-dıp-to, goi  la Pha-ra-on.
ˆ ´ ´ ` ˆ ` ˆ ˆ ˆ ´ ´
Gio-sep chiu  kho lam viec  cho chu la Pho-ti-pha. Vay  khi Gio-sep ln
ˆ ˆ ` ˘ ´ ` ˆ ˆ `
len, Pho-ti-pha giao cho chang cham soc ca nha ong. Vay  thı tai  sao
ˆ ´ ` ˆ  ` ` ˆ
Gio-sep  trong tu ay? Ay la vı v cua Pho-ti-pha.
ˆ ´ ´ ˆ  ` ˆ  ` ˘
Gio-sep ln len rat ep  trai, va v cua Pho-ti-pha muon chang an
´ ` ˆ ´  `  `  ` ` ˆ
nam vi ba ta. Nhng Gio-sep biet lam the la quay, va chang khong
ˆ ˆ ˆ    ` ` ´
chiu.  V cua Pho-ti-pha gian  lam. Vay  khi chong ve en nha, ba ta noi
 ´ ˆ ` ´ ˆ ´ ˜ ˘ ´ ´
doi vi ong ma rang: ‘Cai thang Gio-sep kia a bat em an nam vi no
 ˆ ` ˆ ˆ ˆ ´ ˆ ˆ
ay!’ Pho-ti-pha tin v,  va ong ta gian  Gio-sep lam. Vay  ong ta cho
` ` `
ngi bat chang bo tu.
ˆ `  ˆ ´ ` `  ˆ ˆ
Chang bao lau sau ngi cai nguc  thay Gio-sep la ngi tot. Vay  ong
` ´  ` ˆ ´ ´ ˜ `
ta giao cho chang coi soc het moi  tu nhan khac. Sau o na thı
ˆ  ˆ ´ ˆ `   ˆ `
Pha-ra-on noi gian  vi quan dang ru  va quan au bep cua ong, va
ˆ ˆ
` ` ´ ˆ  ˘ ˆ
bat giam ho.  Mot  em no moi ngi nay co mot  giac m ac  biet 
ˆ   ´ ˜ ` ` ˆ ˆ ´ ´
nhng lai  khong hieu giac m co nghıa gı. Ngay hom sau Gio-sep noi:
˜  ˆ  ˆ `  ˆ ´ `
‘Hay ke toi nghe giac m cua hai ong i’. Va khi ho ke, Gio-sep nh
´ ´ ` ´ ˆ ´ ´ ˜ 
Ðc Chua Tri giup nen giai thıch y nghıa giac m cua ho. 
ˆ ´ ´ ´ ˆ ` ˜ ˆ ˜
Gio-sep noi vi quan dang ru:  ‘Ba ngay na ong se c  tha ra,
` ˆ ˜ ` ˆ ˆ ˆ ˆ ´ ´
va ong se lam quan dang ru  tr lai  cho Pha-ra-on’. Vay  Gio-sep noi
ˆ ` ˆ ˆ ´ ´ ´ ˆ  ˆ ` ˜
them: ‘Khi nao ong ra khoi ay, nh noi vi Pha-ra-on ve toi, va hay
´ ˆ  ` ˆ ´ ´ ´   ˆ
giup toi ra khoi chon nay’. Nhng Gio-sep noi vi quan au bep: ‘Noi 
` ˜ ˆ ˜ ´  ˆ
trong ba ngay na Pha-ra-on se sai chem au ong’.
` ˆ ´ ˆ ´ ˜ ´ ˆ
Ba ngay sau s viec  xay ra ung nh Gio-sep a noi. Pha-ra-on sai
´   ˆ ˆ `
chem quan au bep. Tuy nhien, quan dang ru  c  tha ra khoi tu
`  ˆ ˆ ˆ  ˆ
va bat au dang ru  cho vua tr lai.  Nhng ong ta quen het moi  viec 
 ˆ ´ ˆ ˆ ´ ´ ˆ  ` ` ˆ ´
ve Gio-sep! Ong ta khong noi vi Pha-ra-on ve chang, va Gio-sep phai
 ` ´
´
tiep tuc   tu. Sang-the Ky 39:1-23; 40:1-23.
´  ˆ
CAC GIAC M CUA PHA-RA- ON 23

˘ ˆ ` ˆ ´
` ` ˆ ˜
H 
AI nam troi qua, va Gio-sep van con  tu. Quan dang ru

thay hai giac m rat ac


ˆ
khong nh en chang. Roi mot

´ 
 ˘
`
 biet,
ˆ

` ˆ
ˆ
 va ong t hoi co nghıa gı. Em co
ˆ
 em no Pha-ra-on nam ngu
´ ˜
ˆ
`

 a

´
 ˆ ˆ ˆ ´ ˆ ˆ
thay ong ang nam ngu  ay khong? Sang hom sau Pha-ra-on cho
˜ ` ˆ ´ ˆ  `  ˜ 
goi  nhng nha thong thai cua ong en va ke ho nghe nhng ieu
` ˆ ˜  ˆ ` ` ´ 
ma ong a nam m thay. Nhng ho khong tai nao noi cho vua biet
´  ´ ˜ `
cac giac m cua vua co nghıa gı.
 ` ˆ ´  ˆ ´ ˆ ´ ´
Bay gi quan dang ru  cht  nh en Gio-sep. Ong ta noi vi
ˆ   ` ` ´ ˆ ` ` ˆ 
Pha-ra-on: ‘Hoi ha than con  tu co mot  ngi an ong kia biet
˜ ´  ˆ `
giai nghıa cac giac m’. Pha-ra-on sai ngi

ˆ ´ 
dan Gio-sep ra khoi nguc  lien.
ˆ  ˆ ´ ´ 
Pha-ra-on ke cho Gio-sep nghe cac giac m
ˆ
 ` ˆ `
cua ong: ‘Tram thay bay con bo map  map  va
˜ 
 `  
ep  e. Roi tram thay bay con bo rat gay
ˆ `  ´ ` ´ `  
guoc  va xau xı. Va cac con bo gay nuot chng
 ˆ
may con map. 
 ´
 ´
‘Trong giac m th hai tram thay bay gie
´ ` ´ `  ˆ ˆ
lua tron tria,  chın vang tro ra tren mot  ngon 
´ 
 ´ ´ ´ ´ ´ ` ´ ´ ´ ´
lua. Roi tram thay bay gie lua lep xep,  heo ua. Va cac gie lua lep
 ´ ´ 
xep  nuot chng bay gie lua tot ti’.
ˆ ´ ´ ´ ˆ  ´ ` ˆ ˜
Gio-sep noi vi Pha-ra-on: ‘Hai giac m co cung mot  nghıa. Bay
` ˆ ` ´ ´ ` ˜ ` ˘ `
con bo map  map  va bay gie lua tron tria  nghıa la bay nam, va bay
`  ˆ ` ´ ´ ´ ˜ ` ˘ ´ ˜
con bo gay guoc  va bay gie lua lep xep  nghıaˆ la bay nam khac. Se
´ ˘  ˆ  ˘ ´ ´ ˆ  ˜ ´
co bay nam trong c  d dat  o an tai  x E-dıp-to. Roi se co bay
˘   ´  ˘
nam trong c  rat ıt o an’.
ˆ ˆ ´ ´ ´ ˆ ˆ ˜ ˆ ` ˆ
Vay  Gio-sep noi vi Pha-ra-on: ‘Be ha hay chon  mot  ngi khon
` ` ´ ˆ ˆ ´  ˘
ngoan va giao cho ngi o nhiem  vu thau gop o an trong bay
˘ `  ˆ ´ ˜ ˆ  ˘ ˜ ˘
nam c  mua. Roi dan chung se khong thieu an trong nhng nam
 `   ˜   ´
that mua ke tiep khi se trong c  rat ıt
 ˘
o an’.
ˆ ´ ´  ` ` ˆ
Pha-ra-on thıch y kien nay. Va ong chon 
ˆ ´ ` ˆ ´ ` ˜ 
cho Gio-sep lam quan thau gop va d tr o
˘ ˆ ` ˆ ´ `
an. Sau Pha-ra-on thı Gio-sep tr thanh
`  ´ ˆ ´ ˆ
ngi quan trong  nhat tai  x E-dıp-to.
´ ˘ ´ ´ ` ˆ ´
Tam nam sau, khi co nan  oi thı Gio-sep
 ˆ  `  ´  `
thay mot  so ngi i en. Em co biet ho la
ˆ ` ` ` `
ai khong? Ho la mi ngi anh cua chang
 `  ˜  ´
ay! Cha ho la Gia-cop a sai ho xuong x
ˆ ´ ˆ ` `   ˘
E-dıp-to vı nha ho  Ca-na-an het o an.
ˆ ´ ˆ ´ `
Gio-sep nhan  ra cac anh, nhng ho thı
ˆ ˆ ` ´ ´ 
khong nhan  ra chang. Cac em co biet tai  sao
ˆ ´ ` ` ˆ ´ ˜ ´  ` ` ˘  ´ ´
khong? Ðo la vı Gio-sep a ln roi, va chang mac  quan ao khac
 ´
kieu vi ho. 
ˆ ´ ´ ` ` ˜ `  ´
Gio-sep nh lai  khi con nho chang a tng nam m thay cac anh
 `  ´ ˘ ` ´ ´ ˜ ˆ ` 
en quı xuong trc mat  chang. Em co nh a oc  chuyen  nay roi
ˆ ˆ ˆ ´ ´   ` ´ ´ ´ ` ˜ ´
khong? Vay  Gio-sep co the hieu la chınh Ðc Chua Tri a phai
`  ´ ˆ ´ ˆ ` ` ˆ ´  ˜
chang xuong x E-dıp-to, va chac han vı mot  ly do tot. Em nghı
ˆ ´ ` ` ˆ ´ ˜ ´
´
Gio-sep lam gı ay? Chung ta hay xem. Sang-th e Ky 41:1-57; 42:1-8; 50:20.
ˆ ´  ´ `
GIO-SEP TH CAC ANH MINH 24
ˆ ´   ` `
`  ˆ ` `

IO-SEP muon biet mi ngi anh van con toi te va tan nhan nh
G 
´
trc kia khong. Vay
ˆ
ˆ
 
ˆ ˆ ´ ´
 ong noi: ‘Cac ngi la tham t. Cac ngi
´ `
` ´ ´
en ay do xem iem yeu cua x nay’.
´ ˆ ˆ ´ ˆ ` ´ ´ ˆ `
Ho noi: ‘Khong au, chung toi chang phai la tham t. Chung toi la
˜ ` ˆ ` ´ ˆ ` ´ ´ ˆ ´
nhng ngi thiet  tınh. Chung toi la anh em vi nhau. Chung toi co
` ˆ ` ` ˆ ` ˜ ` `  `
12 ngi. Nhng mot  ngi thı khong con na, va ngi tre nhat thı
` ´ ´ ˆ
 nha vi cha chung toi’.
ˆ ´ ` ˆ ˆ ` ` ˆ ` ˆ ˆ
Gio-sep gia v khong tin ho.  Ong bo tu ngi anh ten la Si-me-on,
`   `  ˘  ` ˆ ´ ´
va e cho may ngi kia ch o an ve nha. Nhng ong noi vi ho:  ‘Khi
´ ´
´ ´
cac ngi tr lai,  cac ngi phai dan theo em ut cua cac ngi’.
 ´ ` ´ ` ´ ´ `  ˆ
Khi ve ti nha  x Ca-na-an thı ho noi vi cha la Gia-cop moi  viec 
˜   ˆ ´ ˆ ´ ˆ ` ` ˆ `
a xay ra. Gia-cop buon lam. Ong khoc: ‘Gio-sep khong con, va bay gi
` ˆ ˆ ˜ ˆ ` ˜ ˆ ´
´
thı Si-me-on cung khong con na. Ta khong cho cac con dan con ut ta
` ˆ ˆ  ˘   
la Ben-gia-min i au’. Nhng khi o an bat au can,  Gia-cop e cho

ˆ  ˆ ´ ˆ  ´  ˆ  ˘ ˜
ho dan Ben-gia-min xuong E-dıp-to e co the mua them o an na.
ˆ ` ˆ ´   ` ˆ ´ ˆ  ´
Bay gi Gio-sep thay may ngi anh cua ong ti. Ong rat sung sng
˘ ˘ ´ ` ` ˆ ˜ ˆ ˆ 
gap  mat  em ut mınh la Ben-gia-min. Dı nhien, khong ai trong ho biet
` ` ˆ ´ ` ˆ ˆ ´ ` ˆ   `
vi quan nay la Gio-sep ca. Gi ay Gio-sep lam mot  ieu e th mi
` ` ´
ngi anh cung cha khac me. 
ˆ ˆ ´   ˘ ` ´ ˆ ˜
Ong sai toi t ong ay o an vao cac bao cua ho.  Nhng ong cung
´ ´ ˘ ˆ ˆ ` ˆ `
sai bo cai chen bac  ac  biet  cua ong vao trong bao cua Ben-gia-min ma
ˆ  ˆ ` ˆ ˜
khong cho ho biet. Sau khi ca thay ho len ng i c  mot  quang
ˆ ´ `  ˆ ´ ˆ ´
ngan, Gio-sep sai ngi uoi theo ho.  Khi chan  bat c  ho,  cac toi t
´ ´ ´ ˘ ´ ´
noi: ‘Tai  sao cac ngi dam an cap cai chen bac  cua chu ta?’
   ´ ´ ˆ ` ´ ˘ ´ ´
Tat ca may anh em eu noi: ‘Chung toi nao co an cap cai chen cua
` ˆ   ˆ ` ` ´ ´ ´ ˆ ` `
ngi au. Neu may ong ma tım c  cai chen o tren ngi nao trong
´ ˆ ` ´  ´
chung toi, thı c giet ke o i’.
ˆ ´ ˆ ´ ´   ´ ` `  ´ ´
Vay  cac toi t luc  xet het tat ca cac bao, va ho tım thay cai chen
ˆ  ` ˆ ˆ ´ ˆ
trong bao cua Ben-gia-min, nh em thay trong hınh ben ay. Cac toi
´ ´ ˜ ` ´ ´    ˆ
t noi: ‘Nhng ngi khac co the tiep tuc  ra ve, nhng Ben-gia-min
´ ˆ ` ` ˜ ` ` ˆ
phai i theo chung toi’. Mi ngi anh se lam gı ay?
  ˆ ` ` ˆ ´ ˆ ´ ´
Het thay ho eu theo Ben-gia-min ma tr lai  nha Gio-sep. Gio-sep noi
´  ´ ´   ` ˆ
vi ho:  ‘Het thay cac ngi co the i ve nha, nhng Ben-gia-min phai
` ˆ ˆ
 lai  lam no le cho ta’.
 ` ´ ˆ  ` ´  ˆ  ` ` ˆ ´
Bay gi Giu-a mi len tieng, va noi: ‘Neu toi ve nha ma khong co
´ ` ˆ ˜   ` ` ˆ  ´ ˆ
a tre nay theo, cha toi se chet mat vı ngi yeu men no lam. Vay 
` ˆ ` ˆ ˆ ´ ` 
xin quan vui long cho toi lam no le,  nhng xin cho a tre nay tr ve
`
nha’.
ˆ ´ ´   ´ ˜  ´ ` ˆ ` 
Gio-sep co the thay cac anh a thay oi tanh tınh. Ho khong con toi
ˆ ` `
˜ ´ ˜ ˆ ´ ` ` ˆ `
te va tan nhan nh xa na. Chung ta hay xem Gio-sep lam gı bay gi
ˆ ´
´
ay. Sang-the Ky 42:9-38; 43:1-34; 44:1-34.
 `
CA GIA ´ ÐINHˆ D ON
´  ˆ ÐEN 25

X E-DIP-TO
ˆ ´ ˆ   ` ˜ `  ´ ˆ
IO-SEP khong the cam long c  na. Chang bao tat ca cac toi
G ˆ
´
t lui ra khoi phong. Khi mot
´ ´
len khoc. Chung ta co the tng tng

´
`

ˆ

`
´
´
 mınh vi cac anh em, Gio-sep bat
cac anh em chang ngac
´
`
ˆ ´
 nhien
ˆ

ˆ

´
` ˆ  ` ´  ` ` ´
qua oi, vı ho khong biet tai  sao chang khoc. Cuoi cung chang noi:
ˆ ` ˆ ´ ˆ `  ˆ
‘Toi la Gio-sep. Cha toi con song khong?’
´ ` ˆ 
ˆ ´ `
Cac anh em chang ngac  nhien en noi khong noi ra li. Ho s. 
ˆ ´ ´  ˆ  ` ´ ˆ
Nhng Gio-sep noi: ‘Xin lai  gan ay’. Khi ho lai  gan, chang noi: ‘Toi
` ˆ ´ ` `  ´ ´  ´ ˆ ´ ˆ ´
la Gio-sep, ngi em ma hoi xa cac anh ban xuong x E-dıp-to o’.
ˆ ´  ´  ´ ´ ´ ´ ` ` 
Gio-sep tiep tuc  noi t te: ‘Cac anh ch t trach moc lam gı ve
ˆ ˜ ´ ˆ  ˆ ˆ ` ´ ´ ´ ` ˜
chuyen  a ban toi xuong ay. That  ra thı chınh Ðc Chua Tri a gi
ˆ  ˆ  ´  ` ˆ ˜ ˆ ` 
toi xuong ay e cu song moi  ngi. Pha-ra-on a phong toi lam te
´ ´ ˆ ˆ ˆ ` ˜  ` ´ ˆ
tng cai tri ca x ay. Vay  bay gi hay mau mau ve nha vi cha toi
` ´  ˆ ` ´ ˜ `  
va noi cho cha biet chuyen.  Va cac anh hay mi cha xuong song 
ˆ
ay’.
 ˆ ´ ` ˆ ´ `  ˘ `
Roi Gio-sep choang tay ra om cac anh em, chang siet chat  ho va
ˆ  ˆ ´ ´ ˆ ´ 
hon ho het thay. Khi Pha-ra-on hay tin co cac anh em Gio-sep en,
´ ´ ˆ ´ ˆ ´ ` `
vua noi vi Gio-sep: ‘Cho ho em xe co i rc cha ho va gia ınh
 ˆ ˜ `    ´
ho xuong ay. Ta se cho ho  vung at tot nhat trong khap x
ˆ ´ ˆ
E-dıp-to’.
˜ ` ´ ˆ ˆ ´   ˆ ´ ˘
Ho a lam ung vay.  Ni ay em co the thay Gio-sep gap  lai  cha
` ` `  ´ ˆ ´ ˆ
khi ngi cung ca nha don  en x E-dıp-to.
`   ˆ ´  ´ `
Gia ınh Gia-cop nay rat ong ao. Tınh ca Gia-cop, cac con va
´ ´ ` ´ `  ´ ˆ ´ ˆ `
cac chau thı co ca thay 70 ngi don  en x E-dıp-to. Nhng ngoai
`  ` ` ´ ˜  ˆ ´ ˜  ˜
ra con may ngi v cua ho va co le nhieu toi t na. Tat ca nhng
` ` ˆ ˆ ´ ˆ ´ ˆ ` ˆ ˆ
ngi nay lap  nghiep  tai  x E-dıp-to. Ho c  goi  la dan Y-s-ra-en,
` ´ ´ ` ˜  ˆ  `
vı Ðc Chua Tri a oi ten Gia-cop thanh
ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ ˘
Y-s-ra-en. Dan Y-s-ra-en tr nen dan ac 
ˆ ´ ´ ` ´ ˜ 
biet  cho Ðc Chua Tri, nh chung ta se thay
`
sau nay.
´
´
Sang-the Ky 45:1-28; 46:1-27.
´ `
GI´ OP TRUNG
´ ´ TH ANH` 26
VI ÐC CHUA TRI
´  
M CO cam thay buon cho
E ˆ ˆ
ngi benh
Ten ong la Giop, va ngi an
`
`
ˆ

´
n
`
`
ay kh
`
ˆ
ong?
`
` ` ` ˆ ´ 
ba nay la v ong. Em co biet
` ´ ` ´ ´ ˆ
ba ta noi gı vi Giop khong?
˜  ´ ´
‘Hay nguyen rua Ðc Chua
` `  ˜
Tri va chet i’. Hay xem tai 
` ´  `
sao ba ta lai  noi nh the, va
´  
tai  sao Giop au kho nhieu

the.
´ ` ˆ `
Giop la mot  ngi trung
` ˆ ` ´ ˆ ˆ
thanh vang li Ðc Gie-ho-va.
ˆ  ´ ´ ˆ
Ong song tai  x Ut-x, khong
´ ´ ˆ ˆ
xa x Ca-na-an. Ðc Gie-ho-va
ˆ  ´ ´
yeu men Giop lam, nhng co
´ `  ´
ke ghet ngi. Em biet ke o
` ˆ
la ai khong?
´ ` ˜ ´ ` ˆ ´ ´ ´ ´ ˆ ˆ
Ðo la Sa-tan Ma-quı. Hay nh, Sa-tan la thien s ac ghet Ðc Gie-ho-va.
´ ` ˆ ˜ ` ´ ˆ ˆ ` ˜
Han xui giuc  c  A-am va E-va cai li Ðc Gie-ho-va, va han nghı han
˜ ´   ` ´ ˜ ` ´ ˆ ˆ ˜
cung co the khien cho moi  ngi khac cai li Ðc Gie-ho-va na. Nhng han
´ ` ˆ ˆ ˜ ˜   ` ` ˆ ` ` `
co lam c  khong? Khong. Hay nghı en nhieu ngi an ong va an ba
` ` ´ ˜  ´   ˆ ˆ
trung thanh ma chung ta a hoc  biet. Em co the ke ten c  bao nhieu
`
ngi?
 ` ˆ ´  ´ ˆ ´ ˆ ´ ` ` `
Sau khi Gia-cop va Gio-sep chet  x E-dıp-to, Giop la ngi trung thanh
 ´ ´ ˆ ˆ ˆ ´  ´ ˆ ˆ  
nhat vi Ðc Gie-ho-va tren khap trai at. Ðc Gie-ho-va muon Sa-tan biet
ˆ   `  ˆ ´ ˆ ` ´ ˜
rang han khong the khien cho moi  ngi eu tr nen ac, vay  Ngai noi: ‘Hay
` ´ ˜ ` ` ´ 
nhın Giop. Hay xem ngi trung thanh vi ta biet bao!’
ˆ ˆ ´ ` ` ` ´ ´ ` ´ ´ 
Sa-tan lap  luan:  ‘No trung thanh vı Ngai ban phc cho no va no co nhieu
´   `   ˜ ´ ´ ´ ˜  `
th tot. Nhng neu Ngai lay i het nhng th o, no se nguyen rua Ngai
ngay’.
ˆ ´ ˆ ˆ ´   ˜ ´ ´
Vay  Ðc Gie-ho-va phan: ‘Cho ngi lay i het nhng th o. Cho ngi
`  ´ `  ` `  ` ´ 
lam moi  ieu ac ma ngi muon lam cho ngi. Ðe xem ngi co nguyen
˘ ˆ  ´
rua ta chang. Nhng ngi khong c  gi et Gi op’.
´   ´ ´  ` ` ˆ ` ` 
Trc nhat, Sa-tan khien Giop b i cp het an bo, chien va lac  a. Roi
 ` ` ` ´ ´ ˆ ˆ 
han giet mi ngi con trai va con gai Giop trong mot  tran  cuong phong.
   ´ ˆ ˆ  ´  
Ke en, Sa-tan khien Giop b i mot  benh  khung khiep. Giop au kho nhieu
´ ` ´ ´ ´ ´ ` ˜  ´ ´
lam. Ðo la ly do tai  sao v 
 Gi op n oi v i ng i: ‘H ay nguy en rua Ð c Ch ua
` `  ´  ˆ `  ˜ ´ `
Tri va chet i’. Nhng Giop nhat  inh khong lam the. Cung co ba ngi
´  ´ ´ ` ` ˜ ˘ ´ ´

ban  gia cua Giop en noi vi ngi rang ngi a an  ac. Nhng Giop van
˜ `
gi s trung thanh.
 ´ ` ´ ˆ ˆ  ´ ` ´ ` ´
Ðieu o lam Ðc Gie-ho-va rat sung sng, va sau o Ngai ban phc cho
´ ´   ` ˜ ` ˜ ˆ ` ˆ ´
Giop, nh em co the thay trong hınh ve. Ngai cha cho ong lanh benh.  Giop
´ ˆ ` ` ˜ ` ´  ` ˆ ` ` 
co them mi ngi con ep  na, va co lai  nhieu bo, chien va lac  a gap hai
  ´
lan hoi trc.
˜ ˆ ˆ ` ´ ´ ˆ ˆ ´ ˆ 
Em se luon luon trung thanh vi Ðc Gie-ho-va nh Giop khong? Neu em
` ´ ´ ` ˜ ˜ ´ ˜ ´  
trung thanh, Ðc Chua Tri cung se ban phc cho em. Em se co the song
` ` `  ´  ˜ ˆ ` ˆ
i i khi toan the trai at se tr nen xinh ep  nh vn E-en.
´
Giop 1:1-22; 2:1-13; 42:10-17.
ˆ ´
MOT
 VUA
´ ˆ AC ´ CAIˆ TRI 27
X E-DIP-TO
˜ ` ˆ ` ` ˆ ˜ `
HNG ke trong hınh ay ang bat ngi ta lam viec.  Hay nhın ke
N `
kia ang dung roi quat vao mot
ngi th thuoc
ˆ
`
`
 `

ˆ
 trong nhng ngi th.
`
˜
` ˆ
`
 Nhng
ˆ
˜
`
 gia ınh cua Gia-cˆ op va c  goi  la dan Y-s-ra-en. Va
˜ ` ˆ ` ˆ ´ ˆ ˆ ˆ ` ˆ ˆ
nhng ke bat ho lam viec  la dan E-dıp-to. Dan Y-s-ra-en lam no le cho
ˆ ˆ ´ ˆ ˆ ` ˜  `
dan E-dıp-to. Chuyen  nay a xay ra the nao?
` ˆ    ˘ ˆ  ´ ˆ ´ ˆ
Gia ınh ong ao cua Gia-cop song nhieu nam yen on tai  x E-dıp-to.
ˆ ´ ` `  ˆ ˜ ˘ ´ 
Gio-sep la ngi quan trong  nhat sau vua Pha-ra-on a cham soc en ho. 
 ˆ ´  ` ˆ ˆ ´ ˆ ` ´ ˆ ´ ˆ
Nhng roi Gio-sep chet. Va mot  Pha-ra-on mi len lam vua x E-dıp-to,
´ ` ˆ ´ ˆ ˆ
vua mi nay khong thıch dan Y-s-ra-en.
ˆ ˆ ´ ` ˆ ˆ ` ˆ ˆ ` ˆ ˘
Vay  Pha-ra-on ac nay bat dan Y-s-ra-en lam no le.  Va ong ta at  ho
´  ˜  ˆ ` `
´ ` ˆ
di quyen nhng ke toi te va tan nhan. Chung bat ngi Y-s-ra-en
` ˆ   ˆ ´ ` ˆ `
lam viec  rat cc  nhoc  e xay cac thanh cho Pha-ra-on. Nhng ngi
ˆ  ˘ ˆ ˆ ˆ ` ˆ ˆ ´ ˆ
Y-s-ra-en tiep tuc  gia tang ong them. Sau mot  thi gian dan E-dıp-to
ˆ ˆ ˜ ´ ˆ ` ´
s dan Y-s-ra-en se qua ong va qua manh. 
´  ˆ ` ` ˆ ˆ ´ ´ ´ ` ˜
Em co biet Pha-ra-on lam gı khong? Ong noi vi cac ba mu  e cho
´ ` ˆ ´  
´
cac ba me Y-s-ra-en rang: ‘Cac ngi phai giet chet moi a con trai
´ ` ´ ` ˜ `  ` ˆ 
sinh ra’. Nhng cac ba mu o la nhng ngi tot, va ho khong muon

giet tre s sinh.

ˆ ˆ  ˆ `  ˆ ´ ˜
Vay
 Pha-ra-on truyen lenh  nay cho het thay dan gian: ‘Cac ngi hay
´ ˆ ˆ `  ´ ` ´
bat cac con trai dan Y-s-ra-en va giet chung i. Chı cha cho cac con
´  ` ˆ ˆ ´ ˜ ´ ˆ ´ ˜
gai song ma thoi’. Lenh  o d tn  qua, phai khong? Chung ta hay xem
ˆ ´ ´  ´
ˆ ´ ˆ ´
mot  em be trai c  cu song ra sao nhe. Xuat E-dıp-to Ky 1:6-22.
 ˆ
EM NHO´ MOI-SE
28
ÐC
 CU SONG
˜ ` ´ ´ ` ´ ´ ` ´ ` `
M HAY nhın a be nay, no khoc va nam ngon tay ngi an
E ba ep
ˆ
`
 nay. Ðo la Moi-se. Em
ai khong? Ba la cong chua x E-dıp-to, con gai cua Pha-ra-on.
` ` ˆ
` ´ `
´
ˆ
´ ˆ ´
´
co biet ngi an ba ep
ˆ

´
`

` `
 nay la
ˆ
` `

ˆ   ´ ´ ` `
Me cua Moi-se giau con cho en khi no c  ba thang, vı ba
ˆ  ´ ` ˆ ´ ˆ  `  ` ´
khong muon no bi ngi E-dıp-to giet. Nhng ba biet ngi ta co
 ` ˆ ˆ ` ˜ `  ´
the tım ra Moi-se, vay  ba a lam nh sau e cu con.
`  ˆ ´ ˆ ` ´  ´ ˆ `
Ba lay mot  cai gio may va tret chai e nc khong vao c. 
 ` ˘ ˆ ´ ` ´ ´ ˆ
Roi ba at  Moi-se nam trong o, va tha cai gio trong am say  cao
` ˆ ` ˆ ˘  ´
ven b Song Ni-l. Mi-ri-am la chi cua Moi-se c  dan   gan o
` ˆ `
va xem viec  gı xay ra.
ˆ ´ ˆ  ˆ 
Chang bao lau con gai Pha-ra-on xuong Song Ni-l e tam.
` ` `  ´ ´ ˆ `  ˆ
Thınh lınh nang thay cai gio trong am say  cao. Nang lien goi  mot 
˜  ´ ´  ´  ˆ ´
trong nhng ay t gai: ‘Ði lay cai gio ay cho ta’. Khi cong chua
`  ˆ ´ ` ´ ˆ
m nap gio ra thı thay mot  em be xinh ep  lam sao! Em be Moi-se
´ ˆ ´  ` ˆ  ´ 
khoc, cong chua thay thng. Nang khong muon em be bi giet.
 ˘ ´    ` `
Roi Mi-ri-am ra mat.  Em co the thay em ay trong hınh nay.
´ ´ ´ ˆ ˆ ´ ´  `
Mi-ri-am noi vi con gai Pha-ra-on: ‘Cong chua co muon con i tım
ˆ ` ` ` ˆ ` ´ ˆ ´ ´ ` ` ˆ
mot  ngi an ba Y-s-ra-en lam vu nuoi a be nay gium cong
´ ˆ
chua khong?’
ˆ ´ ´ `
Cong chua noi: ‘, con i i’.
ˆ  ´ ˆ  ´
Vay  Mi-ri-am chay  mau ve noi cho me.  Khi me Moi-se en trc
˘ ˆ ´ ` ˆ ´ ´ ` ´ ` ` ˆ
mat  cong chua, thı cong chua noi: ‘Ba mang em be nay i va nuoi
´ ˜ ˆ
no cho ta, ta se tra cong cho’.
ˆ ˆ ˆ  ´ ` ` ˆ
Vay  me Moi-se nuoi nang chınh con mınh. Sau nay, khi Moi-se
´ ´  `
´  ´ ˆ ` ˆ ´
kha ln roi, ba dan no en cung con gai Pha-ra-on, nang nhan  no
` ˆ ´ ˆ ´ ˆ ` ˆ
lam con nuoi. Do o Moi-se ln len trong nha cua Pha-ra-on.

ˆ ´ ˆ ´
Xuat E-dıp-to Ky 2:1-10.
ˆ
TAI
 SAO MOI-SE CHAY
 TRON? 29
˜ ` ˆ  ´ ˆ ´ ˆ ´  

AY nhın Moi-se chay

ke kia uoi theo ong khong? Em co biet tai
ong khong? Chung ta hay xem tai
ˆ

´
ˆ
 tron khoi x E-dıp-to. Em co thay may

˜
ˆ ´
´

 sao ho muon giet
 
 sao nhe.
ˆ ´ ˆ ` ˆ ´ ˆ ´ ˆ
Moi-se ln len trong nha cua Pha-ra-on, vua cai tri x E-dıp-to.
ˆ ˆ ˆ `  ˆ `   ˆ 
Ong tr nen mot  ngi ratˆ khon ngoan va noi tieng. Moi-se biet
` ˆ ` ` ´ ˆ ˆ ˆ `
mınh khong phai la ngi E-dıp-to, nhng cha me that  cua ong la
˜ ` ˆ ˆ ˆ
nhng ngi no le Y-s-ra-en.
ˆ `  ˆ
Mot  ngay no khi 40 tuoi, Moi-se
 ˘ ˆ
quyet inh  i tham xem dan cua
ˆ  ˜ 
ong ra sao. Ho bi oi ai cc kho
´ ˆ  ˆ ` ˆ ´ ˆ
qua. Ong thay mot  ngi E-dıp-to
´ ˆ ˆ ` ˆ ˆ ˆ
anh ap  mot  ngi no le Y-s-ra-en.
ˆ ` ˆ
Moi-se nhın chung quanh, khi ong
ˆ  ´ ˆ ` ´
khong thay co ai canh, ong ben anh
` ˆ ´ ˆ ` ` ` ˘
ngi E-dıp-to, va ngi nay lan
  ˆ  ˆ
ra chet. Roi Moi-se giau thay han
´
trong cat.
ˆ ˆ ˘ ˆ `
Hom sau Moi-se i tham dan mınh
 ˜ ˆ ˜ ˆ ´  ´
lan na. Ong nghı ong co the giup
 ` ˆ ˆ ˜
ho e ho khoi lam no le na. Nhng
ˆ  ` ˆ ´
ong thay hai ngi Y-s-ra-en anh
ˆ ˆ ´ ´ ` ´
nhau, vay  Moi-se noi vi ngi co

´
loi: ‘Tai  sao ngi anh anh em
`
mınh?’
` ´ ˆ ` ` ´ ´
Ngi kia noi: ‘Ai lap  ngi lam quan cai tri vaˆ xet x chung ta?
 ˆ  ˆ ´ ˆ
Ngi inh  giet ta nh hom qua ngi giet ten E-dıp-to kia sao?’
ˆ ` ˆ ˆ ˆ  ˆ ˆ  ` ˆ ´ ˆ
Bay gi Moi-se am ra s.  Ong biet viec  ong giet ngi E-dıp-to
˜ ˆ ˆ ˜  ` ` 
kia a bi lo.  Ngay ca Pha-ra-on a nghe biet va sai ngiˆ i giet
ˆ ´ ` ´ ˆ  ´ ´ ˆ
Moi-se. Ðo la ly do tai  sao Moi-se phai chay  tron khoi x E-dıp-to.
ˆ ` ´ ˆ ´ ˆ ˆ ˆ ´ ´ 
Khi Moi-se ri x E-dıp-to, ong i that  xa ti x Ma-i-an. Roi
ˆ ˘ ` ˆ ˆ ` ´ ˆ ´ ´ ˆ ` ˆ
ong gap  gia ınh Gie-tro, va ci mot  trong cac con gai ong nay ten
` ˆ ˆ ` ˆ ` ` ˘ ˆ
la Se-pho-ra lam v.  Moi-se tr thanh ngi chan chien cho
ˆ ˆ ˆ  ´ ˘ ˆ ` ˆ
Gie-tro. Ong song tai  x Ma-i-an 40 nam. Bay gi ong c  80
  ˆ ` ˆ ˘ ˆ ˆ ˆ ´
tuoi. Roi mot  ngay no khi Moi-se ang chan chien cho Gie-tro, co
ˆ ˆ ` `  ˆ ` ˆ ˜
mot  chuyen  la lung xay ra lam thay oi ca cuoc  i cua Moi-se. Hay
ˆ ` ´ ˆ ` ` ` ` ´
lat sang trang sau, va chung ta xem chuyen  la lung nay la gı nhe.

ˆ ´ ˆ ´ ˆ
Xuat E-dıp-to Ky 2:11-25; Cong-vu 7:22-29.
´
BUI
 GAI CH AY 30
ˆ ´ ˆ ´ ˆ  

ong thay mot
OI-SE i ti tan
`
tım co cho chien an.  ay


ˆ
 bui  gai chay, nhng
 Nui Ho-r ep e
ˆ ˘
´
ˆ

ˆ `
khong tan rui! 
ˆ ˜ ˆ  `
Moi-se nghı: ‘La that.  Ðe mınh lai 
 ` ˜  ` ´
gan nhın ky hn’. Khi lai  gan thı co
ˆ  ´ ´ ` `
mot  tieng noi phat ra t bui  gai ma
´  ˜
rang: ‘Ngi ch lai  gan. Hay ci
´ ` ´ ˆ  ´
dep, vı ngi ng tren at thanh’.
´ ` ´ ´ ` ` ˆ ˆ
Ðo la Ðc Chua Tri dung mot  thien
´  ´ ˆ ˆ ˘
s e noi, vay  Moi-se che mat  lai. 
 ´ ´ ` ´ ˜
Roi Ðc Chua Tri phan: ‘Ta a
 ˆ  ´ ˆ ´ ˆ
thay dan ta chiu  kho tai  x E-dıp-to.
ˆ ´ ´ `
Vay  ta sap giai cu chung, va ngi
` `
ˆ
la ngi ta sai i dan dat dan ta
´ ˆ ´ ˆ ´ ˆ ˆ
ra khoi x E-dıp-to’. Ðc Gie-ho-va

ˆ `  ´
sap dan dan Ngai en x Ca-na-an
˜
ep  e.
ˆ ´ ˆ
Nhng Moi-se noi: ‘Toi chang ra
` ` ˆ ´  ` 
gı. Lam sao toi co the lam ieu
` ` ˆ ˆ
nay? Nhng gia s la toi i. Dan
ˆ ˜ ˆ 
Y-s-ra-en se hoi: “Ai sai ong en?”
` ˆ ´ `
thı toi noi gı?’
´ ´ ` ` ˆ
Ðc Chua Tri tra li: ‘Ðay
`  ´ ´
la ieuˆ ngi phai noi: “ÐC
ˆ ´ ´ `
GIE-HO-VA, Ðc Chua Tri cua
´ ´ ´ `
Ap-ra-ham, Ðc Chua Tri cua
´ ` ´ ´ ` 
Y-sac va Ðc Chua Tri cua Gia-cop
˜  ` ´ `
a sai ta en cung cac ngi” ’. Va
´ ˆ ˆ ´ ˆ ˆ `
Ðc Gie-ho-va noi them: ‘Ðay la
ˆ ` `
ten cua ta i i’.
ˆ ´
Moi-se lai  noi: ‘Nhng gia s
ˆ ˆ ˆ ´ `
ho khong tin toi khi toi noi Ngai
ˆ `
sai toi thı sao?’
´ ´ ` 
Ðc Chua Tri hoi: ‘Ngi cam
´ `
cai gı trong tay?’
ˆ ´ ˆ ˆ
Moi-se ap: ‘Tha, mot  cay
ˆ
gay’. 
´ ´ ` ´ ˜ ´
Ðc Chua Tri phan: ‘Hay nem
´   ˆ ´ ˆ
no xuong at’. Khi Moi-se nem cay
ˆ  ´  ` ˆ
gay  xuong, no bien thanh mot  con
 ´ ˆ ˆ
ran. Roi Ðc Gie-ho-va chı cho
ˆ ˆ ´ ´ `
Moi-se mot  phep la khac. Ngai
´ ˜ ` ` ´
noi: ‘Hay tho tay vao trong ao
ˆ ` `
ngi’. Moi-se lam theo, va khi
ˆ ´ ˆ
ong rut tay ra, tay ong trang nh
 ˆ ˆ 
tuyet! Tay ong trong giong nh
` ˆ `   ´
tay ngi benh  cui. Ke en Ðc
ˆ ˆ ˆ 
Gie-ho-va ban cho Moi-se quyen
` ˆ ´ ´  `
lam mot  phep la th ba. Cuoi cung
` ´ ` 
Ngai phan: ‘Khi ngi lam may
´ ` ˆ ˆ ˜
phep la nay dan Y-s-ra-en se tin

rang ta sai ngi’.
´ ˆ  ` ´ ´
Sau o Moi-se ve nha noi vi
ˆ ˆ ˆ  ˘
Gie-tro: ‘Xin cha cho toi ve tham
` ˆ ˆ ´ ˆ
ba con toi  E-dıp-to xem ho ra
ˆ ˆ ˆ
ˆ ˆ
sao’. Vay  Gie-tro tien biet  Moi-se,
` ˆ ˆ `  ´
va Moi-se len ng tr ve x
ˆ ´ ˆ ˆ
E-dıp-to. Xuat
E-dıp-t ´ ˆ
o Ky 3:1-22; 4:1-20.
´
ˆ ` ˆ
MOI-SE
˘ VA A-R ON
ˆ 31
GAP  PHA-RA-ON
ˆ  ´ ˆ ´ ˆ ˆ  ˆ ` ˆ 
HI Moi-se ve ti E-dıp-to, ong ke cho anh ong la A-ron nghe ve
K 

tat ca cac phep la.
´
´
thay cac phep la nay, dan chung tin rang Ðc Gie-ho-va  cung ho.
´
´
` ˆ
`
 Va khi Moi-se va A-ron cho dan Y-s-ra-en
´
ˆ

`
´
ˆ
ˆ ˆ
ˆ
`
ˆ

 ˆ ` ˆ ˘ ˆ ´ ´ ˆ ˆ
Roi Moi-se va A-ron i gap  Pha-ra-on. Ho noi vi vua: ‘Gie-ho-va
´ ´ ` ˆ ˆ ´ ˜  ˆ `
Ðc Chua Tri cua dan Y-s-ra-en phan: “Hay e cho dan ta i th
`  ˆ `
phng  ta ba ngay trong ong vang”’. Nhng Pha-ra-on tra li: ‘Ta
ˆ ˆ ` ˜ ˆ ˆ ˆ
chang tin Gie-ho-va. Va ta se khong cho dan Y-s-ra-en ra i’.
ˆ ˆ ˜ ` ˆ  `  `
Pha-ra-on gian  d, vı dan s muon nghı lam e i th phng 
´ ˆ ˆ ˆ ` ˆ ` ˜ ˆ
Ðc Gie-ho-va. Vay  vua bat ho lam viec  cang cc  nhoc  hn na. Dan
ˆ 
ˆ ˆ `  ˜ `

Y-s-ra-en o loi cho Moi-se rang tai  ong ma ho bi oi ai tan nhan
 ˆ  `  ´ ˆ ˆ ˆ `
nh the, Moi-se lay lam buon. Nhng Ðc Gie-ho-va bao ong ng
` ´ ˜  ˆ  ˆ
lo. Ngai phan: ‘Ta se khien Pha-ra-on e cho dan ta ra i’.
ˆ ` ˆ ˘ ˆ  ˜  ` ` ˆ
Moi-se va A-ron i gap  Pha-ra-on lan na. Lan nay ho lam mot 
´ ˆ ´ ˆ ˆ   ` ˆ  ` ˆ
phep la.  A-ron nem cay gay  xuong at, va gay  bien thanh mot  con
´  ˆ ´ ˆ ˜ ´ ˆ
ran ln. Nhng may ke thong thai cua Pha-ra-on cung nem gay 
  ` ´  ˆ ` `
xuong at, va cac con ran xuat hien.  Nhng nhın kıa! Con ran cua
ˆ  ´  ˆ ´ 
A-ron nuot trng cac con ran cua may ke thong thai. Tuy the
ˆ
ˆ  ˆ ˆ
Pha-ra-on van khong chiu  e cho dan Y-s-ra-en ra i.
ˆ  ´ ´ ˆ ˆ ˆ ˆ ` ´
Vay  en luc Ðc Gie-ho-va day  cho Pha-ra-on mot  bai hoc.  Em co
 ` `  ` ˆ ` ´ ` ˆ ´
biet Ngai lam the nao khong? Ngai giang mi tai va tren x
ˆ ´ ˆ
E-dıp-to.
 ˆ ` ˆ  ` ´ ˜ 
Sau nhieu tai va,  Pha-ra-on mi Moi-se en va noi: ‘Hay khien tai
` ˜  ˆ ˆ
va ngng thı ta se e dan Y-s-ra-en ra i’. Nhng khi tai va ngng
` ˆ  ´ ˆ ˆ  ˆ
thı Pha-ra-on lai  oi y. Ong ta khong e cho dan s ra i. Nhng
 ` ´ ` ` ˆ ˆ ˆ
cuoi cung sau tai va th mi thı Pha-ra-on cho dan Y-s-ra-en ra i.
´ 
 ` ˆ ˜ ˆ
Em co biet moi tai va trong so mi tai va khong? Hay lat  sang
 ` ´ ˜ 
trang ke va chung ta se hoc  biet.

ˆ ´ ˆ ´
Xuat E-dıp-to Ky 4:27-31; 5:1-23; 6:1-13, 26-30; 7:1-13.
`
MI TAI VA 32
˜ ` ´ ` ˜
`
H ˆ ˆ
AY nhın cac hınh ve. Moi hınh

Gie-ho-va giang tren x E-dıp-to. Trong


˜
ve cho thay mot
´

ˆ
ˆ
 tai
´ ˆ ´
va ma Ðc
ˆ
` ´

` ´  ´   ˆ
hınh th nhat em co the thay A-ron
 ˆ ˆ ˆ ´ ˆ
cam cay gay  ap  nc Song Ni-l. Khi
ˆ `  ´ ˆ  `
ong lam the, nc song bien thanh
´ ´  ` ˆ  ˆ 
mau. Ca chet, va song bat au hoi thoi.
  ´ ˆ ˆ  
Ke en, Ðc Gie-ho-va khien ech
´ ´ ˆ ˆ ´
nhai di Song Ni-l nhay len. Chung
 
nhay i khap ni—trong bep, trong noi
 ´ ˆ `
`
hap banh, tren ging ngu—cho nao
˜ ´  ´  ˆ
cung ti ca. Khi ech nhai chet dan
ˆ ´ ˆ  ˆ ´ ` `
E-dıp-to chat thay chung thanh tng
 ´ ` ´ ˆ  ` ´
ong ln, va ca x hoi thoi vı chung.
 ˆ ˆ ˆ ˆ   `
Roi A-ron ap  cay gay  xuong at, va
  `
`
bui  at bien thanh muoi bu lai  va can

` ´ ´
au. Nan  mu oi la tai va th ba giang
 ´ ˆ ´ ˆ
xuong x E-dıp-to.
´ ´ ` ˆ
Cac tai va sau o chı hanh hai  dan
ˆ ´ ˆ ´ ˆ ˆ ` ˆ
E-dıp-to, ch dan Y-s-ra-en thı khong
´ `  ` ´
sao. Tai va th t la ruoi mong ln bay
` ´ ` ˆ ˆ ´ ˆ
vao khap cac nha cua dan E-dıp-to. Tai
´ ˘ ` ´ ˆ 
va th nam hanh hai  thu vat.  ˆ Nhieu
` ˆ ` ˆ ˆ ´ ˆ
con bo, chien va de cua dan E-dıp-to

chet.
  ˆ ` ˆ  ˆ ´
Ke en, Moi-se va A-ron hot mot  ıt
` ´ ˆ `
tro va nem len tri. Tro sinh ra ghe l
` ´ ` ` ´ ˆ ˆ `
lam au nhc ngi va thu vat.  Ðay la
´ ´
tai va th sau.
´ ˆ ˆ ` `
Sau o Moi-se gi tay len tri, va
´ ˆ ˆ ˆ  ´ ` ´
Ðc Gie-ho-va gay sam set va ma a.
´ ` ˆ ´ `  
Ðo la tran  ma a tan khoc nhat tai 
´ ˆ ´ ˆ ` 
x E-dıp-to t xa en nay.
´ ´ ` ˆ ` ˆ
Tai va th tam la mot  an chau
 ˆ ˆ  ´ ´
chau ong vo so. Trc o cha bao
` ´  ˆ    `
gi co nhieu chau chau en the va sau
` ˜ ˆ  ´ ˜ ´ ˘
nay cung khong he co na. Chung an
´ ` ˆ ´
sach
 moi  th con lai  sau tran  ma a.
´ ´ `  ˘
Tai va th chın la s toi tam.
` `  ˘ `
Trong vong ba ngay s toi tam day
˘ ` ´
ac  bao trum khap x, nhng trong
` ˆ ˆ ` ´ ´
vung dan Y-s-ra-en  thı co anh
´
sang.
 ` ´ ´ ` ´
Cuoi cung, Ðc Chua Tri phan
ˆ ˆ ´ ˆ
bao dan s boi mau con de con hay
` ˆ `
con cu non len khung ca nha ho. 
 ˆ ´ ´ ´ `
Roi thien s Ðc Chua Tri ln  qua
´ ˆ ´ ˆ ˆ ´ 
khap x E-dıp-to. Khi thien s thay
´ ` ˆ  ` ´
mau thı khong giet ai  trong nha o
ˆ ´ ´ ´ `
ca. Nhng thien s Ðc Chua Tri
   ` ` `
giet chet con au long cua ngi va
´  ˜ ` `
thu  trong tat ca nhng nha nao
ˆ ´ ´ ˆ ˆ ´
khong co mau boi len khung ca. Ðo
` ´ `
la tai va th mi.
 ` ` ˆ
Sau tai va cuoi cung nay, Pha-ra-on
ˆ ˆ ˆ ´
bao dan Y-s-ra-en ra i. Dan s Ðc
´ ` ˜   ` `
Chua Tri a chuan bi san sang, va
ˆ  ˆ `
ngay trong em ay ho len ng ra
´ ˆ ´ ˆ
khoi x E-dıp-to.

ˆ ´ ˆ ´

Xuat E-dıp-to Ky chng 7 en 12.


˘  
BANG QUA BIEN ÐO 33
˜ `  ` ´ ` ˆ  ˆ
H AY nhın xem ieu gı xay ra! Ðo la Moi-se tay cam gay
ˆ  ˜
tren Bien Ðo. Nhng ngi  an toan vi ong tren b la dan
ˆ
Y-s-ra-en. Nhng Pha-ra-on va tat ca binh ma bi chet chım di
ˆ
`
` 
` ´ ˆ
˜ 
ˆ
 gi ra
` ` ˆ
` ´
 ´ ˜  ˆ ˆ ˆ
bien. Chung ta hay xem lai  au uoi cau chuyen. 
´ ˜  ˆ ˆ ˆ
Nh chung ta a hoc  biet, Pha-ra-on bao dan Y-s-ra-en ra i
´ ´ ´ ` ´ ´ `  ˆ
khoi x sau khi Ðc Chua Tri giang tai va th mi xuong dan
ˆ ´ ˆ ` ` ˆ ˆ ´
E-dıp-to. Khoang chng 600.000 an ong Y-s-ra-en ra i, co ca
` ` ` ` ` ` ´ ˆ ` ˆ
an ba va tre con i cung. Ngoai ra con co ong ao ngi thuoc 
´ ˆ ´ ˜ ´ ˆ ˆ ` ` ´ ˆ
cac dan khac cung tin theo Ðc Gie-ho-va va ra i cung vi dan
ˆ  
ˆ ˆ ` `
Y-s-ra-en. Het thay ho eu dan chien, de va bo i theo.
´ ˆ ˆ ˆ ˆ ´ ˆ  ´
Trc khi ra i, dan Y-s-ra-en xin dan E-dıp-to cho ho quan ao
`  ˆ ` ` ˆ ˆ ´ ˆ 
˜ ` ´
va o vat  bang vang va bac.  Dan E-dıp-to rat oi s hai, vı c tai
 ` ´ ˆ ˆ ˆ ˆ  ´
va cuoi cung giang tren ho.  Vay  ho em cho dan Y-s-ra-en bat c
´ ` ` ˆ `
mon gı ma dan nay xin.
´ ` ˆ ˆ   `
It ngay sau dan Y-s-ra-en i en Bien Ðo. Ho dng lai  nghı.
´ ˆ ` `    `
Trong khi o Pha-ra-on va moi  ngi cua vua bat au thay tiec vı
˜  ˆ ˆ ´ ´ ´ ˜ 
a e cho dan Y-s-ra-en ra i. Chung noi: ‘Chung ta a tha het
ˆ ˆ
no le!’ 
ˆ ˆ  ´ ˆ  ˜ ˆ ´ ˆ
Vay  Pha-ra-on oi y mot  lan na. Vua lap  tc sa soan  xe tran 
` ˜    ˆ ˆ ´
va binh ma. Roi vua bat au uoi theo dan Y-s-ra-en vi 600 xe
˘ ˆ `  ´ ´ ˆ ´ ˆ
ac biet  va tat ca cac loai  xe khac cua E-dıp-to.
ˆ ˆ  ˆ `  
Khi dan Y-s-ra-en thay Pha-ra-on va binh k uoi theo, ho rat
˜ ˆ ` `  ˆ ´ `  ´
s hai. Khong con ng chay  tron. Mot  phıa la Bien Ðo, phıa kia
` ˆ ˆ ´ ˆ ` ´ ´ ˆ ˆ ˘ ˆ ´ ˆ
la quan E-dıp-to ao ti. Nhng Ðc Gie-ho-va at  mot  am may
˜ ˆ ` ` ˆ ˆ ´ ˆ ˆ ˆ ˆ ´ ˆ
che phu gia dan s Ngai va quan E-dıp-to. Vay  quan E-dıp-to
ˆ  ˆ ˆ ˆ `  ˆ
khong thay dan Y-s-ra-en  au ma tan cong.
 ´ ˆ ˆ ´ ˆ ˆ ˆ ˆ 
Roi Ðc Gie-ho-va phan bao Moi-se gi cay gay  ra tren Bien Ðo.
ˆ `  ´ ˆ ˆ  ˆ  ´ ˆ 
Khi ong lam the, Ðc Gie-ho-va khien cho mot  luong gio ong thoi
´  ˜ ` ´ ´ ˆ
manh.  Nc bien re ra, va nc dng  ng lai   hai ben.
 ˆ ˆ ˘ 
ˆ
Roi dan Y-s-ra-en khi s bang qua bien cho can  kho. Sau
 ` ` ˆ ` ` ´ ˆ ˘ `
nhieu gi thı hang trieu  ngi va thu vat  cua ho bang qua an toan
´ ` ˆ  ` ˆ ˆ ´ ˆ  ˆ
ti b ben kia. Cuoi cung quan E-dıp-to lai  thay c  Y-s-ra-en.
` ˜ ` ˆ ˆ ˜ ` ´ ˆ ´ 
Kıa, nhng ngi no le cu nay ang chay  thoat! Vay  chung lien
`   
ua xuong bien uoi theo ho. 
´ ´ ´ `  ´ ´ ´ ˆ
Khi o Ðc Chua Tri khien cac banh xe cua chung bi tuot  ra.
ˆ ˆ ´ ˆ  `  ` ´ ´ ˆ ˆ ´
Quan E-dıp-to rat s va bat au gao thet: ‘Ðc Gie-ho-va anh lai 
´ ` ˆ ˆ
chung ta thay ngi Y-s-ra-en. Mau chay  lui ra khoi ay!’ Nhng
´

qua tre roi.
ˆ ` ´ ´ ˆ ˆ ˆ  ˆ ˆ 
Ðay la luc Ðc Gie-ho-va bao Moi-se cam gay  gi ra tren Bien
 ` ˜ ` ˆ `  ´ ´
Ðo, nh em thay trong hınh ve. Va khi Moi-se lam the, cac bc
` ´   ˆ  `   ˆ
tng bang nc bat au o ap  xuong tr lai  va lap het quan
ˆ ´ ˆ ` ´ `  ˜  ˆ
E-dıp-to va xe cua chung. Toan the ao  binh a uoi theo dan
ˆ `  ` ˆ ˆ ˆ ˆ ´ ˆ
Y-s-ra-en trong long bien. Va khong mot  ai trong quan E-dıp-to
 ´ 
song sot ra khoi bien!
`  ˆ ´ ´ ` ´ ` ` ´
Toan the dan s Ðc Chua Tri sung sng lam sao vı c  cu
´ ˜ ` ` ˆ   ´ ˆ ` ´
thoat! Nhng ngi an ong cat tieng hat mot  bai ca ta n Ðc
ˆ ˆ ´ ˆ ˆ ˜ ˆ ˆ  ˆ ` ` ˜
Gie-ho-va: ‘Ðc Gie-ho-va a lap  mot  chien cong oai hung. Ngai a
´ ` ˜ ˜   ˆ `
nem nga  va nhng ke ci nga  xuong bien’. Chi cua Moi-se la
  `  ˜ ` ` `  
Mi-ri-am cam trong, va tat ca nhng ngi an ba cam trong cua
` ` ´ ´  ˜ `
ho theo ba. Va ho nhay mua vui ve, ho hat giong nh nhng ngi
` ˆ ´ ˆ ˆ ˜ ˆ ˆ  ˆ ` ` ˜
an ong: ‘Ðc Gie-ho-va a lap  mot  chien cong oai hung. Ngai a
´ ` ˜ ˜  
nem nga  va nhng ke ci nga  xuong bien’.

ˆ ´ ˆ ´

Xuat E-dıp-to Ky chng 12 en 15.



PHAN 3

` ˆ  ´  ´ ˆ ´ ˆ
T cuoc
 giai cu khoi x E-dıp-to
 `  ˆ
en thi vua au tien
 ˆ
cua Y-s-ra-en
ˆ ˆ ˆ  ` ` ´
Moi-se dan dan Y-s-ra-en ra khoi s tu ay tai  x
ˆ ´ ˆ  ´ ´ ´ ´ `
E-dıp-to en Nui Si-na-i, ni o Ðc Chua Tri ban
ˆ ´ ` ´ ˆ `
luat  phap Ngai cho ho.  Sau o, Moi-se sai 12 ngi i
´ ´ ` `
do tham x Ca-na-an. Nhng mi ngi trong ho khi
  ` ´ ´ ˆ   ˆ  
tr ve thı bao cao khong tot. Ho khien dan s muon tr
´ ˆ ´ ˆ ` ˆ ˆ  ´ ´
lai  x E-dıp-to. Vı dan Y-s-ra-en thieu c tin, Ðc
´ `  ˘
Chua Tri phat  ho phai i lang thang 40 nam trong

ong vang.
 ` ˆ ˆ ˆ ˆ
Cuoi cung, Gio-sue c  chon  e dan dan Y-s-ra-en
` ´ ´   ´ ` ´
vao x Ca-na-an. Ðe giup ho chiem lay x nay, Ðc
ˆ ˆ   ´  ` 
Gie-ho-va khien cho nhieu phep la xay ra. Ngai khien
´ ˆ ˆ `  ` `
cho nc Song Gio-anh ngng chay, tng thanh
ˆ ˆ  ` ˘ ` ´ ˆ ˆ `
Gie-ri-co o xuong va mat  tri ng yen mot  ngay tron. 
´ ˘ ` ´  ˆ
Sau nam sau, ho gianh c  x  kh oi tay d an Ca-na-an.
 ´ ˆ ˆ ´ ´ ´
Bat au vi Gio-sue, cac quan xet cai tri nc
ˆ ˘ ´   
Y-s-ra-en trong 356 nam. Chung ta hoc  biet ve nhieu
`  ´ ˆ ˆ ˆ ´ ˆ
ngi trong ho,  ke ca Ba-rac, Ghe-e-on, Giep-the,
ˆ ` ˆ ´ ˜   ˆ 
Sam-son va Sa-mu-en. Chung ta cung hoc  biet ve mot  so
` ` ´ ˆ ˆ ˆ ˆ
an ba nh Ra-hap, Ðe-bo-ra, Gia-en, Ru-t, Na-o-mi
` ˆ  ` ˘
va Ða-li-la. Tong cong  Phan BA nay ke lai  396 nam

li ch s.
ˆ ´ ˘ ´
MOT
 LOAI
 TH C AN MI 34
´   ` ˘ ` ´  ˆ ˆ
M CO THE cho biet ngi ta ang nhat  gı  di at len khong?
E
Nhng o khong phai la gia ong;

Ðo o giong nh gia ong,
´
´
ˆ

`
´
´
 trang uc,

´ `
o la thc an.

´ ˘

mong manh va ri rac.
` `


ˆ ˆ ´ ´ ˆ ´ ˆ ` ˆ ´
Dan Y-s-ra-en mi ra khoi x E-dıp-to c  chng mot  thang. Ho 
 ´ ´ ´ ˆ ´ ˆ  ˘ ` ˆ ˆ
trong ong vang.  o ıt co cay trai moc  len e an, va bi vay  dan s
˜ ´ ˆ ˆ   ´ ˆ ´ ˆ ´ ˆ
than van: ‘Phai chi Ðc Gie-ho-va giet chet chung toi tai  x E-dıp-to
 ´ ´ ´ ˆ  ˘ ` ˜ ´
cho roi. It ra  o chung toi muon an gı cung co ca’.
ˆ ´ ˆ ˆ ´   ˘ ` ˆ `
Vay  Ðc Gie-ho-va phan: ‘Ta sap khien cho o an t tren tri ri
 ` ´ ˆ ˆ `  ´ ` ˆ ˆ
xuong’. Va Ðc Gie-ho-va lam nh the. Sang ngay hom sau khi dan
ˆ  ˆ ˘ ` ´  ´ ´
Y-s-ra-en thay vat  trang trang nay rt xuong, ho mi hoi nhau: ‘Cai
` 
gı the?’
ˆ ´ ˆ `  ˘ ` ´ ˆ ˆ ´ ˆ
Moi-se noi: ‘Ðay la o an ma Ðc Gie-ho-va ban cho cac ngi’. Dan
´ ` ´ ´ ` ´ `  ´
s goi  o la banh MA-NA. Banh nay co mui vi giong banh ngot  mong
` ˆ
lam bang mat  ong.
ˆ ´ ´ ˆ
` ´ ˆ ˘ ` ˘
Moi-se noi vi dan s:  ‘Moi ngi cac ngi chı nen nhat  va u an
` ˆ ˆ
´ `   ´ ´ ˘ ` ˆ
ma thoi’. Vay  moi sang ho lam the. Roi khi sc nong mat  tri len cao,
´ ´ ˆ 
banh ma-na sot lai  tren at tan i.
ˆ ˜ ´ ˆ  ` ´ ´ ` ˆ
Moi-se cung noi: ‘Khong ai c  e danh banh ma-na ti ngay hom
ˆ  ` ˆ ˆ ` ´ 
sau’. Nhng mot  so ngi trong dan s khong nghe li. Em co biet
ˆ ` ˆ ` ˆ ´  ` ´ 
chuyen  gı xay ra khong? Ngay hom sau banh ma-na e danh co ay
` `  ˆ 
gioi, va bat au hoi thoi!
ˆ ´ ˆ `  ` ´ ˆ ˆ ˘ ˆ
Tuy nhien co mot  ngay trong tuan thı Ðc Gie-ho-va dan  dan s phai
˘ ´   ˆ ´ ` ` ´ ´ ` ´ ˆ ˆ
nhat  banh ma-na nhieu gap oi. Ðo la ngay th sau. Va Ðc Gie-ho-va
˘  ` ˆ  ´  ` ˆ ` ` ˜ ˆ
dan  e danh mot  phan banh ay qua ngay hom sau, vı Ngai se khong
 ´   ` ´  ` ´
khien cho banh ay ri xuong ngay th bay. Khi e danh banh ma-na
` ´ ´ ˆ ´ ` ` ˆ ˆ  ˆ ` ˆ
qua ngay th bay, banh khong co gioi va khong hoi thoi. Ðay la mot 
´ ´
phep la khac!
` ˆ ˆ  ´ ˆ ˆ ˆ
Tron  thi gian dan Y-s-ra-en  trong ong vang Ðc Gie-ho-va nuoi
´
ˆ ´ ˆ ´ ˆ
´ ˆ ˆ
ho bang banh ma-na. Xuat E-dıp-to Ky 16:1-36; Dan-so Ky 11:7-9; Gio-sue 5:10-12.
´ ˆ ˆ
ÐC GIE-H
ˆ O-VA
´ 35
BAN LUAT
 PHAP
´
HOANG hai thang sau khi
K `
ri khoi x E-dıp-to, dan
Y-s-ra-en en Nui Si-na-i, cung co
ˆ 

´
´ ˆ ´ ˆ
˜
ˆ
´
ˆ ` ˆ  ˆ ˜ ´ `
ten la Ho-rep. Ðay cung chınh la
` ´ ˆ ˆ ˜ ` ´
ni ma Ðc Gie-ho-va a tng noi
ˆ ´ ˆ `
chuyen  vi Moi-se t trong bui  gai
´ ˆ ˆ `
chay. Dan s cam trai  tai  ay va 
´ ˆ `
o mot  thi gian.
ˆ ` ´
Trong khi dan s ch i   di
ˆ ´ ˆ ˆ ´ ˆ
chan nui, Moi-se leo len nui. Tren
´ ´ ˆ ˆ ´ ` ˆ `  ˆ
ınh nui Ðc Gie-ho-va phan cung Moi-se rang Ngai muon dan
ˆ ˆ ` ` ` ` ˆ ˘ ˆ `
Y-s-ra-en vang li Ngai va tr thanh dan ac  biet  cua Ngai. Khi
ˆ  ´ ˆ  ˆ ˆ  ´
Moi-se xuong nui, ong ke lai  cho dan Y-s-ra-en nghe ieu Ðc
ˆ ˆ ˜ ´ ` ˆ ´ ˜ ˆ ` ´ ˆ ˆ `
Gie-ho-va a noi. Va dan s noi rang ho se vang li Ðc Gie-ho-va, vı
 ` ˆ `
ho muon lam dan Ngai.
 ` ´ ˆ ˆ ` ˆ  `  ´
Bay gi Ðc Gie-ho-va lam mot  ieu la.  Ngai khien cho ınh nui
 ´ ` ˆ ˜   ´ ` ˜ ´ ´ ˆ
boc khoi va gay ra nhng tieng sam ln. Ngai cung noi vi dan s: 
` ˆ ˆ ´ ´ ` ´  ˜ ´
‘Ta la Gie-ho-va Ðc Chua Tri cac ngi, Ðang a em cac ngi ra
´ ˆ ´ ˆ  ` ˆ ` ´ ´ `
khoi x E-dıp-to’. Roi Ngai ra lenh:  ‘Ngoai ta ra, cac ngi ch th
 ` ´
than nao khac’.
´ ´ ` ˆ ˆ ´  ˘ ˘ ˆ ˆ
Ðc Chua Tri ban cho dan Y-s-ra-en chın ieu ran hoac  luat  le
´ ˜ ˆ  ˜ ´ ´ ˆ ˆ ´ ´
khac na. Dan s rat s hai. Ho noi vi Moi-se: ‘Xin ong noi vi
´ ˆ ` ´ ˆ  ´ ´ ` ´ ´ ´ ˆ `
chung toi, vı chung toi s neu Ðc Chua Tri noi vi chung toi thı
´ ˆ  
chung toi chet mat’.
´ ´ ˆ ˆ ´ ` ˆ ˜ ˆ ´ `
Sau o Ðc Gie-ho-va phan cung Moi-se: ‘Hay len nui cung ta. Ta
˜ ´ ˆ ´ ´ ´ ˆ ˆ ` 
se ban cho ngi hai bang a tren o ta co ghi cac luat  le ma ta muon
ˆ ˆ ˜ ˆ ˆ ˆ ´ ˆ  ˜ ` ˆ ´
dan s vang gi’. Vay  Moi-se len nui mot  lan na. Ngi  tren o
` ` ˆ
40 ngay va 40 em.
´ ´ ` ˆ  ˆ ˆ ˆ ` ˆ 
Ðc Chua Tri ban that  nhieu luat  le cho dan Ngai. Moi-se viet lai 
´ ˆ ` ´ ´ ` ˜ ˆ ´ ˆ ´
cac luat  nay. Ðc Chua Tri cung cho Moi-se hai bang a. Tren o
´ ´ ` ˜ ´ ` ˆ ˆ ` ` ˜ ´ ´ ˘
Ðc Chua Tri a ghi chep mi luat  le ma Ngai a phan trc mat 
ˆ ´ ˆ ˆ ´ ` `  ˘
ca dan s.  Cac luat  le o c  goi  la Mi Ðieu Ran.
`  ˘ ` ´ ˆ ˆ ´ ˆ ´ `
Mi Ðieu Ran la cac luat  le quan trong.  Nhng cac luat  khac ma
´ ´ ` ˆ ˆ ˜  ˆ
Ðc Chua Tri ban cho dan Y-s-ra-en cung quan trong  nh the. Mot 
´ ˆ ` ` ˆ  ˆ ˆ ´ ´ `
trong cac luat  n ay l a: ‘Ngi ph ai y eu m en Gi e-h o-va Ð c Chua Tri
 `  ´   `  ´ ˆ ˆ ´
ngi het long, het y, het linh hon va het sc ngi’. Mot  luat  khac
` ˆ ` ˆ ˆ ` ´ ´ ` `
la: ‘Ngi phai yeu ngi lan can  nh mınh’. Con Ðc Chua Tri la
´ ˆ ´ ´ `  ˘ ´  ` ´
Chua Gie-su Christ noi rang o la hai ieu ran ln nhat ma Ðc
ˆ ˆ ˆ ` ` ˆ ` ´ ˜
Gie-ho-va ban cho dan Ngai la Y-s-ra-en. Sau nay chung ta se hoc 
    ´ ´ ` ` ´ `
biet nhieu ieu ve Con Ðc Chua Tri va cac s day  bao cua ngai.

ˆ ´ ˆ ´ 
Xuat E-dıp-toˆ Kyˆ 19:1-25;
´ 20:1-21;
ˆ 24:12-18;
´ 31:18; Phuc-truy
 en
Luat-l
 e Ky 6:4-6; Le-vi Ky 19:18; Ma-thi- 22:36-40.
` `
CON BO VANG 36
` ˆ ` ` `  ˆ ´ ˆ `
X EM KIA! Dan s lam gı kıa? Ho cau nguyen
t! Tai
ˆ
 sao ho lam vay?
ˆ
`
ˆ

ˆ
´ ˆ ´ ´
 trc mot

ˆ
 con bo

 
Khi Moi-se  lau tren nui, dan s noi: ‘Chung ta khong biet ieu
` ˜ ˆ ˆ ´ ˜ ´ ˆ 

gı a xay ra cho Moi-se. Vay  chung ta hay uc mot  vi than dan
´  ` `
chung ta ra khoi at nay i nao’.
ˆ ` ˆ ´  ´ ˜  ˆ
Anh Moi-se la A-ron noi: ‘Ðc  roi. Cac ngi hay ci het bong
` ´ ` ˆ `
tai bang vang cua cac ngi ma em lai  cho ta’. Khi dan s lam
 ˆ  ` ` ` ` ˆ `
the, A-ron nau vang chay ra va lam thanh mot  con bo t bang

` ` ˆ ´ ˆ ` ´ ´ ` ´  ˜

vang. Va dan s noi: ‘Ðay la Ðc Chua Tri chung ta, ang a dan
´ ´ ˆ ´ ˆ  ˆ ˆ ˆ ´ `
chung ta ra khoi x E-dıp-to!’ Roi dan Y-s-ra-en m tiec  ln, va
` ` `
th con bo t bang vang.
´ ˆ ˆ `   `  ˆ ˜ ˆ `
Khi Ðc Gie-ho-va nhın thay the, Ngai rat gian  d. Vay  Ngai
´ ` ˆ ˆ ˜  ´ ˆ `
phan cung Moi-se: ‘Mau len, hay xuong nui. Dan s ang hanh
ˆ ´ ´ ˜ ˆ ˆ ` `
ong
 ac lam. Chung a quen luat
 cua ta va quı lay

ˆ ` `
mot  con bo t bang vang’.
ˆ ˆ `  ´ `   ˆ
Moi-se voi  vang xuong nui. Va khi en gan, ong
 ` ˜ ˆ ˆ ´ `
thay nh trong hınh ve ay, dan s ca hat va nhay
´ ` ` ˆ ˆ
mua chung quanh con bo t bang vang! Moi-se gian 

ˆ ´ ´  ´ ˘ 
en noi ong nem hai bang a xuong trc mat  ho,  be
`   ˆ 
thanh nhieu manh vun.  Roi ong lay
` ` `  ´
con bo t bang vang va nau chay no
 ˆ  ´ ´ `
i. Roi ong nghien nat no thanh tro
bui.


ˆ ˜ ` ˆ   ´ ˆ ˆ ˆ  ` ´
Dan s a lam mot  ieu rat ac. Vay  Moi-se bao mot  so ngi rut gm
ˆ ´ ˜ ` ´ ` ` ` 
ra. Moi-se noi: ‘Nhng ke lam ac th con bo t bang vang phai chet!’
`  ´ `    `  ´ 
Va nh the co 3.000 ngi b i giet chet! Ðieu nay cho thay chung ta can
 ˆ  ` ´ ˆ ˆ ˆ ´ ˆ `  ´ 
phai can than  e chı th Ðc Gie-ho-va thoi, ch khong th bat c than
` ˆ
ˆ ´ ˆ ´
gia nao, phai khong? Xuat E-dıp-to Ky 32:1-35.
ˆ   `
MOT
 LEU TAM
 ÐE TH PHNG
 37
´  ´ ` ` ` ` ˆ ´ `
M CO biet cai nha nay la gı khong? Ðo la
E ˆ ˆ
ˆ
 cai leu ac
mot
´ 
 
˘
 biet
˜
ˆ  `
 e th phng
Gie-ho-va. Leu ay cung c
` 
 Ðc
´
 goi  la en tam.

ˆ  ` ˆ ˘ ´
Dan s dng  xong en tam  nay mot  nam sau khi ra khoi x
ˆ ´ ˆ ´  ˜ ´ ´ ˜  ˆ
E-dıp-to. Em co biet ai a co y nghı cho dng  en tam  khong?
´ ´ ˆ ˆ ˜ ´ ´ ˜ ´ ˆ ˆ ´
Chınh Ðc Gie-ho-va a co y nghı o. Khi Moi-se  tren Nui
´ ˆ ˆ ´ ` ˆ ´ ´   `
Si-na-i, Ðc Gie-ho-va phan cung ong cach thc dng  leu ay. Ngai
`  `  ´  ´
` ´ `
bao phai lam the nao e co the thao ra de dang. Bang cach nay
` ´  ˆ `  ˆ   ˆ ´
ngi ta co the khuan tng phan mot  cua leu en mot  ni khac
` ´ ˆ ˆ ˆ  ` ` 
va rap lai.  Vay  khi dan Y-s-ra-en di chuyen t ni nay en ni
´  ˆ 
khac trong ong vang, ho khuan leu theo.
 ` ˆ ´    ´  
Neu em nhın ben trong cai buong nho  cuoi leu, em co the thay
ˆ ´ ` ´ ` ` ´ ` ´ ´
mot  cai hom hay rng. Ðo la hom giao c. Hom giao c co hai
ˆ ´ ˘ ˆ ` ` ´
 ´
thien s hoac  che-ru-bim lam bang vang ng  moi au. Ðc
´ `  `  ˘  ˜ ˆ ´ `
Chua Tri lai  viet Mi Ðieu Ran lan na len hai bang a, vı
ˆ ˜ ˆ  ´ ´ ` ´ ´ ` ˘
Moi-se a ap  be hai bang a trc. Va cac bang a nay c  at 
` ´ ` ` ` ´ ˆ ´ `
trong hom giao c. Ngoai ra, trong hom con co mot  cai bınh ng 
´ ´ ´ ` ` ˆ
banh ma-na. Em co nh ma-na la gı khong?
´ ˆ ˆ ˆ ` ˆ `  

Ðc Gie-ho-va chon  anh cua Moi-se la A-ron lam thay te le


 ˆ ´
ˆ ` ´ ˆ ˆ
thng  pham. Ong hng dan dan s th phng  Ðc Gie-ho-va.
` ´ ˆ ˜ `  
˜
Va cac con trai ong cung lam thay te le na.
ˆ ` ˜ ` ´  ´   ` ´ 
Bay gi hay nhın cai buong ln cua leu. Buong nay ln gap hai
  ´  ´ ˆ ˘ ´ ´ ˆ
lan buong nho kia. Em co thay cai hop  hoac  tu nho co khoi toa len
ˆ ˆ ˆ ˆ ` ´ ` ` ` ´  

 ben tren khong? Ðay la cai ban th, ni ma cac thay te le ot
ˆ  ˆ ˆ ` ` `
mot  so vat  lieu  toa mui thm diu  dang goi  la nhang hay hng.
 ´ ´ ˆ ` ´ ` ` ˆ ´ 
Roi co cai chan en co bay ngon  en. Va vat  th ba trong buong
` ˆ ´ ` ˆ ` ´ `  ´
la mot  cai ban. Tren ban co bay 12 o banh.
` ˆ  ´ ˆ ´ ˆ ´ ˘ ´ 
Ngoai san cua en tam  co mot  cai chau  ln, hoac  cai be, ng 
 ´ ´  
` ´ ˆ ´  ˜ ´
ay nc. Cac thay te le dung cai chau  o e tam ra. Cung co
ˆ ´ ` ` ´ ˆ ` ` ´ ´ ˆ  ˆ 
mot  cai ban th ln. Tren ban th cac thu vat  chet c  thieu e
ˆ ˆ ´ ˆ ˆ  ˆ ´ ˜
dang len Ðc Gie-ho-va. Leu c  dng  len  ngay chınh gia trai, 
` ˆ ˆ  ´  
va dan Y-s-ra-en song trong cac leu ho chung quanh en tam. 

ˆ ´ ˆ ´
Xuat E-dıp-to Ky 25:8-40; 26:1-37;
ˆ 27:1-8; 28:1;
30:1-10, 17-21; 34:1, 2; He-b-r 9:1-5.
` ` ´
MI HAI NGI DO THAM 38
˜ ` ´ ´ ˆ ` ˜ ` ` ˆ ` ˆ
H `
AY nhın cac trai cay ma nhng ngi an ong nay ang khieng.
˜
´
`
ˆ
`
` ´
´
`
´
˜

Hay nhın chum nho ln qua! Phai hai ngi mi khieng noi
chum nho o tren on ganh. Va hay nhın cac trai va va trai lu.
` ´
`
´ `
´ ˆ
´


` ´ ´ ˆ  ´ ` ˆ  ` ´ ˜
Ngi ta em cac trai cay ti tot o t au ve? T x Ca-na-an. Hay
´ ´ ` `  ´ ´ ` 
nh, x Ca-na-an la ni ma hoi xa Ap-ra-ham, Y-sac va Gia-cop
 ` ´ ´ ´ ´  ` ` ˆ
song. Nhng vı c nan  oi kem  o, Gia-cop va gia ınh ong don 
 ´ ˆ ´ ˆ ˆ ` ˘ ˆ
ˆ
xuong  x E-dıp-to. Bay gi, khoang 216 nam sau, Moi-se dan dan
ˆ  ˆ 
Y-s-ra-en tr lai  Ca-na-an. Ho en mot  ni no trong ong vang goi 
`
la Ca-e.
˜ `  ´ ` ˆ ´ ˆ ˆ
Nhng ngi song trong x Ca-na-an la dan ac. Vay  Moi-se sai
` ´ ` ´ ´ ˜ ` ´ ˆ `
12 ngi i do tham, va noi vi ho:  ‘Hay do xem co bao nhieu ngi
 ´ ` ´ ˜ `   
song  o, va chung manh  ra sao. Hay do xem at ai e trong trot 
´  ˆ ` ˜ ´  ˆ  ´ ˆ
co tot hay khong. Va hay nh em ve mot  so trai cay’.
˜ ` ´  ´ ´
Khi nhng ngi do tham ve ti Ca-e, ho noi
´ ˆ ´ ˆ `  `  ´
vi Moi-se: ‘X that  la tot’. Va e chng minh
 ` ´ ´ ˆ ˆ 
ieu nay, ho a cac trai cay ra cho Moi-se thay.
` `  ˜ `
Nhng mi ngi trong so nhng ngi do
´ ´ ˆ ´ ´ ` ´ ´
tham noi: ‘Dan c  o ln va manh  qua. Chung
˜     ´
ta se bi giet chet neu toan chiem x’.
ˆ ˆ ˜  `
Dan Y-s-ra-en s hai khi ho nghe ieu nay.
´ `  ´ ˆ ´ ˆ ˘
Ho noi: ‘Tha chet  x E-dıp-to hoac  ngay ca
 ` ` ´ ˜
trong ong vang nay con hn. Chung ta se bi
 ˆ ` ´ ˜ 
chet tran,  va v con chung ta se bi bat song.
´ ˜ ˆ ˜ ´ 
Chung ta hay chon  mˆ ot  lanh tu mi thay the
ˆ ` ´ ´ ˆ ˆ
Moi-se, va tr lai  x E-dıp-to i thoi!’
`  ˜ `
Nhng hai ngi trong so nhng ngi do
´ ˆ ´ ˆ ˆ `  ˆ
tham tin cay  ni Ðc Gie-ho-va, va co khuyen
ˆ ˆ ` ˆ ` ˆ ˆ ` ´ ´ ´ ˜
dan s yen long. Ten ho la Gio-sue va Ca-lep. Ho noi: ‘Ch s hai.
´ ˆ ˆ ` ´ ˜
 ´ ˆ
Ðc Gie-ho-va  cung chung ta. Se de chiem x lam’. Nhng dan s
ˆ `    ˆ ˆ ` ´ ˜
khong nghe. Ho con muon giet chet Gio-sue va Ca-lep na.
 `  ´ ˆ ˆ ˆ ` ` ´ ` ˆ
Ðieu nay khien Ðc Gie-ho-va gian  lam, va Ngai phan cung Moi-se:
ˆ ` ˆ `  ˆ ˜ ` ´
‘Chang mot  ai trong vong dan s t 20 tuoi tr lenˆ se vao c  x
´ ˜  ´ ´ ` ´ ´ ˆ `
Ca-na-an. Chung a thay cac phep la ta lam tai  x E-dıp-to va trong
 ´ ˆ ˆ ´ ˜
ong vang, nhng c khong chiu  tin ta. Vay  chung se i lang thang
  ˘  ´   ´
trong ong vang suot 40 nam cho en khi bon  chung chet het. Chı co
ˆ ˆ ` ´ ˜ ` ´ ` ˆ
Gio-sue va Ca-lep se vao c  x Ca-na-an ma thoi’.
ˆ
´
Dan-so Ky 13:1-33; 14:1-38.
ˆ ˆ  ˆ 
CAY GAY
 CUA A-RON TRO HOA 39
˜ ´ ` ´ ˆ ´ ˆ ˆ ˆ ` ˆ
H
gay
ˆ
 cua A-ron chı trong mot
AY xem cac hoa va trai hanh
` ˆ
la cay gay
ˆ
ˆ
 cua A-ron. May cai hoa nay va trai chın moc

ˆ
ˆ


 em! Chung ta hay xem tai



ˆ
nhan chın moc
´
´
`
˜
 tren cay gay
` ´ ´
 sao.
 nay. Ðay
 tren cay
ˆ ˆ

ˆ ˆ ´ ˆ ˆ  `
Dan Y-s-ra-en i lang thang trong sa mac  c  ıt lau. Mot  so ngi
ˆ ˜ ˆ ˆ ˆ ` `
ˆ ˆ
trong dan s nghı Moi-se khong nen lam ngi dan dat hay A-ron khong
ˆ `  
 ˆ ˆ ` ˆ ˜ ˜
nen lam thay te le thng  pham. Co-re la mot  trong nhng ke nghı nh
 ` ` ˆ ˜ ˜
the, va Ða-than, A-bi-ram cung 250 quan trng cua dan s cung nghı
ˆ   ´ ´ ˆ ´ ˆ ˆ ` 
vay.  Het thay ho en noi vi Moi-se: ‘C sao ong lai  t ton lam au
´ ˆ
chung toi?’
ˆ ´ ´ ˆ ˆ ` ˜ ´ ´ ˜
Moi-se noi vi Co-re va nhng ke theo han: ‘Sang mai cac ngi hay
 ` `  ˜   ´
lay l hng va bo hng vao trong. Roi hay en en tam  Ðc
ˆ ˆ ´ ˜ ´ ˆ ˆ
Gie-ho-va. Chung ta se xem Ðc Gie-ho-va chon  ai’.
` ˆ ˆ ˆ `    `
Ngay hom sau Co-re va 250 ke theo han en en tam.  Nhieu ngi
´ ˜  ˆ ˜ ` ´ ˆ ˆ ˆ ˆ
khac cung en ung ho nhng ke nay. Ðc Gie-ho-va gian  lam. Moi-se
´ ˜   ´ ` ´ ` ´  ´ ˆ `
noi: ‘Hay lui ra khoi leu cua may ke ac nay. Ch r ti bat c vat  gı
ˆ  ´ ˆ ` ` ´  ˆ ˆ
thuoc  ve chung’. Dan s nghe li, va tranh xa leu cua Co-re, Ða-than
`
va A-bi-ram.
 ˆ ´ ` ˆ ` ´  ´ ˆ ˆ
Roi Moi-se noi: ‘Nh ay ma cac ngi biet Ðc Gie-ho-va chon  ai.
 ˜ ´ `  ´ ´ `
Ðat se nt ra va nuot cac ke ac nay’.
ˆ ` ´ ´ ` `  ´  `  ˆ ˆ ˆ `
Moi-se va noi dt li thı at nt ra. Leu va o vat  cua Co-re, cung
` ´ ˜ ´ ´  `  `
Ða-than va A-bi-ram vi nhng ke  vi chung ri xuong long at va
  ˆ ´ ˆ  ` ´ ˜
at lap lai  chon chung. Khi dan s nghe tieng gao thet cua nhng ke b i
ˆ  ˆ  ´   ´ ˜
chon song, ho la len: ‘Chay  mau! Keo at co the nuot chung ta na
˘
chang!’
ˆ ˆ `
`   ˆ ´ ˆ ˆ
Co-re va 250 ke theo han van con  gan en tam.  Vay  Ðc Gie-ho-va
 ´  ` ˆ   ´  ´
khien la giang xuong va thieu song het thay bon  chung. Roi Ðc
ˆ ˆ ˆ ` ˆ ˆ  ´
Gie-ho-va bao con trai A-ron la E-le-a-sa em may cai l hng cua
˜  ` ´  ` `  ´ ` `
nhng ke b i chet va dat mong i e boc  ban th. Mieng dat boc  ban th
` ` ˆ ´ ˆ ˆ  ` ˆ `
dung lam mot  s canh cao cho dan Y-s-ra-en biet rang ngoai A-ron va
´ ` ˆ ´ `  
´
cac con trai ngi ra, khong ai c  phep lam thay te le cho Ðc
ˆ ˆ
Gie-ho-va.
´ ˆ ˆ   ˆ ˜ ` ˜
Nhng Ðc Gie-ho-va muon cho thay that  ro rang Ngai a chon 
´ ˆ ` ´ ` `  
ˆ ` ´ `
chınh A-ron va cac con trai ngi lam thay te le. Vay  Ngai phan cung
ˆ ˜ ˆ
´ ˆ ˆ
Moi-se: ‘Ngi hay bao mot  quan trng cua moi chi phai em cay gay 
` ˆ   ´ ˆ ˜ ˆ ˆ ˆ
cua mınh lai  ay. Ve phan chi phai Le-vi, hay cho A-ron em cay gay 
`  ˜ ˘ ´ ˆ ˆ `  ´ ˘ `
cua ngi. Roi hay at  cac cay gay  nay trong en tam  trc mat  hom
´
˜ `  
` ˆ ˆ ` ´ ˜ 
giao c. He ta a chon  ai lam thay te le thı cay gay  ngi o se tro
hoa’.
´ ˆ ˆ ´ ˆ ˆ ` ` ˆ ˆ ˆ
Sang hom sau, khi Moi-se xem cac cay gay  thı nay, cay gay  cua A-ron
´ ´ ` ` ´ ˆ ´ ˆ ´ ˆ ˆ ` ´
co cac hoa nay va trai hanh  nhan chın moc  tren o! Vay  bay gi em co
 ´ ˆ ˆ  ˆ ˆ ˆ  ˆ
biet tai  sao Ðc Gie-ho-va khien cay gay  cua A-ron tro hoa khong?
ˆ
´
Dan-so Ky 16:1-49; 17:1-11; 26:10.
ˆ ˆ ` ´
MOI-SE ÐAP
 VAO ÐA 40
 ˘ ` ˘ ´ ˘ ˘ ˘
ET nam nay sang nam khac—10 nam, 20 nam, 30 nam, 39
H ˘
Nhng trong suot nhng nam o Ðc Gie-ho-va cham soc dan
ˆ
nam troi qua! Va dan Y-s-ra-en van con  trong ong vang.

` ˆ
˜ ˘ ´
ˆ
´

`
ˆ ˆ ˘

´

ˆ
` ` ˆ ´ ` ´

Ngai. Ngai nuoi ho bang banh ma-na. Ngai hng dan ho ban
` ˆ ` ˆ `  ˜
ngay bang tru may, va ban em bang tru la. Va trong suot nhng
˘ `  ´ ˆ ´ ` ˆ ˆ
nam nay quan ao ho khong rach va chan ho khong au.
ˆ ` ` ´ ´  ˘ ´ ` `
Bay gi la thang th nhat cua nam th 40 t khi ho ri khoi
´ ˆ ´ ˆ ˆ ˆ ˆ ` `
x E-dıp-to. Dan Y-s-ra-en lai  cam trai  tai  Ca-e. Ðay la ni ma
 ˘ ´ ´ ` ´
ho cam trai  gan 40 nam trc o khi 12 ngi do tham c  sai
` ´ ´ ˆ `  `
i do xet x Ca-na-an. Chi cua Moi-se la Mi-ri-am chet  Ca-e. Va
˜  ´  ` ˜ ´ ˆ  ˆ
cung nh lan trc, lan nay cung co chuyen  rac roi xay ra  ay.
ˆ ˆ ´ ´  ˆ ` ` ´ ˆ
Dan s khong co nc uong. Vay  ho phan nan vi Moi-se: ‘Phai
´ ˆ   ˆ
´ ˆ
chi chung toi chet i cho roi. Tai  sao ong dan chung toi ra khoi
´ ˆ ´ ˆ   `
` ˆ ´ ` ˆ
x E-dıp-to en ni khung khiep nay cho ma khong co gı moc  len
ˆ ´ ˜  ˆ ´ ´ ˆ ´ ˆ ´
ca? Khong co ngu coc, khong co trai va, khong co nho, khong co
´ ´  ˜ `
lu.
 Lai  chang co nc uong na kıa’.
ˆ ` ˆ    ˆ ` ´ ˆ ˆ
Khi Moi-se va A-ron en en tam  cau nguyen,  thı Ðc Gie-ho-va
´ ` ˆ ˜ ´ ˆ ˆ  ´ ˘ 
phan cung Moi-se: ‘Hay nhom dan s lai  ay. Roi trc mat  tat
´ ˜ ´ ´ ´ ´ ´ ˜
ca bon  chung, ngi hay noi vi tang a tai  o. Nc se chay ra
 ` `  ´ ˆ 
u e cho ngi va het thay thu vat  uong’.
ˆ ˆ ´ ˆ ` ´ ˜ ˆ ´
Vay  Moi-se nhom dan s lai  ma phan rang: ‘Hay nghe ay, cac
` ˆ ´ ´ ` ˆ ` ˆ
ngi la ke khong tin Ðc Chua Tri! A-ron va ta ay lai  phai
 ´ ` ´ ´ 
khien tang a nay phun nc ra cho cac ngi hay sao?’ Roi
ˆ  ˆ ˆ ˆ
Moi-se lay cay gay  ap  tang
´  ` ˆ ` ´
a hai lan va mot  dong nc
´ ` ´ ˆ
ln t trong tang a tuon
` ´ ´ 
trao ra. Co u nc cho tat
` ` ˆ 
ca ngi va vat  uong.
´ ˆ ˆ  ˆ ` ˆ ` ˆ ´ 
Nhng Ðc Gie-ho-va noi gian  cung Moi-se va A-ron. Em co biet
ˆ  ` ` ˆ ` ˆ ˜ ´ ´
tai
 sao khong? Ay la bi vı Moi-se va A-ron a noi rang chınh ho
˜  ´ ` ´ ˆ ` ´ ´
se khien nc t trong a chay ra. Nhng that  ra thı chınh Ðc
ˆ ˆ ˜ `  ´ ` ` ˆ ` ˆ ˆ ´
Gie-ho-va a lam ieu o. Va bi vı Moi-se va A-ron khong noi
´ ˆ   ` ´ ˆ ˆ ´ ` ˜ `
ung s that  ve ieu nay, Ðc Gie-ho-va noi Ngai se phat  ho.  Ngai
´ ˜ ˆ
ˆ ` ´
phan: ‘Hai ngi se khong dan dan ta vao x Ca-na-an’.
´ ˆ ˆ ˆ ` ˆ `
It lau sau, dan Y-s-ra-en ri Ca-e. Mot  thi gian
´ ´ ´ ˆ ˆ ˆ  ˆ
ngan sau o ho ti Nui Ho-r. Ni ay, A-ron chet tren
´ ˆ   ˆ ˆ
ınh nui. Ong chet i c  123 tuoi. Dan Y-s-ra-en
 ` ˆ ˆ ´
buon lam, va bi vay  ca dan s khoc thng
ˆ ` ˆ ` ˆ ˆ
A-ron trong 30 ngay. Con trai ong la E-le-a-sa tr
`  
   ´
thanh thay te le thng  pham ke tiep cua nc
ˆ
Y-s-ra-en.
ˆ
´  ˆ ˆ ´ ˆ ˆ
Dan-so Ky 20:1-13, 22-29; Phuc-truy
 en Luat-l
 e Ky 29:5; Ne-he-mi 9:21.


CON RAN BANG Ð ONG 41
 ˆ ˆ ` ˆ  ˆ ˆ
ON RAN quan quanh cay cot  nay trong giong ran that,  phai khong?
C
ˆ
´ ˆ
bao Moi-se treo no len cay cot
`
Nhng khong phai la ran that.
ˆ ˆ ˆ
ˆ
 ˆ
´ `
 Ðo la ran bang ong. Ðc Gie-ho-va
´

 `

´
´
`
ˆ ˆ

 e dan s co the nhın no ma c  tiep
  ` ´  ` ` ˆ ´ `
tuc
 song. Nhng may con ran bo di at thı la ran that.  Chung va
´ ˆ `  ˆ ´  ˆ
mi can dan s va khien ho bi benh.  Em co biet tai  sao khong?
´ ` ` ˆ ˆ ˜ ´ ` ´ ´ ` ` ˆ
Ðo la vı dan Y-s-ra-en a noi pham  cung Ðc Chua Tri va Moi-se.
 ˆ ˜
´ ˆ ´ ˆ ´ ˆ ˘
Ho than phien: ‘Tai  sao ong a dan chung toi ra khoi x E-dıp-to ang 
  ` ˆ ´  ˘ ´  ` `
chet trong ong vang nay? Khong co o an hay nc uong gı ca. Va
´ ˆ ˘ ˜ ´ `
chung toi an mai th ma-na nay chiu 
ˆ  ˜
khong noi na’.
´ `  ˘  ´
Nhng banh ma-na la o an tot. Ðc
ˆ ˆ ` ´  ´
Gie-ho-va lam phep la e ban banh ma-na
˘ ` ` ˜ ` ´ 
cho ho an. Va Ngai cung lam phep la e
´  ˆ
ban nc cho ho uong. Nhng dan s
ˆ  ´ ´ `  ´
khong biet n Ðc Chua Tri ve cach
` ˘ ´ ˆ ´ ˆ ˆ
Ngai cham soc ho.  Vay  Ðc Gie-ho-va
`  ˆ ` 
dung may con ran oc  nay e phat  ho. 
`  ` 
Ran can ho,  va nhieu ngi bi chet.
 ` ˆ  ` ˆ `
Cuoi cung dan s en cung Moi-se va
´ ´ ˆ ˜ ˆ ` ´ ˆ
noi: ‘Chung toi a pham  toi,  vı chung toi
´ ´ ´ ´ ˆ ˆ ` ´ ˆ
co noi pham  ti Ðc Gie-ho-va va ti ong.
ˆ ` ˆ  ˆ ´ ˆ ˆ  `  `
Bay gi xin ong cau nguyen  Ðc Gie-ho-va e Ngai khien ran lıa xa
´ ˆ
chung toi’.
ˆ ˆ  ˆ ´ ˆ ˆ ˆ ` ´
Vay  Moi-se cau nguyen  Ðc Gie-ho-va xin cho dan s.  Va Ðc
ˆ ˆ ˆ `  ` ` ´ ˆ
Gie-ho-va bao Moi-se lam con ran bang ong nay. Ngai bao treo no len
ˆ ˆ ˆ `
` ˆ ´ ˆ ` ´
mot  cay cot,  va he ai bi ran can phai nhın len no. Moi-se lam ung nh
´ ˆ ˆ ´ ˘ ` ˜ ` ` ` ˆ
Ðc Gie-ho-va phan dan.  Va nhng ke nao bi ran can ma nhın len con
 `
ran bang ong thı c  khoe lai. 
ˆ ` ´ ˆ ` ˆ  ´  
Viec  nay day  chung ta mot  bai hoc.  That  ra tat ca chung ta eu giong
˜ ` ˆ  ´ 
nh nhng ngi Y-s-ra-en bi ran can kia. Tat ca chung ta eu  trong
`  ˜ ` ` ˜  `
tınh trang  phai chet. Hay nhın chung quanh, va em se thay moi  ngi
 ` ˆ ˆ `  ´ ` ` ` ` ˆ ` ` `
eu gia i, bi benh  tat  vaˆ chet. Ðo la vı ngi an ong va ngi an
`  ˆ ` ` ˜ ` ´ ˆ ˆ `  ´
ba au tien la A-am va E-va a lıa bo Ðc Gie-ho-va, va tat ca chung
` ´ ´ ˆ ˆ ˜ ` ˆ ˘ 
ta la con chau ho.  Nhng Ðc Gie-ho-va a lam mot  s sap at  e
´ ´   ` `
chung ta co the song i i.
´ ˆ ˆ ˜ ´ ˆ ` `  ´ 
Ðc Gie-ho-va a sai Chua Gie-su Christ la Con Ngai xuong trai at.
´ ˆ ˜ ˆ ˆ ˆ ˆ `  `  ´ ˜ `
Chua Gie-su a bi treo len mot  cay cot,  vı nhieu ngi hoi o nghı ngai
` ` ´ ´ ˆ ˆ ˜ ´ ˆ ´ 
la ngi ac. Nhng Ðc Gie-ho-va a ban Chua Gie-su cho chung ta e
´ ´  ´ `  ´ `
giai cu chung ta. Neu chung ta tin ni ngai, neu chung ta theo ngai,
` ´ ´  ´  ` ` ´ ˜ 
thı chung ta co the co s song i i. Nhng chung ta se hoc  biet
 ˜  ˆ  ` ˆ
´ ˘
nhieu hn na ve viec  ay sau nay. Dan-so Ky 21:4-9; Giang 3:14, 15.
` ´
CON LA BIET NOI 42
´ ` ´  ˆ `  ´ ˆ ´ ˜
M CO bao gi nghe noi ve mot  con la biet noi khong? Co le em
E 
ve mot
ˆ
´
ap: ‘Khong. Thu vat
`
ˆ

´ ˆ
´ ´
ˆ 
 khong biet noi’. Nhng Kinh Thanh ke
`
´
 ` ˆ `
´
˜

 con la biet noi. Chung ta xem lam the nao viec  nay a xay
´
ra nhe.
ˆ ˆ  ` ´ ˆ ´ ` ´
Dan Y-s-ra-en sap sa tien vao x Ca-na-an. Vua Mo-ap la Ba-lac
ˆ ˆ ˆ ˆ ` ˆ ˆ `
s dan Y-s-ra-en. Vay  vua sai mot  ngi xao quyet  ten la Ba-la-am
˘ ˆ ˆ ´ ´  
ang  i rua sa dan Y-s-ra-en. Ba-lac ha cho Ba-la-am nhieu tien,
ˆ ˜ ` ˆ ` ˘ ´
vay Ba-la-am ci la len ng i gap  Ba-lac.
´ ˆ ˆ ˆ  ˆ ` ˆ
Ðc Gie-ho-va khong muon cho Ba-la-am rua sa dan Ngai. Vay 
` ˆ ˆ ´  ` ´ ˆ `
Ngai sai mot  thien s cam gm dai ng chan  ng Ba-la-am.
ˆ   ˆ ´ ` `  ˆ
Ba-la-am khong the thay thien s, nhng con la thı thay. Vay  con
`  ´ ˆ ´ ` ` ´ `  `
la co tranh thien s, va sau cung no nam y xuong ng. Ba-la-am
ˆ ` ˆ ´ `
gian  lam, va han gi gay  ra anh la.
 ´ ˆ ˆ 
Roi Ðc Gie-ho-va khien
`
cho Ba-la-am nghe con la
´ ´ ` ˆ
noi vi han. La hoi: ‘Toi
` ` ` ˆ ´ ˆ
lam gı ma ong anh toi?’
´  `  ˘ ´  ´ ˜ 
Ba-la-am noi: ‘May lam ta mat mat  qua. Neu co gm ta a giet

may!’
` ˆ ´ ` ` ˆ  ˘  ˆ
La hoi: ‘Toi co bao gi lam ong mat mat  nh the khong?’
´ ˆ
Ba-la-am ap: ‘Khong’.
 ´ ˆ ˆ ` ˆ  ˆ ´ 
Roi Ðc Gie-ho-va lam cho Ba-la-am trong thay thien s cam
´ ` ˆ ´ ´ ´
gm trong tay ng can ng. Thien s noi: ‘Tai  sao ngi anh
ˆ `  `
ap  con la ngi? Ta en can ng ngi
` ˆ ˆ 
vı ngi khong c  rua sa Y-s-ra-en. Neu
` ˆ ´ ˜ ´
con la ngi khong tranh ta, han ta a anh
 ˆ ` `
ngi chet, nhng khong lam hai  con la’.
´ ˆ ´ ˆ ˆ ˆ
Ba-la-am noi: ‘Toi co pham  toi.  Toi khong
 ` ` ˆ ´ 
biet ngai can ng’. Thien s e cho Ba-
` ˘ ´
`
la-am i, va Ba-la-am gap  Ba-lac. Han van con
 ˆ `  ´
co rua sa Y-s-ra-en, nhng thay vı the, Ðc
ˆ ˆ  ´ ´
Gie-ho-va khien cho han chuc phc cho
ˆ 
Y-s-ra-en ba lan.
ˆ
´
Dan-so Ky 21:21-35; 22:1-40; 23:1-30; 24:1-25.
ˆ ˆ  `
GIO-SU`E TR˜  THANH 43
NGI LANH ÐAO 
ˆ  ` ´
M
ra- en. V ay
ˆ
OI-SE mu on v ao x 
Ca-na-an vi dan Y-s-

ˆ ˆ
´
ong c au xin:

ˆ

´ ˆ ˆ
‘Tha Ð c Gi e-h o-va, xin
` ˆ ˘
Ngai cho toi bang qua
ˆ ˆ ` `
Song Gio-anh, va nhın
 ´ 
th ay x  t ot’. Nhng
´ ˆ ˆ ´
Ð c Gi e-h o-va ph an:
ˆ  ´
‘Thoi u roi! Ch nhac
˜ ´ 
lai
 na!’ Em co biet tai 
´ ˆ ˆ ´
sao Ðc Gie-ho-va noi
ˆ ˆ
vay
 khong?
´ ` ` ˆ ˜ ˆ ˆ ` ´ ˜ ´
Ðo la vı chuyen  a xay ra khi Moi-se ap  vao tang a. Hay nh,
ˆ ` ˆ ˜ ˆ ˆ ´ ˆ ˆ ˜ ˆ ´ ´
ong va A-ron a khong ton vinh Ðc Gie-ho-va. Ho a khong noi vi
ˆ ´ ´ ˆ ˆ `  ` ´ ` ´
dan s rang chınh Ðc Gie-ho-va la Ðang lam nc t trong tang a
ˆ ` ˜ ´ ´ ˆ ˆ ´ ` ˜ ˆ ´
tuon ra. Vı le o Ðc Gie-ho-va phan rang Ngai se khong cho phep
` ´
ho vao x Ca-na-an.
ˆ ´ ´ ˆ  ´ ˆ ˆ ´ ` ˆ
Vay  ıt thang sau khi A-ron chet, Ðc Gie-ho-va phan cung Moi-se:
˜ ˆ ˆ ˆ ´ ´ ˘  
ˆ ˆ ` ˆ
‘Hay keu Gio-sue lai  ng trc mat  thay te le E-le-a-sa va dan s. 
` ´ ˘ ` ˜ ´
` 
Va trc mat  moi  ngi, ngi hay bao cho moi ngi biet rang
ˆ ˆ ` ` ˜ ´ ˆ ` ´ ´ ˆ ˆ
Gio-sue la ngi lanh ao  mi’. Moi-se lam ung nh Ðc Gie-ho-va
˘ ´   ` ˆ
dan, nh em co the thay trong hınh ay.
 ´ ˆ ˆ ´ ` ˆ ˆ ˜ ˆ ` ´
Roi Ðc Gie-ho-va phan cung Gio-sue: ‘Hay manh  dan  len, va ch
˜
ˆ ˆ ` ´ ` ˜ ´
s. Ngi se dan dat dan Y-s-ra-en vao x Ca-na-an ma ta a ha
´ ` ˜ `
cho chung, va ta se  cung ngi’.
´ ´ ˆ ˆ ˆ ˆ ´ ˆ ˆ
Sau o Ðc Gie-ho-va bao Moi-se leo len ınh Nui Ne-bo trong
´ ˆ ´ ` ´ ˆ ´  ` ˆ ˆ ` 
x Mo-ap. T o Moi-se co the nhın qua Song Gio-anh va thay
´ ˜ ´ ˆ ˆ ´  ` ´ ` ˜ ´
x Ca-na-an ep  e. Ðc Gie-ho-va phan: ‘Nay la x ma ´ ta a ha
´
cho con chau Ap-ra-ham,
´ `  
Y-sac va Gia-cop. Ta e

cho ngi thay, nhng ta
˜ ˆ `
se khong cho ngi vao’.
ˆ ´ ˆ ˆ
Tai  tren ınh nui Ne-bo
´ ˆ  ´ ´
 o M oi-se ch et. L uc  o
ˆ  ˆ
ong c  120 tuoi. Ong

` `
v an c on m anh,  v a m at
ˆ
`  ˆ
ong v an c on t ot. D an
 ` ´
s buon lam va khoc than
` ˆ 
v ı M oi-se ch et. Nhng
´ ´ ˆ ˆ
ho sung sng co Gio-sue
` ` ˜ ´
lam ngi lanh ao  mi

cua ho. 
ˆ
´
 Dan-sˆ o ˆ Ky ´ 27:12-23;
Phuc-truy
 en Luat-l
 e Ky 3:23-29;
31:1-8, 14-23; 32:45-52; 34:1-12.
´
˜ RA-HAP ` GIAU ´ 44
NHNG NGI DO THAM
˜ ` ` ˘ ´ ˘  ´  ˆ
HNG ngi nay ang gap  kho khan. Ho phai tron thoat neu khong
N `
˜ 
se b i giet. Ho la nhng ngi do tham cua dan Y-s-ra-en, va ngi
` ´ `
`
´
˜
´
`

´
ˆ
ˆ
´ ` 
ˆ
ˆ
`
`
`
an ba giup ho la Ra-hap. Ra-hap song trong mot  cai nha cat tren tng
` ˆ ˆ ´ ˜ ˜ ` ` ˘ ´ ˘
thanh Gie-ri-co. Chung ta hay xem tai  sao nhng ngi nay gap  kho khan.
ˆ ˆ  ` ˘ ˆ ˆ ` ´
Dan Y-s-ra-en san sang bang qua Song Gio-anh vao x Ca-na-an.
´ ˆ ˆ ˆ ` ´ ´
Nhng trc khi ho qua song, Gio-sue sai hai ngi i do tham trc.
ˆ ´ ´ ˜ ` ´ ´ ` ` ˆ ˆ
Ong noi vi ho:  ‘Hay i do xet x va thanh Gie-ri-co’.
` ´ ` ` ˆ ˆ ´ ` ´
Khi hai ngi do tham vao thanh Gie-ri-co, ho ti nha Ra-hap. Nhng
´ ` ´ ˆ ˆ  ´ ` ˆ ` ˆ
co ngi mach vua Gie-ri-co: ‘Toi nay co hai ngi Y-s-ra-en vao ay do
´ ´  ` ´ ` ´ ` ˆ ` ˜
tham x’. Vua lien sai ngi ti nha Ra-hap, va ho ra lenh  cho nang: ‘Hay
ˆ ` ` ˆ ` ´
nop  cho vua hai ngi an ong ang  trong nha ngi!’ Nhng Ra-hap
˜  ` ´ ˆ ´ ` `  ˆ ` ´ ´ 
a giau hai ngi do tham tren noc nha nang roi. Vay  nang noi: ‘Co may
` ´ ` ˆ ˆ ˆ  ˆ ´ ` `
ngi ti nha toi, nhng toi khong biet ho  au ti. Khi tri va chang 
 ` ˜ ` ´ ` ´  
vang  toi thı ho a ra khoi thanh trc khi ca thanh ong lai  roi. Neu
 ˆ  ` ´  ˆ ´ `
may ong mau mau uoi theo thı co the bat k ip ho!’  Vay  cac ngi cua vua
 
lien chay  uoi theo ho. 
´ ` ´ ´ ˆ ˜ ˆ ´ ` ` ´ ´
Sau khi cac ngi o i khoi, Ra-hap voi  va len noc nha. Nang noi vi
` ´ ˆ  ´ ˆ ˆ ´ ` ´ ˆ ´
hai ngi do tham: ‘Toi biet Ðc Gie-ho-va ban x nay cho cac ong. Chung
ˆ ´ ` ˜ `  ˆ ´ ˆ ´ ˆ ´ ˆ
toi nghe noi Ngai a lam Bien Ðo kho can  khi cac ong ra khoi x E-dıp-to,
` ˜ ´ ´ ˆ ˜  ´ ˆ ` ´ ˆ ˜ ˜ ˆ
va cung nghe noi cac ong a giet cac vua Si-hon va Oc. Toi a ai hai ong
 ˆ ˆ ` ´ ˆ ˜  ´ ˆ ˜
t te, vay  xin hai ong vui long ha rang hai ong se t te lai  vi toi. Hay
´  ˆ ` ˆ
cu song cha me toi, va anh ch i em toi’.
` ´ ´ ` ˜ ´ ` ˜ ` 
Hai ngi do tham ha la ho se cu, nhng nang cung phai lam ieu
` ´ ´ ˜  ˆ ` ` ` ˆ ˆ  `
gı o. Ho noi: ‘Hay lay si  day mau o nay va cot  len ca so nha ngi,
` ˜ ´  ˜ ` ` `
va hay nhom tat ca nhng ngi ba con ngi lai  trong nha ngi. Khi
´ ˆ  ` ˆ ˆ ` ´ ˆ ˜ `  ˆ
chung toi tr lai  lay thanh Gie-ri-co thı chung toi se nhın thay si  day o
`  ` ˜ ˆ   ˆ `
nay ni ca so va se khong giet chet mot  ai trong nha ngi’. Khi hai
` ´  ´ ˆ ˆ  ˆ ˆ ˜
ngi do tham ve vi Gio-sue, ho ke lai  cho ong nghe moi  viec  a xay ra.
ˆ ˆ ˆ
Gio-sue 2:1-24; He-b-r 11:31.
˘ ˆ ˆ
BANG QUA SONG GIO-ÐANH 45
` ` ˆ ˆ ˘ ˆ ˆ
HIN KIA! Dan Y-s-ra-en bang qua Song Gio-anh! Nhng
N 
´
ˆ
ˆ


`
nhieu, song ay tran nc chı ıt phut trc o. Nhng bay gi

nc au het roi? Bi vı o la thi ky trong nam co ma
´
` ´ `
´ ´
`
´
`
´
˘
ˆ
´
`
´ ˆ   ` ˆ ˆ ˘ ` ˆ
nc i au het roi! Va dan Y-s-ra-en bang qua dong song can 
ˆ    ´ ´ ˆ  
kho, giong nh khi qua Bien Ðo hoi trc! Nc i au het roi
ˆ ´ ˜
vay?
 Chung ta hay xem.
 ´ ˆ ˆ ˘ ˆ ˆ ´ ˆ ˆ
Ðen luc dan Y-s-ra-en bang qua Song Gio-anh, Ðc Gie-ho-va
ˆ ˆ ´ ` ˆ ´  
˜ ˆ `
bao Gio-sue noi cung dan s:  ‘Cac thay te le se khieng hom giao
´ ´ ´ ´ ˆ  ´ ˆ
c i trc chung ta. Khi ho bc chan xuong nc Song
ˆ ` ´ ˜ `
Gio-anh, thı nc se ngng chay’.
ˆ ´  
ˆ ` ´
Vay  cac thay te le khieng hom giao c i
´ ˆ ´ ` ˆ ˆ
trc dan s.  Khi ho ti b Song Gio-anh,
´  
ˆ  ´
cac thay te le i thang luon xuong nc.
´ ˆ  ` ˆ
Nc song chay rat manh  va sau. Nhng
` ˆ ´ ´ 
va khi chan ho ung  nc, nc lien
` ˆ ` ˆ ´ ´
ngng chay! That  la mot  phep la!  Ðc
ˆ ˆ ˜ ˜ ´ ´ ˆ 
Gie-ho-va a gi nc lai  phıa tren nguon.
ˆ  ´ ˆ ` ´
Vay  trong choc lat khong con nc trong
` ˆ ˜
long song na!
´  
ˆ `
Cac thay te le khieng hom
´  ˜
giao c i thang xuong gia
` ˆ ˆ ´
long song can  kho. Em co
 ` ˜ ˆ
thay ho trong hınh ve khong?
` ´ ˆ ´
Va ho ng yen tai  o, trong
ˆ ˆ ˘
khi ca dan Y-s-ra-en bang qua
ˆ ˆ ˆ 
Song Gio-anh nh i tren at
can! 
`  ˘
Khi moi  ngi eu bang qua
 ´ ˆ ˆ ˆ ˆ
het, Ðc Gie-ho-va bao Gio-sue
´ ´ ` ˜
noi vi 12 ngi lc  lng:
˜  ˆ ´
‘Hay i xuong song, ni cac
 
´ ´ `
thay te le ang ng vi hom
´ ˜  ´
giao c. Hay lay 12 tang a
`  
` ´
va chat ong  cho ma cac
˜ ˆ
ngi se nghı lai  em nay.

Roi, trong tng lai, khi con
´ ´ ´ `
chau cac ngi hoi a nay
˜ ` ´ ˜ 
nghıa gı, cac ngi hay ke
´ ´ ˜
cho chung nghe rang nc a
` ` ´
ngng chay khi hom giao c
´ ˆ ˆ ˘ ˆ
Ðc Gie-ho-va bang qua Song
ˆ ´ ` ˜ ´
Gio-anh. Ða nay se nhac cac
´ ´ ˆ ˆ
ngi nh lai  phep la!’  Gio-sue
˜ ˘ ´ ´
cung at  12 tang a ni cac
 
˜ ´ ´ `
thay te le a ng di long
ˆ
song.
` ˆ ˆ ´ ´ ´
Sau cung Gio-sue noi vi cac
 
ˆ ` ´ ˜ ˆ ` ˆ ˆ `
thay te le khieng hom giao c: ‘Hay len b Song Gio-anh’. Va
ˆ `  ` ´ ˆ 
khi ho len b roi thı nc song bat au chay tr lai. 
ˆ ˆ
Gio-sue 3:1-17; 4:1-18.
` ` ˆ ˆ
TNG THANH GIE-RI-CO 46
 ` ` ` ` ˆ ˆ `  ˆ
Ð
an;
IEU gı lam cho tng thanh Gie-ri-co nay sup

ˆ ´
`
giong nh tng bi doi
´
ˆ

 khong co ngay ca sung ong na. Ðo la mot
˜ ´ `

 bom. Nhng hoi o khong co bom
ˆ
´
´
 o? Trong
ˆ
 phep la khac cua
´
´
´ ˆ ˆ ´ ˜  ` ˜
Ðc Gie-ho-va! Chung ta hay hoc  xem ieu gı a xay ra.
˜  ´ ˆ ˆ ´ ` ˆ ˆ `
Hay nghe ieu Ðc Gie-ho-va phan cung Gio-sue: ‘Ngi va
ˆ ´ ˜ ` ˜
` ˆ
quan lınh ngi hay i chung quanh thanh. Hay i moi ngay mot 
` ´ ` ˆ ` ´  
˜
vong trong sau ngay, khieng hom giao c theo. Bay thay te le se
´ `  `
i trc va thoi ken.
´ ` ´ ´ `  
‘Ti ngay th bay cac ngi phai i chung quanh thanh bay lan.
 ˜  ` ˆ  `  ˆ `   ˆ
Roi hay thoi ken mot  hoi dai, roi ra lenh  moi  ngi cat tieng ho
´ ´ ` ´ ` ` ˜   
het ln. Va cac tng thanh se o xuong het’.
ˆ ˆ ` ˆ ` ´ ´ ˆ ˆ ´
Gio-sue va dan s lam ung nh Ðc Gie-ho-va phan.
` `  ˘ ˆ
Trong khi ho i thı moi  ngi eu im lang.  Khong ai
´ ` ` `   `  `
noi li nao. Ngi ta chı nghe thay tieng ken thoi va
 ˆ ´ ` ˆ ´ ´ `
tieng chan bc i. Ke thu cua dan Ðc Chua Tri
` ˆ ˆ ` ˜ ´
trong thanh Gie-ri-co han la phai s hai lam. Em co
 ˆ ˆ  ˆ  `
thay si  day o treo ni mot  ca so khong? Ca so nha
 ´ ´ ˜ ` 
ai the? Ðung, Ra-hap a lam ieu
` ` ´ ˜ ˘ ˘
ma hai ngi do tham a can dan. 
` ` ` ´
Ca gia ınh nang  trong nha vi
` ´
nang quan sat moi  s. 
 ` ´ ` ´
Cuoi cung, ti ngay th bay,
` 
sau khi i quanh thanh bay lan,
 `  ˆ  ˆ ´
tieng ken thoi len, tieng ho het
 ˆ ˆ ` `
xuat tran  vang len, va tng
`    ˆ ˆ ´
thanh o xuong! Roi Gio-sue noi:
˜   `
‘Hay giet het moi  ngi trong
` `  ` ˜ 
thanh va ot thanh i! Hay ot
 ˆ `
het moi  vat.  Chı cha lai  bac, 
`  ` ` `
vang, ong va sat, va a vao kho
 ´ ˆ ˆ
trong leu Ðc Gie-ho-va’.
ˆ ˆ ´ ´ `
Gio-sue noi vi hai ngi do
´ ˜ ` `
tham: ‘Hai ngi hay vao nha
´ ` ` `
Ra-hap, va em nang va ca gia
` ` ´ ` `
ınh nang ra’. Ra-hap va gia ınh
` ´  ´
nang c  cu song, ung nh
` ´ ˜ ´ ´
hai ngi do tham a ha vi
` ˆ ˆ
nang. Gio-sue 6:1-25.
ˆ  ˆ ˆ ˆ
MOT
 KE TROM
 TRONG DAN Y-S-RA-EN 47
˜ ` ` ` ˆ ` ˆ
H
Mot
ˆ
AY nhın ngi an ong nay chon

giau cai gı trong leu cua han!
´ ´
´ `
ˆ

`

` `

 cai ao ep,  mot  thoi vang va vai
´ ˜   
nen bac.  Han ta a lay o ay trong
` ˆ ˆ ˜ `
thanh Gie-ri-co. Nhng le ra phai lam
` ´ ´ ˆ ` ˆ ˆ
gı vi cac vat  trong thanh Gie-ri-co
´ ´ ˆ
nhı? Em co nh khong?
ˆ ˆ ˆ
Dan s c  lenh  phai huy diet  moi 
ˆ ` ` ` ` ˜
vat, tr  v ang v a b ac  th ı gi  l ai  em
ˆ `  ´
dang vao kho trong en tam  Ðc
ˆ ˆ ˆ  ` ˜ ˜ `
Gie-ho-va. Vay  may ke nay a cai li
´ ´ ` ˜ ˆ ˆ
Ðc Chua Tri. Ho a trom  cap vat 
ˆ  ´ ´ ` ` `
thuoc  ve Ðc Chua Tri. Ngi an
ˆ ` ˆ ` `  `
ong nay ten la A-can, va may ke kia la
` ` ´ ˜
ngi trong gia ınh y. Chung ta hay
ˆ `
xem chuyen  gı xay ra.
˘ ˜ ˆ
Sau khi A-can an cap nhng vat 
` ˆ ˆ ´ ´
nay, Gio-sue sai binh lınh i anh
` ˆ
thanh A-hi. Nhng ho bi bai  tran. 
ˆ  `  `  `
Mot  so ngi bi giet, va so ˆ con lai 
ˆ ˆ  
bo chay.  Gio-sue buon lam. Ong sap
˘   `  ˆ ´
mat  xuong at va cau nguyen  Ðc
ˆ ˆ ` ˜ 
Gie-ho-va: ‘Tai  sao Ngai a e cho
ˆ ` ´ ´ ˆ
chuyen  nay xay ti cho chung toi?’
´ ˆ ˆ ´ ˜ ´ ˆ
Ðc Gie-ho-va ap: ‘Hay ng len!
ˆ ˜ ˆ ´ ˜ 
Y-s-ra-en a pham  toi.  Chung a lay
` ˆ ´ ´ ´
vai vat   ang l y ph ai bi pho cho s
ˆ ˘ ` 
huy diet  hoac  a vao en tam  cua
´ ˆ ˆ ´ ˜  ˆ ´
Ðc Gie-ho-va. Chung a lay mot  cai
´ `  ˆ ` ˜ ˆ ´ ´
ao ep  va giau nhem  viec  nay. Ta se khong ban phc cho cac
 ` ´ ˆ  ´ ` ˜  ´
ngi cho en khi nao cac ngi huy diet  o o va ke a lay cac
ˆ ` ´ ˆ ˆ ´ ` ˜ ˆ ˆ 
vat  nay’. Ðc Gie-ho-va phan rang Ngai se to cho Gio-sue biet ke
´ ´ `
ac o la ai.
ˆ ˆ ˆ ´ ˆ ` ´ ˆ ˆ ´
Vay
 Gio-sue nhom dan s lai,  va Ðc Gie-ho-va chı ra ke ac
´ ˆ ˜ ˆ ˆ  ˆ ´ ´
A-can. A-can noi: ‘Toi a pham  toi.  Toi thay mot  cai ao ep,  thoi
` ` ´ ´ ˆ ` ´  ´  ´ 
ˆ ˜ 
vang va cac nen bac.  Toi them co may mon o o en noi toi a lay.
ˆ ˆ ´ ˆ ´  ˆ
Toi chon cac vat  o  trong leu toi’.
` ` `  ˆ ´  ˆ ˆ ˆ ´ ´
Khi ngi ta tım ra va em may vat  o en Gio-sue, ong noi vi
˜ ˆ ´ ˆ ` ´
A-can: ‘Tai  sao ngi a gay tai hoa  cho chung ta? Bay gi Ðc
ˆ ˆ ˜ ˆ ´  ´ ` ˆ ´
Gie-ho-va se gay tai hoa  cho ngi!’ Noi en o thı ca dan s nem
´ ` ` ´   `  ´
a A-can va ca gia ınh han cho ti chet. Ðieu nay cho thay chung
ˆ ` ˆ  ˆ ˆ ˆ  ´ ˆ
ta khong bao gi nen lay vat  khong thuoc  ve chung ta, phai khong?
´ ˆ ˆ
Sau o, dan Y-s-ra-en lai  i
´ `  ` ´
anh thanh A-hi. Lan nay Ðc
ˆ ˆ ´ ˆ ` `
Gie-ho-va giup dan Ngai, va ho
ˆ ˆ ˆ
thang tran.  Gio-sue 7:1-26; 8:1-29.
ˆ ˆ ˆ
DAN GA-BA-ON KHON NGOAN 48
 ` ´ ˆ `  
N `
HIEU thanh trong x Ca-na-an bay gi sa soan
chong lai

thanh Ga-ba-on gan o khong nghı vay.
ˆ
ˆ
 dan Y-s-ra-en. Ho nghı co the thang. Nhng dan
 ´ ˆ
ˆ
˜ ˆ
˜ ´
 Ho tin la Ðc Chua Tri

`

´
 chien au

´
ˆ
`
´ ˆ ˆ ` ˆ    ´
giup dan Y-s-ra-en, va ho khong muon tranh chien chong lai  Ðc
´ ` ˆ  ˆ ˆ ` ` ˆ
Chua Tri. Vay  em biet dan Ga-ba-on lam gı khong?
 ` `  ˆ ˆ `
Ho quyet inh  gia v lam nh ho song  mot  ni that  xa nao
´  ˆ  ` ` ˆ ´ ˆ `  ´ ´ ´
o. Roi mot  so ngi an ong khoac len ngi quan ao rach ri
` ˆ ` ´ ˜ `  ˆ ` ˜ ´
va chan mang giay dep a mon. Ho chat len lng la nhng cai bi
˜ ` ` ˆ ´ ´ ˜ ˆ ` ˜  ´ ´
cu mem, va em theo mot  ıt banh a kho va cu. Roi ho ti trc
˘ ˆ ˆ ` ´ ´ ˆ ` ˆ ´   ˆ ` ´
mat  Gio-sue va noi: ‘Chung toi t mot  x rat xa en ay, vı chung
ˆ ´ ´  ´ ˆ ˆ ´ ´ ` ´
toi co nghe noi ve Ðc Gie-ho-va, Ðc Chua Tri cao ca cua cac
ˆ ´ ˆ ´ ´    ` ˜ `
ong. Chung toi co nghe noi ve het thay moi  ieu Ngai a lam cho
´ ˆ ´ ˆ ´ ˆ ˆ ´ ˜
cac ong tai  x E-dıp-to. Vay  cac lanh tu
´ ˆ ´ ˆ ´  ˘
cua chung toi bao chung toi em ıt o an
` ˘  ´ ` ˆ
i ng ang  en noi cung ong rang:
´ ˆ ` ˆ ´ ´ ˆ ˜ ´ ´ ´ ˆ ˆ ˜
“Chung toi la toi t cac ong. Hay ha vi chung toi rang ong se
ˆ ´ ˆ ´ ´ ˆ ˆ ´    ´ ´
khong anh tran  vi chung toi”. Ong co the thay quan ao chung
ˆ ˜ ´  ` ` ´ ˆ ` ´ ´ ˆ ˜ ˜ ` ˆ
toi cu rach het vı ng xa xa xoi va banh chung toi a cu va kho
 `
lai
 roi nay’.
ˆ ˆ ` ´ ˜ ´ ` ˆ ˆ ˆ ´
Gio-sue va cac lanh tu khac tin li dan Ga-ba-on. Vay  ho ha
ˆ ˆ  ´ ˆ ` ` 
khong gay chien vi dan nay. Nhng ba ngay sau ho biet c 
ˆ ` ˆ ˆ   ´
rang that  ra thı dan Ga-ba-on song  gan o.
ˆ ˆ ´ ´ ´ ´  ` ´
Gio-sue hoi ho:  ‘C sao cac ngi noi cac ngi en t x xa?’
ˆ ˆ ´ ´ ˆ `  ` ´ ˆ ´
Dan Ga-ba-on ap: ‘Chung toi lam the vı chung toi nghe noi rang
´ ´ ` ˆ ˆ ´ ˆ ´ ´  ´
Ðc Chua Tri Gie-ho-va cua cac ong co ha ban het x Ca-na-an
` ´ ˆ ˆ ´ ˆ ´ ˆ ˜   ´ ˆ
nay cho cac ong. Vay  chung toi s cac ong se giet chet chung toi’.
ˆ ˆ ˜ ` ´ ` ˆ   ˆ
Nhng dan Y-s-ra-en gi li ha, va ho khong giet chet dan
ˆ `  ˆ ˆ ` ˆ ´
Ga-ba-on. Thay vı the ho cho dan Ga-ba-on lam toi t ho. 
` ˆ  ˆ ` ˆ ˆ ˜ `
Vua thanh Gie-ru-sa-lem noi gian  vı dan Ga-ba-on a giang hoa
´ ˆ ˆ ` ´ ´  ´ ˜  ´
vi dan Y-s-ra-en. Vua ben noi vi bon vua khac: ‘Hay en giup
ˆ ´ ˆ ˆ ˆ ˘ ´ ˆ ˆ ˆ
toi anh dan Ga-ba-on’. Vay  nam vua i anh dan Ga-ba-on. Viec 
ˆ ˆ ` ´ ˆ ˆ   ˘
dan Ga-ba-on giang hoa vi dan Y-s-ra-en e roi bi nam vua kia
´  ´ ´ ˆ ˆ ´ ˜
keo en anh co khon ngoan hay khong? Chung ta se xem.
ˆ ˆ
Gio-sue 9:1-27; 10:1-5.
˘ ` `
MAT
 TRI DNG LAI
 49
˜ ` ˆ ˆ ˆ ´ ˜ ˘ ` ˜ ` `
H
mot
ˆ
AY nhın Gio-sue. Ong noi: ‘Hi mat
mat
`
˘ `
 tri qua that
´
ˆ `
 dng lai.
ˆ ˆ
 Mat

˘
 tri, hay dng lai!’
` ´ ˆ
 tri ng yen gia bau tri
 `
˜ 
 Va

´
`
 ngay tron.  Ðc Gie-ho-va khien ieu nay xay ra! Nhng chung
˜ ˆ ˆ  ˘ `   ´
ta hay xem tai  sao Gio-sue muon mat  tri tiep tuc  chieu sang.
˘ ´
Khi nam vua ac trong
´
x Ca-na-an khi s i
´ ˆ ˆ ˆ
anh dan Ga-ba-on, dan
` ˆ ` 
nay sai mot  ngi i cau
´ ˆ ˆ ` ´
cu Gio-sue. Ngi o
´ ˆ
noi: ‘Xin ong mau mau
 ´ ´ ˆ 
en cu chung toi! Tat
´ ` 
ca cac vua  vung oi
´ ˜ ´  ´
nui a keo xuong anh
´ ˆ ´ ˆ
cac toi t ong’.
ˆ ´ ˆ ˆ
Ngay lap  tc Gio-sue
`  ´ 
va tat ca lınh chien cua
ˆ ˆ `
ong len ng. Ho i
 ˆ  ´ ˆ ˆ ´ ˘ ˜
suot em. Khi ho en x Ga-ba-on, quan lınh cua nam vua s hai
`   ´ ˆ ˆ  ´ ´ ` ˆ
va bat au bo chay.  Roi Ðc Gie-ho-va khien ma a ln t tren
` ´  `  ˆ ´  ` ´  ` ´
tri rt xuong, va so quan lınh chet vı ma a nhieu hn la lınh
ˆ ˆ ˆ 
bi quan cua Gio-sue giet.
ˆ ˆ  ˘ ` ˘ `  `  ˆ ´
Gio-sue thay mat  tri sap lan.  Tri toi thı nhieu quan lınh cua
˘ ˜  ´ ˆ ´ ` ´ ˆ ˆ
nam vua kia se tron thoat c.  Vay  o la ly do tai  sao Gio-sue
 ˆ ´ ˆ ˆ  ´ ˜ ˘ ` ˜ ` `
cau nguyen  Ðc Gie-ho-va roi noi: ‘Hi mat  tri, hay dng lai!’  Va
˘ ` `   ´ ˆ ˆ ´  `
khi mat  tri con tiep tuc  chieu sang, dan Y-s-ra-en co the hoan
 ˆ 
tat tran  chien thang.
´ ` ´  ´ ´ ´ ˆ ´ ´
Trong x Ca-na-an con co nhieu vua ac khac ghet dan Ðc Chua
` ˆ ˆ ` ˆ  ´ ˘ ´
Tri. Gio-sue va ao  binh cua ong phai mat khoang sau nam mi
´ ´ ˆ ˆ ´ ˆ ˆ
anh bai  c  31 vua trong x. Khi xong xuoi au o, Gio-sue lo
ˆ ˆ ´ ´ ´ ` `   
viec  phan chia x Ca-na-an cho cac chi phai nao con can at e

sinh song.
 ˘ ˆ `  ` ˆ ˆ 
Nhieu nam troi qua, va cuoi cung Gio-sue chet khi c  110
 ˆ ` ´ ˆ `  ` ˆ ˆ ` ´
tuoi. Khi ong va cac ban  cua ong con song, thı dan s vang li Ðc
ˆ ˆ ˜ `  `   ˆ
Gie-ho-va. Nhng khi nhng ngi tot nay chet i roi, dan s bat
 `  ´ ` ˘    ˆ ` ´ ˆ 
au lam ieu ac va gap  nhieu van e. Ðay la luc ho that  s can
´ ˆ ˆ ´ ˜
c  Ðc Gie-ho-va giup .
ˆ ˆ ´ ´
Gio-sue 10:6-15; 12:7-24; 14:1-5; Cac Quan Xet 2:8-13.
` ` ` 
HAI NGI ÐAN BA CAN ÐAM 50

ˆ ˆ ˘ 
HI dan Y-s-ra-en gap  van
K ´
Ðc Gie-ho-va. Ðc Gie-ho-va

e kho khan, ho keu cau
ˆ ˆ
´ ˘
´ ˆ ˆ
ˆ 

` ´ ´
tra li bang cach ban cho ho cac
˜  ´
lanh tu can am e giup ho. 
´ ´ ˜ ´
Kinh Thanh goi  cac lanh tu o
` ´ ´ ˆ ˆ `
la cac quan xet. Gio-sue la quan
´  ˆ ` ˆ  ´
xet au tien, va mot  so c ac quan
´  ˆ ` ˆ
xet en sau ong la Ot-ni-en,
ˆ ´ `
E-hut va Sam-ga. Nhng hai
` ˆ ´ ˆ
ngi trong dan s giup dan
ˆ ` ` ` `
Y-s-ra-en la hai ngi an ba
ˆ ˆ ˆ ` ˆ
ten Ðe-bo-ra va Gia-en.
ˆ ˆ ` ˆ ˜ ˆ
Ðe-bo-ra la mot  n tien tri.
´ ˆ ˆ ´ ` 
Ðc Gie-ho-va noi cho ba biet
ˆ `  ` 
chuyen  tng lai, va roi ba ke
ˆ  ´
lai
 cho dan s nghe ieu Ðc
ˆ ˆ ´ ˆ ˆ ˜
Gie-ho-va phan. Ðe-bo-ra cung
` ˆ ˜ ´ ` `
la mot  n quan xet. Ba thng
 ´ ˆ  ˆ ` `
ngoi di mot  goc cay cha la
`  ´ ` ˆ
trong vung oi nui, va dan s
 ` ` ´  ´
en nh ba giup giai quyet cac
  ´ ˘
van e kho khan cua ho. 
` ´ ´ `
Thi o co Gia-bin lam vua
´ ` ´
x Ca-na-an. Vua nay co 900
 ` ´
chien xa va co ao  binh manh 

 ` ˆ
en noi bat nhieu ngi dan
ˆ ` ˆ ˆ ´
Y-s-ra-en lam no le.  Tng chı

huy ao  binh cua Vua Gia-bin
ˆ ` ˆ
ten la Si-se-ra.
ˆ ` ˆ ˆ ` ´ ´ ` ´ ´
Mot  ngay kia Ðe-bo-ra sai mi Quan Xet Ba-rac va noi: ‘Ðc
ˆ ˆ ˜ ´ ˜ ˆ ´ `
ˆ ´ ˆ
Gie-ho-va a phan: “Hay mo 10.000 binh lınh va dan len Nui Tha-bo.
´ ˜ ˆ ˆ ` ` ˜ ´ ´
Tai  o ta se nop  Si-se-ra vao tay ngi. Va ta se giup ngi anh
`
thang han cung ao  binh han” ’.
´ ´ ´ ˆ ˆ ˆ ˜  ` ´ ˆ ˆ ˆ `
Ba-rac noi vi Ðe-bo-ra: ‘Toi se i neu ba i vi toi’. Ðe-bo-ra cung
` ´ ´ ´  ˜ ˆ ˆ  ˆ
i, nhng ba noi vi Ba-rac: ‘S chien thang se khong thuoc  ve ong,
` ´ ˆ ˆ ˜ ´ ˆ ` ˆ ` ` ` ` 
vı Ðc Gie-ho-va se pho Si-se-ra vao tay mot  ngi an ba’. Va ieu
` ˆ
nay xay ra that. 
´ ` ´ ˆ   ˆ  ` ˆ ´
Ba-rac t Nui Tha-bo xuong e nghenh chien cung quan lınh cua
ˆ ` ` ´ ˆ ˆ  ´ ˆ ˆ `
Si-se-ra. Thınh lınh Ðc Gie-ho-va khien cho nc lut  dang len va
 ˆ `   ˆ  ` 
nhieu quan thu chet uoi. Nhng Si-se-ra xuong xe va chay  tron.
ˆ ´ ˆ   ˆ ` ` ` `
Mot  lat sau Si-se-ra en leu cua Gia-en. Nang mi han vao, va cho
 ˆ ´ ˜ ˜ `  ` ˆ
han uong mot  ıt sa. Sa lam han buon ngu, va chang bao lau han
  ˆ  ˆ ˆ  ` ˆ 
ngu thiep i. Roi Gia-en cam mot  cay coc  cam leu va am thung au
´ ` ´ ´ ´ ` ˆ  ´ 
ke ac nay. Sau o, khi Ba-rac ti ni, nang chı cho ong thay xac chet
ˆ ˆ ´    ` ˆ ˆ ´ ˜ ˆ
cua Si-se-ra! Vay  em co the thay ieu ba Ðe-bo-ra noi a that  s

xay ra.
 ` ˜   ` ˆ ˆ
Cuoi cung Vua Gia-bin cung bi giet chet, va dan Y-s-ra-en lai  c 
 ˆ  ˆ ` ´ ´
song yen on mot  thi gian. Cac Quan Xet 2:14-22; 4:1-24; 5:1-31.
` ˆ
RU-T VA NA- O-MI 51

´ ´ ˆ  ´ ` ˆ ` ˆ
RONG Kinh Thanh co mot  cuon sach goi  la Ru-t. Ðay la cau
T chuyen
´
quan xet. Ru-t la mot
ˆ
 ve mot
 ˆ `
 gia ınh song trong thi dan Y-s-ra-en co cac
` ˆ 

ˆ
` ˆ
ˆ ´ `
ˆ ´ ´
ˆ
 thieu phu tre que  Mo-ap; nang khong
ˆ ´ ˆ ´ ´ `
thuoc  nc Y-s-ra-en cua Ðc Chua Tri. Nhng khi Ru-t hoc 
  ˆ ˆ ´ ´ ` ˆ ` ` ˆ 
biet ve Gie-ho-va Ðc Chua Tri that,  nang sinh long yeu men
`  ˆ ` ˆ ` ` ` ´  ˜ ´
Ngai nhieu lam. Na-o-mi la mot  ngi an ba ln tuoi hn a giup
  ´ ˆ ˆ
Ru-t hoc  biet ve Ðc Gie-ho-va.
ˆ ` ˆ ` ` ` ˆ ´ ` ˜
Na-o-mi la mot  ngi an ba Y-s-ra-en. Khi trc ba a don 
`   ´ ˆ ´ ´  ` ` ` ´
nha en song  x Mo-ap vi chong va hai con trai vao thi x
ˆ ´ ´ ´  ˆ `  ` ˆ 
Y-s-ra-en co oi kem. Roi mot  ngay kia chong ba Na-o-mi chet.
´ ´ ` ˆ ´ ˆ ´ ˆ ´ ˆ `
Sau o cac con trai ba Na-o-mi ci hai co gai Mo-ap ten la Ru-t
` ` ˘ ` ˆ
va Ot-ba.  Nhng khoang mi nam sau, hai con trai ba Na-o-mi
 ` ˆ `   ´ ˆ
chet. Ba Na-o-mi va hai thieu phu tre buon qua! Na-o-mi
˜ ` ` ˆ ` ˆ
se lam gı bay gi ay?
ˆ ` ˆ  ˆ `  ˆ `
Mot  ngay no Na-o-mi quyet inh  len ng xa tr ve que nha.
`  ´ ` ˆ ˜ ` `
Ru-t va Ot-ba  muon  vi ba, vay  ho cung i cung ba. Nhng sau
ˆ ˜ ` ` ˆ ´ ´
khi ho i c  mot  quang ng, ba Na-o-mi quay lai  noi vi hai
ˆ ´ ˜  ` ´ ´
co gai: ‘Hai con hay tr ve nha  vi me cac con i’.
ˆ ˆ ˆ ´  ˜ ˆ ˆ   ´ `
Na-o-mi hon hai co gai e gia biet.  Hai co cat tieng khoc, vı ho
ˆ  ˆ  ´ ˆ ˆ ´ 
yeu men Na-o-mi nhieu lam. Ho noi: ‘Khong au! Chung con muon
 ˆ ´ ˆ ˆ `
ve que me  vi dan cua me’.  Nhng Na-o-mi tra li: ‘Hai con i,
 ` ´ ˜  ˆ
hai con phai quay ve i.  nha cac con se tot hn’. Vay  Ot-ba  quay
 ` ˆ 
lai
 i ve nha. Nhng Ru-t khong muon bo i.
ˆ ´ ´ ` ˜  ˜ 
Na-o-mi quay qua noi vi nang: ‘Ot-ba  a i roi. Con cung i ve
` ´ ´ ` ` `
nha vi no i’. Nhng Ru-t tra li: ‘Xin me ng bao con lıa xa
´ ˆ ˜ ´ ` 
me! Xin cho con i vi me! Me i au con se i o, va me song ni
` ˜  ´ ˆ ˜ ` ˆ ` ´
nao con se song ni o. Dan cua me se la dan cua con, va Ðc
´ ` ˜ ` ´ ´ ` 
`
Chua Tri cua me se la Ðc Chua Tri cua con. Me chet cho nao
˜ 
´ ` ´ `
˜ ˆ ´ ˆ
con se chet cho o, va o la cho se chon con’. Khi Ru-t noi vay, 
ˆ ˆ ˜ ´ `  `
Na-o-mi khong n ep nang quay tr ve nha.
 ` ` ` `  ´ ´ ˆ ` 
Cuoi cung hai ngi an ba ve ti x Y-s-ra-en va sinh song 
ˆ   ` ˆ  ˆ ` ´ ´ ` `
ay. Ru-t lien bat au lam viec  trong ong ruong,  vı luc o la mua
˘ ´ ˆ ` ` ˆ ˆ ` ˆ ˆ  ` ´ ´
gat  lua mach.  Mot  ngi an ong ten la Bo-o e cho nang mot lua
ˆ ˆ ´  ˆ ˆ ` ˆ
mach  trong ruong  cua ong. Em co biet Bo-o la con cua ai khong?
´ ` ´ ´ ` ˆ ˆ
Chınh la con cua Ra-hap trc  thanh Gie-ri-co.
ˆ ` ˆ ˆ ´ ´ ˆ ˜ ´   ˆ `
Mot  ngay no Bo-o noi vi Ru-t: ‘Toi a nghe noi het ve co, va
 ˆ ˆ ˜  ´ ˆ ˆ  ˆ ˜ ` ´
ve viec  co a t te vi Na-o-mi. Toi biet co a ri bo cha me,  x
` ´  ˜ ˆ ˆ ` ˆ `  ˆ
s va ti song gia mot  dan ma co cha tng quen biet. Nguyen 
´ ˆ ˆ ˆ ` ´ ˆ
Ðc Gie-ho-va to ra nhan t vi co!’
` ˆ ˆ  ´ ˆ ´ ˆ ˜ 
Ru-t tra li: ‘Da tha, ong that  t te vi toi qua. Ong a khien
ˆ  ´ ´ ˆ ´ ˆ ´ ˆ ˆ ˆ
toi cam thay thoai mai hn qua cach ong noi chuyen  vi toi’. Bo-o
´  ` ˆ ´ ˆ
thıch Ru-t nhieu lam, va chang bao lau sau ho ci nhau. That 
ˆ  ´ ` ˆ ` 
Na-o-mi thay sung sng lam sao! Nhng Na-o-mi con thay ˆ sung
´ ˜ ` ˆ ˆ  ` ` 
sng hn na khi Ru-t va Bo-o sinh con trai au long la O-bet.
´ ˆ  ´ ´ ˆ ` ´ ` ´ ˜  
Sau o, O-bet co chau noi  la Ða-vıt, ma chung ta se hoc  biet nhieu
` ´ ´
sau nay. Sach Ru-t trong Kinh Thanh.
ˆ ˆ ˆ ` ˜
GHE-ÐE-ON VA 300 BINH SI 52
´  ˆ ` ˆ ˆ ˆ ` ˜
M CO thay chuyen  gı xay ra ni ay khong? Ðay la nhng
E `

´
˜
 `
ˆ
chien sı cua Y-s-ra-en. Ho ang khom lng
´
`
ˆ ˆ ˆ
Ngi ng gan ho la Quan Xet Ghe-e-on. Ong nhın xem ho uong
ˆ `

xuong uong nc.


´

´ ´ `
nc cach nao.
˜ ` ˜ ˜ `   ´  ´ ´
Hay nhın ky nhng ngi ay uong nc nhieu cach khac nhau.
` ` ´ ˘  ´   ´ ˆ ` `
Ngi thı up mat  xuong nc e uong. Nhng co mot  ngi thı
 ` ´ ´ ˆ ˆ    ´ 
lay ban tay muc nc a len mieng  e uong, hau co the xem
` ˆ `  ` ` ` ´
chng viec  gı xay ra chung quanh. Ðieu nay la quan trong,  vı Ðc
ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ ˜ ` ` ˆ ´
Gie-ho-va bao Ghe-e-on chı chon  nhng ngi nao luon canh giac
 ` ˜ ` ´ ` ´ ´ `
khi uong. Con nhng ngi khac thı Ðc Chua Tri bao phai cho
 ` ´ ˜ ´
ho i ve nha. Chung ta hay xem ly do tai  sao.
` ´ ˆ ˆ ˘    ´ ˘ ´
Thi o dan Y-s-ra-en lai  gap  phai nhieu van e kho khan. Ly
` ˆ ˆ ` ´ ˆ ˆ ˆ 
do vı ho khong vang li Ðc Gie-ho-va. Dan Ma-i-an thang the
` `  ˆ ˆ ˆ  ´ `
hn ho va lam cho ho au kho. Vay  dan Y-s-ra-en cau cu cung
´ ˆ ˆ ` ` ` ˆ 
Ðc Gie-ho-va, va Ngai nghe li keu cau cua ho. 
´ ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ
Ðc Gie-ho-va bao Ghe-e-on lap  mot  ao  binh, vay  Ghe-e-on
ˆ ˆ  ˜ `
trieu  tap  32.000 chien sı lai.  Nhng ao  binh nghich  cung
ˆ ` ˆ ´ ` ˆ ` ´ ˆ ˆ
Y-s-ra-en thı ong ti 135.000 ngi. Vay  ma Ðc Gie-ho-va bao
ˆ ˆ ˆ ´  ` ´ ´ ˆ ˆ
Ghe-e-on: ‘Ngi co nhieu ngi qua’. Tai  sao Ðc Gie-ho-va lai 
´ 
noi the?
´ ` `  ˆ ˆ ´  ˜ ´
Ðo la vı neu Y-s-ra-en thang tran,  ho co the nghı chınh t ho
˜ ˆ ´  ˜ ˆ  ´ ˆ ˆ ´
a thang tran.  Ho co the nghı khong can Ðc Gie-ho-va giup ho
ˆ ´ ˆ ˆ ´ ` ˆ ˆ ˆ ˜
thang. Vay  Ðc Gie-ho-va phan cung Ghe-e-on: ‘Ngi hay bao
 ˜ ` ` ˆ ˜  ` ˆ ˆ ˆ ´
tat ca nhng ngi nao s set  hay i ve nha’. Khi Ghe-e-on noi
ˆ `  ` ˆ ˆ ` ` 
vay,  22.000 ngi bo ve nha. Vay  ong chı con 10.000 ngi e
  ` ´ ˆ
chong lai  tat ca 135.000 ngi lınh ben kia.
` ´ ˆ ˆ ´
` ´ 
Nhng kıa! Ðc Gie-ho-va lai  phan: ‘Ngi van con co nhieu
` ´ ˆ ` ˆ ˆ ˆ ˜  ´ ˆ
ngi qua’. Vay  Ngai bao Ghe-e-on cho binh sı uong nc ben
` ´ ` `  `  ˜ ` `  ´
dong nc nay va cho i ve nha tat ca nhng ngi nao uong up
˘  ´ ´ ˆ ˆ ´ ˜ ˆ
mat  xuong nc. Ðc Gie-ho-va ha: ‘Ta se cho ngi thang tran 
´ ´ ˆ ´ 
vi 300 binh lınh luon canh giac khi uong’.
 ´ ˆ ˆ ˆ ˆ ´ ` ˆ ˆ
Ðen luc ra tran.  Ghe-e-on chia 300 lınh thanh ba oi.  Ong cho

` ˆ ´ ` ` ˆ ´ ` ´ ˆ  ˆ
moi ngi mot  c ai k en v a m ot  c ai b ınh c o c ay u oc  ben trong.
` ˆ   ˆ ˆ
Vao khoang na em, het thay ho eu bao vay quanh trai  quan
`  ` ˆ ´    ` ` ˆ 
thu. Roi, cung mot  luc, het thay ho eu thoi ken va ap  be
´ ` ` ´ ´ ´ ˆ ˆ `
cai bınh, va het ln: ‘Gm cua Ðc Gie-ho-va va gm cua
ˆ ˆ ˆ ˆ ` ´ ˆ ´  ` ˜ 
Ghe-e-on!’ Khi quan thu thc day,  chung roi loan  va s hai. Het
´  ` ˆ ˆ ˆ
thay chung eu bo chay,  va quan Y-s-ra-en thang tran. 
´ ´

Cac Quan Xet chng 6 en 8.


` ´  ´ ˆ
LI HA CUA GIEP-THE 53
´ ` ´  ` ` ´  ´ ˜ ` ˆ
M CO bao gi ha ieu gı va sau o thay kho gi li khong?
E
tai
ˆ
` ` ˆ
Ngi an ong trong hınh nay a bi nh vay,
 
`
`
`
`
˜
` ˆ
ˆ
 va o la ly do
´
` ´ ` ´

 sao ong buon nh the. Ngi nay la mot  quan xet can am cua
ˆ ˆ ˆ ´ ˆ
dan Y-s-ra-en ten Giep-the.
´ ˆ  ˆ ` ` ˆ ˆ ˆ `
Giep-the song trong mot  thi khi ma dan Y-s-ra-en khong con
` ´ ˆ ˆ ˜ ` ´ ˆ ´ ˆ ˆ
th phng  Ðc Gie-ho-va na. Ho lai  lam ac. Vay  Ðc Gie-ho-va
 ˆ ˆ `   `  ˆ ˆ
e cho dan Am-mon lam kho ho.  Ðieu nay khien dan Y-s-ra-en
ˆ  ` ´ ˆ ˆ ´ ˆ ˜ ˆ ` `
keu cau cung Ðc Gie-ho-va: ‘Chung toi a pham  toi  cung Ngai.
` ´ ´ ˆ
Xin Ngai cu chung toi!’
ˆ  ˆ ` ˜ ` ´  ˆ ´ `
Dan s hoi han  vı a lam ac. Ho to ra hoi han  bang cach th
´ ˆ ˆ ` ˆ ´ ˆ ˆ ´
phng Ðc Gie-ho-va tr lai.  Vı vay  Ðc Gie-ho-va lai  giup ho. 
ˆ ´ ˆ ` ` ´ ´ ˆ
Dan s chon  Giep-the lam ngi giup ho anh lai  dan
ˆ ´ ´ ˆ   ´ ˆ ˆ ´ ˆ
Am-mon hung ac. Giep-the rat muon Ðc Gie-ho-va giup ong
´ ˆ ˆ ˆ ´ ´
anh tran.  Vay  ong ha vi
´ ˆ ˆ  `
Ðc Gie-ho-va: ‘Neu Ngai cho
ˆ ˆ ˆ `
toi thang dan Am-mon, thı khi
 ˆ ˜ ˆ ` `
ve toi se dang cho Ngai ngi
` ` ˆ ´ ˆ
nao ra khoi nha toi trc tien
 ´ ˆ
e on toi’.
´ ˆ ˆ ˆ ` ´
Ðc Gie-ho-va nham  li ha
´ ˆ ` ` ´ ˆ
cua Giep-the, va Ngai giup ong
ˆ ´ ˆ 
thang tran.  Khi Giep-the tr ve
` ´  ´ ˆ
nha, em co biet ai ra on ong
´ ˆ ˆ ´ ` ´
trc tien khong? Ðo la con gai
ˆ ˆ ˆ ´ ˆ
ong, conˆ mot  cua ong. Giep-the
´ ´ `
khoc: ‘Oi, con gai ta! Con lam
 ˜ ˜
ta buon thay. Nhng ta a l
´ ´ ´ ˆ ˆ  `
ha vi Ðc Gie-ho-va roi, va
ˆ   `
ta khong the nuot li’.
´ ´ ˆ ´  `
Khi con gai Giep-the nghe noi ve li
´ `  ` ˜ 
ha nay, thoat  au nang cung buon. Bi
`  ´ ´ ˜ ` ` ˜ `
vı ieu o co nghıa la nang se phai lıa xa
` ˜ ` ` ˜
cha va ban  hu nang. Nhng nang se
`  ˜ ` ` 
danh suot quang i con lai  e phung  s
´ ˆ ˆ  `
Ðc Gie-ho-va trong en tam  Ng ai t ai
ˆ ˆ ` ´ ´  ˜
Si-lo. Vay  nang noi vi cha: ‘Neu cha a
´ ´ ´ ˆ ˆ ˜ `
ha vi Ðc Gie-ho-va, cha phai gi li’.
ˆ ´ ´ ˆ
Vay  con gai Giep-the i
 ˆ ` ` `
en Si-lo, va nang danh
 ˜ ` `
suot quang i con lai  cho
ˆ ´ ˆ ˆ
viec  phung  s Ðc Gie-ho-va
 ` ´

trong en tam  Ngai. C moi


˘ ˜ ` ` `
nam nhng ngi an ba
ˆ ˘ ` 
Y-s-ra-en i tham nang bon
` ´ ` ´
ngay tai  o, va ho vui ve vi
ˆ ˆ 
nhau. Dan s yeu men con
´ ´ ˆ ` ` ˆ
gai Giep-the bi vı nang that 
` ˆ ˆ ´  ´
la mot  toi t tot cua Ðc
ˆ ˆ
Gie-ho-va.
´ ´
Cac Quan Xet 10:6-18; 11:1-40.
`
NGI MANH
 NHAT 54
´  ˆ `
M CO biet ten ngi

khong? Ðo la mot
ˆ
manh  E
´ `
nhat xa nay

ˆ ´
 quan xet
´ ˆ ` ˆ ´
co ten la Sam-son. Chınh
´ ˆ ˆ ´
Ðc Gie-ho-va ban sc
ˆ ´
manh  cho ong. Ngay trc
ˆ ´
khi Sam-son sinh ra, Ðc
ˆ ˆ ´ `
Gie-ho-va phan cung me
ˆ ´ ˆ ˜ ˜
ong: ‘It lau na ngi se
´ ˆ ´ ˜
co mot  con trai. No se

 ˆ ´ ˆ
dan au cuoc  giai cu dan
ˆ ˆ
Y-s-ra-en khoi tay dan
Phi-li-tin’.
ˆ ` ˆ ´
Dan Phi-li-tin la dan ac
 ´ ´ ´   ˜ ` ´ ˆ `
song trong x Ca-na-an. Chung co nhieu chien sı va chung that  lam
 ˆ ˆ ˆ  ˆ ` 

kho cho dan Y-s-ra-en. Mot  lan no Sam-son ang i ng en cho
ˆ ` ´ ˆ ´ ˆ  ´ ´ ˘
dan Phi-li-tin  thı co mot  con s t ln xong ra gam thˆ et trc mat 
ˆ ˆ ` ˆ  ˜ 
ong. Nhng Sam-son dung tay khong giet con s t. Ong cung giet
 ˘ ` ´
chet hang tram ngi Phi-li-tin hung ac.
´ ˆ ˆ ˆ ` ´ ˆ ` ´
Sau o Sam-son i yeu mot  ngi con gai ten la Ða-li-la. Cac quan
ˆ ´ ˜ ´  `
trng cua dan Phi-li-tin ha se cho Ða-li-la 1.100 nen bac  neu nang
´   `  ˆ  
noi cho ho biet ieu gı khien Sam-son manh  the. Ða-li-la muon c 
 ´  ´ ` ˆ ` ˆ ˆ ˘
tat ca mon tien o. Nang khong phai la ban  that  cua Sam-son, hoac 
ˆ ´ ´ ` ˆ ` ´ ˆ ˜  `
cua dan s Ðc Chua Tri. Vay  nang c hoi Sam-son mai ieu gı
 ˆ 
khien cho ong manh  the.
 ` ˆ  ˆ ´ ´ 
Cuoi cung, Ða-li-la du c  Sam-son e ong noi ra bı quyet cua
´ ˆ ˆ ´ ˆ ` ´ ` ´
sc manh  ong. Ong noi: ‘Ta khong bao gi cat toc ca. T luc ta sinh
´ ´ ` ` ˆ ´ ˘ ˆ ` ` ˆ
ra Ðc Chua Tri chon  ta lam toi t ac  biet  goi  la ngi Na-xi-re.
 ´  ˜   ´
Neu cat toc tat se mat het sc lc’. 
 `   ` ` ˆ
The la sau khi Ða-li-la biet c  ieu nay, nang ru Sam-son ngu
ˆ ` `  ` ˆ ` ` ˆ ` ` ´ ˆ
tren ui nang. Roi nang goi  mot  ngi an ong vao va cat toc ong.
ˆ ˆ `  ˜   ´  ˆ
Khi Sam-son tınh day  thı thay a mat het sc lc.  Roi dan Phi-li-tin
ˆ ` ` ˆ ´ ´ ˆ ` ˆ `
xong vao va bat ong. Chung moc hai con mat ong, va bat ong lam
ˆ ˆ ´
no le cho chung.
ˆ ` ˆ ` ˆ
´  ` 
Mot  ngay kia, dan Phi-li-tin lam mot  le ln e th than
ˆ ´ ` ´ `
Ða-gon cua chung, va chung vao
` ` ˆ 
nha tu bat Sam-son ra e choc 
` ´
nhao  chi. Trong thi gian trc
´ ´ ˆ ˜ `
o, toc Sam-son a moc  dai tr lai. 
ˆ ´ ´ ´
Sam-son noi vi a tre nam tay

ˆ ˜  ` ´ ˆ
dan ong: ‘Hay e cho ta s cac cay
ˆ ´   ˆ
cot  chınh cua en’. Roi Sam-son
 ˆ ´ ˆ ˆ
cau nguyen  xin Ðc Gie-ho-va cho
´ ` ˆ ˜  ˆ ˆ
sc manh,  va xo nga may cay cot. 
ˆ ˆ ˆ 
Ong ho to: ‘Nguyen  ta chet chung
´ ˆ ´ `
vi dan Phi-li-tin’. Co 3.000 ngi

` ˆ
Phi-li-tin d le, va khi Sam-son
` `  ˆ  ˆ ˆ
khom ngi xuong xo may cay cot 
`  ˆ  ` `  
thı en sap  xuong va e chet tat ca
˜ ´ ´
nhng ke ac o.
´ ´

Cac Quan Xet chng 13 en 16.


ˆ  
MOT
 TR
´ E NH O
´ PHUNG
 ` S
 55

ÐC CHUA TRI


´ ` ˆ ˆ ` ˆ ` ` `
E TRAI nay ep  trai khong? Ten em la Sa-mu-en. Va ngi an
B ˆ
ong at
ˆ
˘ ˆ
 tay len au emˆ la thay te le thng
Y-s-ra-en. Cha me em la En-ca-na va An-ne a dan em ti thay te le

`
` 
`



˜

pham He-li cua dan



´
ˆ




ˆ
He-li.
ˆ `  ˘ ˘  ˜  
Sa-mu-en nay chng bon hoac  nam tuoi. Nhng em se song ni en
´ ˆ ˆ ` ´ ˆ ` ´  
´
tam  cua Ðc Gie-ho-va cung vi He-li va cac thay te le khac. Tai  sao
ˆ ` ˆ ´ ˆ ˆ
En-ca-na va An-ne lai  cho Sa-mu-en phung  s Ðc Gie-ho-va trong
 ˜ `   ´ ˜
en tam  trong khi em hay con nho tuoi nh the? Chung ta hay xem.
´ ˘ ´ ˆ  ´ ` ` ˆ  ´
Chı ıt nam trc ay An-ne buon lam. Ly do la ba khong the co
` `   ´ ˆ ˆ ˆ ` ˘
con, va ba rat muon co mot  con. Vay  mot  ngay no khi An-ne i tham
 ´ ˆ ˆ `  ˆ ´ ˆ ˆ ˆ ` ´
en Ðc Gie-ho-va, ba cau nguyen:  ‘Ðc Gie-ho-va oi, xin Ngai ch
ˆ  ` ˆ ´ ˜ ˆ ´
quen con! Neu Ngai ban cho con mot  con trai, con ha se dang no cho
`  ´ ´  `  ` ´
Ngai hau no co the phung  s Ngai suot i no’.
´ ˆ ˆ ´ `  ˆ `  ´
Ðc Gie-ho-va ap lai  li cau nguyen  cua An-ne, va may thang sau
` ˆ ˆ ` `  ´  
ba sinh Sa-mu-en. An-ne yeu con lam, va ba bat au day  no biet ve
´ ˆ ˆ ` ´ ˜ `  ` ´ ´  `
Ðc Gie-ho-va t khi no hay con rat nho. Ba noi vi chong: ‘Va khi
ˆ ´ ´  ´ ˜ ˜
´ ˆ 
Sa-mu-en ln ti tuoi dt sa, em se dan no len en tam  phung  s
´ ˆ ˆ ´
Ðc Gie-ho-va  o’.
´  ˆ ` `  ` ˜ ` `
Chung ta thay En-ca-na va An-ne lam the trong hınh ve. Va vı
ˆ
 ˆ ´
Sa-mu-en c  cha me day  do tot, nen em sung sng c  phung  s
´ ˆ ˆ ˆ  `
˘ ˆ `
Ðc Gie-ho-va ni ay trong leu Ngai. Moi nam En-ca-na va An-ne
ˆ `  ˘ ˆ ` ` ˘ `

len th phng  tai leu ac  biet  nay, va tham con nho cua ho.  Va moi
˘ ˆ ˆ ´ ´ ´ ` `
nam An-ne em cho Sa-mu-en mot  cai ao cut  tay mi ma ba may cho
con.
˘ ` ˘ ´ ˆ  
Nam nay sang nam khac, Sa-mu-en tiep tuc  phung  s trong en
´ ˆ ˆ ` ´ ˆ ˆ
ˆ ˜ ´
tam  Ðc Gie-ho-va, va ca Ðc Gie-ho-va lan dan s ai cung thıch
` ´  
 ˆ `  `
chang. Nhng cac con trai thay te le thng  pham He-li la Hop-ni va
ˆ ` ˆ  `  ˆ  ` ˜ 
Phi-ne-a thı khong tot. Ho lam nhieu chuyen  xau, va cung khien cho
` ´ ˜ ` ´ ˆ ˆ ˜ ´ ˜ ˆ ˆ ´
ngi khac cai li Ðc Gie-ho-va na. Ðang le He-li phai lot  chc
 
´ ˆ ˆ `
thay te le cua chung, nhng ong khong lam.
ˆ ˆ  ˜ ˆ  
Em Sa-mu-en khong e cho nhng chuyen  xau xay ra trong en
 ´ ˆ ˆ ` ´ ´ ´
tam  khien em ngng phung  s Ðc Gie-ho-va. Nhng vı co qua ıt
` ˆ ˆ  ´ ˆ ˆ ˆ  ` ˆ ´ ˆ
ngi that  s yeu men Ðc Gie-ho-va, lau roi Ngai khong noi chuyen 
´ ` ` ˆ ´ ˆ ˆ ´ ˜ ` ´ 
vi ngi nao ca. Khi Sa-mu-en ln them mot  chut na thı co ieu
`
nay xay ra:
ˆ  ` ˆ 
Sa-mu-en ang nam ngu trong en tam  thı nghe mot  tieng goi 
´ ´ ˆ ´ ´ ˆ ` ˆ `
anh thc em day.  Em ap: ‘Co con ay’. Va em chay  lai  He-li, va
´ ˆ ˆ ´ ˆ
noi: ‘Da tha, ong goi  con, vay  co con ay’.
ˆ ´ ˜  `
Nhng He-li ap: ‘Ta chang goi  con; hay tr ve ging ngu lai  i’.
ˆ ˆ ˆ `
Vay  Sa-mu-en len ging ngu lai. 
 ´   ´ ˆ ˆ ˆ  ˆ `
Roi co tieng goi  lan th hai: ‘Sa-mu-en!’ Vay  Sa-mu-en choi day  va
´ ˆ ´ ˆ ˆ ´ ˆ
lai  chay  ti He-li. Em noi: ‘Da tha, ong goi  con, vay  co con ay’.
ˆ ´ ˜ ` ´ ˜ ˆ
He-li ap: ‘Hi con, ta nao co goi  con. Hay i ngu lai  i’. Vay 
ˆ  `
Sa-mu-en ve ging lai. 
 ´  ´ ˆ ˆ ˆ
Tieng noi kia goi  lai  lan th ba: ‘Sa-mu-en!’ Vay  Sa-mu-en chay  lai 
ˆ ´ ˆ  ` ` ˆ ´ ˆ
He-li. Em noi: ‘Da tha, con ay, lan nay chac la ong co goi  con that 
` ˆ ` ˆ  ` ´ ´ ˆ ˆ ˆ ˆ ´
tınh’. Bay gi He-li biet han la chınh Ðc Gie-ho-va goi.  Vay  ong noi
´ ˆ ˜ `  ˜
vi Sa-mu-en: ‘Con hay i ngu lai  i, va neu ai goi  con na, con phai
´ ´ ˆ ˆ ` ˜ ´ ` ˆ ´ `
noi: “Da tha Ðc Gie-ho-va, xin Ngai hay noi, vı toi t Ngai lang
ˆ
nghe ay” ’.
ˆ ´ ˆ ˆ  ˜ ` ˆ ´ ´  
Vay  khi Ðc Gie-ho-va goi  lan na thı Sa-mu-en noi ung the. Roi
´ ˆ ˆ ˆ ` ` ˆ ` ´
Ðc Gie-ho-va bao cho Sa-mu-en Ngai sap trng phat  He-li va cac con
ˆ ´  ` ˆ  ˆ ´ ˘ ´ `
ong. Sau o Hop-ni va Phi-ne-a chet tran  khi anh giac  vi ngi
` ˆ ´ ˆ ˆ ` ´  ˜ 
Phi-li-tin, va khi He-li hay tin o, ong bat  ngi te xuong, bi gay co
`  ˆ ˆ ` ´ ˆ ˆ ´ ˆ
va chet luon. Vay  li Ðc Gie-ho-va c  ng nghiem. 
ˆ ´ ˆ ` ` ´  ` ´
Sa-mu-en ln len, va tr thanh quan xet cuoi cung cua nc
ˆ ˆ  ` ˆ ˆ  ˆ ˆ ˆ
Y-s-ra-en. Khi ong ve gia, dan s yeu cau ong: ‘Xin ong la  mot  vi
´ ˆ ˆ ˆ  `  ` ˆ `
vua cai tri chung toi’. Sa-mu-en khong muon lam the, vı that  ra thı
´ ˆ ˆ ` ´ ˆ ˆ ˆ `
Ðc Gie-ho-va la vua cua ho.  Nhng Ðc Gie-ho-va bao ong nghe li
ˆ ˆ
dan s.  1 Sa-mu-en 1:1-28; 2:11-36; 3:1-18; 4:16-18; 8:4-9.

PHAN 4

` `  ˆ  ˆ
T thi vua au tien cua Y-s-ra-en
 ` `  ˆ
en thi bi lu ay  Ba-by-lon
 `  ˆ  ´ ˆ
Sau-l tr thanh vua au tien cua nc Y-s-ra-en.
´ ˆ ˆ `  ˆ ` ´
Nhng Ðc Gie-ho-va t bo ong ta, va Ða-vıt c  chon 
` ˆ ´ ˜  ˆ 
lam vua thay ong. Chung ta se oc  nhieu chuyen  ve
´  `  ˆ ´ ` 
Ða-vıt. Hoi con nho, ong anh ha ngi khong lo
ˆ ´ ´ ˆ 
Go-li-at. Sau bi Vua Sau-l ghen tc ong phai chay 
  `  ˆ ` ˆ
tron. Roi nang A-bi-ga-in xinh ep  can ong lam chuyen 
ˆ 
ien ro.
  ´   ˆ  
Ke en, chung ta hoc  biet nhieu chuyen  ve con cua
´ ` ˆ ˆ ˆ `  ´ ` ´
Ða-vıt la Sa-lo-mon, ong nay ke vi Ða-vıt lam vua nc
ˆ  ˆ  ´ ˆ
Y-s-ra-en. Ba vua au tien cua nc Y-s-ra-en moi
` ˘ ˆ ˆ 
ngi cai tri c  40 nam. Sau khi Sa-lo-mon chet,
´ ˆ ` ´ ´
nc Y-s-ra-en bi chia thanh hai nc: nc phng
` ´
bac va nc phng nam.
´  ` ´  ˘
Nc phng bac gom mi chi phai ton tai  257 nam
 ˆ  ˆ  ˘ ´ ´
roi bi dan A-si-ri huy diet.  Roi 133 nam sau o, nc
 ´ ˜  ˆ ` ˆ
phng nam gom hai chi phai cung bi huy diet  va dan
ˆ ` ˆ ˆ  
Y-s-ra-en bi lu ay sang Ba-by-lon. Vay  Phan BON
` ˘  ´ ´ 
nay ke lai  510 nam li ch s, trong o chung ta thay dien
   ` ´
ra nhieu bien co hao hng.
 ˆ
SAU-L,
 VUA ÐAU ˆ TIEN 56

CUA Y-S-RA- EN
˜ ` ˆ   ˆ  ` ` ˆ `
H
chon
AY nhın xem Sa-mu-en o dau tren au ngi an ong nay. Xa
kia ngi ta lam nh vay
`
`
´
`
ˆ ˆ
ˆ
 e chng to mot

 ´
ˆ

 
ˆ
 ngi nao a c
`
ˆ
`

˜

 lam vua. Ðc Gie-ho-va bao Sa-mu-en o dau tren au Sau-l.
ˆ ` ˆ  ˘ ˆ
Ðay la mot  loai  dau thm ac  biet. 
˜ ` ˆ   ` ˆ ´ ´ ˆ
Sau-l nghı mınh khong u tot e lam vua. Ong noi vi Sa-mu-en:
ˆ ˆ ´ ˆ ´  ˆ
‘Toi thuoc  chi phai Ben-gia-min, chi phai nho nhat trong Y-s-ra-en.
ˆ ´ ˆ ˜ ` ´ ˆ ˆ ´
Tai  sao ong lai  noi rang toi se lam vua?’ Ðc Gie-ho-va thıch Sau-l,
` ˆ ˆ ` ´ ` ´ ` ´
vı ong khong t cho mınh cao quı va quan trong.  Ðo la ly do tai  sao
` ˆ `
Ngai chon  ong lam vua.
ˆ ` ˆ ` ` ` ´ ˆ
Nhng Sau-l khong phai la mot  ngi ngheo nan hay nho be. Ong
 ˆ ˆ ` ` ´ ` ˆ ` ˆ ` ´ 
von thuoc  mot  gia ınh giau co, va ong la mot  ngi cao ln rat ep 
˜ ˆ ´  ´ ˆ ` ` ´ ˆ ˆ
e. Ong cao ln hn bat c mot  ngi nao khac trong dan Y-s-ra-en
`  ` ˆ `  ` ˜ 
chng ba tac! Sau-l la mot  ngi chay  rat nhanh va cung rat manh. 
ˆ ` ` ´ ˆ ˆ ˜ `
Dan s vui mng vı Ðc Gie-ho-va a chon  Sau-l lam vua. Ho bat
 ˆ ´ 
au tung ho: ‘Chuc vua van  tue!’
ˆ ` ˆ `  ´
`
Quan thu cua Y-s-ra-en manh  hn bao gi het. Chung van con
  ˆ ˆ  ´ ˆ
quay roi dan Y-s-ra-en nhieu lam. It lau sau khi Sau-l c  phong
` ˆ ˆ  ´ ˆ ˆ ˆ
lam vua, dan Am-mon en anh ho.  Nhng Sau-l trieu  tap  mot  ao 
´ ` ˆ ´ ˆ ˆ  `  ˆ
binh ln, va ong anh thang dan Am-mon. Ðieu nay khien dan s
´ ´ `
sung sng co Sau-l lam vua.
˘ ` ˘ ´
 ˆ ˆ ´
Nam nay sang nam khac, Sau-l dan au dan Y-s-ra-en i anh
´ ˆ ` ˜ ´ ˆ `
thang c  cac quan thu. Sau-l cung co mot  ngi con trai can am
ˆ ` ˆ ` ˆ ´ ˆ ˆ 
ten la Gio-na-than. Va Gio-na-than giup dan Y-s-ra-en thang nhieu
ˆ ˆ
` ` `  ˆ ˆ
tran.  Dan Phi-li-tin van con la ke thu li  hai  nhat cua dan Y-s-ra-en.
ˆ ` ` ` `  ´ ˆ ˆ
Mot  ng ay n o h ang ng an ng i Phi-li-tin  en anh dan Y-s-ra-en.
ˆ ` ´ ˆ  ` ˆ

Sa-mu-en bao Sau-l ch cho ti khi ong en va dang cua-le hy
˜ ˆ ´ ` ´ ˆ ˆ ˆ
sinh, cung nh mot  mon qua cho Ðc Gie-ho-va. Nhng Sa-mu-en
 ˆ ˆ ˆ ˆ ´ ˆ ˆ ˆ
en cham.  Sau-l s dan Phi-li-tin lam tran  sm, nen ong ta t tien 
 ˆ
´ ˆ  ˆ ´
bat au dang cua-le hy sinh. Sau o khi Sa-mu-en en, ong noi Sau-l
˜ ˜ ` ˆ ´ ´ ˆ ˆ ˜ ˆ ` ´ `
a cai li. Ong noi: ‘Ðc Gie-ho-va se chon  mot  ngi khac lam vua
ˆ ˆ ˆ
tren dan Y-s-ra-en’.
´ ˜ ` ˜ ˆ ˆ ´ ` ˆ ` ´
Sau o, Sau-l lai  cai li na. Vay  Sa-mu-en noi: ‘Tha vang li Ðc
ˆ ˆ ` ` ˘ ` ˆ   ` ˆ
Gie-ho-va con hn la em tang  cho Ngai con chien tot nhat. Vı ong
˜ ˆ ˆ ` ´ ˆ ˆ ´ ˆ ˆ ˜ ˆ ˆ
a khong vang li Ðc Gie-ho-va, Ðc Gie-ho-va se khong cho ong
 ` ˆ
tiep tuc  lam vua Y-s-ra-en’.
ˆ ` ´ ˆ `
Chuyen  nay day  chung ta mot  bai hoc, 
´  ˆ ˆ ˆ `
cho chung ta thay luon luon vang li
´ ˆ ˆ `  `
Ðc Gie-ho-va la rat quan trong.  Ngoai
ˆ ` ˜
ra, chuyen  nay cung cho
 ˆ ` ´  
thay mot  ngi luc au tot
´  
nh Sau-l co the thay oi
`  ˆ `
thanh xau. Khong bao gi
´  `
chung ta muon tr thanh
 ˆ
xau, phai khong?
ˆ

1 Sa-mu-en chng 9 en ˆ 11; 13:5-14;


14:47-52; 15:1-35; 2 Sa-mu-en 1:23.
´ ´ ` ´
ÐC CHUA TRI CHON
 ÐA-VIT 57
´   ` ˜ ˆ `
M CO THE tng tng ieu gı a xay ra khong? Chang trai
E `
˜ 
a giet con gau va cu con cu non nay. Con gau en, tha con
` ˘
 ` ´
´

`
`
`  
 ` ´
cu i va sap an thit  no. Nhng chang rt  theo con gau va cu
` ˆ    ˆ ` ` ˘ ´
con cu khoi mieng  gau. Khi con gau chom len, chang ghı chat  no
` ˆ ´  ˆ  ´ ` ˜  ˆ  ´
va ap  no chet! Mot  lan khac chang a giet mot  con s t e cu
ˆ ˆ ` ` ˆ ˆ ˆ
mot  con chien. Chang la mot  thanh nien can am, phai khong? Em
´  ` ` ˆ
co biet chang la ai khong?
` ` ` ´ `  `  ˆ ˆ
Chang trai nay la Ða-vıt. Chang song tai  thanh Bet-le-hem. Ong
ˆ ` ` ˆ  ˆ ˆ ` ´ ` ´
noi  chang la O-bet, con trai cua Bo-o va Ru-t. Cac em con nh
ˆ ` ´ ` ´ ˘ ˆ `
khong? Va cha Ða-vıt la Y-sai. Ða-vıt chan chien cua cha chang.
´ ` ˘ ´ ˆ ˆ `
Ða-vıt sinh ra mi nam sau khi Ðc Gie-ho-va chon  Sau-l lam
vua.
 ´ ´ ˆ ˆ ´ ` ˆ ˜  ˆ ´ 
Ðen luc Ðc Gie-ho-va phan cung Sa-mu-en: ‘Hay lay mot  ıt dau
˘ ˆ `  `  ˆ ˜ ˆ
ac  biet  va i en nha Y-sai  Bet-le-hem. Ta a chon  mot  trong
´ `  ` ˆ ` 
cac con ngi e lam vua’. Khi Sa-mu-en nhın thay con ca cua
` ˆ ´ ˆ ˆ ` ` ´ ˆ ˆ
Y-sai la E-li-ap, ong t nhu: ‘Ðay chac chan la ngi Ðc Gie-ho-va
˜ ´ ˆ ˆ ´ ˆ ´ ` ´ ´ 
a chon’.  Nhng Ðc Gie-ho-va bao vi ong: ‘Ch nhın voc dang be
`  ´ ´ ` ˆ ´ ` ˆ
ngoai thay no cao ln va ep  trai. Ta khong chon  no lam vua au’.
ˆ ´ ` ´ `
 ˆ
Vay  Y-sai goi  con trai th la A-bi-na-ap va dan en Sa-mu-en.
ˆ ´ ˆ ´ ˆ ˆ ˜ ˆ ´
Nhng Sa-mu-en noi: ‘Khong, Ðc Gie-ho-va cung khong chon  no’.
 
`  ˆ ´ ˆ
Ke en, Y-sai dan con trai la Sam-ma en. Sa-mu-en noi: ‘Khong,
´ ˆ ˆ ˜ ˆ ´

Ðc Gie-ho-va cung khong chon  no’. Y-sai dan bay con trai cua
ˆ  ˆ ´ ˆ ˆ ˆ ` `
ong en Sa-mu-en, nhng Ðc Gie-ho-va khong chon  ngi nao.
ˆ ˆ `  ´
Sa-mu-en hoi: ‘Ðay la tat ca cac con trai ngi sao?’
´ ˜ ` ´ ´ ˜ ´ ˘ ˆ
Y-sai noi: ‘Hay con a ut na. Nhng no ang chan chien 
` ´
` ˆ  ` `
ngoai’. Khi Ða-vıt c  dan vao, Sa-mu-en thay chang la con trai
´ ˆ ˆ ´ ´ ´ ˜   ˆ  ´
tre ep.  Ð c Gi e-h o-va phan: ‘No o. Hay o dau tren au no’.
` ˆ ` ˜  ´ ´ `
Va Sa-mu-en lam ngay. Se en luc Ða-vıt tr thanh vua cua
ˆ ˆ
Y-s-ra-en. 1 Sa-mu-en 17:34, 35; 16:1-13.
´ ` ˆ ´
ÐA-VIT VA GO-LI-AT 58
ˆ ˆ  ´ ˆ ˆ ` ´
D ´
AN Phi-li-tin lai

´

noi vi Ða-vıt: ‘Con hay em mot
´
´
cua Ða-vıt bay gi i lınh cho Sau-l. Vay
ˆ
 gay chien vi dan Y-s-ra-en. Ba ngi anh ln
˜
` ´
ˆ ´
 ıt hot
ˆ
ˆ
 mot
`
 rang va may o banh cho cac
ˆ `
 ngay kia Y-sai
  ´ ´
˜ ˘ ´
anh con. Hay hoi tham xem cac anh con ra sao’.
´  ´ ` ´   ` ´
Khi Ða-vıt en trai  lınh, chang chay  bn ti lan chien e tım cac
ˆ   ` ˆ ´ ˆ  ˆ
anh. Ten khong lo Phi-li-tin la Go-li-at xong ra che nhao  dan
ˆ ´ ` `  ` ˜ `  `
Y-s-ra-en. Sang nao va chieu nao han cung lam the trong vong 40
`  ˜ ˆ ˜ ´
ngay. Han la loi: ‘Hay chon  mot  trong nhng a manh  dan  trong
´ ´  ´ `  ` ´ ˜
chung bay ra anh ta. Neu no thang va giet c  ta thı chung ta se
` ˆ ´ ´  `  ´ ´
lam toi t cho chung bay. Nhng neu ta thang va giet no, chung bay
˜ ` ˆ ´ ´ ´ ´ ´ `
se lam toi t cho chung ta. Ta thach chung bay la  c  a nao ra
´
anh ta’.
´ ` ` ´  ˆ ` ˜
Ða-vıt hoi vai ngi lınh: ‘Ai giet ten Phi-li-tin kia va g nhuc 
ˆ ˜
cho Y-s-ra-en se c 
` 
thng gı the?’
 ` ´ ´
May ngi lınh noi:
˜ ` 
‘Sau-l se cho ngi ay
 ` ˆ ˜
nhieu cua cai. Va ong se ga con
´  ` `
gai cho e lam v ngi’.
 ˆ ˆ 
Nhng het thay dan Y-s-ra-en eu s
ˆ ´ ` ´
Go-li-at vı han to ln lam. Han cao
´ ` ˆ `
khoang ba met, va han sai mot  ngi
´ 

lınh cam thuan cho han.
` ` ´ ˆ ´
Vai ngi lınh i tau vi Vua Sau-l
´  ´ ˆ ´
rang Ða-vıt muon anh Go-li-at. Nhng
´ ´ ´ ˆ ´
Sau-l noi vi Ða-vıt: ‘Con khong anh
ˆ ` ˆ
lai ten Phi-li-tin nay au. Con chı
` ˆ ´ ` ` ´ `
la mot  a tre, con han la lınh nha
 `  ´ ´
nghe ca i han roi’. Ða-vıt ap: ‘Con
˜ `  ˆ  ` ˆ
a tng giet mot  con gau va mot  con
˜ ˆ ˆ
s t a tha trom  chien cua
`  ` ˜
ba con ma. The nao con cung
 ˆ `
giet c  ten Phi-li-tin nay cho
` ´ ˆ ˆ ˜ ´
ma xem. Ðc Gie-ho-va se giup
ˆ ´
con’. Vay  Sau-l noi: ‘Con ra
ˆ ˆ ´ ˆ ˆ
tran  i, nguyen  Ðc Gie-ho-va
`
 cung con’.
´   ˘ ˘
Ða-vıt xuong suoi nhat  nam
ˆ ´ ´ ´ `
vien a bong lang bo vao bao.
 `  ` ´ ´
Roi chang cam tranh nem a
 ˆ  
ra oi ich  ten khong lo. Khi
ˆ ´  ` ˆ
Go-li-at thay chang, han khong
 ˜ 
the tin c.  Han nghı giet
´

Ða-vıt de lam.
ˆ ´ ´ ˆ 
Go-li-at noi: ‘Lai  ay may,
 ` ´  ˘
e ta cho chim va thu ong an
ˆ  ´
thit  thay may’. Nhng Ða-vıt
´  ´ `
noi: ‘Ngi cam gm, giao va
` ´ ˆ
lao ma anh ta, nhng ta nhan
´ ˆ ˆ ` ´
danh Ðc Gie-ho-va ma anh
ˆ ´ ˆ ˆ
ngi. Hom nay Ðc Gie-ho-va
˜ ´ ` `
se pho ngi vao tay ta va ta
˜ 
se giet ngi’.
´ ´  
Noi xong Ða-vıt chay  xo ve
´ ˆ ´ ` `
phıa Go-li-at. Chang tho tay
`  ˆ ˆ ´ 
vao bao lay mot  vien a, e
` ` ` `  ´
vao tranh va dung het sc
` ` ´ ˆ ´
mınh ma nem i. Vien a bay
´ ´ ˆ  ˆ ´ ` ˜  
ti trung thang vo au Go-li-at, va han nga xuong chet ti! Khi
ˆ  ˆ ´  ´ 
quan Phi-li-tin thay ke vo ich  cua chung bi ha,
 het thay chung eu
ˆ ˆ  ´  ` ˆ
quay bo chay.  Quan Y-s-ra-en uoi theo anh giet va thang tran 
 ˆ
ca the. 1 Sa-mu-en 17:1-54.
´
TAI
  SAO ÐA-VIT

59

PHAI CHAY TRON?


´   ˆ ´ ´ ˜
AU KHI Ða-vıt giet chet Go-li-at, tng lanh cua ao  binh
S ´ ˆ
Ða-vıt. Ong lap
ˆ
ˆ
` ´
´ `

Y-s-ra-en la Ap-ne dan chang ti gap


`

´

˘

Sau-l. Sau-l rat hai long ve
ˆ
 ` `
`

 Ða-vıt lam chı huy trng ao  binh cua ong va cho
` 
chang song trong cung vua.
´ ´ ˆ   `
Sau o, khi ao  binh i anh dan Phi-li-tin ve, may ngi
` ` ´  ` `
an ba hat: ‘Sau-l giet hang ngan,
` ´  `
con Ða-vıt giet hang van’.  Sau-l
 ` ˆ  `
nghe c  ieu nay nen noi long
´ ` ´
ghen ghet, vı Ða-vıt c  khen ngi 

nhieu hn Sau-l. Nhng con trai
` ˆ ˆ
Sau-l la Gio-na-than khong ganh
`  ˆ 
ti. Chang rat yeu men
´ ` ´ ˜
Ða-vıt, va Ða-vıt cung
ˆ  ˆ
yeu men Gio-na-than
˜ ˆ ` ´
na. Vay  hai ngi ha
´ ` ˜ `
vi nhau la ho se lam
ˆ ˜ ˜
ban  than mai mai.
´ 
Ða-vıt khay thu cam
 ` ´
rat gioi, va Sau-l thıch
` `
nghe chang khay an.
ˆ `
Nhng mot  ngay no
` ´  ˆ ` ˆ
long ghen ghet cua Sau-l khien ong lam mot 
ˆ  ´
chuyen  khung khiep. Khi Ða-vıt ang khay
 ˆ ` ´ ´
thu cam, Sau-l chup  cay lao va phong ti,
˜ ´ ´ ` `
bao rang: ‘Ta se ghim Ða-vıt dınh vao tng!’
´ ´ ` ˆ ´
Nhng Ða-vıt ne, va cay lao phong hut.  Sau
´  ´ ´ ˆ
o Sau-l lai  cam lao phong hut  Ða-vıt mot 
 ˜ ˆ ´  ˆ ` `
lan na. Vay  Ða-vıt biet bay gi chang phai
  ˆ
rat can than. 
´ ´ ˜ ´ ` ˆ ˆ ´ ˜ ´ ˆ `
Em co nh Sau-l a ha gı khong? Ong ha se ga con gai ong lam
` `   ˆ ´  ` ´ `
v ngi nao giet chet Go-li-at. Cuoi cung Sau-l bao Ða-vıt rang chang
´  ´ ´ ˆ ` ´  ` 
co the ci con gai ong la Mi-canh, nhng trc het chang phai giet
 ˆ ` ˜ ˜ ˆ `
chet 100 quan thu Phi-li-tin. Hay nghı xem! That  ra thı Sau-l hy vong 
ˆ ˜   ´ ´ ˆ 
rang quan Phi-li-tin se giet chet Ða-vıt. Nhng chung khong giet
´ ` ` ˆ ` ´ ˆ ` ´
Ða-vıt, va vı vay  ma Sau-l ga con gai ong lam v Ða-vıt.
ˆ ` ´ ´ ˆ `  ´ ˆ ´ ˆ
Mot  ngay no Sau-l noi vi Gio-na-than va het thay cac toi t ong
ˆ   ´ ˆ ´ ´
rang ong muon giet Ða-vıt. Nhng Gio-na-than noi vi cha: ‘Xin cha
´ ` ´ ` ´ ` `  ´ ` ˆ ´
ch lam hai  Ða-vıt. Chang co lam gı quay vi cha bao gi au. Trai lai, 
ˆ ` `  ´ ´   ` ˜ 
moi  viec  chang lam eu giup ıch cha rat nhieu. Chang a lieu mang  khi
  ˆ ´ `  ˆ  ` `
giet chet Go-li-at, va khi cha thay vay,  cha lay lam vui mng thay’.
` ˆ ´ ˜ ˆ ` ´ ´
Sau-l nghe con, va ong ha se khong lam hai  Ða-vıt. Ða-vıt c 

 ` `   ˜ 
dan ve cung, va chang phuc  vu Sau-l trong trieu vua lan na giong
´ ˆ ˆ ` ´ `
nh trc. Tuy nhien, mot  ngay no,  khi Ða-vıt ang khay an, Sau-l
´ ´ ´ ˆ  ˜ ´ ´ ` ´
phong lao ti Ða-vıt mot  lan na. Ða-vıt ne, va ngon  lao ghim trung
` ˆ `  ´
tng. Ðay la lan th ba
´ ˆ ` ´ 
o! Bay gi Ða-vıt biet
` 
chang phai chay  tron!
ˆ ´ ´  `
Ðem o Ða-vıt ve nha
` `
mınh. Nhng Sau-l sai vai ke
`  ` 
tım giet chang. Mi-canh biet
 ` `
c  ieu cha nang inh  lam.
ˆ ` ´ ´  
Vay  nang noi vi chong: ‘Neu
ˆ ` ˆ
anh khong i khoi nha em nay,
` ˜  ˆ ´
ngay mai anh se chet’. Ðem o
´ ´ `
Mi-canh giup Ða-vıt treo ra ca
  ` ˜  ˘
so tron i. Rong ra gan bay nam
´    `
Ða-vıt phai lan tron het ni nay
´ ´  ˆ
ti ni khac e khong bi Sau-l

bat c. 
ˆ
1 Sa-mu-en 17:55-58; 18:1-30; 19:1-18.
` ´
A-BI-GA-IN VA ÐA-VIT 60
´  ` ` ` ` ´ ´ ˆ
M CO biet ai la ngi an ba l ich s ang ra on Ða-vıt khong?
E ´
ˆ ` `
Ten ba la A-bi-ga-in. Ba that
`
Ða-vıt khoi lam chuyen
ˆ ´
` ˆ ˆ ´ ` `
 khon kheo, va ba ngan can c
´  
˘
 ´

´

 ac. Nhng trc khi hoc  biet ve ieu o, chung
˜ ˆ ` ˜ ´
ta hay xem chuyen  gı a xay ra cho Ða-vıt.
´  ˆ   ˆ
Sau khi Ða-vıt chay  tron khoi Sau-l, ong an nap trong mot  hang
´ ´ ` ` ˆ   ´ ˆ ´  ´ `
a. Cac anh va ca nha ong eu en  vi ong tai  o. Het thay co chng
`  ´ ˆ ` ´ ` ˜ 
400 ngi en  vi ong, va Ða-vıt tr thanh thu lanh cua ho.  Roi
´  ˆ ´ ` ´ ´ ˆ ´
Ða-vıt i en vua Mo-ap va noi: ‘Xin vua cho phep cha me toi  vi vua
´ ` ˆ  ˜ ` ˆ ´ ´ `
cho ti khi nao toi biet ro hoan canh cua toi ra sao’. Sau o Ða-vıt va
ˆ ˆ    `  ´
thuoc  ha cua ong bat au lan tron  vung oi nui.
´ ´ ˘  ` ` ˆ 
Sau vu o Ða-vıt gap  A-bi-ga-in. Chong ba la Na-banh, mot  ien chu
` ´ ˆ ´ ˆ ` ˆ ` ` 
giau co. Ong co 3.000 con chien va 1.000 con de. Na-banh la ngi ban
ˆ ˆ ` `  ` `  ´ `
tien.  Nhng v ong la A-bi-ga-in thı rat ep.  Ngoai ra, ba biet cach lam
 ˆ ˆ  ` ´ ` ` ´ ˜
ieu thien.  Mot  lan no ba cu ngay ca gia ınh ba. Chung ta hay xem
` `  `
ba lam the nao.
´ ` ˆ ˆ ˜   ´ ˜
Ða-vıt va thuoc  ha cua ong a oi x tot vi Na-banh. Ho a che ch
` ` ˆ ˆ ˆ ˆ ` ´ ` ` ´
gium an chien cua ong. Vay  mot  ngay no Ða-vıt sai vai ngi ti xin
` ´ ˜ ˆ ´ ´ `
Na-banh lam n giup  ho.  Khi thuoc  ha cua Ða-vıt ti ni thı
` ˜ ` ´ ˆ ˆ ´ ˆ ˆ `
Na-banh va nhng ngi giup viec  cua ong ang ht long chien. Ngay
´ ´ ˆ ` ´   ˘ ˆ ˆ ´
o co tiec,  va Na-banh co nhieu o an ngon. Vay  thuoc  ha cua Ða-vıt
´ ´ ˆ ´ ˆ ˜   ´ ˆ ´ ˆ ˆ ´ ˆ
noi vi ong: ‘Chung toi a oi x tot vi ong. Chung toi khong co trom 
ˆ ` ˆ ` ´ ˆ ` ˆ ´ `
cap con chien nao cua ong, ma chung toi con trong nom chung gium
ˆ ˜ ˆ ` ˆ ` ´ ˆ ´ ´  ˘
ong na. Bay gi, xin ong vui long cho chung toi chut ıt o an’.
´ ˜  ˘ ` ´
Na-banh noi: ‘Ta se chang cho o an cho bon  ngi nh chung bay’.
ˆ ´ ´ ˆ   ˆ ` ´  ´ 
Ong ta noi vi giong  ieu  rat ban tien,  va noi xau Ða-vıt u ieu. Khi
ˆ ´  ` ˆ ´ ˆ `
thuoc  ha cua Ða-v ıt tr ve va thuat  lai  cho Ða-vıt nghe chuyen  nay,
´ ˆ ˆ ´ ´ ˆ ˜ ` `
Ða-vıt gian  lam. Ong noi vi thuoc  ha:  ‘Anh em hay eo gm vao!’ Va
ˆ `  ` ` ˆ
ho len ng  inh giet Na-banh va ca nha ong ta.
ˆ ˜ ` ` ˜ ˜ `
Mot  trong nhng ngi trong nha Na-banh a nghe c  nhng li
 ˆ ` ´  ˆ ˆ ˜
ban tien  ma Na-banh noi lien i thuat  lai  cho A-bi-ga-in nghe chuyen  a
ˆ ´  ˆ   ˘ `   ˘ ˆ
xay ra. Lap  tc A-bi-ga-in sa soan  san mot  so o an. Ba chat o an len
` ` ` ˆ ` ` ˘ ´ `  ` 
lng vai con la va len ng. Khi ba gap  Ða-vıt, ba xuong la, sap
`  ` ´ ˆ ˆ ` `  ´ ´ 
mınh xuong va noi: ‘Da tha ong, xin ong vui long ng e y ti chong
ˆ ` ` ` ˆ  ˆ ` ` ˆ ˆ  ˆ ´
toi la Na-banh lam gı. Ong ay ien dai  va lam chuyen  ien ro. Toi co
` ˆ ˆ ` ˆ  `  ˆ ˜
em theo qua ay. Xin ong vui long nhan  lay, va bo qua het chuyen  a

xay ra’.
´ ´ ` ˆ ` ` ˆ ´ ` ˜ ˘ ˆ 
Ða-vıt ap: ‘Ba that  la ngi khon kheo. Ba a ngan can toi giet
 ´ ´  ˆ  ˆ ˆ ˆ ` ´  `
Na-banh e bao oan ve chuyen  han oi x toi tham  te.  Xin ba c ve nha
` ´  ` ˆ ´
bınh an’. Sau o, khi Na-banh chet, A-bi-ga-in tr thanh mot  trong cac
´ ˆ
v cua Ða-vıt. 1 Sa-mu-en 22:1-4; 25:1-43.
´ ˆ
ÐA-V
` IT L EN 61
LAM VUA
ˆ  ˜ 

ta dan theo 3.000 lınh tinh


OT 

M lan na Sau-l co
bat song Ða-vıt. Ong

´
´ ˆ

ˆ ` ´
nhue i lung bat Ða-vıt. Khi
´ ` ˆ
Ða-vıt hay tin nay, ong sai
ˆ ´
thuoc  ha i do tham xem
` ˆ ´ ˆ
Sau-l va quan lınh ong cam
` ˆ ´ 
trai  ni nao em o. Roi
´ ` ˆ
Ða-vıt hoi hai ngi thuoc 
ha:  ‘Trong hai anh em ai
 `
muon theo ta len vao trai 
ˆ
quan Sau-l?’
´ ´
A-bi-sai ap: ‘Da,  chau
 ˆ `
muon theo cau’.  A-bi-sai la
´ `
con trai cua chi Ða-vıt la
ˆ
Xe-ru-gia. Trong khi Sau-l
` ˆ ´ ˆ
va quan lınh ong ang ngu,
´ ` ˘
Ða-vıt va A-bi-sai lang lang 
` ` ˆ  ˆ ` ´ ` ´
bo vao trai  quan. Ho lay cay lao va cai bınh nc cua Sau-l ngay
ˆ  ˆ ˆ  ˘ ` `  
ben canh  au ong. Khong ai thay hoac  nghe c  gı vı het thay eu
ˆ
ngu me.
˜ ` ´ ` ˆ ` ˆ ` ˜ ´
Hay nhın xem Ða-vıt va A-bi-sai bay gi ay. Hai ngi a rut lui,
` ´ ` ˆ ˆ  ´ `  ´
va ng ni an toan tren ınh mot  ngon  oi. Ða-vıt nhın xuong´ di
ˆ ´ ˜ ˆ  ˜
ho to cho tng lanh ca ao  binh Y-s-ra-en nghe thay: ‘Hi Ap-ne,
ˆ ˆ ˆ ` ` ´ ˆ ˜  ˆ
tai
 sao ong khong bao ve nha vua la chua ong? Hay kiem xem! Cay
` ´ ` ´ ˆ 
lao va cai bınh nc cua vua au roi?’
´ ˆ ˆ ˆ  ´ ` ´ ´
Sau-l thc day.  Ong nhan  ra´ tieng cua Ða-vıt, va hoi: ‘Ða-vıt o
´   ` ´ ˆ ˆ
ha?’ Em co the thay Sau-l va Ap-ne di ay khong?
´ ´ ` ˜ ´ ˆ ` ´
Ða-vıt ap li Sau-l: ‘Da tha phai, hi vua chua toi’. Va Ða-vıt
  ˆ ˆ ´ ` ´ ` ˆ ˆ
hoi: ‘Tai  sao vua co uoi bat toi? Toi co lam ac gı khong? Cay lao cua
ˆ ` ` ˆ `  
vua ay nay. Xin vua cho ngi qua ay ma lay ve’.
ˆ ˆ ˆ ´
˜ ` ˆ ˆ  
Sau-l cong nhan:  ‘Ta that  co loi. Ta a hanh ong  ien ro’. Ðen
ˆ ´ `  ´ 
ay Ða-vıt bo i, va Sau-l tr ve cung. Nhng Ða-vıt t nhu tham:
 ` ˜ ´ ` ˜  ` ` ˜  ´
‘The nao cung co ngay Sau-l se giet mınh. Mınh hay tron sang x
` ˆ ` ´ ˆ ´ ` ´
ngi Phi-li-tin i thoi’. Va Ða-vıt thc  hien  ngay y inh  nay. Ða-vıt
´ ` ˆ `  ´ ˆ ` ˆ
anh la c  dan Phi-li-tin va khien chung tin rang bay gi ong
´  ´
ng ve phe chung.
´ ˆ ˆ ´ ˆ ´ ˆ ˆ
It lau sau dan Phi-li-tin keo quan sang anh dan Y-s-ra-en. Trong
ˆ  ` ˆ    ` 
tran  chien, ca Sau-l va Gio-na-than eu bi giet. Ðieu nay khien
´  ` ˆ  ˆ ` ´ ˆ ´ ˆ ´
Ða-vıt buon lam, va ong viet mot  bai hat that  hay, trong o ong hat:
ˆ  ` ˆ ˜  ˜ ´ ˆ
‘Toi buon vı anh, anh Gio-na-than a.  Anh a thiet nghıa vi toi
` `
dng nao!’
´ ´  ´ ˆ  `  ˆ ´
Sau o Ða-vıt tr ve nc Y-s-ra-en i en thanh Hep-ron. Tai  o
´  ˆ ˜ ˜ ` `
co chien tran  xay ra gia nhng ngi chon  con cua Sau-l la
´ ˆ  ` ` ˜ ` ´  ˆ ´ `
Ich-bo-set lam vua va nhng ngi khac lai  muon ton Ða-vıt lam
 ` ´ ˆ ´ 
vua. Nhng cuoi cung phe cua Ða-vıt thang tran.  Ða-vıt c  30 tuoi
ˆ ` ˆ ˘ ˜  ˆ `
khi c  ton lam vua. Ong cai tri bay n´ am ri tai  Hep-ron. Vai con
ˆ ´ ` ˆ ˆ ` ˆ
trai cua ong sinh ra tai  o la Am-non, Ap-sa-lom va A-o-ni-gia.
 ´ ´ `
Ðen luc Ða-vıt va ao  binh
ˆ ˆ ´  ˆ
cua ong len anh chiem mot 
` ˜ ` ˆ
thanh ep  e la Gie-ru-sa-lem.
ˆ ´ ˆ ´
Gio-ap, mot  con trai khac cua
´ ` ˆ
chi Ða-vıt la Xe-ru-gia, chı huy
ˆ  ˆ ´
tran  chien. Vay  Ða-vıt thng
ˆ ˆ ´ ˆ ` ´
cong Gio-ap cho ong lam tng
˜ ˆ `
lanh cua ca ao  binh. Bay gi
´  `
Ða-vıt bat au cai tri tai  thanh
ˆ
Gie-ru-sa-lem.
ˆ
1 Sa-mu-en
ˆ 26:1-25; 27:1-7; 31:1-6;
2 Sa-mu-
´ en 1:26; 3:1-21; 5:1-10;
1 S-ky 11:1-9.
` ´
TAI HOA
 TRONG NH A ÐA-VIT 62

´ ˆ ´ ˆ ˆ ´
AU KHI Ða-vıt khi cai tri tai  Gie-ru-sa-lem, Ðc Gie-ho-va giup
S ´
cho ao  binh cua ong chien thang ke thu. Ðc Gie-ho-va a tng
´
ˆ
ˆ

ˆ

` ˆ
` ´
`
ˆ ˆ
` ´
˜ `
´
ha ban x Ca-na-an cho dan Y-s-ra-en. Va bay gi thı vi s giup
˜ ´ ˆ ˆ  `   `   ˜
 cua Ðc Gie-ho-va, cuoi cung ho chiem lay c  toan the at a
´
ha cho ho. 
´ ` ˆ  ˆ ˆ  ´ ˆ ˆ ˆ
Ða-vıt la mot  vi vua tot. Ong yeu men Ðc Gie-ho-va. Vay 
ˆ ´  ` ˆ ` ´  
mot  trong cac ieu ma ong lam trc nhat sau khi chiem c 
ˆ ` ` ´ ´ ˆ ˆ  ´ ` ˆ
Gie-ru-sa-lem la a hom giao c Ðc Gie-ho-va ve o. Va ong
 ˆ ˆ  `   ` ´ ´
muon xay mot  en th e cat hom giao c trong o.
´ ´  ˆ ˆ
˘ ´  
Khi Ða-vıt ln tuoi, ong pham  mot  loi nang.  Ða-vıt biet rang lay
´ ` ˆ  ` ´ `   ˆ  
cai gı thuoc  ve ngi khac la ieu quay. Nhng mot  buoi chieu no, 
´ ˆ ´ ˆ ˆ `  ´ ´ 
khi ng tren noc cung ien  cua ong nhın xuong di, Ða-vıt thay
ˆ ` ` `  ˆ ` ` ´ ˆ `  ` `
mot  ngi an ba rat ep.  Ten nang la Bat-Se-ba, va chong nang la
ˆ ˜ ` ´ ´ ˆ `
mot  trong nhng ngi lınh cua Ða-vıt ten la U-ri.
´  ´ ˆ 
ˆ `
` `
Ða-vıt muon Bat-Se-ba lam en noi ong sai ngi dan ba vao cung
 ` ´ ˘   ´ ´ ` `
vua. Chong ba ang anh giac   xa. The roi Ða-vıt ngu vi nang va
´ `  ´ ´  ˆ `   ´
sau o nang biet sap co con. Ða-vıt rat lo au va viet giay cho tng
˜ ` ˆ ´ ´  ˘ ˆ
lanh ao  binh la Gio-ap bao phai cho U-ri i ra ti au mat  tran 
˘ `     ´ ´ ´ ˆ
ang  ngi bi giet chet. Khi U-ri chet roi, Ða-vıt ci Bat-Se-ba
`
lam v. 
´ ˆ ˆ ˆ ´ ˆ ` ˆ ´ ` `
Ðc Gie-ho-va gian  Ða-vıt lam. Vay  Ngai sai toi t Ngai la
´ ´ ˆ  ˆ
ˆ ´  
Na-than i noi vi ong ve toi  loi cua ong. Em co the thay Na-than 
ˆ ´ ˆ ´ ´ ´  ˆ ˆ  ˆ ˆ ˜
ay ang noi chuyen  vi Ða-vıt. Ða-vıt rat an han  ve chuyen  ong a
` ` ` ˆ ´ ˆ ˆ ˆ ˆ ´ ˆ ˆ
lam, va vı vay  Ðc Gie-ho-va khong x t ong. Nhng Ðc Gie-ho-va
´ ` ˜ ` ˜ ˆ ´ ` ` ˜ ´
phan: ‘Bi vı ngi a lam nhng chuyen  ac nay, nha ngi se co
 ` ˆ ´ ˘  
nhieu tai hoa’.  Va qua that  Ða-vıt gap  nhieu tai hoa  biet bao!
´  ´ ˆ    `
Trc nhat, con trai cua Bat-Se-ba chet. Roi con au long cua
´ ` ˆ ´ ` ` ` ˆ ` ´ `
Ða-vıt la Am-non du em gai la Ta-ma vao phong rieng va ep nang
´ ` ´ ´ ` ´ ˆ ˆ  ˆ
ngu vi ngi. Con trai khac cua Ða-vıt la Ap-sa-lom gian  ve chuyen 
` 
  ˆ ´ ´ ˆ ˆ `
nay en noi giet chet Am-non. Sau o, Ap-sa-lom mua chuoc  long
 ` ˆ ` ˆ `  ` ´ ´
nhieu ngi dan, va han t ton lam vua. Cuoi cung, Ða-vıt anh
´ ˆ   ´ ´ ˘ 
thang Ap-sa-lom, han bi giet chet. Ðung, Ða-vıt gap  nhieu tai hoa. 
`  ´ ˆ ˆ ´ ˆ `
Trong thi gian ay, Bat-Se-ba sinh c  mot  a con trai ten la
ˆ ˆ ´ ` ` ˆ ˆ ` ˆ ˆ
Sa-lo-mon. Khi Ða-vıt gia va benh,  con trai ong la A-o-ni-gia lap 
ˆ ` `  ´ ´ ˆ  
ˆ `
mu t ton lam vua. Chng ay Ða-vıt mi sai mot  thay te le ten la
   ˆ  ˆ ˆ  ´ ˆ ˆ ˜ `
Xa-oc o dau len au Sa-lo-mon e chng to rang Sa-lo-mon se lam
´ ˆ ´   ˆ ˜ ˘
vua. It lau sau Ða-vıt chet khi c  70 tuoi. Ong a cai tri 40 nam,
ˆ ` ` ˆ ˆ ` ˆ
nhng bay gi thı Sa-lo-mon la vua cua Y-s-ra-en.
ˆ ´
2 Sa-mu-en 11:1-27; 12:1-18; 1 Cac Vua 1:1-48.
ˆ ˆ ˆ
VUA SA-LO-MON KHON NGOAN 63
ˆ ˆ ` `  ˆ ˆ ` ˆ ˆ  ´
A-LO-MON con la thieu nien khi len lam vua. Ong yeu men Ðc
S ˆ ˆ
ˆ ˆ
` `
` ˆ
Gie-ho-va hai long ve Sa-lo-mon, va vı vay

`
ˆ ˆ
`
Gie-ho-va, va ong lam theo li khuyen tot cua cha la Ða-vıt. Ðc
` ` ˆ
ˆ 
ˆ

ˆ
`
`
´
´
´
 mot  em no Ngai phan
` ˆ  ˜ ˆ ˆ ´
cung ong trong giac m: ‘Hi Sa-lo-mon, ngi thıch ta cho ngi
 `
ieu gı?’
ˆ ˆ ` ˆ ˆ ´ ´ ` `
Sa-lo-mon tra li: ‘Tha Gie-ho-va Ðc Chua Tri cua con, con con
´ ` ˆ  ´ ˆ `
tre qua va con khong biet cach cai tri. Vay  xin Ngai ban cho con s
ˆ  ˆ ` ´ ´
khon ngoan e cai tri dan Ngai ung cach’.
´ ˆ ˆ ` `   ` ˆ ˆ ˆ ` ´
Ðc Gie-ho-va hai long ve ieu ma Sa-lo-mon xin. Vay  Ngai phan:
` ˆ ´ ˆ  ˆ ˘
‘Bi vı ngi xin s khon ngoan ch khong xin c  song lau hoac 
´  ˜  ˆ 
co nhieu cua cai, ta se ban cho ngi nhieu s khon ngoan hn bat
´ ` ` ˜  ` ´ ´ ˜
c ngi nao a song t trc ti nay. Nhng ta cung cho ngi
 ` ˆ  `
 ˜
ieu ma ngi khong cau xin, ca s giau sang lan s vinh hien na’.
´ ˆ ` ` ` ´ ` ˆ ˆ `  ˆ
It lau sau hai ngi an ba ti tım Sa-lo-mon nh giai quyet mot 
ˆ ´ ˆ ` ´ ` ` ´ ˆ 
chuyen  kho x. Mot  ngi trong ho giai thıch: ‘Ba nay vi toi song
ˆ ` ˆ ˆ ` ` ` `
chung mot  nha. Toi sinh c  mot  con trai, va hai ngay sau ba nay
˜ ˆ  ˆ ˆ ` 
cung sinh c  mot  con trai. Roi mot  em no con ba chet. Nhng khi
ˆ `  ´   ˆ ˆ ` 
toi ang ngu ba bong a con chet bo xuong ben canh  toi va bong con
ˆ ˆ ´ ˆ ` ` ´  `  ´ ˆ
toi i. Khi toi thc day  va nhın a con chet thı thay no khong phai
` ˆ
la con toi’.
´ ˆ ` ` ` ´ ˆ ˆ ´ 
Nghe ti ay ngi an ba kia noi: ‘Khong phai vay!  Ða con song
` ˆ ` ´  ` `  ` ` ` ´  ´
la con toi, va a chet la con ba ay!’ Ngi an ba th nhat ap:
ˆ ˆ ´  ` ` ´  ` ˆ
‘Khong phai vay!  Ða con chet la con ba, a song la con toi!’ Hai
` ` ` ´ ˜ ˆ ˆ ˆ ˜ ` ` ˆ
ngi an ba c cai nhau nh vay.  Sa-lo-mon se lam gı ay?
ˆ ˆ ` `
Ong bao em lai  mot  thanh gm, va khi ngi ta em gm lai 
` ˆ ´ ˜ ´ ´  ` ` `
`
thı ong noi: ‘Hay xe a be song nay ra lam hai, va giao cho moi ba
ˆ
mot  na!’
` ˆ ˆ `  ´ ˜
Ngi me that  la len: ‘Khoan, khoan! Xin ng giet a nho. Hay
´ ` ` ` ` ´ ` ´
giao no cho ba kia!’ Nhng ngi an ba kia noi: ‘Ðng giao no cho
` ` ˆ ` ´ ˆ ´ `
ba nay hay toi gı ca; c viec  xe no ra lam hai i’.
 ` ˆ ˆ ´ ´  ´ ´ ˜ ´ ` ´
Cuoi cung Sa-lo-mon noi: ‘Ch giet a be! Hay giao no cho ba th
 `  ´ ` ˆ ´ ˆ ˆ   ` `
nhat. Ba ay mi la me that  cua no’. Sa-lo-mon biet c  ieu nay vı
` ˆ ˆ ´ ´ 
 ` ` ´ `
ngi me that  yeu a be en noi san sang nhng no lai  cho ngi
` `
` ´  ˆ ´ ˆ ˆ
an ba kia mien la no khoi bi giet. Khi dan s nghe cach Sa-lo-mon
ˆ ´ ` ` ´ ˆ ˆ
phan giai vu kho x nay, ho vui mng co c  mot  vi vua khon

ngoan nh the.
´ ` ˆ ˆ ´ ´ ` ´ ˆ
Di thi Vua Sa-lo-mon, Ðc Chua Tri ban phc dan s bang
´    
´ ` ´ `
cach khien cho at ai san xuat ay day lua mı, lua mach,  nho va
´ ` ˜ ´  ˘ ´ ˆ ˘  ´  ` 
trai va cung nhng th o an khac. Dan s mac  quan ao tot va song
` ˜
`  ´ ˆ ´ 
trong nha ep  e. Moi ngi eu co d dat  moi  th tot ep. 
´
1 Cac Vua 3:3-28; 4:29-34.
ˆ ˆ ˆ  `
SA-LO-MON XAY ÐEN TH 64
´  ´ ˆ ˆ  ´
RC KHI chet, Ða-vıt giao cho Sa-lo-mon ban hoa  o do Ðc
T ˘ ´
´ `

´


´
ˆ
˜ `
ˆ
 ˆ
Chua Tri hng dan cach ve dung e xay en th cho Ngai. Vao
nam th t cua trieu vua, Sa-lo-mon khi s xay en th, va ong xay
ˆ


`
` ` ˆ
`
ˆ
`

` ˘ ˜ ` ` ` ´ ˆ ˆ
xong trong vong bay nam ri. Hang chuc  ngan ngi gop cong xay
 ` ` ˆ ` ˆ 
en th, va cong trınh xay cat
`     ´ ` `
nay ton rat nhieu tien. Ðo la vı
`  ` `
phai dung nhieu vang va bac 
´ ´
trong d an o.
 ` ´ ` ´
Ðen th co hai phong chınh,
 
giong nh en tam.  Nhng
´ ` ` ´ 
cac phong nay ln gap
ˆ ´  
oi cac buong cua en
ˆ ˆ `
tam.
 Sa-lo-mon cho ngi
˘ ` ´ ` ´
at  hom giao c vao cai
` ˆ  ` ` ´ ˆ ´ ` 
phong ben trong cua en th, va cac vat  dung  khac dung trong en
` ˘ `
tam
 thı c  at  trong phong kia.
ˆ  ` ˆ 
´  ´ ˆ ˆ `
Khi xay xong en th, mot  buoi le ln c  to chc. Sa-lo-mon quı
 ´ ´  ` `  ˆ  ` ˜
goi  phıa trc en th va cau nguyen,  nh em thay trong hınh ve
ˆ ˆ ˆ ´ ´ ´ ˆ ˆ   `
ay. Sa-lo-mon noi vi Ðc Gie-ho-va: ‘Ngay en ca bau tri bao la kia
˜ ˆ
`  ´  ` `
cung khong u cho cho Ngai thay, huong chi cai en th nay. Nhng,
´ ´ ` ` ` ˆ `
tha Ðc Chua Tri cua con, xin Ngai vui long nghe dan s Ngai khi
ˆ ˘  ´ ` ˘  ˆ
ho xay mat  ve phıa ni nay ang  cau nguyen’. 
ˆ ˆ  ˆ ` ´ ` ˆ ` 
Khi Sa-lo-mon cau nguyen  xong, thı co la t tren tri sa xuong.
ˆ ´
´ ˆ ˜ ˆ ` ˆ ´ ´
La thieu chay cua-le hy sinh bang thu vat  a dang. Va mot  anh sang
˜ ` ´ ˆ ˆ   ´  `  `
rc
 r t Ðc Gie-ho-va roi  xuong chieu sang khap en th. Ðieu nay
´ ´ ˆ ˆ ` ` ` `   `
chng to Ðc Gie-ho-va ang lang nghe va Ngai hai long ve en th
` `  ˆ ˆ ˆ ˆ ` `  ` `
va li cau nguyen  cua Sa-lo-mon. Bay gi thı en th tr thanh ni
ˆ  `  
dan s en th phng,  thay the en tam. 
ˆ ˆ ˆ ˘ ´ ˆ ` ˆ ´ ´
Sa-lo-mon cai tri lau nam cach khon ngoan, va dan s co hanh  phuc.
ˆ ˆ ´  ` ` ` ˆ ´ ´ ´ ˆ
Nhng Sa-lo-mon ci nhieu ngi an ba thuoc  cac nc khac khong
` ´ ˆ ˆ ´ ´  ˆ ´ ` ´ `
th phng  Ðc Gie-ho-va. Cac em co thay mot  trong cac ba o th
´ ´ ` ˆ  ` ´ ` ˆ ˆ ´
cung trc hınh tng  khong? Cuoi cung cac ngi v Sa-lo-mon xui
ˆ ˜ ` ´  ´ ´  ˆ `
giuc  ong cung th cac than kh ac. Em co biet chuyen  gı xay ra khi
ˆ ˆ `  ˆ ˆ ˆ
Sa-lo-mon lam the khong? Ong khong
`   ´ ˆ ˜ ˆ
con oi x t te vi dan na. Ong tr
ˆ `
` ˆ 
nen tan nhan, va dan het c  hanh 
´
phuc.
 `  ´ ˆ ˆ  ˆ
Ðieu nay khien Ðc Gie-ho-va noi gian 
` ˆ ˆ ` ` ´ ` ˆ
cung Sa-lo-mon, va Ngai phan cung ong:
˜  ´ `
‘Ta se lay nc lai  khoi tay ngi va ban
ˆ ` ´ ˜ ˆ `
cho mot  ngi khac. Ta se khong lam
 `  `
the khi ngi con song, nhng trong i
˜ ˆ 
cua con ngi. Nhng ta se khong khien
 ˆ ´
cho het thay dan trong nc bo con
ˆ ´ ˜ ˆ
ngi au’. Chung ta hay xem chuyen 
`  `
nay xay ra the nao.
´ ´
1 S-k
y´ 28:9-21; 29:1-9; 1 C´ ac Vua 5:1-18;
2 S-ky 6:12-42; 7:1-5; 1 Cac Vua 11:9-13.
´ ˆ
NC BI PHAN CHIA 65
´  ˆ ` ´ ´  ˆ ´
M CO biet tai  sao ong nay xˆ e ao ra nhieu manh khong? Ðc
E ´
ˆ ˆ
´ `
˜ ˆ
´
´ ´
 ` ` ˆ
` `
´
` ˆ
Gie-ho-va a bao ong xe o. Ong nay la nha tien tri A-hi-gia cua
˜ `
Ðc Chua Tri. Em co biet lam nha tien tri co nghıa gı khong? Nha
ˆ

`
ˆ ` ˆ ` ´ ´ `  ´ ˆ `
tien tri la mot  ngi c  Ðc Chua Tri cho biet trc chuyen  gı
˜
se xay ra.
ˆ ´ ˆ ´ ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ `
 ay A-hi-gia ang noi chuyen  vi Gie-ro-bo-am. Gie-ro-bo-am la
ˆ ` ` ˆ ˆ ˜ ` ˆ ´ ˆ  ˆ ` ˆ
mot  ngi ma Sa-lo-mon a c lam viec  coi soc mot  so cong trınh xay
 ˘ ˆ ˆ ˆ ` ` ˆ ˆ
cat cua vua. Khi gap  Gie-ro-bo-am i ng, A-hi-gia lam mot  chuyˆ en 
ˆ ´ ´ ´ ` ˆ ˘ ` ´ `
la.
 Ong ci cai ao mi ma ong ang mac  va xe ra lam 12 manh. Ong
´ ´ ˆ ˆ ˆ ˜  `   ´
noi vi Gie-ro-bo-am: ‘Hay lay mi manh ve phan ngi’. Em co
 ˆ ˆ ˆ ` ˆ
biet tai  sao A-hi-gia giao cho Gie-ro-bo-am mi manh khong?
´ ´ ˆ ˆ ´  ´
A-hi-gia giai thıch rang Ðc Gie-ho-va sap tc lay nc khoi tay
ˆ ˆ ˆ ´ ´ ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ
Sa-lo-mon. Ong noi rang Ðc Gie-ho-va sap giao cho Gie-ro-bo-am
` ´  ` ´ ˜ ` ˆ ˆ ` ˆ ˆ
mi chi phai. Ðieu nay co nghıa la con trai Sa-lo-mon la Ro-bo-am
ˆ ´ ` ˆ
chı cai tri tren hai chi phai ma thoi.
ˆ ˆ  ` ´ ´ ˆ ˆ ˆ ˆ
Khi Sa-lo-mon nghe ieu ma A-hi-gia noi vi Gie-ro-bo-am, ong
ˆ ˆ  ´  ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ 
gian  lam. Ong kiem cach giet Gie-ro-bo-am. Nhng Gie-ro-bo-am tron
´ ˆ ´ ˆ ˆ ` ˆ ˆ  ˆ ˜
sang x E-dıp-to. Mot  thi gian sau Sa-lo-mon chet. Ong a cai tri
˘ ˆ ` ˆ ` ˆ ˆ ˆ `
c  40 nam, nhng bay gi con trai ong la Ro-bo-am c  ton lam
´ ˆ ´ ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ ˜  ˆ ˆ
vua.  x E-dıp-to Gie-ro-bo-am nghe tin Sa-lo-mon a chet, vay  ong
 ´ ˆ
tr ve x Y-s-ra-en.
ˆ ˆ ` ˆ ˆ  ˆ  ´ ˆ ` ˆ
Ro-bo-am la mot  vi vua khong tot. Ong oi x vi dan con te hn
ˆ ` ˆ ˆ ˜ ˆ ˆ ˆ ` ´ ˆ  ` ´
cha ong la Sa-lo-mon na. Gie-ro-bo-am cung vi mot  so ngi khac
´  ´  ˆ ˆ `  ´ ˆ
co the lc  ti chau Vua Ro-bo-am va xin vua to ra t te hn vi dan.
ˆ ˆ ˆ ˆ  ˆ ` ˆ ˆ
Nhng Ro-bo-am khong chiu  nghe. That  the, ong con tr nen te
´ ˜ ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ ` ˆ `
hn trc na. Vay  dan ton Gie-ro-bo-am len lam vua tren mi chi
´ ´ ˆ ` `

phai, nhng hai chi phai Ben-gia-min va Giu-a thı van theo Vua
ˆ ˆ
Ro-bo-am.
ˆ ˆ ˆ ˆ  ˆ ˆ ˆ  `
Gie-ro-bo-am khong muon dan i len Gie-ru-sa-lem e th phng 
 ` ˆ ˆ ` ` ` ` ˆ
tai
 en th. Vay  ong lam hai con bo t bang vang va bao dan cua
` ´ ` ` ´ ˆ ´ 
ˆ ´ `
mi chi phai th bo. It lau sau nc ay day toi  ac va s hung bao. 
˜ ´ ´ ˆ ´ ´ ˆ  ˘ ˘
Cung co s xao tron  trong n c hai chi ph ai. Kh ong  ay n am n am
ˆ ˆ ˆ ˆ ´ ˆ ´ ˆ ´ ˆ ´ ´
sau khi Ro-bo-am len ngoi, vua x E-dıp-to keo quan ti anh
ˆ   ˆ ´ ´  ` ´
Gie-ru-sa-lem. Han lay em i nhieu vat  quı bau trong en th Ðc
ˆ ˆ ˆ  ` ˆ  ´ ˆ ˆ
Gie-ho-va. Vay  en th c  nguyen ven  nh hoi mi xay chı mot 
` ` ˆ ´
thi gian ngan ma thoi. 1 Cac Vua 11:26-43; 12:1-33; 14:21-31.
` ˆ ˆ ´ ˆ ˆ
HOANG HAU
 ÐOC
 AC GIE-SA-BEN 66

ˆ ˆ ˆ  ˜   ´
AU KHI Vua Gie-ro-bo-am chet, nhng vua ke tiep cai tri nc
S` ´
la vua ac hn het thay. Em co biet tai
ˆ
Y-s-ra-en  phng bac vi mi chi phai eu ac ca. Vua A-hap


´
´

`
ˆ
´  ´
ˆ

ˆ ´
´
 sao khong? Mot  nguyen do ln
` ` ˆ ´ ` ˆ ˆ ´ ˆ ˆ
la vı v ong tc hoang hau  oc  ac Gie-sa-ben.
` ˆ ˆ ˆ ` ` ˆ ` ` ´ ´
Ba Gie-sa-ben khong phai la ngi Y-s-ra-en. Ba la con gai vua x
ˆ ` `  ` ´ ´ `  `
Si-on. Ba th than gia Ba-anh, va xui Vua A-hap va nhieu ngi
ˆ ˜ ` ˜ ˆ ˆ ´ ´ ˆ ˆ `
Y-s-ra-en cung th Ba-anh na. Gie-sa-ben ghet Ðc Gie-ho-va va
   ` ˆ ` ˜ ` ˆ ´
giet chet nhieu nha tien tri cua Ngai. Nhng nha tien tri khac phai
 ´    ˆ ˆ   ` `
tron trong hang a e khoi bi giet. Neu Gie-sa-ben muon ieu gı, ba
˜ ´  `  ´
se dam giet ngi e c  nh y.
ˆ ` ´  ˆ ˆ ˆ ˆ
Mot  ng ay n o  Vua A-h ap buon lam. Vay  Gie-sa-ben hoi ong: ‘Tai  sao
ˆ 
hom nay vua buon?’
´ ´  ` ˆ `  ´ ´ 
A-hap ap: ‘Ta buon vı chuyen  ma Na-bot noi vi ta. Ta muon mua
` ´ ´ ´ ´ ˆ  ´
vn nho cua no. Nhng no noi no khong the ban c’. 
ˆ ˆ ´ ` ˆ ˜  ` ´
Gie-sa-ben noi: ‘Vua ng lo. Toi se lay vn o cho vua’.
ˆ ˆ ˆ  ˆ  ` ` 
Vay  Gie-sa-ben viet th gi cho mot  so ngi cai quan thanh pho
`   `  ˆ ˜ ˘ ˆ 
ni ma Na-bot song. Ba bao ho:  ‘May ong hay bao bon  an khong ngoi
 `  ´ ´ ´ ` `  ˜

roi khai la Na-bot co rua sa Ðc Chua Tri va vua. Roi hay dan
 ` ` ` ´ ´ 
Na-bot ra ngoai thanh va nem a cho han chet’.
` ˆ ˆ    ` ´ ´ ´ ˆ
Va khi Gie-sa-ben hay tin Na-bot chet roi, ba noi vi A-hap: ‘Bay
` ˜  ` ´  ´ ` ˆ ˆ
gi vua hay i lay vn nho cua han i’. Em co ong y la Gie-sa-ben
´ ` ˜ ` ˆ ˆ  
ang bi phat  vı a lam mot  chuyen  khung khiep nh the, phai
ˆ
khong?
ˆ ´ ˆ ´ ˆ ˆ ˆ ` `
Vay,  ıt lau sau, Ðc Gie-ho-va sai Gie-hu i trng phat  ba. Khi
ˆ ˆ ´ ´ ˆ  ` ˜ `   
Gie-sa-ben nghe noi co Gie-hu en, ba ve mat va co gioi phan cho
ˆ  ` ˆ  ˆ ˆ ´ ˆ
ep.  Nhng khi Gie-hu en va trong thay Gie-sa-ben ng ben ca
 ˆ ˜ ` ` ˆ ˆ ˜ ´
so, ong goi  nhng ngi an ong trong cung ien:  ‘Hay nem mu kia
 ˆ ˆ `  ` ˜ ˆ ´ `
xuong ay!’ Ho vang li, nh em thay trong hınh ve ay. Ho nem ba
 ` `   `  ` ` ` ˆ ˆ ´ ˆ ˆ
xuong, va ba chet. The la roi i ba hoang hau  oc  ac Gie-sa-ben.
´ ´
1 Cac Vua 16:29-33; 18:1-4; 21:1-16; 2 Cac Vua 9:30-37.
ˆ ´ ˆ
GIO-SA-PH
´ AT
ˆ TIN
ˆ CAY
 67

ÐC GIE-HO-VA
´  ˜ ` ` ` ` ` ` ˆ
M CO biet nhng ngi nay la ai va ho ang lam gı khong? Ho
E ang i ra tran
em hoi: ‘Tai

ˆ ` ˜
 va nhng ngi i au thı ca hat. Nhng co le
˜ `
`
´

ˆ
` ´
` ´
´ ˜

 sao nhng ngi ca hat khong eo gm va giao e
´ ˘ ´ ˜
anh giac?’  Chung ta hay xem.
ˆ ´ ` ´ ˆ  ´ ˆ 
Gio-sa-phat la vua cua nc Y-s-ra-en gom hai chi phai. Ong song
` ` ´ ´ ` ˆ ˆ ´ ` ´
cung thi vi Vua A-hap va Gie-sa-ben trong nc mi chi phai 
ˆ ´ `  ` ˆ ` ˜
phng bac. Nhng Gio-sa-phat lam vua tot, va cha ong la A-sa cung
`  ˜ ˆ ˆ ´  ´
lam vua tot na. Vay  dan nc phng nam gom hai chi phai c 
 ´  ˘
song vui sng nhieu nam nay.
´ ˆ ` ˆ ´ ˆ ´
Nhng nay co chuyen  xay ra lam dan s.  S gia thuat  lai  vi
ˆ ´ ´ ˆ ` ´ ` ´ ´
Gio-sa-phat: ‘Co mot  ao  binh hung manh  keo binh t cac nc
ˆ ´ ˆ ` ` ´ ˆ   ˆ  `
Mo-ap, Am-mon va vung nui Se-i-r en tan cong vua’. Nhieu ngi
ˆ ˆ ´  ˆ  ´ ´ ˆ ˆ ˆ
dan Y-s-ra-en keo ve Gie-ru-sa-lem cau cu Ðc Gie-ho-va. Ho i len
 ` ` ˆ ´  ˆ ´ ˆ ˆ ´ ´
en th, va Gio-sa-phat cau nguyen  tai  o: ‘Tha Gie-ho-va Ðc Chua
` ´ ´ ˆ  ` ` ´ ˆ
Tri chung con, chung con khong biet phai lam gı. Chung con khong
´ ´ ´ ˆ ` ´  ` ´
co sc anh lai  ao  binh ong ao nay. Chung con cau xin Ngai giup
˜
’.
´ ˆ ˆ ˆ ` ` ` ˆ ´ ˆ ´ ` 
Ðc Gie-ho-va nham  li, va Ngai sai mot  trong cac toi t Ngai en
´ ´ ˆ ˆ ˘ ` ´ ´
noi vi dan: ‘Tran  giac  nay chang phai cua cac ngi, nhng cua Ðc
´ ` ´  ´ ˘ ´ ´ `
Chua Tri. Cac ngi khoi can phai anh giac.  Chı ng o ma xem,
` ˜ ` ´ ´ ˆ ˆ ´ ´
va hay nhın cach Ðc Gie-ho-va giai cu cac ngi’.
ˆ ´ ˆ ˆ ´ ´ ´ ˆ ˜ ˆ ´
Vay  sang hom sau Gio-sa-phat noi vi dan: ‘Hay tin cay  ni Ðc
ˆ ˆ  ˆ  ´ ` ´ ´ ˆ ´ `
Gie-ho-va!’ Roi ong xep cac ngi ca hat i trc quan lınh, va ho
` ` ´ ´ ˆ ˆ ´  ˆ `
va i va hat ngi  khen Ðc Gie-ho-va. Em co biet chuyen  gı xay ra
  ˜  ` ˆ ´ ˆ ˆ  ˆ
khi ho en gan bai chien trng khong? Ðc Gie-ho-va khien quan
´
` ˆ ˆ ´ ˆ
nghich  anh lan nhau. Va khi dan Y-s-ra-en ti ni, moi  quan
  
nghich  eu chet het!
ˆ ´ ˜ ˆ ˘
Gio-sa-phat a to ra khon ngoan khi at 
ˆ ´ ˆ ˆ ˆ
tin cay  ni Ðc Gie-ho-va, phai khong?
´ ˜ ˆ  ˜
Chung ta se to ra khon ngoan neu cung tin
ˆ ` ´
cay  ni Ngai. 1 Cac Vua 22:41-53; 2 S-ky´ 20:1-30.

HAI EM TRAI ÐC
 SONG LAI
 68
   ˜    ` ´ 
N 
song lai
EU em chet, me em han se cam thay the nao luc em c
lai?
` ˜
 Ba se sung sng lam! Nhng ngi nao chet roi co the
 c
´
´
´ ˜ 
` ` 

 song
´
 sao? Trc nay co ai a song lai  cha?
˜ ` ` ` ˆ ` ` ` ˜ ´ ´  ˆ
Hay nhın ngi an ong nay, va ngi phu n vi a nho. Ong
´ ` ` ˆ ˆ ` ˜ ´ ` ´   ´
o la nha tien tri E-li. Ngi phu n o la goa phu song  Sa-rep-ta,
` ´  ` ` ˆ ` ´  ˆ ˆ
va a nho la con trai ba. Mot  ngay no a nho mac ˆ benh.  Em benh 
˘
`
ˆ
 `  ` ´ ´
nang  nhieu va nhieu them roi cuoi cung em chet. E-li ben noi vi
` ` ´  ˆ
ngi me:  ‘Xin ba giao a nho cho toi’.
ˆ
´  
ˆ
` ´  `
E-li bong a nho chet roi len lau va e no nam xuong ging.
ˆ
ˆ ´ ˆ ˆ ` ´ 
Ðoan  ong cau nguyen:  ‘Tha Ðc Gi e-ho-va, xin Ngai cho a nho
 ` ´    ˆ
´ 
` ´ ´
song lai’.  Va a nho khi s th! E-li bong no xuong lau va noi vi
` ` ˜ `  ˆ ´ ` ´ `
ba me:  ‘Ba i, hay xem, con ba song ay!’ Ðo la ly do tai  sao ngi
´ 
me sung sng nh the.
ˆ ` ˆ ´  ´ ˆ ˆ ˆ ` ˆ ˆ
Mot  nha tien tri quan trong  khac cua Ðc Gie-ho-va ten la E-li-se.
ˆ ` ´ ˆ  ´ ´ ˆ ˆ ˜ `
Ong lam phu ta cho E-li. Nhng en luc Ðc Gie-ho-va cung dung
ˆ ˆ ` ´ ˆ ` ˆ ˆ ´ ` 
E-li-se e lam phep la.  Mot  ngay no E-li-se i ti thanh Su-nem, 
ˆ ´ ˆ ` ` `    ´ ˆ ´ ` ` ´ ˆ ´
ay co mot  ngi an ba rat t te vi ong. Sau o ba nay co mot  a
con trai.
ˆ ´ ´ ˆ ´ 
 ` ´
Mot  sang no,  khi ln len, a nho i ra ong en cung cha no
` ˆ ` ` ˆ
´
ang lam viec.  Thınh lınh em la len: ‘Con au au qua!’ Sau khi c 


` ´   `
` `

bong ve nha, a nho chet. Ngi me buon lam sao! Ba lien i kiem
` ˆ ˆ ˆ
nha tien tri E-li-se.
ˆ ˆ ´ ˆ  ˆ ` ´   ˆ

Khi E-li-se ti ni, ong i thang vo phong a nho chet. Ong cau
ˆ ´ ˆ ˆ `  ˆ ` ´  
nguyen  Ðc Gie-ho-va, va nam xuong tren ngi a nho. Chang bao
ˆ ` ` ´    `  ˜ 

lau sau thı ngi a nho am tr lai,  va em nhay mui bay lan. Me
´  ´ `  ` 
em sung sng biet bao khi bc vao thay con ba song!
´ 
` ˜ 
`  ` ` `

Co rat nhieu ngi a chet roi. Vı the gia ınh va ban  be ho buon
´ ˆ ´
` `  
lam. Chung ta khong co quyen lc  lam cho ngi chet song lai. 
´ ˆ ˆ ` ´ ` ˜  ` ` ˜
Nhng Ðc Gie-ho-va thı co. Sau nay em se hoc  biet lam sao Ngai se
ˆ `  ´ ´
cho hang trieu  ngi song lai.  1 Cac Vua 17:8-24; 2 Cac Vua 4:8-37.
ˆ ´ ´
ˆ MOT
 EM
` GAI GI
 UP 
69

MOT
 NGI QUYEN THE
´  ´ ` ´ ` ˆ ´ ´ ` ˜

M CO biet em gai nay noi gı khong? Em noi vi ngi phu n kia ve
E ` ´
` ˆ
ˆ ˆ
ma Ðc Gie-ho-va giup ong lam c.

´ ˆ
´
nha tien tri cua Ðc Gie-ho-va la E-li-se, va ve nhng chuyen
ˆ ˆ
`
` ˆ
` 
ˆ `

 Ba ay khong biet ve Ðc Gie-ho-va


ˆ 
˜

´
ˆ
 ky dieu
`
ˆ ˆ
ˆ


` ˆ  ` ` ˆ ˆ ´ ˜ ´
vı khong phai la ngi Y-s-ra-en. Vay  chung ta hay xem tai  sao em gai
`  ` `
nay  trong nha ba.
` ` `
` ` ´ ˜ 
Ba la ngi Sy-ri. Chong ba la Na-a-man, tng lanh cua ao  binh
ˆ  ´ ˆ ` `

Sy-ri. Quan Sy-ri bat song c  em gai Y-s-ra-en nay, va em b i dan ve
`
ˆ
nha Na-a-man e hau ha v ong.
ˆ ˘ ` ` ˆ ` ˆ ` ´
Na-a-man mac benh  ngat  ngheo goi  la benh  phung hay cui. Benh  nay co
 ˆ `  ´ `  ˆ
ˆ ´ ´
the khien mot  ng i b i l lo et v a m at i m ot
 ph an th it. V ay em g ai noi
´
´ ` ˆ  ´ ´ ˘ ` ˆ
vi v Na-a-man nh vay: ‘c gı ong chu co the i ti gap  nha tien tri
´ ˆ ˆ ´ ˆ ` ´ ˜ ˆ  
Ðc Gie-ho-va trong x Y-s-ra-en. Ngi co the cha cho ong chu het
ˆ ` ´ ˆ `  
`
benh
 cui’. Sau o chuyen  nay thau en tai chong ba.
  ˜ ` ˆ ˆ  ´
Na-a-man rat muon c  cha lanh; vay  ong quyet  inh i sang x
ˆ ´ ´ ˆ  `  ˆ ˆ ˆ ˆ
´ `
Y-s-ra-en. Qua ti o, ong en nha cua E-li-se. E-li-se sai ay t mınh ra
 ´ ˆ ˆ 
´ ˆ
bao Na-a-man i tam di Song Gio-anh bay lan. Nghe noi vay  Na-a-man
ˆ ` ˆ ´  ´ ` ´  ˆ `   ´
gian  lam, va ong noi: ‘ x mınh co may con song con tot hn bat c
ˆ `  ˆ ´ 
song nao  Y-s-ra-en!’ Noi xong, Na-a-man bo i.
ˆ ´
´  ˆ ´ ˆ  ˆ ˆ
Nhng mot  trong cac ay t cua ong noi: ‘Da tha ong, phai chi E-li-se
 ˆ ` ˆ ` ´ ˆ ` ˆ ` ˆ ˆ
bao ong lam chuyen  gı kho, chac ong lam. Bay gi tai  sao ong khong the
 ` ´ `
´ ˆ ´ ` ˘
chı i tam nh ngi noi?’ Na-a-man nghe li ay t ong noi, va i lan 

´ ˆ ˆ `  ˆ
` `
hup  bay lan di Song Gio-anh. Lam the xong, th it ong lien lai  va lanh
˘
lan!

´ ˆ  ` ˆ ˆ ` ´ ´ `
Na-a-man sung sng lam. Ong tr lai  nha E-li-se va noi vi ngi:
` ˆ ˆ  ˆ ´   ´ ´ ´ `
‘Gi ay toi biet chac chan rang tren khap trai at chı co Ðc Chua Tri
´ ˆ ` ´ ´ ` ˆ ` ˆ ˆ ˆ
trong nc Y-s-ra-en la Ðc Chua Tri that  ma thoi. Vay  xin ong vui
` ˆ ´ ` ` ˆ ˆ ´ ˆ ˆ ˆ 
long nhan  mon qua nay’. Nhng E-li-se ap: ‘Khong, toi khong muon
ˆ ` ˆ ˆ ˆ  ˆ ` ` ` ´ ´ ˆ ˆ ˜
nhan  qua au’. E-li-se biet nhan  qua la sai, vı chınh Ðc Gie-ho-va a
˜ ` ˆ
´  ˆ ˆ ` ˆ
cha lanh benh  cho Na-a-man. Nhng ay t cua E-li-se la Ghe-ha-xi
 ˆ ` `
muon nhan  qua cho mınh.
ˆ ˆ `  ˆ
Vay  Ghe-ha-xi lam nh sau. Sau khi Na-a-man i khoi, Ghe-ha-xi chay 
ˆ ˆ ´ ˆ ˆ ˆ ´ ´ ˆ `
theo uoi k ip ong. Ghe-ha-xi noi: ‘E-li-se sai toi i noi vi ong rang ngi
 ` ´ ` ˘   ` `  ˘ ˜ ˆ
muon vai mon qua ang  bieu cho may ngi ban  va en tham’. Dı nhien,
ˆ ´ ˆ ´ ˆ ˆ  ´ ` ` ´ 
chuyen  o khong co that.  Nhng Na-a-man khong biet o la li noi doi;
ˆ ˆ  ˆ ˆ ` ´ `
vay  ong bieu cho Ghe-ha-xi mot  vai mon qua.
ˆ
´ ` ˆ ˆ 
˜ ` ´ ˆ ˆ ˜
Khi Ghe-ha-xi ve ti nha, E-li-se biet ieu han a lam. Ðc Gie-ho-va a
´ ˆ  ˆ ˆ ´ ` ˜ ` ˆ ´ ` ˆ `
noi cho ong biet. Vay  ong noi: ‘Vı ngi a lam chuyen  ac nay, benh  cui
 ˜ ` `  ˆ ` ˆ
cua Na-a-man se chuyen sang mınh ngi’. Va qua that  nh li, ngay lap 
´
tc!

` ´ ` ´ ´  ´ ˆ `
Moi  ieu nay co the day  gı cho chung ta? Trc het, chung ta nen lam
 ´ ` ´
´ ˆ ˆ ´

giong nh em gai no va noi ve Ðc Gie-ho-va. Co the em lai  nhieu li 
´
´ ` ´ ˆ ˆ ˆ ˘ ´

ıch. Ðieu th hai la chung ta khong nen kieu cang nh Na-a-man luc au,
ˆ ˆ ` ˆ ´ ´ ´ ` `
´ ` ´
nhng nen vang li toi t Ðc Chua Tri. Va ieu th ba la chung ta
ˆ ˆ ´  ˆ ˜ ` ´ ´ ´
khong nen noi doi nh Ghe-ha-xi a lam. Ðoc  Kinh Thanh, chung ta co


 ˆ ´
the hoc  c  nhieu ieu, phai khong? 2 Cac Vua 5:1-27.
ˆ ` ´ ´
GIO-NA VA CON CA LN 70
˜ ` ˆ ` ` ´ `  ˆ ˆ

AY nhın xem ong nay bi chım trong nc. Tınh canh ong that

nguy bien, phai khong? Con ca kia sap nuot ong roi! Em co biet
` `
ong nay la ai khong? Ten ong la Gio-na. Chung ta hay xem lam the
ˆ

ˆ ˆ
ˆ
`
´
ˆ

´
 ˆ
˜

`
´



` ˆ ˘   
nao ong gap  phai nguy bien nh the.
ˆ ` ˆ ` ˆ  ´ ˆ ˆ ´ ˆ ˆ ˆ
Gio-na la mot  nha tien tri cua Ðc Gie-ho-va. It lau sau khi E-li-se
 ´ ˆ ˆ ´ ´ ˆ ˜ ´ ` ´
chet, Ðc Gie-ho-va noi vi Gio-na: ‘Ngi hay i ti thanh ln
ˆ ` ´ ` ´ ´ `  ´
Ni-ni-ve kia. Dan thanh o lam ac qua oi, va ta muon ngi noi
ˆ ´ ´
ˆ `
chuyen  vi chung ve viec  nay’.
ˆ ˆ  ˆ ˆ ˆ ˆ  `
Nhng Gio-na khong muon i. Vay  ong len mot  chiec tau no i
´ ` ´ ˆ ˆ ˆ ` `
ˆ
ngc  hng thanh Ni-ni-ve. Ðc Gie-ho-va khong hai long ve viec 
ˆ  ˆ ` ˆ ˆ ˆ ˜ ´ ˜ ˜ ´ 
Gio-na chay  tron. Vay  Ngai gay ra mot  tran  bao ln. Bao d qua en
` ´ `  ` ´ ` `
´

noi tau suyt bi chım. May ngi lai tau s lam, va ho cau cu than

cua ho. 
 ` ˆ ´ ´ ˆ ` ´ ˆ ˆ ´ ´
Cuoi cung Gio-na noi vi ho:  ‘Toi th Ðc Gie-ho-va, Ðc Chua
` ˜ ` `  ` ˆ   ` ˆ
Tri a tao  ra tri va at. Va toi ang chay  tron e khoi lam chuyen 
` `  ˆ ` ˆ  ` ´ `  ´ ˆ ˆ `
ma Ngai bao toi lam’. Vay  may ngi lai tau hoi: ‘Chung toi nen lam
` ˆ ˘  ´ ˜ ˆ
gı cho ong ang  het co bao ay?’
ˆ ´  ˆ ´ ˘ ˆ  ` ˜ ˆ ˘
Gio-na noi: ‘May ong c quang toi xuong bien, va bien se yen lang 
  ` ´ ` ˆ  ` ˆ ˜ ´
tr lai’.  May ngi lai tau khong muon lam vay,  nhng bao c manh 
ˆ ˆ  ` ´ ˆ  `
´ ˜ `
them nen cuoi cung ho nem Gio-na khoi tau. Lien khi o bao ngng
` ˆ ˘ 
thoi va bien yen lang  tr lai. 
ˆ `  ´ ` ´ ˆ ´ ´  ˆ
Khi Gio-na chım xuong nc thı co mot  con ca ln nuot ong.
ˆ ˆ  ˆ ´ ` `
Nhng ong khong chet. Ong nam trong bung  con ca ba ngay va ba
ˆ ˆ   ˆ ` ˜ ˆ ˆ ` ´ ˆ ˆ 
em. Gio-na rat hoi han  vı a khong vang li Ðc Gie-ho-va bao i
 ˆ  ˆ ` ` ˆ
en Ni-ni-ve. Vay  em biet ong lam gı khong?
ˆ
´ ´ ˆ ˆ
´ ˆ ˆ  ´ 
Gio-na cau cu Ðc Gie-ho-va. Roi Ðc Gie-ho-va khien con ca ma
ˆ ˆ  ´ ˆ  ˆ `
Gio-na ra tren at can.  Sau o Gio-na i en Ni-ni-ve. Chuyen  nay
´

`  ´
` ´
day  chung ta ve tam quan trong  lam theo bat c ieu gı Ðc
ˆ ˆ ´  ˆ ´ ˆ ´
Gie-ho-va noi, phai khong? Sach Gio-na trong Kinh Thanh.
´ ´ ` ´
ÐC CHˆ UA TRI
` H  A 71

MOT
 ÐIA  ÐANG
ˆ ` ˜
ˆ `  ` ´ ´ ` ´
Ð AY la tranh ve ve mot
˜ ˜
`

´ ˜ `
` ˆ
  ia ang tng
` ` ˆ
˘ ˆ
t nh canh ma Ðc Chua Tri co

ˆ
 ˆ
le a chı cho nha tien tri Ngai la E-sai thay. E-sai song sau Gio-na ıt lau.
`


` ´
ˆ ´ ˆ
´
Ð ia ang co nghıa la “vn” hoac  “cong vien”. Ðieu nay co gi  cho em nh
´ ´ ` ` ´ ˜ ` 
´ ` ˆ  `
ti cai gı ma chung ta a nhın thay roi trong sach nay khong? Canh nay
ˆ   ` ` ˆ ˆ ´ ´ ` ˜ ˆ
trong rat giong khu vn xinh ep  ma Gie-ho-va Ðc Chua Tri a lap  cho
` ˆ  ˆ ´ `  ´  ˜ ` ˆ `
A-am va E-va, phai khong? Nhng co bao gi ca trai at se la mot   ia ang
ˆ
khong?
´ ˆ ˆ  ` ˆ ˆ 
` ´
Ðc Gie-ho-va bao nha tien tri E-sai viet ve  ia ang mi trong tng lai
` ˆ ´ ´ ` ` ´ ´ ` ˆ ˜  ˆ
danh cho dan Ðc Chua Tri. Ngai phan: ‘Soi va chien se chung song thuan 
` ˆ ` `  ˜ ˘ `  ´ ˜ ˘ ˜ ´
hoa ben nhau. Bo t va s t con se an chung, va tre nıt se chan gi chung.
 ˆ ´ ´
ˆ ˆ ˜ ˆ `
Ngay ca mot  a be chi gan mot  con ran oc  cung khong b i hai  gı’.

` ˜ ´ ˆ `  ` ´  ˆ
Nhieu ngi se noi: ‘Chuyen  nay chang bao gi co the xay ra au. Xa nay
ˆ  ´ ` ˜ ´ ˆ ˆ ` ˜ ˆ ˆ ˜ ˜ ˜ ´

tren at luc nao cung co lon  xon,  va se lon  xˆ on  mai’. Nhng hay nghı ti ieu
` ´ ´ ` ˜ ` ˆ   `
nay: Ðc Chua Tri a ban cho A-am va E-va mot  ch o  nh th e n ao?
´ ´ ` ˜ ` ˆ  ˆ ` 
Ðc Chua Tri a e cho A-am va E-va song trong mot   ia ang. Chı
` ˆ ˆ ` ´ ´ ` ` ˜    ` `
vı khong vang li Ðc Chua Tri ma ho a mat cho  xinh ep  ay, gia i va
 ´ ´ ` ´ ` ˜ ˜ ` ˆ  `
chet. Ðc Chua Tri ha rang Ngai se ban cho nhng ngi yeu men Ngai
´ ˜
` ` ˆ ˜ 
chınh nhng ieu ma A-am va E-va a mat.
` ´   ˆ ` ˜ ˆ ˘
Trong  ia ang mi me sap en, khong gı se gay ra au kho hoac  s
´ ˜ ´ ` ` `   ` ˜ 
pha hoai.  Se co thanh bınh hoan toan. Het thay moi  ngi se c  khoe
` ´ ˜ ´ ´ ´ ` ˜  

manh  va hanh  phuc. Se ung nh Ðc Chua Tri a muon thu ban au.
` ´ ˜ 
´ ` ´ ´ ` ˜ ˆ
Nhng sau nay chung ta se hoc  biet ve cach ma Ðc Chua Tri se thc  hien 

` ˆ  
ieu nay. E-sai 11:6-9; Khai-huyen 21:3, 4.
´ ´ ` ´
ÐC CHUA ˆ TR
ˆ I GI UP 72

VUA E-XE-CHIA
´  ˆ `
ˆ ´ ˆ ˆ ˆ
M CO biet tai  sao ong nay cau nguyen  Ðc Gie-ho-va khong? Tˆ ai  sao
Eˆ ˆ
ˆ
ong at
˘  ´ `
 may la th nay trc ban th Ðc Gie-ho-va? Ong la
ˆ ` 
E-xe-chia. Ong la vua cua hai chi phai Y-s-ra-en  phng nam. Va ong
´
´
` `
ˆ 
´ ˆ ˆ
` ˆ
`

˘ ˆ 
ang gap  chuyen  nguy bien. Tai  sao?
 ` ˜  ´ ` ´ 

Bi vı ao  binh A-si-ri  a h uy pha mi chi phai  phng bac roi.
´ ˆ ˆ ˆ `  `
Ðc Gie-ho-va e cho chuyen  nay xay ra vı
ˆ ` ´ ´ ` ˆ `
dan nay ac qua. Va bay gi ao  binh A-si-ri
˜  ´ ´ ´ `
a en anh nc hai chi phai nay.
`  ˆ ˆ
Vua A-si-ri va gi th cho Vua E-xe-
 ` ´ ´ ` ˆ ˆ
chia. Ay la cac la th ma Vua E-xe-chia sap
ˆ ´ ˘ ´ ´ ` 
ra ay trc mat  Ðc Chua Tri. May th
´  ´ ˆ ˆ `  ˆ ˆ
` ˆ ´ ` ´
o che nhao  Ðc Gie-ho-va, va bao E-xe-chia au hang i. Vay  o la ly
ˆ ˆ
ˆ ´ ˆ ˆ `  ´
do tai  sao E-xe-chia cau nguyen:  ‘Tha Ðc Gie-ho-va, xin Ngai giai cu
´ 
ˆ   ˆ ˆ ˜ 
chung con khoi tay vua A-si-ri. Roi ay tat ca moi  dan toc  se biet rang
 ´ ` ´ ` ´ ´ ` ` ˆ ´ ˆ ˆ ´ ˆ `
chı co Ngai mi la Ðc Chua Tri ma thoi’. Ðc Gie-ho-va co nham  li
ˆ ˆ ˆ
E-xe-chia khong?
ˆ ˆ ` ˆ  ˆ ˆ  ´ ´  ´
E-xe-chia la mot  vua tot. Ong khong giong nh cac vua ac cua nc
ˆ
` ´ ˜ ˆ  ˆ `
Y-s-ra-en gom mi chi phai, cung khong giong nh cha ong la Vua
ˆ ˆ ˜ ˆ ˆ   ´ ˆ ´ ´
A-cha. E-xe-chia a can than  vang theo tat ca cac luat  phap Ðc
ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ
ˆ ` ˆ ˆ
Gie-ho-va. Vay,  sau khi E-xe-chia cau nguyen  xong, nha tien tri E-sai
ˆ ˆ ˆ `  ´ ˆ ˆ ˜ ˆ
chuyen cho ong thong iep  nay cua Ðc Gie-ho-va: ‘Vua A-si-ri se khong
` ` ˆ ˆ ˆ ´ `   

vao thanh Gie-ru-sa-lem. Khong ten lınh nao cua han ngay ca en gan
` ´ ˜ ˆ ˆ ˜ ˆ ` ` `
thanh c.  Chung se khong ban c  mot  mui ten nao vao thanh’.
˜ ` ` ˆ ´ ˆ ´    ˜ ´  `
Hay nhın hınh ben di ay. Em co biet tat ca nhng lınh chet nay
` ˆ ´ ` ˆ
la ai khong? Chung la quan A-si-ri.
´ ˆ ˆ ˜ ˆ ˆ ´
Ðc Gie-ho-va a sai mot  thien s i,
`  ˆ ˆ ˆ ´ ˜ 
va chı trong mot  em thien s a giet
ˆ ´ ˆ
185.000 quan lınh A-si-ri. Vay  vua
 ˆ `
´
A-si-ri bo cuoc  va ve x.
´ ´
Nc hai chi phai c 
´ ´ ` ˆ ˆ
cu thoat, va dan c  yen
ˆ `
on mot  thi gian. Nhng
ˆ ˆ  `
sau khi E-xe-chia chet thı
ˆ ` ˆ
con trai ong la Ma-na-se len
` `
lam vua. Ma-na-se va con
ˆ ` ˆ  ˆ `
ong la A-mon ke v i ong la
 ´ ˆ ´
hai vua rat ac. Vay  x lai 

ˆ ´ `
ay day toi  ac va s hung
ˆ ´
bao.  Khi Vua A-mon b i cac
ˆ ´ ˆ  
toi t ong giet chet, con
ˆ ` ˆ ˆ
trai ong la Gio-sia c  ton
` ´ ´
lam vua nc hai chi phai.
´
2 Cac Vua 18:1-36; 19:1-36; 21:1-25.
 ´  ˆ
VUA TOT CHOT CUA Y-S-RA-EN 73
ˆ  ´ ´
IO-SI-A chı mi tam tuoi

chi phai Y-s-ra-en  phng


khi len lam vua cua hai
´
G ˆ `
ˆ 


`  ´ `
nam. Lam vua  tuoi o la
` ´  ˆ ´
ˆ
con qua tre. Vay  luc au mot 
 ` ´ ´ ˆ
so ngi ln tuoi giup ong tri
´
nc.
` 
Khi lam vua c  bay
˘ ˆ
`
nam, Gio-si-a bat au tım
 ´ ˆ ˆ ˆ
kiem Ðc Gie-ho-va. Ong
´ 
noi theo gng cac vua tot
´ ˆ ´ `
nh Ða-vıt, Gio-sa-phat va
ˆ ˆ ˜ `
E-xe-chia. Ðoan,  khi hay con
 ` ˆ ˆ
 tuoi vi thanh nien, Gio-si-a
` ˆ ˆ 
lam mot  chuyen  can am.
ˆ
ˆ ˆ
Lau nay phan ong dan
ˆ ˘   ´ `
Y-s-ra-en an  rat ac. Ho th

 ` ´ `
than gia. Ho quı lay  cac hınh
ˆ ˆ 
tng.  Vay  Gio-si-a ra khoi
´

`   `   ´
cung vi trieu than va khi s dep  bo s th phng  gia khoi x.
ˆ ` ˆ ˆ ´ ` ´ ´
` `
 ´
Ðay la mot  viec  to tat vı co qua nhieu ngi th than gia. Em co
 ˆ `

 ˆ  ˆ ˆ  
the thay Gio-si-a va trieu than cua ong  ay ang ap  ba may
`
hınh tng. 
´ ˆ  ` ˆ ˆ 
`
Sau o, Gio-si-a c ba ngi trong coi viec  sa sang en th.
ˆ ´ ´
`
 ` ` 
Dan ong gop tien va tien c  giao cho may ngi nay e tra
ˆ ` ˆ
`

cong cho th.  Trong khi ho lam viec  trong en th, thay te le
˘ ˆ ´ `   
thng  ph am Hinh-kia nh at  c  m ot cai gı rat quan trong   ay.
´ ` ´  ´ ˆ ´ ` ´ ˆ ˆ  ˆ 
Ðo la chınh cuon sach luat  phap ma Ðc Gie-ho-va bao Moi-se viet
´  ˆ
´ ` ˜ 
˘
ra cach ay lau lam roi. Sach nay a bi that lac  nhieu nam nay.
´  ˆ ` ˆ  ˆ
Sach c  mang en Gio-si-a, va ong bao oc  cho ong nghe. Khi
ˆ ´  ˆ ˜ ˆ ˜ ˆ ´ ´
lang nghe, Gio-si-a co the thay dan a khong gi luat  phap Ðc
ˆ ˆ ˆ  
` ˆ ´ `  ˆ ˆ ´
Gie-ho-va. Ong cam thay buon lam vı chuyen  o, va bi vay  ong xe
´ ´ ´  ˆ ˆ ´ ´ ˆ ˆ ˆ
rach ao, nh em co the thay ay. Ong noi: ‘Ðc Gie-ho-va gian 
´ ` ˆ ´ ˆ ˜ ˆ ´ ´
chung ta, vı to tien chung ta khong gi luat  phap chep ra trong
´ `
sach nay’.
ˆ
ˆ

Gio-si-a truyen lenh  cho thay te le thng  pham Hinh-kia tra
´ ˆ ˆ ˜   ` ´ ` `
xem Ðc Gie-ho-va se x ho the nao. Hinh-kia i ti ba Hun-a la
˜ ˆ `  ` ` ´ ˆ  ˆ ˆ  ` ´
n tien tri va hoi ba. Ba noi cho ong biet thong iep  en t Ðc
ˆ ˆ
ˆ ˆ ` ` ˆ
Gie-ho-va e ve ke lai  cho Gi o-si-a nghe: ‘Gi e-ru-sa-lem va toan dan
˜ ` ˜ `
 ` ´ ˜
ˆ ´
se bi phat  vı a th than gia va nc a ay day chuyen  ac.
` ` ˆ ˜ `
ˆ ˆ ` `
Nhng vı ngi la Gio-si-a a lam ieu thien  nen hınh phat  nay
 `   ´
chı c  thi hanh sau khi ngi chet’. 2 S-ky 34:1-28.
ˆ ` ˆ
MOT
 NGI KH ONG S 74
˜ `  `  ` ´  ` `
H
trong
AY xem ngi ta che gieu ngi trai tre nay. Em co biet chang la
ˆ
ai khong? Ðo la Gie-re-mi. Chang la mot

cua Ðc Chua Tri.
´ ´
´ `
`
ˆ ˆ ` ` ˆ
 nha tien tri rat quan
` ˆ 


´ ˆ ˆ  ´  `  ´ ´
It lau sau khi Vua Gio-sia khi s pha huy hınh tng  khoi x, Ðc
ˆ ˆ  ˆ ˆ ` ` ˆ ` ˆ ˆ ˆ
Gie-ho-va bao Gie-re-mi lam nha tien tri cho Ngai. Tuy nhien, Gie-re-mi
˜ ` ` ´  ` ` ˆ ´ ˆ ˆ
nghı rang chang con qua tre e lam nha tien tri. Nhng Ðc Gie-ho-va
 ` ˜ ´ `
bao rang Ngai se giup chang.
ˆ ˆ  ˆ ˆ ` ´ ` ´ ´
`
Gie-re-mi bao dan Y-s-ra-en ngng lam ac. Chang noi: ‘Cac than ma
ˆ ´ ´ ´ `
`

` ˆ
dan chung cac nc th lay  eu la than gia’. Nhng nhieu ngi dan
ˆ ´ ` ` ` ` ´ ´ `
Y-s-ra-en lai  thıch th phng  hınh tng  hn la th Ðc Chua Tri
ˆ ` ´ ˆ ˆ ˆ ˆ  ˆ ´  ´
that  la Ðc Gie-ho-va. Khi Gie-re-mi bao cho dan chung biet rang Ðc
´ ` ˜ `
ˆ ´ `  ` `
Chua Tri se trng phat  ho ve viec  ac ho lam, ho chı ci chang.
˘ ´ ˆ ˆ  ` ´ ` ˆ `
Nam thang troi qua. Gio-si-a chet, va ba thang sau thı con ong la
ˆ ˆ ˆ ` ˆ ˆ  ´ ´ ˆ ´ `
Gie-ho-gia-kim len lam vua. Gie-re-mi tiep tuc  noi vi dan chung: ‘Thanh
ˆ ˜  ˆ  ´ ˆ  ` ´ 
Gie-ru-sa-lem se b i huy diet  neu cac ngi khong sa oi ng ac cua
` ´
  ˆ ˆ ` ˆ ˜  `
mınh’. Cac thay te le nam lay Gie-re-mi va la len: ‘Ngi se b i giet vı
´ 
`
´ ` ´  ˆ 
noi may ieu nay’. Roi ho noi cung cac quan trng Y-s-ra-en: ‘Phai
  ˆ ˆ ` ´ `  ´
giet chet Gie-re-mi, vı han noi ngh ich lai  thanh cua chung ta’.
ˆ ˆ ˜ ` ` ˆ ` ˆ ` ˆ ` ´ ´ 
Gie-re-mi se lam gı bay gi ay? Chang khong s!  Chang noi vi het
 ´ ˆ ˆ ˜  ´ ˜
` ´ ´
thay ho:  ‘Ðc Gie-ho-va a sai ta en noi nhng ieu nay vi cac ngi.
 ´ ˆ    ´ ` ´ ˆ ˆ ˜
Neu cac ngi khong ch iu sa oi loi song gian ac, thı Ðc Gie-ho-va se
 ˆ ` ˆ ˜  ˜
` ´
huy diet  thanh Gie-ru-sa-lem. Nhng hay biet ro ieu nay: He cac ngi
 ` ´  ˆ ` ˆ ´ ` `  
giet ta la cac ngi giet mot  ngi khong co lam gı quay ca’.
´  ˆ ˆ  ˆ ˆ
Cac quan trng e cho Gie-re-mi song, nhng dan Y-s-ra-en
ˆ  `  ´  ` ˆ ´  `
khong sa oi ng loi ac cua ho.  Sau nay Ne-bu-cat-net-sa la
´ ˆ ´ ˆ  ´ ` ˆ  `
vua x Ba-by-lon keo quan en anh thanh Gie-ru-sa-lem. Cuoi cung
ˆ ´  ˆ ˆ ` ˆ ´ 
Ne-bu-cat-net-sa bat dan Y-s-ra-en lam toi t cho han. Han bat i ca
` `
´ ˆ ˜  ˜   ´ ˜ `
ngan ngi ve x Ba-by-lon. Hay th nghı en cam giac b i nhng ngi
˘   ˆ ´
la mat  en bat dan i en mot  nc xa la! 
ˆ ˆ ´
Gie-re-mi 1:1-8; 10:1-5; 26:1-16; 2 Cac Vua 24:1-17.
 `
BON CHANG TRAIˆ
75

TAI BA-BY-LON
ˆ ´   ˜ ` ˆ 

UA Ne-bu-cat-net-sa bat het nhng ngi Y-s-ra-en hoc  gioi ve


V ˆ
ˆ
Ba-by-lon. Sau o vua chon
 
´
`
thong minh nhat. Bon ngi trong so o la cac chang trai tre ma em
 gi
˜
a h o
 ´ ` ´
nh
˜
ng thanh
`
ni
ˆ
en ep

trai
`
v
`
a

  ˆ ˆ ` ` ˆ ` ` ` ˆ ˆ
thay  ay. Mot  ngi la Ða-ni-en va ba ngi kia thı dan Ba-by-lon goi 
` ˆ ´ `  ˆ ˆ
ho la Sa--rac, Me-sac va A-bet-Ne-go.
ˆ ´  ` ´ ˆ `
Ne-bu-cat-net-sa  inh ao tao  cho cac thanh nien nay phuc  vu trong
ˆ  ˆ ˘ ` ˆ ˜  ˜
cung ien  cua ong. Sau ba nam ao tao  ong se chon  chı nhng
` ` ˆ  ´ ´ ˆ   ´
ngi nao thong minh nhat mi c  giup ong giai quyet cac

´ ˘  ´ `  
van e kho khan. Vua muon cac chang trai tre manh  khoe
` ` ` ˆ ˆ ˆ ˆ ´ ˆ  
trong thi ky ao tao.  Vay  ong ra lenh  toi t ong cho het thay
˘ ` ˆ ´
˘ ´ `  ˆ ` `
ho an cung mot  th o an beo bo va uong ru  nh ong va gia ınh
ˆ
ong.
˜ ` ` ˆ ´  ` ´ ` ´ ´ ˆ `
Hay nhın chang trai Ða-ni-en. Em co biet chang noi gı vi At-be-na la
`  ´ ˆ ´ ˆ ´  ˆ ˆ ´ ´
ngi cai quan cac toi t Vua Ne-bu-cat-net-sa khong? Ða-ni-en noi vi
ˆ ` ˆ  ˘ ´
˘ ´ `
ong ta rang chang khong muon an cac o an beo bo ni ban vua. Nhng
´ ˆ ˆ ´ ˜   ˆ  ˘ 
At-be-na lo lang. Ong ta noi: ‘Vua a quyet  inh may cau  phai an uong
`    ˆ ˆ ˆ   ´
gı. Neu vua thay may cau  trong khong khoe khoan giong nh cac thanh
ˆ ´ ˜  ˆ
nien khac, vua se giet toi’.
ˆ ˆ ´ ˆ  ˘ ´ ` `
Vay  Ða-ni-en i lai  quan cai c  At-be-na c cham soc chang va
` ` ` ´ ˆ ` ´ ˆ 
ba ngi ban  chang. Chang noi: ‘Xin ong vui long cho chung toi th
` ` ˜ ´ ˆ ˘ `  ´ ˜
ˆ ˜
mi ngay. Hay cho chung toi an rau va uong nc la. Roi ong hay so
´ ´ ˆ ´ ˜ ˆ ´ ˘
˘ 
sanh chung toi vi nhng thanh nien khac an o an cua vua, xem ai
ˆ 
trong khoe hn’.

´ ` ˜
Quan cai ong y. Va khi man han 
` ` ˆ ` `
mi ngay, Ða-ni-en va ba ngi ban 
 ` ˆ    ´
cua chang trong khoe hn tat ca cac
ˆ ´ ˆ
thanh nien khac. Vay  quan cai e cho
 ˘ `
˘ `
ho tiep tuc  an rau thay vı o an ma

vua cap cho.
˜ ˘   ´
Man ba nam tat ca cac thanh
ˆ  ´ ˘
nien c  dan en trc mat  Vua
ˆ ´  ´ ˆ
Ne-bu-cat-net-sa. Sau khi noi chuyen 
´    ˆ `
vi het thay ho,  vua thay Ða-ni-en va
`  ` ` ˆ
ba ngi ban  cua chang la thong
 ˆ ˆ ˜
minh nhat. Vay  ong gi ho lai  trong
ˆ ´ ˆ ` 
cung ien  e giup ong. Va he vua hoi
ˆ ˆ ´
Ða-ni-en, Sa--rac, Me-sac
`  ˆ ˆ  ´ ˆ
va A-bet-Ne-go bat c cau
 ` ˘ 
hoi nao hoac  giao cho ho bat
´ 
 `

c van e rac roi nao, ho eu


  `

biet gap mi lan nhieu hn


´
 ` ˆ
cac thay te le hay nha thong
´  ˆ
thai cua vua. Ða-ni-en 1:1-21.
ˆ  ˆ
GIE-RU-SA-LEM BI HUY DIET
 76

` ˘ ` ˆ ´   
H ˆ
bay gi hay nhın xem chuyen
N mi nam qua ke t khi Vua Ne-bu-cat-net-sa bat tat ca
˜
nhng ngi dan Y-s-ra-en hoc
` ˜ `
` ˆ
ˆ
ˆ
` 

 gioi nhat em ve Ba-by-lon. Va
`

ˆ

ˆ

`
 gı xay ra! Thanh Gie-ru-sa-lem bi ot
´ ` ˜ ` ˆ ˆ ` ` ˆ  ` `
chay. Va nhng ngi dan Y-s-ra-en nao ma khong bi giet thı bi ay
ˆ
sang Ba-by-lon.
˜ ´ ˆ `
` ´ ` ˆ  ´ ˆ ˆ ˜
Hay nh, ay la ieu ma cac nha tien tri cua Ðc Gie-ho-va a
 ´ ´ ` ˜   ˆ ˆ  `  ´ 
canh cao trc la se xay ra neu dan khong sa oi ng loi ac cua
ˆ ˆ ˆ ´ ` ˆ ´ ˘
ho.  Nhng dan Y-s-ra-en khong nghe cac nha tien tri. Ho c khang
˘ `
 ` ` ´ ˆ ˆ ˆ ˆ ` ´
khang th than gia thay vı th Ðc Gie-ho-va. Vay  dan tınh ang bi
` ´  ˆ ` ` ˆ ˆ ˆ ` ` ˆ
trng phat.  Chung ta biet chuyen  nay vı E-xe-chi-en la nha tien tri
 ´ ´ ` ´ ´
´
´ ` ˆ ˆ
cua Ðc Chua Tri noi cho chung ta ve cac ieu ac ma dan Y-s-ra-en
˜ `
a lam.
´  ˆ ˆ ˆ ` ˆ ˆ ` ˆ ˜ `
Em co biet E-xe-chi-en la ai khong? Ong la mot  trong nhng chang
ˆ ` ˆ ´  ˜ ` ˆ
thanh nien ma Vua Ne-bu-cat-net-sa a bat i ay sang Ba-by-lon hn
` ˘ ´ ` ˆ  ˆ ` 
mi nam trc khi thanh Gie-ru-sa-lem bi huy diet  tan khoc nh
 ` ˆ ˆ ` ` ˆ ` ˆ ´ `
the nay ay. Ða-ni-en va ba ngi ban  ong la Sa--rac, Me-sac va
 ˆ ˆ ˜ ˜ ˆ ` ´
A-bet-Ne-go cung a bi bat sang Ba-by-lon cung luc.
ˆ ˆ ˆ `  ˆ ˆ ´ ˆ ˆ  ˆ
Khi E-xe-chi-en con  ben Ba-by-lon, Ðc Gie-ho-va chı cho ong
 ´ ˆ ´ 
` ˆ ˆ ˆ ´
thay cac chuyen  ac xay ra trong en th tan  ben Giˆ e-ru-sa-lem. Ðc
ˆ ˆ `   ˆ ´ ˆ ` ˆ ˆ 
Gie-ho-va lam the bi mot  phep la.  That  ra thı E-xe-chi-en van 
ˆ ´ ˆ ˆ  ˆ  ˆ
Ba-by-lon, nhng Ðc Gie-ho-va khien cho ong thay moi  chuyen 

` ` ˆ ˆ ˆ  ˆ ` `
dien ra trong en th. Va E-xe-chi-en thay chuyen  rung rn  lam
sao!
´ ˆ ˆ  ˆ ˆ ˆ ˜ ` ´ ˆ ´
Ðc Gie-ho-va bao E-xe-chi-en: ‘Hay nhın xem cac chuyen  gm
 ` ˆ `
` ˆ ˜ ` ˆ ` ˜

ghiec ma dan lam trong en th ay. Hay nhın len tng ve ay
` ´ ` ´ ˆ ´ ` ˜ ` ˆ ˆ ` ´
hınh ran rıt va thu vat  khac. Va hay nhın dan Y-s-ra-en th chung!’
ˆ ˆ ˆ ´ `  ´ ˆ ´ ` ˆ 

E-xe-chi-en co the nhın thay cac chuyen  o, va ong viet lai  ieu

dien ra.
´ ˆ ˆ  ˆ ˆ ˆ ´  ´ ˜ ˆ
Ðc Gie-ho-va hoi E-xe-chi-en: ‘Ngi co thay cac lanh tu dan
ˆ ´ ´ ` ` ˆ ˆ ´ ˆ ˜ ´ 
Y-s-ra-en len lut lam gı ay khong?’ Ðung, ong cung co the thay

` ˜ ` ` ` ` ˆ `  
`

ieu nay na. Nay la 70 ngi an ong, va het thay ho eu th than
 ´ ´ ˆ ˆ   ´ ˆ ` ˜  ´
gia. Ho noi: ‘Ðc Gie-ho-va chang thay chung ta au. Ngai a bo x’.

´ ˆ ˆ  ˆ ˆ ˆ  ˆ  ` ` 
Roi Ðc Gie-ho-va chı cho E-xe-chi-en thay mot  so an ba  cong
´
`
´ `
 ` ˜ `
phıa bac en th. Ho ngoi o th than gia Tham-mu. Va hay nhın
´ ` ` ˆ  `
` ´ ˆ ˆ ´ `
cac ngi an ong kia  cong vao en th Ðc Gie-ho-va! Co chng
` `
´ ˆ ` ˘ `
25 ngi trong bon  ho.  Ho quı ve hng ong th mat  tri!
´ ˆ ˆ ´ ˆ ` ˆ ´ ´ ˆ
Ðc Gie-ho-va phan: ‘Dan nay khong kınh trong  ta. Chung khong
˜ ` ´ 
` ` ` ˆ ´
nhng lam ac nhng lai  en ngay en th ta ma lam!’ Vay  Ðc
ˆ ˆ ´ ´ ˜  
ˆ ` ˜
Gie-ho-va ha: ‘Chung se cam thay quyen lc  cn gian  ta. Va ta se
ˆ ´ ´  ˆ
khong thng xot khi chung bi huy diet’. 
´ ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ  ´ ˆ ` 
Sau khi Ðc Gie-ho-va cho E-xe-chi-en thay cac chuyen  nay chı
` ˘ ` ˆ ˆ ˆ  ˆ ´
chng ba nam thı dan Y-s-ra-en noi len chong lai  Vua Ne-bu-cat-
 ˆ ˆ ´ ˆ ˘ ˜ ´ ˆ ˆ
net-sa. Vay  ong ta i anh ho.  Mot  nam ri sau o quan Ba-by-lon
´  ` ` ˆ `  ` ´

pha thung tng thanh Gie-ru-sa-lem va ot sach  thanh o. Phan
ˆ ˆ   ˘ ` ˆ
ong dan bi giet chet hoac  bi bat ay sang Ba-by-lon.
´ ˆ ˆ ˜ ˆ ˆ ˘  
Tai  sao Ðc Gie-ho-va a e cho dan Y-s-ra-en gap  phai s huy
ˆ   ` ´ ` ˜ ˆ ` ´ ˆ ˆ
diet  khung khiep nay? Ðung, vı ho a khong nghe li Ðc Gie-ho-va
` ˆ ˆ ˜ ˆ ´ `
` 

va khong vang gi luat  phap Ngai. Ðieu nay cho thay tam quan
 ˆ ´  ˆ ˆ ` ` ´ ´ `
trong  cua viec  chung ta phai luon luon lam theo li Ðc Chua Tri
´
phan.
´
ˆ ´ ` ´  ´ ˆ
Mi au mot  ıt ngi c  phep  lai  x Y-s-ra-en. Vua
ˆ ´   ˆ ` ´ ˆ ` ˆ ˜
Ne-bu-cat-net-sa c mot  ngi Do Thai ten la Ghe-a-lia cai tri nhng
` ´
ˆ  ` ˆ   ˆ
ngi o. Nhng roi mot  so ngi Y-s-ra-en giet chet Ghe-a-lia.
ˆ ` ˆ ˆ ˆ ˜  `  ˆ   `
Bay gi dan s quan Ba-by-lon se en va huy diet  ho het thay vı
ˆ ´ ´ ˜  ˆ ´ ˆ ˆ  ´
chuyen  ac o a xay ra. Vay  ho ep Gie-re-mi chay  tron chung vi ho
 ´ ˆ ´ ˆ
en x E-dıp-to.

`   ˆ  ` ` ˆ
Ðieu nay khien cho at Y-s-ra-en bi bo hoang hoan toan. Khong
´ ` `   ´ ˘ ´ ` `
co ngi nao song  o trong 70 nam. X hoan toan vang tanh.
´ ˆ ˆ ´ ` ˘ ` ˜ ˆ ` 
Nhng Ðc Gie-ho-va ha la 70 nam sau Ngai se em dan Ngai tr
´  ` ´ ` ˆ `  ˆ ´ ´
 x s. Trong thi gian o thı chuyen
lai  gı xay ra cho dan Ðc Chua
` ´ ˆ ´ ˜
Tri bi bat sang x Ba-by-lon? Chung ta hay xem.
´ ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ
2 Cac Vua 25:1-26; Gie-re-mi 29:10; E-xe-chi-en 1:1-3; 8:1-18.

PHAN 5

` ` `  ˆ 
T thi bi lu ay  Ba-by-lon en
` ` `
thi dng
 lai
 tng thanh
ˆ
Gie-ru-sa-lem
` `  ˆ ˆ ˆ ˜
Trong khi bi tu ay  Ba-by-lon, dan Y-s-ra-en a
˘   ´ ´ 
gap  nhieu s th thach cho c tin ho.  Sa--rac,
ˆ ´ ` ˆ ˆ ´ ` ˆ ` 
Me-sac va A-bet-Ne-go bi nem vao mot  lo la hc, 
´ ´ `
` `
nhng Ðc Chua Tri dan ho ra ngoai con song. Sau
´ ˆ ˆ ˆ ´
o, khi Ba-by-lon bi quan Me-i Phe-r-s anh bai, 
ˆ ˘  ´ ´
Ða-ni-en bi quang xuong hang s t, nhng Ðc Chua
` ˜  ˆ ´ ˆ 
Tri cung che ch ong bang cach bi t mieng  s t lai. 
` `  ˆ ˆ
Cuoi cung, vua Phe-r-s la Si-ru tha dan Y-s-ra-en
  ˆ ´ ˘ ` ` 
ra. Ho tr ve que quan sau 70 nam bi tu ay 
ˆ ˆ ˜ ˆ  ˆ ` 
Ba-by-lon. Mot  trong nhng viec  au tien ho lam khi ve
´ ˆ `   ` ´
ti Gie-ru-sa-lem la khi s dng  lai  en th Ðc
ˆ ˆ ˆ ´ ˆ  ` 
Gie-ho-va. Tuy nhien, ıt lau sau ke thu bat ho ngng
ˆ ˆ ˆ  ˆ  ` `
viec.  Vay  rot cuoc  ho chı xay xong en th chng
˘  ´ ˆ
22 nam sau khi ve ti Gie-ru-sa-lem.
´  
Ke en, chung ta hoc  biet ve chuyen i ve
ˆ  ˆ  `
Gie-ru-sa-lem cua E-x-ra e to iem cho en th.
ˆ `   ˘ ˆ
Chuyen  nay xay ra khoang 47 nam sau khi xay xong
 ` ˘  `
en th. Ðoan,  13 nam sau chuyen i cua E-x-ra, thı
ˆ ˆ ´ ˆ ` ` ˆ ˜
Ne-he-mi giup xay lai  tng thanh Gie-ru-sa-lem a bi
´ ˆ  ˘ ˘  ´
pha sap.  Phan NAM ke lai  152 nam li ch s cho ti
` ´
thi o.
ˆ `
HO KHONG CHIU
 QUI LAY
 77
´ ´ ˜ ´
ˆ ` ˆ ´
M CO nh a nghe noi ve ba thanh nien nay khong? Ðung, ho
E
cho ho.
`
la ba ngi ban
ˆ
` 
 cua Ða-ni-en, ho t choi an o khong tot
ˆ ˘ ˆ
ˆ `
`
 ˘

ˆ ´
ˆ 
`
 Dan Ba-by-lon at  ten cho ho la Sa--rac, Me-sac va
 ˆ ˆ ˆ ` ˜ ` ˆ `
A-bet-Ne-go. Nhng bay gi hay nhın ho.  Tai  sao ho khong quı
 ´
` ˜ ` ´
xuong trc pho tng  khong lo nay nh nhng ngi khac?
´ ˜
Chung ta hay xem sao.
´ ´ ˆ ´ ` ´ ´ ˆ ˆ  ` `
Em co nh luat  phap ma chınh Ðc Gie-ho-va viet ra goi  la Mi

˘ ˆ
˘ ´  ` ´ `
`
Ðieu Ran khong? Ðieu ran th nhat la: ‘Ngi ch th than nao
´ ` ´ ˆ ˆ ˆ ˜ ˆ ´ `
khac ngoai ta’. Cac thanh nien ay ang vang gi luat  phap nay,
` ˆ ` ` 
du khong de gı lam the.
ˆ ` ˆ ´ 
`
Vua Ba-by-lon la Ne-bu-cat-net-sa goi  nhieu ng i quan trong 
 ˆ ` ˆ ˜ ˆ ˆ ` ´ ´
en ton vinh pho tng  ma ong a dng  len. Ong va mi noi
` ´  `
xong cho moi  ngi nghe: ‘Khi cac ngi nghe tieng coi thoi,

` ´ ´ ` ´  ` 
tieng thu cam cung cac nhac  cu khac, thı cac ngi phai quı xuong
` ` ` `  ` ˆ `  ` ˜
th hınh tng  bang vang nay. Ke nao khong quı xuong th lay  se
˘ ` `  ˆ ´
bi quang vao lo la hc  ngay lap  tc’.
ˆ ´  ˆ ´ ` 
Khi Ne-bu-cat-net-sa hay c  rang Sa--r ac, Me-sac va A-bet-
ˆ ˆ ˆ `  ˆ ˆ ˆ ` ´
Ne-go khong quı xuong, ong gian  lam. Ong sai ngi dan ho ti
´ ˘ ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ ˜ ` 
trc mat  ong. Ong cho ho them mot  c hoi  na e quı xuong.
´ ˆ ˆ ´ ˆ ˆ ´ ´
Nhng cac thanh nien tin cay  ni Ðc Gie-ho-va. Ho noi vi
ˆ ´  ´ ´ ` ` ´ ˆ ´ 
Ne-bu-cat-net-sa: ‘Ðc Chua Tri ma chung toi phuc  vu co the giai
´ ´ ˆ ` ` ˆ  ´ ´ ˆ ` ´
cu chung toi. Nhng du Ngai khong giai cu chung toi, thı chung
ˆ ˜ ˜ ˆ `  ´ `  ˆ
toi cung se khong quı xuong trc pho tng  vang cua vua au’.
´ ˆ ˆ ´  ` ˆ ˜
´ ´
Nghe noi vay,  Ne-bu-cat-net-sa lai  cang gian  hn na. Gan o co
ˆ `  ` ˆ ˆ ˜ `  ´  
´
mot  lo la va ong ra lenh:  ‘Hay un lo la nong gap bay lan luc
` `
ˆ ˜ ` 
bınh thng i!’ Roi ong sai nhng ngi manh  nhat trong ao 
´ ˆ ´ `  ˆ ˆ ` ˘ ` ` 
binh troi Sa--rac, Me-sac va A-bet-Ne-go va quang ho vao lo la.
`  ´  `  ´ ´ `
Lo la nong hc  en noi lam chet chay cac ngi manh  dan. 


ˆ ` ˘ `  `
Nhng ve phan ba thanh nien ma ho quang vao la thı sao?
` ` `  `  ´ ˆ  
˜
Vua nhın vao lo la, va thay s qua oi. Ong hoi: ‘Ua, hoi nay
´ ´ ´ ` ` ˘ ˆ `  ´  ˆ
chung ta troi co ba ngi va quang vo lo la nong hc,  phai khong?’
ˆ ´ ˆ ´ ˆ   ´ ` ˆ
Toi t ong ap: ‘Tau vua, phai, chı co ba ngi thoi’.
ˆ ´   ` ´  `
Ong noi: ‘Nhng ta thay bon ngi i ti i lui trong la kia kıa.
ˆ ´ `  `   ` ` ´
Ho khong b i troi, va la thı chang hai  en ho.  Va ngi th t
ˆ  ˆ

ˆ `  ` ´
trong giong mot  v i than’. Vua lai  gan mieng  lo la hn va goi  ln
 ˜ ˆ ´ `  ˆ ˆ ˜ ˜ ´
tieng: ‘Hi Sa--rac, Me-sac va A-bet-Ne-go! Hay i ra, hi cac
` ˆ ´ ´ ´ ` ´
ngi la toi t Ðc Chua Tri Chı Cao!’

´  ˆ  ˆ
Khi ho i ra, ai nay eu co the thay ho khong b i la ong 
´ ´ ` 
´ ˆ ´ ´ ` 
ti chut nao ca. Roi vua noi: ‘Nguyen  Ðc Chua Tri cua
ˆ ´ `  ˆ ˆ ` ˜
Sa--rac, Me-sac va A-bet-Ne-go c  khen ngi!  Ngai a sai
ˆ ´ `  ´ ` ˆ ´ `  `

thien s Ngai en cu ho vı ho khong co quı xuong th lay  than
` ´ ` ´ ´ ` 
nao khac ngoai Ðc Chua Tri cua ho’. 
ˆ ` ˆ ˆ 
`  ´ ´
Ðay la mot  gng that  tot ve s trung thanh oi vi Ðc
ˆ ˆ ´  ˆ
Gie-ho-va e chung ta noi theo, phai khong?
 ˆ ´ ˆ ´ ˆ
Xuat E-dıp-to Ky 20:3; Ða-ni-en 3:1-30.
` ˜ ˆ `
HANG CH TREN TNG 78
ˆ `  ˆ ` ˘ ˆ ´ ˆ
HUYEN  gı xay ra ay? Ngi ta ang an tiec  ln. Vua Ba-by-lon
C `
vang, bang bac
˜
a mi mot

` ˆ
` ´
`
 ngan ngi khach quan trong.
`
´ 
´
`


`
Ho dung cac tach bang
` ´
´
ˆ ˆ
´
 va cac chen lay c  t en th Ðc Gie-ho-va tai 
ˆ ` ` ´ ´  ˆ ` ` ˆ
Gie-ru-sa-lem. Nhng thınh lınh cac ngon cua mot  ban tay ngi hien 
ˆ `
 ˆ ` `

ra trong khong trung va bat au viet tren tng. Moi ngi eu kinh
`
hoang.
ˆ ´ ´ ´ ˆ ´  ˆ ` ˆ ´
Ben-xat-sa, tc chau ngoai  Ne-bu-cat-net-sa, hien  la vua. Ong thet goi 
` ´ ` ˆ ´  ´ ` ´
ngi ta dan cac nha thong thai en. Vua noi: ‘He ai ma co the
˜  ` ` ´  ´ ˜ ` ˜ ˆ ˜

oc  c  ch viet nay va noi cho ta biet y nghıa thı se nhan  lanh nhieu
` ˘ ` ` ` ´ ` ´ ´
qua tang  va c  phong lam ngi cai tri ln hang th ba trong nc’.
ˆ ˆ ` ˆ ´ ` ´ ` ˜ 
Nhng khong mot  ngi thong thai nao co the oc  noi hang ch viet
ˆ ` ˜ ˆ ´ ´ ˜
tren tng, cung khong the noi ra y nghıa.

` ` ´ ` ` ˆ ` ´ ´
Me vua nghe tieng on ao va bc vao phong tiec.  Ba noi vi vua:
´    ´ ˆ ` ´ 
‘Xin con ch hoang hot nh the. Co mot  ngi trong nc con biet
´
´ ˆ ` ˆ ´  ` `
c  cac than thanh. Khi ong ngoai  con la Ne-bu-cat-net-sa con lam
` ˆ ˜ ˘ ` ´    ´ ` ˆ
vua thı ong ngoai  a at  ngi o cai quan het thay cac nha thong
´  ˆ ˆ ` ` ˆ ˜  `  ˆ `
thai cua ong ngoai.  Ten ngi la Ða-ni-en. Hay bao ngi en ay, va
` ˜ ´ 
` ´ ˜ `
ngi se noi cho con biet moi  ieu nay co nghıa gı’.
ˆ ˆ ` ˆ ´ `  
Vay  Ða-ni-en c  dan vao cung ngay lap  tc. Sau khi t choi bat
´ ˘ ˆ ` ˆ  ´ ´ ´
´
c tang  vat  nao, Ða-ni-en khi s noi ly do tai  sao co lan no Ðc
ˆ ˆ ˜   ˆ  ˆ ´ ` ˆ ´ 
Gie-ho-va a truat phe ong ngoai  cua Ben-xat-sa la Ne-bu-cat-net-sa
 ˆ ˆ ´ ˆ  ˆ ` ´
khoi ngoi vua. Ða-ni-en noi: ‘Ong ngoai  vua rat kieu ngao.  Va Ðc
ˆ ˆ ˜ `
Gie-ho-va a phat  ngi’.
ˆ ´ ´ ˆ ´   
Ða-ni-en noi vi Ben-xat-sa: ‘Nhng vua dau biet tat ca moi 

˜  ˆ ` ´ ˆ ˆ
ieu a xay ra cho ong ngoai,  ma vua van c kieu ngao  nh ong
ˆ ´  ˜  ´ ´ ` ´  `
` ´
Ne-bu-cat-net-sa xa. Vua a lay cac tach va chen en t en th Ðc
ˆ ˆ ˘  ˜ ´
` ´ `
Gie-ho-va ra ang  uong. Vua a ngi  khen cac than bang go va a, va
ˆ ˆ  ´ ˜  ´ ´ ` ´
vua khong ton vinh Ðang Tao  Hoa Vı Ðai  cua chung ta. Ðo la ly do tai 
´ ´ ` ˜ `
sao Ðc Chua Tri a sai ban tay
 ˜ ˜ `
viet nhng ch nay’.
ˆ ´ ˜ 
Ða-ni-en noi: ‘Ch viet nh

ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ
vay: ME-NE, ME-NE, TE-KEN,
´
U-PHAC-SIN.
ˆ ˆ ˜ ` ´ ´
‘ME-NE nghıa la Ðc Chua
` ˜   `  ´
Tri a em so ngay cua nc
`  ´ ´ ˆ
vua va ket lieu nc o. TE-KEN
˜ ` ˜ ˆ ˆ `
nghıa la vua a bi em len can va
  ´ ´
bi thay thieu kem. U-PHAC-SIN
˜ ` ´
nghıa la nc vua c  giao cho
ˆ ˆ ` ˆ
dan Me-i va dan Phe-r-s’.
´ ˆ ` ´
Ngay luc Ða-ni-en con ang noi,
ˆ ˆ ` ˆ ˜
quan Me-i va quan Phe-r-s a
  ˆ ` ˆ  ` `  ˆ ´
khi s tan cong thanh Ba-by-lon. Ho chiem thanh va giet Ben-xat-sa.
` ˜  ˆ ` ´ ˆ ˆ ´
Hang ch viet tren tng ng nghiem  ngay trong em o! Nhng
ˆ ` ˜  ˆ ˆ ˆ ` ˆ ˆ ´
chuyen  gı se xay ra cho dan Y-s-ra-en bay gi ay? Sau ay chung ta
˜  ´  ´ ˜ ˆ ` 
se biet, nhng trc het chung ta hay xem chuyen  gı xay ra cho
ˆ ˜ ˆ
Ða-ni-en a. Ða-ni-en 5:1-31.
ˆ 
ÐA-NI-EN TRONG HANG S T 79
ˆ `

O
` ` ˆ ˘ ´ ˘ ` 
KIA! Dng nh la Ða-ni-en ang gap  kho khan lam thı phai.
´  ˆ ` ˆ ´ 
Nhng cac con s t lai  khong lam hai  ong! Em co biet tai  sao
ˆ ˜  ˆ  ˆ ` ´   ´  `
khong? Ai a bo Ða-ni-en  ay cung vi tat ca cac con s t nay?
´ ˜
Chung ta hay xem sao.
ˆ ` ´ ˆ ` ˆ ` ˆ ` ´ ˆ ´
Bay gi vua x Ba-by-lon la mot  ngi ten la Ða-ri-ut. Ong thıch
ˆ ` `    ` ˆ ´ ˆ
Ða-ni-en lam vı ngi rat t te va khon ngoan. Ða-ri-ut chon  Ða-ni-en
` ´
´ ˆ `  ˜  ´
lam quan ng au trong nc vua. Viec  nay khien nhng ke khac
´ ´ ˆ ˆ ` `
`
trong nc ghen ghet Ða-ni-en, vay  nay la ieu ho lam.
´ ´ ´ ˆ   ´
`
Ho i noi vi Ða-ri-ut: ‘Tau vua, het thay cac quan ong long xin
ˆ   ´ ` ` ˆ ´
vua ra mot  chieu chı noi rang trong vong 30 ngay khong ai c  phep

ˆ
` ` ` `  ˜ `  ´
cau nguyen  than nao hay ngi nao ngoai vua. Neu ai cai li, ke o
˜ ˘   ´ ˆ  ˜ 
se bi quang xuong hang s t’. Ða-ri-ut khong biet tai  sao nhng ke
`  ˆ ` ˘ ˆ ˜ ´ ` ˆ ´ 
nay muon cho luat  nay c  at  ra. Nhng ong nghı o la mot  y kien
ˆ ˆ  ˆ `
hay, vay  ong viet ra luat  nay.
ˆ ` ` ˆ ˆ
Bay gi thı luat  khong the

c  sa oi.
ˆ ´ 
Khi Ða-ni-en nghe noi en
ˆ ` ˆ
` `

luat  nay, ong ve nha va cau


ˆ ˆ `
nguyen,  y nh ong van lam.
˜  ´  ´ `
Nhng ke ac kia biet trc la
ˆ ˜ ˆ

Ða-ni-en se khong ngng cau


ˆ ´ ˆ ˆ ´
nguyen  Ðc Gie-ho-va. Chung
´ ` `
khoai lam, vı dng nh mu
ˆ ˜ ˆ
mo ham hai  Ða-ni-en ang
` ˆ ˆ
thanh cong ay.
´ 
Khi Vua Ða-ri-ut hay biet
´ ˜  `
c  ly do tai  sao nhng ke nay
 ˆ ` ˆ ´ ˆ

muon ong lam luat  o, ong buon



ˆ ˆ
rau lam. Nhng ong khong the
ˆ ˆ ˆ ˆ
oi luat  c,  vay  ong ra lenh 
˘ ˆ   ´ ´ ˆ
quang Ða-ni-en xuong hang s t. Nhng vua noi vi Ða-ni-en: ‘Ta hy
´ ´ `  ` ˜ ´
vong
 rang Ðc Chua Tri cua ngi, ma ngi phuc  vu,  se cu ngi’.
´ ˆ  ˆ  ˆ ´ ´ ˆ ˆ
Ða-ri-ut lo au en noi khong the ngu c  emˆ o. Sang hom sau ong
 ´  ˆ   ˆ ´  ˜
chay  lai  hang s t. Em co the thay ong  ay. Ong keu ln tieng: ‘Hi
ˆ ˆ ´ ´ ´ `  ´ ´ ` `
Ða-ni-en, toi t Ðc Chua Tri hang song! Ðc Chua Tri ma ngi
˜ ´ ´  
ˆ
phuc  vu a co the cu ngi khoi b i s t vo khong?’
ˆ ´ ´ ´ ` ˜ ˆ ´ `  ˆ
Ða-ni-en ap: ‘Ðc Chua Tri a sai thien s Ngai xuong b it mieng 

´ ˆ `  ˆ
s t lai  hau chung khong lam chi en toi c’. 
` ˆ ˆ ´ ˆ ˆ 
ˆ 
Vua mng lam. Ong ha lenh  keo Ða-ni-en len khoi hang. Roi ong bao
˘ ˜  ˜ ˆ ˜ ˆ  
quang nhng ke a lap  mu ham hai  Ða-ni-en xuong hang s t. Ngay
´ ´ ´ ´ ´ 
 ´ ` ˜
trc khi chung ri ti ay hang, cac con s t vo lay chung va can gay
  ´
het ca xng chung.

´      ˆ ´
Roi Vua Ða-ri-ut viet chieu chı cho tat ca dan c trong nc: ‘Ta

`  ´ ´ ´ `  ˆ
truyen rang moi ngi phai kınh trong  Ðc Chua Tri cua Ða-ni-en.
` ` ´  ` ´ ˆ `  
Ngai lam phep la cao ca. Ngai cu Ða-ni-en e ngi khoi b i s t
˘ ˆ
an th it’. Ða-ni-en 6:1-28.
ˆ ´ ´ `
DAN Ð` C CH UA TR
ˆ I 80

RI BA-BY-LON

˘ ˆ ` ` ˆ ˆ ˆ `
AN hai nam troi qua t khi thanh Ba-by-lon b i quan Me-i va
G ˆ
Phe-r-s chiem lay. Hay nhın xem chuyen
dan Y-s-ra-en ang ri khoi Ba-by-lon. Lam sao ho c
ˆ

`


˜ `
ˆ `
ˆ `
 gı ang xay ra! Ðung,


´

 tha ra? Ai e
cho ho i?
´ ´ ˜ `  ˆ ´
Chınh Vua Si-ru nc Phe-r-s a lam the. Lau lam trc khi Si-ru
´ ˆ ˆ ˜  ` ˆ ˆ 
` ˜
sinh ra, Ðc Gie-ho-va a bao nha tien tri E-sai viet ve ngi: ‘Ngi se
` ´
`  ` ` ˜ 
lam ung theo ieu ma ta muon ngi lam. Cong thanh se c  e m
˘ `  `  ´  ˆ  `
ang  ngi vao chiem’. Va Si-ru qua co chı huy cuoc  chiem thanh
ˆ ˆ ˆ ` ˆ ` ` ´ ˆ
Ba-by-lon. Quan Me-i va Phe-r-s xong vao trong thanh luc ban em
´  
qua cac cong b i bo ngo.
` ˆ ˆ 
Nhng nha tien tri E-sai cua
´ ˆ ˆ ˜ ´ ´
Ðc Gie-ho-va cung co noi rang
˜ ˆ ˆ
Si-ru se ra lenh  cho xay lai 
` ˆ `
`
thanh Gie-ru-sa-lem va en th.
´ ˆ ` ˆ ˆ
Si-ru co ra lenh  nay that  khong?
´ ˆ ˜ `  ` `

Co, ong a lam the. Nay la ieu


´ ´ ˆ ˆ ˆ
Si-ru noi vi dan Y-s-ra-en: ‘Bay
` ´ ˜  `
gi cac ngi hay i en thanh
ˆ ` ˆ
`
Gie-ru-sa-lem va xay en th
´ ˆ ˆ ´ ´ `
Ðc Gie-ho-va, Ðc Chua Tri
 ´ ` ˜ `
cua cac ngi’. Va nhng ngi
ˆ ` ˆ `
Y-s-ra-en nay ang len ng
`
´
lam ieu o.
ˆ  `
Nhng khong phai moi  ngi
ˆ   ˆ

Y-s-ra-en song  Ba-by-lon eu


´ `
ˆ
co the i ng xa e ve Gie-
` ` ´ 
ru-sa-lem. Ðng dai ti khoang
˘ ˆ  `

500 dam  (800 cay so) va nhieu


` ` ´ ˘ ˆ ˘
ngi gia qua hoac  benh  nang 
ˆ  ˆ ` ´ ´ ´ ´ ˜  ˆ 
nen i xa nh the khong noi. Va co cac ly do khac na khien mot  so
` ˆ
ˆ ´ ˜ ` ˆ
ngi khong i. Nhng Si-ru truyen lenh  vi nhng ngi khong i:
´ ˜  ` ` ` ´ ´ ` ´ ˜ `
‘Cac ngi hay bieu bac  va vang va cac mon qua khac cho nhng ngi

ˆ ` ˆ `
`
tr ve xay lai  thanh Gie-ru-sa-lem va en th’.
ˆ ˜ ` ˆ ` ˆ `
ˆ
Vay  nhng ngi Y-s-ra-en nay sap len ng ve Gie-ru-sa-lem c 
`
` ` ˜ ˜ ´ ´
ngi ta cho nhieu qua. Ngoai ra, Si-ru cung giao cho ho nhng cai chen
` ´ ` ˆ ´  ˜  `
` ´ ˆ ˆ ˆ
va tach ma Vua Ne-bu-cat-net-sa a lay t en th Ðc Gie-ho-va khi ong
 ˆ ` ˆ ˆ


huy diet  thanh Gie-ru-sa-lem. Dan s ra ve ch theo nhieu o ac. 
  ´ ` ` ˜ ` ˆ
´
Sau khoang bon thang hanh trınh, nhng ngi Y-s-ra-en ve ti
` ˆ ´ ´ ` `  ˆ `  `
thanh Gie-ru-sa-lem ung luc. T khi thanh b i huy diet  va at b i hoan
`  ˆ `  ´ ´ ˘ ` `
toan bo hoang khong ngi , tınh ra c  ung 70 nam. Nhng du gi
ˆ
´ ˆ ´  ˆ ˆ ˜  ˆ ` ´
ay ve ti que quan cua ho,  dan Y-s-ra-en se trai qua mot  thi kho
˘ ´ ˜   ˆ ˆ
khan, nh chung ta se hoc  biet tiep theo ay. E-sai 44:28; 45:1-4; E-x-ra 1:1-11.
ˆ ´ ˜
TIN C
 AY
 NI
´ S 
´ GIUP ` Ð  81

CUA ÐC CHUA TRI



` ` ` ˆ
` ˆ
AN 50.000 ngi i ng xa t Ba-by-lon ve thanh Gie-ru-
G
ni ieu tan rong
sa-lem. Nhng khi ho ti ni, thanh Gie-ru-sa-lem chı con la mot
ˆ ` ˆ ´
ln. Khong ai song  o. Dan Y-s-ra-en phai xay lai
ˆ
´
  ´
` ˆ
ˆ ˆ
 `

`
ˆ
ˆ



 ˆ
˜
het moi  s mot  lan na.
ˆ ˜ ´ ` ˆ ´  ` ` ` ˆ `
Mot  trong nhng cai ma ho xay lai  trc nhat la ban th. Ðay la
` ´ ˆ ´ ˆ `  ˘ ` ` ´
ni ma ho co the dang thu vat  lam cua-le, hoac  lam qua, cho Ðc
ˆ ˆ ´ ´ ˆ ˆ  ˆ
`
Gie-ho-va. It thang sau dan Y-s-ra-en khi s xay lai  en th. Nhng
 `   ´ ´  ˆ ˆ  ˆ ˆ ˆ

ke thu song  cac nc ke ben khong muon dan Y-s-ra-en xay en
` ˆ ´  ˘  ` ` ˆ  `
th. Vay  chung co ham doa  e khien ho s ma ngng viec.  Cuoi cung,
´  ` ` ´  ´   `
cac ke thu nay xin vua mi cua nc Phe-r-s ra chieu chı bat ngng
 ˆ ˆ 
han viec  xay cat.

˘ ˆ ˆ ˆ
` ˆ ´ 
Nhieu nam troi qua. Dan Y-s-ra-en hoi hng t Ba-by-lon tınh en
˘
´ ˆ ˆ ´ ` ˆ ` ` ˆ
nay c  17 nam roi. Ðc Gie-ho-va sai cac nha tien tri Ngai la A-ghe
`  ˆ
ˆ   ˆ ˆ
va Xa-cha-ri bao dan s bat au xay cat tr lai.  Dan tin cay  ni s
´ ˜  ´ ´ ` ` ˆ ` ´ ` ˆ 
giup  cua Ðc Chua Tri, va ho vang li cac nha tien tri. Ho khi
ˆ  ˆ
˜ ` ´ ˆ    ˆ 
s xay cat mot  lan na, ngay du co mot  chieu chı cam ho xay cat.
ˆ ˆ ` ˆ ` ´ ˆ   ˆ
Vay  mot  quan ngi Phe-r-s ten la Tat-te-nai en hoi dan
ˆ 
` ` ˆ
` ˆ ˆ ´ ´ ˆ
Y-s-ra-en lay quyen gı ma xay en th. Dan Y-s-ra-en noi vi ong
`  ˆ ` ˜  ˆ ` ´
rang khi ho con  Ba-by-lon thı Vua Si-ru a bao ho:  ‘Bay gi cac
˜  ` ˆ ˆ
` ´ ˆ ˆ ´
ngi hay i en thanh Gie-ru-sa-lem xay en th Ðc Gie-ho-va, Ðc
´ `  ´
Chua Tri cua cac ngi’.
´ ˆ ´  ˆ ´
ˆ  `
Tat-te-nai mi gi mot  la th ve Ba-by-lon ´ hoi xem Si-ru, gi
˜ 

´ ´ ˆ ´ ˆ ˆ ˆ ´ ´
a chet roi, hoi trc co that  s noi vay  khong. It lau sau vua mi x
  ˆ ´ ´  ˆ ´ 
Phe-r-s gi tr lai  mot  bc th. Th noi rang qua that  Si-ru co bao
 `   ˜ ˆ ˆ ˆ
` ´
the. Vı the vua viet: ‘Hay e cho dan Y-s-ra-en xay en th cho Ðc
´ ` ` ˆ  ´ `  ˘
Chua Tri ho.  Va ta ra lenh  ngi phai giup ho’.  Trong vong bon nam

` ˆ ` ˆ ˆ  `
en th c  xay xong, va dan Y-s-ra-en rat oi vui mng.

˘ ˆ ˆ ` `
` ˆ ˜ ´
Nhieu nam troi qua. Bay gi thı en th xay xong a c  ngot 48
˘
ˆ ` ˆ ` ` ` `
`
nam roi. Dan thanh Gie-ru-sa-lem ngheo kho, va thanh cung en th
´ ´ ` ˆ ˆ  ` ˆ ˆ `
Ðc Chua Tri trong khong may ep.  T ben Ba-by-lon, E-x-ra ngi
ˆ `
` ´ ´ `
 
Y-s-ra-en hay c  la en th Ðc Chua Tri can phai c  sa
ˆ  ˆ ` ` ˆ
sang. Vay  em biet ong lam gı khong?
 ˘ ´ ` ´ ` ˆ 
E-x-ra en gap  At-ta-x  et-xe la vua nc Phe-r-s, va ong vua tot
`
` ˘ ˘
ˆ
nay ban cho E-x-ra nhieu qua tang  ang  em ve Gie-ru-sa-lem.
` ˆ ˆ   ˆ ´ ˆ  ´ ´ `
E-x-ra nh dan Y-s-ra-en song  Ba-by-lon giup ong ch cac mon qua
`
ˆ  ` ` ´ ˜ ´
nay ve Gie-ru-sa-lem. Khoang chng 6.000 ngi noi ho se i. Ho co

` ` ´ ˆ ´ ´ 
nhieu bac,  vang va cac vat  quı khac e ch theo.
 ` ` ´
 ´ ´   ´
E-x-ra rat lo lang vı doc  ng co nhieu ke ac. Cac ke ay co the
´  `  `  ˆ ˆ ˆ
cp lay vang bac  cua ho va giet ho i. Vay  E-x-ra tap  hop  dan s lai, 
´  ` ˜ ˆ

ˆ ´
nh em co the thay trong hınh ve ay. Roi ho cau nguyen  Ðc
ˆ ˆ  ˆ ` `
ˆ
Gie-ho-va che ch ho tren oan  ng dai dan ve Gie-ru-sa-lem.
´ ˆ ˆ  ´  `  ´ ` `
Ðc Gie-ho-va qua co che ch ho.  Va sau bon thang hanh trınh, ho

´ ˆ `
`   ´ ˆ ˆ ´
ve ti Gie-ru-sa-lem an toan. Ðieu nay han cho thay Ðc Gie-ho-va co
 ˜ ` ˆ ´ ˜  ` 
the che ch nhng ngi tin cay  ni s giup  cua Ngai, phai
ˆ 
khong? E-x-ra chng 2 en 8.
ˆ ˆ ` ˆ ˆ
MAC-Ð
 O-CHE VA E-X-TE 82
´ ˜ ´
HUNG TA hay lui lai  ıt
C `
˘
nam trc khi E-x-ra ve
ˆ
´
ˆ

ˆ
thanh Gie-ru-sa-lem. Mac-  o-che
` ˆ ˆ ` ˜ `
va E-x-te la nhng ngi
ˆ 
Y-s-ra-en quan trong  ˆ nh at
´ ˆ `
trong nc Phe-r-s. E-x-te la
` ˆ ` ` `
hoang hau,  va anh ho nang la
ˆ ˆ ´
´ `
Mac-  o-che co quyen th nhı
´  ` ˆ
trong nc chı sau vua ma thoi.
´ ˜ ˆ `
Chung ta hay xem chuyen  nay
  `
xay ra the nao.
ˆ ˆ  `
Cha me E-x-te mat khi nang
˜ `   ` ` ˆ
hay con rat nho, va vı vay 
ˆ ˆ ˆ ` ´ ˆ
Mac-  o-che nuoi nang ln len.
ˆ ` ´
A-sue-ru la vua nc Phe-r-s
´ ˆ `
co cung ien  trong thanh Su-s,
` ˆ ˆ ` ˆ ´
va Mac-  o-che la mot  trong cac
ˆ ´  ˆ 
ˆ ` ` ` 
toi t cua ong. The roi, mot  ngay kia ba v vua la Va-thi
˜ ` ˆ ` ˆ ˆ ` ´ ` `
cai li ong, vı vay  vua chon  mot  ngi v mi lam hoang
ˆ ´  ˆ ` ` ` ` ˆ ´
hau.  Em co biet ong chon  ngi an ba nao khong? Ðung,
` ˆ ˆ 
nang E-x-te tre ep. 
´  ` ` ˆ ˆ ˜
Em co thay ngi an ong kieu hanh kia c  moi 
` ´ ˆ ´ ` ` ˆ ` 
ngi cui phuc  khong? Ðo la Ha-man. Han la mot  ngi rat quan trong 
´  ˆ ˆ ` ´ 
trong x Phe-r-s. Ha-man muon Mac-  o-che, ma em co the thay trong
` ˆ ˜ ´
 ´ ˘ ˜ ˆ ˆ
hınh ay, cung cui au xuong trc mat  han na. Nhng Mac-  o-che
ˆ  `  ˆ ˆ ˜ `  ´
 ´ ˘
khong muon lam the. Ong khong nghı la phai cui au xuong trc mat 
ˆ  ´  ˆ `  ˆ ` ` `

mot  ke ac nh the. Chuyen  nay khien Ha-man gian  lam. Va nay la ieu
`
han ta lam.
´  ´
ˆ ˆ ´ ´ `
Ha-man noi doi vi vua ve dan Y-s-ra-en. Han ta noi: ‘Chung la
˜ `  ˆ ˆ ˆ ˆ  ´ 
nhng ngi xau khong vang theo luat  le cua vua. Chung phai b i
  ˆ ˆ  ˆ ˆ ˆ ` ` ˆ
giet chet’. A-sue-ru khong biet rang E-x-te, v ong, la ngi Y-s-ra-en.
ˆ ˆ ` ` ˆ ˆ   ´ ` ˆ
Vay  ong nghe li Ha-man, va ong cho ra mot  chieu chı noi rang vao mot 
` ` ´   ˆ ˆ
   
ngay nao o tat ca dan Y-s-ra-en eu phai b i giet chet het.
ˆ ˆ ´
  ` ˆ  ˆ ˆ
Khi Mac-  o-che nghe noi ve chieu chı nay, ong rat lo au. Ong sai
` ´ ´ ´ ˆ ˆ  ´ ´ ` `
ngi ti noi lai  vi E-x-te: ‘Ngi phai noi vi nha vua, va xin vua
´ ´ ˆ ´  ˘ `
cu chung ta’. Luat  nc Phe-r-s cam i gap  vua tr phi c  vua
` ˆ ˆ ` ˆ ` ˆ ˆ `
mi. Nhng E-x-te i ma khong i  c  mi. Vua gi cay gay  vang
 ˆ `
` ´ ˜ ` `    ˆ ˆ
cua ong ra cho nang, ieu nay co nghıa la nang khoi b i x t. E-x-te
` ` ˆ ´ ˜ ˆ  ˆ ˆ  ˆ
mi vua va Ha-man d tiec  ln. Ðang ba tiec  vua hoi E-x-te muon ong
` ` ` ˆ ˆ ´ ` ˜ ´   `
lam gı cho nang. E-x-te noi rang nang se noi cho vua biet neu vua va
`  ˆ ˜ ˆ ´ ` ˆ
Ha-man bang long en d mot  ba tiec  khac ngay hom sau.
˜ ˆ ˆ ˆ ´ ´ ˆ ˆ ˆ ` ˆ  
Ðang ba tiec  E-x-t e n oi v i vua: ‘D an toc  toi va toi sap phai b i giet
 ˆ ˆ   ` ´  ` ˆ ` 
chet’. Vua noi gian.  Ong hoi: ‘Ke nao dam ca gan lam chuyen  dng ay?’
ˆ ˆ ´  ´  ` ´ ´ ` ˆ ˆ ´ ` ˆ
E-x-te noi: ‘Ke o, ke thu o, chınh la ten Ha-man oc  ac nay ay!’
ˆ ` ˆ ˆ ˆ ˆ   ´
Bay gi vua gian  that  s.  Ong ra lenh  giet chet Ha-man. Sau o, vua
ˆ ˆ ˆ ˆ
` `  ` ˆ

lap
 Mac-  o-che len nam quyen cai tr i hang nhı chı sau vua ma thoi. Roi
ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ ´ ` ´
Mac-  o-che van  ong  e cho mot  luat  mi c  ban hanh nham cho phep
ˆ ˆ ´ ˆ ` ` ` ´ ˜  
dan Y-s-ra-en anh lai  e t ve vao ngay ma ho ang le phai b i giet
  ˜ ˆ ˆ ˆ ` ` ˆ ` 

chet. Bi le Mac-  o-che bay gi la mot  ngi quan trong  nh the, nhieu
` ´ ˜ ˆ ˆ ` ´   `
ngi giup  dan Y-s-ra-en, va ho c  cu khoi tay ke thu.
´ ˆ ˆ ´
Sach E-x-te trong Kinh Thanh.
` ` ˆ
TNG THANH GIE-RU-SA-LEM 83
˜ ` ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ
H 
AY nhın xem moi
ron
huy diet
ˆ
ˆ ˆ  `
 cong viec
`
 xay cat tng thanh Gie-ru-sa-lem. Khi Vua Ne-bu-cat-net-sa
` ˆ
 ang dien ra ay. Dan Y-s-ra-en ban

´
ˆ
´ ˘ ˆ ˜
ˆ ´
´

`


 thanh Gie-ru-sa-lem trc o 152 nam, ong a pha o tng


` `  ´ ´  ` ˆ ˆ ˆ ˆ `
thanh va ot chay cac ca thanh. Dan Y-s-ra-en khong xay lai  tng
` ´ ` ˆ
´ ˆ `
thanh khi ho mi t Ba-by-lon ve ti que nha.
˜ ` ` ˆ ˜ ´   `  ´
Theo em nghı, thı ngi dan a co cam tng gı trong suot cac
˘   ˆ ´ ` ` ˆ  
nam ay song khong co tng bao quanh thanh? Ho khong cam thay
`  ` ´ ` ˆ
an toan. Ke thu co the de dang xam
ˆ `  ˆ  ` `
nhap  va tan cong ho.  Cuoi cung ngi
` ` ˆ ˆ ˜ ´ ˆ ˆ
nay la Ne-he-mi a giup dan xay lai 
` ` ´  ˆ ˆ `
tng thanh. Em co biet Ne-he-mi la ai
ˆ
khong?
ˆ ˆ ` ˆ ` ˆ   `
Ne-he-mi la mot  ngi Y-s-ra-en von  thanh Su-s,
` ˆ ˆ ` ˆ ˆ  ˆ ˆ ` ˆ
ni ma Mac-  o-che va E-x-te song. Ne-he-mi lam viec 
ˆ  ˆ ˆ ´ ˜ ` ˆ
trong cung ien  c ua vua, v ay  ong c o th e  a la b an  th an
 ˆ ˆ ` ` ˆ ˆ ˆ
cua Mac-  o-che va Hoang Hau  E-x-te. Nhng Kinh
´ ˆ ´ ˆ ˆ ` ˆ

Thanh khong noi rang Ne-he-mi lam viec  cho chong


` ˆ ˆ ` ˆ ˆ ` ˆ 
nang E-x-te la Vua A-sue-ru. Ong lam viec  cho vua ke
` ´
la Vua At-ta-x  et-xe.
˜ ´ ´ ` ˆ  ˜

Hay nh At-ta-x  et-xe la ong vua tot a a nhieu tien

` ˆ 
bac  cho E-x-ra e mang ve thanh Gie-ru-sa-lem sa

` ´ ˆ ˆ ˆ ˆ
sang en th Ðc Gie-ho-va. Nhng E-x-ra khong xay
´ ` ` ´ ˜ ` 
lai
 cac tng thanh bi sup  o. Chung ta hay xem lam the
` ` ˆ ˆ ˜ ` ˆ `
nao ma Ne-he-mi lai  lanh lam viec  nay.
` ´

T khi At-ta-x  et-xe a tien cho E-x-ra e sa sang

` ´  ˘
ˆ ˆ ˆ `
en th tınh en nay c  13 nam roi. Ne-he-mi bay gi
`  ´ ´
` ´
la quan tu chanh cho Vua At-ta-x  et-xe. Ðieu nay co
˜ ` ˆ ´ `   ˆ
nghıa la ong rot ru  cho vua, va bao am rang khong
´
ˆ ´ ` ˆ ´
ai co the au oc  vua. Ðo la mot  chc vu quan trong  lam.

ˆ ` ˆ `  ˆ ˆ `
The roi, mot  ngay kia mot  ngi anh em cua Ne-he-mi la Ha-na-ni
` ´ ` ´ ` ´ ˆ  ˘ ˆ ˆ ˆ
cung cac ngi khac t x Y-s-ra-en en tham Ne-he-mi. Ho thuat 
ˆ ` ˆ ˆ ˘  ´ ˘  ` ` ` `
cho ong la dan Y-s-ra-en gap  phai kho khan the nao, va tng thanh
ˆ ` ˜ ˆ `  ˆ ˆ

Gie-ru-sa-lem van con o v ra sao. Chuyen  nay khien Ne-he-mi buon


` ˆ
ˆ ´ ˆ ˆ

´
lam, va ong cau nguyen  Ðc Gie-ho-va ve ieu o.
ˆ `  ˆ ˆ

Mot  ngay no thay Ne-he-mi buon, vua hoi: ‘Tai  sao ngi
ˆ
 ˆ ˆ ´ ˆ   ` ` `
trong buon the?’ Ne-he-mi noi cho ong biet rang ay la vı thanh
ˆ  ` ˆ  ` ` `
Gie-ru-sa-lem  trong tınh trang  the tham va tng thanh bi sup  o.
 ˆ  ` ˆ
Vua hoi: ‘Vay  ngi muon gı ay?’
ˆ ˆ ´ ˆ
ˆ ˆ `
Ne-he-mi noi: ‘Xin vua cho toi ve Gie-ru-sa-lem e xay lai  tng
` ´    ´ ˆ ˆ ´
thanh’. Vua At-ta-x  et-xe rat t te. Vua noi rang Ne-he-mi co the ra
` ´ `  ` ˆ ˆ  ´ ˆ
i, va vua giup ngi lay go e dung trong viec  xay cat. It lau sau
ˆ ˆ
´ ˆ ˆ ´ ´ ˆ `
´ 
Ne-he-mi ve ti Gie-ru-sa-lem, ong noi vi dan thanh ve d tınh cua
ˆ  ` ´ ´ ˜  ˆ  `
ong. Ho thay hay, va noi: ‘Chung ta hay khi s xay cat i nao’.
 `  ˆ ˆ  ` `
Khi ke thu cua dan Y-s-ra-en thay tng thanh ang c  dng 
ˆ ´ ´ ´ ˜ ˆ ´  ´ ` ` ˆ
len, chung noi: ‘Chung ta hay len o giet chung, va lam ngng cong
ˆ ˆ  ˆ ˆ
ˆ ´ ` ˆ 
viec  xay cat i’. Nhng Ne-he-mi nghe c  ve chuyen  o, va ong cap
´ ´ ˜ ` ` ˆ ´ ´  `
phat gm giao cho nhng ngi th.  Va ong noi: ‘Ch s ke thu
´ ˜  ` ´ ` ´ ´ `
chung ta. Hay tranh au vı anh em cac ban,  vı con chau cac ban,  vı
´ ` ` `  ´
v cac ban  va vı nha ca cac ban’. 
ˆ    ˜ ´ ` ˆ `  ˆ
Dan s can am lam. Ho thu san vu khı ngay em, va tiep tuc  xay
 ˆ `  ` ` ` ˆ ` ˆ
cat. Vay  trong vong chı 52 ngay tng thanh dng  xong. Bay gi dan
´   `  ˆ ` ˆ ˆ `
co the cam thay an toan  ben trong thanh. Ne-he-mi va E-x-ra day 
ˆ  ˆ ´ ´ ` ` ˆ ´
dan biet luat  Ðc Chua Tri, va dan sung sng.
ˆ ˆ 
´ ˆ ˆ
Nhng s viec  van khong giong nh hoi trc khi dan Y-s-ra-en
ˆ ` ` ˆ  ´

bi bat i sang Ba-by-lon lam phu tu. Dan song di quyen cai tri cua
`  ˆ ´ ˆ ˆ ´
vua Phe-r-s va ho phai phuc  vu ong. Nhng Ðc Gie-ho-va ha
` ˜ ´  ˆ ´ ` ´ ˜ ` `
rang Ngai se phai en mot  vi vua mi, va vua o se em lai  hoa bınh
` ˆ ´ ` ` ` ˜ ` `
cho toan dan. Vua o la ai? Lam sao ngi se em lai  hoa bınh cho
´     ˘ ´  ˆ

trai at? Phai i  en khoang 450 nam sau mi c  biet them ve

`
´   ˆ ´
ieu nay. Roi co s sinh ra quan trong  nhat cua mot  em be. Nhng
´ ` ˆ ˆ ´ ˆ ˆ 
o la mot  chuyen  khac. Ne-he-mi chng 1 en 6.

PHAN 6

` ´ ˆ
T khi Chua Gie-su sinh ra
 ` 
en khi ngai chet
ˆ ´ ´ ˆ ˆ ˜ 
Thien s Gap-ri-en c  sai en mot  thieu n hien
ˆ ˆ ` ˆ ´ ´ ´ ˆ ˆ ˜
hau  ten la Ma-ri. Thien s noi vi co rang co se sinh
ˆ ´ ` ˜ ` ˜ ˜ `
mot  a con sau nay se lam vua cai tri mai mai. Ngi
´ ` ´ ˆ ˆ ´ 
con o la Chua Gie-su sinh ra trong mot  cai chuong, ni
` ˜ ` ˘ ˆ ˘ ` ´
ma nhng ngi chan chien en tham ngai. Sau o,
ˆ ˆ
` ` ` ˆ
mot  ngoi sao dan ng cho may ngi t Ðong
˘  ´
Phng sang tham con tre. Chung ta hoc  biet ai khien
ˆ ` ` ` ´ ˆ
cho ho thay ngoi sao ay, va lam the nao Chua Gie-su
´ ´  ˜ ˆ `
c  cu thoat khoi nhng am mu nham giet ngai.
´ ´ ` ´ ˆ ´ ´
Ke o, chung ta tım thay Chua Gie-su luc 12 tuoi noi
ˆ ´ ´  ´  ` ` ´ ˘
chuyen  vi cac thay giao trong en th. Mi tam nam
´ ´ ˆ ´ ´ ˆ `  ` 
sau o Chua Gie-su chi u phep bap tem, va roi ngai khi
  ´ ` ` ` ˆ ˆ
`
s rao giang ve Nc Tri va lam cong viec  day  do ma
´ ´ ` ` ` ´ `
Ðc Chua Tri sai ngai xuong at e lam. Ðe giup ngai
` ˆ ` ´ ˆ ` ` ˆ `
lam viec  nay, Chua Gie-su chon  12 ngi an ong lam
´ 
s o.
´ ˆ ˜ `  ´ `  ´ `
Chua Gie-su cung lam nhieu phep la.  Ngai chı co vai
´  ` ` ´ ` ` `
con ca nho va vai o banh ma don  ra cho hang ngan
` ˘ ` ˜ ` ˆ `  ` `
ngi an. Ngai cha lanh benh  va ngay ca lam ngi
` ´   ˆ
chet song lai.  Cuoi cung, chung ta hoc  biet ve nhieu viec 
 ´ ˆ ` ` `  `
xay en cho Chua Gie-su vao ngay cuoi cung cua i
` ` ` ´ ˆ 
ngai, va ngai bi giet ra sao. Chua Gie-su rao giang
 ˘ ˜ ˆ  ´ ˆ 
khoang ba nam ri, vay  Phan SAU ke lai  chuyen  xay
` ˘ ˆ ´
ra trong vong hn 34 nam mot  chut.
ˆ ˆ ´ 
MOT
 THIEN S  VIENG MA-RI 84
 ˜ ` ` ˆ ` ˆ ` ˜ ˆ
HIEU N xinh ep  nay la Ma-ri. Co la mot  ngi n Y-s-ra-en,
T
hau.
ˆ
 Ðo la ly do tai

´ ` ´

song  thanh Na-xa-ret. Ðc Chua Tri biet co la ngi rat hien
`
 sao Ngai a sai thien s Gap-ri-en en noi chuyen
´
`
´
˜
´
ˆ
`
´

´
ˆ `
ˆ 
`
´


ˆ

´ ˆ ´  ´ ˆ ´ ` ´ ˆ ´ ˜
vi co. Em co biet Gap-ri-en noi gı vi Ma-ri khong? Chung ta hay xem.
´ ˆ ´ ´ ˆ ` ` ` ´ ´

Gap-ri-en noi vi co: ‘Mng cho ngi, la ngi co phc nhieu lam.
´ ˆ ˆ  ´ `  ` ` ´ ´
Ðc Gie-ho-va  vi ngi’. Ma-ri cha bao gi thay ngi nay trc o.
ˆ   ` ˆ 
ˆ ´ ´ ˜ ` ´ ˆ

Co boi roi, vı khong biet ieu ong noi co nghıa gı. Nhng Gap-ri-en lien
` ˆ ´
lam cho co bt s. 
ˆ ´ ˜ ` ´ ˆ ˆ  ` `

Ong noi: ‘Hi Ma-ri, ng s chi. Ðc Gie-ho-va rat hai long ve
´ ` ´ `  ` ˆ ˆ ` ˆ
ngi. Ðo la ly do tai  sao Ng ai s ap s a l am m ot  chuy en k y di eu.
 Ngi
´ ˆ ` ´ ˘ ˆ ` ˆ
sap co mot  con trai. Va ngi nh at  ten la Gie-su’.
´ ˆ  ´  ` ˜ ˆ ` ˜
Gap-ri-en giai thıch tiep: ‘Con trai nay se c  ton trong,  ngai se
` ´ ´ `  ´ ˆ ˆ ˜ ˆ ` `
c  goi  la Con Ðc Chua Tri Rat Cao. Ðc Gie-ho-va se lap  ngai lam
 ´ ´ ˆ ˜ ` ˜ ˜ ` ´
vua, giong nh Ða-vıt. Nhng Chua Gie-su se lam vua mai mai, va nc
` ˜  `  ´
ngai se chang bao gi cham dt!’
 ` ´ ´  
` ˆ ´

Ma-ri hoi: ‘Lam sao co the co c  tat ca ieu nay? Toi cha co chong
`  ˆ ˆ ˘  ´ ` ` ˆ ` ˆ ` ˆ ´
bao gi ca. Toi khong an  vi ngi an ong nao, vay  lam sao toi co
´ ´
the co con c  ch?’
´ ˆ ´
´ ´ ´ ` ˜  ˆ ˆ
Gap-ri-en ap: ‘Quyen phep Ðc Chua Tri se en tren ngi. Vay  con
˜ ` ´ ´ `
ˆ ´ ´ ´
sinh ra se c  goi  la ˆ Con Ðc Chua Tri’. Roi thien s noi vi Ma-ri:
˜ ´  ´ ` ` ˜ ´ `  `
‘Ngi hay nh en E-li-sa-bet la ba con ngi. Ai cung noi ba ay gia
´
` ` ` ´ ˆ ` ` `  ´ ˆ
qua roi, lam gı ma co con c.  Nhng bay gi thı ba ay sap co mot  con
ˆ  ´ ˆ ´ ˆ ` ` ´ ´ ` ˆ
trai. Vay  ngi thay o, khong co chuyen  gı ma Ðc Chua Tri khong
`
the lam c’. 

ˆ ` ˆ ´  ´ ˆ ˆ ˆ ˆ
Ma-ri lien tha rang: ‘Toi la toi t cua Ðc Gie-ho-va! Nguyen  s viec 
 ` ˆ ´
ˆ ´ ` 
xay ra nh li ong noi’. Roi thien s lıa khoi Ma-ri.
ˆ ˜ ˘ ˆ ´ ˆ ´   
Ma-ri voi  va i tham E-li-sa-b et. Khi E-li-sa-bet nghe thay tieng cua
´ ´ ˆ ´  ´ ` ˜ ˆ ´
Ma-ri, a be trong bung  E-li-sa-bet nhay nhot mng r. E-li-sa-bet c 

´ ´ ´ ` ` ` ´ ´ ´ ´
ay day thanh linh Ðc Chua Tri, va ba noi vi Ma-ri: ‘Ngi co phc
˘ ˆ  ˜ ´ ` ` ´  ´ ˆ ´ `
ac  biet  nhat gia am an ba o’. Ma-ri  lai  vi E-li-sa-bet chng ba
´ `

`  ´
thang, va roi ve nha  Na-xa-ret.
  ˆ ` ` ˆ ˆ ` ˆ ´
Ma-ri sap sa lay mot  ngi an ong ten la Gio-sep. Nhng khi
ˆ ´ ´ ˆ ˜ ˆ ˆ ´ `

Gio-sep hay tin Ma-ri sap co con, ong nghı khong nen ci nang. Roi
ˆ ´ ´ ´ ` ´ ´ ˆ ´  `
thien s Ðc Chua Tri noi vi ong: ‘Ngi ch ngai  lay Ma-ri lam v
` ` ´ ´ ´ ` ˜ ` ´ ˆ `
mınh. Vı chınh Ðc Chua Tri a ban cho nang con o’. Vay  Ma-ri va
ˆ ´ ´ ` ` ´ ˆ
Gio-sep ci nhau, va ho ch i  Chua Gie-su sinh ra.
Lu-ca 1:26-56; Ma-thi- 1:18-25.
´ ˆ
CHUA GIE-SU
ˆ ´ SINH RA

85

TRONG MOT
 CAI CHUONG
´  ´ ` ` ˆ ´ ` ` ´ ˆ `
M CO biet em be nay la ai khong? Ðung, ngai la Chua Gie-su. Ngai
E
vat
ˆ 
` ´
va mi sinh ra trong mot
˘ ´ ˆ
ˆ ´
´

 cai chuong. Cai chuong la ni cho thu


´  ´ `
`
´
˘
´
 . Ma-ri at  Chua Gie-su trong mang co, tc la cho cha o an cho
 ` ` ´ ˆ ´ ` ˆ ´  ˆ ´
may con la va thu vat  khac. Nhng tai  sao Ma-ri va Gio-sep  ay vi
´ ˆ ˆ ˆ  ` ´  ˆ
thu vat?  Ðay khong phai la cho cho em be sinh ra, phai khong?
ˆ ˆ  ˆ ` ´  ` `
Khong, khong phai. Nhng ay la ly do tai  sao ho  cho nay: Nha


˜ ` ˆ ´ ´ ˆ   ´
cam quyen La Ma la Se-sa Au-gut-t co ban ra mot  chieu chı noi rang ai


` ˆ `  ` ˆ ´ ˜
nay eu phai ve cho mınh sinh ra e ghi ten vao so. So la Gio-sep a
  ˆ ˆ ˆ `
´ ˆ `
sinh ra  Bet-le-hem ay. Nhng khi ong va Ma-ri ve ti ni, khong con
`  ˜ ˆ   ˆ ´ ´ ´ ˆ `
cho nao cho ho  na. Vay  ho phai  ay vi cac thu vat.  Va ngay trong
`  ´ ˆ ´  `
ngay ay Ma-ri ha sinh Chua Gie-su! Nhng, nh em co the thay, ngai

khoe lam.
´   ` ˘ ˆ ´ ˘ ´ ˆ ˆ 
Em co thay may ngi chan chien ti tham Chua Gie-su khong? Ho 
`
ˆ ˘

ngoai ong ban em e cham nom bay


ˆ ` ˆ ´ ´ ˜  
chien, va mot  anh sang rc  r chieu xuong
´ ` ˆ ˆ ´
khap chung quanh ho.  Ð o l a m ot  thi en s!
 ` ˘ ˆ ˆ
May ngi chan chien s lam. Nhng thien
´ ´ ´ ´ ` `
s noi: ‘Ch s chi! Ta co tin mng nay cho
´ ˆ ´  ` ´
cac ngi. Hom nay co Ðang Christ la Chua
 ˆ ` ˜ ´ ˆ ´
sinh ra tai  Bet-le-hem. Ngai se cu dan! Cac
˜ ˘ ˆ   ˘
ngi se gap  mot  con tre quan khan nam
´  ` ` ´
ˆ
trong mang co’! Thınh lınh co nhieu thien
´  `  ´ ´ `
s en va khi s ngi  khen Ðc Chua Tri.
ˆ ˆ ´  ` ˘ ˆ  
Vay  lap  tc may ngi chan chien hoi ha i
` ´ ˆ ` ˆ ` ` ˜ ˘
tım Chua Gie-su, va bay gi thı ho a gap 
`
ngai.
´  ´ ˆ ˘ ˆ
Em co biet tai  sao Chua Gie-su lai  ac  biet 
  ˆ ´  ˆ ` `
en the khong? Em co biet that  ra thı ngai
` ˆ ˜ ´ ˆ ˆ
la ai khong? Hay nh lai,  trong cau chuyen 
´   ´ ` ´ ´ ´

th nhat cua sach nay chung ta co noi ve



`  ´ ´ ` 
Con au long cua Ðc Chua Tri. Con ay
` ˆ ´ ´ ˆ ˆ
lam viec  chung vi Ðc Gie-h o-va e tao  ra
`  ` ˆ ´  ´ ˆ
tri at va moi  vat  khac. Ay, Chua Gie-su
´ ` ` ´
chınh la ngi Con o!
´ ´ ˆ ˆ 
Ðung, Ðc Gie-ho-va em s song Con
` ` ` ´ ` ´ ˆ ´
 
Ngai e vao trong long Ma-ri. Tc thi co mot  em be bat au nay n
` `  ´ ´ ´ ´ ˆ ` ´
trong long ba giong nh cac em be khac ln len trong long me chung.
´ ` ` ´ ´ `  ` ´ ˆ
Nhng em be nay la Con Ðc Chua Tri. Cuoi cung Chua Gie-su sinh ra
ˆ ´
 ˆ ˆ ˆ ` ´ ´
trong mot  cai chuong tai  Bet-le-hem ay. Bay gi em co the hieu ly do
´ ˆ ´ ´  ´ `
tai
 sao cac thien s sung sng nh the khi c  d ip noi cho ngi ta
 ` ´ ˆ ˜  ˆ
biet la Chua Gie-su a sinh ra, phai khong? Lu-ca 2:1-20.
˜ `
NHNG
ˆ NG  I Ð` C
 86

NGOI SAO DAN ÐNG


´ `  ˆ ´ ´ ` ˆ ˜ ` `
M CO nhın thay ngoi sao sang choi ma mot  trong nhng ngi an
E
sao hien
ˆ
ˆ
`

 
ong nay ang chı tro khong? Khi ho ri thanh Gie-ru-sa-lem, ngoi
` `
ˆ
`
 ra. May ngi nay t Ðong Phng en, va ho nghien cu cac
ˆ
`

`
`
ˆ
ˆ ´ ´
ˆ

ˆ ˆ ´ ` ´ ˆ `
ngoi sao. Ho tin rang ngoi sao mi nay a ho ti mot  ngi quan
` ´
trong
 nao o.
˜ ` ` ´ ` ˆ   `
Khi nhng ngi nay ti thanh Gie-ru-sa-lem, ho hoi: ‘Con tre ma
` ˜ ` ` ´  ˆ ´ ` ˆ ´ ˆ
sau nay se lam vua ngi Do Thai  au?’ “Do Thai” la mot  cai ten
´  ˆ ˆ ˜ ` ´ ´ ´ ˆ  ˆ
khac e chı dan Y-s-ra-en. Nhng ngi o noi: ‘Chung toi thay ngoi
´

´ ˆ `  ˆ ˆ ` ´ ˆ
sao bao ve con tre hoi chung toi con  ben Ðong Phng, va chung toi
 ` `
en e th lay  ngai’.
ˆ  ` ` ˆ ´

Khi He-rot la vua ang cai tr i tai  ˆ thanh Gie-ru-sa-lem nghe noi ve
ˆ ` ˆ ˆ   ˆ  ´ ˆ ´
chuyen  nay ong ta am ra boi roi. Ong khong muon co mot  vua khac
 ˆ ˆ ˆ  
  `
chiem ngoi. Vay  He-rot goi  may thay te le ca va
 ˆ ´ ´ ˜ ˆ
hoi: ‘Ong vua c  ha trc se sinh ra tai  au
ˆ ´ ´   ˆ
vay?’ Ho ap: ‘Kinh Thanh bao tai  Bet-le-hem’.
ˆ ˆ   ` ` ˆ
Vay  He-rot goi  may ngi t Ðong Phng
` ´ ´ ˜ ` ´ ´
sang, va noi: ‘Cac ngi hay tım a be i. Khi
`
´ ˜  ˜
tım ra roi, cac ngi hay cho ta biet. Ta cung
 ` ` ˜ ˆ `
muon i th lay  ngai na’. Nhng, that  ra thı
ˆ   ` ´ ˘ 
He-rot muon tım ra em be ang  giet i!

ˆ `  ˆ ´
Roi ngoi sao dan ng may ong kia ti
`  ˆ ` ˆ `
thanh Bet-le-hem, va ngoi sao dng lai  tai  cho
´   ˆ ´ ` `
em be . Khi may ong o vao trong nha, ho
 ` ´ ˆ  `
thay Ma-ri va em be Gie-su. Ho lay qua ra
 ´ ˆ ´ ´
e bieu cho Chua Gie-su. Nhng sau o Ðc
ˆ ˆ  ´ ˜ ˆ ´ ˆ
Gie-ho-va canh bao nhng ong o trong mot 
 ` `  ˘ ˆ  ˆ
giac m la ng tr lai  gap  He-rot. Vay  ho i
` ´ 
´
ng khac tr ve x ho. 
ˆ   ˆ  ˆ
Khi He-rot hay c  rang may ong  Ðong
˜ 
ˆ ˆ ˆ ˆ
Phng a bo ra ve, ong ta gian  lam. Vay  ong
ˆ    ´   ˆ
ra lenh  giet het may a con trai  Bet-le-hem
`   ´ ˆ ˆ ´
t hai tuoi tr xuong. Nhng Ðc Gie-ho-va bao
´ ˆ ´  ˆ  `
trc cho Gio-sep biet trong mot  giac m, va
ˆ ´ ` ´ ˆ ´ ˆ ´
Gio-sep em gia ınh sang x E-dıp-to. Sau o,
ˆ ´ ˆ  
ˆ
khi Gio-sep hay tin He-rot chet roi, ong dan
` ´ ˆ
`  ´ ˆ `
Ma-ri va Chua Gie-su ve nha  Na-xa-ret. Ðay la
´ ˆ ´ ˆ
ni Chua Gie-su ln len.
˜ ˜  ˆ ´
Theo em nghı, ai a khien cho ngoi sao mi
´ ˆ ˜ ´  ˆ ´
o hien  ra? Hay nh lai,  may ong kia i ti
` ˆ ´ ˆ 
thanh Gie-ru-sa-lem trc tien, sau khi thay
ˆ    ´
ngoi sao. Sa-tan Ma-quı muon giet Con Ðc
´ ` `  ˆ 
Chua Tri, va han biet rang Vua He-rot tai 
ˆ ˜ ` ´  ` ˆ
Gie-ru-sa-lem se tım cach giet ngai. Vay  Sa-tan
 `  ˜  ˆ   ´
han la ke a khien cho ngoi sao ay chieu sang.
ˆ
Ma-thi- 2:1-23; Mi-che 5:1.
´ ˆ ´ 
CHUA GIE-SU LUC NH
` O 87

TRONG ÐEN TH


˜ ` ´ ˆ ´ ˜ ` ´ ` `
H AY nhın em trai ang noi chuyen
thay day

`
em trai la Chua Gie-su. Ngai a ln len kha nhieu. Bay gi ngai c

´
 ao trong
ˆ
 en

`
th
`

˜ ´
Ð c
´
 vi nhng ngi ln tuoi nay. Ho la
Ch
ˆ
ua
´
Tr
´
i
`
t ai 

th anh
`
ˆ
Gi
`
ˆ
e-ru-sa-lem.
`
V
`
a
 12

tuoi.

ˆ  ´ ˆ 

´
May thay day  ao  ngac  nhien lam khi thay Chua Gie-su biet nhieu ve Ðc
´ ` ` ´
´ ˆ ´
Chua Tri va cac ieu ghi trong Kinh Thanh. Nhng tai  sao kh ong co
ˆ ´ `  ˆ ˜ ˆ
´ ˜
Gio-sep va Ma-ri  ay na? Ho au roi? Chung ta hay xem sao.
˘ ˆ ´ `  ` ˆ ˘ ˆ
Moi nam Gio-sep a gia ınh en thanh Gie-ru-sa-lem d le ac  biet  goi 
` ` ´ ´ ˆ ` ˆ 
la Le Vt  Qua. T Na-xa-ret ti Gie-ru-sa-lem la mot  chuyen i xa lam.
ˆ ´ ` ˜ ˆ ´ 
` ´ ˆ ´ ´
Khong ai co xe hi, va cung khong co xe la. Hoi thi o ho khong co cac
ˆ `
ˆ ` ˆ ` ` ` ` ´
phng tien  nay. Phan ong ngi ta i bo,  va ho i chng ba ngay thı ti
` ˆ
thanh Gie-ru-sa-lem.
´  ` ` ˆ ´ ˆ ˆ ´ ˆ ´ `
Luc bay gi gia ınh Gio-sep ong con lam. Vay  Chua Gie-su co em trai va
´ 
´ 
˘ ˆ ´ ` ´
em gai nho can c  coi s oc. Th e r oi n am nay Gi o-s ep v a Ma-ri d an c ac con
ˆ ` 
`  ´  ´ ˆ
len ng xa tr ve nha  Na-xa-ret. Ho tng rang Chua Gie-su i chung
´  ` ` ˆ ` `
vi may ngi ban  i ng. Nhng khi i c  mot  ngay ho dng lai,  ho
ˆ ` ´ ˆ ` ` ´ ` ` `
khong tım c  Chua Gie-su. Ho tım ngai trong am ba con va ban  be,
` ˆ ´ ´ ˆ  ` ` `
nhng ngai khong co trong o. Vay  ho tr lai  tım ngai trong thanh
ˆ
Gie-ru-sa-lem.
 ` `  ´ ˆ  ˆ ´ 
`
Cuoi cung ho tım thay Chua Gie-su  ay vi may thay day  ao.  Ngai lang
´ ` ˘ ˆ  ` `
ˆ  ´ ˆ
nghe ho noi va at  cau hoi. Va moi  ngi eu ngac  nhien thay Chua Gie-su
ˆ ` ´   `
khon ngoan lam sao. Nhng Ma-ri lai  noi: ‘Con i, tai  sao con c x the nay
´ ˜ `  ´
vi ba me?  Ba me a lo lang i tım con het sc’.
´ ˆ ´   ` ` ˆ
Chua Gie-su ap: ‘Tai  sao ba me phai i kiem con lam gı? Ba me khong
   `
biet rang con phai  trong nha Cha con hay sao?’
´ ´ ˆ ´  ` ` ´ 
´ ´ `
Ðung, Chua Gie-su thıch  ni nao ngai co the hoc  biet ve Ð c Chua Tri.
´ ˜ ˆ ´  ˜ ˆ  ˆ ˆ `
Chung ta cung nen co cam nghı nh vay,  phai khong?  que nha tai 
´ ´ ˆ ˆ
`  ` `
Na-xa-ret, Chua Gie-su van i hoi  hop  moi tuan e th phng.  Bi vı ngai
ˆ ˆ ´ ´ `

´
luon luon chu y nghe, ngai hoc  c  nhieu ieu ghi trong Kinh Thanh.
´ ˜   ´ ˆ ` `
Chung ta hay to ra giong nh Chua Gie-su va noi gng ngai.
Lu-ca 2:41-52; Ma-thi- 13:53-56.
˘ ` ´ ˆ
GIANG LAM ´ BAP ˆ TEM 88

CHO CHUA GIE-SU


˜
ˆ  ´ ˆ
` ` ˆ
H `
AY xem con chim bo cau bay xuong phıa tren au ngi an ong
`
 ˆ
ˆ
`
`
˘
`
ngi ke ben la Giang. Chung ta a hoc
´
nay. Ong nay la Chua Gie-su. Bay gi ngai c
´
ˆ
˜
ˆ
bi et
`

 oi
ˆ
`
ch ut
´
v e
`
 chng 30 tuoi. Va

ˆ
ong r

oi. Em

c on
`
`
 ˆ
´ ˘ ` ` ` ´ ` ´ `
nh khi Ma-ri i tham ngi ba con la E-li-sa-bet va a con trong long
` ˆ ´  ˆ ` ˜ ˆ ´ ´  ` ˘
ba E-li-sa-bet nhay len mng r khong? Ða be cha sinh ra ay la Giang.
ˆ ` ` ˘ ` ´ ˆ ` ` ˆ
Nhng bay gi thı Giang va Chua Gie-su lam gı ay?
˘ ` ´ ˆ ` ´ ˆ  ´
Giang va mi nhan  chım Chua Gie-su xuong nc
ˆ ˆ ˆ ` ´ ` ´ ˆ ˆ `
Song Gio-anh. Ðay la cach lam bap tem cho mot  ngi.
´  ` ´ ˆ `  ´ `

Trc het, ngi o c  nhan  chım xuong nc, va roi


˜ ˆ  ` ˘ `  `
c   len tr lai.  Vı Giang lam nh the cho ngi ta,
ˆ ˆ ` ˘ ´ ´ ´ ˘ ` ` ´ ˆ
nen ong c  goi  la Giang Bap-tıt, tc Giang ngi lam bap tem. Nhng
˘ ` ´ ˆ ´ ˆ
tai  sao Giang lam bap tem cho Chua Gie-su?
˘ `  ` ´ ´ ˆ   ˘ ` ´ ˆ
Giang lam the vı chınh Chua Gie-su en bao Giang lam bap tem cho
` ˘ ` ´ ˆ ˜ `  `   ˆ
ngai. Giang lam bap tem cho nhng ngi muon bay to rang ho hoi han 

´ ˆ ´ ˜ ` ´ ˆ ´ ` ` ˆ ´
ve cac chuyen  ac ho a lam. Nhng Chua Gie-su co bao gi lam chuyen  ac
  ˆ ˆ ˆ ´ ˆ ˆ ` ˆ `
e phai hoi han  khong? Khong, Chua Gie-su khong bao gi pham  toi,  vı
` ` ´ ´ ` ` ˆ `  ˆ `  ˘ `
ngai la Con Ðc Chua Tri t tren tri xuong. Vay  ngai bao Giang lam
´ ˆ ` ` ˆ ´ ´ ´ ˜ ` ´ ` ˆ
bap tem cho ngai vı mot  ly do khac. Chung ta hay xem vı ly do nao ay.
´ ´ ˆ  ˆ ˘ ˘ ` ` ˆ ˆ
Trc khi Chua Gie-su en ay gap  Giang, ngai lam th moc.  Th moc 
` ˆ ` `
ˆ `  ` ˘

la mot  ngi lam ra o vat  bang go, nh ban, ghe va bang e ngoi. Chong
` ` ˆ ´ ` ˆ ` ˆ
` ´ ˆ
ba Ma-ri la Gio-sep la th moc  va ong day  nghe nay cho Chua Gie-su.
´ ˆ ˆ ˆ `  ´  ` ˆ
Nhng Ðc Gie-ho-va khong sai Con Ngai xuong trai at e lam th moc. 
` ´ ˆ ˆ ˆ ˆ ˘ ˆ ` ` ˆ ` ˜
Ngai giao cho Chua Gie-su mot  cong viec  ac  biet  e lam, va bay gi a
 ´ ´ ˆ  ` ˆ  ˆ ´  ˆ `
en luc Chua Gie-su khi s lam viec  ay. Vay  e chng to rang bay gi
` ` ˆ ` ´  ` ´ ˆ  ˘ `
ngai ra trınh dien  e lam y muon Cha ngai, Chua Gie-su bao Giang lam
´ ˆ ` ´ ´ ` ´ ` `
ˆ ` ˆ
bap tem cho ngai. Ðc Chua Tri co hai long ve chuyen  nay khong?
´ ` ´ ˆ
ˆ  ´ ´  ` ` ´
Co, vı sau khi Chua Gie-su troi len khoi nc, co tieng t tri phan:
` ` ` `
` ` `
` 
‘Nay la Con ta, ta hai long ve Con’. Ngoai ra, dng nh la bau tri m
`
ˆ `  ˆ ˆ ´ ˆ ´ ˆ
ra va chim bo cau nay bay xuong au  tren Chua Gie-su. Nhng o khong
 `
ˆ ˆ ˆ ´  
ˆ ˆ ˆ `
phai la chim bo cau that  au. No chı giong chim bo cau thoi. That  ra thı
´ ` ´  ´ ´ `
o la thanh linh cua Ðc Chua Tri.
ˆ ` ´ ˆ  ˜
ˆ `  ˆ
Bay gi Chua Gie-su phai suy nghı nhieu lam, vay  ngai i en mot  ni
 `  ˘ ` ´  ´
vang ve trong 40 ngay. Sa-tan en gap  ngai tai  o. Sa-tan th Chua
ˆ
  ` ` ˆ ´ ´ ´ `
Gie-su ba lan e co khien ngai lam ngc  lai  luat  phap Ðc Chua Tri.
´ ˆ  ˆ ˆ
Nhng Chua Gie-su nhat  inh khong pham  luat. 
´ ´ ˆ
` ˘ ` `  ` ´ ˆ

Sau o, Chua Gie-su i ve va gap  vai ngi tr thanh cac mon o

ˆ  ` ´ ˜ ` ` ˆ ` ˆ
au tien cua ngai, tc nhng ngi theo ngai. Ten ho la Anh-re,
˜ ´ ˆ ` ˆ ´ ` ˆ ˜ ´ ˆ `
Phi-e-r (cung co ten la Si-mon), Phi-lıp va Na-tha-na-en (cung co ten la
ˆ ˆ ´ ˆ ` ´ ˆ
´ ` 

Ba-the-le-my). Chua Gie-su va cac mon o mi nay ra i en mien


ˆ  ˆ ` ˆ ` ` ˆ  ˆ
Ga-li-le.  Ga-li-le ho dng chan tai  thanh Ca-na la que cua Na-tha-na-en.
 ´ ´ ˆ ˆ ˆ ´ ` ` ` ´
ˆ
 o Chua Gie-su i d mot  tiec  ci linh ınh, va lam phep la au tien.
 ´ ` ˆ `  ´ `
Em biet phep la gı khong? Ngai bien nc thanh ru. 
´ ˘
Ma-thi- 3:13-17; 4:1-11; 13:55; Mac 6:3; Giang 1:29-51; 2:1-12.
´ ˆ  `
CHUA GIE-SU D ON
 SACH
 ÐEN TH 89
´ ˆ ˆ ˆ ´  ˆ ˆ ˜  ˆ ´ 
HUA GIE-SU ay trong co ve that gian d, phai khong? Em co biet
C
tai
` ˆ
 sao ngai gian
ˆ ´ `
 khong? Ðo la tai
`  ` 

 vı may ngi kia  trong en


` ´ ´ `   `

th Ðc Chua Tri to ra tham lam lam. Ho co lam c  nhieu tien, li 
˜ `  ˆ ` ´ ´ `
dung  nhng ngi en ay th phng  Ðc Chua Tri.
´   ` ˆ `
ˆ ˆ  `
Em co thay may con bo t, chien va bo cau khong? Ðay, ngi ta
ˆ ´ ´ ˆ
`  ˆ ´ `
buon ban thu vat  ngay trong en th. Em biet tai  sao khong? Ly do la
` ˆ ˆ
´ ´ ˆ ` ˆ `  ´
vı dan Y-s-ra-en can co thu vat  va chim e dang lam cua-le cho Ðc
´ `
Chua Tri.
ˆ ´ ´ ` ´ ˆ ` ˆ `
Luat  Ðc Chua Tri noi rang khi mot  ngi Y-s-ra-en lam loi,
` ´ ˆ ˆ ˆ ´ ´ ` ` ˜ ´  ´
ngi o nen dang le vat  cho Ðc Chua Tri. Va cung co may dip  khac
` ˆ ˆ  ˆ ˆ ˜ ˆ ` ˆ
ma dan Y-s-ra-en phai dang le vat  na. Nhng mot  ngi Y-s-ra-en
´ ` ˆ ` ´ ˆ ´ ´ `
co the tım au ra chim va thu e dang cho Ðc Chua Tri?
ˆ  ` ˆ ´  ` ´  `
ˆ ´
Mot  so ngi Y-s-ra-en co san chim va thu  nha roi. Vay  ho co
ˆ ´ ´ 
` ˆ ˆ ´ ˆ
the dang cac thu ay. Nhng nhieu ngi Y-s-ra-en lai  khong co nuoi
´ ˆ ˘ ` ˜ ` ´ `  `
thu vat  hoac  chim. Va nhng ngi khac thı lai  song xa thanh
ˆ  ˆ ´ ˆ  ˆ
` ˆ
Gie-ru-sa-lem en noi khong the dat thu vat  cua ho len en th. Vay 
`  ˆ ´ ˘ `
 `
ngi ta en ay mua thu hoac  chim ma ho can. Nhng may ngi
ˆ ´ `   ´

˘ `
buon ban kia bat ngi ta phai tra qua nhieu tien. Ho an gian ngi ta.
` ˆ ˆ ´ ` ` `
` ´
Ngoai ra, ho khong nen ban hang ngay trong ni nay la en th Ðc
´ `
Chua Tri.
´ ` ´  ´ ˆ ˆ ˆ ` ˆ  ´ `
Ðo la ly do khien cho Chua Gie-su gian.  Vay  ngai lat  o may cai ban
 ´ `  ` ´
˘ ´ `
cua cac ngi kia xuong lam o thao tien bac  ho vang ra t tung. Ngoai
` ˜  ˆ `   ´ ˆ 
`
ra, ngai cung lay day lam roi e uoi het thay thu vat  ra khoi en th.
` ˆ   ˆ ´
ˆ ˜ ´  ˆ
Ngai ra lenh  cho may ke buon ban bo cau: ‘Hay em chung ra khoi ay!
´ ˆ  `  ` `

Cac ngi khong c  bien nha cua Cha ta thanh cho e lam tien’.
ˆ  ˆ
 ´ ˆ ´ ˘
` ˆ
Mot  so mon o cua Chua Gie-su co mat  trong en th tai  Gie-ru-
´ ` ˆ 
´ ˆ `

sa-lem vi ngai. Ho ngac  nhien thay ieu Chua Gie-su ang lam. Roi ho
´ ´ ´ ´  ´ ´ `
nh lai  trong Kinh Thanh co cho noi en Con Ðc Chua Tri nh sau:
` ˆ `  ´ ´ ` ` `   
‘Vı yeu nha cua Ðc Chua Tri ma ngai thay nh bi la ot trong
`
ngi’.
´ ˆ  ˆ ˘
Trong khi Chua Gie-su  tai  Gie-ru-sa-lem ang  d Le Vt  Qua,
` `
´ ´ ´ ˆ `
ˆ ` ˆ
ngai lam nhieu phep la.  Sau o, Chua Gie-su ri mien Giu-e va len
` 

ˆ ` ` ˘

ng tr ve mien Ga-li-le. Nhng doc  ng, ngai bang qua mien
´ ˜ ˆ `   ´
Sa-ma-ri. Chung ta hay xem chuyen  gı xay ra  cho o.
˘
Giang 2:13-25; 4:3, 4.
´ ˆ ´
N
` OI CHUY
` ` EN
 ˆ VI 
90

NGI ÐAN BA BEN GIENG


´ ˆ `  ˆ ˆ ´   ´
HUA GIE-SU dng lai  nghı met  canh mot  cai gieng  Sa-ma-ri. Cac
C ˆ

mon o ngai i vao lang mua o an. Ngi an ba ma Chua Gie-su
´ ˆ
`
ˆ
`

`
 ´

˘


´
`
`
`
´ ´
`
`
` ´
`
ˆ
ang noi chuyen  ay en gieng muc nc. Ngai noi vi ba: ‘Xin ba cho
ˆ  ´
toi uong nc’.
ˆ ` ` ` ˆ  ´ ´  ˆ ´
Viec  nay lam ba kia ngac  nhien het sc. Em co biet tai  sao khong? Ðo
` ` ´ ˆ ` ` ´ ` ` ` ` `
la vı Chua Gie-su la ngi Do Thai, con ba kia la ngi Sa-ma-ri. Va

ˆ ` ´ ˆ ´ ` ` ˆ
phan ong ngi Do Thai khong thıch ngi Sa-ma-ri. Ho lai  con khong
 ´ ˆ ´  ` ˜ ´ ˆ ` ˆ
muon noi chuyen  vi may ngi kia na! Nhng Chua Gie-su thı yeu
  ` ˆ ` ´  ` 
thng tat ca moi  hang  ngi. Vay  ngai noi: ‘Neu ba biet c  ai ang
`  ´ ` ´ ` ˜ ` `  ´
xin ba cho uong nc, thı chınh ba chac se xin ngi cho ba uong nc

s song’.
` ´ ˆ  ` ˆ ` ˆ ` ˆ ´
Ba kia noi: ‘Tha ong, gieng nay sau lam, con ong thı khong co c 
ˆ ´ ` ˜  ` ˆ ´ ˆ ´  ´
mot  cai thung na. The thı ong muc au ra nc s song o?’
´ ˆ  ´  `  ´  ` ` ˜ 
Chua Gie-su giai thıch: ‘Neu ba uong nc gieng nay, ba se lai  thay
´ ˜ ´ ˆ ´  ˆ `  ` `
khat na. Nhng nc toi cho co the khien mot  ngi song i i’.
` ´ ˆ ˆ ˆ  ´ ´
ˆ ˜
Ba kia noi: ‘Tha ong, xin ong cho toi uong nc o i. Roi toi se
ˆ ` ´ ˜ ` ˆ ˜   ´ ˆ ´ ´ ˜
khong bao gi khat na. Va toi se chang phai ti ay muc nc na’.
`  ´ ˆ ´
´ ˆ ˜
Ba kia tng Chua Gie-su noi ve nc that  s theo nghıa en. Nhng
` ´ ˆ  ˜ ˆ
´ ´ ` ` ´ ` ˜ ˆ
ngai noi lien quan en le that  ve Ðc Chua Tri va Nc Tri. Le that 
`  ´  ´  ´  ` `
nay giong nh nc s song. Nc ay co the ban s song i i cho
ˆ `
mot  ngi.
ˆ ` ´ ˆ ´ ´ ` ` ˜

` ˆ
Bay gi Chua Gie-su noi vi ba kia: ‘Ba hay ve goi  chong ba lai  ay
´ `
vi ba’.
` ´ ˆ ˆ ´

Ba ap: ‘Toi khong co chong’.


´ ˆ ´ ` ´ ´ ´ ` ˜ ´ ˘ `

Chua Gie-su noi: ‘Ba noi ung o. Nhng ba a co nam i chong roi,
` ` ` ˆ ˆ  ´ ` ˆ  `
`
va ngi an ong hien  ang  vi ba khong phai la chong ba’.
` ˆ
´
´  ` ´ ˆ 
Ba kia ngac  nhien, moi  ieu o eu ung ca. Lam sao Chua Gie-su biet
  ˆ ` ´ ` ´ ˆ `  ` ´ ´ `
het may chuyen  nay? Ðung, vı Chua Gie-su la ang ma Ðc Chua Tri
´ ˜  ` ` ˜ ´ ˆ  ` `
ha se sai xuong, va Ngai a ban cho Chua Gie-su s hieu biet nay. Va
´ ´ ´ ˆ
´ ˆ
´ ` ˆ  `
luc o cac mon o Chua Gie-su ve ti ni, va ho ngac  nhien thay ngai
´ ˆ ´ ˆ ` ` `
ang noi chuyen  vi mot  ngi an ba Sa-ma-ri.
 ˆ ˆ ` ´
` ˆ ` ´
Ca cau chuyen  nay day  chung ta ieu gı? Chuyen  nay cho chung ta
 ´ ˆ  ˜   ´ `   ˆ `
thay rang Chua Gie-su oi ai t te vi ngi cua moi  chung toc.  Va
´ ˜ ˆ `  ´ ˆ ˆ ˜ ˆ  `
chung ta cung nen lam the. Chung ta khong nen nghı rang mot  so ngi
`   ` ˆ ˆ  ˆ ` ´ ´
la xau chı vı ho thuoc  mot  chung toc  nao o. Chua
ˆ    `  ˜ ˆ
Gie-su muon tat ca moi  ngi biet c  le that  dan
  ` ` ` ´ ˜ ˆ  ´
en s song i i. Va chung ta cung nen muon giup
` ´  ˜ ˆ ˜
ngi khac hoc  biet le that  na.
˘
Giang 4:5-43; 17:3.
´ ˆ
 CH UA GIE-SU
ˆ ´
91

GIANG DAY  TREN NUI


˜ ´ ˆ
ˆ `   ˜
H ` ` ´
AY xem Chua Gie-su ngoi ay. Ngai ang day
`
ngi nay tren mot
ngai la cac mon o. Ngai a chon
`
ˆ

ˆ ˆ `
 sn nui tai
` ˜
´ ˆ
 Ga-li-le. Nhng ngi ngoi canh
`
˜
 do tat ca nhng

`
`
´

´

´
 12 ngi trong ho lam s o. Cac s

` ˆ
˘ ˆ  ´ ˆ ´  ˆ  ˆ
o la mon o ac  biet  cua Chua Gie-su. Em co biet ten cua ho khong?
´ ` ˆ ` ˆ ` ` ˆ
` ´ `
Co ngi ten la Si-mon Phi-e-r va em la Anh-re. Roi thı co Gia-c va
˘ ˜ ` ˆ ˜ ˆ ´
´ ˜ ˆ ` ˆ
Giang cung la anh em ruot  na. Mot  s o khac cung ten Gia-c, va mot 
` ´ ˜ ˜ ˆ ` ˆ ´ ´
ˆ ` ˆ `
ngi khac na cung ten la Si-mon. Co hai s o ten la Giu-a. Mot  la
´  ` ˜ ´ ˆ ` ˆ
` ´
Giu-a Ich-ca-ri-ot, va Giu-a kia cung co ten la Tha-e. Roi thı co
´ ˆ ˜ ´ ˆ ` ˆ ˆ ` ˆ
Phi-lıp, Na-tha-na-en (cung co ten la Ba-the-le-my), Ma-thi- va Tho-ma.

´ ˆ  
´
Sau khi i Sa-ma-ri tr ve, Chua Gie-su khi s rao giang lan th
 ´ `
 ´  ´ ` ` ` ˆ ´ ` ˆ
nhat: ‘Nc Tri gan en’. Em co biet Nc Tri la gı khong? Ðo la mot 
´  ˆ  ´ ´ ` ´ ˆ ` ´ ´ `
chınh phu that  s cua Ðc Chua Tri. Chua Gie-su la vua nc o. Ngai
˜ ` ˆ ` ` ` ` ˆ   ´  ˜
se cai tr i t tren tri va em lai  hoa bınh tren at. Ca trai at se c 
´ ´ ´ `  ` ˆ `
Nc Ðc Chua Tri bien oi thanh mot   ia ang xinh ep. 
 ˆ ´ ˆ ˆ ´
´ ` ` 
 ay Chua Gie-su ang day  dan chung ve Nc Tri. Ngai giai
´ ´ ˆ
ˆ
´  ˆ
thıch: ‘Cac ngi nen cau nguyen  nh vay: Lay  Cha chung con  tren
` ˆ ´ ´  ´
tri, xin cho danh Cha c  ton kınh. Xin cho Nc Cha en. Xin cho y
 ` ˆ  ˜ ˆ `
` ´
muon Cha thanh tu  tren at, cung nh tren tri’. Nhieu ngi goi  o
` `
ˆ  ´ ` ´ ` ´ `
la ‘Li cau nguyen  cua Chua’. Ngi khac thı goi  o la ‘Kinh Lay  Cha’.
´ ˆ ` ˆ `
ˆ ` ˆ
Em co the oc  thuoc  long nguyen li cau nguyen  nay khong?
´ ˆ ˜ ˆ ´ ´ ´ ˆ   ´
Chua Gie-su cung day  dan chung cach thc ho nen oi x vi nhau.
` ´ ´ ˜ ` ` ´
` ´ 
Ngai noi: ‘Cac ngi hay lam cho ngi khac ieu ma cac ngi muon
` ´  ` ´     ´ 
ho lam cho cac ngi’. Em muon ngi khac oi x t te vi em, phai
ˆ ˆ ´ ˆ ´ ` ´ ˆ     ´ `
khong? Vay,  Chua Gie-su noi la chung ta nen oi x t te vi ngi
´ `
`  ` ˆ   ` ˆ
khac. Khi moi  ngi eu lam the trong  ia ang tren at han la tuyet 
ˆ  ˆ
dieu  lam, phai khong?

Ma-thi- chng 5 en 7; 10:1-4.
´ ˆ `
CH`UA GIE-SU
  L AM 92

NGI CHET SONG LAI 


´ ´ `  ˆ ´ ˆ `
B 
E GAI ma em thay ay c
´  ˆ
me em ng ke ben. Em biet tai
ˆ ´
the khong? Chung ta hay xem.
˜
 12 tuoi. Chua Gie-su nam tay em va cha
 ˆ ´ 
 sao ho trong co ve sung sng en
´ 

´ ` ˆ ` ´ ˆ ` ˆ `
Cha em gai la mot  ngi co  ia v i quan trong  ten la Giai-ru. Mot  ngay
´ ˆ ˆ ` ˘ ˆ ` ˆ 
no con gai ong b i benh,  va c  at  nam tren ging. Em khong thay
 ` ˆ ` ` ˘ ˆ ` ˆ 
khoe hn, ma benh  ngay cang nang  them. Giai-ru va v ong rat lo lang,
`  ´ ´ ˜   ` ´  
vı ho thay con gai co le sap chet mat. Em la a con duy nhat cua ho. 
ˆ ` ´ ˆ ˆ ´ ´
´ ´ ` ´
Vay  Giai-ru i tım Chua Gie-su. Ong co nghe noi ve cac phep la ma Chua
ˆ `
Gie-su lam.
˘ ´ ˆ ´ ` ˆ ˆ ˆ `
Khi Giai-ru gap  c  Chua Gie-su, co oan dan ong vay quanh ngai.
ˆ ´ ˆ ` ` ´ ˆ ´
Nhng Giai-ru chen xuyen qua am ong va quı mop  diˆ chan Chua
ˆ ˆ ´
ˆ ´ ´ ˘ `
Gie-su. Ong noi: ‘Tha thay, toi co con gai au nang  lam’. Ong van nai:

 ˜ ` ˆ ´ ˆ ´ ` ˜ 
‘Xin thay en cha gium con toi’. Chua Gie-su noi ngai se en.
ˆ ` ` ` ˆ ˆ ´  ˘ 
Khi ho ang i tren ng thı oan dan ong c chen lan ang  en

` ˆ ´ ˆ ` `  `
gan ngai hn. Bong nhien Chua Gie-su dng lai.  Ngai hoi: ‘Ai r ta
 ´ ˆ  
` ` ` ´ ˆ
the?’ Chua Gie-su cam thay quyen lc  t trong ngi ngai thoat ra, vay 
`  ´ ` ` ´ ˜ ` `  ´ ` ˆ `
ngai biet co ngi nao o a r ngai. Nhng ai ay? Ðo la mot  ngi
` ` ˆ  ˘ ` ˘ ` ˜  ´ ` ` ´ ´
an ba b i benh  rat nang  t 12 nam nay. Ba a tien ti va r ao Chua
ˆ `  ˆ
Gie-su, va het benh! 
ˆ `  ˆ  ´ ` ˆ ´  ´
Chuyen  nay khien Giai-ru them phan chı vı ong co the thay Chua
ˆ ˜ ` ˆ ´ ` `
´ `
Gie-su cha lanh benh  cach de dang lam sao. Nhng roi co ngi mang
 ˆ ´ ´ ˆ 
´ `

tin en cho ong, noi rang: ‘Con gai ong chet roi. Xin ch lam phien
´ ˆ ˜ ´ ˆ ´ ˆ ` ` 
Chua Gie-su chi na’. Chua Gie-su nghe thoang c  chuyen  nay va bao
ˆ ˆ ` ´ ˆ ˜ `
Giai-ru: ‘Khong sao, ong ng lo, con gai ong se bınh phuc’. 
 ` ´ ` ` ` ´ ´  
Cuoi cung, khi ho ti nha Giai-ru thı ngi ta khoc loc tham thiet
´ ˆ  ` ´ ˜ ´  ´  ˆ ´
lam. Nhng Chua Gie-su bao: ‘Ðng khoc na. Ða tre co chet au. No
  ` ˆ ` `  ´ ˆ `  ´
chı ngu ma thoi’. Nhng ho ci va che gieu Chua Gie-su, vı ho biet a
 ˜ 
tre a chet.

´ ˆ ´  ` `  ´ ´

Roi Chua Gie-su dan cha me a tre va ba ngi trong so cac s o
` ` ´  ` `  ˆ
vao phong a tre ang nam. Ngai nam tay em va bao rang: ‘Day  con!’
` ´  ´  ˆ
 ´ ˆ ` ´
Va em o song lai,  nh em co the thay ay. Roi em ay ng day  va bc
´ ` ´ ´ ´ ˆ
i! Ðo la ly do tai  sao cha me em sung sng qua oi nh vay. 
 ˆ  ` ` 
ˆ ´ ˆ ` 
Ðay khong phai la ngi chet au tien c  Chua Gie-su lam song lai. 
`
ˆ ` ´ ´  `  ˆ ` ´ 
Ngi au tien ma Kinh Thanh noi en la con trai cua mot  ba goa 
` ´ ´ ˆ ˜ ` ` 
thanh Na-in. Sau o, Chua Gie-su cung lam cho La-xa-r la anh cua
` ˆ 
`  ´ ˆ ´
Ma-ri va Ma-the chet roi ma c  song lai.  Khi Chua Gie-su cai tr i vi
´ ` ´ ´ ` ˆ ˆ ` ˜ ` ˆ
`
t cach la Vua do Ðc Chua Tri lap  len, ngai se lam that  nhieu ngi
  ´ ´ `

´  ˆ
chet song lai.  Chung ta co the vui mng ve ieu o, phai khong?
˘
Lu-ca 8:40-56; 7:11-17; Giang 11:17-44.
´ ˆ
CHUA  GIE-SU` ˘
93

CHO NHIEU NGI AN


´ ˆ ˆ   ˜  ˘ ´ ´ ` 
O MOT  chuyen  khung khiep a xay ra. Giang Bap-tıt va bi giet
C
c

chet. V vua la He-ro-ia khong thıch Giang. Va ba ta xui khien
`
`
´
ˆ ˆ

˘
ˆ ´ ˘ ` ` 

 vua sai ngi chem au Giang.


´ ˆ ` `
` ˆ ` ´
Khi Chua Gie-su hay tin nay, ngai buon lam. Ngai i mot  mınh ti
ˆ  ` ˆ ˆ ` ´ ˆ
mot  ni vang ve. Nhng oan dan ong i theo ngai. Khi Chua Gie-su
 ` ˆ ˆ ` ˆ ˆ ˆ ` ´ ´
´
thay oan dan ong, ngai toi  nghiep  ho.  Vay  ngai noi vi ho ve Nc
´ ´ ` ` ˜ ` ˜ ` ˆ  ˜
Ðc Chua Tri, va cha lanh cho nhng ngi benh   gia ho. 

 ˆ  ˆ

´ ˆ ` ´

Chieu toi hom ay mon o lai  gan Chua Gie-su va noi: ‘Tha thay,
` 
` 
 ˆ ´

tri toi roi, cho nay lai  vang ve. Xin thay bao dan chung ra ve i e ho
ˆ ´ `
˘
vo cac lang mua o an’.
´ ˆ ´ 

´ ˜
Chua Gie-su ap: ‘Ho chang can phai ra ve. Cac ngi hay cho ho
˘ ´ ´ ˆ  ´ ´ ˆ
an’. Quay sang Phi-lıp, Chua Gie-su hoi: ‘Chung ta co the mua au ra

˘   ` `
u o an cho het thay moi  ngi nay?’
´ ´

˘  `
Phi-lıp ap: ‘Tha thay, neu mua o an u cho moi  ngi, moi
`  ˆ ´ ´ ˆ ` ˜   ˆ 
ngi chı c  mot  chut xıu thoi thı cung phai ton khong biet bao
ˆ `
ˆ ´ ` ´ ˘ ´ ´ ` ´
nhieu la tien’. Anh-re noi: ‘Em trai nay co nam cai banh va hai con ca.
` ` `    `
Nhng lam gı ma u cho het thay moi  ngi c?’ 
´ ˆ ´ ˜  `
 ˜ 
`
Chua Gie-su noi: ‘Hay bao moi  ngi ngoi xuong bai co’. Roi ngai
´ ´ ´ `

˘ `   ´ `  
cam n Ðc Chua Tri ve o an, va khi s be banh ra tng mieng. Ke
 ˆ
´ ´ ` ´   ` ´ ´
en, mon o phat banh va ca cho het thay moi  ngi. Co ti 5.000
` ` ˆ `  ` ` ` `  
˘ ˆ `
ngi an ong, va ca ngan an ba va tre con. Ai nay eu an no ne. Va
ˆ
˘
˘ ` ` 

khi mon o i nhat  o an con tha, ho thu c  12 gio ay!
ˆ ` ´ ˆ  ˆ

˘
Bay gi Chua Gie-su bao mon o xuong thuyen bang qua Bien
ˆ ˆ ´ ´ ˆ ˆ ˜ ´  ` ´ ´ `
Ga-li-le. Ðem o co mot  tran  bao ln thoi en, va song bien anh vao

ˆ ˆ ` ˆ ˆ ˆ
˜

thuyen, nghieng ben nay nghieng ben kia. Mon o s hai lam. Roi, en
 ˆ  ´ ˆ ˘ ´ ´
´ ˜
na em ho thay co ai i tren mat  nc bc ve phıa ho.  Ho s hai la
ˆ ` ˆ   ´ `
len vı khong biet ho ang thay cai gı.
´ ˆ  ` ` ´ ˆ ˆ
Chua Gie-su bao: ‘Ðng s ma chi. Chınh ta ay’. Ho van khong the
ˆ ´ ´   ˆ ` ´ ´
tin c.  Vay  Phi-e-r noi: ‘Chua i, neu qua that  la chua, xin chua cho
ˆ ˆ ˘ ´  ` ´ ´ ˆ ´ ˜ ˆ
toi i tren mat  nc en cung chua i’. Chua Gie-su ap: ‘Hay lai  ay!’
´ 
` ˆ ˘ ´
ˆ ˆ
Phi-e-r bc ra khoi thuyen va i tren mat  nc! Roi ong am ra s
˜ `
`  ´ ˆ ´ ˆ
hai va bat au chım xuong, nhng Chua Gie-su cu ong.
´ ´ ˆ  ` ` ˘ ˜
` `
Sau o, Chua Gie-su lai  cho ca ngan ngi an na. Lan nay ngai
˜ ` ˘ `  ´  ´ ´ ` ˆ ´ ´
cung cho ngi ta an ma trong tay chı co bay cai banh va mot  ıt ca
 ` ˆ
˜ 
˘ ˆ ´ ˆ ˘ ´
nho. Va lai  mot  lan na ai nay eu an no ne. Chua Gie-su cham soc cho
ˆ ˆ ` ˆ ´  ˆ ` ´ ´ `
dan that  ky dieu  qua, phai khong? Khi ngai cai tri vi t cach la vua
´ ´ ` ˆ ` ´ ˜ ˆ ` 
do Ðc Chua Tri bo nhiem  thı chung ta se khong bao gi phai lo lang
` ˜  ˘
gı na ca! Ma-thi- 14:1-32; 15:29-38; Giang 6:1-21.
´ ˆ ˆ 
CHUA GIE-SU YEU TRE CON 94
˜ ` ´ ˆ  ˆ ` ` ˆ ´ ´
H 
AY nhın Chua Gie-su  ay, ngai choang tay om em be. Em co
´
the noi rang Chua Gie-su that
`
May ngi ng nhın la cac s o. Chua Gie-su noi gı vi ho ay?
´

`
´
` ´
ˆ
´

ˆ
 s quan tam en cac em nho.
´ ˆ
ˆ
´

` ´
´



´ ˜
Chung ta hay xem sao.
´ ˆ ` ´ ´
`
`  ´
˜
Chua Gie-su va cac s o va i xa ve. Doc  ng may s o cai
ˆ
´ ´ ˆ 
˜  `
lay nhau. Vay  ve ti ni Chua Gie-su hoi ho:  ‘Hoi nay  doc  ng
´ ˜
ˆ ` ˆ ˆ ` ´ ˆ 
cac ngi cai nhau ve chuyen  gı vay?’  That  ra thı Chua Gie-su biet
˜
`
`    ´
´ ´
ho cai nhau ve gı roi. Nhng ngai hoi th xem may s o co noi cho
`  ˆ
ngai biet khong.
 ´
ˆ  ` ` ` ˜
ˆ
May s o khong tra li, vı doc  ng ho cai nhau ve viec  ai trong
 ` ´  ` ´
 ` 
so ho la ln nhat. Vai s o muon c  xem la quan trong  hn may
` ´ ˆ ˜ ´  `   `
ngi kia. Chua Gie-su se noi the nao e cho ho biet rang muon lam
` ´  ` ˆ 
ngi ln nhat thı khong tot?
` ˆ ˆ  ` ´ ´ ˘ ´ ˆ

Ngai keu mot  em nho lai,  va e em ng trc mat  cac mon o.

`   ´ 
`  ´
Roi ngai bao ho:  ‘Ta muon cac ngi biet chac ieu nay. Neu cac
ˆ `  ˆ    ` ´
ngi khong thay oi va tr nen giong nh may em nho thı cac
˜ ˆ ` ` ´ ´ ´ ` ˆ 
ngi se khong bao gi vao c  Nc Ðc Chua Tri au. Ai tr
ˆ   ` ` ` ` ´  ´ `
nen giong nh em nho nay thı la ngi ln nhat trong Nc Tri’.
´  ´ ˆ ´  ˆ
Em co biet tai  sao Chua Gie-su noi nh the khong?
 `  ˆ ˜ ´ ˆ ` ´
May em con nho khong lo nghı ti chuyen  mınh ln hn hay quan
` ´ ˆ ´ ´
ˆ   
trong  hn ngi khac. Vay  cac s o nen hoc  to ra giong may em

ˆ ` ` ´ ˜ ` ´
nho ve phng dien  nay va ch cai nhau e xem ai la ln hay quan
trong. 
˜ ´ ˜
´ ´ ˆ  ` ˆ 
Cung co nhng lan khac Chua Gie-su cho thay ngai quan tam en
´  ´ ´ ´  `
  ´ ˘
cac em nho. It thang sau co may ngi bong con nho cua ho ti gap 
´ ˆ ´ ´
 ˘  ´ ˆ  ´
Chua Gie-su. Cac s o co ngan can ho.  Nhng Chua Gie-su bao cac
´
˜   ` ` `  ´ ` ´ ´
s o: ‘Hay e tre con en cung ta, va ng can chung, vı Nc Ðc
´ ` ˆ
˜ `  ´
´ ˆ
Chua Tri thuoc  ve nhng ngi giong nh chung’. Roi Chua Gie-su

 ˆ ` ´ ´ ´ ´  ´
bong may em len va ban phc cho. Em co thıch thu khi biet Chua
ˆ ˆ  ˆ ´
Gie-su yeu tre con khong? Ma-thi- 18:1-4; 19:13-15; Mac 9:33-37; 10:13-16.
´ 
CACH
 GI´ ANG D
ˆ AY
 95

CUA CHUA GIE-SU


ˆ ` ´ ˆ  ˆ `  ˆ ` ˆ
M ˆ
OT  ngˆ ay no Chua Gie-su bao mot
can.
ˆ
 Ong ta hoi Chua Gi
 ˆ
Gie-su biet ong kia nghı gı. Ong ta nghı rang chı co nhng ngi cung

˜ ` ˆ
´ ˆ
e-su: ‘Ai la ngi lan can
 ngi kia phai yeu ng

˜
` `
 ´
ˆ ˆ ˆ
 toi?’ A, Chua
˜
`
`
i lan

`
´

 ˆ ` ` ´ ` ´ ` ` ˆ ˆ ` ˆ ˆ
chung toc  va cung ao  vi mınh mi la ngi lan can  ma thoi. Vay 
´ ˜ ´ ˆ ´ ` ´ ˆ
chung ta hay xem Chua Gie-su noi gı vi ong ta.
ˆ ´ ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ `  `
Ðoi khi Chua Gie-su ke mot  cau chuyen  e day  do. Bay gi qua la
` `  ` ˆ ˆ ˆ
ˆ ` ´ ` ˆ
ngai lam the. Ngai ke mot  cau chuyen  ve mot  ngi Do Thai va mot 
` ´ ˜ 
`
ˆ ` ´
ngi Sa-ma-ri. Chung ta a hoc  biet roi la phan ong ngi Do Thai
ˆ ´ ` ˆ ˆ  ´ ˆ `  `
khong thıch ngi Sa-ma-ri. Cau chuyen  cua Chua Gie-su la the nay:
ˆ ` ´ ˆ ` ´ ˘ ` ` ` ˆ
Mot  ngay no co mot  ngi Do Thai kia bang qua ng eo t tren
´  ` ˆ ˆ ´ ˆ ˆ `
nui dan xuong thanh Gie-ri-co. Nhng bon  cp xong ra chan  ng
ˆ ´ ´
ˆ ` ´ ˆ 

ong. Chung cp tien ong va anh ong en gan chet.
´ ˆ
 ´ `  ˆ 
Sau o, mot  thay te le Do Thai i ngang qua ng ay. Ong ta thay
` ´ ˜ ˆ ˜ ` ` ` ˆ  ˘
ngi bi anh. Em nghı ong ta se lam gı?  kıa, ong ta chı bang qua
ˆ ` `  ˆ
ˆ ` ´  `
ben kia ng va tiep tuc i luon. Roi mot  ngiˆ khac rat sung ao
˜ ˆ  ` ˆ ` ˆ ´ `

cung i ngang qua. Ong ta la mot  ngi Le-vi. Ong ta co ngng lai 
ˆ ˆ ˆ ˜ ˆ ` ´ ˜ ` ´
khong? Khong, ong ta cung khong ngng lai  giup  ngi bi anh
˜ ´ 
 ` ` ˆ  ˆ
na. Em co the thay thay te le va ngi Le-vi  ang xa ang i tren
`
ng.
˜  ˆ
Nhng hay xem ai  ay
´ ` ´ ˆ `
vi ngi bi anh kia. Ong la
ˆ ` ` ˆ
mot  ngi Sa-ma-ri. Va ong
´ ˜ ` ´ 
giup  ngi Do Thai ay.
ˆ  ˆ 
Ong rit  thuoc len vet thng
` ´ ˆ 
ngi kia. Sau o ong ch
` ´  ˆ ´
ngi Do Thai en mot  ni co
 `  ´
the nghı ngi va lay lai  sc.
ˆ
Sau khi k e xong c au
ˆ ´ ˆ ´ ´
chuyen,  Chua Gie-su noi vi
` ˜ ˘ ˆ  ´ ` ˆ ` ` ˆ `
ngi a at  cau hoi vi ngai: ‘Noi  trong ba ngi kia thı theo ong ai la
`  ` ˆ ˆ  ´ ` ´

ngi c x nh ngi lan can  oi vi ngi bi anh? Thay te le,
` ˆ ˘ `
ngi Le-vi hoac  ngi Sa-ma-ri?’
` ´ ` ˆ ˜   ´ ` ´
Ngi kia ap: ‘Ngi Sa-ma-ri. Ong a t te vi ngi bi anh’.
´ ˆ ´ ˆ ´  ˆ ˜ `  ˜ ` ´
Chua Gie-su noi: ‘Ong noi phai lam. Vay  hay i va oi ai ngi khac
 ´ ` ˆ ˜ `
giong nh cach ma ong kia a lam’.
´ ´ ´  ´ ˆ ˆ ´ ´
Em co thıch cach day  do cua Chua Gie-su khong? Chung ta co the hoc 

` ˆ

 ` ´
c  nhieu va that  nhieu ieu quan trong,  neu lang nghe li Chua
ˆ ´ ´  ˆ
Gie-su noi trong Kinh Thanh, phai khong? Lu-ca 10:25-37.
´ ˆ ˜ ˆ
CHUA GIE-SU CHA BENH
 96

´ ˆ ´ ` ˜ ˆ ´
´
RONG KHI Chua Gie-su i khap x, ngai cha benh. Tin tc ve cac
T
Vay
ˆ
´
phep la nay on ra khap cac lang mac
 ngi ta em en cho ngai ngi b i bai
`
`



`
´ `
`

 xuoi,
v a
`
th
ˆ
anh
`

th
`
i

 chung
`
quanh.
` ˆ
 ngi mu, ngi cam
`
` ˆ ´ ` ´ ˆ ˜ `  
cung nhieu ngi benh  khac. Va Chua Gie-su cha lanh cho tat ca.
` ˆ ˜ ˘
` ˘ ` ´ ˆ ´
Gi ay a hn ba nam qua roi t khi Giang lam bap tem cho Chua
ˆ ` ´ ˆ ´ ´ ´ ´
´ ˆ ˜ ` ˜ ˆ `
Gie-su. Va Chua Gie-su noi vi cac s o rang ıt lau na ngai se len thanh
ˆ ` ˜  ´ `
 `
Gie-ru-sa-lem, ngai se b i giet tai  o, va roi c  song lai.  Trong thi gian
´ ´ ˆ  ˜ ˆ
o, Chua Gie-su tiep tuc  cha benh. 
ˆ ` ´ ˆ  ` ´ ` ´ `
Mot  ngay no Chua Gie-su giang day  trong ngay Sa-bat. Ngay Sa-bat la
`   ˆ ´ ` ` ` `  ˆ ˆ 
ngay nghı cua dan Do Thai. Ngi an ba ma em thay ay b i benh  rat
˘ ` ` ˘ ` ˆ ` ´  ˆ
nang.  Ba b i khom lng 18 nam, va khong the nao ng thang c.  Vay 
´ ˆ ˘ ˆ ` ` `
´  ˆ ` `
Chua Gie-su at  tay len ba, va ba bat au ng thang day.  Ba c  lanh
ˆ
benh! 
ˆ `  ´ ` ˜ ˆ ´ ˆ ˆ 
Chuyen  nay khien cac nha lanh ao  ton giao noi gian.  Mot  ke trong ho
´  ´ ` ˆ ˆ ´ ´ ` ´  ` ˆ
la ln tieng vi oan dan ong: ‘Co sau ngay chung ta phai lam viec.  Ai
 ˜ ˆ ` ˜  ´ `  ´ ` 
muon c  ch a b enh  th ı h ay  en trong c ac ng ay ay, ch   ng  en trong
` ´
ngay Sa-bat!’
´ ˆ ´  ˆ  ´ ˆ  ˜  `
Nhng Chua Gie-su ap: ‘May ong xau lam. Cac ong ai nay cung tha la
` ˘ ´  ´ ` ´ ˆ ` ` `
mınh ra ang  dat no i uong nc trong ngay Sa-bat. Vay  ngi an ba
´ ` ˆ ˘ ˜ ˆ ˜ ˆ `
ang thng nay b i benh  18 nam nay cung nen c  cha benh  trong ngay
´  ˆ ˆ  `  ´ ˆ `  ` 
Sa-bat, phai khong?’ Cau tra li cua Chua Gie-su lam may ngi xau kia

ho then. 
´ ´ ˆ ` ´ ´
ˆ ` ˆ ´
Sau o Chua Gie-su va cac s o len ng i Gie-ru-sa-lem. Khi ho mi
´ ` ` ˆ ˆ ` ´ ` ` ˘ ´ ´ ˆ
ti ngoai thanh Gie-ri-co thı co hai ngi mu an xin nghe noi Chua Gie-su
ˆ ˆ ˆ ´ ˆ ´ ´ ˆ ´
i ngang qua. Vay  ho keu len: ‘Lay  Chua Gie-su, xin giup chung toi vi!’
´ ˆ ` `  `  ´  ` `
Chua Gie-su goi  hai ngi mu en va hoi: ‘Cac ngi muon ta lam gı
´ ´ ´ ˆ ´ ´ ˆ `
cho?’ Ho noi: ‘Lay  Chua, xin cho chung toi c  sang mat!’ Chua Gie-su s
`
´ ´  ´  ´ ˆ `
mat ho,  va lien o ho co the thay c.  Em co biet tai  sao Chua Gie-su lam
´ ´ ` ˆ ` ˆ ´ `  ` ` ˆ ` 
cac phep la ky dieu  nay khong? Ðo la bi vı ngai thng dan va muon ho
` ˆ ` ´ ´ ` `
tin ni ngai. Vay  thı chung ta co the chac chan rang khi ngai lam Vua cai
ˆ ´ ˆ  ˜ ˆ ˜
tr i khong co ai tren at se b i benh  na.
Ma-thi- 15:30, 31; Lu-ca 13:10-17; Ma-thi- 20:29-34.
´ ˆ 
CHUA GIE-SU ÐEN NH VUA 97
´ ˆ ˜ ` ` ` ˘ ´ ˆ 
I T LAU sau khi cha lanh cho hai ngi mu an xin, Chua Gie-su en

ˆ
mot
ˆ `

´


mon o: ‘Cac ngi hay vao lang va se thay mot


˜
ˆ
 lang nho gan Gie-ru-sa-lem. Ngai noi vi hai ngi trong so cac
` ` ` ˜
`

´ ´
ˆ `
`
 ˜
 ´

 con la nho. Hay m
ˆ ´ ` ´

day cho no va dan no ve cho ta’.


`  ´ ˆ ` ˜ ˆ `
`
Khi la c  dat en Chua Gie-su, ngai ci len lng la. Roi ngai
˜ `  ˆ 
´ ´
` ˆ ` ˆ
ci la i en Gie-ru-sa-lem  gan o. Khi ti gan thanh, mot  oan dan
ˆ ´ `
ˆ  ´   ` ˜
ong ra on ngai. Phan ong ho ci ao ra trai xuong ng. Nhng
` ´ ` ˘ ´ ˆ ` ` ˜  ´ ˆ 
ngi khac thı chat  nhanh cay cha la. Ho cung trai nhanh cay xuong
` ` ˆ ´ ´ ` ´  ˆ
ng, va la len: ‘Lay  Ðc Chua Tri ban phc cho ang nhan danh
´ ˆ ˆ ` 
Ðc Gie-ho-va ma en!’

´ ˆ ´ ´ ˆ
Hoi xa, trong x Y-s-ra-en cac vua mi len
ˆ
˜ ` ` ` ˆ
ngoi eu ci la con vao thanh Gie-ru-sa-lem e
ˆ ´ ´ ˆ `  `
ra mat dan chung. Chua Gie-su ang lam the. Va
˜ ` ` ´   ´ ˆ
nhng ngi nay chng to ho muon Chua Gie-su
`  ˆ    `
 ` `
lam vua cua ho.  Nhng khong phai tat ca moi  ngi eu muon ngai lam
´ ´ 
` ˆ  ´ ˆ
vua. Chung ta co the thay ieu nay qua chuyen  xay ra khi Chua Gie-su
ˆ
`
len en th.

` ´ ˆ ˜ ` ˆ ` ` ` ˆ
Tai  en th Chua Gie-su cha lanh benh  cho ngi mu va bai  xuoi. 
  ˆ ´ ´ ˆ ´ 
Khi tre con thay vay,  chung ngi  khen Chua Gie-su ln tieng. Nhng

`  ´
 ˆ ` ´ ´ ´ ˆ

ieu nay khien cac thay te le noi gian,  va ho noi vi Chua Gie-su: ‘Thay
´  ´ ` ˆ
co nghe tre con noi gı khong?’
´ ˆ ´ ´ ´ ´ ´
`
Chua Gie-su ap: ‘Co ch, ta nghe. Ch cac ngi cha he oc  li
´ ´ ˆ  ˜ ´ ´ `
Kinh Thanh noi: “Mieng  tre con se khen ngi  Ðc Chua Tri”, hay
ˆ  ´   ´ ´ `
sao?’ Vay  may a tre tiep tuc  khen ngi  v i vua do Ðc Chua Tri bo
ˆ
nhiem. 
´  `  ´    ˆ ˆ 
Chung ta muon lam giong nh cac con tre ay, phai khong? Mot  so
` ´ ˜  ˘  ´ ´
´ ´ ´ `
ngi co le co ngan can chung ta noi ve Nc Ðc Chua Tri. Nhng
´  ´ ´ ` ´
˜
` ˆ ` ´
chung ta van tiep tuc  noi vi ngi khac ve nhng ieu ky dieu  ma Chua
ˆ ˜ ` ˆ ´
Gie-su se lam cho dan chung.
´ ˆ  ˆ  ´ ´  ` ´ `

Khi Chua Gie-su  tren at, luc o cha phai la luc e ngai bat au cai
` ´ ´ ´ ` ´ ˆ
 ´ ˆ 
tr i. Khi nao mi ti luc ngai cai tr i? Cac mon o cua Chua Gie-su muon

` ´ ˜  ˆ ˆ  
biet ieu nay. Chung ta se oc  thay trong cau chuyen  ke tiep.
˘
Ma-thi- 21:1-17; Giang 12:12-16.
ˆ ´ ˆ
TREN NUI O-LI-VE 98
´ ˆ
ˆ ´ ˆ  `

HUA GIE-SU ang ngoi tren Nui O-li-ve. Bon ngi ngoi chung
C ˜
´
´
cung co hai anh em Gia-c va Giang na. Ðang xa kia, em co the thay
` ` ´
vi ngai la cac s o. Ho la hai anh em Anh-re va Phi-e-r, va
´

`
`
˘ ˜
ˆ `
´ 
`


` ´ ´ ` ` ˆ
en th Ðc Chua Tri tai  thanh Gie-ru-sa-lem.
` ˜ ˆ ` ´ ˆ ˜ ` ` `
Hai ngay a troi qua t khi Chua Gie-su ci la con vao thanh
ˆ ` ` ´  ´ ´ ˆ ´ ´
Gie-ru-sa-lem. Nay la ngay Th Ba. Tang sang sm hom o Chua
ˆ 
` ´ ´
  ´  ´ ˆ
Gie-su  trong en th. Tai  o cac thay te le co tom lay Chua Gie-su
 ` ˆ ˆ ˆ ´ ` ` ˆ ´
e giet ngai i. Nhng ho s dan nen khong dam lam vı dan thıch
´ ˆ
Chua Gie-su.
´ ˆ  ` ˜ ˆ ´  `
´ `
Chua Gie-su goi  may nha lanh ao  ton giao ay la ‘o ran rıt va con
´ `
´ ˆ  ´ ´ ` ˜ `
cai loai ran!’ Roi Chua Gie-su bao rang Ðc Chua Tri se trng phat 
`   ˜
´ ˜ ` ´ ´ ˆ ˆ ´
ho vı tat ca nhng ieu ac ho a lam. Sau o Chua Gie-su len Nui
ˆ ` ´ ´  ´
` ´  `  ˆ ´ 
O-li-ve, va luc o bon s o nay mi hoi ngai may cau. Em co biet ho
 ´ ˆ
` ˆ
hoi Chua Gie-su ieu gı khong?
´ ´

ˆ  ´ ˆ ˜  ´
Cac s o hoi ve chuyen  tng lai. Ho biet Chua Gie-su se cham dt
´ ˆ    ` `
´ ˜ 
moi  s ac tren at. Nhng ho muon biet chng nao ieu o se xay
 ` ´ ˆ ˜  `
en. Khi nao Chua Gie-su se tr lai  e lam Vua?
´ ˆ  ´ ˆ
` ˆ  ˜ ˆ  `
Chua Gie-su biet cac mon o ngai tren at se khong the thay ngai
`  ´ ` ` ` ˜  ˆ ` ` ` ˆ 
khi ngai tr lai.  Ðo la vı ngai se  tren tri, va ho thı khong the thay
`  ˆ ´ ˆ ´ ˆ ´ ´ ´
 ˆ  ˆ
ngai  tren o. Vay  Chua Gie-su noi cho cac s o biet mot  so chuyen 
˜  ˆ  ` ` ˆ ` ˆ  ´

se xay ra tren at khi ngai lam Vua cai tri tren tri. Mot  so cac ieu
` ` `
nay la gı?
´ ˆ ´ ˜ ´  ´
` ˜ ˆ `
Chua Gie-su noi se co chien tranh ln, nhieu ngi se bi benh  va bi
´ ˆ ´ ˜ ˘
` ˜ ´ ´ ˆ ˆ  ´ ´
oi, toi  ac se gia tang nhieu, va se co cac tran  ong  at ln. Chua
ˆ ˜ ´ `
´ ´ ´ ` ˜ 
Gie-su cung noi rang tin mng ve Nc Ðc Chua Tri se c  giang
ˆ  ´ ´  ˜ ˆ ` 
ra khap ni tren at. Chung ta co thay nhng chuyen  n ay xay ra
` ´ ˆ ´ ˆ ´ ´
trong thi chung ta khong? Co! Vay  chung ta co the chac chan rang
´ ˆ ˆ ˆ ` ´ ˆ ˜ ` ˜  ´
Chua Gie-su hien  ang cai tri tren tri. It lau na ngai se cham dt
´ ˆ  ´
moi  s ac tren at. Ma-thi- 21:46; 23:1-39; 24:1-14; Mac 13:3-10.
ˆ ˘ `
TRONG MOT
ˆ CAN  PH ONG 99

TREN LAU
ˆ ` `  ´ ˘ ´ ` ´ ˆ ` ´

B 
AY GI la toi Th Nam, tc hai ngay sau. Chua Gie-su va 12 s o en
˘
can phong rong
` ˆ

`
` ˆ

nay tren lau e to chc Le Vt


thay ang ra i la Giu-a Ich-ca-ri-ot. Han i mach cho cac thay te le biet
´ 


´
´
 Qua. Ngi ma em
´

`

`

´ ´ ˆ
cach bat Chua Gie-su.
´ ` ˆ ´ ˘ `   ˆ ´ ´ ˆ
Chınh ngay hom trc, Giu-a i gap  ho va hoi: ‘Neu toi giup cac ong bat
´ ˆ ` ´ ˆ ˜ ˆ ` ´


Chua Gie-su thı cac ong se cho toi gı?’ Ho noi: ‘Ba mi ong tien bang bac’. 
ˆ ˆ ˆ ` ˘ ´ ´ ´ ˆ ˆ
Vay  nen bay gi Giu-a i gap  ho e co the dan ho ti bat Chua Gie-su. That 
  ´  ˆ
khung khiep qua, phai khong?
˜ ˆ ˜ ˆ ` ´ ˆ
ˆ
Ba tiec  Le Vt  Qua a xong. Nhng bay gi Chua Gie-su bat au mot 
˜ ˆ ˘ ˆ ´ ` ´ ´ ´
` ´ ´ ˜
ba tiec  ac  biet  khac. Ngai a banh cho cac s o va noi: ‘Cac ngi hay
˘ ` ´ ` ˆ ˜ ´
an i, vı banh nay tng  trng cho than the ta se hy sinh cho cac ngi’.

` ˆ ` ´ ´ ˜  ` `
Roi ngai a cho ho mot  ly ru  va noi: ‘Cac ngi hay uong i, vı ru  nay
´ ˜ ` ´ ´ ´ ` ˜
tng  trng cho mau ta se o ra vı cac ngi’. Kinh Thanh goi  o la ‘Ba
ˆ ´  ´
tiec  thanh cua Chua’.
ˆ ˆ ˘ ´ ˆ ˆ ´ ´
Dan Y-s-ra-en an Le Vt  Qua e nh chuyen  thien s Ðc
´ ` ` ´ ˆ ´ ˆ  
Chua Tri ‘vt  qua’ nha ho tai  x E-dıp-to, nhng lai  giet chet

` ´ ` ˆ ˆ ´ ˆ ˆ ` ´
con au long trong cac nha dan E-dıp-to. Nhng bay gi Chua
ˆ  ´ ˆ
´  ` ` ´ `
Gie-su muon cac mon o nh en ngai, va cach ngai hy sinh s
 ` ´ ` ´ `   ` ˜ ˆ
song cho ho.  Va o la ly do tai  sao ngai bao ho c hanh ba tiec 
˘ ˆ ` ˘
ac  bi et n ay m oi n am.
˘ ˜ ˆ ´  ´ ´ ˆ ˘
Sau khi an xong Ba Tiec  Thanh cua Chua, Chua Gie-su dan 
´ ´
  ` ˜ ´  `
cac s o phai can am va vng manh  trong c tin. Cuoi cung,
´ ´ ´ ` ` ˆ ` `
ho hat ngi  khen Ðc Chua Tri va ra i. Bay gi tri khuya
´ ˜ ˜ ´  ˆ ´ ˜ ˆ
lam, co le a qua na em. Chung ta hay xem ho i au.
˘  ˆ ˆ
Ma-thi- 26:14-30; Lu-ca 22:1-39; Giang chng 13 en 17; 1 Co-rinh-to 11:20.
´ ˆ `
CHUA GIE-SU TRONG VN 100

` ` ˆ
´ ˆ ` ´ ´

AU KHI ri phong tren lau, Chua Gie-su va cac s o ra i en
S `
` 
vn Ghet-se-ma-ne. Trc o, ho a en ay nhieu lan roi. Bay
´
gi Chua Gie-su bao ho phai tınh thc luon va cau nguyen.
ˆ
ˆ

ˆ
 
´ ´
´
˜ 
ˆ `

ˆ
`
 Roi ngai
 ´ ˆ ˜ ` ´ ˘  
ˆ
i khoi o mot  quang ngan, va cui mat  xuong at cau nguyen. 
´ ´ ˆ  ´ ´
˜ ` `
Sau o Chua Gie-su tr lai  cho cac s o. Em nghı ho lam gı? Ho

´ ˆ ´ ´ ˆ  ´ ˆ ˆ `
ang ngu! Ba lan Chua Gie-su noi vi ho nen tınh thc luon luon, va

`  ` ˜ ˘  ´ ˆ ´ ´
lan nao tr lai  ngai cung gap  ho ang ngu. Chua Gie-su noi vi ho

` ` ` ´ ´ 
khi tr lai  lan sau cung: ‘Lam sao ma cac ngi co the ngu c 
´ ` ` ` ˆ  `  
trong luc nay? Gi ma ta bi bat nop  cho ke thu cua ta en’.
´  ` ´  
`  ˆ ´
Ngay luc ay ngi ta co the nghe thay tieng on ao cua mot  toan
ˆ ´  ` ` `
` ˆ ´  `
ong keo en. Nhın kıa! Ngi ta cam gm va gay  keo en! Va ho

  ` ´
ˆ ` ´ 
cam uoc e thay ng. Khi ho ti gan, mot  ngi kia tach ra khoi
` ` `  
´ ˆ ˆ `
oan ngi va tien thang lai  gan Chua Gi´ e-su. Han hon ngai, nh em
´  ˆ ´ `  ˆ
co the thay ay. Han chınh la Giu-a Ich-ca-ri-ot! Tai  sao han hon
´ ˆ
Chua Gie-su?
´ ˆ   ´ ˆ `  
Chua Gie-su hoi: ‘Giu-a i, ngi lay cai hon ma phan ta ay ?’
´ ´ ˆ ` ˆ  ˆ ` ´ ˆ ` ˜ 
Ðung, cai hon la mot  dau hieu.  Nh cai hon ma nhng ke theo
 ` ´ ˆ ` ´ ` ˆ  `  ´
Giu-a biet ai la Chua Gie-su ma chung tım bat. Vay  ke thu cua Chua
ˆ ˆ ´ `  ˆ ˆ
Gie-su xong ti bat ngai. Nhng Phi-e-r chong c,  khong e yen
` ´ ˆ ˆ ´ ` ˆ
cho ngi ta bat Chua Gie-su i. Ong rut gm ma ong mang theo
´  ´
ˆ ˜ ´
` ´
chem ke ng gan ong. Nhng li gm chem hut  au va cat t
  ` ´ ´ ˆ ` `  ` ˜
tai phai cua ngi o. Nhng Chua Gie-su s tai ngi ay va cha
`
lanh cho.
´ ˆ  ˜ `  ˆ
Chua Gie-su bao Phi-e-r: ‘Hay nap  gm vao vo. Ngi khong
˜ ´  ` ˆ ´  ´
nghı rang ta co the xin Cha ta ca ngan thien s en cu ta hay sao?’
´ ` ´ ´ ˆ ˆ ´ ´
Ðung, ngai co the xin c!  Nhng Chua Gie-su khong xin Ðc Chua
` ˆ ´ `  ` `  ˆ ` ´  ` 
Tri sai thien s nao en, vı ngai biet ay la luc e ke thu en bat
` ˆ ` ` ` ˆ ´ ˜ ˆ
ngai. Vay  ngai e ho dan ngai i. Gi ay, chung ta hay xem chuyen 
`  ´ ˆ ˘
gı xay ra cho Chua Gie-su. Ma-thi- 26:36-56; Lu-ca 22:39-53; Giang 18:1-12.
´ ˆ 
CHUA GIE-SU BI GIET 101
˜ ` ˆ    ˆ ´ ˆ 
H
inh. Tai
AY nhın chuyen

chet. Ngi ta treo ngai len mot
 sao co ai lai
´
`
 khung khiep xay ra ay! Chua Gie-su ang bi giet

 muon lam ieu nay cho Chua Gie-su?



` ˆ
`

ˆ
 cay cot.
`
ˆ ˆ
 Tay chan ngai bi ong
´ ˆ
ˆ ` ´

´ ` ` ˆ  ` ´ ´ ˆ ´  ` ˆ
Ðo la vı mot  so ngi ghet Chua Gie-su. Em co biet ho la ai khong?
ˆ ˜  ´ ` ˆ ´ ´  `  ´
Mot  trong nhng ke o la thien s ac Sa-tan Ma-quı. Han la ke xui
` ˆ ˜ ` ´ ˆ ˆ ` `   
giuc  A-am va E-va cai li Ðc Gie-ho-va. Va Sa-tan la ke khien cho ke
`  ´ ˆ ˆ ´   `
thu cua Chua Gie-su pham  toi  ac khung khiep nay.
´ ´ ˆ ´ ˆ ˆ ˆ  ` 
Ngay trc khi Chua Gie-su bi ong inh tren cay cot,  ke thu cua
` `
ˆ ´  ´ ` ´ ´ ´ ´ ˜
ngai lam nhieu viec  ac lam oi vi ngai. Em co nh luc trc ho a
 `  ˆ ˆ ` `  ` ˆ ´  `
en vn Ghet-se-ma-ne va bat ngai i nh the nao khong? Cac ke thu
 ` ´ ` ´ ` ˜ ˆ ´ ˆ ` ˜
ay la ai? Ðung, ho la cac nha lanh ao  ton giao. Bay gi ta hay xem

` 
ieu gı xay ra.
´ ˆ ´ ` ˜ ˆ ´ ´ ´

Khi Chua Gie-su bi cac nha lanh ao  ton giao bat i, cac s o bo
   ´ ˆ  ˆ ` ´  ` `
chay  tron het. Ho bo Chua Gie-su  lai  mot  mınh vi ke thu, vı ho s
˜ ´
` ˘ ˆ
hai. Nhng s o Phi-e-r va Giang khong i xa lam. Ho i theo e
ˆ `  ´ ˆ
xem chuyen  gı xay ra cho Chua Gie-su.
´
 ´ ˆ  ˆ ˆ ` ˆ ` ˆ
Cac thay te le dan Chua Gie-su en mot  ong gia ten la An-ne mot 
` `
 ` ˆ ˆ  ˆ ´
thi la thay te le thng  pham. Ðoan dan khong  lau tai  o. Ðoan  ho
´ ˆ  ` `
 ´ ´
dan Chua Gie-su en nha Cai-phe la thay te le thng  pham luc o.

` ˜ ˆ ´ ˆ ` ˆ
Nhieu nha lanh ao  ton giao tu tap  tai  nha ong.
 ˆ `   ´ ˜ ` ´
 ay, tai  nha cua Cai-phe ho x an. Ho a nhng ngi ra e cao
´ ˆ   ´ ` ˜ ˆ ´ ´ ˆ 
gian Chua Gie-su. Tat ca cac nha lanh ao  ton giao noi: ‘Gie-su phai bi
 
´ ` ˘ ` `   `
x t’. Roi chung khac  nho vao mat  ngai, va lay tay am ngai.
ˆ ´ ` ´ ` ˆ ˆ ´
Trong khi moi  viec  o dien ra thı Phi-e-r ng ngoai san. Ðem o
` ˆ `   ˆ   
tri lanh  cho nen ngi ta ot la len e si. Trong khi ho si am
 ˆ
´ ´ ` `  ˆ ` ˜
quanh ngon  la, mot  ay t gai nhın Phi-e-r va bao: ‘Ong nay cung
´ ˆ `
theo Chua Gie-su ma’.
´ ˆ ´ ˆ ` ´ ˆ
Phi-e-r ap: ‘Ðau co, toi nao co theo au’.

 ` ´ ´ ˆ

Ba lan nh the ngi ta noi Phi-e-r theo Chua Gie-su. Nhng lan
` ˆ ˜  ` ˆ 
´ ´ ˆ `
nao ong cung choi la khong phai. Lan th ba khi Phi-e-r noi vay  thı
´ ˆ ` ˆ    ˆ ` ´
Chua Gie-su quay lai  nhın ong. Phi-e-r cam thay hoi han  lam vı noi
 ˆ ` ˆ ` ´
doi nh vay,  va ong ra ngoai khoc.
˘ `
ˆ ` ´ ´ 

Khi mat  tri bat au moc  len rang  ngay Th Sau, may thay te le
´ ˆ  ` ˆ ˆ ´ ˆ ˆ ´
dan Chua Gie-su en Toa Cong Luan  tc mot  cho rong  ln cho ho hop 
˘  ˆ ` ´ ` ˜ ` ` ` ` ´ ˆ
mat.   ay ho ban tan la ho se lam gı ngai. Ho dan ngai ti Bon-x
´ 
ˆ
Phi-lat, quan tong oc mien Giu-e.

 ´ ´ ´ ` ` ` `   
May thay te le noi vi Phi-lat: ‘Ngi nay la ngi xau, phai bi giet
  ´ ˆ ´ ´   `
chet’. Sau khi hach  hoi Chua Gie-su, Phi-lat noi: ‘Ta chang thay ngi
` ` 
´  ´ ˆ ´ ˆ 
nay pham  loi gı ca’. Roi Phi-lat giai Chua Gie-su ti He-rot An-ti-ba.
ˆ  ` 
ˆ  ` ˆ
He-rot la quan tong oc mien Ga-li-le, nhng lai  ang  thanh Gie-
ˆ  ˜ ˆ
 ´ ˆ ˜ ` ˆ
ru-sa-lem. He-rot cung khong he thay Chua Gie-su a pham  loi gı, vay 
ˆ  ´ ˆ
´ 
ong giai Chua Gie-su ve Phi-lat tr lai. 
´   ´ ˆ  `  ´ ˆ
Phi-lat muon tha Chua Gie-su ra. Nhng ke thu cua Chua Gie-su
`   ˆ ` ˆ ´  ` ` ˆ ´
thı lai  muon cho tha mot  tu nhan khac. Ke tu kia la ten cp
´  ` `  ˜ ´ ´ ˆ
Ba-ra-ba. Luc ay la vao khoang gia tra khi Phi-lat dan Chua Gie-su
` ˆ ´ ´ ˆ ´ ˜ ` ´
ra ngoai. Ong noi vi dan chung: ‘Hay nhın xem! Vua cac ngi
ˆ ´
  ˆ ˜  ˆ ˜
ay!’ Nhng cac thay te le ca la len: ‘Hay dan han khoi ay! Hay
 ˜  ˆ ´  ` `
giet han i! Hay giet han i!’ Vay  Phi-lat tha Ba-ra-ba, va ngi ta
´ ˆ 
dan Chua Gie-su i giet.
 ´ ´ ´ ˆ ´ ˆ ˆ ˆ ˆ
Xe tra Th Sau Chua Gie-su bi ong inh tren mot  cay cot.  Em
ˆ  ` ˜ ˆ  ´ ˆ ´ ˆ
khong thay ho trong hınh ve, nhng moi ben cua Chua Gie-su co mot 
ˆ ˆ ˜   ˆ ˆ ˆ ´ ˆ ´ ´
toi nhan cung bi giet chet treo tren cay cot.  It lau trc khi Chua
ˆ  ˆ ˆ ˆ ´ ´ ` ` ´  ˆ `
Gie-su chet, mot  toi  nhan noi vi ngai: ‘Xin ngai nh en toi khi vao
´ ` ` ´ ˆ ´ ´ ´
trong nc ngai’. Va Chua Gie-su ap: ‘Ta ha vi ngi rang ngi
˜  ´ `
se  vi ta trong Ðia  Ðang’.
´ ` ˆ ` ´ ` ˆ  ˆ ´  ´ ˆ ´
Ðo la mot  li ha ky dieu,  phai khong? Em co biet Chua Gie-su noi

` ` ˆ ` ` ´ ´ ` ˜ ˆ ´
ve ia  ang nao khong? Ðia  ang ma Ðc Chua Tri a lap  ra luc ban

 ˆ ´  ˆ  ` ´ ˆ ` 
au nam  au? Ðung,  tren at. Va khi Chua Gie-su lam vua cai tri 
ˆ ` ` ˜ `   ` ´ 
tren tri, ngai se cho ngi kia song lai  e vui hng Ðia  Ðang mi 
ˆ  ` ´ ´ ´

´  ˆ
tren at nay. Chung ta co the sung sng ve ieu o, phai khong?
˘
Ma-thi- 26:57-75; 27:1-50; Lu-ca 22:54-71; 23:1-49; Giang 18:12-40; 19:1-30.

PHAN 7

` ´ ˆ 
T khi Chua Gie-su song lai 
 ˆ `
en khi Phao-lo bi tu
` ` ´ ´ ˆ
Vao ngay th ba sau khi chet, Chua Gie-su c  song
ˆ ` ˆ ˘  ´ ´
lai. Hom ay ngai hien  ra nam lan khac nhau cho cac
ˆ  ´ ˆ ˆ
mon o. Chua Gie-su tiep tuc  hien  ra cho ho thay trong
`  ˆ ´ ˆ  ˘ ´ `
40 ngay. Roi, khi mot  so cac mon o cham chu nhın
´ ˆ ˆ ` ` ` ´ ´ ´
theo, Chua Gie-su len tri. Mi ngay sau o Ðc Chua
` ´ ˆ ´ ˆ   ´ ˆ
Tri o thanh linh tren cac mon o cua Chua Gie-su
` ` ˆ
ang ch i  tai  thanh Gie-ru-sa-lem.
´ ´  `  ´ ´ ` ´ ´ 
Sau o cac ke thu cua Ðc Chua Tri khien cac s o
 ` ˆ ˆ ´  ´ ˆ 
bi bo tu, nhng mot  thien s giai cu ho ra. Mon o
ˆ ˆ ´  ´ ´ ´
E-tien bi cac ke chong oi nem a chet. Nhng chung ta
` ` ´ ˆ ˆ `
hoc  biet c  lam the nao Chua Gie-su chon  mot  ngi
˜  ` ˘ ` ˆ ´ ˘
trong so nhng ke chong oi nay ang  lam toi t ac 
ˆ ` ` ˆ  ` ´  ˆ 
biet  cho ngai, va ong tr thanh s o Phao-lo. Roi, ba
˘ ˜ ´ ˆ ´ ´ `
nam ri sau khi Chua Gie-su chet, Ðc Chua Tri sai
´   ˆ ˆ `
s o Phi-e-r en rao giang cho Cot-n  ay, mot  ngi
ˆ ˆ ˆ ´ ` ´ ` ` ˆ
khong thuoc  dan Do Thai, cung vi ngi nha ong.
 ˘ ´ ˆ  
Khoang 13 nam sau o, Phao-lo bat au chuyen i
  ´  ´ `
giang ao  lan th nhat. Trong chuyen i lan th hai thı
´ ˆ ˆ ` ´ ˆ ´ `
co Ti-mo-the cung i vi Phao-lo. Chung ta hoc  biet lam
` ˆ ` ´ ` ´ ˆ ˜ ´ 
the nao Phao-lo va cac ban  cung i vi ong a co nhieu
ˆ ´ ` ´ ˆ ´ ´ `
giay phut hao hng trong viec  phung  s Ðc Chua Tri.
` ˆ  ` ˆ ˘ ´
Cuoi cung, Phao-lo bi bo tu tai  Ro-ma. Hai nam sau o
ˆ   ˆ   `
ong c  tha ra, nhng roi ong bi bat giam tr lai  va
´   
bi giet chet. Cac bien co ke ra trong Phan BAY xay ra
 ` ˆ ` ˘
trong khoang thi gian o chng 32 nam.
´ ˆ 
CHUA GIE-SU SONG! 102
´  ` ` ` ` ` ` ˆ ` ` ˆ `
M CO biet ngi an ba va hai ngi an ong nay la ai khong? Ngi
E ˘

`

` `
an ba la Ma-ri Ma--len, ban
` ˆ ´ ´ `

 `
´
`
ˆ `
`
`
`
` ˆ
 cua Chua Gie-su. Va hai ngi an ong
`
mac
 o trang la thien s. Cai phong nho nay ma Ma-ri ang nhın vao la ni
` ` ˜ ˆ ´ ´ ˆ `  ´ ` ˆ ´
ma ngi ta a chon xac Chua Gie-su sau khi ngai chet. Ðo la mot  cai
ˆ ˆ ` ` ´ ´  
˜  ´  ´ ˜
mo.  Nhng bay gi thı cai xac bien mat roi! Ai a lay xac ay? Chung ta hay
xem.
´ ˆ  
 ´ ´ ´
ˆ ˆ
Sau khi Chua Gie-su chet, may thay te le noi vi Phi-lat: ‘Hoi ten Gie-su
`   ˜  ` ˆ ˆ ˆ
con song, han bao se c  song lai  ba ngay sau. Vay  xin ong ra lenh  cho
ˆ ´ ˆ
 ˆ ˘ ´ ` ˆ
canh mo.  Ðe cac mon o cua han khong the an cap xac han va ho rang han
˜  `   ´  ´
 ´ ˆ
a song lai  t ke chet!’ Phi-lat bao cac thay te le sai lınh i canh mo. 
 ´  ´ ` ` ´ ´ ˆ  ˆ
Nhng tang sang rat sm vao ngay th ba sau khi Chua Gie-su chet, mot 
ˆ ´  ´ ˆ ˆ  ˆ ´ ˘  ´   ˆ
thien s cua Ðc Gie-ho-va cht  en. Thien s lan tang a khoi ca mo. 
 ` ´ ´ ˜ ˆ ˆ ´ ´  `
May ngi lınh qua s hai nen khong the nhuc nhıch. Cuoi cung, khi ho
` ` ˆ ´ ´ ˜   ˆ ` ` ´ ` ` ´
nhın vao trong mo,  cai xac a bien mat! Mot  vai ngi lınh vao thanh noi
´
 ´  
 ´ ` ` ˆ
lai
 cho cac thay te le nghe. Em co biet may thay te le ac lam gı khong? Ho

 ` ´ ´  ´
   ` ´
tra tien cho may ngi lınh e noi doi. Cac thay te le bao may ngi lınh:
´ ˜ ´ ˆ
  ˆ ´ ˆ
‘Cac ngi hay noi rang mon o cua han en ban em, trong khi chung toi
 `  ˆ ´
ang ngu, va lay trom  xac’.
´ ˆ ` `  ´ ˆ ˘ ˆ ˆ
Trong khi o mot  vai ba ban  cua Chua Gie-su i tham mo.  Ho ngac  nhien
´  ˆ  ` ` ´ ˆ ´ ˘
´
qua oi khi thay mo trong trn! Thınh lınh co hai thien s mac  o sang rc 
ˆ  ´ ` ´ ˆ  ˆ ` ˜
hien  ra. Ho hoi: ‘Tai  sao cac ngi tım Chua Gie-su  ay? Ngai a c 

˜ ´ ´ ˆ
`   `
song lai  roi. Hay mau mau i bao cho cac mon o ngai biet’. May ba kia
` ˜ ` ´ ˆ ` ` ˆ ˆ
chay  nhanh lam sao! Nhng gia ng co mot  ngi an ong chan  ho lai. 
´  ´ ˆ ´ ˆ  `  ˜ ´ ´ ˆ
Em co biet ai o khong? Chua Gie-su ay! Ngai bao: ‘Hay i noi cho cac mon


o ta biet i’.
 ` ´ ´ ´ ˆ
´ ˆ  ` ´ ˜
Khi may ba noi vi cac mon o rang Chua Gie-su song va chınh ho a
 ` ´ ˆ
 ´ ` ˘ ˆ `
thay ngai, cac mon o thay kho tin. Phi-e-r va Giang chay  lai  mo e nhın
ˆ ˆ  ˆ ` ˘

tan mat, nhng mo trong khong! Khi Phi-e-r va Giang ra ve, Ma-ri
`  ´ ´ ` ´ ´ ` ` ` ˆ ` 
Ma--len con  nan lai.  Ch ınh v ao l uc  o b a nh ın v ao m o  v a th ay hai
ˆ ´
thien s.
´  ´ ´ ˆ  ˆ ˆ ´ ´ ` ˜ 
Em co biet xac Chua Gie-su  au khong? Ðc Chua Tri a khien cho
´    ´ ´ ` ˆ ` ´ ˆ 
xac ay bien mat. Ðc Chua Tri khong lam cho Chua Gie-su song lai  trong
ˆ ´ `  ` ´ ˆ ˆ ˆ
than the bang th it nh luc ngai chet. Ngai ban cho Chua Gie-su mot  than
´
 ˆ  ´ ˆ ´  ˆ `
the mi bang than linh, giong nh than the cua cac thien s  tren tri.
´  ´ ˆ
 `  ´ ˆ ´ ˘
Nhng e chng to cho cac mon o thay ngai song, Chua Gie-su co the mac 
 ˆ ˆ ` ` ´ ˆ  ´ ˜ 
lay mot  than the ma ngi ta co the trong thay, nh chung ta se hoc  biet.
˘
Ma-thi- 27:62-66; 28:1-15; Lu-ca 24:1-12; Giang 20:1-12.
ˆ `
ˆ HI` EN
 VAO ´ 
103

MOT
 PHONG KHOA CA
` ˘ ` ˆ ´ ´  ´ ˆ ´
AU KHI Phi-e-r va Giang ri mo cha xac cua Chua Gie-su trc
S `
vao trong mo,
´
o, Ma-ri  lai
ˆ

 mot
ˆ `
 mınh. Ba bat au khoc. Roi ba lom khom nhın
´ ˜
`


´
`

`
´ ´ `
`
 nh chung ta a thay trong hınh trc. Trong o ba
 ˆ ´  ` ´
thay hai thien s! Ho hoi ba: ‘Tai  sao ngi khoc?’
´ ` ´ ˆ ˆ  ` ˆ ˆ 
Ma-ri ap: ‘Ngi ta em Chua toi i au mat, va toi khong biet
` `  ˆ
`  ˆ ` ` ˆ
ngi ta e ngai  au’. Roi Ma-ri quay lai  va thay mot  ngi an ong.
` ´  ` ` ˆ
Ngi o hoi ba: ‘Ngi tım ai vay?’ 
˜ ˆ ` ` ` ` ` ` ˆ ´ ˜ ˜ ´
Ma-ri nghı ong nay la ngi lam vn, va ong ta co le a em xac
´ ˆ ˆ ` ´  ˆ ´ ´ ` ˆ ´
Chua Gie-su i. Vay  ba noi: ‘Neu ong co em xac ngai i au, xin noi
ˆ  ˆ `  ˆ ˆ ` ` ` ` ´
cho toi biet ong e ngai  au’. Nhng, that  ra thı ngi nay la Chua
ˆ ` ˜ ˘  ˆ ˆ ` ˆ ˆ
Gie-su. Ngai a mac  lay mot  than the ma Ma-ri khong nhan  ra. Nhng
` ´ ˆ `  ´ ` ´ ˆ ` ´
khi ngai goi  ung ten ba, Ma-ri biet o la Chua Gie-su. Ba chay  i noi
´ ´ ˆ
ˆ ˜  ´

vi cac mon o: ‘Toi a thay Chua roi!’


ˆ ´ ` ` ´ ˆ
ˆ  `
Mot  luc sau trong cung ngay o, khi hai mon o i bo en lang
´ ` ´ ˆ ` ` ˆ  ` ´  ˆ

Em-ma-ut thı co mot  ngi an ong en i cung vi ho.  May mon o
`
` ´ ˆ ˜  ` ` ` ˆ
nay buon lam vı Chua Gie-su a bi giet. Nhng va i ngi an ong
`  ´

` ´  
va giai thıch cho ho nghe nhieu ieu t Kinh Thanh khien ho cam
 ˜  ` ` ` ˜ ´ ˆ
ˆ
thay  hn. Cuoi cung, khi ho dng lai  e dung ba, cac mon o nhan 
` ´ ` ´ ˆ
´ ˆ   ` ˆ

ra ngi o la Chua Gie-su. Roi Chua Gie-su bien mat, va hai mon o
`  ` ˆ ´ ´ ´

nay nhanh nhen  i tr lai  thanh Gie-ru-sa-lem e noi cho cac s o biet

`
ve ngai.
´ ` ´ ˆ ˜ ˆ  
Trong khi o thı Chua Gie-su cung hien  ra cho Phi-e-r thay. May
` ´ ´ ´  `
ˆ
` `
ngi khac thıch thu lam khi biet tin nay. Roi hai mon o i vao thanh
ˆ ` ˘ ´ ´
´ ´ ´ ´

ˆ ´
Gie-ru-sa-lem va gap  cac s o. Ho noi vi cac s o ve viec  Chua
ˆ ˜ ˆ  ` ˆ ` ` ´ ` ´ 
Gie-su a hien  ra the nao tren ng i. Va chınh vao luc ay khi ho
´

` ´  ˆ ` `  ˆ
ang noi ve ieu nay, em co biet chuyen  la lung nao xay ra khong?
˜ ` ` ˜ ´ ˆ ˆ ` ˘ `
Hay nhın hınh ve. Chua Gie-su hien  ra ngay trong phong, mac  du
 ` ´ ´ ˆ
´ ` ` ˆ ´ ´
ca phong khoa. Cac mon o sung sng lam sao! Ngay hom o thu vi
´  ˆ ´  ´ ˆ ˜ ˆ
qua, phai khong? Em co the em c  Chua Gie-su a hien  ra bao
ˆ
ˆ
 ´ ` ´ ` ˆ  ˘
nhieu lan cho mon o thay ti gi phut nay khong? Em em c  nam

ˆ
lan khong?
´
ˆ ˆ ´ ˘  ´ ´ ´ ˆ ˆ ˆ
S o Tho-ma khong co mat   o vi ho khi Chua Gie-su hien  ra. Vay 
´ ˆ
´ ´ ˆ ´ ˆ ˜  ´ ˆ ´
cac mon o noi vi ong: ‘Chung toi a thay Chua!’ Nhng Tho-ma noi
ˆ   ´ ˆ ˆ ´  ` ´ `
rang ong phai thay Chua Gie-su tan  mat mi tin c.  The la tam ngay
´ ˆ
´ ˆ
˜ ˆ ` ´  `

sau cac mon o nhom lai  mot  lan na trong mot  phong khoa ca, va lan
` ˆ ˜ ´ ˘ ´ ` ` ´ ˆ ˆ
nay Tho-ma cung co mat  vi ho.  Thınh lınh, Chua Gie-su hien  ra ngay
` ˆ ` ˆ ´ ˘
trong phong. Bay gi Tho-ma mi tin. Giang 20:11-29; Lu-ca 24:13-43.
´ ˆ   `
CHUA GIE-SU TR VE TRI 104

` ˆ ´ ˆ  ` ´ ˆ

HIEU ngay troi qua, Chua Gie-su t to mınh cho cac mon o thay
N nhieu lan. Mot
Khi Chua Gie-su hien
´

ˆ
ˆ
´
 lan no co khoang chng 500 mon o thay ngai.
ˆ


`
 `
ˆ
´


` ´
`
 ra cho ho thay, em biet ngai noi gı vi ho
ˆ
´ ´ ´ ` ´ ˆ ˆ ˜ ´ ˆ
khong? Ve Nc Ðc Chua Tri. Ðc Gie-ho-va a sai Chua Gie-su
  
´ ` ` ´ ˆ  `
xuong at e giang day  ve Nc Tri. Va Chua Gie-su van tiep tuc  lam

`  ` 
ieu nay ngay ca sau khi ngai song lai. 
` ´ ´ ´ ´ ` ` ` ˆ ´ ´ ` `
Em con nh Nc Ðc Chua Tri la gı khong? Ðung, Nc Tri la
ˆ ´  ˆ  ´ ´ `  ˆ ` ` ´ ˆ
mot  chınh phu that  s cua Ðc Chua Tri  tren tri, va Chua Gie-su
`  ´ ´ ` ` ´ ˜ 
la ang c  Ðc Chua Tri chon  lam vua. Nh chung ta a hoc  biet

´ ˆ ˜ ´  ` ˜ ` ˆ ˆ ˆ
roi, Chua Gie-su a chng to rang ngai se la mot  vi vua tuyet  dieu 
´ ` ´ ˘ ˜ ` ˆ ` ` 
bang cach cho ngi oi an no, cha ngi benh   c
 lanh v a ngay ca
 `  
khien ngi chet c  song lai! 
ˆ ´ ˆ ` ˆ
Vay  khi Chua Gie-su lam vua cai tri tren
` ˆ ` ˘ ´  ˜ `
tri mot  ngan nam, trai at se ra lam sao?
´  ´  ˜  ` ˆ
Ðung, ca trai at se bien thanh mot  ia 
` ` ´ ˜ ˆ `
ang xinh ep.  Chng o se khong con
 ˘ ˆ ´ ˆ ˆ
chien tranh, hoac  toi  ac, hay benh  tat 
˘    ˜ ´ 
hoac  ca en s chet na. Chung ta biet

´ ` ˆ  ` ´ ´ ` ˜
ieu o la that  bi vı Ðc Chua Tri a
´  ` ˆ `
tao  ra trai at e thanh mot  ia  ang cho
ˆ  ´ ` ´ ` ˜
dan vui hng. Ðo la ly do tai  sao Ngai a
ˆ ` ˆ 
` ´
lap ra vn E-en thu ban au. Va Chua
ˆ ˜ ˘ ´  ´
Gie-su se cham lo sao cho y muon Ðc
´ ` ` ˜ `
Chua Tri sau cung se thanh tu. 
 ´ ´ ˆ 
`
Nay en luc Chua Gie-su tr ve tri.
` ` ´ ˆ ˜ 
Trong vong 40 ngay Chua Gie-su a to
` ´ ˆ
 ˆ 
mınh ra cho cac mon o thay. Vay  ho biet
` ` ˜   ´
chac la ngai a song tr lai.  Nhng trc
ˆ
` ´ ´ ´
khi chia tay mon o, ngai noi vi ho:  ‘Cac
˜ ` ˆ
ngi hay i  trong thanh Gie-ru-sa-lem
 ˆ ˜ ´ ´
cho en khi nhan  lanh thanh linh’. Thanh
` ´ ´ ` 
linh la sinh hoat  lc  Ðc Chua Tri, giong
´ ˜ ´ ´ ˆ
`
nh gio thoi, se giup cac mon o lam theo
´  ´ ´ `  ` ´
y muon Ðc Chua Tri. Cuoi cung, Chua
ˆ ´ ´  

Gie-su noi: ‘Cac ngi phai rao giang ve ta


´
` ´ 
cho ti au cung trai at’.
` ´ ` ´ ˆ
Sau khi ngai noi xong, thı co mot 
ˆ `  `

chuyen  la lung xay ra. Ngai bat au bay


ˆ ` ´  ˆ

bong len tri, nh em co the thay ay. Roi


ˆ ´ ˆ  ` ` ´
mot  am may che khuat ngai i, va cac
ˆ
ˆ `  ´ ˆ ˜
mon o khong con thay Chua Gie-su na.
´ ˆ ˆ ` ` ` ˆ ´
Chua Gie-su len tri, va t tren cao o
`
ˆ ´ ˆ
`
ngai bat au cai tri tren cac mon o ngai
`  ˆ 
con  lai  tren at.
ˆ ˆ   ˆ
1 Co-rinh-to 15:3-8; Khai-huyen 21:3, 4; Cong-vu 1:1-11.
` ˆ
CH ÐI
 TAI
 GIE-RU-SA-LEM 105
˜ ` ` ` ˆ
 ´ ˆ ˆ ` ` `
HNG ngi nay la mon o cua Chua Gie-su. Ho vang li ngai va
N ch i
`
´
 tai
`
 thanh Gie-ru-sa-lem. Va khi ca thay ho eu ch i
` ´ ˆ
ˆ
 ˆ
`
´

ˆ


`
`


chung vi nhau thı co mot  tieng ong  ln vang len khap nha. Tieng
ˆ ´  ´ `
˜ ´ ˜  ˆ
ong  o giong nh gio thoi manh.  Va roi nhng cai li bang la hien 
ˆ ˆ
ˆ
´    ´ ˆ
`
ra ben tren au moi mon o. Em co thay la  phıa tren au moi ngi
ˆ ` ´ ˜ `
khong? Moi  s nay co nghıa gı?
ˆ ` ˆ ´ ´ ˆ ˜ 
` ´ ` ` `
Ðay la mot  phep la!  Chua Gie-su a tr ve tri vi Cha ngai, va ngai
´ ´ ´ `  ´ ˆ
´  ´
o thanh linh Ðc Chua Tri xuong cac mon o. Em co biet thanh linh
`  ` ` ˆ  
 ´
´
nay khien ho lam gı khong? Ca thay ho eu khi s noi nhieu th
 ´
tieng khac nhau.

` ` ˆ  ˆ 
Nhieu ngi trong thanh Gie-ru-sa-lem nghe tieng ong  giong nh
´ `  ˆ `  ˆ  ` `
gio thoi, va ho en xem chuyen  gı xay ra. Mot  so ngi trong ho t
 ´ ´  ˆ ˜
 ` ´ 
may nc khac en ay d Le Ngu Tuan cua ngi Do Thai. May
` ´ ´  ˆ ` ´ ˆ
`
ngi khach o thay ngac  nhien lam sao! Ho nghe cac mon o dung
  ´
˜ ˆ ` ˆ ` ´ ´ ` ˜
tieng cua ho e noi ve nhng chuyen  ky dieu  ma Ðc Chua Tri a
`
lam.
 ` ´ ´   ˜ ` `
` ` ˆ
May ngi khach noi: ‘Het thay nhng ngi nay eu la ngi dan
ˆ ˆ ` ´ ˜  ˆ  ´ ´
Ga-li-le. Vay  thı sao ho noi c  nhng tieng rieng cua x chung ta?’
ˆ ` ´ ´ ˆ  ´ ˆ 
Bay gi Phi-e-r mi ng len giai thıch cho ho hieu. Ong cat
 ´ ´ ` ´ ˆ ˜    ` `
tieng noi vi moi  ngi rang Chua Gie-su a bi giet chet the nao va
´ ˆ ˆ ˜  ´ ˆ  ´ ˆ `
Ðc Gie-ho-va a khien Chua Gie-su song lai.  Phi-e-r noi: ‘Bay gi
´ ˆ  ˆ ` ˆ ˜ ´ ´ ` ` ´ ˆ ˜
Chua Gie-su  tren tri, ben hu Ðc Chua Tri. Va Chua Gie-su a o
´ ` ` ˜ ´ ´ ` ´ ´ ` 
thanh linh ma ngai a ha. Ðo la ly do tai  sao cac ngi nghe va thay
´ ` ˆ
phep la nay ay’.
ˆ ´
`    ˆ
˜
Vay  khi Phi-e-r noi xong, nhieu ngi cam thay hoi han  ve nhng
ˆ  ´ ˆ  ´ ˆ  ` ` ˆ
chuyen  xay ra cho Chua Gie-su. Ho hoi: ‘Chung toi phai lam gı ay?’
´ ´ ´
  `  ` ` `
Phi-e-r noi vi ho:  ‘Cac ngi can phai sa oi i song mınh va lam
´ ˆ ˆ ˆ ` ´ ´ ` ` ` ´ ˆ `
bap tem’. Vay  noi  trong ngay o co chng 3.000 ngi lam bap tem va
 ˆ ˆ
 ´ ˆ ˆ
tr nen mon o cua Chua Gie-su. Cong-vu 2:1-47.
  `
ÐC
 TH A RA KH OI TU 106
˜ ` ˆ ´   ˆ ˜ ` ` ˆ ´ 
H
bi bo tu.
 `
AY nhın thien s m ca nguc
` ´

ra la s o cua Chua Gie-su. Chung ta hay xem tai
´ ˆ
 ay. Nhng ngi ma thien s tha
´ ˜
 sao ma ho a
` ˜

 ´ ˆ ´  ˆ ˆ
 ´
Chı ıt lau sau khi thanh linh c  o xuong tren mon o cua Chua
ˆ ` ˆ   ` ` ˘ ˆ
`
Gie-su, thı s viec  xay ra nh the nay: Phi-e-r va Giang i len en th
ˆ ˆ ´ 
 ` ´ ˆ
tai Gie-ru-sa-lem mot  buoi tra no.  Tai  o,  gan ca ra vao co mot 
` ` ˆ ˆ ` ` ˆ ˆ ´
ngi an ong bi bai  xuoi  bam sinh. Moi ngay ngi ta khieng ong ti
ˆ ˘ ˆ ´
 ´  ˜ ` ˆ
`
ay ang  ong co the xin tien bo thı cua nhng ngi i vo en th. Khi
ˆ  ` ˘ ˆ  ´ ´ ´
˜ ` ` ˆ
ong thay Phi-e-r va Giang, ong xin ho bo thı. Cac s o se lam gı ay?
` ` ` ´ ´  ´
Ho dng lai  nhın ngi ang thng kia. Phi-e-r noi: ‘Ta chang co
`  ˜
´ ˆ ´
vang bac  chi het, nhng ta se cho ngi ieu ta co. Nhan danh Chua
ˆ ˜ ´ ˆ ` ´
 ` ˜
Gie-su, hay ng len va bc i!’ Roi Phi-e-r nam tay phai ngi 
ˆ ` `
 ´ ˆ `  ´ ˆ ´
day,  va ngi lien nhay, ng len va khi s bc i. Khi dan chung
 ˆ
ˆ ` ´
´ ` ˆ `
thay vay,  ho eu ngac  nhien va sung sng lam ve phep la ky dieu  nay.
´ ´ `
˘ ´ ´ ` `  ˜
Phi-e-r noi: ‘Chınh nh quyen nang Ðc Chua Tri la Ðang a
 ´ ˆ  ` ´ ˆ ` ´ `
khien Chua Gie-su song lai  ma chung toi lam phep la nay’. Trong khi
ˆ ` ˘ ´ ` ´  ` ˜ ˆ ´  ˆ
ong va Giang ang noi thı co may nha lanh ao  ton giao en. Ho gian 
` ` ˘ ´ ´ ˆ
ˆ ´ ˆ 
lam vı Phi-e-r va Giang noi vi dan ve chuyen  Chua Gie-su c  song
ˆ  ` `  `
lai.
 Vay  ho bat lay hai ngi va bo tu.
` ˆ ´ ` ˜ ˆ ´ ´ ˆ ˆ ˆ ´
Ngay hom sau cac nha lanh ao  ton giao co mot  cuoc  hoi  hop  ln.
` ˘ ` ´ ` ˜ ` ˆ  ` ´
Phi-e-r va Giang cung vi ngi c  cha lanh benh  bi giai vao. Cac
` ˜ ˆ ´  ´ ˆ ` ´ ` `

nha lanh ao  ton giao hoi: ‘Cac ngi ay lam phep la nay nh quyen
´ 
phep cua ai?’
´ ´ ´ ` `
´ ´ ´ ` `
Phi-e-r noi vi ho rang o la nh quyen phep Ðc Chua Tri la
 ˜  ´ ˆ  
 ˆ  
Ðang a khien Chua Gie-su song lai.  May thay te le khong biet phai
` ` ` ˆ  ˜ ´ ` ˆ ´  ˆ ´
lam gı, vı ho khong the choi cai rang phep la ky dieu  o qua that  co
 ˆ  ´ ´ ´
ˆ ´
´ ˆ ˜
xay ra. Vay  ho canh cao cac s o khong c  noi ve Chua Gie-su na,
` 
va tha ho ra.
` ` ` ´ ´
 
´
Ngay nay qua ngay kia, cac s o van tiep tuc  rao giang ve Chua
ˆ ` ˜ ` ˜ ` ˆ

´ ´ `
Gie-su va cha lanh nhng ngi benh.  Tin on ve cac phep la nay
`  ` ´ ` ˆ ˆ ` ´ `
vang ra. Vı the ma co oan dan ong t cac thanh thi quanh
ˆ ` ˆ  ´ ´
˜ ´ `
Gie-ru-sa-lem mang ngi benh  en e cac s o cha cho. Cac nha
˜ ˆ ´  ˆ ` ´ ˆ ´ ´
`
lanh ao  ton giao thay vay  noi long ghen ghet, vay  ho bat cac s o va
 ` ´ ´
ˆ  ` ˆ
bo tu. Nhng cac s o khong  tu lau.
ˆ ˆ ´ ´ ´ `   ´
Ðng ban em thien s Ðc Chua Tri m ca kham ra, nh em
 ` ˆ ˆ ˆ ´ ´ ´ ˜ ˆ
`
thay trong hınh ben ay. Thien s noi: ‘Cac ngi hay i len en th
`   ˆ ´ ´ ˆ ´ ` ˜
va tiep tuc  rao giang cho dan chung’. Sang hom sau, khi cac nha lanh
ˆ ´ ` ˆ ´ ˆ ´ ´
 ˜ 
ao  ton giao sai ngi vo kham ieu  cac s o en, ho a i mat. Sau
´ ˜ `  ´ `  
o nhng ngi c  sai en kham tım thay ho ang giang day  ni

` `  ` ˆ ˆ
en th va bat ho em en Toa Cong Luan. 
 ` ˜ ˆ ´ ´ ´ ˜  ˘ ´
May nha lanh ao  ton giao noi: ‘Chung ta a cam nhat  cac ngi
ˆ
´ ˆ ˜ ´ ˜ 
khong c  day  do ve Chua Gie-su na. Song cac ngi a giang day 
ˆ ´ ´
´ `  ˆ ` ´ ´ `
khap Gie-ru-sa-lem’. Cac s o ap: ‘Tha phai vang li Ðc Chua Tri
` ` ˆ ` ` ˆ   ˜

con hn la vang li ngi ta’. Vay  ho tiep tuc  giang day  mai ve
` ´  ` ˆ  ´ 
“tin mng”. Ðo han la mot  gng tot cho chung ta noi theo, phai
ˆ ˆ 
khong? Cong-vu chng 3 en 5.
ˆ ˆ ´ ´ 
E-TIEN BI NEM ÐA CHET 107
` ` ˆ `   ˆ ` ˆ ˆ ˆ ` ˆ ˆ

N ˆ
GI an ong quı goi  ay la E-tien. Ong la mot

ay! May ngi kia lay cac cuc



`
thanh cua Chua Gie-su. Nhng hay nhın chuyen

`
´

ˆ
´
 a ln nem ong. Tai
´ ´
˜
´
`
ˆ
ˆ
 gı xay ra choˆ ong
 sao ho ghet E-tien
 mon o trung
` 
´
ˆ
ˆ
 ` ˆ    ` ´ ˜
en noi lam chuyen  khung khiep nh the nay? Chung ta hay xem.
´ ´ ` ˜ ´ ˆ ˆ ` ´ ´ ` ˆ  `
Ðc Chua Tri a giup E-tien lam cac phep la ky dieu.  May ngi kia
ˆ ´
´ ` ˜ ´ ˆ
ˆ ˆ  ˜ ˆ
khong thıch ieu o, va ho cai co vi ong ve viec ong day  bao le that 
ˆ ´ ´ ` ˆ ˆ  ˆ ´ `
cho dan. Nhng Ðc Chua Tri ban cho E-tien s khon ngoan ln, va
ˆ ˆ  ` 
`  ` ˆ
E-tien cho may ngi kia thay ho day  sai. Ðieu nay khien ho cang gian 
˜ ˆ ˆ ` ˆ `  
ˆ
hn na. Vay  ho bat ong, va keu ngi ta en khai doi ve ong.

  ˆ ˆ ´ ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ 
Thay te le thng  pham hoi E-tien: ‘Co that  vay  khong?’ E-tien tra
` ˆ ` 
´ ` ` ˆ ´
li bang mot  bai giang hay lam ve Kinh Thanh. Va sau cung ong noi

˜  ´ ´ ´ ` ˆ ´ ˆ ˆ  `
hoi xa nhng ke ac ghet cac nha tien tri Ðc Gie-ho-va nh the nao.

ˆ ´ ´ ˜  ˜ ` ´ ´
Roi ong noi: ‘Cac ngi cung giong nh nhng ngi o. Cac ngi
 ´ ˆ ` ˆ ´ ´ ´ ` ` ´ ˜ ˆ ˆ
giet Chua Gie-su la toi t Ðc Chua Tri, va cac ngi a khong vang
˜ ˆ ´ `
gi luat  phap Ngai’.

`  ´ ` ˜ ˆ ´ ˆ ˜ 
Ðieu nay khien cac nha lanh ao  ton giao gian  d lam! Ho nghien
˘ ` ´ ˆ
ˆ ˆ ´
ˆ ` ´ ` ` ˆ
rang vı tc gian.  Nhng roi E-tien ngc au len va noi: ‘Nhın kıa! Toi
 ´ ˆ ´ ˆ  ´ ´ `  ˆ ` ˆ
thay Chua Gie-su ng ben phai Ðc Chua Tri  tren tri’. Nghe vay, 
 ` ´ ` ˆ  ˆ ˆ ˆ ` ˆ
may ngi o bit  tai lai  va xong en E-tien. Ho bat ong va dan ong ra
 `
khoi thanh.
ˆ  ´ ` ˆ `  ˆ `
Tai  ay ho ci ao ngoai ra giao cho mot  ngi tre tuoi ten la Sau-l
˜ ` ´  ˆ
ˆ   `
gi gium. Em co thay Sau-l khong? Roi mot  so trong may ngi kia

´ ´ ˆ ˆ ˆ ˆ `  ´  ˆ `
bat au nem a E-tien. E-tien quı xuong, nh em co the thay ay, va
ˆ
ˆ ´ ´ ` ´ ˆ ˆ ` ´
ong cau nguyen  Ðc Chua Tri: ‘Lay  Ðc Gie-ho-va, xin Ngai ch phat 

ˆ ´ ` ˆ  ˆ  ` ˜ ´ `
ho ve chuyen  ac nay’. Ong biet mˆ ot  so ngi trong ho a bi cac nha
˜ ˆ ´ ` ´ ˆ 
lanh ao  ton giao la gat.  Sau o E-tien chet.
ˆ ` ` ` ´ ´  ` ` ´ 
Khi mot  ngi nao lam ac cho em, em co co lam hai  ngi ˆ o e tra
 ˘ ´ ´ ` ` ` ´ ˆ ˆ `
mieng, hoac  xin Ðc Chua Tri lam hai  ngi o khong? E-tien va
´ ˆ ˆ `      ´ ˜  ˆ
Chua Gie-su khong lam the. Ho t te ngay ca oi vi nhng ke khong
  ´ ˜ ´ ˜  ´
t te vi ho na. Chung ta hay co gang bat chc gng ho. 
ˆ
Cong-vu 6:8-15; 7:1-60.
ˆ ` ´
TREN ÐNG ÐI ÐA-MACH 108
´  ` ` ´  ˆ  ˜
M CO biet ai la ngi ang nam di at khong? Sau-l ay. Hay
Eˆ ˆ
´
nh lai
˜
ˆ `
 xem, ong la ngi gi ao ngoai cho may ngi nem a
` ´
E-tien. Hay nhın anh sang choi loa kia! Chuyen
´ ´ `
` ˜ ´ `
ˆ ` 


` ´ ´
 gı xay ra the?
ˆ ˆ  
ˆ ` ˆ

Sau khi E-tien bi giet chet, Sau-l dan au viec  lung bat mon o cua
´ ˆ ` ˆ  ` `  ` ´ ` ˆ
Chua Gie-su e lam hai  ho.  Ong i het nha nay en nha khac va loi ho
 `
ˆ
 ´ ` ´ `  
ra bo tu. Nhieu mon o tron sang cac thanh khac va khi s rao giang
`   ´  ` ´ ` ˆ

“tin mng”  ay. Nhng Sau-l i ti may thanh khac e tım mon o
 ´ ˆ ˆ ˆ  ˆ `  `
cua Chua Gie-su. Ong hien   tren ng i en thanh
´ ˜ ` ` ´  ˆ `
Ða-mach. Nhng, gia ng thı co xay ra chuyen  la lung
` ˆ
nay ay:
` ` ´ ˆ ´ ´ ` ˆ ` 
Thınh lınh co mot  anh sang t tren tri roi  xuong chung
ˆ ´   ´  ˆ

quanh Sau-l. Ong te xuong at, nh chung ta thay ay. Roi
´ ˆ  ´ ˜
co mot  tieng noi: ‘Hi Sau-l, Sau-l!
 `
Tai  sao ngi hai  ta?’ May ngi i
´  ´ ´ `
chung vi Sau-l thay anh sang va
´  ´ ˆ
nghe co tieng phat ra, nhng ho khong
 ´ ´ `
the hieu tieng o noi gı.
 ´ ´ `
Sau-l hoi: ‘Lay  Chua, Chua la ai?’
 ´  ` ´ ˆ `
Tieng noi bao: ‘Ta la Chua Gie-su, ma
´ ˆ ´ 
ngi ang hai’.  Chua Gie-su noi the
 ` ˆ
` ´ ˆ   ` ´
bi vı khi Sau-l hai  mon o ngai, Chua Gie-su cam thay nh la chınh
` ˆ
ngai bi hai  vay. 
ˆ `  ´ ˆ  ` ` ˆ
Bay gi Sau-l hoi: ‘Lay  Chua, toi phai lam gı ay?’
´ ˆ ´ ˜ ´ ˆ ` ` ` ´  ´
Chua Gie-su noi: ‘Ngi hay ng day  va vao thanh Ða-mach.  o
` ˜ ´   ` ` ´ ˆ `
ngi ta se noi cho ngi biet phai lam gı’. Khi Sau-l ng day  va
 ˆ   ` `  ˆ ` ˆ  `
m mat ra ong chang thay ng gı ca. Ong bi mu! Vay  may ngi i
´ ˆ ˆ ` ` ´
vi ong nam tay ong dan vao thanh Ða-mach.
ˆ ` ´ ˆ ´ ´ ˆ ˆ
 ´  ˜
Bay gi Chua Gie-su noi vi mot  mon o  Ða-mach, bao rang: ‘Hi
˜ ´ ˆ ` ˆ `   `
A-na-nia, hay ng day  i lai  con ng ten la Ngay Thang. Ðen nha
˜  ˘ ˆ ` ˆ ` ˜ ` `
Giu-a hay hoi tham mot  ngi ten la Sau-l. Ta a chon  ngi lam
ˆ ´ ˘ ˆ
toi t ac  biet  cho ta’.
ˆ ` ˘ ˆ ˘ ˆ ` ´
A-na-nia vang li. Khi gap  Sau-l, ong at  tay len Sau-l va noi:
´ ˜ ˆ  ` ´  `  `
‘Chua a sai toi en tım anh e anh co the thay ng tr lai  va c 

´ ´ ` ´ ´ `  ´  `
ay day thanh linh’. Tc thı co cai gı giong nh cai vay t mat Sau-l
´  ` ˆ  ` 
rt xuong, va ong thay ng tr lai. 
` ˆ ´ ˜  ˆ 

Sau-l c  dung mot  cach manh  me e rao giang cho dan cua nhieu
´ ˆ   ´ ˆ ´
ˆ ´ ˜ 
nc. Ong c  biet en di ten s o Phao-lo, chung ta se hoc  biet


ˆ ´  ´ ˜ ´ ´ `
rat nhieu ve ong. Nhng trc het, chung ta hay xem Ðc Chua Tri
` ` ˆ
sai Phi-e-r i lam gı. Cong-vu 8:1-4; 9:1-20; 22:6-16; 26:8-20.
 ˘ ˆ
PHI-E-R ÐEN THAM COT-N
 AY 109
´
` ` ´ ´ ` ˜ ` ˆ `
 ÐO Phi-e-r la ngi ang ng o, va nhng ngi theo sau ong la
S 
may ngi ban.
ˆ
`
´ ´ ˆ
 Nhng tai
Phi-e-r? Ong o co nen lam the khong? Em co biet ong o la ai khong?
`
 sao ngi kia lai
 ˆ
`
´  ˆ
`
 quı xuong trc mat

´ `
´
ˆ

˘

ˆ ´ ` ˆ ˆ ` ˜ ˜ ˆ ˆ
Ong o la Cot-n  ay. Ong la sı quan trong ao  binh La Ma. Cot-n  ay khong
 ˆ  `  ` ´
quen biet Phi-e-r, nhng ong c  bao mi Phi-e-r en nha. Chung ta
˜
ˆ ˆ ˆ ´
hay xem au uoi cau chuyen  ra sao nhe.
˜ `
ˆ ´ ˆ ` ` ´
Nhng ngi au tien theo Chua Gie-su la ngi Do Thai, nhng
ˆ ˆ  ` ` ´ ˆ ˆ ˆ  ´ ´
Cot-n  ay khong phai la ngi Do Thai. Tuy nhien ong yeu men Ðc Chua
`
ˆ ` ` ˆ `
ˆ   ˆ 
ˆ
Tri, cau nguyen  Ngai, va ong lam nhieu viec  t te cho dan. The roi, mot 
ˆ ˆ ´ ˆ ˆ  ` ´ ´ ´ ` `
buoi tra no mot  thien s hien  ra cho ong thay va noi: ‘Ðc Chua Tri hai
`
` ` ˆ `
ˆ  ˜
long ve ngi, va Ngai sap nham  li cau nguyen  cua ngi. Hay sai i
´ ˆ ` ˆ ` ˆ  `  ˆ  ˆ 
rc mot  ngi ten la Phi-e-r. Ong ang  nha cua Si-mon tai  Giop-be 


gan bien’.
ˆ ´ ˆ ` ` ` ˆ  `
Lap  tc Cot-n  ay sai ngi i tım Phi-e-r. Ngay hom sau, khi may ngi

 ˆ `  ˆ ˆ ` ˆ ˆ
kia en gan Giop-be thı Phi-e-r  tren san thng  nha ong Si-mon. Tai 
 ´ ´ `  ˜ ˆ  ˆ ´ ˘
ay Ðc Chua Tri khien cho Phi-e-r nghı rang ong thay mot  cai khan
´ ` ˆ `  ´ ˘ ´  ´ ˆ ˆ ´
ln t tren tri sa xuong. Trong cai khan co u loai  thu vat.  Theo luat  Ðc
´ ` `  ´ ´ ` ´ ˆ ˘ ` ˆ ´ ˆ
Chua Tri thı may con thu o la d day khong c  an, va tuy vay  co mot 
 ´  ˜ ˜ ´ ˆ ` ` ˘
tieng noi bao rang: ‘Hi Phi-e-r, hay ng len, lam th it va an’.
´ ˆ ˆ  ˘
´ `
Phi-e-r ap: ‘Khong c.  Toi chang an o d day bao gi’. Nhng
 ´  ˆ ` ` ´ ˜ ´ ` ` ˆ `
tieng noi bao Phi-e-r: ‘Thoi, ng goi  la d day na th gı ma bay gi
´ ´ ` `  ´ ˘ ˘

Ðc Chua Tri cho la sach’.  Tieng o lap  i lap  lai  ba lan. Trong khi
`
´ ˜   ` ˜ `
Phi-e-r con ang thac mac ve y nghıa cua moi  s ay thı nhng ngi
ˆ ˜ ´  ˘ ´ ` ˆ
Cot-n  ay sai i a ti ni hoi tham xem Phi-e-r co nha khong.

` ´ ` ˆ ` ` ´  ˆ
Phi-e-r xuong lau va noi: ‘A, toi la ngi cac ngi ang kiem ay. Tai 
´  ˆ ˆ  `  ´ ˆ ˆ
sao cac ngi en ay vay?’  Khi may ngi kia giai thıch rang mot  thien
´ ˜  ˆ ` ` ` ´ `
s a bao Cot-n  ay mi Phi-e-r lai  nha, Phi-e-r bang long i vi ho.  Ngay
ˆ ` ´ ˆ ` ` ˘ ˆ ˆ ˆ
hom sau Phi-e-r va cac ban  ong ri nha e i tham Cot-n  ay tai  Se-sa-re.
ˆ ˜ ` ` ˆ ` ˆ
Cot-n  ay a tu hop  ho hang va ban  than lai  trong nha ong. Khi Phi-e-r
´ ˆ ´ ˆ ` ´ ˆ 
ti ni, Cot-n  ay ra rc. Ong quı mop  di chan Phi-e-r, nh em thay
ˆ ´ ˜ ´ ˆ ´ ˆ ˜  ` `
ay. Nhng Phi-e-r noi: ‘Ngi hay ng len; chınh toi cung chı la ngi
` ˆ ´ ˆ ´  `  ` ` ˆ
ma thoi’. Ðung vay,  Kinh Thanh cho thay rang quı xuong va th lay  mot 
` ` ` ˆ ´ ´  ˆ ` ´ ˆ ˆ
ngi thng la khong ung. Chung ta chı nen th phng  Ðc Gie-ho-va
` ˆ
ma thoi.
ˆ `   ` ´ ´ ˆ
Bay gi Phi-e-r rao giang cho may ngi nhom lai.  Phi-e-r noi: ‘Toi
´ ´ ` ´ ˆ   ` 
hieu rang Ðc Chua Tri on nhan  het thay moi  ngi muon phung  s
` ` ˆ ´ ` ´ ´ ` ´ ` `
Ngai’. Va trong khi ong noi thı Ðc Chua Tri ban thanh linh va ngi ta
 ´ ´ ´  ´ ˆ `  ´ ˆ
`
khi s noi cac th tieng khac nhau. Chuyen  nay khien cac mon o ngi
´ ´  ` ˆ `  ´
Do Thai i chung vi Phi-e-r lay lam ngac  nhien lam, vı ho tng Ðc
´ `  ˆ ´ ` ˆ ˆ ˆ `
Chua Tri chı ban n cho dan Do Thai ma thoi. Vay  chuyen  nay day  ho
 ´ ´ ` ˆ ˜ `  ˆ  ˆ ` ` 
biet Ðc Chua Tri khong xem nhng ngi cua mot  chung toc  nao la tot
˘  ´ ` ` ˜ ` ˆ  ˆ
hn hoac  quan trong  oi vi Ngai hn la nhng ngi thuoc  chung toc 
´ ˆ ` ˆ
 `   ´ ˆ ´  ˆ
khac. Ðay la mot  ieu tot ma het thay chung ta nen nh, phai khong?
ˆ  
Cong-vu 10:1-48; 11:1-18; Khai-huyen 19:10.
ˆ ˆ ´ ´
TI-MO-THE, PHU TA
ˆ MI 110

CHO PHAO-LO
` `  ˆ ´ ´
ˆ ` ˆ ˆ ˆ ˆ
N
Lo-ıt.
ˆ ´
GI ma em thay ay vi s o Phao-lo la Ti-mo-the. Ti-mo-the

song vi gia ınh tai
´ ` ´
 Lıt-tr. Me anh ten la -nıt va ba ngoai
ˆ ` ´ ` `
 ten
ˆ

ˆ `
´ ˆ   ` ´  ˆ ˘
Ðay la lan th ba Phao-lo en vieng thanh Lıt-tr. Khoang mot  nam
´ ´ ˆ `  ˆ ´ ˆ  
trc o, Phao-lo va Ba-na-ba en ay trc tien trong chuyen i giang
` ˆ ` ˆ  ˆ
˜ ´ ˆ `
ao.  Va bay gi Phao-lo tr lai  mot  lan na vi ban  ong la Si-la.
´  ˆ ´ ` ´ ˆ ˆ ˆ ˆ  ´
Em co biet Phao-lo noi gı vi Ti-mo-the khong? Ong hoi anh: ‘Con co
 ´ ` ˆ ´ ´ ´ 
muon i chung vi Si-la va ta khong? Con co the giup chung ta rao giang
  ˆ
 may ni xa xoi’.
ˆ ˆ ´ ´ ´  ˆ ´ ˆ ˆ ˆ `
Ti-mo-the ap: ‘Co ch, con muon i’. Vay  ıt lau sau Ti-mo-the ri gia
` ` ´ ˆ ` ´ ´ 
ınh e i cung vi Phao-lo va Si-la. Nhng trc khi chung ta hoc  biet
ˆ
  ´ ˜ ˆ ` ˜ 
them ve chuyen i cua ho,  chung ta hay xem chuyen  gı a xay ra cho
ˆ ` ´ ˆ ˆ ˆ  ˆ ` ´
Phao-lo. T khi Chua Gie-su hien  ra cho ong thay tren ng i Ða-mach
´ ´ ` ˘

cho ti nay tınh ra c  chng 17 nam roi.


˜ ´ ˆ  ´ ˆ
 ´ ˆ
Hay nh lai  xem, Phao-lo en Ða-mach e hai  mon o cua Chua Gie-su,
ˆ ` ` ´ ˆ ` ˆ
nhng bay gi thı chınh ong lai  la mon

 ` ´ ˆ   `
o cua ngai! Sau o mot  so ke thu  inh
 ˆ  ` ˆ ´
giet Phao-lo bi vı ho khong thıch s
 ˆ
´ ˆ
day  do cua ong ve Chua Gie-su. Nhng
´ ˆ
´ ˆ  ´
cac mon o giup Phao-lo tron thoat. Ho
ˆ
ˆ ´ ´
e ong ngoi trong mot  cai thung
´ ` ` ˆ ˆ 
ln va thong day cho ong xuong
` ` `
ngoai tng thanh.
´ ˆ
Sau o Phao-lo i An-
  ´
ti-ot giang ao.  Chınh
ˆ ´ ˆ

tai  ay cac mon o cua
´ ˆ

ˆ
Chua Gie-su lan au tien
` ´
c  goi  la tın


o Ðang Christ.
Rô-ma Phi-lı́p
Tê-sa-lô-ni-ca
Bê-rê
Trô-ách 
An-ti-ot
Y-cô-ni
ˆ Cô-lô-se
Cô-rinh-tô A-thên E-phê-sô Lı́t-tr
Mi-lê

An-ti-ot

C-ret
Man-t
B I E ´
N L
N
Chı́p-r
Ða-mách
(ÐI A 
TRUNG
HAI)
Sê-sa-rê

Giop-b ê
Giê-ru-sa-lem


`  ˆ ` ´   ´ ´
Roi t An-ti-ot, Phao-lo va Ba-na-ba c  phai i rao giang  cac nc xa
ˆ ˆ ´ ` `  ˘ ` ´ ˆ ´ 
xoi. Mot  trong cac thanh ma ho vieng tham la Lıt-tr, que quan cua
ˆ ˆ
Ti-mo-the.
ˆ ` ` ˆ ˘ ˆ  ´ 
Bay gi, chng mot  nam sau, Phao-lo tr lai  Lıt-tr trong chuyen i

´ ˆ ˆ ` ´ ˆ ` ´ 
lan th hai. Khi Ti-mo-the ra i cung vi Phao-lo va Si-la, em co biet ho
ˆ ˆ ˜ ` 
` ´ ˜  `
i au khong? Hay nhın ban o, va chung ta se hoc  biet vai ni.
´  ´ ` ˆ
´
´ `  ´
Trc het, ho i ti thanh Y-co-ni gan o, roi ti thanh pho th hai
ˆ `  ´ ˆ ` ˆ ´
`
ten la An-ti-ot. Sau o ho i len thanh Tro-ach, roi sang qua thanh
´ ` ˆ ˆ ` ` ˆ ˆ ´  ` ˆ
Phi-lıp, thanh Te-sa-lo-ni-ca va thanh Be-re. Em co thay thanh A-then
ˆ 
ˆ ˆ   ´ ´  ˆ ˘
tren ban o khong? Phao-lo rao giang  o. Sau o ho giang ao  mot  nam
˜  ` ˆ ˆ  ` ` ˆ ` 
ri  thanh Co-rinh-to. Cuoi cung ho dng lai  mot  thi gian ngan 
` ˆ ˆ ˆ
ˆ `  ` ˆ ˆ ` ˆ `
thanh E-phe-so. Roi ho len tau tr lai  thanh Se-sa-re, va i len thanh
 ˆ  ´
An-ti-ot, Phao-lo  lai   o.
ˆ ˆ ˆ ˘ ˆ  ´ ˆ 
Vay  Ti-mo-the i chu du hang tram cay so giup Phao-lo giang “tin
` ` ` ˆ
ˆ ´ ´ ˆ ´  ` ˆ ´
mng” va thanh lap  nhieu hoi  thanh. Khi ln len, em co muon lam toi t
`  ´ ´ ` ˆ ˆ ˆ
trung thanh cua Ðc Chua Tri nh Ti-mo-the khong?
ˆ 
Cong-vu 9:19-30; 11:19-26; chng 13 en 17; 18:1-22.
ˆ `  ˆ
MOT
 CH ANG TRAI NGU GAT
 111
ˆ `

O
ˆ `  ˆ `  ´  ´
KIA! Chuyen  gı xay ra ay? Chang trai nam sai di at co bi
˘ ˆ ` ` ˆ ´ ` ´
thng nang  lam khong? Nhın kıa! Mot  trong cac ngi bc
 ` ` ˆ ´  ˆ ˆ ˜  ´ ˜
ra khoi nha la Phao-lo! Em co the thay Ti-mo-the cung  o na
ˆ ´  ` `  ´  ˆ
khong? Co phai chang trai t ca so te xuong khong?
 ˆ  ´ ˆ ˆ ´ `  ´
Phai, chuyen  xay ra ung nh vay.  Phao-lo ang noi bai giang vi
´ ˆ
 ` ˆ ´ ˆ  ` ˆ ˆ ´ ˘
cac mon o  thanh Tro-ach. Ong biet la lau lam ong mi gap  lai  ho
˜ ` ˆ ˆ  ˆ ` ˆ ˆ ´ ˜ ´ 
na vı hom sau ong phai len tau ra i. Vay  ong noi mai cho ti na
ˆ
em.
 ` ` ` ˆ ` ´
ˆ  ` 
The la chang trai nay ten la -tıch ngoi nghe tren ca so va ngu
ˆ ` ´ ` ` ` 
´   ˆ ´
gat.  Ngi te nhao, va t ca so lau ba rt xuong at! Vay  em co the
`
  ˆ   ` ˜
hieu tai  sao moi  ngi eu to ve lo au nh the. Khi may ngi kia 
` ˆ  ´ ` ` ˜ 
chang trai len, qua ung nh ngi ta lo s.  Chang a chet!
ˆ  ` 
ˆ ˆ ` `
Khi Phao-lo thay chang trai kia chet roi, ong nam len ngi chang
` ˆ  `
ˆ ´  ` ` ˆ 
va om lay chang. Roi ong noi: ‘Ai nay ng lo. Ngi khong sao ca!’
`  ˆ ˆ ´ ` ˆ ´ ˆ ˜ ` ` 
Va qua that  vay!  Ðo la mot  phep la!  Phao-lo a lam ngi song lai! 
´ ˆ `
´ ` ` ˜
Ðam ong ngi eu nc long mng r!
  ` ˆ
 ` ˘  ˆ  ´
Het thay moi  ngi len lau tr lai  va an uong. Phao-lo tiep tuc  noi
˜ ´ ´ ´ ´ ˆ 
na cho ti sang. Nhng em co the tin chac rang -tıch khong ngu
ˆ
˜
ˆ ˆ ˆ ` ˜ ` ` ´
gat  lan na! Roi Phao-lo, Ti-mo-the va nhng ngi cung i vi ho
´ ˆ ` ´  ˆ ˆ
bc len tau. Em co biet ho i au khong?
ˆ `  ´  
´ ` ˆ ˆ
Phao-lo va ket thuc chuyen i giang ao  lan th ba, va ong len
`
`  ` ˆ ˜  ´ ˘ 
ng ve nha. Trong chuyen i nay Phao-lo a  ti ba nam chı tai 
` ˆ ˆ ˆ ` ˆ ˆ 
´ ` `
thanh E-phe-so ma thoi. Vay  chuyen i lan th ba con dai hn

´ ˜
chuyen i lan th hai na.
` ˆ ´ ` ˆ  ˆ ˆ `  ˜
Sau khi ri Tro-ach, tau cap  ben tai  Mi-le mot  thi gian. Bi le
ˆ ˆ ˆ ´ ´  ` ˆ  ˆ ˆ ` ´
E-phe-so cach o chı vai cay so, nen Phao-lo sai ngi i goi  cac
 ˜ ˆ ´   ˆ ˆ ´ ´ ˆ ´
trng lao trong hoi  th anh ay  en Mi-l e  e ong c o th e n oi chuy en vi

 ´ ´ ` ` `   
`
ho lan cuoi. Sau o, khi ti gi tau ri ben, ho cam thay buon lam
` ˆ
sao nhın Phao-lo ra i!
 ` `  ˆ ˆ
Cuoi cung tau tr lai  Se-sa-re. Khi
ˆ  ` ˆ
´
Phao-lo  nha mon o Phi-lıp tai 
ˆ ` ` ˆ ´ ´
ay, thı nha tien tri A-ga-but noi cho
ˆ  ´ ˆ ˜ 
Phao-lo biet trc chuyen  se xay ra.
ˆ ´ ˆ ˜  `
Ong noi rang Phao-lo se bi bo tu khi
 ` ˆ ` 
i en thanh Gie-ru-sa-lem. Va qua
ˆ ˆ
 `
that  nh vay.  Roi, sau khi  tu hai
˘ ˆ ˆ ˆ 
nam tai  Se-sa-re, Phao-lo bi giai i
ˆ
` ´ ˘ ˆ
Ro-ma e hau toa trc mat  Se-sa
´ `  ˜ ´ ˜
tc hoang e La Ma. Chung ta hay
ˆ `  ˆ `
xem chuyen  gı xay ra tren ng i
ˆ ˆ 
Ro-ma. Cong-vu chng 19 en 26.
`  ˆ 
ÐAM TAU TAP LEN ÐAO 112
˜ ` ` ˘ ´ ˜ `

H ˜ ˆ
a loi
AY nhın xem! Tau gap
´
ˆ
 `
Em co thay ngi ta nhay xuong nc khong? Mot
` ´
 nan!


 No bi v thanh nhieu manh vun!
 
ˆ ´
´
ˆ
ˆ
´
ˆ 
 so ngi
˜

`

 c  len b. Co phai Phao-lo o khong? Chung ta hay xem


ˆ ` ˜  ˆ
chuyen  gı a xay ra cho ong.
˜ ´ ˆ  ˆ ˆ ˘
ˆ `
Hay nh lai,  Phao-lo bi giam  Se-sa-re hai nam. Roi ong va
ˆ  ` ˆ ´ ˆ ` ` ˆ
mot  so tu nhan khac c  a len tau, va ho i Ro-ma. Khi ho

  ` ˆ ˆ ˜ ´ ˆ ´
chay  ngang g an  ao C-r et, thı mot  tran  bao ln noi len. Gio thoi
 ` ˆ ´ ` ` ˆ
manh
 en noi ngi ta khong the lai tau c.  Va ho khong the
 ˘ ` ` ˘ ´ ˆ ˆ  `
thay mat  tri ban ngay hoac  cac ngoi sao ban em. Cuoi cung,

` ˜ ` ˆ `  
nhieu ngay sau, nhng ngi tren tau mat het moi  hy vong 
´
c  cu.

ˆ ´ ˆ ´ ˆ ` ´ ˆ ˜ 
Roi Phao-lo ng len noi: ‘Khong ai trong vong cac ong se mat
ˆ   ` ˆ `  ˆ ˆ ˆ ´ ´
mang  au; chı mat tau thoi. Vı toi hom qua mot  thien s Ðc
´ `   ˆ ˜ ˆ ´ 
Chua Tri en bao toi rang: “Hi Phao-lo, ch s chi. Ngi phai

` ´ ˘ ˆ `  ˜ ` ´ ´ ` ˜
hau toa trc mat  Se-sa, hoang e La Ma. Va Ðc Chua Tri se
´    ˜ ` ` ´
cu song tat ca nhng ngi i tau vi ngi” ’.
`  ˆ ` ´ ˆ ˜

Chng na em ngay th 14 sau khi tran  bao bat au, may
` ´ ` ´  ´ ´ ` ` ˆ ` ´
ngi lai tau e y thay nc can  hn trc! Vı s tau ap  vao a
ˆ   ´ ˆ  ˆ ´
trong em toi, ho bo neo. Sang hom sau ho thay mot  cai vinh.  Ho
 ´ `  ` ` ´
quyet inh  lai tau chay  thang vao b bien tai  o.

´
` ` ´
The roi, khi ho ti gan b hn, tau vng
` ˆ ˜ ´ `
´ 
vao mot  bai cat va mac can.  Roi song bien khi
´ ` ` ` `
s anh manh  vao tau, va tau

˜ ` ` 
bat au bi v thanh tng manh.
ˆ ˜ ´ ´
Vien sı quan phu trach noi: ‘Ai
 ˆ ˜  
biet loi  hay nhay xuong bien
´ ` ˆ ˆ ` ˜
trc va loi  vo b i. Nhng
` ` ˜ 
ngi con lai  hay nhay theo sau
` ´ `   
va bam vao may manh vun  cua
` ˘ ˆ ˘ ´ `
tau ang  noi tren mat  nc’. Va
` `  ` ˆ `
moi  ngi lam the. Nh vay  ma
  `  ˆ `

tat ca 276 ngi  tren tau eu


ˆ ` ` ´ ˆ
len b an toan, ung nh thien
´ ˜ ´
s a ha.
 ` ˆ ` ˆ
Ðao nay ten la Man-t. Dan
ˆ     ` ˘ ´
tren ao rat t te, va ho san soc
˜ ` `
nhng ngi bi am tau. Khi
`  ´  ˆ
thi tiet sang sua hn, Phao-lo
 ` ´ 

c  a xuong tau khac giai ve


ˆ ˆ
Ro-ma. Cong-vu 27:1-44; 28:1-14.
ˆ  ˆ
PHAO-LO  RO-MA 113
˜ ˆ
´ ` ˜ ` ` ´ ˜ ´
H
inh
AY xem Phao-lo bi xieng xıch, va hay nhın ngi lınh La Ma ng
canh. Phao-lo bi giam tai
 ˆ
x ong the nao. Trong khi ong  tu, ngi ta c
 `
ˆ
ˆ
ˆ
 Ro-ma. Ong ch Se-sa vua La Ma quyet
 `
ˆ
`
` ˆ
´ 
˜
˘

  phep en tham
ˆ
ong.
`  ˆ ˆ ` ` ´ ` ˜
Ba ngay sau khi en Ro-ma, Phao-lo cho ngi i mi cac nha lanh
´ ´ ˘ ˆ `  ´
` ´ 
ao  Do Thai ti gap  ong. Thanh th ra co nhieu ngi Do Thai song tai 
ˆ  ˆ 
´ ˆ ` ´ ´
Ro-ma en. Phao-lo rao giang cho ho nghe ve Chua Gie-su va Nc Ðc
´ ` ˆ  ` `  ` ´
 `
Chua Tri. Mot  so ngi tin ao  va tr thanh tın o Ðang Christ, con
˜ ` ´ ` ˆ
nhng ngi khac thı khong tin.
ˆ ˜   ` ´ ´ ´ ˆ
Phao-lo cung rao giang cho may ngi lınh khac nhau co phan  s
˜ ˆ ` ˘  ˆ ˆ 
canh gi ong. Trong vong hai nam bi giam  ay, Phao-lo rao giang cho
 ´ ` ` ` ˆ ´  ´ `   `
bat c ngi nao ma ong co the tiep xuc. Thanh th ra ngay ca gia ınh
ˆ ˜ ´ `
´ ` ` ˆ  `
Se-sa cung nghe noi tin mng ve Nc Tri, va mot  so ngi trong ho
 ` ´

tr thanh tın o Ðang Christ.
` ` ´
 `  ˆ ´ ´
Nhng ai la ngi khach ngoi  ban ang viet ay? Em co the oan
ˆ ´ ˆ ˆ ´ ˆ ˆ ´ ´ ˜ ` `
ra khong? Ðung, Ti-mo-the o. Ti-mo-the trc o cung tng bi giam vı

´ ` ` ˜  ` `  ˆ
rao giang ve Nc Tri, nhng ngi a c  tha ra. Va ngi en ay
´ ˆ ´  ˆ ˆ  ` ˆ ´ ˜
e giup Phao-lo. Em co biet Ti-mo-the viet gı khong? Chung ta hay xem
´
nhe.
` ´  ` ´ ` ˆ ˆ ˆ ˆ 
Em con nh may thanh Phi-lıp va E-phe-so trong Chuyen  so 110
ˆ ˆ ˜ ´ ` ˆ ´ ˆ ´  ` ´ ˆ
khong? Phao-lo a giup thanh lap  cac hoi  thanh tai  may thanh o. Bay
` ´  ` ˆ  ´ ´
  
gi, trong luc  tu Phao-lo viet th cho cac tın o Ðang Christ  ay.
 ´ ` ´ ´ ` ` ˆ ˆ ˆ `
May bc th nay co trong Kinh Thanh, va c  goi  la E-phe-so va
´ ˆ ` ˆ ˆ ˆ   `
Phi-lıp. Bay gi Phao-lo oc  cho Ti-mo-the viet th cho may ngi ban 
` ´
cung ao  tai  Phi-lıp.
´ ´
´ ˜     ´ ˆ  ` ˘
Cac tın o tai  Phi-lıp a to ra rat t te vi Phao-lo. Ho gi qua tang 
ˆ  ` ˆ `  ˆ ´
` ˘ ´
cho Phao-lo ang  tu ay, vı the Phao-lo cam n ho ve qua tang  o.
´ ´ ˆ ´ ` ` `  ˆ ˆ 
Chınh Ep-ba-pho-ıch la ngi em qua en. Nhng ong bi benh  rat
˘ `
 ˆ ` ˆ  `  `
` ˆ ˜

nang  va gan chet. Bay gi ong khoe lai  va san sang ve nha. Ong se cam
` ˆ ` ˆ ˆ  ˆ 
` ´
theo th nay do Phao-lo va Ti-mo-the viet khi ong tr ve thanh Phi-lıp.
 ` ˆ `  ˆ ´ ˜ ` ´ ´
Trong khi  tu Phao-lo con viet them hai bc th na ma chung ta co
´ ˆ  ´ ´
 ˆ ˆ ´  ´
trong Kinh Thanh. Mot  gi cho cac tın o  Co-lo-se. Em co biet th o
` ` ˆ ˆ ˆ ` ˆ  ˆ `
goi  la gı khong? Co-lo-se. Th kia la th rieng gi cho mot  ngi ban 
ˆ ˆ ` ˆ ˆ ˜  ` ˆ ˆ ´

´
than ten la Phi-le-mon cung song tai  thanh Co-lo-se. Th noi ve ay t
 ˆ ˆ ˆ ` ˆ ˆ
cua Phi-le-mon ten la O-ne-sim.
ˆ ˆ ˜  ` ˆ ˆ  ˆ ´ ` ´
O-ne-sim a bo nha Phi-le-mon tron sang Ro-ma. Bang cach nao o
ˆ ˆ ` ˆ  ˆ ˆ ˘ ˆ `
O-ne-sim hay c  la Phao-l o bi giam  ay. Ong i tham Phao-lo, va
ˆ  ˆ ˆ ´ ˆ ˆ ˆ ˜  ` ´
Phao-lo rao giang cho O-ne-sim. It lau sau O-ne-sim cung tr thanh tın

 ˆ ` ˆ ˆ  ˆ ` ˜   ˆ ´ 
o Ðang Christ. Bay gi O-ne-sim hoi han  vı a bo tron. Vay  em co biet
ˆ  `  ˆ ˆ ˆ
Phao-lo viet gı trong th gi cho Phi-le-mon khong?
ˆ ˆ ˆ ´ ˆ ˆ ˆ  ˆ
Phao-lo xin Phi-le-mon tha th cho O-ne-sim. Phao-lo viet: ‘Toi sai
`
` ˆ ` ` ˆ  ` ˆ ´ `
ngi ve cung anh. Nhng bay gi ngi khong chı la toi t anh ma
ˆ ` ˜ ` ´
ˆ 
ˆ ˆ ˆ ˆ
thoi. Ngi cung la anh em tın o that  tot’. Khi i ve Co-lo-se, O-ne-sim

´ ˆ  ˆ ˆ `
cam theo hai bc th, mot  cho anh em  Co-lo-se va th kia cho
ˆ ˆ ´ ´  ˆ ˆ ´
Phi-le-mon. Chung ta co the tng tng  xem Phi-le-mon sung sng
`
´ ` ˜  ` ´

lam sao khi hay c  rang ay t mınh a tr thanh tın o Ðang
Christ.
ˆ   ´ ` ˆ ˆ ˆ ´
Khi Phao-lo viet th cho anh em  Phi-lıp va cho Phi-le-mon, ong bao
` ` ˆ ˆ ´ ´  ´ ˆ ´
vai tin mng that  s.  Phao-lo noi vi anh em  Phi-lıp: ‘Toi phai
ˆ ˆ  ´ ´ ˆ ˜ ˆ ˜ ´ ˆ ˘
Ti-mo-the en vi anh em. Nhng ıt lau na toi se ıch than i tham
` ˆ  ˆ ˆ ` ˆ  `
anh em’. Va ong viet cho Phi-le-mon: ‘Xin anh tım mot  cho san sang
ˆ  ´
cho toi  tro tai  o’.
ˆ  ˆ ˘ 

Khi Phao-lo c  tha ra, ong i tham anh chi em  nhieu ni. Nhng
´ ˆ  ˆ ˆ
˜
` ˆ 
sau o Phao-lo bi bat giam  Ro-ma mot  lan na. Lan nay ong biet rang
˜  ˆ ˆ  ˆ ˆ   ˆ
se bi giet. Vay  ong viet th cho Ti-mo-the xin anh en gap. Phao-lo
 ˜ ` ´ ´ ` ` ´ ´ ` ˜
viet: ‘Ta a trung thanh phung  s Ðc Chua Tri, va Ðc Chua Tri se
 ˆ   ` ˘ ` ˆ
ban thng ta’. Sau khi Phao-lo bi x t vai nam, thanh Gie-ru-sa-lem
 ˆ ˆ
˜
` ` ˆ ˜
bi huy diet  mot  lan na, lan nay thı do quan La Ma.
´ ` ´

´ ˜ ˆ ˆ ´
Nhng Kinh Thanh con noi nhieu ieu khac na. Gie-ho-va Ðc
´ ` ´
˘  ´ ´ `
 ´
Chua Tri sai s o Giang viet cac sach sau cung, gom ca sach

´ ` ´
ˆ ` ´ ˜ 
Khai-huyen. Sach nay noi ve tng lai. Bay gi chung ta hay hoc  biet

` ˜  ˆ ´
ieu gı se xay ra trong tng lai. Cong-vu 28:16-31; Phi-lıp 1:13; 2:19-30;
ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ
4:18-23; He-b-r 13:23; Phi-le-mon 1-25; Co-lo-se 4:7-9; 2 Ti-mo-the 4:7-9.

PHAN 8

 ´ ´ ´
Ðieu Kinh Thanh noi trc
`
c
 thanh tu

´ ˆ ˜  ´ ˆ ˆ
Kinh Thanh khong nhng chı ke lai  cac chuyen  that 
˜  ´ ´ ˜ ´ ˜
s a xay ra trong qua kh, nhng cung noi en nhng
ˆ ˜  ˜ ` ` ˆ
chuyen  se xay ra trong tng lai na. Loai ngi khong
´  ´ ` ´ ´
the noi ve tng lai c.  Ðo la ly do tai  sao chung ta
´ ` ´ ´ ` ´
biet Kinh Thanh en t Ðc Chua Tri. Kinh Thanh
´ ` 
noi gı ve tng lai?
´ ´  ˆ ˆ ´  ´ ´
Kinh Thanh noi ve mot  tran  chien ln cua Ðc Chua
` ˆ ´ ´ ´ ` ˜
Tri. Trong tran  chien o Ðc Chua Tri se tay sach 
´  ´ ` ` ´ ` ˜
trai at khoi moi  s ac va ngi ac, nhng Ngai se che
 ˜ ` ` ´ ´
ch nhng ngi phung  s Ngai. Vua do Ðc Chua
` ˆ ˆ ` ´ ˆ ˜ ˆ ´
Tri lap  len la Chua Gie-su Christ se lo sao cho toi t
´ ´ `  ` ` ´
Ðc Chua Tri vui hng s thanh bınh va hanh  phuc,
` ˜ ˆ ` ˆ  ˘ ˜
va ho se khong bao gi bi benh  tr lai  hoac  chet na.
´ ´ ´ ` ´ ´ ` ˜ ˆ
Chung ta co the vui sng vı Ðc Chua Tri se lap 
ˆ ` ´ ˆ  ˆ ´
mot  i a ang mi tren at, phai khong? Nhng chung
 ` ˆ ˆ ` `
ta phai lam mot  viec  gı neu muon song trong i a ang
´ ˆ ˆ ´  ´ ` ´
o. Trong cau chuyen  chot cua sach nay chung ta hoc 
 ` `  ˜  ` ˆ
biet phai lam gı e vui hng c  nhng ieu ky dieu 
` ´ ´ ` ` ˜ `
ma Ðc Chua Tri danh san cho nhng ngi phung  s
` ˆ ˜  ´ ` ` ´
Ngai. Vay  hay oc  Phan TAM va tım xem Kinh Thanh
´ ´  ` 
noi trc ieu gı ve tng lai.
   ´
MOI
 ÐIEU XAU CHAM D T 114
 ` ˆ ´ ˆ ˆ ˜ ˜
M THAY gı ay? Ðung, mot  ao  quan ci nga  bach. Nhng hay
E ´
am may!  tren tri co nga
´
e y ho t au en. Cac nga
ˆ 
`
ˆ
ˆ
`

´
´
ˆ
`
 t tren tri phi xuong tren nhng
ˆ `

 ˆ ˜
 that  sao?
ˆ ´ ˆ  ` ˆ ´  ˆ `
Khong, nga  o khong phai la nga  that.  Chung ta biet vay  vı nga 
ˆ ˆ ˆ  ˆ ´ ´ ´
khong the chay  tren may c,  phai khong? Nhng Kinh Thanh co noi

 ˆ ` ´  ˆ
ve nga   tren tri. Em co biet tai  sao khong?
´ ` `
` ` 
´ ˘ ˆ
Ðo la vı hoi xa ngi ta dung nga  rat nhieu e i anh giac.  Vay 
´ ´ ´ ˜ ` ˜ ` ˆ ` 
Kinh Thanh noi ti nhng ngi ci nga  t tren tri phi xuong e
 ´ ´ ` ˜ ´ ˘ ´ ` ` ´  ´
cho thay Ðc Chua Tri se anh giac  vi loai ngi di at. Em co
 ˜  ` ˆ ` ˆ ˆ ˆ  ´
biet bai chien trng ten gı khong? Ha-ma-ghe-on. Chien tranh o
 ˆ ´ ˆ 
nham huy diet  moi  s ac tren at.
´ ˆ ` 
´ ˆ ˘ `
Chua Gie-su la ang dan au e anh tran  giac  nay tai  Ha-ma-
ˆ ˆ ˜ ´ ´ ˆ `  ´ ˆ ˆ `
ghe-on. Hay nh, Chua Gie-su la ang c  Ðc Gie-ho-va chon  lam
´  ` ´ ` ´ ´ ˆ ˆ ˜ 
vua trong chınh phu Ngai. Ðo la ly do tai  sao Chua Gie-su oi  mao cua
`  ` ˜    `  ´ ´
vua. Va thanh gm cho thay ngai se giet het moi  ke thu cua Ðc Chua
` ´ ´ ˆ ˆ ´ ´ ´ ` ˜
Tri. Chung ta co nen ngac  nhien khi nghe noi rang Ðc Chua Tri se
 ˆ   ˜  ´ ˆ
huy diet  h et th ay nh ng k e ac kh ong?
˜ ˆ   `  ´ ˆ ´ ´
Hay xem lai  Chuyen  so 10. Em thay gı ay? Ðung, tran  Nc Lut  ln
 ˆ ˜  ´ ˜ ˆ ˆ ´ ´ ´ ˆ ˆ
huy diet  nhng ke ac. Ai a gay ra tran  Nc Lut  o? Chınh Gie-ho-va
´ ´ ` ˆ ` ˜ ` ˆ  ˆ `   ´
Ðc Chua Tri. Bay gi hay nhın Chuyen  so 15. Chuyen  gı xay ra  o?
` ˆ ˆ ` ` ˆ ˆ  ˆ   ´ ˆ ˆ
Thanh So-om va thanh Go-mo-r b i huy diet  bi la do Ðc Gie-ho-va
´ 
giang xuong.
˜ ˆ ˆ  ˜ ˆ `  `
Hay lat  sang Chuyˆ en  so 33. Hay xem chuyen  gı xay ra cho nga  va
  ` ´ ˆ ˜  ´  ˆ `
chien xa cua ngi E-dıp-to. Ai a khien nc up  xuong nhan  chım ho? 
´ ´ ˆ ˆ ` `   ˆ ` ˜
Chınh Ðc Gie-ho-va. Ngai lam the e che ch dan Ngai. Hay xem
ˆ  ˜  ´ ˆ ˆ  ˆ ` `
Chuyen  so 76. Em se thay Ðc Gie-ho-va ngay ca e cho dan Ngai la
ˆ ˆ  ˆ ` ´ ´ 
dan Y-s-ra-en b i huy diet  vı c s gian ac cua ho. 
 ˆ ˆ ´ ´ ˆ ˆ  ´ ˆ ˆ
Bi vay  cho nen chung ta ch nen ngac  nhien khi biet Ðc Gie-ho-va
˜ ˆ ˆ `  `  ´ ´ ˆ 
se sai ao  quan tren tri cua Ngai e cham dt moi  s ac tren at.
˜  ˜  ´ ˜ 
´ ˜ ˆ  `
Nhng hay th nghı en y nghıa cua ieu o! Hay lat  sang trang ke va
´ ˜ ´  
chung ta hay xem nhe. Khai-huyen 16:16; 19:11-16.
ˆ ` ´ ˆ 
MOT
 ÐIA
 ÐANG MI TREN ÐAT 115
˜ `  ˆ ´ ˆ ˆ ` ´  ˆ
H AY nhın may cay to ln ay, bong hoa xinh ep
ep

´  ˆ
 qua, phai khong? Hay nhın con nai an co trong long ban tay
` ˜
em nho. Va hay nhın may con s t va nga
` 
˜
 `
` ˘

 va nui cao.  ay
 `

`

  ang kia trong ong co.
´ ´  ˆ `  ˆ  ˆ
Em co thıch song trong mot  nha cat tai  mot  ni nh the khong?
´ ´ `   ` ` ˆ ` ˆ
Ðc Chua Tri muon cho em song i i trong mot   ia ang tren
 ` ` ˆ  ´  ` ´ `  `
at. Va Ngai khong muon em b i nhc nhoi va au n gı ca nh ngi
` ˆ ` ` ´  ´ ˜ ` ˜ 
ta b i ngay nay. Ðay la li ha cua Kinh Thanh cho nhng ngi se song
` ´ ´ ´ ` ˜  ´ ˜ ˆ ´ 
trong  ia ang mi: ‘Ðc Chua Tri se  vi ho.  Se khong co s chet
˘ ˆ ` ´ ˜  ˆ ˜ ˜

hoac  keu ca hay la au n na. May chuyen  cu a qua roi’.
´ ˆ ˜ ` ˆ   ´ 
Chua Gie-su se lo sao cho s thay oi ky dieu  ay xay ra. Em co biet
` ˆ ´ ` ´  

khi nao khong? Ðung, sau khi ngai tay sach  trai at khoi moi  ieu xau
`  ´ ˜ ´ ´ ˆ `  ˆ  ` ˜ ˜
va ke ac. Hay nh, khi Chua Gie-su con  tren at ngai a cha cho
`  ´ ˆ ` ` ` `
ngi ta het moi  th benh,  va ngai con lam
`   ˜ ´
cho ngi chet c  song lai  na. Chua
ˆ ` ˆ 
` ˜ `
Gie-su lam vay  e cho thay ieu ngai se lam
ˆ  ` ˆ ` ´
tren khap at khi ngai len lam Vua Nc
´ ´ `
Ðc Chua Tri.
˜  ˜ ` ´ ˆ 
Hay th nghı xem  ia ang mi tren at
˜ ` ˆ ` ` ´ ˆ 
se ky dieu  ra lam sao! Cung vi mot  so
` ` ` ˜ ´ ˆ ˜
ngi ma ngai a chon,  Chua Gie-su se cai
 ˆ ` ˜ ` ` ˜
tr i  tren tri. Nhng nha cai tr i nay se
˘ ´ ` ˆ  `
cham soc cho moi ngi tren at va lo sao
´ ´ ˜
cho ho c  sung sng. Chung ta hay xem
`
 ` `
mınh can phai lam gı e chac chan c 
´ ´ `  ` `
Ðc Chua Tri ban cho s song i i
` ´  `
trong  ia ang mi cua Ngai.
 
Khai-huyen 21:3, 4; 5:9, 10; 14:1-3.
´
 Sa ch ˆ
KE CHUYE ´N
KINH THANH
h ´ h
h
T in
an
K
h
Kin
nh
Tha´
` ´
L´ AM SAO

 CH UNG` TA`
116

CO THE SONG ÐI ÐI?


´ ´  ´ ´ ˆ ` ´  ´ ´ ` ˆ
M CO THE noi cho biet be gai ay va cac ban  cua be oc  sach gı khong?
E ´
Ðung, chınh cuon sach nay ma em ang oc
´
´
` ´
 ´ ` `
´ ˆ ˆ
 ay—Sach ke chuyen
ˆ
`
´
`

ˆ
Kinh Thanh. Va chung ang oc  ch ınh c au chuy en m a em  oc—“L  am sao
´ ´  ` `
chung ta co the song i i?”.
´  ´  ` ˆ ´  ´
 

Em co biet chung hoc  biet gı khong? Trc het, chung ta can phai biet ve
´ ˆ ˆ ` ` ` ´ ˆ  ´   ` `
Ðc Gie-ho-va va Con Ngai la Chua Gie-su neu chung ta muon song i i.
´ ´ ˆ ` ´ ´  ` ` 
´ ´
Kinh Thanh noi: ‘Ðay la cach thc e song i i. Hoc  biet ve Ðc Chua
` ´ ˆ ` ˆ ` ´ ˆ ` ` ´ 
Tri co mot  v a th at,
 v a Ch ua Gi e-su Christ l a Con Ng ai  c  ph ai xu ong
´ 
trai at’.
`  ` ´ ´ 
ˆ ˆ ´ ´ ` `
Lam the nao chung ta co the hoc  biet ve Gie-ho-va Ðc Chua Tri va Con
` ` ´ ˆ ˆ ´ ` ´ ˆ ´ `

Ngai la Chua Gie-su? Mot  cach la oc  Sach ke chuyen  Kinh Thanh t au
´  ´ ´

´ ˆ ˆ `
´ ˆ  ˆ
ti cuoi. Sach noi nhieu ve Ðc Gie-ho-va va ve Chua Gie-su, phai khong?
` ´ ´

˜
  ˜ ` ` ˜ `
Va sach noi nhieu ve nhng ieu hai Ðang ay a lam va se lam. Nhng
´
 `
´  ´ ` ˆ ` ˆ 
chung ta can phai lam nhieu hn, ch chı oc  sach nay thoi thı khong u.
´   ´ ´ ˆ ` ˆ ´ ` ´ ˜ `
Em co thay cuon sach khac tren san khong? Ðo la Kinh Thanh. Hay nh
ˆ ` ˜
 ´ ´  ´ ˆ
mot  ngi oc  cho em nghe nhng phan cua Kinh Thanh noi en cac cau
ˆ ` ´ ` ´ ´ ´

chuyen  ma sach nay ke lai  cach n s. Kinh Thanh cho chung ta ay u
´ ` ´
  ´ ´ ´ ˆ ˆ
tin tc ma chung ta can e tat ca chung ta co the phung  s Ðc Gie-ho-va
´ ´ ` ˆ  ` ` ˆ ´ ˆ ˆ  ´
ung cach va nhan  c  s song i i. Vay  chung ta nen tap  lay thoi
´ ` ˆ
quen hoc  Kinh Thanh thng xuyen.
 
ˆ ˆ ´ ´ ` ` ´ ˆ ˆ `
Nhng chı hoc  biet ve Gie-ho-va Ðc Chua Tri va Chua Gie-su thoi thı
ˆ  ´ ´  

´ ` ` ´ 
khong u. Chung ta co the biet rat nhieu ve cac Ngai va cac s day  do cua
´   ˆ `  ` ` ´  ´
cac Ðang ay, vay  ma van cha at  c  s song i i. Em co biet chung

` ` ´ ˜ ˆ
ta can lam gı khac na khong?
´ ˜
  ` ´ ˜
´
Chung ta cung can phai song phu hp  vi nhng ieu chung ta hoc.  Em
` ´ ´  ˆ ` ˆ ` ` ´
con nh Giu-a Ich-ca-ri-ot khong? Han la mot  trong 12 ng i ma Chua
ˆ ˜ ` ´
` 

´ ˆ ˆ ` ´
Gie-su a chon  lam s o ngai. Giu-a biet nhieu ve Ðc Gie-ho-va va Chua
ˆ ˆ `  ˆ `  ˆ ´
Gie-su. Nhng chuyen  gı xay ra cho han? Sau mot  thi gian han tr nen ıch
 ` ˜  ˆ ´ ˆ ˆ `  ` ` 
ky, va han a phan boi  Chua Gie-su, nop  ngai cho ke thu ngai e lay 30
 ˆ ˜ ˆ  ` `
mieng bac.  Vay  Giu-a se khong c  s song i i.
` ´ ˆ  ` ´ ˜  ˆ 
Em con nh Ghe-ha-xi, ke ma chung ta a hoc  biet trong Chuyen  so 69
ˆ  ´ ˆ ´
´ `
ˆ ˆ

khong? Han muon co c  mot  ıt quan ao va tien bac  khong thuoc  ve han.
ˆ ´  ´  ˆ ´ ´ ˆ ˆ `
Vay  han noi doi e co c  may vat  o. Nhng Ðc Gie-ho-va phat  han. Va
` ˜ ˜ ´ ˜  ´ ˆ ˆ ˆ 
Ngai cung se phat  chung ta na neu chung ta khong vang theo luat  cua
`
Ngai.
´
`  ˜ ˆ ˆ ´ ˆ ˆ ˆ ´
Nhng co nhieu ngi tot a luon luon phung  s Ðc Gie-ho-va mot  cach
` ´    ˆ ´ ˆ ` ˆ
trung thanh. Chung ta muon giong ho,  ph ai kh ong? Em b e Sa-mu- en l a m ot 
 ´ ˜ ´
´ ˆ 
gng tot ang noi theo. Hay nh lai  xem, hoi chung ta oc  Chuyen  so 55
´  ˆ  ´  ˘ ` ´

chung ta thay mot  em trai chı mi bon nam tuoi gı o khi bat au phung  s
´ ˆ ˆ
 ` ˆ `  ´ ˆ ˜ ˆ
Ðc Gie-ho-va trong en tam  cua Ngai. Vay  du em tre ti au cung khong
˜ ˆ ´  ´ ˆ ˆ ˆ
sao, em cung khong qua tre e phung  s Ðc Gie-ho-va au.
˜ ˆ  `   ´  ` ´ ˆ
Dı nhien, ang ma het thay chung ta muon noi theo la Chua Gie-su
`  ˆ   ` 
Christ. Ngay khi con nho tuoi, nh Chuyen  so 87 cho thay, ngai  trong

` ´ ˆ ´  ` ´
ˆ `  ` ´
en th noi chuyen  vi may ngi khac ve Cha tren tri cua ngai. Chung ta
˜ ` ´ ˜ ´ `
` ` 
hay noi theo gng ngai. Chung ta hay noi cho cang nhieu ngi cang tot

´ ´ ` ˆ ˆ  ´ ` ´ ˆ ˆ ` ´
ve Ðc Chua Tri tuyet  dieu  cua chung ta la Ðc Gie-ho-va va Chua
ˆ ` `  ´ ` ´
` ` ´ ˜
Gie-su Christ la Con Ngai. Neu chung ta lam cac ieu nay, thı chung ta se
´  ` ` ` ´ ˆ   ´ ´ `
co the c  s ong  i  i trong  ia  ang m i tr en  at c ua Ð c Ch ua Tr i.
˘ ˆ
Giang 17:3; Thi-thien 145:1-21.
ˆ
Cau hoi cho
´  ˆ ´
Sach ke chuyen
 Kinh Thanh
ˆ  ˜
(c) Nhng loai
´ ` ´ ´ `
Chuyen so 1  ´ thu nao c ´ ´
Ðc Chua Tri tao  ra
` ˘ ` ´
´ ´ `   trong ngay th nam va th sau? (Sang 1:20, 21, 25)
Ðc Chua Tri bat au ´  ´
2. Ð oc Sang-the Ky 2:8, 9.
` ˆ ´ ´ ` ˘ ˆ ˘ ˆ ` `
lam ra moi vat
 Ј c Chua Tri at  hai cay ac  biet nao trong vn
ˆ  ´ ´  ` ˆ   `
1. Moi E-en, va hai cay ay tng  trng cho ieu gı?
 vat  tot ep  chung ta co eu do ai tao  ra, em
´  ˆ ´ ˆ
co the cho mot  thı du khong? ˆ 
ˆ  ˆ ´ ´ ` ` ` Chuyen so 3
2. Vat  au tien Ðc Chua Tri tao  ra la gı?
ˆ ´  ˆ ` ˆ   ˘ ` ` ˆ `
3. Tai  sao thien s au tien la mot  ang rat ac  Ngi an ong va
ˆ ` ` `  ˆ
biet?  ngi an ba au tien
˜ ˆ ´  ´  ˜
4. Hay mieu ta canh trai at luc ban au. (Hay xem
` ˜ ` ˜ ˆ  ´ ´ ˆ 
hınh ve). 1. Hınh ve trong Chuyen  so 3 khac vi Chuyen  so 2
´ ´ `
 ´  `
5. Ðc Chua Tri bat au sa soan  san moi  th nh the nao?
ˆ ´   `  ` ` ` ´ ˆ ˜ ` ` ˆ  ˆ ` ˆ 
tren trai at nh the nao e loai ngi va thu vat  ? 2. Ai a tao  ra ngi an ong au tien, va ong ay
ˆ `
ˆ ˆ ten gı?
Cau hoi them: ´ ´ ` ˜ ˆ `
ˆ ˆ 3. Ðc Chua Tri a giao viec  gı cho A-am?
1. Ð oc Gie-re-mi 10:12. ´ ´ `  ˆ
˜ ˆ ´ ´ ` ´ 4. Tai sao Ðc Chua Tri khien cho A-am ngu that 
Qua nhng vat  Ðc Chua Tri tao  ˆ ra, chung ta say?
 ` ´ ˜ ´ ´ ` ˆ ` ˆ ´   ˆ ` ´ ˆ
thay Ngai co nhng c tınh nao? (E-sai 40:26; Ro 5. A-am va E-va co the song bao lau, va Ðc Gie-
11:33) ˆ  ` ˆ ˆ `
ˆ ˆ ho-va muon ho lam cong viec  gı?
2. Ð oc Co-lo-se 1:15-17. ˆ ˆ
´ ˆ ˜ ´ ` ` ˆ ˆ Cau hoi them:
Chua Gie-su a ong vai tro nao trong cong viec  ˆ
´ ´ ´ ˆ ˜  `  1. Ð oc Thi-thien 83:18.
sang tao?  Do o, chung ta nen nghı nh the nao ve
` ˆ ´ ´ ` ` ` ` ` ´
ngai? (Co 1:15-17) Danh cua Ðc Chua Tri la gı, va Ngai co  ia v i
´  ´ ˆ ´ ` ˆ
 ˆ
3. Ð oc Sang-the Ky 1:1-10. oc  ao nao tren khap at? (Gie 16:21; Ða 4:17)
´  ` ˆ ` ´ ´  ´
(a) Trai at t au ma ra? (Sang 1:1) 2. Ð oc Sang-the Ky 1:26-31.
 ` ˜ ` ´  ˆ ˆ ˆ ´ ´ ´ `
(a) Ðınh cao cong viec sang tao  cua Ðc Chua Tri
(b) Ðieu gı a xay ra trong ngay sang tao
´
 au tien? ` ´ ´  ` ` ` ˆ ` ´ ´
(Sang 1:3-5) trong ngay th sau la gı, va tao  vat  nay khac vi
˜ ˆ  ` ˜ ` ´ ` ´  ` ´
(c) Hay mieu ta ieu gı a xay ra trong ngay sang loai thu nh the nao? (Sang 1:26)
´ ´ ´ ˆ ˆ  ` ` `
tao
 th hai. (Sang 1:7, 8) (b) Ðc Gie-ho-va cung cap gı cho loai ngi lan
` ´ ´
loai thu? (Sang 1:30)
ˆ  ´  ´
Chuyen 3. Ð oc Sang-the Ky 2:7-25.
 so 2 ˆ ˘ ˆ ´ ` ´ `
ˆ ` (a) Nhiem  vu at  ten cho cac loai thu oi hoi A-am
` ` ´
Mot
 khu vn xinh ep
 phai lam gı? (Sang 2:19)
´  ´ ´ ´   `
´ ´ ` ´   ` (b) Sang-the Ky 2:24 giup chung ta hieu the nao
1. Ðc Chua Tri sa soan  trai at e tr thanh  ´ ˆ ˆ  ˆ ˆ ˆ
` ´  ` quan iem cua Ðc Gie-ho-va ve hon nhan, ly than
nha cua chung ta nh the nao? ` ˆ
˜ ˆ ˜ ` ´ ` ´ ´ ` va ly hon? (Mat 19:4-6, 9)
2. Hay mieu ta nhng loai thu ma Ðc Chua Tri
˜ ˜ ` ˜
a tao ra. (H ˆ ay xem hınh ve). ˆ 
` ˆ ` ˘ ˆ Chuyen so 4
 sao E-en la mot
3. Tai  khu vn ac  biet?  ˆ
´ ´ `  ´  ˆ  `
`
4. Ðc Chua Tri muon ca trai at tr nen the nao? Tai
 sao ho bi uoi khoi vn E-en?
ˆ ˆ ` ˜  ` ` ˆ
Cau hoi them: 1. Trong hınh ve, ieu gı xay ra cho A-am va E-va?
´  ´ ´ ˆ ˆ
1. Ð oc Sang-the Ky 1:11-25. 2. Tai
 sao Ðc Gie-ho-va ˆphat  ho?

` ´ ´ ´ ´ `
˜ ´ ` ´
(a) Trong ngay sang tao  th ba, Ðc Chua Tri tao
 3. Con ran a noi gı vi E-va?
´ ` ´ ˜ `
´ ˆ ´ ˆ
ra cai gı? (Sang 1:12) 4. Ai a lam cho con rˆ an noi chuyen  vi E-va?
 ` ˜ ` ´ ´ ` ˜  `
(b) Ðieu gı a xay ra trong ngay sang tao  th t? 5.ˆ Tai
 sao A-am va E-va a mat cho  trong vn
´
(Sang 1:16) E-en?
ˆ ˆ ˜ ` ` ´
5. Ca-in a lam gı khi chı co hai anh em  ngoai
`
Cau hoi them: 
´  ´ ` ong?
1. Ð oc Sang-the Ky 2:16, 17 ˆ va 3:1-13,
24. ˜ ˜ ´  ` ˜
ˆ ˘ ´  6. Hay giai thıch ieu gı a xay ra cho Ca-in sau
(a) Qua cau hoi at  cho E-va, con ran a noi xau ˆ  `
´ ˆ ˆ  ` ´ ˘ khi ong ta giet em mınh.
Ðc Gie-ho-va nh the nao? (Sang 3:1-5; 1 Giang
5:3) ˆ ˆ ˆ
` ˆ ´ ` ´ Cau hoi them:
(b) E-va la mot  gng canh bao nao cho chung ta? ´  ´
´ ˘ 1. Ð oc Sang-the Ky 4:2-26.
(Phi-lıp 4:8; Gia ˆ 1:14, 15; 1 Giang 2:16) ´ ˆ ˆ ˜ ˆ  `  `
` ˜ ˆ ˆ ´ ˆ  (a) Ðc Gie-ho-va a mieu ta the nao ve tınh trang 
(c) A-am va E-va a khong nhan  trach nhiem  ve  ´
` ˆ `  ` ´ nguy hiem cua Ca-in? (Sang 4:7)
hanh ong  cua mınh nh the nao? (Sang 3:12, 13)  ˆ  ` ˆ  `
´ ˆ ˘ ˜ ´ ˆ (b) Ca-in e lo tam long cua ong ta nh the nao?
(d) Cacˆ che-ru-bim c  ˆ at  canh gi tai  phıa ong ´
` ˜  ´ (Sang 4:9)
vn E-en a ung ho quyen toi thng  cua Ðc  ´ ˆ ˆ  `  ˆ
ˆ ˆ  ` ´ (c) Quan iem cua Ðc Gie-ho-va the n ˆ ao ve viec 
Gie-ho-va nh the nao? (Sang 3:24) `  ´ ` ˆ ˆ ´
  lam o mau ngi vo toi?  (Sang 4:10; E-sai 26:21)
2. Ð oc Khai-huyen 12:9. ˘
˜ ` ˆ  ` ˆ  2. Ð oc 1 Giang 3:11, 12.
Sa-tan a thanh cong nh the nao trong viec ´ khien ˆ ˜ `  ` ` ˆ
`   ´ ` (a) Tai  sao Ca-in´ gian  d, va ieu nay la mot  gng
ngi ta chong lai  quyen cai tr i cua Ðc Chua Tri? ´ `  ` ´
˘ canh cao cho chung ta ngay nay nh the nao? (Sang
(1 Giang 5:19) ˆ
4:4, 5; Cham 14:30; 28:22)
´  `
ˆ  (b) Kinh Thanh cho thay ngay ca khi moi  ngi
Chuyen so 5 `   ´ ˆ ˆ ` 
trong gia ınh chong oi Ðc Gie-ho-va, lam the
ˆ ˆ  ´   ` ´ ´  ˜ ` ˆ
Mot
 cuoc
 song kho nhoc
 bat au nao chung ta van co the gi long trung kien? (Thi
27:10; Mat 10:21, 22)
ˆ  ` ˆ ˆ ` ` ˘
1.ˆ Cuoc  song cua A-am va E-va ben ngoai vn 3. Ð oc Giang 11:25.
E-en ra sao? ´ ˆ ˆ ´ `  ˜
 `
 ` ˆ Ðc Gie-ho-va co s am bao nao cho tat ca nhng
2. Ðieu gı bat au xay ra cho A-am va E-va, tai   ` ˆ ` ˘
ai ch iu chet vı s cong bınh? (Giang 5:24)
sao?
´ ` ˆ ` `  ˆ 
3. Tai
 sao cac con cua A-am va E-va gi a i v a chet? Chuyen so 7
˜ `  ` ˆ ˜
4. Le ra i song cua A-am va E-va cung nh cua ˆ `
´ ˜  ˆ ` ´ ˆ ˆ Mot
 ngi can am
con cai ho se ra sao neu vang li Ðc Gie-ho-va?
ˆ ˆ ˆ ` ˜ ˆ  `
5. Viˆec khong vang li a gay ra s au kho nao ˆ ´ ´ ´ ˜ ` ` ` 
1. He-noc khac vi nhng ngi cung thi nh the
cho E-va? `
 ` ˆ ˆ ` nao?
6. Hai con trai au cua A-am va E-va ten gı? ` ` ˆ ´ ` `  
˜ ´ ´ ` ` 2. Tai  sao vao thi He-noc, ngi ta lam nhieu ieu
7. Nhng a tre khac trong hınh la ai?   
xau en the?
ˆ ˆ ` `
3. Ngi ta lam nhng ieu xau nao? (Hay xem
˜   ` ˜
Cau hoi them: ` ˜
´  ´ ` hınh ve).
1. Ð oc Sang-the Ky 3:16-23 va 4:1, 2. ˆ ´ 
 ˜  `  ` 4. Tai  sao He-noc can phai can am?
(a) Ðat b i rua sa a anh hng the nao en i ` ` ´ `  ˆ ˆ
 ´ ˆ 5. Vao thi o ngi ta song bao lau, nhng He-
song cua A-am? ˆ (Sang 3:17-19; Ro 8:20, 22) ´  ˆ 
ˆ ´ ˜  ` ´ noc chı song c  bao nhieu tuoi?
(b) Tai  sao ten E-va co nghıa “s song” la thıch hp?   ` ˜ ˆ ´ 
´ 6. Ðieu gı a xay ra sau khi He-noc chet?
(Sang 3:20)
´ ˆ ˆ ˆ  ` ˆ ˆ
(c)
ˆ Ðc Gie-h o-va` to ra quan tam en A-am va Cau hoi them:
ˆ
E-va nh the nao, ngay ca sau khi ho pham  toi?
 ´  ´
´ 1. Ð oc Sang-the Ky 5:21-24, 27.
(Sang 3:7, 21) ˆ ´ ´  ˆ ` ´ ´ ˆ ˆ
  (a) He-noc co moi quan he nao vi Ðc Gie-ho-va?
2. Ð oc Khai-huyen 21:3, 4. ´
˜ ´  ` ` ` ˜ (Sang 5:24)
“Nhng s th nhat” nao ma em ch i  se b i loai  ´ ` `  ˆ  `
` (b) Theo Kinh Thanh, ai la ngi song lau nhat, va
tr?  ˆ ˆ  ´
khi chet ong c  bao nhieu tuoi? (Sang 5:27)
´  ´
ˆ  2. Ð oc Sang-the Ky 6:5.
Chuyen so 6 ˆ ´  ` ˆ  ˆ
Sau khi He-noc chet, tınh trang  tren at tr nen
ˆ `  `  ˆ  `
toi te nh the nao, va ieu nay so vi thi chung
`  ` ´ ` ´
Mot
 ˆ ngi` con tot va `
mot ta ngay nay ra sao? (2 Ti 3:13)
 ngi con xau
3. Ð oc Lu-ca 3:23, 37.
` ˆ `  ` ˆ ´  ` `  `
1. Ca-in va A-ben lam nghe gı? He-noc c  phan thng nao nh “ong i cung
` ˆ ˜ ˆ ´ ˆ ˆ ´ ´ ´ ` ´
2. Ca-in va A-ben a dang cho Ðc Gie-ho-va mon Ðc Chua Tri”? (Sang 5:22)
` `
qua nao? 4. Ð oc Giu-e 14, 15.
´ ˆ ˆ ` `  ´ ` `  ` ´   ` ´ 
3. Tai  sao Ðc Gie-ho-va hai long ve mon qua cua Lam the nao tın o Ðang Christ ngay nay co the
ˆ ` ˆ ` `  ´ ` ˆ ´ ´ `
A-ben, ma lai  khong hai long ve mon qua cua Ca-in? noi gng can am cua He-noc khi canh bao ngi
` `  ` ` ´ ˆ ˆ  ˆ  ˆ ˆ

4. Ca-in la ngi nh the nao, va Ðc Gie-ho-va ta ve tran  chien Ha-ma-ghe-on sap en? (2 Ti 4:2;
˜ ˆ ˆ
a th sa day  ong ra sao? He 13:6)
ˆ  ˆ 
Chuyen so 8 Chuyen so 10
˜ `
 ˆ  ˆ ´ ´
Nhng ngi khong lo tren at Tran
 Nc Lut
 ln
 ` ˆ  ˆ ´ ´ ´ ˆ
 ˆ ˆ ´
1. Ðieu gı xay ra khi mot  so thien s cua Ðc Chua 1. Tai  sao khi tran  ma bat au, khong mot  ai co
`  ` `
Tri nghe theo Sa-tan? the vao tau?
ˆ  ˆ ´ ˆ ˆ ´ ˆ ˆ ` ˆ ` `
2. Tai  sao mot  so thien s bo cong viec  cua ho  2. Ðc Gie-ho-va lam ma trong bao nhieu ngay va
ˆ ` `  ´  ˆ ˆ ´ ˆ  ´ `
tren tri va xuong trai at? bao nhieu em, nc dang cao en mc nao?
ˆ ´ ˆ ´  ´  ` ˘  ` ´
˘ 
3. Tai  sao viec  cac thien s xuong trai at va mac  3. Chiec tau ra sao khi nc phu khap mat  at?
 ˆ  ` ` ` ˜ `   ´  ´ ˆ ´
lay than the loai ngi la sai? 4. Nhng ngi khong lo co song sot qua tran  Nc
´ ´ ˆ ´ ´  ` ´ ` ˆ ` ´
4. Con cai cua cac thien s co ieu gı khac thng? Lut khong, con cha cua chung ra sao?
´   ` ˜ ´ ˘ ´ ˆ `  `
5. Nh em co the thay trong hınh ve, con cai cua 5. Nam thang sau, chuyen  gı xay ra cho chiec tau?
´ ˆ ´ ˜ ` ` ` ˜ ` ˆ ˆ `
cac thien s a lam gı khi ho thanh nhng ngi 6. Tai  sao No-e tha con qua ra khoi tau?
  ` ˆ ˆ  ´ ˆ ˘  ˜ ´
khong lo? 7. Lam sao No-e biet nc tren mat  at a rut
ˆ ´ `  ` ˜  ˆ  ` 
6. Sau He-noc, ngi tot nao a song tren at, va xuong?
´ ´ ` ˆ  ˆ ˆ ˘ ˆ ˆ ` ` `
tai  sao Ðc Chua Tri yeu men ong? 8. Sau hn mot  nam No-e va gia ınh  trong tau,
´ ´ ` ´ ` ´ ˆ
ˆ ˆ Ðc Chua Tri noi gı vi ong?
Cau hoi them: ˆ ˆ
´  ´ Cau hoi them:
1. Ð oc Sang-the Ky 6:1-8. ´  ´
´  ´   ´ 1. Ð oc Sang-the Ky 7:10-24.
Sang-the Ky 6:6 cho thay hanh  kiem cua chung ta  ˆ  ´ ` ´
´   ´ ´ ˆ ˆ (a) Moi  s song b i diet  en mc nao? (Sang 7:23)
co the anh hng en xuc cam cua Ðc Gie-ho-va  ˆ ´ ´ ´  ´
 ` ˆ (b) Phai mat bao lau nc mi rut xuong? (Sang
nh the nao? (Thi 78:40, 41; Cham 27:11)
2. Ð oc Giu-e 6. 7:24)
´ ˆ ´ ˆ ˜ ´ ˆ ` ˆ ˆ ´  ´
Cac thien s “khong gi th bac” 2. Ð oc Sang-the Ky 8:1-17.
 trong thi No-e `  ` ´  ´  ´
`
 ` ´ ` Lam the nao Sang-the Ky 8:17 cho thay y  inh ban
la s nhac nh nh the nao cho chung ta ngay nay?  ´ ´ `  ´ ´  ˆ
ˆ au cua Ðc Chua Tri oi vi trai at van khong
(1 Co 3:5-9; 2 Phi 2:4, 9, 10)  ´
thay oi? (Sang 1:22)
ˆ  3. Ð oc 1 Phi-e-r 3:19, 20.
Chuyen so 9 ˜ ˆ
(a) Khi nhng thien s phan ngh ich tr ve tri, ho
´  `
ˆ ˆ ´ ` ´
ch iu s oan xet nao? (Giu 6)
´ `
No-e ong tau ˆ ˆ ˆ ˆ ` ` ˆ ´
` ˆ ˆ ´ ˆ ` ` (b) Qua cau chuyen  cua No-e va gia ınh ong, chung
1. Gia ınh No-e co bao nhieu ngi, va ba con trai  ´ ´ ˆ ˆ  ´
ˆ ˆ ` ta tin nhieu hn ni sc cua Ðc Gie-ho-va e cu
cua ong ten gı? ˆ `  `
dan Ngai nh the nao? (2 Phi 2:9)
´ ´ ` ˆ ˆ ` ˆ ˆ `
2. Ðc Chua Tri bao No-e lam mot  viec  la lung
` ˆ 
nao, tai  sao? Chuyen so 11
˜ ` ˆ ˆ ´
3. Nhng ngi chung quanh No-e phan ng ra sao ´    ˆ
ˆ ´ ´   ` Cai cau vong au tien
khi ong noi vi ho ve chiec tau?
  ´ ´ ˆ ´ ´ ` ˆ ˆ ` ˜  ˆ ´  ˆ ˆ `
4. Ve phan cac thu vat,  Ðc Chua Tri bao No-e 1. Nh hınh ve cho thay, viec  trc nhat No-e lam
` ` ` ` `
lam gı? khi ra khoi tau la gı?
´ ´ ` ´ ` ˆ ˆ ˆ ´ ´ ˆ ˆ ˆ `
5. Sau khi Ðc Chua Tri ong ca tau lai,  No-e 2. Sau tran  Nc Lut,  Ðc Gie-ho-va ban luat  nao
` ` ` ` ˆ ˆ ` ` ˆ
va gia ınh phai lam gı? cho No-e va gia ınh ong?
ˆ ˆ ´ ´ ` ˜ ´  `
Cau hoi them: 3. Ðc Chua Tri a ha ieu gı?
   ´ ˆ ´   `
´  ´ 4. Khi thay cau vong, chung ta nen nh en ieu gı?
1. Ð oc Sang-the Ky 6:9-22.
ˆ ˆ ` ˆ ` `  ˆ ˆ ˆ
(a) Tai  sao No-e la mot  ngi th phng  noi bat  Cau hoi them:
´ ´ ` ˆ ´ ´  ´
cua Ðc Chua Tri that?  (Sang 6:9, 22) 1. Ð oc Sang-the Ky 8:18-22.
´ ˆ ˆ   `  ` ´ ´  ˆ `
(b) Ðc Gie-ho-va cam thay the nao ve s hung bao,  (a) Ngay nay chung ta co the dang “mui thm”
`  ` ˆ  `  ´ ˆ ˆ ´ ` ´ ˆ
va ieu nay nen anh hng the nao en s la  cho Ðc Gie-ho-va bang cach nao? (Sang 8:21; He
´ ˆ ´ ´
chon  cua chung ta trong viec  giai trı? (Sang 6:11, 13:15, 16)
12; Thi 11:5) ´ ˆ ˆ ´ ˆ ´ `  ` `
 ´ ´ (b) Ðc Gie-ho-va co nhan  xet gı ve long con ngi,
ˆ ´ ´ ´ ˆ `   ` ´
(c) Khi nhan  s hng dan qua to chc cua Ðc do o chung ta nen coi chng ve ieu gı? (Sang 8:
ˆ ˆ `  ` ´ ´ 
Gie-ho-va, lam the nao chung ta co the noi gng 21; Mat 15:18, 19)
ˆ ˆ ´ ˘ ´  ´
No-e? (Sang 6:22; 1 Giang 5:3) 2. Ð oc Sang-the Ky 9:9-17.
´  ´ ´ ˆ ˆ ˜ ˆ ´ ` ´  `
2. Ð oc Sang-the Ky 7:1-9. (a) Ðc Gie-ho-va a lap  giao c nao vi tat ca loai
ˆ ´ ˆ ˆ `  ` ˆ ˆ ` ˆ ˆ ˆ  ´
Viec  Ðc Gie-ho-va xem ngi bat toan No-e la cong vat
 tren at? (Sang 9:10, 11)
` ´ ˆ ´ `  ` ´ ´   ˜ ´ ˆ ˆ
bınh khıch le chung ˆ ta ngay nay nh the nao? (Sang (b) Giao c cau vong se co hieu  lc  trong bao lau?
ˆ ´
7:1; Cham 10:16; E-sai 26:7) (Sang 9:16)
ˆ  `  `  ´ ˆ
(b) Sa-ra lam ieu gı cho thay chung ta khong the

Chuyen so 12  ´ ˆ ˆ  ´  ` ´
` ˆ ˆ ´ ´ che giau Ðc Gie-ho-va bat c ieu gı? (Sang 18:12,
Ngi ta xay mot
 thap ln 15; Thi 44:21)
 ` ` ´ ˆ ˆ ˜ ` 

1. Nim-rot la ai, va Ðc Gie-ho-va nghı gı ve han? ˆ 


` ˜ ` ´ Chuyen
2. Trong hınh ve, tai  sao ngi ta uc gach?   so 14
´ ˆ ˆ ˆ ` `  ˆ ´ ´
3. Tai
ˆ  ˆ
sao Ðc Gie-ho-va khong hai long ve cong `
 ` Ðc Chua ´ Tri th
viec xay cat nay?
´ ` ´ ´ ` ˜ ˆ ´
4. Bang cach nao Ðc Chua Tri a ngng cong c tin Ap-ra-ham
ˆ ˆ ´ ´ ´ ` ´ ` ´ ´ ` `
viec xay thap? 1. Ðc Chua Tri ha gı vi Ap-ra-ham, va Ngai
ˆ ` ` ` ˆ ´ ´ ˜ ` ˜ ` ´
5. Ten cua thanh la gı, ten o co nghıa gı? gi li ha ra sao?
ˆ ` ˜ ` ´ ` ˜  ´ ´ ` ˜ ´
6. Chuyen  ` gı` a x ay ra cho ngi ta sau khi Ðc 2. Nh
´
Chua Tri lam lon
ˆ
 xon
ˆ  ´
 tieng noi cua ho?

 ´ hınh ve cho thay,  `
Ðc Chua Tri a th c
tin ´ Ap-ra-ham nh the nao?
ˆ ˆ ˜ ` ` ˘ ` ˆ 
Cau hoi them: 3. Ap-ra-ham a lam gı mac  du khong hieu tai  sao
ˆ ˆ ´ ´ ` ´ 
1. Ð oc Cham-ngon 3:31. Ðc Ch´ua Tri phan nh the?
 ´ ´  ` ` ´ ` ` ´ `  ˆ  `
Nim-rot co tınh net gı, va o la li canh bao nao 4. Khi Ap-ra-ham cam dao len  inh giet con mınh,
´  ` ˜
cho chung ta? (Thi 11:5) ieu gı a xay ra? ´
´  ´ ´ ´ ´ ` ´
2. Ð oc Sang-the Ky 11:1-9. 5. Ðc tin cua Ap-ra-ham ni Ðc Chua Tri ln
ˆ ` ´  ` ˆ ´ `  `
Ðong
 lc  ˆ nao th uc ay ngi ta xay thap, va nh the nao?
` ´  ´ ´ ´ ` ˜ ˆ `  ´ ˆ
tai
 ˆ sao cong trınh o phai that bai?  (Sang 11:4; 6. Ðc Chua Tri a ban vat  gı e Ap-ra-ham dang
˘ ` ` ´ `
Cham 16:18; Giang 5:44) cho Ngai, va bang cach nao?
ˆ ˆ
ˆ  Cau hoi them:
Chuyen so 13 ´  ´
´ ´ ´ ` 1. Ð oc Sang-th´ e Ky 21:1-7.

` ` ´
Ap-ra-ham, ban
 cua Ðc Chua Tri Tai  sao Ap-ra-ham cat bı cho con trai mınh khi no
´ ` ´
ˆ ` ` ˜ `  ` c  tam ngay? (Sang 17:10-12; 21:4)
1. Dan c thanh U-r la nhng ngi nh the nao? ´  ´
` ` ˆ ` ˜ ` ˆ 2. Ð oc Sang-the Ky 22:1-18.
2. Ngi an ong trong hınh ve la ai, ong c
` `  ˆ  sinh ´ ˆ ` ´ 
ra khi nao, va song  ´au? Y-sac to ra vang phuc  cha la Ap-ra-ham nh the
´ ´ ` ` ` ` `  ` ´ ´  ˆ  
3. Ðc Chua nao, va ieu nay bao trc ve mot  bien co tng lai
´ Tri bao Ap-ra-ham `
lam gı?
´ ´ `
nao quan trong 
´
hn? (Sang 22:7-9; 1 Co 5:7; Phi-
ˆ
4. Tai  sao Ap-ra-ham c  goi la ban cua Ðc Chua ´
` lıp 2:8, 9)
Tri? ´
` ` `
5. Khi Ap-ra-ham ri khoi thanh U-r, ai cung i ˆ 
´ ˆ Chuyen so 15
vi ong?
´ ´ ` ´ ` ´ ´ ˆ ´ ` ´
6. Ðc Chua Tri phan gı vi Ap-ra-ham khi ong
 ´
en x Ca-na-an?
V Lot nhın lai
 phıa sau
´ ´ ` ´ ` ´ ´ ˆ ´ ` ´
7. Ðc Chua Tri ha gı vi Ap-ra-ham khi ong 1. Tai
 sao Ap-ra-ham va Lot chia tay nhau?
 ´  ` ˆ ˆ
c  99 tuoi? 2. Tai sao L ot chon  song trong thanh So-om?
ˆ ˆ ˆ ` ˆ ˆ ` `  `
Cau hoi them: 3. Dan thanh So-om la hang  ngi nh the nao?
´  ´ ˆ ´ ´ ´  `
1. д oc Sang-the Ky 11:27-32. 4. Hai thien s canh bao Lot ieu gı?
` ´ ´ ˆ ` ´ ´ ´ ` 
(a) Ap-ra-ham va Lot co quan he ho hang vi nhau 5. Tai sao v Lot hoa thanh tng  muoi?
 ` ´ ´ ´  ` `
nh the nao? (Sang 11:27) 6. Chung ta co the hoc  c  gı qua trng hp  cua
˘ ` ´  ˆ ˜ ` ´
(b) Mac du Kinh Thanh viet Tha-re a dan gia ınh v Lot?
  ´ `  ` ´ ˆ ˆ
i en´ x Ca-na-an, nhng lam the nao chung ta Cau hoi them:
 ´ ˆ ` ` 
biet Ap-ra-ham mi that  ˆ s l` a ng i quy et  inh ´  ´
 ` ` ´ 1. Ð oc Sang-the Ky 13:5-13.
chuyen i nay, va tai  sao ong lam the? (Sang 11:31;  ´  ˜   ˜ ´ `
ˆ Ve cach giai quyet nhng van e gia chung ´ ta va
Cong 7:2-4) ` ´ ´ ´  ` `
´  ´ ngi khac, chung ta co the hoc  c  gı t Ap-ra-
2. Ð oc Sang-th ´ e Ky 12:1-7. ´ ˆ ´
 ´ ´ ˆ ˆ ham? (Sang 13:8, 9; Ro 12:10; Phi-lıp 2:3, 4)
Sau khi Ap-ra-ham en x´ Ca-na-an, Ðc Gie-ho- ´  ´
ˆ ` ´ ´ 2. Ð oc Sang-the Ky 18:20-33.
va them ai vao giao c Ap-ra-ham? (Sang 12:7) `  ` ´ ´ ˆ ˆ  ´ ´
´  ´ Lam the nao cach Ðc Gie-ho-va oi x vi Ap-ra-
3. д oc Sang-the Ky 17:1-8, 15-17. ´ ` ˆ ` ` ´
 ˆ ` ` ˆ  ham cho chung ta long tin cay  rang Ngai va Chua
(a) Ap-ram c  oi ten la gı khi ong 99 tuoi, tai  ˆ ˜ ´ ´ ˆ ` ´
´ Gie-su se xet oan cong bınh? (Sang 18:25, 26; Mat
sao? (Sang 17:5)
´ ´ ` ´ ˜ ˆ ´ ` 25:31-33)
(b) Ðc Chua Tri ha ban nhng an phc nao ´  ´
´ 3. Ð oc Sang-the Ky 19:1-29.
trong tng lai cho Sa-ra? (Sang 17:15, 16)
´  ´ ˆ ˆ ´ ` 
4. Ð oc Sang-the Ky 18:9-19. (a) Cau chuyen  Kinh Thanh nay cho thay quan
´  ´ ` ` ´ ˜  ` ´ ´ `   ´ 
(a) Ni Sang-the Ky 18:19, ngiˆ lam cha co nhng iem nao cua Ðc Chua Tri ve ong tınh luyen
´ ˆ ` ˆ ´ ´ ˆ
trach nhiem  nao? (Phuc  6:6, 7; E-phe 6:4) ai? (Sang 19:5, 13; Le 20:13)
 ´ ´ ˆ ` ˜ ´ ` ´ ´  ´ `
(b) Em thay co s khac biet  nao gia Lot va Ap-ra- 2. Ð oc Sang-th e Ky 26:34, 35; 27:1-46; va 28:1-5.
´ ˆ `
ham trong cach vang li Ðc Chua Tri, va chung
´ ´ ` ` ´ ˆ ˆ ˆ ˆ ˜  ˆ
(a) Viec  E-sau khong ton trong  nhng ieu thieng
´  ´ ` ` ´ ˆ  ˜  ` ´
ta co the rut ra bai hoc  nao? (Sang 19:15, 16, 19, lieng c  thay ro nh the nao? (Sang 26:34, 35;
20; 22:3) 27:46)
  ˆ ˆ ´ ´ ´
4. Ð oc Lu-ca 17:28-32. (b) Ðe Gia-cop nhan   c an phc cua Ðc Chua
` ´ ´ ˜ `  ` ´   ` ` ´
Trong long, v cua Lot co suy nghı nao ve cua cai, Tri, Y-sac bao Gia-cop lam gı? (Sang 28:1-4)
`  ` ` ˆ ` ´ ´ ˆ
va ieu nay la mot  li canh bao cho chung ta ra 3. Ð oc He-b-r 12:16, 17.
` ˆ  ˜ `
sao? (Lu 12:15; 17:31, 32; Mat 6:19-21, 25) Trng hp  cua E-sau cho thay nhng ngi khinh
`  ´ ˜
5. Ð oc 2 Phi-e-r 2:6-8. thng ieu thanh se ra sao?
´ ´ ˆ ´ ´ ˆ `  ´
Theo gng Lot, chung ta nen co thˆ ai o nao oi vi
 ´
the gian hung ac chung quanh? (E-xe 9:4; 1 Giang
ˆ ˘ ˆ 
Chuyen so 18
2:15-17)  
Gia-cop en Cha-ran
ˆ  ˆ ´ ` ˜ ` `  ˜ `
Chuyen so 16 1. Co gai tre trong hınh ve la ai, va Gia-cop a lam
´   `  ´ ˆ
gı e giup co?
Y-sac lay v hien 
2. Gia-cop san long nhan
` ˆ ` ` `  ´
 li lam gı e c  ci
` ` ˆ ` ` ` ` ` ˜ ˆ
1. Ngi an ong va ngi an ba trong hınh ve Ra-chen?
`  ` ´  ` ˆ
la ai? 3. Ðen khi lam le ci cho Gia-cop va Ra-chen, La-
´ ˜ ` `  ` ˜ ` `
2. Ap-ra-ham a lam gı e tım v cho con trai, tai  ban a lam gı?
ˆ  ´ ˆ `  ˜
sao vay?  4. Ðe ci Ra-chen lam v,  Gia-cop a phai bang
`  ˆ `  ´ ´ ˜ ` `
long lam gı?
`
3. Li cau nguyen  cua ngi ay t Ap-ra-ham a
´ ´ `  ` ˆ ˆ
c  Ðc Chua Tri nghe nh the nao? Cau hoi them:
´  ´ `  ´ ˆ
4. Khi c  hoi y kien co bang long lay Y-sac khong, ´  ´
` ˆ ˆ ˜ `  ` 1. Ð oc Sang-the Ky 29:1-30.
nang Re-be-ca a tra li the nao? `   `
 `  ´ ´ (a) Ngay ca khi b i La-ban la doi, Gia-cop to ra la
5. Ðieu gı khien Y-sac sung sng tr lai?  ` ` `  ` ` ` ˆ ˆ
ngi ang hoang nh the nao, va t cau chuyen 
ˆ ˆ ` ´ ´   ` ´
Cau hoi them: nay chung ta co the hoc  c ieu gı? (Sang 25:27;
´  ´ 29:26-28; Mat 5:37)
1. Ð oc Sang-the Ky 24:1-67.   ´ ´ ˆ `
ˆ ˆ ˜  ˜ ´  ` (b) Gng cua Gia-cop cho thay co s khac biet  nao
(a) Re-be-ca a cho thay nhng ´ tınh tot nao khi ˜ ` ˆ ` ˆ
´
` ˘ `  ´  gia tınh yeu va s me am? (Sang 29:18, 20, 30;
nang gap  ngi ay t cua Ap-ra-ham tai  gieng ˜
´ ´ ˆ Nha 8:6)
nc? (Sang 24:17-20; Cham 31:17, 31) ´ `  ´  ` ` ` ` `
ˆ  ´ ` (c) Nha Gia-cop co bon ngi an ba nao ma sau
(b) Trong viec  kiem v cho Y-sac, Ap-ra-ham la ` ˆ ´
 ` ´   ` nay sinh con cho ong? (Sang 29:23, 24, 28, 29)
gng tot nao cho tın o Ðang Christ ngay nay?
´ ˆ ˆ
(Sang 24:37, 38; 1 Co 7:39; 2 Co 6:14) ˆ 
´ ˆ ` ` `  Chuyen so 19
(c) Tai  sao chung ta nen danh thı gi e suy ngam
´ ˜ ` ´ ´  ´ ` ˆ
nh Y-sac a lam? (Sang 24:63; Thi 77:12; Phi-lıp Gia-cop co gia ınh ong con
4:8)
ˆ ` ´   ´
1. Le-a, ngi v th nhat cua Gia-cop, sinh ra sau
ˆ  ˆ `
Chuyen so 17 con trai ten gı?
´ ´ ˆ 
ˆ ´ ´ 2. Xinh-ba, t gai cua Le-a, sinh cho Gia-cop hai
Hai tre sinh oi khac tanh ˆ `
con trai ten gı?
ˆ ´ ´ ˆ 
`  ` ` ´ ` ´ 3. Bi-la, t gai cua Ra-chen, sinh cho Gia-cop hai
1. E-sau va Gia-cop la ai, va tanh tınh cua chung ˆ `
´  ` con trai ten gı?
khac nhau the nao? ˆ ˆ `
ˆ ˆ ` ´  ˆ `  4. Hai con trai do Ra-chen sinh ra ten gı, nhng
´ ´ ` ` ` ` ˆ ` ˜
2. Khi ong noi  la Ap-ra-ham chet, E-sau va Gia-cop khi a th nhı chao i thı viec
ˆ   gı a xay ra?
c ˆ bao nhi eu tuoi? ` ˜  ´ ˆ
˜ ` `  ˆ   5. Theo nh hınh ve, Gia-cop co bao nhieu con trai,
3. E-sau aˆ lam gı khien cha me ong rat buon? ` ´ ` ` `
 ˆ ´ `  va nc nao t ho ma ra?
4. Tai  sao E-sau noi gian  vi em la Gia-cop? ˆ ˆ
´ ˜ 
5. Y-sac a cho Gia-cop, con trai mınh, s chı dan
` Cau hoi them:
` ´  ´ `
nao? 1. Ð oc Sang-the Ky 29:32-35; 30:1-26; va 35:16-19.
`  `
ˆ ˆ Nh trong trng hp  cua 12 con trai Gia-cop, vao
Cau hoi them: ` ˜ ´ ` ´ `
thi xa nhng be trai ngi Do Thai thng c 
´  ´ ˘ ˆ  `
1. Ð oc Sang-the Ky 25:5-11, 20-34. at
 ten theo ieu gı?
´ ˆ ˆ ˜ ˆ `  ´  ´
(a) Ðc Gie-ho-va a tien tri gı ve hai con trai sinh 2. Ð oc Sang-the Ky 37:35.
ˆ ˆ ˆ ´ ` ´ ˆ ˆ ˆ ` `
oi cua Re-be-ca? (Sang 25:23) Du Kinh Thanh chı neu ten mot mınh Ði-na, lam
´ ´ ˆ ` ˜ ´ ˆ  ` ´   ˆ  ´ ˆ ˆ
ˆ Co s khac biet
(b)  nao gia thai o cua Gia-cop va sao chung ta biet Gia-cop khong phai chı co mot  co
´ ´ ´
E-sau ve quyen trng nam? (Sang 25:31-34) con gai? (Sang 37:34, 35)
ˆ  ` ˆ ´ ˜ ` ` ˆ
4. Trong tu, Gio-sep a lam gı cho quan dang ru
Chuyen so 20 `   ˆ

va quan au bep cua Pha-ra-on?
Ði-na bi tai hoa
  ` ˆ
5. Ðieu gı xay ra sau khi quan dang ru c
 ra
´ ` ´ ˆ  ´ `
1. Tai  sao Ap-ra-ham va Y-sac khong muon con cai khoi tu?
´ ` ´ ˆ ˆ
cua ho ci ngi x Ca-na-an? Cau hoi them:
 ´ ` ´ ˆ ` ´ ´  ´
2. Gia-cop co bang long cho con gai ong lam ban  vi 1. Ð oc Sang-the Ky 39:1-23.
´ ˆ ´ ˆ ` ` ˆ ´ ˘ ` ´ ´ ` 
cac co gai Ca-na-an khong? Vao thi Gio-sep, mac  du Ðc Chua Tri cha viet
˜ ` ˆ ` ` ` `
ˆ ´  ` ˆ  ` ˜ ´ 
3. Ga an ong nhın Ði-na trong hınh la ai, va han luat  phap cam ngoai  tınh, vay  ieu gı a thuc ay
˜ ` ˆ ´ ` `  ˆ ´
a lam chuyen  ac nao? chang chay  tron khoi v cua Pho-ti-pha? (Sang 2:
´ ` ˆ ˆ ` ˆ ` `
4. Cac anh cua Ði-na la Si-me-on va Le-vi lam gı 24; 20:3; 39:9)
ˆ ˜ ´  ´
khi ho hay tin viec  a xay ra? 2. Ð oc Sang-the Ky 40:1-23.
 ´  ´ ˆ ` ˆ ˆ ` ˆ ˜ ˆ
 ˆ
5. Gia-cop co ong y viec  lam cua Si-me-on va Le- (a) Hay mieu ta ngan gon  giac m cua quan dang
ˆ ` ` ˜ ` ´ ˆ ˆ ˜
vi khong? ru  va li giai nghıa ma Ðc Gie-ho-va a ban
´  ` ` ˆ ˆ ´ ´
6. Cac tai hoa  xay en cho gia ınh khi s t au? cho Gio-sep. (Sang 40:9-13)
   ` `   ´ ´
ˆ ˆ (b) Quan au bep m thay gı, va giac m ay co y
Cau hoi them: ˜ ` ´
´  ´ nghıa gı? (Sang 40:16-19)
1. Ð oc Sang-the Ky 34:1-31. ` ´  ´ ´ ` ˆ
ˆ   ˆ (c) Ngay nay lp ay t trung tın va khon ngoan
(a) Tai  sao Ði-na phai ch iu mot  phan loi ve viec  ´ ˆ ˆ ´  ` ´
` 
noi theo thai o cua Gio-sep nh the nao? (Sang
nang mat s trinh trang? (Ga 6:7) ˘ ˆ
` `  ` ˜ ` 40:8; Thi 36:9; Giang 17:17; Cong 17:2, 3)
(b) Ngay nay, lam the nao nhng ngi tre cho ´  ´ ` ´ 
 ´ ´ (d) Sang-the Ky 40:20 lam sang to quan iem cua
thay ho ghi nh gng canh bao cua Ði-na? ´    ˆ ˆ  `
ˆ ˆ ˘ tın o Ðang Christ ve tiec  sinh nhat  nh the nao?
(Cham 13:20; 1 Co 15:33; 1 Giang 5:19)  ´
(Truyen 7:1; Mac 6:21-28)
ˆ  ˆ 
Chuyen so 21 Chuyen so 23
´ ˆ ´ ´ ` ´  ˆ
Cac anh cua Gio-sep ghet chang Cac giac m cua Pha-ra-on
´ ˆ ´ ´ ` ` ` ˆ ˆ  ` ´ ˆ
1. Tai  sao cac anh cua Gio-sep ghen ghet chang, va 1. Vao mot  em no,  ieu gı xay ra vi Pha-ra-on?
˜ ` `  ` ˆ ´ 
ho a lam gı? 2. Tai  sao cuoi cung quan dang ru  lai  nh en
´  ` ` ˆ ´ ˆ ˜ ˆ ´
2. Cac anh muon lam gı Gio-sep, nhng Ru-ben a Gio-sep?
´ ` ´ ` ˜ ˆ ˜ ´ 
noi gı vi ho?  3. Nh trong hınh ve, Pha-ra-on a co hai giac m
ˆ ` ˜ ˜ ´ ˆ ` `
3.
´ Chuy en gı a xay ra khi nhng lai buon ngi nao?
ˆ ` ´ ˆ ´ ˜ ´ `  ´ ˜ ´ 
Ich-ma-en t xa i ti? 4. Gio-sep a ˆ noi gı ve y nghıa cua cac giac m?
´ ˆ ´ ` `  ´ ´ ˆ ˆ ´ ` ˆ ˆ
4. Cac anh cua Gio-sep lam gı e cha ho tin rang 5. Trong x E-dıp-to, Gio-sep tr thanh nhan vat 
ˆ ´ ˜   ˆ  `
Gio-sep a chet? quan trong  nhat sau Pha-ra-on nh theˆ nao?
´ ˆ ´  ´ ´ ˆ `
ˆ ˆ 6. Tai  sao cac anh cua Gio-sep en x E-dıp-to, va
Cau hoi them: tai
ˆ ˆ ˆ ´
´  ´  sao ho khong nhan  ra Gio-sep?
1. Ð oc Sang-the Ky 37:1-35. ˆ ´ ´  ` ` ´ ´ ˆ 
ˆ ´ ` ´ ´ ˆ   7. Gio-sep nh lai  giac m nao, va no giup ong hieu
(a) Qua viec  noi cho ngi co trach nhiem  biet ve  `
` ˆ ´ ˜ ´   ieu gı?
loi cua ngi trong hoi  thanh, nhng tın o Ðang ˆ ˆ
ˆ ´  ` ´ Cau hoi them:
Christ noi gng Gio-sep nh the nao? (Sang 37:2; ´  ´
ˆ ˆ 1. Ð oc Sang-the Ky 41:1-57.
Le 5:1; 1 Co 1:11) ˆ ´ ˜ ´ ´ ´ ` ´ 
´  ` ˜  ´ ˆ ´  (a) Gio-sep a hng s chu y cua ngi khac en
(b) Tınh xau nao a khien cac anh cua Gio-sep oi ´ ˆ ˆ  ` ` ´  
ˆ ´ ` ´ ˆ Ðc Gie-ho-va nh the nao, va tın o Ðang Christ
x te bac  vi chang? (Sang 37:11, 18; Cham 27:4; ` ´  ˆ ´
Gia 3:14-16) ngay nay co the noi gng ong ra sao? (Sang 41:16,
 ˜ `  ` ` ` ` 25, 28; Mat 5:16; 1 Phi 2:12)
(c) Gia-cop a lam ieu nao ma ngi ta thng ˜ ˘ ´ ´ ˜ ˘
`  ´ (b) Nhng namˆ oi kem theo sau nhng nam d
lam khi au buon? (Sang 37:35) ˆ ´ ´ ˆ ´ ´ ´ `
dat  trong x E-dıp-to phan anh chınh xac tınh
ˆ ˆ ˆ ´ ˆ ˆ `
ˆ  trang  thieng lieng cua dan Ðc Gie-ho-va ngay nay
Chuyen so 22 so vi khoi ao
´   
 xng theo Ðang Christ nh the
ˆ ´ ` ` ´
nao? (Sang 41:29, 30; A-mot 8:11, 12)

Gio-sep bi bo tu ´  ´ `
ˆ ´ ˆ   ´ 2. Ð oc Sang-the Ky 42:1-8 va 50:20.
1.ˆ Gio-sep c  bao nhieu tuoi khi b i dan xuong x  ´ ˜ ` `
´ ˆ ` ´  ` ˜ ´ ` Neu theo phong tuc  cua x, nhng ngi th
E-dıp-to, va tai  o ieu gı a xay ra vi chang? ´ ˆ ˆ ´ ` ˆ ` 
 ` ˆ ´ ` phng  Ðc Gie-ho-va cui chao mot  ngi e to ra
2. Cuoi cung tai ´  ` ˆ ` ´  ´
 sao Gio-sep b i bo tu? kınh ne va ton trong   ia v i cua ngi o, ieu o
` ˆ ´ ˆ ˆ ` ´ ˆ ´
3. Trong tu, Gio-sep c  giao cho cong viec  nao? co sai khong? (Sang 42:6)
ˆ  ˆ 
Chuyen so 24 Chuyen so 26
ˆ ´ ´ ` ´ `
Gio-sep th cac anh mınh Giop trung thanh
´ ´ ´ `
ˆ ´ ˆ ˆ ´ ˆ ` vi Ðc Chua Tri
1. Tai  sao Gio-sep buoc  toi  cac anh cua ong la
´ ´ `
tham t? 1. Giop la ai?
  ´ ` ˆ   ` `  `
2. Tai  sao Gia-c op e cho con trai ut la Ben-gia-min 2. Sa-tan co khien moi  ngi lam ieu gı, nhng
 ´ ˆ ´ ˆ
´
han co thanh cong khong?
` ˆ ˆ
i xuong x E-dıp-to?
` ´ ´ ˆ ´ ´ ˆ ˆ ´ ` ` `
3. Lam sao cai chen bac  cua Gio-sep lai   trong bao 3. Ðc Gie-ho-va cho phep Sa-tan lam gı, va tai  sao?
ˆ ´ ˆ ˜ 
4. Tai sao v cua Giop bao ong: “Hay nguyen rua
cua Ben-gia-min?
` ˆ ` `  ˆ ´  ´ ` `  ˜ ` ˜
4. Giu-a tınh nguyen  lam gı e Ben-gia-min c  Ðc Chua Tri va chet i”? (Hay xem hınh ve).
´   ` ˜ ´ ` ´
tha? 5. Nh em co the thay ni hınh ve th nhı, Ðc
´ ˆ ´ ˜  ´ ` ˆ ˆ ˜ ´ ´  `
5. Cac anh cua Gio-sep a thay oi tanh tınh nh Gie-ho-va a ban phc cho Giop nh the nao, tai 
 ` sao?
the nao?  ´  ` ´ ´ ˆ
ˆ ˆ 6. Giong nh Giop, neu trung thanh vi Ðc Gie-
Cau hoi them: ˆ ´ ˜ ˆ ˜ ˆ ´ `
ho-va, chung ta se nhan  c  nhng an phc nao?
´  ´ ˆ ˆ
1. Ð oc Sang-the Ky 42:9-38. Cau hoi them:
` ˆ ´ ´  ´ ` ˆ

Li cua Gio-sep ni Sang-the Ky 42:18 la mot  nhac ´


 ˜ ´ ´ ˆ  ´ 1. Ð oc Giop 1:1-22.
nh tot cho nhng ai co trach nhiem  trong to chc `  ` ´   ` ´ 
´ ˆ ˆ `  ` ˆ Lam the nao tın o Ðang Christ ngay nay co the
cua Ðc Gie-ho-va ngay nay nh the nao? (Ne 5: ´ ´ ´
ˆ noi theo gng Giop? (Giop 1:1; Phi-lıp 2:15; 2 Phi
15; 2 Co 7:1, 2)
´  ´ 3:14)
2. Ð oc Sang-the Ky 43:1-34. ´
` ˆ `  ` ˜ 2. Ð oc Giop 2:1-13.
(a) Du Ru-ben la con au long, nhng tai  sao ro ´ ` ˆ ´ ´ ´ ´
` ` ` ´ ´ Giop va v ong co hai cach phan ng trai ngc 
rang Giu-a la ngi noi thay cho cac anh em?  ` ´
´ ´
´ nhau nh the nao trc s bat b cua Sa-tan? (Giop
(Sang 43:3, 8, 9; 44:14, 18; 1 S 5:2) ˆ
ˆ ´ ˜ ´ ` ´ ` 2:9, 10; Cham 19:3; Mi 7:7; Mal 3:14)
(b) Gio-sep a th cac anh mınh bang cach nao, tai  ´
ˆ ´ 3. Ð oc Giop 42:10-17.
sao vay?  (Sang 43:33, 34) ´ ˜  ` ˜ 
´  ´ (a) Co nhng iem tng t nao gia phan thng
3. Ð oc Sang-the Ky 44:1-34. ´ `  ` ´ ˆ ˜ ˆ
` ˆ   ˆ ´ cua Giop va phan thng ma Chua Gie-su a nhan 
(a) La mot  phan cua mu meo  e khong b i cac anh `   ` ´ ´
ˆ ` ˆ ´ ˜ ` ` ` ´ nh loi song trung thanh? (Giop 42:12; Phi-lıp 2:
nhan  ra mınh, Gio-sep a gia lam ngi gı? (Sang 9-11)
ˆ ´ ´ ˆ  ` ˜
44:5, 15; Le 19:26) (b) Chung ta c  khıch le nh the˜ n` ao qua nhng
´ ` ´ ˆ ´  ` ˆ ´ ´ ˆ ` ˜ ˆ
(b) Bang cach nao cac anh cua Gio-sep cho thay gi an phc Giop nhan  c  vı a gi long trung kien
ˆ ˆ `  ´ ´ ´ ´ ´ ` ´ ˆ
ay ho khong con tinh than ghen ghet vi em cua vi Ðc Chua Tri? (Giop 42:10, 12; He 6:10; Gia
˜ ´ 1:2-4, 12; 5:11)
ho na? (Sang 44:13, 33, 34)
ˆ  ˆ 
Chuyen
 so 25 Chuyen so 27
`  ´ ˆ ´ ˆ ˆ ´ ´ ˆ ´ ˆ
Ca gia ınh don
 en x E-dıp-to Mot
 vua ac cai tri x E-dıp-to
 ` ˆ ´ ´ ´  ` ` ˆ  ` ` ` `
1. Ðieu gı xay ra khi Gio-sep noi cho cac anh biet 1. Ngi an ong cam roi trong hınh la ai, va ngi
ˆ ` ´ `
ong la ai? b i anh la ai?
ˆ ´ ˜  ´  ` ´ ´ ˆ ´   ` ˜ ´ ˆ
2. Gio-sep a t te giai thıch ieu gı vi cac anh? 2. Sau khi Gio-sep chet, ieu gı a xay ra vi dan
ˆ
ˆ ´ `  ˆ Y-s-ra-en? ˆ ´
3. Pha-ra-on noi gı khi nghe tin ve anh em cua Gio- ˆ ˆ ˆ ˆ
´ 3. Tai sao dan E-dıp-to s dan Y-s-ra-en?
sep? ˆ ˜ ˆ ` ´ ` ˜
`   ˆ ` 4. Pha-ra-on a ra lenh gı cho cac ba mu  e cho
4. Gia ınh cua ˆ Gia-cop gom bao nhieu ngi khi ´ ` ˆ 
 ´ ´ ˆ cac ba me Y-s-ra-en?
ho don
 en x E-dıp-to?
`  ` ` ˆ ˆ ˆ
5. Gia ınh Gia-cop c  goi  sao vay?
 la gı, tai  Cau hoi them:
ˆ ˆ  ˆ ´ ˆ ´
1. Ð oc Xuat E-dıp-to Ky 1:6-22.
Cau hoi them: ´ ` ´ ˆ ˆ ˜

´  ´ (a) Bang cach nao Ðc Gie-h´ o-va a bat au thc 
1. Ð oc Sang-the Ky 45:1-28. ˆ ` ´ ` ´ 
`  ` ` ` ˆ ´  hien  li ha ˆ cua Ngai vi Ap-ra-ham? (Xuat 1:7;
Lam the nao li tng thuat  trong Kinh Thanh ve ´
ˆ ´  ´ ˆ ˆ ´   ˆ  Sang 12:2; Cong 7:17)
Gio-sep cho thay Ðc Gie-ho-va co the bien viec  bat ´ ` ` ˆ  ˆ
ˆ ´ ` ` ˆ ˆ ´ (b) Cac ba mu ngi He-b-r cho thay ho ton trong 
´    ` 
li
 cho ˆ toi t Ngai th´ anh viec  thuan  li?
 (Sang 45: s thanh khiet cua s song nh the nao? (Xuat 1:
´
5-8; E-sai 8:10; Phi-lıp 1:12-14) 17; Sang 9:6)
´  ´ ´ ` ˜  ` ` `
2. Ð oc Sang-the Ky 46:1-27. (c) Cac ba mu a c  thng nh the nao vı long
´ ˆ ˆ ˜  ` ´  ˆ `  ´ ´ ˆ ˆ 
Ðc Gie-ho-va a ˆbao am ieu gı vi Gia-cop tren trung thanh oi vi Ðc Gie-ho-va? (Xuat 1:20, 21;
`  ´ ´ ˆ ´ ˆ
ng xuong x E-dıp-to? (Sang 46:1-4) Cham 19:17)
˜ ` `  ´ ´ ˆ ˜ `  ` ´ ´ ` ´
(d) Sa-tan a lam gı e can tr y  inh
´ cua Ðc 4. Moi-se a tra li the nao khi Ðc Chua ˆ Tri phan
ˆ ˆ  ` ˜ ˜ ´ ` ˆ ˜
ˆ ` ´ ´ ˆ
Gie-ho-va ve Dong Doi a ha cua Ap-ra-ham? la ong se dan dat dan Ngai ra khoi x E-dıp-to?
 ´ ´ ` ˆ ´ `  ˆ
(Xuat 1:22; Mat 2:16) 5. Ðc Chua Tri bao Moi-se phai noi gı neu dan
˜ ˆ 
s hoi ai a sai ong en?
ˆ  `  ` ˆ ´  ´ ˆ
Chuyen so 28 6. Lam the nao Moi-se co the chng to rang ong
ˆ ´  ´ ´ ` 
c Ðc Chua Tri sai en?
Em nho Moi-se c
 cu song ˆ ˆ
´ ` ˜ ` `
´ Cau hoi them:
1. Em be trong hınh ve la ai, va em ang nam ngon
 ˆ ´ ˆ ´
tay cua ai? 1. Ð oc Xuat E-dıp-to Ky 3:1-22.
ˆ ˜ ` `  `  `  ` ˆ ˆ ˆ ´ ´
2. Me cua Moi-se a lam gı e con mınh khoi b i giet? Lam the nao cau chuyen  cua Moi-se giup chung ta
´ ` ˜ ` ` ˜ ` `
` ´  ˆ ´
3. Em gai nho trong hınh ve la ai, va em a lam gı? tin chac rang, du chung ta cam thay khong u sc
´ ˆ  ´ ´ ` ˆ ˆ ´ ´ ` ˜ ` ˜
4. Khi con gai cua Pha-ra-on thay a be, Mi-ri-am lam cong viec  Ðc Chua Tri a giao, Ngai se ung
˜  ` ´ ` ˆ ´  ˆ
a e ngh i gı vi ba? ho chung ta? ˆ (Xuat 3:11, 13; 2 Co 3:5, 6)
ˆ ´ ˜ ´ ` ´ ˆ  ´ ˆ ´
5. Cong chua a noi gı vi me cua Moi-se? 2. Ð oc Xuat E-dıp-to Ky 4:1-20.
´ ˆ ˆ ˜   `
ˆ ˆ (a) Thai o cua Moi-se a thay oi the nao trong
Cau hoi them: ` ˘ ´ ` ˜ 
 ˆ ´ ˆ ´ thi gian 40 nam  x Ma-i-an, va nhng ai muon
1. Ð oc Xuat E-dıp-to Ky 2:1-10. ´ ´ ˘ ˆ ˆ ´ ´ `
vn ti cac ac  an trong hoi  thanh co c  bai
ˆ ˜ ´ ˆ `  ` ˆ ` ` 
Me cua Moi-se a co c hoi  nao e ren luyen  va day
 hoc  gı? (Xuat 2:11, 12; 4:10, 13; Mi 6:8; 1 Ti 3:1, 6, 10)
ˆ   `  ` ` ´ ˆ ˆ ´
do Moi-se trong tuoi au th, va ieu nay la gng (b) Ngay ca khi Ðc Gie-ho-va sa tr i chung ta qua
` ´ ˆ `   ´ ` ˆ ´  ´
mau nao cho cac bac  cha me ˆ ngay nay? (Xuat 2:9, to chc Ngai, gng cua Moi-se co the cho chung
ˆ ˆ ` ˆ `  ˆ
10; Phuc  6:6-9; Cham 22:6; E-phe 6:4; 2 Ti 3:15) ta long tin cay  nao? (Xuat 4:12-14; Thi 103:14; He
ˆ  12:4-11)
Chuyen so 29
ˆ  ˆ 
Tai
 sao Moi-se chay
 tron? Chuyen so 31
ˆ ` ˆ ˘ ˆ
ˆ ´ ˆ ˆ
1. Moi-se ln len  au, nhng ong biet gı ve cha
ˆ  `  Moi-se va A-ron gap
 Pha-ra-on
` ´ ´ ˆ ` ˆ ` ˜ ´ ˆ 
me mınh? 1. Cac phep la Moi-se va A-ron lam a tac ong  the
 ˆ ˜ ` ` `  ´ ˆ ˆ
2. Khi c  40 tuoi, Moi-se a lam gı? nao oi vi dan Y-s-ra-en?
ˆ ˜ ´ ` ´ ˆ ` ˆ ˆ ` ˆ ˜ ´ ` ´ ˆ `
3. Moi-se a noi gı vi mot  ngi Y-s-ra-en ang 2. Moi-se va A-ron a noi gı vi Pha-ra-on, va Pha-
´ ` ` ` `  ` ˆ `  `
anh nhau, va ngi nay tra li the ˆ nao? ra-on tra li the nao?
ˆ  ´ ´ ˆ ` ˜  ` ˆ ´ ˆ
4. Tai sao Moi-se chay  tron khoi x E-dıp-to? 3. Theo hınh ve, ieu gı xay ra khi A-ron nem cay
ˆ   ˆ ˆ ` ˆ ˜ ˘ ˆ  
5. Moi-se chay  tron en tan  au, va ong a gap  ai gay
 xuong at?
 ´ ` ´ ˆ ˆ ˜ ˆ
 ay? 4. Bang cach nao Ðc Gie-ho-va a day  Pha-ra-on
 ´ ˆ ´ ˆ ˆ ˜ mot
ˆ
 bai hoc,
` ` ˆ
 va Pha-ra-on phan ng ra sao?
´
6. Sau khi chay  tron khoi x E-dıp-to, Moi-se a ´ `  `
`  ` ˘ 5. Sau tai va th mi, ieu gı xay ra?
lam nghe gı trong 40 nam?
ˆ ˆ ˆ ˆ
Cau hoi them: Cau hoi them:
 ˆ ´ ˆ ´  ˆ ´ ˆ ´ `
1. Ð oc Xuat E-dıp-to Ky 2:11-25. 1. Ð oc Xuat E-dıp-to Ky 4:27-31 va 5:1-23.
˘ ` ´ ˆ ˆ ´ ´ ` ´   ˆ ˆ
Mac  d u  c  giao duc  theo s khon ngoan cua Pha-ra-on co y gı khi noi: “Tram chang biet Gie-ho-
` ˆ ´ ˆ  ˘ ˆ  `
va nao het”? (Xu
 
at 5:2; 1 Sa 2:12; Ro 1:21)
ˆ
ngi E-dıp-to trong nhieu nam, Moi-se cho thay  ˆ ´ ˆ ´
` ` ˆ  ´ ´ ˆ ˆ ` 2. Ð oc Xuat E-dıp-to Ky 6:1-13, 26-30.
long trung thanh cua ong oi vi Ðc Gie-ho-va va ´ ˆ ˆ ˜ ˆ ` ` ´
´ ˆ `  `  ˆ (a) Ðc Gie-ho-va a khong to mınh cung Ap-ra-
vi dan mınh nh the nao? (Xuat 2:11, 12; He 11:24) ´ `  ˜ ` 
ˆ ham, Y-sac va Gia-cop theo nghıa nao? (Xuat 3:13,
2. Ð oc Cong-v u 7:22-29. ´
´ ´ ` ` ˆ ˆ 14; 6:3; Sang 12:8)
Chung ta co c  bai hoc  nao qua viec  Moi-se t ´   `  ´
` ´ ´ ˆ ˆ ´ ` (b) Chung ta cam thay the nao khi c  biet Ðc
tım cach giai cu dan Y-s-ra-en thoat khoi vong ˆ ˆ ` ˆ ` ˆ ˜ `
ˆ ˆ ˆ Gie-ho-va van dung Moi-se, du Moi-se nghı mınh
no le?  (Cong 7:23-25; 1 Phi 5:6, 10) ˆ ´ ` ˆ ˆ ` ˜ 
khong u sc lam cong viec  Ngai a giao? (Xuat 6:
ˆ  12, 30; Lu 21:13-15)
Chuyen so 30  ˆ ´ ˆ ´
3. Ð oc Xuat E-dıp-to Ky 7:1-13.
´ ˆ ` ˆ ´ ´ ˆ
Bui
 gai chay (a) Khi Moi-se va A-ron can am noi vi Pha-ra-on
 ´ ´ ´ ˆ ˆ ˜ ˆ
´ ` ˜ ˆ ` ve s phan xet cua Ðc Gie-ho-va, ho a lap  ra mau
1. Nui trong hınh ve ten gı? ` ˆ ´ ´ ´ ` ` 
˜ ˆ  ` ` ˆ ˜  mc  nao cho toi t Ðc Chua Tri ngay nay? (Xuat
2. Hay mieu ta ieu la thng ma Moi-se a thay ˆ
7:2, 3, 6; Cong 4:29-31)
ˆ  ˆ ˆ ´ ´ ˆ ˆ ˜ ´  
khi ong dan bay chien len nui. (b) Ðc Gie-ho-va a chng to uy quy en toi cao cua
ˆ  ´ ´ ` ˜ ` ´ `  ´  ´ ˆ ´ ˆ 
3. Mot  tieng noi phat ra t bui  gai a bao gı vi Ngai hn han cac than cua x E-dıp-to nh the
ˆ `  ´  ` 
Moi-se, va tieng noi ay cua ai? nao? (Xuat 7:12; 1 S 29:12)
ˆ   ` ˜ ˘ ` ˆ ˆ ´ ˆ ´ ˆ
Chuyen
 so 32 en bu cho nhng nam lam no le  x E-dıp-to?

` (Xuat 3:21, 22;
 ˆ ´
12:35, 36)
Mi tai va 2. Ð oc Xuat E-dıp-to Ky 14:1-31.
ˆ ´
˜ ` ˜ ` ˜ ˆ  ˆ ˜ ` ˆ  ˆ ´ ˆ
Nhng li cua Moi-se c ghi ni Xuat E-dıp-to
1. Hay dung nhng hınh ve  ay e mieu tˆ a ba tai
 ˆ ´ ˆ ˆ ´ ˆ ´ ´ ˆ ´ ´ ˆ  `  ´ ˆ ´
va au tien Ðc Gie-ho-va giang tren x E-dıp-to. Ky 14:13, 14 tac ong  the nao en cac toi t cua
´ ´ ˆ ` ˜  ˆ ` ´ ˆ ˆ `  ˘ ´ ˆ
Ðc Gie-ho-va ngay nay khi phai oi mat vi tran
2. Co s khac biet
˜ `  nao gia ba tai va au tien va  ˆ ˆ
  
nhng tai va con lai?  chien Ha-ma-ghe-on sap en? (2 S 20:17; Thi
´ ´ ˘ ` ´ ´ ` ` 91:8)
3. Tai va th t, th nam va th sau la gı?
˜ ˆ ´ ´ ´ ` ´ ´  ˆ ´ ˆ ´
4. Hay mieu ta tai va th bay, th tam va th chın. 3. Ð oc Xuat E-dıp-to Ky 15:1-8, 20, 21.
´ ˆ ˆ ˆ ˆ ` ` ´ ´ ˆ ´ ´ ˆ ˆ ˆ ´
5. Ðc Gie-ho-va bao dan Y-s-ra-en lam gı trc (a) Tai  sao cac toi t cua Ðc Gie-ho-va nen hat
´ ` ` 
khi xay ra tai va th mi? ngi  khen Ngai? (Xuat 15:1, 2; Thi 105:2, 3; Khai
´ ` ` ` `  ` ´ 15:3, 4)
6. Tai va th mi la gı, va ieu gı xay ra sau o?  ` ˜ ` ` `
(b) Tai Bien Ðo, Mi-ri-am va nhng ngi an ba
ˆ ˆ
Cau hoi them: ˜ ˆ ` ´ ˜ ´  
ˆ a neu gng nao cho cac n tın o Ðang Christ
 ´ ˆ ´ `  ˆ ´ ˆ ˆ 
1. Ð oc Xuat E-dıp-to Ky 7:19–8:23. ngay nay ve viec  ngi  khen Ðc Gie-ho-va? (Xuat
˘ ` ´ ˆ ˜ ´ ˆ ´ ˆ ´  `  15:20, 21; Thi 68:11)
(a) Mac  du cac thuat sı x E-dıp-to co the lam giong
ˆ ´ ˆ ˆ ˜ `
y hai tai va au tien Ðc Gie-ho-va a lam, nhng ˆ 
` ˆ  ` ´ 
ho phai tha nhan  ieu gı sau tai va th ba? (Xuat Chuyen so 34
8:18, 19; Mat 12:24-28) ˆ ´ ˘ ´
(b) Tai va th t cho thay Ðc Gie-ho-va co the che
´  ´ ˆ ˆ ´  Mot
 loai
 thc an mi
ˆ `  ` `   ` ` ˜ ` ˘ ˆ ` ´
ch dan Ngai nh the nao, va biet c   ieu nay 1. Theo hınh ve, ngi ta ang nhat  vat gı  di
´ ˆ ´ ´ ` ` `  ` ´ ` `
giup cho dan Ðc Chua Tri ngay nay thay the nao at, va o goi  la gı?
 ˘ ´ ˜ ´ ´ ˆ  ` ˆ  ˆ ˘
khi phai oi mat  v i “cn ai-n  an”
 a bao trc? 2. Moi-se chı day  ieu gı cho dan s ve viec  nhat

(Xuat 8:22, 23; Khai 7:13, 14; 2 S 16:9) ma-na?
 ˆ ´ ˆ ´ ´ ˆ ˆ ˘ ˆ ` ` ` ´
2. Ð oc Xuat E-dıp-to Ky 8:24; 9:3, 6, 10, 11, 14, 16, 3. Ðc Gie-ho-va dan  dan s l am g ı trong ng ay th 
` ´
23-25; va 10:13-15, 21-23. sau, tai  sao?
` ˜ ´ ` ` ` ´ ˆ ˆ ` ´ ` ` 
(a) Mi tai va a chia ra hai nhom ngi nao, va 4. Ðc Gie-ho-va lam phep la nao khi ngi ta e
`  `  `  ` ` ´
ngay nay ieu nay anh hng the nao en quan danh ma-na qua ngay th bay?
 ´  ˜ ´ ` ´  ´ ˆ ˆ ` ˆ ˆ
iem cua chung ta ve nhng nhom ngi o? (Xuat 5. Ðc Gie-ho-va dung ma-na nuoi dan s trong bao
8:10, 18, 19; 9:14) ˆ
`  `  ˆ ´ ˆ ´ ´ ´ lau?
(b) Lam the nao Xuat E-dıp-to Ky 9:16 giup chung ˆ ˆ
 ´ ˆ ˆ  Cau hoi them:
ta hieu tai sao Ð c Gie-ho-va van e cho Sa-tan
   ` ˆ ˆ
1. Ð oc Xuat
 ´ ˆ ´
E-dıp-to Ky 16:1-36 va Dan-so Ky 11:7-9.
` ˆ  ´
song en ngay nay? (Ro 9:21, 22)
 ˆ ´ ˆ ´  ˆ ´ ˆ ´  `  ˆ ´
3. Ð oc Xuat E-dıp-to Ky 12:21-32. (a) Xuat E-dıp-to Ky 16:8 cho thay gı ve viec chung
˜ ´  ´  `  ˆ ˜ `  ˆ
ta phai ton trong nhng ngi c  ˆ bo nhiem  trong
Le Vt
` 
` `
Qua a co the cu nhieu ngi nh the
´ ´ ´   `  ˆ ´ ´   
nao, va le nay hng s chu y en ieu gı? (Xuat hoi  thanh tın o Ðang Christ? (He 13:17)
˘ ˆ ˆ 
´ ` ˆ ˆ
12:21-23; Giang 1:29; Ro 5:18, 19, 21; 1 Co 5:7) (b) Trong ong vang, qua cach nao dan Y-s-ra-en

`  `
c  ˆ nhac nh  moi ngay rang s song cua ho tuy
ˆ  ´ ˆ ˆ 
Chuyen
 so 33 thuoc  ni Ðc Gie-ho-va? (Xuat 16:14-16, 35; Phuc 
˘
8:2, 3)
Bang qua Bien Ðo ´ ˆ  
(c) Chua Gie-su cho biet ma-na tng  trng ieu
` ` ´ ` ˆ ` ` ´
ˆ  ` ` ` ´ ˆ ` gı, va “banh t tren tri” nay mang lai  li  ıch cho
1. Khong ke an ba vˆ a tre con, co bao nhieu an ´  ` ˘
ˆ ˆ ` ´ ´ ˆ ` ` ´ chung ta nh the nao? (Giang 6:31-35, 40)
ong Y-s-ra-en ri x E-dıp-to, va ai cung i vi ho?  ˆ ˆ
ˆ   `  ˆ 2. Ð oc Gio-sue 5:10-12.
2. Pha-ra-on cam thay the nao sau khi e cho dan ˆ ˆ ˘ ˆ ˘
ˆ ` ˆ ˜ ` ` Dan Y-s-ra-en an ma-na trong bao nhieu nam,
Y-s-ra-en ra i, va ong a lam gı?  ` ˜ ´  ` ` ´
´ ˆ ˆ ˜ ` `  ˘ ` ˆ ´ ˆ ieu nay a th thach ho nh the nao, va chung
´  ` ` ˆ ˆ ` 
3. Ðc Gie-ho-va a lam gı e ngan ngi E-dıp-to ta co the hoc c gı t cau chuyen nay? (Xuat
 ˆ ˆ ` ˆ   ˆ 
tan cong dan Ngai? 16:35; Dan 11:4-6; 1 Co 10:10, 11)
 ` ˆ ˆ ˆ ˆ
4. Ðieu gı xay ra khi Moi-se gi cay gay  ra tren
 ` ˆ ˆ ˜ ` `
Bien Ðo, va dan Y-s-ra-en ˆ a lam gı? ˆ 
 `
5. Ðieu gı xay ra khi quan E-dıp-to ua xuong bien
ˆ ´ ˆ `   Chuyen so 35
 ˆ ˆ ´ ˆ ˆ ˆ ´
uoi theo dan Y-s-ra-en?
´ ˆ ˆ ´ ˆ Ðc Gie-ho-va ban Luat
 Phap
6. Sau khi c
ˆ ˜ ` 
Ðc Gie-ho-va giai cu, dan Y-s-
` ` `  ` ´ ˆ ´ ˆ ´
ra-en a bay to s vui mng va long biet n nh 1. Sau khi ri khoi x E-dıp-to khoang hai thang,
 ` ˆ ˆ
ˆ
the nao? dan Y-s-ra-en cam trai   au?
´ ˆ ˆ  ˆ ˆ `  `
ˆ ˆ 2. Ðc Gie-ho-va muon dan Y-s-ra-en lam ieu gı,
Cau hoi them: ` `  `
ˆ va ho tra li the nao?
 ´ ˆ ´ ´ ´ ` ˆ
1. Ð oc Xuat E-dıp-to Ky 12:33-36. 3. Tai sao Ðc Chua Tri ban cho Moi-se hai
´ ˆ ˆ
˘ ´ `  ˆ `  ´
Ðc Gie-ho-va sap at  cach nao e dan Ngai c
 bang a?
` `  ˘ ´ ˆ ˆ ` ˆ ˆ ` ´
4. Ngoai Mi Ðieu Ran, Ðc Gie-ho-va con ban Hai che-ru-bim tren “hom bang-chng” tng 
ˆ ˆ ˜ ˆ ˆ ` ´  `  ˆ
cho dan Y-s-ra-en nhng luat le nao khac? trng cho ieu gı? (Xuat 25:20, 22; Dan 7:89; 2 Vua
´ ˆ ´  ˘ ` ` ´ 
5. Chua Gie-su noi hai ieu ran nao la ln nhat? 19:15)
ˆ ˆ  ˆ ´ ˆ ´ `
2. Ð oc Xuat E-dıp-to Ky 30:1-10, 17-21; 34:1, 2; va
Cau hoi them: ˆ
 ˆ ´ ˆ ´ He-b-r 9:1-5.
´ ˆ ˆ  
1. Ð oc Xuat E-dıp-to Ky 19:1-25; 20:1-21; 24:12-18; (a) Tai
`  sao Ðc Gie-ho-va nhan manh  tam quan
va 31:18. ˆ ´   
˜ `  ˆ ´ ˆ ´ ´ trong


cua viec
˜ ˆ
 cac thay te le phung
ˆ  `


s tai
`
 leu tam
ˆ

Nhng li c  ghi ni Xuat E-dıp-to Ky 19:8 giup phai gi ve sinh than the, va ieu nay nen anh
´  ˆ ˆ ` ˆ ´  
chung ta hieu viec  ˜ d ang m ınh cua mot tın o Ðang  `  ´ ` 
 ` hng the nao en chung ta ngay nay? (Xuat 30:
Christ bao gom nhng gı? (Mat 16:24; 1 Phi 4:1-3) ˆ
 ˆ ˆ ´ ˆ ´ 18-21; 40:30, 31; He 10:22)
2. Ð oc Ph uc-truyen Luat-l  e Ky 6:4-6; Le-vi Ky 19:18; ` ´ ´  ˆ  ´ ´  `
` (b) Vao luc s o Phao-lo viet la th cho tın o ngi
va Ma-thi- 22:36-40. ˆ ˆ   ` ´ ˆ
´ ` ´    ˆ He-b-r, ong cho thay leu tam  va giao c Luat 
Bang cach nao tın o Ðang Christ cho thay ho yeu ´ ˜ `  ` ˆ
´ ´ ` ` ` ˆ ˆ ´ Phap a loi thi nh the nao? (He 9:1, 9; 10:1)
thng Ðc Chua Tri va ngi lan can?  (Mac 6:
ˆ ˆ
34; Cong 4:20; Ro 15:2) ˆ 
Chuyen so 38
ˆ  ` ` ´
Chuyen so 36 Mi hai ngi do tham
` `  ` ` ˜  ` ´ `
Con bo vang 1. Em thay chum nho trong hınh ve the nao, no t
` ˜ ˆ ` ` ` ˆ 
1. Theo hınh ve, dan s ang lam gı, va tai  sao? au en?
´ ˆ ˆ ˆ ˜ ` ˆ ˜ ` ˆ ` ´ ´
 sao Ðc Gie-ho-va gian
2. Tai  d, va Moi-se a lam 2. Tai sao Moi-se sai 12 ngi i do tham x Ca-
`  ˆ ˆ ` na-an?
gı khi thay viec  dan s ang lam?  ` ` ´ ˜ ´ ´ `
ˆ ˆ  ` ` ` 3. Khi tr ve, mi ngi do tham a bao cao gı
3. Moi-se bao mot  so ngi lam gı? ˆ
ˆ ˆ ` ´ ` ` cho Moi-se?
4. Cau chuyen  nay day  cho chung ta bai hoc  nao? ` ´ `  ˆ
ˆ ˆ 4. Hai ngi do tham con lai  cho thay ho tin cay 
Cau hoi them: ´ ˆ ˆ  ` ˆ `
ni Ðc Gie-ho-va nh the nao, ho ten gı?
 ˆ ´ ˆ ´ ´ ˆ ˆ ˆ ˜ ` ` ´ `
1. Ð oc Xuat E-dıp-to Ky 32:1-35. 5. Tai sao Ðc Gie-ho-va gian  d, va Ngai phan gı
ˆ ˆ `   ´ ´ ˆ
(a) Cau chuyen  nay cho thay quan iem cua Ðc vi Moi-se?
ˆ ˆ ` `  ´ ˆ ˆ ˆ ´
Gie-ho-va la gı oi vi viec  pha tron  ton giaoˆ gia ˆ ˆ
` ` ˆ  Cau hoi them:
vao s th phng  that?  (Xuat 32:4-6, 10; 1 Co 10: ˆ  ´
7, 11) 1. Ð oc Dan-so Ky 13:1-33.
´   ˆ ˆ  ` ´ ´ ` ˜ ` ´
(b) Tın o Ðang Christ nen than  trong
 nh the nao (a) Ai c  chon  i do tham x, va nhng ngi o
ˆ ` ´ ´  ´ ˆ ´ ` ˆ
trong viec  chon  la  hınh thc giai trı, chang ˆ han co c hoi  ln nao? (Dan 13:2, 3, 18-20)
´ ` ˆ ˜  ˆ ˆ ˆ ` ´ ´ ´ ` ´ ´
nh ca hat va khieu vu? (Xuat 32:18, 19; E-phe 5: (b) Tai  sao Gio-sue va Ca-lep co cai nhın khac vi
˘ ˜ ` ´ ` ˆ ` ´
15, 16; 1 Giang 2:15-17) nhng ngi do tham kia, va viec  nay day  chung
´ ˆ ˜ ˆ   `  ` ˆ ˆ
(c) Chi phai Le-vi a neu gng tot nh the nao ta ieu gı? (Dan 13:28-30; Mat 17:20; 2 Co 5:7)
ˆ ˆ ˆ `  ˆ  ´
trong viec  ung ho s cong bınh? (Xuat 32:25-28; Thi 2. Ð oc Dan-so Ky 14:1-38.
18:25) ´ ˆ  ´  ` ´ `  ˆ
(a) Chung ta nen e y en li canh bao nao ve viec 
  ˜ ` ˆ ˆ 
ˆ  lam bam ngh ich lai  nhng ngi ai  dien  tren at
Chuyen ´ ˆ ˆ ˆ
 so 37 cua Ðc Gie-ho-va? (Dan 14:2, 3, 27; Mat 25:40, 45;
ˆ 
` ˆ
1 Co 10:10)
Mot
 leu tam
 e th phng
 `  ` ˆ  ´  ´ ˆ
(b) Lam the nao Dan-so Ky 14:24 cho thay Ðc Gie-
` ` ˜ ` ` ` `  ˆ ˆ  ` ˆ ´ ˆ `
1. Nha trong hınh ve goi  la gı, va c  dung e ho-va quan tam en tng toi t mot  cua Ngai?
` ` ˆ
lam gı? (1 Vua 19:18; Cham 15:3)
´ ˆ ˆ ˆ ` ˆ ´
2. Tai  sao Ðc Gie-ho-va bao Moi-se lam mot  cai
 ´ 
´ ` ˆ 
leu co the lap rap de dang? Chuyen so 39
`    ` ` `
3. Hom trong buong nho  cuoi leu la gı, va trong ˆ ˆ ˆ

` ´ ` Cay gay
 cua A-ron tro hoa
hom cha gı?
´ ˆ ˆ `    ˆ ˆ
4. Ðc Gie-ho-va chon  ai lam thay te le thng  ˜  ` `
 ` ˆ ˆ    ` ` 1. Ai a chong lai  uy quyen cua Moi-se va A-ron, va
pham, va cong viec  thay te le thng  pham la gı? ´ ` ´ ˆ
˜   ˆ  ´  ho noi gı vi Moi-se?
5. Hay ke ra ba o vat  trong buong ln cua leu. ˆ ˆ ˆ `
` `
` ˆ  ´  ˆ ` ` ´ 2. Moi-se bao Co-re va 250 ke theo han lam gı?
6. Ngoai san cua leu tam  co hai o vat  nao, va chung ˆ ´ ` ´ ˆ `  `
`  ` ` 3. Moi-se noi gı vi dan s,  va ieu gı xay ra khi
c  dung e lam gı? ˆ ` ´ `
ong va dt li?
ˆ ˆ  ` ˜ ˆ ˆ `

Cau hoi them: 4. Ði


ˆ eu gı a xay ra cho Co-re va 250 ke theo han?
 ˆ ´ ˆ ´ ` ˆ ˆ `  ´
1. Ð oc Xuat E-dıp-to Ky 25:8-40; 26:1-37; 27:1-8; va 5. E-le-a-sa, con trai cua A-ron, dung may cai l
˜   ` ` `
28:1. hng cua nhng ke b i chet e lam gı, va tai  sao?
´ ˆ ˆ  ˆ ˆ ˆ ´ ˆ ˆ ˆ ` ˆ
6. Tai sao Ðc Gie-ho-va khien cay gay
 cua A-ron 4. Tai sao Ðc Gie-ho-va bao Moi-se lam mot con
  ˜ ` ˜
 
tro hoa? (Hay xem hınh ve). ran bang ong?
ˆ ˆ ´ ´ ` ` ` ˆ ˆ
5. Chung ta rut c  bai hoc nao t cau chuyen
Cau hoi them: `
ˆ  ´ nay?
1. Ð oc Dan-so Ky 16:1-49. ˆ ˆ
ˆ ˆ ` ˜
˜ ` ` ` Cau hoi them:
(a) Co-re va nhng ke theo han a lam gı, va tai
´ ` ˆ ` ˆ ` ´ ˆ  ´
sao o la mot  hanh ong  phan ngh ich cung Ðc 1. Ð oc Dan-so Ky 21:4-9.
ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ ` `  ˜ ` ´
Gie-ho-va? (Dan 16:9, 10, 18; Le 10:1, 2; Cham 11:2) (a) Viec dan Y-s-ra-en phan nan ve nhng gı Ðc
ˆ ˆ ` ´ ˆ ˆ ˆ ˆ  ` ´ ´
(b) Co-re va 250 “quan-tng cua hoi  ngh i-vi en cua Gie-ho-va cung cap la gng canh bao cho chung
ˆ  ˜ ˆ ˜  ˆ ´  ` ˆ ˆ
hoi-
 ong” a nuoi dng quan ˆ iem khong ung ta nh the nao? (Dan 21:5, 6; Ro 2:4)
` ˆ ˆ ˜  ˆ ˆ ˜ `
nao? (Dan 16:1-3; Cham 15:33; E-sai 49:7) (b) Trong nhng the ky sau, dan Y-s-ra-enˆ a lam
ˆ  ´ ` ` ´
 ` `  ˆ
2. Ð oc Dan-so Ky 17:1-11 va 26:10. gı vi con ran bang ong, va vı the Vua E-xe-chia
ˆ ˆ ˆ    ` ` ˜ ` ` ˆ
(a) Cay gay  cua A-ron tro hoa cho biet ieu gı, va a phai lam gı? (Dan 21:9; 2 Vua 18:1-4)
´ ˆ ˆ ˆ ˘ ˆ ˆ  ˘
 ` sao Ðc Gi´ e-ho-va ra lenh
tai  at  cay gay  ay trong 2. Ð oc Giang 3:14, 15.
ˆ ˆ
 ˆ ˆ ˆ ` `
hom bang chng? (Dan 17:5, 8, 10) Viec  treo con ran bang ´ ong tren cay ´ cot  la hınh
`  ` ´ ´ ´ ˆ ˆ ˆ ˆ
(b) Bai hoc  trong  yeu nao chung ta rut c  qua anh tng t vi viec  Chua Gie-su b i ong tren cay
ˆ ˆ ˆ ˆ  ˆ ˆ ˆ  `
viec  cay gay  cua A-ron tro hoa? (Dan 17:10; Cong cot nh the nao? (Ga 3:13; 1 Phi 2:23)
´ ˆ
20:28; Phi-lıp 2:14; He 13:17)
ˆ 
Chuyen so 42
ˆ  ` ´
Chuyen
 so 40 
ˆ ˆ ` ´ Con la biet noi
Moi-se ap
 vao a ´ `
1. Ba-lac la ai, va tai
`
`  ˘
 sao han sai ngi en gap 
´ ˆ ˆ ˜ ˘ ´ ˆ ˆ Ba-la-am?
1. Ðc Gie-ho-va a cham soc dan Y-s-ra-en nh
 ` 
` ` 
the nao khi ho  trong ong vang? 2. Tai sao con la cua Ba-la-am nam y xuong
ˆ ˆ ˜ ` ` `
`
2. Dan Y-s-ra-en a phan nan gı khi ho cam trai  ng?
` ´ `
tai
 Ca-e? 3. Ba-la-am nghe con la noi gı?
´ ` ´ ˆ ˆ ˜  ´ ˆ ´ ˜ ´ ` ´
3. Bang cach nao Ðc Gie-ho-va a cung cap nc 4. Thien s a noi gı vi Ba-la-am?
 ˆ ` ´ ˆ  ` ˜  ˆ
uong cho dan s va thu vat?  5. Ðieu gı a xay ra khi Ba-la-am co rua sa dan
` ˜ ` ` ` ` ˆ
4. Trong hınh ve, ngi t chı vao ngc  mınh la ai, Y-s-ra-en?
ˆ `  ˆ ˆ
tai
 sao ong lam the?
´ ˆ ˆ  ˆ ` ˆ ` Cau hoi them:
5. Tai sao Ðc Gie-ho-va noi gian  cung Moi-se va
ˆ ` ˜  ` 1. Ð oc Dan-so Ky 21:21-35.
ˆ  ´
A-ron, va ho a b i phat  nh the nao? ˆ ˆ ´ ˆ
 ` ˜ ´ ˆ ` ` Tai  sao dan Y-s-ra-en ´ anh bai  Vua Si-hon cua
6. Ðieu gı a xay ra tai  Nui Ho-r, va ai tr thanh ˆ ˆ ´ ` ˆ ˆ
   ˆ dan A-mo-rıt va Vua Oc cua dan Ba-san? (Dan
thay te le thng  pham cua Y-s-ra-en?
ˆ ˆ 21:21, 23, 33, 34)
Cau hoi them: ˆ  ´
2. Ð oc Dan-so Ky 22:1-40.
ˆ  ´ `  ˆ `   ˆ
1. Ð oc Dan-so Ky 20:1-13, 22-29 va Ph uc-truyen Ðong  lc  nao khien Ba-la-am co rua sa dan Y-s-
ˆ ˆ ´ ˆ ` ´ ´  ´ ˜ ` `
Luat-l e Ky 29:5. ra-en, va chung ta co the rut ra nhng bai hoc  nao?
´ ` ´ ´ ˆ ˆ ˆ ˆ
(a) Chung ta hoc  c  gı qua cach Ðc Gie-ho-va (Dan 22:16, 17; Cham 6:16, 18; 2 Phi 2:15; Giu 11)
˘ ´ ˆ ˆ 
ˆ  ´
cham soc dan Y-s-ra-en trong ong vang? (Phuc  3. Ð oc Dan-so Ky 23:1-30.
ˆ ˘ ` ´ 
` ´
29:5; Mat 6:31; He 13:5; Gia 1:17) Mac  dˆu Ba-la-am noi nh the han th phng  Ðc
´ ˆ ˆ ˜  ˆ ˆ ` ˆ ˆ
˜ `  ´
(b) Ðc Gie-ho-va nghı sao ve viec  Moi-se va A-ron Gie-ho-va, nhng han a lam ieu trai ngc  nh
˜ ˆ ˆ ` ˆ ´ ´ ˘ ˆ  ` ˆ
a khong ton Ngai nen thanh trc mat  dan Y-s- the nao? (Dan 23:3, 11-14; 1 Sa 15:22)
ˆ ˆ ˆ ˆ  ´
ra-en? (Dan 20:12; 1 Co 10:12; Khai 4:11) 4. Ð oc Dan-so Ky 24:1-25.
´ ` ´ ˆ ´ ` ` ˆ ` ` ´ `
(c) Chung ta hoc  c  gı qua cach Moi-se phan ng Li tng thuat  nay lam cho chung ta tin hn vao
´ ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ ´ ˆ ˆ ˜ ˆ ´ `
khi Ðc Gie-ho-va sa tr i ong? (Dan 12:3; 20:12, viec   Ð` c Gie-h o-va se ˆ thc  hien  y  inh Ngai nh
ˆ ˆ
27, 28; Phuc  32:4; He 12:7-11) the nao? (Dan 24:10; E-sai 54:17)
ˆ  ˆ 
Chuyen so 41 Chuyen so 43
  ˆ ˆ ` ` ˜
Con ran bang ong Gio-sue tr thanh ngi lanh ao

` ˜ ´ `  ˆ ˆ ` ` ˜ ` ` ˆ ´ ˆ
1. Trong hınh ve, cai gı quan quanh cay cot, va tai 1. Trong hınh ve, hai ngi an ong ng ben canh 
´ ˆ ˆ ˆ ´   ˆ ` ˜
sao Ðc Gie-ho-va bao Moi-se treo no  ay? Moi-se la nhng ai?
ˆ ˜ ˆ  ´ ˆ ˆ  ´ ˆ ˆ ´ ` ´ ˆ ˆ
2. Dan s a khong biet n Ðc Gie-ho-va nh the 2. Ðc Gie-ho-va phan gı vi Gio-sue?
`   ˜ ˆ ` ˜ ` ˆ ˆ ´ ˆ ˆ ` ´
nao ve tat ca nhng viec  Ngai a lam cho ho?  3. Tai sao Moi-se leo len ınh Nui Ne-bo, va Ðc
ˆ ˜ ` ˆ ` ` ´ ˆ ˆ ´ ` ´ ˆ
3. Dan s a nai xin Moi-se lam gı sau khi Ðc Gie-ho-va phan gı vi ong?
ˆ ˆ
ˆ   ˆ ˆ  ˆ 
Gie-ho-va sai ran oc  en e phat  ho?  4. Moi-se c  bao nhieu tuoi khi ong chet?
ˆ  ´ ` ´ ´ ˆ ˆ ˆ ˆ `
5. Tai
 sao dan s buon, nhng ho sung sng vı ly 3. Tai
 sao Ðc Gie-ho-va bao Gio-sue em 12 hon
` ´ ´ ` ´ ˆ ˆ
do nao? a ln t di song len?
 ` ´   ˆ `
ˆ ˆ 4. Ðieu gı xay ra ngay sau khi cac thay te le len b?
Cau hoi them:
ˆ  ´ ˆ ˆ
1. Ð oc Dan-so Ky 27:12-23. Cau hoi them:
´ ˆ ˆ ˆ ˆ ´ ` ` ˆ ˆ
Ðc Gie-ho-va giao cho Gio-sue trong  trach nao, va 1. Ð oc Gio-sue 3:1-17.
` ´ ˆ ˆ ˘ ´ ˆ ` ` ` ˆ `  ´ 
ngay nay Ðc Gie-ho-va cham soc dan s Ngai ra (a) Nh li tng thuat  nay cho thay, chung ta can
ˆ ˆ ˆ ` `  ˆ ´ ˜ ` ˆ ´
sao? (Dan 27:15-19; Cong 20:28; He 13:7) phai lam gı e nhan  c  s giup  va an phc
 ˆ ˆ ´ ´ ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ
2. Ð oc Ph uc-truyen Luat-l  e Ky 3:23-29. cua Ðc Gie-ho-va? (Gio-sue 3:13, 15; Cham 3:5; Gia
´ ˆ ˆ ˆ ˆ ` ˆ 2:22, 26)
Tai  sao Ðc Gie-ho-va khong cho Moi-se va A-ron ´ ˆ ˆ  ` ˆ
`  ´ ` ´ ´  ´ ` ` (b) Mc  nc Song Gio-anh nh the nao khi dan
vao Ðat Ha, va chung ta co the rut ra bai hoc  nao ˆ ˘  `  ´ `  `
` ˆ ` ˆ Y-s-ra-en bang qua e vao Ðat Ha, va ieu nay
t viec  nay? (Phuc  3:25-27; Dan 20:12, 13) ` ´ ˆ ˆ  ` ˆ
 ˆ ˆ ´ lam rang  danh Ðc Gie-ho-va nh the nao? (Gio-
3. Ð oc Ph uc-truyen Luat-l  e Ky 31:1-8, 14-23. ˆ
˜ ` ` ˜ ˆ ´ ˆ ˆ sue 3:15; 4:18; Thi 66:5-7)
Nhng li t gia cua Moi-se vi dan Y-s-ra-en cho ˆ ˆ
 ˆ ˆ `  ˆ 2. Ð oc Gio-sue 4:1-18.
thay ong khiem nhng chap nhan  s sa tr i cua ` ` ´ ´ ˆ ` ˆ ˆ
´ ˆ ˆ  ` Mi hai hon a ln c  em len t Song Gio-
Ðc Gie-ho-va nh the nao? (Phuc  31:6-8, 23) ` ˘ ` ´ `
 ˆ ˆ ´ anh va at  tai  Ghinh-ganh la nham muc  ıch nao?
4. Ð oc Ph uc-truyen Luat-l  e Ky 32:45-52. ˆ ˆ
` ´ ´ ` ˆ  `  (Gio-sue 4:4-7)
Li Ðc Chua Tri nen anh hng en i song
´  ` ˆ ˆ
chung ta nh the nao? (Phuc  32:47; Le 18:5; He ˆ 
4:12) Chuyen so 46
 ˆ ˆ ´ ` ` ˆ ˆ
5. Ð oc Ph uc-truyen Luat-l  e Ky 34:1-12. Tng thanh Gie-ri-co
` ˆ ` ˆ  ´ ˆ
Du Moi-se cha bao gi that  s thay c  Ðc Gie- ´
ˆ  ˆ ˆ ´  `  ˆ ˆ ˆ ´ `   `
ho-va, Phuc-truy  en Luat-l  e Ky 34:10 cho biet gı ve 1. Ðc Gie-ho-va bao quan lınh va thay te le lam
 ˆ ˆ ´ `  ` ´ `
moi quan he cua ong vi Ngai? (Xuat 33:11, 20; gı trong sau ngay?
ˆ ˜ ` ` ˆ ` ` ` ´
Dan 12:8) 2. Nhng ngi an ong lam gı trong ngay th bay?
 ` ˜  `
3. Nh em thay trong hınh ve, ieu gı xay ra cho
ˆ  ` ` ˆ ˆ
Chuyen so 44 tng thanh Gie-ri-co?
´ ˆ ˆ ` 
´  ˜ ` ´ 4. Tai sao co mot  si  day mau o treo ni ca so?
Ra-hap giau nhng ngi do tham ˆ ˆ ˆ ` `  ´ ˆ ` `
5. Gio-sue bao quan lam gı oi vi dan c va thanh,
 `  `
`
´  ˆ nhng ve bac,  vang, ong va sat thı sao?
1. Ra-hap song  au? ` ´ ` `
` ` ˆ ` ˜ ` 6. Hai ngi do tham c  bao phai lam gı?
2. Hai ngi an ong trong hınh ve la ai, tai  sao
` ˆ ˆ ˆ ˆ
ho  trong thanh Gie-ri-co? Cau hoi them:
ˆ ˆ ˆ ´ ` ` ` ` ˆ ˆ
3. Vua Gie-ri-co ra lenh  cho Ra-h ap lam g ı, va nang 1. Ð oc Gio-sue 6:1-25.
`  ` ˆ ˆ ˆ ` ˆ
tra li the nao? (a) Viec  dan Y-s-ra-en i chung quanh thanh Gie-
´ ˜ ´ ` ` ˆ  ` ` ˆ ` ` ´  ` ´
4. Ra-hap a giup hai ngi an ong the nao, va ri-co vao ngay th bay tng t the nao vi hoat 
` ` ˆ ˆ ´ ˆ ˆ
nang xin c  n gı? ong
 rao giang cua Nhan Chng Gie-ho-va trong ˆ
` ´ ´ ` ´ ´ ˜ `  ` ` ˆ ˆ
5. Hai ngi do tham ha gı vi Ra-hap? nhng ngay cuoi cung nay? (Gio-sue 6:15, 16; E-sai
ˆ
ˆ ˆ 60:22; Mat 24:14; 1 Co 9:16)
Cau hoi them: ˘ ` ˆ ˆ
ˆ ˆ (b) Khoang 500 nam sau, li tien tri ghi ni Gio-
1. Ð oc Gio-sue 2:1-24. ˆ ´ ˆ  ` `  `
` ´ ´ ˆ ˆ  ˆ ´ ˆ sue 6:26 c  ng nghiem  nh the nao, va ieu nay
Li ha cua Ðc Gie-ho-va ghi ni Xuat E-dıp-to ´  `  ` ´ ˆ ˆ
´ ´ ˆ  ` ˆ day  chung ta ˆ biet gı ve li cua Ðc Gie-ho-va?
Ky 23:27 c  ng nghiem  the nao khi dan Y-s- (1 Vua 16:34; E-sai 55:11)
ˆ ´ ` ˆ ˆ ˆ ˆ
ra-en anh thanh Gie-ri-co? (Gio-sue 2:9-11)
ˆ ˆ 
2. Ð oc He-b-r 11:31. Chuyen so 47
´   
Gng cua Ra-hap nhan manh  en tam quan trong  ˆ ˆ ˆ ˆ
´  ` ˆ ˆ Mot
cua c tin nh the nao? (Ro 1:17; He 10:39; Gia  ke trom
 trong dan Y-s-ra-en
2:25) ` ˜ ` ` ˆ ˆ 
1. Trong hınh ve, ngi an ong ang chon giau
 ` ` ˆ ˆ ` ` ˜ ˜
ˆ  cua cai lay t thanh Gie-ri-co la ai, va nhng ai a
Chuyen so 45 ´

giup han?
˘ ˆ ˆ ˆ ` ` ` ` ˆ ˆ
Bang qua Song Gio-anh 2. Tai  sao viec  lam cua A-can va gia ınh la mot  toi 
trong?
´ ˆ ˆ ` ´ `  ˆ ´ ˆ ˆ ´ ` ˆ ˆ
1. Ðc Gie-ho-va lam phep la nao e dan Y-s-ra- 3. Ðc Gie-ho-va phan gı khi Gio-sue hoi tai  sao
ˆ ´  ˘ ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ `
en co the bang qua Song Gio-anh? dan Y-s-ra-en b i bai  tran  tai  thanh A-hi?
ˆ ˆ  ˆ ´ ` ` `
 ´
2. Dan Y-s-ra-en phai the hien  c tin qua hanh 4. Sau khi A-can va gia ınh han b i dan en trc
ˆ `  ´  ˘ ˆ ˆ ˘ ˆ ˆ  `
ong
 nao e co the bang qua Song Gio-anh? mat  Gio-sue, ieu gı xay ra cho ho? 
ˆ
5. Viec
` ´ ` ˆ ˆ
 A-can ` b i trng phat
 day
 chung ta bai hoc
 Cau hoi them:
quan trong
 nao? ˆ ˆ
1. Ð oc Gio-sue 10:6-15.
ˆ ˆ  ´ ˆ ˆ  ˘ ` ` ˘ ˘
Cau hoi them: Biet Ðc Gie-ho-va khien mat  ` tri va m´ at  trang´
ˆ ˆ ` ` ˆ ˆ
1. Ð oc Gio-sue 7:1-26. dng lai  vı dan Y-s-ra-en, ngˆ ay nay chung ta co
`
 ` ˆ
`  ˆ ˆ ˆ  `   long tin chac nh the nao? (Gio-sue 10:8, 10, 12, 13;
(a) Li cau nguyen  cua Gio-sue cho thay gı ve moi ˆ
ˆ ˆ ´  ´ ˆ ˆ Thi 18:3; Cham 18:10)
quan he cua ong vi Ðang Tao  Hoa? (Gio-sue 7:7-9; ˆ ˆ
˘ 2. Ð oc Gio-sue 12:7-24.
Thi 119:145; 1 Giang 5:14) ˆ ´ ´ `
`   ` ` ˆ Ai that s anh bai  31 vua x´  Ca-na-an, va tai  sao
(b) Trng hp  cua A-can cho th ay ieu gı, va ay   ` ` ˆ
` ˆ ´ ´  ` ieu nay quan trong  cho chung ta ngay nay? (Gio-
la mot gng canh bao cho chung ta nh the nao? ˆ
ˆ  ˆ ˆ ˆ sue 12:7; 24:11-13; Phuc  31:8; Lu 21:9, 25-28)
(Gio-sue 7:11, 14, 15; Cham 15:3; 1 Ti 5:24; He 4:13) ˆ ˆ
ˆ ˆ 3. Ð oc Gio-sue 14:1-5.
2. Ð oc Gio-sue 8:1-29.  ˜ ˆ ´ ´ ˆ
´ ´ ´ ˆ `  ´ ˆ ´ ´ Ðat a c  phan chia cho cac´ chi ph ai Y-s-ra-en
Chung ta co trach nhiem  nao oiˆ vi hoi  thanh tın  ` `  ` ´  `
  ` ˆ ˆ nh the nao, va ieu nay giup chung ta biet ˆ gı
o Ðang Christ ngay nay? (Gio-sue 7:13; Le 5:1;  ˆ ` ˆ ˆ
ˆ ve san nghi ˆ ˆ ep  trong Ð ia Ј ang? (Gio-sue 14:2; E-sai
Cham 28:13)
65:21; E-xe 47:21-23; 1 Co 14:33)
´ ´
ˆ  4. Ð oc Cac Quan Xet 2:8-13.
Chuyen
 so 48  ˆ ˆ ` ` ˆ ˆ
Giong nh Gio-sue vao thi dan Y-s-ra-en xa,
ˆ ˆ ˆ ` ` ` ˘ ˆ
Dan Ga-ba-on khon ngoan ngay nay ai la ngi ngan tr ke boi  ´ ao?  (Quan
ˆ
2:8, 10, 11; Mat 24:45-47; 2 Te 2:3-6; Tıt 1:7-9; Khai
ˆ ` ˆ ´ ´ ˆ ˜ `
1. Dan thanh Ga-ba-on khac vi dan nhng thanh 1:1; 2:1, 2)
ˆ ˆ ´  `
lan can  trong x Ca-na-an nh the nao?
` ˆ ` ˆ ` ` ˆ 
2. Nh hınh minh hoa,  dan thanh Ga-ba-on lam gı, Chuyen so 50
`
va tai  sao? ` ` `
ˆ ˆ ` ´ ˜ ˆ ˜ ´ ` Hai ngi an ba can am
3. Gio-sue va cac lanh tu cua Y-s-ra-en a ha gı
´ ˆ ˆ ` ´ ´ ˜ ´ ` ˜ ` ˆ ˆ 
vi dan Ga-ba-on, nhng ba ngay sau ho kham pha 1. Nhng quan xet la nhng ai, va ten cua mot  so
 ` ´ ` `
ra ieu gı? quan xet la gı?
 ` ´ ˜ ` ´ ˆ ˆ ´ ˘ ˆ ` ` ˘ ˆ ` 
4. Ðieu gı xay ra khi cac vua cua nhng thanh khac 2. Ðe-bo-ra co ac  an nao, va ac  an nay gom
ˆ ˆ ˜ ` ´ ˆ ˜ `
nghe tin dan Ga-ba-on a giang hoa vi dan Y-s- nhng gı?
ˆ ` ´ ˆ ˆ
ra-en? 3. Khi Vua Gia-bin va tng chı huy quan oi cua
ˆ ˆ ˆ ` ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ  ˜
Cau hoi them: ong la Si-se-ra e doa  dan Y-s-ra- en, Ðe-bo-ra a
ˆ ˆ ´ ´  ˆ ˆ ` ´
1. Ð oc Gio-sue 9:1-27. cho Quan Xet Ba-rac biet thong iep  nao cua Ðc
` ´ ˆ ˆ ˜ ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ ` ` ´ 
˜ ˆ 
(a) Vı Ðc Gie-ho-va a ra lenh cho dan Y-s-ra-en Gie-ho-va, va ba noi chien thang se thuoc  ve ai?
 ˆ ` ` ` `  `
ˆ  ˆ ´ ˘ ` ˆ 4. Gia-en la ngi an ba can am nh the nao?
“diet  het thay dan  ˆ trc mat  mınh”,ˆ nen khi tha  ` 
 ˆ ` ˜  ´ ´  5. Ðieu gı xay ra sau khi Vua Gia-bin chet?
chet cho dan Ga-ba-on, Ngai a bieu lo c tınh noi
ˆ ` ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ
bat
 nao? (Gio-sue 9:22, 24; Mat 9:13; Cong 10:34, Cau hoi them:
35; 2 Phi 3:9) ´ ´
´ ˜ `  ´ ´ ˆ ˆ ˆ 1. Ð oc Cac Quan Xet 2:14-22.
(b) Bang cach gi li ket c vi dan Ga-ba-on, Gio- ˆ ˆ ˜ ` `  ´ ˆ ˆ 
ˆ ˜ ˆ  ´   ` Dan Y-s-ra-en a lam gı khien Ðc Gie-ho-va noi
sue a neu gng tot cho tın o Ðang Christ ˆ ngay ˆ ` ´ ´  ` ˆ `
 ` ˆ ˆ ˆ gian,  va chung ta co the hoc  ˆ c  gı qua viec  nay?
nay nh the nao? (Gio-sue 9:18, 19; Mat 5:37; E-phe ˆ ˆ
(Quan 2:20; Cham 3:1, 2; E-xe 18:21-23)
4:25) ´ ´
ˆ ˆ 2. Ð oc Cac Quan Xet 4:1-24.
2. Ð oc Gio-sue 10:1-5. ˜ ´   ` ´  `
N tın o Ðang Christ ngay nay co the hoc c gı
´ ˆ
Ðam ong ngay nay noi gng dan Ga-ba-on nh
` ˆ ˆ  ´ ` `  ˆ ˆ
 ` `  ` ˆ ´ ` ve c tin va long can am qua gng cua Ðe-bo-ra
the nao, vı the ho tr thanh muc  tieu cho cai gı? ` ˆ ˆ
ˆ ˆ va Gia-en? (Quan 4:4, 8, 9, 14, 21, 22; Cham 31:30;
(Gio-sue 10:4; Xa 8:23; Mat 25:35-40; Khai 12:17) ˆ
1 Co 16:13)
´ ´
ˆ  3. Ð oc Cac Quan Xet 5:1-31.
Chuyen
 so 49 ` 
´ ` ˆ ˆ ´ 
Bai ca chien thang cua Ba-rac va Ðe-bo-ra co the
˘ ` ` ` ` `  ˆ  ˆ  ˆ
dung lam bai cau nguyen ve tran  chien Ha-ma-gh e-
Mat
 tri dng lai
 ˆ
  `
on sap en nh the nao? (Quan 5:3, 31; 1 S 16:
` ˜ ˆ ˆ ´ `
1. Theo hınh ve, Gio-sue ang noi gı, tai  sao? 8-10; Khai 7:9, 10; 16:16; 19:19-21)
´ ˆ ˆ ˜ ´ ˆ ˆ ` ˆ ˆ
2. Ðc Gie-ho-va a giup Gio-sue va quan cua ong
ra sao? ˆ 
ˆ ˆ ´ ˆ ` ` Chuyen so 51
3. Gio-sue anh bai  bao nhieu vua thu  ich, va phai
 ˆ ` ˆ
mat bao lau?
ˆ ˆ ˆ ´
Ru-t va Na-o-mi
4. Tai sao Gio-sue phan chia x Ca-na-an? ˆ   ´ ˆ ´
 ˆ ˆ ˆ  ` ´ 1. Tai
 sao Na-o-mi en song  x Mo-ap?
5. Khi chet Gio-sue c  bao nhieu tuoi, va sau o
ˆ ` ` ˜
dan s ra sao? 2. Ru-t va Ot-ba
 la nhng ai?
` ` `  ` ´ ˆ  `
3. Ru-t va Ot-ba,
 moi ngi tra li the nao khi Na- Chua Gie-su Christ nh the nao? (Quan 7:17; Mat
ˆ  ˆ
o-mi bao ho tr ve que hng? 11:29, 30; 28:19, 20; 1 Phi 2:21)
ˆ ˆ ` ` ˆ ´ ˆ `  `  ` ´ ´ ´ ´
4. Bo-o la ai, va ong giup Na-o-mi va Ru-t nh the (c) Lam the nao Cac Quan Xet 7:21 giup chung ta
` `  ´ `
nao? vui long phung  s bat c ni nao c  sai i trong
ˆ ˆ ` ˆ ` `  ´ ´ ˆ ˆ ˆ
5. Con trai cua Bo-o va Ru-t ten gı, va tai  sao to chc Ðc Gie-ho-va? (1 Co 4:2; 12:14-18; Gia 4:10)
´ ˆ ´  ˆ ´ ´
chung ta nen nh en ong? 3. Ð oc Cac Quan Xet 8:1-3.
 ˜  ` ´ ˆ
ˆ ˆ Khi phai giai quyet nhng bat hoa vi mot  anh hay
Cau hoi them: ˆ ´ ´  ` ´ ˆ
mot  ch i, chung ta co the hoc  c  gı qua cach´ Ghe-
1. Ð oc Ru-t 1:1-17. ˆ ˆ  ˆ  ´ `
˜ ` ` ˆ ´ ˆ e-on giai quyet cuoc  tranh chap vi ngi Ep-ra-
(a) Ru-t a bay to tınh yeu thng trung tın tuyet  ˆ
` ` im? (Cham 15:1; Mat 5:23, 24; Lu 9:48)
vi nao? (Ru 1:16, 17)
´ ˆ ˆ ´  ´ ˜ ` ˆ 
(b) Thai o cua “chien khac” oi vi nhng ngi Chuyen so 53
´  ˆ  ˆ  `
c  xc dau hien  song tren at ngay nay phan ` ´ ´ ˆ
´   ` ˘ Li ha cua Giep-the
anh tinh than cua Ru-t nh the nao? (Giang 10:16;
Xa 8:23) ´ ˆ ` ˆ  ` `
1. Giep-the la ai, ong song trong thi nao?
2. Ð oc Ru-t 2:1-23. ´ ˆ ˜ ´ ` ´ ´ ˆ ˆ
ˆ  ˜  ˜ ` 2. Giep-the a ha gı vi Ðc Gie-ho-va?
Ru-t neu gng tot cho nhng thieu n ngay nay
ˆ ˆ   `
 ` ˆ 3. Sau khi thang dan Am-mon, khi ve en nha tai 
nh the nao? (Ru 2:17, 18; Cham 23:22; 31:15) ´ ˆ 
sao Giep-the lai  buon?
3. Ð oc Ru-t 3:5-13. ´ ´ ˆ ´ `  ` ´
ˆ ˆ ˜ ˜  `  ˆ ` 4. Con gai cua Giep-the noi gı khi biet c  li ha
(a) Bo-o a nghı the nao ve viec  Ru-t bang long
 ˆ ´ ˆ ` ´ ˆ ` ` ˆ cua cha?
ket hon vi ong thay vı vi mot  ngi an ong tre? ˆ ˆ  ´ ´ ˆ
´ ˆ ´  `  ` 5. Tai
 sao dan s yeu men con gai cua Giep-the?
(b) Thai o cua Ru-t day  chung ta ieu gı ve tınh
ˆ ´ ˆ ˆ ˆ
yeu thng trung tın? (Ru 3:10; 1 Co 13:4, 5) Cau hoi them:
4. Ð oc Ru-t 4:7-17. ´ ´
1. Ð oc Cac Quan Xet 10:6-18.
´   ` ´   ˆ ˆ ´ ˆ ´  ´ ` ` `
Nam tın o Ðang Christ ngay nay co the giong Bo-o Chung ta nen lu y en s canh bao nao t li
 ` ` ˆ  ˆ ˆ ˆ  ´
nh the nao? (Ru 4:9, 10; 1 Ti 3:1, 12, 13; 5:8) tng thuat  ve viec  dan Y-s-ra-en bat trung vi
´ ˆ ˆ ˆ
Ðc Gie-ho-va? (Quan 10:6, 15, 16; Ro 15:4; Khai
ˆ  2:10)
Chuyen so 52 ´ ´
ˆ ˆ ˆ ` ˜ 2. Ð oc Cac Quan Xet 11:1-11, 29-40.
Ghe-e-on va 300 binh sı ` ´  ˆ ´ ˆ ˆ
(a) Lam sao chung ta biet viec  Giep-the dang con
ˆ ˆ ˘  ´ ˘ ` ´ ` ˆ ˆ ´ ˜ ` ˆ 
1. Tai  sao Dan Y-s-ra-en gap  nhieu kho khan, va gai “lam cua-le thieu” khong co nghıa la thieu song
˜ ´ ˘ ´  ` `  ` ˆ
nhng kho khan o nh the nao? nang e lam cua-le? (Quan 11:31; Le 16:24; Phuc 
´ ˆ ˆ ´ ´ ˆ ˆ ˆ 18:10, 12)
2. Tai  sao Ðc Gie-ho-va noi vi Ghe-e-on rang ´ ˆ ˜ ˆ ´ ` ˜
ˆ ´ ´  ` (b) Giep-the a dang con gai lam cua-le theo nghıa
ao binh cua ong co qua nhieu ngi? `
ˆ ˆ ˆ ˜ ` ˆ  nao?
3. Sau khi Ghe-e-on bao nhng ngi s set  ra ve, ´ ` ` ´ ˆ ´ ˆ
 ` ` ˆ (c) Chung ta hoc  c  gı t thai o cua Giep-the
so con lai  la bao nhieu?  ´ ` ˆ ˜ ´ ` ´ ˆ ˆ
` ´ ` ˜ ´ ´ ˆ ˆ oi vi li ong a ha cung Ðc Gie-ho-va? (Quan
4. Da  vao bc hınh hay giai thıch Ðc Gie-ho-va 
˜ ˆ ˆ ˆ  ` 11:35, 39; Truyen 5:4, 5; Mat 16:24)
a giam ao  binh cua Ghe-e-on xuong con 300 ´ ´ ˆ `  
` ´ ` (d) Con gai cua Giep-the la gng mau tot nh the
ngi bang cach nao. ` ´ ´  ˆ  ˆ ˆ
ˆ ˆ ˆ  ´ ` ` ˆ nao cho cac tın o tre trong viec  theo uoi cong viec 
5. Ghe-e-on to chc 300 ngi ra sao, va dan Y-s- `
ˆ 
 ` phung  s tron  thi gian? (Quan 11:36; Mat 6:33;
ra-en chien thang nh the nao? ´
Phi-lıp 3:8)
ˆ ˆ
Cau hoi them:
´ ´ ˆ 
1. Ð oc Cac Quan Xet 6:36-40. Chuyen so 54
´ ` ˆ ˆ ˆ 
´  ` 
(a) Bang cach nao Ghe-e-on biet chac y muon cua
´
Ðc Gie-ho-va?
ˆ ˆ Ngi manh
 nhat
` ` ´  ´  `  `  ˆ ` `
(b) Ngay nay, lam sao chung ta biet c  y muon 1. Ngi manh  nhat t xa en nay ten gı, va ai
´ ˆ ˆ ˆ ˜ ´ ˆ
cua Ðc Gie-ho-va? (Cham 2:3-6; Mat 7:7-11; 2 Ti a ban sc manh  cho ong?
3:16, 17)  ` ˜ ˆ ˜ ´ 
2. Nh em thay trong hınh ve, Sam-son a co lan
´ ´ ` ` ´ ˆ ´
2. Ð oc Cac Quan Xet 7:1-25. lam gı vi mot  con s t ln?
´  ` ` ` ˜ ˆ  ˆ ´ ˆ `
(a) Chung ta hoc  c  ieu gı qua gng 300 ngi 3. Trong hınh ve, Sam-son ang tiet lo bı mat  nao
ˆ ´ ´ ´ ˜ `   ` ˆ ` ˜ ` ˆ `
luon canh giac, trai vi nhng ˆ ng i t o ra b at can? cho Ða-li-la, va viec  nay a lam cho ong b i ngi
ˆ ˆ

(Quan 7:3, 6; Ro 13:11, 12; E-phe 5:15-17) Phi-li-tin bat ra sao?


 ˜ ` ` ` ˆ ´ ` ˆ ˜  `
(b) Giong nh 300 binh sı nhın va lam theo Ghe- 4. Bang cach nao Sam-son a giet 3.000 ke thu Phi-
ˆ ˆ ´ ` ` ` ˆ ˆ ˆ ´ ` ˆ 
e-on, chung ta nhın va lam theo Ghe-e-on Ln, li-tin trong ngay ong chet?
ˆ ˆ ˆ 
Cau hoi them: Chuyen so 56
´ ´  ˆ ˆ
1. Ð oc Cac Quan Xet 13:1-14. Sau-l, vua au tien cua Y-s-ra-en
 ˆ ˜ ˆ  ` ´
V chong Ma-no-a a neu gng tot nao cho cac
ˆ ˆ ˆ ´ ` ˜ ˆ ` `
bac  cha me trong ˆ viec  nuoi day  con cai? (Quan 13:8; 1. Trong hınh ve, Sa-mu-en ang lam gı, tai  sao?
ˆ ´ ˆ ˆ ´ ˆ ` `
Thi 127:3; E-phe 6:4) 2. Tai  sao Ðc Gie-ho-va thıch Sau-l, ong la ngi
´ ´ `  `
2. Ð oc Cac Quan Xet 14:5-9 va 15:9-16. the nao?
` ` ˆ  ˆ ˆ  ´ ˆ ` ` `  `
(a) Li tng thuat  ve viec  Sam-son giet s t, bt 3. Con trai Sau-l ten gı va ngi con trai ay lam
´ ˜ ˆ ´ ´ ` ` ´ ` `   `
t nhng day troi mi, va dung cai ham la e c  ieu gı?
 `  `   ˆ ´ ˆ `
giet 1.000 ngi cho biet gı ve tam hoat  ong  cua 4. Tai  sao Sau-l t y dang cua-le hy sinh thay vı
´ ´ ˆ ˆ ` ˆ  `  ´
thanh linh Ðc Gie-ho-va? ch Sa-mu-en en lam ieu o?
` ´ ´ ´ ` ´  ´ ` ` ˆ  ´ ˜
(b) Ngay nay thanh linh Ðc Chua Tri co the giup 5. Li tng thuat  ve Sau-l cho chung ta nhng
´  ` ` `
chung ta nh the nao? (Quan 14:6; 15:14; Xa 4:6; bai hoc  nao?
ˆ
Cong 4:31) ˆ ˆ
´ ´ Cau hoi them:
3. Ð oc Cac Quan Xet 16:18-31.
ˆ ˜  ` `  ˆ ´ ` ˆ `
Sam-son a b i hai  the nao vı tiep can vi ngi
 ` ´ ´  `  1. Ð oc 1 Sa-mu-en 9:15-21 va 10:17-27.
´ ˆ ˆ  ˜ ´ ˆ ´
xau, va chung ta co the hoc  c  gı? (Quan 16:18, Thai o khiem ton cua Sau-l a giup ong tranh
ˆ ` ˆ   ˆ  ` ´
19; 1 Co 15:33) hanh ong  hap tap ra sao khi mot  so ngi co
˜ `  ˆ
nhng li khinh de ong? (1 Sa 9:21; 10:21, 22, 27;
ˆ  ˆ
Chuyen
 so 55 Cham 17:27)
ˆ ˆ
2. Ð oc 1 Sa-mu-en 13:5-14.
Mot
 tr´ e nho´ phung
 ` s Sau-l a pham
˜
toi
ˆ `
  gı tai  Ghinh-ganh? (1 Sa 10:8;
Ðc Chua Tri 13:8, 9, 13)
´ ` ˜ ˆ ` ` ˜ ` ˆ
1. Be trai trong hınh ve ten gı, va nhng ngi kia 3. Ð oc 1 Sa-mu-en 15:1-35.
` ˜ ˜ ˆ ˆ ` ˆ
la nhng ai? (a) Sau-l a pham  toi  nghiem trong  nao lien quan
  ` ` ˆ  ˘   ˆ ´
2. An-ne cau xin ieu gı vao mot  ` d ip ˜ en th am en en A-ga, vua dan A-ma-lec? (1 Sa 15:2, 3, 8, 9, 22)
´ ˆ ˆ ` ˆ ` ` ˜  ` ˜ ` ˆ `
tam cua Ðc Gie-ho-va, va Ngai a nham  li ba (b) Sau-l a co bao cha cho hanh ong  cua mınh
 ` `   `
nh the nao? va o loi quanh co nh the nao? (1 Sa 15:24)
ˆ ˆ   ` ˆ ´ ˆ ´
3. Sa-mu-en c  bao nhi eu tu´ oi khiˆ ˆ c  a` en (c) Ngay nay khi c  khuyen, chung ta nen lu y
 ` ´ `
phung s tai  ˜ en` tam  ` cua Ðc Gie-ho-va, va moi en li canh bao nao? (1 Sa 15:19-21; Thi 141:5;
˘  ˆ
nam me em a lam gı cho em? Cham 9:8, 9; 11:2)
ˆ ˆ ` ` `
4. Hai con trai cua He-li ten gı, ho la ngi nh
 ` ˆ 
the nao? Chuyen so 57
´ ˆ ˆ ˜ ˆ  ` `
5. Ðc Gie-ho-va a goi  ` Sa-mu-en nh the nao, va ´ ´ ` ´
` ˆ ˆ Ðc Chua Tri chon
Ngai ban thong iep  nao cho em?  Ða-vıt
´ ˆ ˆ ` ` `  `
6. Khi ln len Sa-mu-en lam gı, va ieu gı xay ra ` ` ˜ ˆ ` ` ´
ˆ  ` 1. Chang trai trong hınh ve ten gı, lam sao chung
khi ong ve gia?  ` ` ˆ ˆ
ˆ ˆ ta biet chang la mot  thanh nien can am?
Cau hoi them: ´  ˆ ` ˆ ˆ ` ˆ `
2. Ða-vıt song  au, cha va ong noi  chang ten gı?
ˆ ´ ˆ ˆ ˆ  `
1. Ј oc 1 Sa-mu-en 1:1-28. 3. Tai
 sao Ðc Gie-ho-va bao Sa-mu-en i en nha
˜ ˆ  ` `  ˆ
(a) En-ca-na a neu gng tot nao cho ngi chu Y-sai  Bet-le-hem?
`  ˆ  ` ˆ ˆ `
gia ınh ve viec  dan au trong´ s th phng  that?  4. Chuyen  gı xay ra khi Y-sai cho goi  bay con trai
` ˆ
(1 Sa 1:3, 21; Mat 6:33; Phi-lıp 1:10) ra chao Sa-mu-en?
´ ´ ` ` ´ ´ ` ´ ˆ ˆ ´ `
(b) Chung ta rut c bai hoc  ` nˆao qua cach An-ne 5. Khi Ða-vıt c  dan vao, Ðc Gie-ho-va noi gı
 ´ ´   `  ´ ˆ
oi pho vi van e lam cho ba au sau? (1 Sa 1:10, vi Sa-mu-en?
ˆ
11; Thi 55:22; Ro 12:12) ˆ ˆ
2. Ð oc 1 Sa-mu-en 2:11-36.
ˆ Cau hoi them:
 `  ˆ ˜ ´ ˆ
Ðieu gı cho thay He-li a xem trong cac con trai 1. Ð oc 1 Sa-mu-en 17:34, 35.
ˆ ´ ˆ ˆ `  `  ´ ´ ˜
Nhng s kien
ˆ

` `
nay lam noi bat
 ˆ `
long can am va
`
ong hn Ðc Gie-ho-va, va ieu nay canh bao chung ˆ ´ ´  ˆ ˆ 
ta ra sao? (1 Sa 2:22-24, 27, 29; Phuc  21:18-21; Mat s tin cay  cua Ða-vıt ni Ðc Gie-ho-va nh the
`
10:36, 37) nao? (1 Sa 17:37)
ˆ ˆ
3. Ð oc 1 Sa-mu-en 4:16-18. 2. Ð oc 1 Sa-mu-en 16:1-14.
` ˆ ´ ˆ ˆ   ` ` `  ` ˜ ` ´ ˆ ˆ
Cung mot luc He-li nhan c bon tin buon nao t (a) Lam the nao nhng li cua Ðc Gie-ho-va ni
 ˆ  `  ´  ´ ˆ  ˆ ˆ ´ ´ ´ ˆ ` ´
chien tran,  va ieu o tac ong  en ong ra sao? 1 Sa-mu-en 16:7 giup chung ta tranh thien v i va co
ˆ `  `  ` ˆ
4. Ð oc 1 Sa-mu-en 8:4-9. thanh kien vı ve be ngoai? (Cong 10:34, 35; 1 Ti 2:4)
ˆ ˆ ˜ ` `  ´ ˆ ˆ  `  `  ˆ
Dan Y-s-ra-en a lam gı khien Ðc Gie-ho-va rat (b) Lam the nao gng cua Sau-l cho thay khi mot 
 ` ` ` ` ´ ´  `  ´ ´ ˆ ˆ ´ 
buon long, va ngay nay lam sao chung ta co the ngi mat thanh linh cua Ðc Gie-ho-va, ac than
` ˆ ´ ` ˘ ´  ˆ  ˆ ´ ` ´ `  `
trung thanh ung ho Nc Ngai? (1 Sa 8:5, 7; Giang co the xam chiem tam trı va thuc giuc  ngi ay lam
 
17:16; Gia 4:4) ieu xau? (1 Sa 16:14; Mat 12:43-45; Ga 5:16)
ˆ  
(c) Gng cua Sau-l cho thay long ghen ghet co
` ´ ´
Chuyen so 58   ˆ ˆ  ` `
´ ` ˆ ´ the dan en toi
´  loi nghiem trong  nh the nao, va
Ða-vıt va Go-li-at chung ta c
´  `
 canh bao ieu gı? (1 Sa 18:7-9, 25;
ˆ ´ ´ ´ ` ´ ˆ ˆ Gia 3:14-16)
1. Go-li-at thach thc gı vi quan Y-s-ra-en? ˆ
ˆ ´ ´  ` ` ´ 2. Ð oc 1 Sa-mu-en 19:1-17.
2. Go-li-at to ln the nao, va Vua Sau-l ha ˆ ˜   `  `
`  ˆ ´ Gio-na-than a lieu mang  song mınh nh the nao
thng gı cho ai giet c  Go-li-at? ˆ
´ ´ ` ` ˆ khi can Vua Sau-l? (1 Sa 19:1, 4-6; Cham 16:14)
3. Ða-vıt noi gı khi Sau-l bao rang chang khong
  ˆ ´ ` ` ` ˆ ´
the  ich noi Go-li-at vı chang chı la mot  a tre?
`  ´ ´ ˆ ´ ´  ˆ 
4. Trong li oi ap vi Go-li-at, Ða-vıt cho thay
` ´ ` ˆ ´ ˆ ˆ  Chuyen so 60
chang co long tin cay
`  ni Ðc Gie-ho-va nh the ` ´
nao? A-bi-ga-in va Ða-vıt
´   ` ˜ ´ ˜ ` ` ` `  ´ ´ ` ˆ `
5. Nh em co the thay trong hınh ve, Ða-vıt a dung 1. Ngi an ba en on Ða-vıt trong hınh ten gı,
ˆ `   ˆ ´ ` ´  ` ` ` ` `  `
vat
 ˆ gı e giet Go-li-at, va sau o ieu gı xay ra cho va ba la ngi nh the nao?
quan Phi-li-tin? `
2. Na-banh la ai?
ˆ ˆ ´ ` ` ˆ ´
Cau hoi them: 3. Tai
 sao Ða-vıt gi vai ngi cua ong ti xin Na-
ˆ ´ ˜
1. Ð oc 1 Sa-mu-en 17:1-54. banh giup ?
` ´  ` ` ´ ˆ ˜ ` ´ ` ´ ˜ ` ´ `
(a) Nh bı quyet nao ma Ða-vıt khong s hai, va 4. Na-banh noi gı vi nhng ngi cua Ða-vıt, va
`  ` ´ ´  ´ ´
lam the nao chung ta co theˆ theo gng can am Ða-vıt phan ng ra sao?
` ˆ  ` ` ˆ ` ˜ ˆ
cua chang? (1 Sa 17:37, 45; E-phe 6:10, 11) 5. A-bi-ga-in cho thay ba la mot  ngi n khon
´   ˆ ´   `
(b) Tai  sao tın o ˆ Ðang Christ nen tranh tinh than ngoan nh the nao?
´ ˜ `
ua tranh nh Go-li-at khi tham gia nhng tro chi ˆ ˆ

hay khi giai trı? (1 Sa 17:8; Ga 5:26; 1 Ti 4:8)
´ Cau hoi them:
˜ ` ´  ` ˆ
(c) Nhng li cua Ða-vıt cho thay chang tin ni s 1. Ð oc 1 Sa-mu-en 22:1-4.
´ ´ `  ` ` ´ ˜ ˆ   ˆ ´
ho tr cua Ðc Chua Tri nh the nao? (1 Sa 17: Gia ınh Ða-vıt a neu gng tot ve viec  chung ta
ˆ ˆ `  ´ 
45-47; 2 S 20:15) nen ung ho nhau trong oan the anh em tın o
`  ` ` ` ˆ `  ˆ   ` ˆ ˆ
(d) Lam the nao li tng thuat   nay cho thay ay Ðang Christ nh the nao? (Cham 17:17; 1 Te 5:14)
ˆ ` ˆ  ˜ ´ ` ´ ´ ˆ
that  ` s lˆ a tran  ´ chien gia cac than gia va Ðc Chua 2. Ð oc 1 Sa-mu-en 25:1-43.
ˆ ˆ ´ ˆ  ˆ ` ˆ ` `
Tri that, Ðc Gie-ho-va, ch khong chı n thuan (a) Tai  sao Na-banh b i mieu ta la mot  ngi hen
` ˆ   ˜ ˆ ˆ `  
la tran  chien gia hai quan oi  thu ngh ich? (1 Sa ha en the? (1 Sa 25:2-5, 10, 14, 21, 25)
17:43, 46, 47) ˜ ` ` ´   `
˜ ` ´  ` ´ (b) Nhng ngi v la tın o Ðang Christ ngay nay
(e) Nhng ngi xc dau con sot lai noi gng Ða- ´  ` `
´  ` ˆ ´ ˆ ˆ   ` co the hoc  c
ˆ
 gı t gng ˆ ˆ
cua A-bi-ga-in? (1 Sa
vıt ve long tin cay ni Ðc Gie-ho-va nh the nao?
ˆ  25:32, 33; Cham 31:26; E-phe 5:24)
˜ ˘ ´ `  ´
(1 Sa 17:37; Gie 1:17-19; Khai 12:17) (c) A-bi-ga-in a ngan can Ða-vıt
` ˆ ˆ lam ˆ
hai ieu ac
ˆ  nao? (1 Sa 25:31, 33; Ro 12:19; E-phe 4:26)
Chuyen so 59 ´ ´ ´ ` ˆ
(d) Phan ng cua Ða-vıt trc li khuyen can cua
´  ´ ˜ ` ` 
A-bi-ga-in giup nhng ngi nam ngay nay hieu
Tai
 sao Ða-vıt phai chay
 tron? 
quan iem cua Ðc Gie-ho-va oi vi phu n nh
´ ˆ ˆ  ´ ˜
´ ´  ` ˆ ˆ
1. Tai
 sao Sau-l ghen ghet Ða-vıt, nhng con trai the nao? (Cong 21:8, 9; Ro 2:11; 1 Phi 3:7)
` ˆ ´ ´  `
Sau-l la Gio-na-than khac vi cha the nao?
ˆ ` ´  ˆ 
2. Mot
 ngay no,  ` khi Ða-vıt khay thu cam cho Sau- Chuyen so 61
˜
l nghe, ieu gı a xay ra? ´ ˆ `
´ ` ` ´ ´ Ða-vıt len lam vua
3. Sau-l bao Ða-vıt phai lam gı trc khi ci Mi-
´ ˆ ` ´ 
canh, con gai ong, va tai  sao Sau-l noi nh the? ´ ` ˜ ` `
` ˜  ´  1. Ða-vıt va A-bi-sai a lam gı khi Sau-l ang ngu
4. Nh hınh ve cho thay, khi Ða-vıt khay thu cam ˆ
 `  ´ trong trai  quan?
cho Sau-l nghe, ieu gı xay ra lan th ba? ´ ˜ ˜ ˆ `
˜ ´ ´  ` ` 2. Ða-vıt a hoi Sau-l nhng cau nao?
5. Mi-canh a cu mang  Ða-vıt nh the nao, va ´ ˆ ´ ˆ ´
´ ` ` ˘ 3. Ða-vıt i au sau khi noi chuyen  vi Sau-l?
Ða-vıt phai lam gı trong bay nam?  ` ` ´   ` `  ´
ˆ ˆ 4. Ðieu gı lam cho Ða-vıt rat buon va nh the sang
Cau hoi them: ´ ˆ ` ´ ˆ
tac c  mot  bai hat that  hay?
ˆ ´ ˆ  ˆ ˆ 
1. Ð oc 1 Sa-mu-en 18:1-30. 5. Ða-vıt bao nhieu tuoi khi len ngoi vua  Hep-
` ˆ ˆ ` ´ ˜ ˆ ˆ ` ˜  ˆ ` ` ˆ
(a) Tınh yeu thng khong gı pha v c  c`ua Giˆo- ron, va hay ke ten vai ngi con trai cua ong?
 ´ ´ ` ` ´ ` ´ ˆ
na-than oi vi Ða-vıt la hınh bong cho tınh yeu 6. Sau nay Ða-vıt cai tr i  au?
˜ ˆ ´ `  
thng gia “chien khac” va “bay nho” nh the ˆ ˆ
` ˘ Cau hoi them:
nao? (1 Sa 18:1; Giang 10:16; Lu 12:32; Xa 8:23) ˆ
ˆ ˆ   `  ` 1. Ð oc 1 Sa-mu-en 26:1-25.
(b) Cau 1 Sa-mu-en 18:4 cho thay the nao ve long ` ´  ´ ˆ
`  ˆ ˆ  ´ ` (a) Li phat bieu cua Ða-vıt ni 1 Sa-mu-en 26:11
phuc  tung noi bat cua Gio-na-than oi vi ngi
´ ˆ ˆ ` ˜ ˆ ˜  ˆ ´ ´ ˆ `  ´ ˆ 
c  Ðc Gie-ho-va chon  lam vua tuy le ra ong se cho thay ong co thai o nao oi vi trat
 t than
` `  ˆ  ˆ
la ngi noi ngoi Sau-l? quyen? (Thi 37:7; Ro 13:2)
´  ´ 
 ˆ ` ˆ ´   ` ˜ ˆ ˆ
(b) Khi chung ta het sc co gang bieu lo long yeu 4. Nh em co the thay trong hınh ve, Sa-lo-mon giai
ˆ ` ´ ˆ     `
thng nhan t nhng b i ap lai  bang s vo n, quyet van e nh the nao?
`  ` ˜ ` ´ ˆ ˆ ˆ  ` `
lam the nao nhng li cua Ða-vıt ni 1 Sa-mu-en 5. Sa-lo-mon cai tr i nh the nao, va tai
 sao?
´ ´ `  ´
26:23 giup chung ta duy trı quan iem ung? (1 Vua ˆ ˆ
8:32; Thi 18:20) Cau hoi them:
ˆ ´
2. Ð oc 2 Sa-mu-en 1:26. 1. Ð oc 1 Cac Vua 3:3-28.
`  ` ´   ` ´  ´ ´ ´ ˆ  ´ ´
Lam the nao tın o Ðang Christ ngay nay co the (a) Cac anh co trach nhiem  trong to chc cua Ðc
 ` ˆ 
´ ´ ` ` ` ` ` ´ 
vun trong “long yeu-thng sot-sang” vi nhau nh Chua Tri ngay nay hoc  c  gı t li phat bieu
´ ` ˆ ˆ ˘ ˆ ` ˆ ˆ ´
Ða-vıt va Gio-na-than? (1 Phi 4:8; Co 3:14; 1 Giang chan thanh cua Sa-lo-mon ni 1 Cac Vua 3:7? (Thi
ˆ
4:12) 119:105; Cham 3:5, 6)
ˆ ` ` ˆ ˆ ` ˆ 
3. Ð oc 2 Sa-mu-en 5:1-10. (b) Li nai xin cua Sa-lo-mon la mot  gng tot nh
´ ˆ ˘ ` ` `  `  ´  ˜  ´ ´
(a) Ða-vıt cai tr i bao nhieu nam, va thi gian nay the nao e chung ta cau xin nhng ieu thıch ang?
 ` ˆ ˘
c  chia ra nh the nao? (2 Sa 5:4, 5) (1 Vua 3:9, 11; Cham 30:8, 9; 1 Giang 5:14)
` ˆ ´ ˜  ´ ´ ˆ ˆ  ˆ  ˜
(b) Nh au Ða-vıt at  c  nhng chien tıch ve (c) Cach Sa-lo-mon giai quyet cuoc  tranh chap gia
`  ´
´  ` ` ` ` ` ´ `
vang, va ieu o nhac nh chung ta ieu gı ngay hai ngi an ba cho chung ta s tin tng nao
ˆ ´  ˆ ˆ ´
nay? (2 Sa 5:10; 1 Sa 16:13; 1 Co 1:31; Phi-lıp 4:13) ni quyen cai tr i tng lai cua Sa-l ˆ o-mon Ln,
´ ˆ
Chua Gie-su Christ? (1 Vua 3:28; E-sai 9:5, 6; 11:
ˆ  2-4)
Chuyen
 so 62 2. Ð oc 1 Cac Vua 4:29-34.
´
` ´ ´ ˆ ˆ ˜ ´ ´  ` ´ ` `
Tai hoa
 trong nha Ða-vıt (a) Ðc Gie-ho-va a ap ng the nao trc li nai
ˆ ˆ  ´ ˆ  ` ˆ
´ ´ ´ ˆ ˆ  `  xin cua Sa-lo-mon e co mot  tam long vang phuc? 
1. Vi s tr giup cua Ðc Gie-ho-va, cuoi cung ieu (1 Vua 4:29)
` ´ ` `  `  
gı xay ra cho x Ca-na-an? (b) Vı thi xa nhieu ngi no lc  en e nghe s
 ` ´ ´ ˆ ´ ˆ ˆ ˆ ´ ˆ ´ ´
2. Ðieu gı xay ra khi Ða-vıt ng tren noc cung khon ngoan cua Sa-lo-mon, chung ta nen co thai
ˆ ˆ ` ˆ   ˆ `  ´ ˆ ` ´ ´ `
ien cua ong vao mot  buoi chieu? o nao oi vi viec  hoc  hoi Li Ðc Chua Tri?
´ ˆ ˆ  ˆ ´ ˘
3. Tai sao Ðc Gie-ho-va rat gian  Ða-vıt? (1 Vua 4:29, 34; Giang 17:3; 2 Ti 3:16)
` ˜ ´ ˆ ˆ  ´ ´
4. Trong hınh ve, Ðc Gie-ho-va sai ai en noi vi
´  ˆ ˆ ` ` ´   ˆ 
Ða-vıt ve toi  loi cua ong, va ngi o cho biet ieu Chuyen so 64
` ˜ ´
gı se xay ra cho Ða-vıt? ˆ ˆ ˆ  `
´ ˘ ˜ ` Sa-lo-mon xay en th
5. Ða-vıt gap  nhng tai hoa  nao?
´ ` ˆ
6. Sau Ða-vıt, ai la vua cua Y-s-ra-en? ˆ ˆ  ˆ ˘  ˆ 
1. Sa-lo-mon mat bao nhieu nam e xay xong en
ˆ ˆ `
th cua Ðc Gie-ho-va, va tai
´ ˆ ˆ ` ˆ ` `
Cau hoi them:  sao cong trınh nay
ˆ    
1. Ð oc 2 Sa-mu-en 11:1-27. ton rat nhieu tien?
ˆ ˆ ˆ ´ ˆ ˆ  ` ´  ` ´ ` ´ ` ˘
(a) Ban  ron  trong viec  phung  s Ðc Gie-ho-va che 2. Ðen th co may phong chınh, va cai gı c  at 
´  ` `
ch cho chung ta nh the nao?  phong trong?
` ´ ` ˆ ` ˆ ˆ  ` ˆ ˆ ´ ` `
(b) Lam sao Ða-vıt ri vao toi  loi, va kinh nghiem  3. Khi xay xong en th, Sa-lo-mon noi gı trong li
ˆ ´ ˆ ´ ´ ´ ˆ ˆ  ˆ
cua ong canh tınh cac toi t t cua Ðc Gie-ho-va cau nguyen? 
`  ` ´ ˆ ˆ  ` `  ` 
ngay nay nh the nao? (2 Sa 11:2; Mat 5:27-29; 4. Ðc Gie-ho-va cho thay Ngai ep  long ve li cau
ˆ ˆ ˆ ˆ  `
1 Co 10:12; Gia 1:14, 15) nguyen  cua Sa-lo-mon nh the nao?
ˆ ´ ` ´ ˆ ˆ ` ` ` ˆ
2. Ð oc 2 Sa-mu-en 12:1-18. 5. Cac ba v xui giuc  Sa-lo-mon lam gı, va chuyen 
´ ˜ ` ˆ ´  ´ ` ` ˆ
(a) Cac trng lao va bac  cha me co the rut ra bai gı xay ra cho ong?
` ` ´ ˆ ´ ´ ˆ ˆ  ˆ ` ˆ ˆ
hoc  nao t cach Na-than khuyen Ða-vıt? (2 Sa 12: 6. Tai  sao Ðc Gie-ho-va noi gian  cung Sa-lo-mon,
ˆ ` ` ´ ` ´ ˆ
1-4; Cham 12:18; Mat 13:34) va Ngai phan gı vi ong?
´ ˆ ˆ  ˆ ˆ ˆ
(b) Tai  sao Ðc Gie-ho-va oi x khoan dung nhan Cau hoi them:
` ´ ´ ˆ  ´
t vi Ða-vıt? (2 Sa 12:13; Thi 32:5; 2 Co 7:9, 10) 1. Ð oc 1 S-ky 28:9, 10.
˜ ` ´ ´
ˆ  Qua nhng li cua Ða-vıt ghi ni 1 S-ky 28:9, 10,
Chuyen
 so 63 ´ ˆ 
` ` `  `
chung ta nen co gang lam gı trong i song hang
ˆ ˆ ˆ ` ´
Vua Sa-lo-mon khon ngoan ngay? (Thi 19:14; Phi-lıp 4:8, 9)
 ´
2. Ð oc 2 S-ky 6:12-21, 32-42.
´ ˆ ˆ ´ ` ´ ˆ ˆ ` ˆ ´ `  ` ˆ ˆ  ˆ ` `
1. Ðc Gie-ho-va phan gı vi Sa-lo-mon, va ong ap (a) Lam the nao Sa-lo-mon cho thay khong toa nha
`  ` ` ` ˆ  ´  `
li the nao? nao do con ngi xay cat co the lam ni ng cua
` `  ˆ ˆ ` ´ ˆ ˆ ´ ´ ` ´ ˆ
2. Vı li cau xin cua Sa-lo-mon lam Ðc Gie-ho-va Ðc Chua Tri Chı Cao? (2 S 6:18; Cong 17:24, 25)
` ˆ ` ´ ` ˆ ˜ ` ˆ ˆ ´
ep long nen Ngai ha ban gı cho ong? (b) Nhng li cua Sa-lo-mon ghi ni 2 S-ky 6:32,
` ` ` ` ˆ ˆ ˆ ˆ  `  ´ ˆ ˆ ˆ
3. Hai ngi an ba trınh len Sa-lo-mon mot  33 cho thay gı ve Ðc Gie-ho-va? (Cong 10:34, 35;
ˆ ´ `
chuyen  kho x nao? Ga 2:6)
3. Ð oc 2 S-ky 7:1-5.
 ´ ˆ ˆ
Cau hoi them:
ˆ ˆ  ´ ´ `
Khi dan Y-s-ra-en thay s vinh quang cua Ðc 1. Ð oc 1 Cac Vua 16:29-33 va 18:3, 4.
ˆ ˆ ` ` ˆ ` ˆ ˆ  ˆ  ` ´
Gie-ho-va ho ngi  ˆ khen ´ Ngai, ngay nay viec  suy Tınh trang  dan Y-s-ra-en toi te nh the nao di
 ˜ ´ ˆ ˆ  ´
ngam ve nhng an phc Ðc Gie-ho-va ban cho trieu Vua A-hap? (1 Vua 16:33)
ˆ ` ˆ  `  ´ ´
dan Ngai nen anh hng the nao en chung ta? 2. Ð oc 1 Cac Vua 21:1-16.
  ˆ ´ ` `
(2 S 7:3; Thi 22:22; 34:1; 96:2) (a) Na-bot cho thay ong co long can am va trung
´ ` ´ ´ ˆ ˆ  `
4. Ð oc 1 Cac Vua 11:9-13. thanh vi Ðc Gie-ho-va nh the nao? (1 Vua 21:
`  ˆ ˆ  ˆ ˜ ` ˆ
Ði song cua Sa-lo-mon cho thay viec  gi long  trung 1-3; Le 25:23-28)
`   ` ` ˆ ˆ ´ ´ ´  ´
thanh cho en cuoi cung quan trong  nh the nao? (b) Qua cau chuyen  cua A-hap, chung ta co the rut
` `  ´ 
(1 Vua 11:4, 9; Mat 10:22; Khai 2:10) ra bai hoc  naoˆ khi ng au vi noi that vong? 
ˆ  (1 Vua 21:4; Ro 5:3-5)
Chuyen so 65 ´
3. Ð oc 2 Cac Vua 9:30-37.
´ ˆ ´ ´  ` ` ` 

Chung ta co the hoc c  gı ´ t long sot sang cua
Nc bi phan chia ˆ ˆ `  ´ ˆ
Gie-hu trong viec  lam theo y muon cua Ðc Gie-
` ` ˆ ` ˜ ˆ ` ` ˆ ˆ
1. Hai ngi an ong trong hınh ve ten gı, ho la ho-va? (2 Vua 9:4-10; 2 Co 9:1, 2; 2 Ti 4:2)
˜
nhng ai?
` ` ´ ´ ´ ˆ ˘ ` ` ˆ 
2. A-hi-gia lam gı vi cai ao ong ang mac,  va hanh Chuyen so 67
ˆ ´ ´ ˜ `
ong o co nghıa gı? ˆ ´ ˆ ´ ˆ ˆ
ˆ ˆ  ´ ` ` ˆ ˆ ˆ Gio-sa-phat tin cay
 Ðc Gie-ho-va
3. Sa-lo-mon kiem cach lam gı Gie-ro-bo-am?
ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ ` ˆ ˆ ´ ` ` ˆ  ` ` `
4. Tai  sao dan s ton Gie-ro-bo-am len lam vua tren 1. Gio-sa-phat la ai, va ong song vao thi nao?
` ´ ˆ ˆ ˜ `  `
mi chi phai? 2. Tai sao dan Y-s-ra-en s hai, va nhieu ngi
ˆ ˆ ˆ ` ` ` `
5. Tai  sao Gie-ro-bo-am lam hai con bo t bang trong ho lam gı?
` ` ´ ˆ ´  ` ´ ˆ ˆ ´ `  ˆ ˆ
vang, va ıt lau sau trong nc xay ra ieu gı? 3. Ðc Gie-ho-va ap li cau nguyen  cua Gio-sa-
 ` ´ ´ `  ` ´
6. Ðieu gı xay ra cho nc hai chi phai va en th phat ra sao?
´ ˆ ˆ ˆ ´ ˆ ˆ ˜   ` ´ ˆ
Ðc Gie-ho-va  Gie-ru-sa-lem? 4. Ðc Gie-ho-va a khien ieu gı xay ra trc tran 
ˆ ˆ ´
Cau hoi them: anh?
´ ´ ´  ` ` ˆ ´
1. Ð oc 1 Cac Vua 11:26-43. 5. Chung ta co the hoc  c  gı t Gio-sa-phat?
ˆ ˆ ˆ ` `  ` ` ´ ˆ ˆ ˆ ˆ
Gie-ro-bo-am la ngi nh the nao, va Ðc Gie-ho-
´ ` ´ ˆ  ˆ ˜ ˆ ´ `
Cau hoi them:
va ha gı vi ong neu ong gi Luat  Phap Ngai?  ´
1. Ð oc 2 S-ky 20:1-30.
(1 Vua 11:28, 38) ˆ ´  ´ ˆ ´ `
´ (a) Gio-sa-phat cho thay cac toi t trung thanh cua
2. Ð oc 1 Cac Vua 12:1-33. ´ ´ ` ˆ `  ` ` 
`  ˆ ˆ ´ ˆ Ðc Chua Tri nen lam the nao trong tınh the nguy
(a) T gng xau cua Ro-bo-am, cac bac  cha m e 
` ˜ ´  `  ˆ   hiem? (2 S 20:12; Thi 25:15; 62:1)
` ´ ˆ ˆ ˆ ` ˆ 
va trng lao co the hoc  c  gı ve viec  lam  quyen? (b) Vı Ðc Gie-ho-va luon dung mot c quan e
(1 Vua 12:13; 1 Phi 5:2, 3) ˆ ´ ˆ ` ` ` `
` ` ˆ `   thong tri vi dan Ngai, ngay nay Ngai dung c quan
(b) Ngi tre ngay nay nen tım en ai e c  ˜ s ` ˘
´ ´ ˆ  nao? (2 S 20:14, 15; Mat 24:45-47; Giang 15:15)
hng dan ang tin cay  khiˆ ph ai quyet  inh nhng  ` ´ ´ ´
ˆ (c) Khi “chien-tranh trong ngay ln cua Ðc Chua
viec  ˆ quan trong  trong cuoc  sˆ ong? (1 Vua 12:6, 7; ` ` ˘ `   ˆ ´
Tri toan-nang” bung no, giong nh Gio-sa-phat,
Cham 1:8, 9; 2 Ti 3:16, 17; He 13:7) ´ ˜ ´  `
 ` ´  ˆ ˆ ˆ ˆ chung ta se ng  v i the nao? (2 S 20:15, 17; 32:8;
(c) Ðieu gı thuc ay Gie-ro-bo-am dng  len hai ni
` ` `  `  ˆ  Khai 16:14, 16)
th phng  bo t, va ieu nay cho thay viec  thieu ˜ ` ˆ ` ´
´ ´ ˆ ˆ  ` (d) Theo gng nhng ngi Le-vi, ngay nay cac
c tin ni Ðc Gie-ho-va nh the nao? (1 Vua 11: ˆ ` ´ ˜ ˜ ´ ´ ` ˆ ˆ
tien phong va giao sı a ong gop gı cho cong viec 
37; 12:26-28) ˆ
 ´ ˆ
˜  ˆ ` ´ rao giang tren khap the gii? (2 S 20:19; Ro 10:13-
(d) Ai a dan au dan cua mi chi phai phan 15; 2 Ti 4:2)
` ˆ
ngh ich lai  s th phng  that?  (1 Vua 12:32, 33)
ˆ 
ˆ  Chuyen so 68
Chuyen so 66 
` ˆ ˆ ´ ˆ ˆ Hai em trai c
 song lai

Hoang hau
 oc
 ac Gie-sa-ben ` ` ˜ ` ˜ ` ˆ
1. Ba ngi trong hınh ve la nhng ai, va chuyen 
ˆ ˆ ` ` ˜ ´
1. Gie-sa-ben la ai? gı a xay ra cho ˆ be trai?
ˆ ` ´  ` ˆ ˜   ` ´
 sao mot
2. Tai  ngay no Vua A-hap buon? 2. Nha tien tri E-li a cau xin ieu gı cho be trai,
ˆ ˆ ˜ ` `   ` ` ´ ˆ `
3. Gie-sa-ben a lam gı e chiem vn nho cua Na- va sau o chuyen  gı xˆ ay ra?
  ` ´ ` ´ ˆ `
bot cho chong la A-hap? 3. Ngi phˆ u ta cua E-li ten gı?
´ ˆ ˆ ˜ ` ˆ ˆ ` ` ˆ `
4. Ðc Gie-ho-va a sai ai i trng phat  Gie-sa- 4. Tai sao E-li-se c  mi ngu tai  nha mot  ngi
ˆ `  `
ben? anˆ ba  Su-nem?
´   ` ˜ ˆ ` ˆ ` ` ` ˆ ` ´ ˜
5. Nh em co the thay trong hınh ve, chuyen  gı xay 5. E-li-se lam gı, va chuyen  gı xay ra cho be trai a
ˆ  ˆ ˆ ˆ 
ra khi Gie-hu en cung ien  cua Gie-sa-ben? chet?
ˆ ` ˆ ` ˆ ˆ  ´ ˆ ˆ ˆ ˜ ` ´ ` ` ` 
6. Viec  lam cua E-li va E-li-se cho thay Ðc Gie-ho- 3. Gio-na bao nhng ngi lai tau lam gı e cn
´  ` ˜
va co quyen lc  nao? bao ngng?
ˆ ˆ ´   ` ˜  `
4. Nh em co the thay trong hınh ve, ieu gı xay
Cau hoi them: ˆ `  ´
´ ra khi Gio-na chım xuong nc?
1. Ð oc 1 Cac Vua 17:8-24. ˆ ´ ´ ˆ ` ˆ
ˆ ` ` ´ ˆ ˜ ´ 5. Gio-na  trong bung  con ca ln bao lau, va ong
(a) S vang li va c tin cua E-li a b i th thach ` ` ´
 ` lam gı trong o?
nh the nao? (1 Vua 17:9; 19:1-4, 10) ´ ˆ ˆ ` ˆ
´ ` ´ ´ ´ ´ 6. Sau khi ra khoi bung  ca, Gio-na i au, va viec 
(b) Tai  sao c tin cua ba goa  Sa-rep-ta ang chu ` ´  `
´ nay day  chung ta ieu gı?
y? (1 Vua 17:12-16; Lu 4:25, 26) ˆ ˆ
ˆ ` ´ ´ ´ Cau hoi them:
(c) Kinh nghiem  cua ba goa  Sa-rep-ta xac  inh ˆ
` ´ ˆ 1. Ð oc Gio-na 1:1-17.
li cua Chua Gie-su c  ghi ni Ma-thi- 10:41,
` ´  ` ˜ ` ˆ ˜   `  ˆ
42 la ung nh the nao? (1 Vua 17:10-12, 17, 23, 24) Ro rang, Gio-na a cam thay the nao ve nhiem  vu
´ ` ˆ ˆ
2. Ð oc 2 Cac Vua 4:8-37. rao giang  thanh Ni-ni-ve? (Gio-na 1:2, 3; Cham
´ ` ` `  ´ 
(a) Chung ta hoc  c  gı t long hieu khach cua 3:7; Truyen 8:12)
` ` ` ˆ ˆ
ngi an ba  Su-nem? (2 Vua 4:8; Lu 6:38; Ro 2. Ð oc Gio-na 2:1, 2, 10.
˘ `  ` ˆ ˆ  ´
12:13; 1 Giang 3:17) Lam the nao kinh nghiem  cua Gio-na khien chung
´ ´    ´ ´ ˆ ´ ´ ˆ ˆ ˜ ´ `  ˆ
(b) Chung ta co the oi x t te vi cac toi t cua ta tin rang Ðc Gie-ho-va se ap li cau nguyen 
´ ´ ` ` ˜ ´ ` ´ ˘
Ðc Chua Tri ngay nay bang nhng cach nao? cua chung ta? (Thi 22:24; 34:6; 1 Giang 5:14)
ˆ ˆ ˆ
(Cong 20:35; 28:1, 2; Ga 6:9, 10; He 6:10) 3. Ð oc Gio-na 3:1-10.
´ ´ ˆ ` ˆ ´
(a) Chung ta c  s khıch le nao qua viec  Ðc
ˆ  ˆ ˆ ` ˆ `   ˆ ˆ
Chuyen
 so 69 Gie-ho-va van dung Gio-na du lan au ong khong
` ` ˆ
ˆ ´ ´ hoan thanh nhiem  vu?  (Thi 103:14; 1 Phi 5:10)
Mot em gai giup ˆ ˆ  ´ ˆ `
ˆ  `   (b) Kinh nghiem
´ 
cua Gio-na oi vi dan thanh Ni-
` `  ˆ ´ ` 
mot
 ngi quyen the ni-ve day
´ ˜
 chung ta bai hoc
`
 nao ve viec  co thanh kien
ˆ
` ˜ ´ ` ´ ` ´ ` vi nhng ngi trong khu vc  rao giang? (Gio-na
1. Theo hınh ve, em gai nay ang noi gı vi ngi  ˆ
˜ 3:6-9; Truyen 11:6; Cong 13:48)
phu n?
` ˜ ` ˜ ` ` ´ ` ˆ 
2. Ngi phu n trong hınh ve la ai, va em gai lam
` ` `  Chuyen so 71
gı tˆ ai
 nha ba ay?
ˆ  ´ ˆ ´ ` ´ ` ´ ´ ` ´ ˆ `
3. E-li-se sai ay t ong noi gı vi Na-a-man, va tai
 ˆ
 Ðc Chua Tri ha mot
 ia
 ang
sao Na-a-man noi gian?  ˆ ` ˆ  ` ` ` ` ´ ˆ
` ´  ´ ˆ 1. E-sai la ai, ong song vao thi nao, va Ðc Gie-
4. Khi Na-a-man ch iu nghe theo li cac ay t ong ˆ ˜ ˆ   `
ˆ ˆ ` ho-va a cho ong thay ieu gı?
khuyen, chuy ˆ en
 gı xay ra? ` ` ´ ˜ ` `  ´
ˆ ˆ ˆ ` 2. T “ ia ang” co nghıa gı, va ieu o gi  cho em
5. Tai  sao E-li-se khong nhan  qua cua Na-a-man, ´  ´ `
ˆ ` ` nh en cai gı? ˆ
nhng Ghe-ha-xi lam gı? ´ ˆ ˆ ˜  `  `
 ` ˆ ` ˆ ` 3. Ðc Gie-ho-va a bao E-sai viet gı ve Ð ia Ðang
6. Ðieu gı xay ra cho Ghe-ha-xi, va qua viec  nay ´
´ ´  ` mi?
chung ta co the hoc  c  gı? ` ˆ ˜ ´ 
ˆ ˆ 4. Tai  sao A-am va E-va a anh mat ni  xinh
Cau hoi them:
ep
 cua ho? 
´ ´ ˆ ˆ ´ ` ˜ ˆ 
1. Ð oc 2 Cac Vua 5:1-27. 5. Ðc Gie-ho-va ha gı cho nhng ai yeu men
´ ´ ` ˆ ´  ´ `
(a) Gng cua be gai ngi Y-s-ra-en co the khıch Ngai?
ˆ ` `  ` ˆ ˆ
le ngi tre ngay nay nh the nao? (2 Vua 5:3; Thi Cau hoi them:
8:2; 148:12, 13) ˆ
´ ˆ ` ˆ ˆ 1. Ð oc E-sai 11:6-9.
(b) Khi chung ta nhan  c  li khuyen da  tren ` ´ ´ ` ˆ ˆ 
´ ´  (a) Li Ðc Chua Tri mieu ta sinh ong  nh the
Kinh Thanh, tai  sao nh en gng cua Na-a-man `   ˜ ` ` ´  ´
`  ˆ nao ve s an on gia ˆ ngi va thuˆ trong the gii
la tot? (2 Vua 5:15; He 12:5, 6; Gia 4:6) ´ ˆ
´ ´  ´ ` ` mi? (Thi 148:10, ˆ 13; E-sai 65:25; E-xe 34:25)
(c) Chung ta co the rut ra c ˆ  baiˆ hoc  nao qua s ` ´ ´ ˆ ` 
˜ ` ˆ ` (b) Li cua E-sai ang co s ng nghiem nao ve
tng phan gia gng cua E-li-se va viec  lam cua ˘ ˆ ˆ ` ˆ  ´ ˆ
ˆ ˆ mat  thieng lieng trong vong ˆ dan s cua Ðc Gie-
Ghe-ha-xi? (2 Vua 5:9, 10, 14-16, 20; Mat 10:8; Cong ˆ ` ˆ ˆ
ˆ ho-va ngay nay? (Ro 12:2; E-phe 4:23, 24)
5:1-5; 2 Co 2:17) ´  ˆ `
(c) Ai ang c  ngi  khen ve viec  con ngi thay
 ˆ ´ ˆ `  ´ ´
ˆ  ˆ nhan cach trong hien
oi  tai  va trong the gii mi?
Chuyen
 so 70 ´
(E-sai 48:17, 18; Ga 5:22; Phi-lıp 4:7)
ˆ ` ´ ´  
Gio-na va con ca ln 2. Ð oc Khai-huyen 21:3, 4.
`  ` ´  ´ ´
ˆ ` ` ´ ˆ ˆ ˆ ` ` (a) Lam the nao Kinh Thanh cho thay Ðc Chua
1. Gio-na la ai, va Ðc Gie-ho-va bao ong lam gı? ` ˜ ` ` ˆ  ˜ ´
Tri ng  gia loai ngi tren at theo nghıa bong
` ˆ   ` ´ ˆ ˆ ´ ˆ ˜ ˆ
2. Vı khong muon en ni ma Ðc Gie-ho-va sai i, ch khˆ ong phai theo nghıa en? (Le 26:11, 12; 2 S
ˆ ` `
Gio-na lam gı? 6:18; E-sai 66:1; Khai 21:2, 3, 22-24)
´
` ´ ` ˜ ˆ `  ´  ` ˆ ˆ ˜ `
(b) Loai
 nc mat va s au n nao se khong con (b) Ðe xuc tien s th phng  that, Gio-si-a a lam
˜ ˆ ˜ ´ ` ` ˘ ´ ´ `
na? (Lu 8:49-52; Ro 8:21, 22; Khai 21:4) nhng bc quan trong  nao vao nam th tam, mi
` ` ´ ` ˆ `
hai, va mi tam, trong i ong tr i vı? (2 S 34:3, 8)
ˆ   ˆ ˘ ` ´
Chuyen so 72 (c) Ve viec  cham lo cho ni th phng,  chung ta
ˆ ´ ˜ ` `
´ ´ ` ´ ˆ rut ra c  nhng bai hoc  nao qua gng cua
Ðc Chua Tri giup Vua E-xe-chia ˆ `   
Vua Gio-si-a va Thay Te Le Thng  Pham Hinh-
ˆ ˆ
` ` ˜ ` ˆ ˘  kia? (2 S 34:9-13; Cham 11:14; 1 Co 10:31)
1. Ngi trong hınh ve la ai, tai  sao ong gap  nhieu
ˆ 
chuyˆ ˆ en  nguy bi en? ˆ 

˜ ´ ` ´ ˘ ´ Chuyen so 74
2. E-xe-chia sap ra nhng la th nao trc mat  Ðc
´ ` ` ˆ   ` ˆ ` ˆ
Chuaˆ Tr i, va ong cau xin ieu gı? Mot
 ngi khong s
ˆ ` ˆ  ` ` ´ ˆ
3. E-xe-chia la mot  v i vua nh the nao, va Ðc Gie- ` ` ˜ `
ˆ  ˆ ˆ ˆ ` ` ˆ 1. Ngi trai tre trong hınh ve la ai?
ho-va ˆ chuyen cho ong thong iep  nao qua nha tien ˆ ˆ ˜ `  ˆ ` ` ˆ
tri E-sai? 2. Gie-re-mi nghı gı ve viec  tr thanh nha tien tri
` ˜  ˆ ´ ´ ˆ ˆ ´ ˆ ˆ ` `
4. Nh hınh ve cho thay, thien s cua Ðc Gie-ho- cho Ðc Gie-ho-va, nhng Ngai bao gı?
` ` ˆ ˆ ˆ ˆ ´ ` ˆ ˆ
va lam gı quan A-si-ri? 3. Gie-re-mi luon noi cho ngi ta nghe thong iep 
` ´ ´ ˆ  ˆ ` `
5. Du nc hai chi phai c  yen ˆ on mot
 thi gian, nao?
 ` ˆ  ´    ˘ ˆ ˆ
nhng ieu gı xay ra sau khi E-xe-chia chet? 4. Cac thay te le co ngan can Gie-re-mi ra sao,
`  ` ˆ  `
ˆ ˆ nhng chang cho thay chang khong s nh the nao?
Cau hoi them:  ` ˆ
5. Ðieu gı xay ra khi dan Y-s-ra-en khong ch iu sa
ˆ ˆ
´    ´
1. Ð oc 2 Cac Vua 18:1-36. oi loi song gian ac cua ho? 
´ ˆ ´ ˆ ˆ ` ´
(a) Rap-sa-ke, phat ngon vien cua A-si-ri tım cach ˆ ˆ
`  ´ ˆ ˆ ´ Cau hoi them:
lam suy yeu c tin cua dan Y-s-ra-en bang cach ˆ ˆ
`  1. Ð oc Gie-re-mi 1:1-8.
nao? (2 Vua 18:19, 21; Xuat 5:2; Thi 64:3)
´ ˜   ˆ ´ ` ˆ ˆ  ˆ
(b) Khi c x vi nhng ke ch ˆ ong oi, Nhan Chng (a) Nh trng hp  cua Gie-re-mi cho thay, do au
ˆ ˆ ˆ  ` ˆ ` ´ ´  ´ ´ ´
Gie-ho-va theo gng cua E-xe-chia nh the nao? mot  ngi co t cach e xng ang phung  s Ðc
ˆ ˆ ˆ ˆ
(2 Vua 18:36; Thi 39:1; Cham 26:4; 2 Ti 2:24) Gie-ho-va? (2 Co 3:5, 6)
´ ˆ ˆ  ´ ˆ `
2. Ð oc 2 Cac Vua 19:1-36. (b) Gng cua Gie-re-mi cung cap s khıch le nao
˘ ˆ ˆ ´ ˆ ˆ ` ´  ` 
(a) Khi gap  gian tru cho tın o tre ngay nay? (Truyen 12:1; 1 Ti 4:12)
ˆ an, ˆ
dan s Ðc Gie-ho-va ngay
 ` ˆ ˆ
nay theo gng E-xe-chia nh the nao? (2 Vua 19: 2. Ð oc Gie-re-mi 10:1-5.
ˆ ˆ ˆ ˆ ` ˜ `  
1, 2; Cham 3:5, 6; He 10:24, 25; Gia 5:14, 15) Gie-re-mi dung minh hoa  manh  me nao e cho thay
ˆ ´  ` ` ˆ ˆ ˆ ´  ` ˆ ´ ˆ
(b) Vua San-che-rıp trai qua ba s that bai  nao, va viec  trˆ ong cay  ni cac than tng  la vo ıch? (Gie
´ ` ` ˆ 10:5; E-sai 46:7; Ha 2:19)
o la hınh anh tien tri cho ai? (2 Vua 19:32, 35, 36; ˆ ˆ
3. Ð oc Gie-re-mi 26:1-16.
Khai 20:2, 3)
´ ´ ˆ ˆ ´ `
3. Ð oc 2 Cac Vua 21:1-6, 16. (a) Khi loan bao thong iep  canh bao ngay nay,
´  ´ ` ˆ ˜ ˜ ` ´  ` ´ ´  `
Tai  sao co the noi Ma-na-se la mot  trong nhng nhng ngi xc dau con sot lai  ghi nh the nao
´  ` ˆ  ˆ ` ´ ˆ ˆ  ˆ ˆ
vua ac nhat tng cai tr i  Gie-ru-sa-lem? (2 S ve mang  lenh  ma Ðc Gie-ho-va truyen cho Gie-re-
´ ´ ˆ ` ˆ ˆ
33:4-6, 9) mi ‘ch bt mot  li’? (Gie 26:2; Phuc  4:2; Cong
20:27)
ˆ  ˆ ˆ ˆ  ` ˆ ´
Chuyen so 73 (b) Gie-re-mi neu gng tot nao cho Nhan Chng
ˆ ˆ ` ˆ ˆ  ` ´
 ´ ˆ Gie-ho-va ngay nay trong viec  cong bo li canh bao
´ ´ ` ´ ˆ ˆ
Vua tot chot cua Y-s-ra-en cua Ðc Chua Tri cho cac dan? (Gie 26:8, 12, 14,
ˆ ˆ ` ´ ˆ  ` 15; 2 Ti 4:1-5)
1. Gio-si-a len lam vua luc bao nhieu tuoi, va khi ´
˘ ˆ
 ` ` 4. Ð oc 2 Cac Vua 24:1-17.
cai tr i c  bay nam ong bat au lam gı?  ˆ  ´ ´ ˆ ˆ
` ˜ ´   ˆ S bat trung cua dan Giu-a oi vi Ðc Gie-ho-
2. Trong hınh ve th nhat, em thay Gio-si-a ang ˜  ˆ ´  `
` ` va a dan en hau  qua ang buon nao? (2 Vua 24:
lam gı? 2-4, 14)
   ˜ `  ` `
3. Thay te le thng  pham a tım thay gı khi ngi
 `
ta sa sang en th? ˆ 
ˆ ´ ´ ´ ` Chuyen so 75
4. Tai sao Gio-si-a xe rach ao mınh?
˜ ˆ ´ ˆ  ˆ  ` ˆ
5. N tien tri Hun-a noi cho Gio-si-a biet thong
ˆ ` ` ´ ˆ ˆ
Bon chang trai tai
 Ba-by-lon
iep nao t Ðc Gie-ho-va?  ` ` ˜ ` ˜ `
ˆ ˆ 1. Bon chang trai trong hınh ve la nhng ai, va tai 
Cau hoi them: ˆ
sao ho  Ba-by-lon?
 ´ ˆ ´  ´ `  `
1. Ð oc 2 S-ky 34:1-28. 2. Ne-bu-cat-net-sa co d  inh gı cho bon chang
ˆ ˆ ` ˜ ` ˆ ˆ ´ ˆ ´ ˆ ` `
(a) Gio-si-a neu gng nao cho nhng ai phai trai trai, va ong ra lenh  cho cac toi t cua ong lam gı?
ˆ `  ´ ˘ ˆ  `   ˘ ` ´ 
qua mot  thi th au kho khan? (2 S 33:21-25; 34: 3. Ða-ni-en xin ieu gı ve o an va thc uong cho
` ` `
1, 2; Thi 27:10) chang va ba ngi ban? 
` ` ˘ ˆ ` ` ˆ ´  ` ˆ
4. Sau mi ngay an rau, Ða-ni-en va ba ngi ban  3. Khi Ne-bu-cat-net-sa cho ba chang trai He-b-r
ˆ  ` ´ ˜ ˆ ˆ ˆ ˜  ` ´ ` ˆ
trong nh the nao khi so vi nhng thanh nien mot  c´ hoi  naˆ e quı lay,  ho chng to long tin cay 
´ ˆ  `
khac? ni Ðc Gie-ho-va nh the nao?
` ˆ ` ` ˜ ˆ ´  ´ ˆ ` `
5. Lam sao Ða-ni-en va ba ngi ban  c  gi lai  4. Ne-bu-cat-net-sa sai lınh cua ong lam gı Sa--
´   ` ´
ˆ ´ `  ˆ ˆ
trong cung vua, ho gioi hn cac thay te le va cac rac, Me-sac, va A-bet-Ne-go?
` ˆ ´  ` ˆ ´   ` ` ` `
nha thong thai nh the nao? 5. Ne-bu-cat-net-sa thay gı khi nhın vao lo la?
ˆ ˆ ´ ´ `
Cau hoi them: 6. Tai sao vua ca ngi  Ðc Chua Tri cua Sa--

ˆ ´ `  ˆ ˆ ` ´ ` ˆ
ˆ rac, Me-sac, va A-bet-Ne-go, va cac chang trai neu
1. Ð oc Ða-nien 1:1-21. ` ´
  ˜ ´ ` gng mau nao cho chung ta?
(a) Neu muon cng lai  s cam do va vt  qua s ˆ ˆ
  ´  ´  ˆ ` Cau hoi them:
yeu uoi, chung ta can co quyet tam nao? (Ða 1:8;
´ ˆ
Sang 39:7, 10; Ga 6:9) 1. Ð oc Ða-ni-en 3:1-30.
˜ ´ ` ` ` ´  ` ˆ ˜  ˆ ´ ˆ `
(b) Bang nhng cach nao ngi tre ngay nay co the (a) Ba chang trai He-b-r a the hien  thai o nao
´ ˘ ´  `  ˆ ´ ´ ´ ` ˆ
b i cam do hoac  ˆ b i ap lc
 muon hng thu ngay ma tat ca toi t cua Ðc Chua Tri nen noi theo
˜ ` `  ` `   ´ ´  ` ˆ
nhng gı ma mot  so ngi cho la “ngon” hay hap khi ng au vi th thach ve long trung kien?
ˆ ˆ ˆ
dan? (Ða 1:8; Cham 20:1; 2 Co 6:17–7:1) (Ða 3:17, 18; Mat 10:28; Ro 14:7, 8)
` ` ˆ ´   ` ´ ˆ ˆ ˜ ˆ ´  `
(c) Li tng thuat ´ trong Kinh Thanh ve bon chang (b) Ðc Gie-ho-va a day  cho Ne-bu-cat-net-sa bai
ˆ ´ ´ `
trai He-b-r giup chung ta xem ˆ s hoc  thc cua hoc
 quan trong  nao? (Ða 3:28, 29; 4:34, 35)
  ` ˆ
the gian nh the nao? (Ða 1:20; E-sai 54:13; 1 Co
3:18-20) ˆ 
Chuyen so 78
ˆ  ` ˜ ˆ `
Chuyen so 76 Hang ch tren tng
ˆ ˆ ˆ ` ˆ ˜
Gie-ru-sa-lem bi huy diet
 1. Chuyen  gı ˆ xay ra cho vua Ba-by-lon trong ba
ˆ ´ ` ´ ` ´  `  `
tiec ´ ln ˆ khiˆ ong dungˆ tach va chen lay t en th
` ˜  ` ` ˆ
1. Nh trong hınh ve, ieu gı xay ra cho thanh Gie- Ðc Gie-ho-va tai  Gie-ru-sa-lem?
` ˆ ˆ ˆ ´ ˜ ´ ` ´ ´ ` ˆ ´
ru-sa-lem
ˆ ˆ va dan Y-s-ra-en? 2. Ben-xat-sa a noi gı vi cac nha thong thai cua
ˆ ` ` ´ ˆ ˆ ˆ  ˆ ˜ ˆ  ` `
2. E-xe-chi-en la ai, va Ðc Gie-ho-va cho ong thay ong, nhng ho a khong the lam gı?
 ´  ` ` `
ieu gm ghiec nao? 3. Me cua vua bao vua phai lam gı?
` ˆ ˆ ˆ ´ ´ ˆ ˆ ` ˆ ˆ ´ ´ ´
3. Vı dan Y-s-ra-en khong kınh trong  Ðc Gie-ho- 4. Theo li Ða-ni-en tau vi vua, tai  sao Ðc Chua
ˆ ` ´ ´ ˜ ` ` ` ˜ `  ˆ `
va nen Ngai bao trc se lam gı? Tri a sai ban tay viet tren tng?
ˆ ´  ` ` ˆ ˆ ˜ ˜ ˜ ˜ ˆ `
4. Vua Ne-bu-cat-net-sa lam gı sau khi dan Y-s- 5. Ða-ni-en a giai nghıa nhng ch tren tng
ˆ  ˆ  ˆ  `
ra-en noi len chong lai  ong? nh the nao?
´ ˆ ˆ  ˆ ˆ ` ´  `
5. Tai  sao Ðc Gie-ho-va e s huy diet  khung 6. Khi Ða-ni-en con ang noi, ieu gı xay ra?
 `  ˆ ˆ
khiep nay xay en cho dan Y-s-ra-en? ˆ ˆ
`  ˆ ˆ ´ ` Cau hoi them:
6. Vı sao at Y-s-ra-en hoang vu khong co ngi ˆ
` ˆ 1. Ð oc Ða-ni-en 5:1-31.
, va trong bao lau? ˜ ´ ` ´ ´ ´ ` ´
ˆ ˆ (a) Hay so sanh long kınh s Ðc Chua Tri vi
Cau hoi them: ˜ ` ˆ ´ ˆ ˆ 
noi s hai ma Ben-xat-sa cam nhan  khi ong thay
´ ˜  ˆ ` ˆ
1. Ð oc 2 Cac Vua 25:1-26. ch viet tren tng. (Ða 5:6, 7; Thi 19:9; Ro 8:35-39)
ˆ ˆ ` ˆ ` ˆ `  ˆ `  ` ´
(a) Se-e-kia la ai, chuyen  gı xay ra cho ong, va ieu (b) Ða-ni-en to long can am nh the nao khi noi
` ´ ˆ ` ˆ ´ ´ ˆ ´ ` ˜ ´
nay ng nghiem  li tien tri ˆ trong Kinh Thanh nh vi Ben-xat-sa va nhng khach quan trong  cua
 ` ˆ ˆ
the nao? (2 Vua 25:5-7; E-xe 12:13-15) vua? (Ða 5:17, 18, 22, 26-28; Cong 4:29)
´ ˆ ˆ ´ ˆ    ` ˜ ´ ˆ ˆ
(b) Ðc Gie-ho-va qui cho ai trach nhiem  ve moi  s (c) Quyen toi thng  hoan vu cua Ðc Gie-ho-
 ` ˆ ˆ ˜  ´ ˆ
bat trung ma dan Y-s-ra-en a pham?  (2 Vua 25: va c  nhan manh  ra sao trong sach Ða-ni-en

9, 11, 12, 18,
ˆ ˆ 19; 2 S  36:14, 17) chng 5? (Ða 4:17, 25; 5:21)
ˆ
2. Ð oc E-xe-chi-en 8:1-18.
` ˆ ˆ ` ˘ ` ´ ˆ ´ ˆ 
Ngi Y-s-ra-en boi

 ao  th mat

 tri, cac ton giao


´  `
Chuyen so 79
xng
ˆ ˆ theo Ј ang Christ bat ch ˘
c ho nh the nao? ˆ
(E-xe 8:16; E-sai 5:20, 21; Giang 3:19-21; 2 Ti 4:3) Ða-ni-en trong hang s t
´ ` ` ˆ ˆ ` `
ˆ  1. Ða-ri-ut la ai, va ong xem Ða-ni-en la ngi nh
Chuyen so 77  `
the nao?
ˆ ` ˆ  ` ´ ˆ ˜ ´
2. Mot so ngi ghen ghet Ða-ni-en a xui giuc  Ða-
Ho khong chiu
 quı lay
 ´  ` `
ri-ut lam gı?
ˆ ` ˆ ´  ˜ ˆ ` ˆ ` ` ˆ ´  ˆ ´
1. Vua Ba-by-lon la Ne-bu-cat-net-sa a ra lenh
 gı 3. Ða-ni-en lam gı khi ong nghe noi en luat  mi?
ˆ ´ ´ ˆ  ˆ 
cho dan chung? 4. Tai sao Ða-ri-ut lo au en noi khong the ngu
` ˆ ˆ ` ` ´ ˆ ˆ ` `
2. Tai
 sao ba ngi ban  cua Ða-ni-en khong quı lay
 c, va sang hom sau ong lam gı?
` ˆ ` ´  `
pho tng bang vang? 5. Ða-ni-en tra li Ða-ri-ut the nao?
 ` ˜  ˜ ˆ ˆ ` ` ` ´ ` ´ ˆ
6. Ðieu gı xay ra cho nhng ke xau a lap  mu 3. A-ghe va Xa-cha-ri la ai, va ho noi gı vi dan s? 
˜ ˆ ` ´  ` ´ ˆ  ˆ ` ˆ
ham hai  Ða-ni-en, va Ða-ri-ut ra chieu chı gı cho 4. Tai  sao Tat-te-nai gi th en Ba-by-lon, va ong
 ˆ ´ ˆ ˆ ` `
tat ca dan c trong nc? nhan  c  cau tra li nao?
ˆ ˆ ` ` ˆ  ` ´
Cau hoi them: 5. E-x-ra lam gı khi ong hay c  en th Ðc
´ ` 
ˆ Chua Tri can c  sa sang?
1. Ј oc Ða-ni-en 6:1-28. ` ˜  
 ˆ ` ´ ˆ 6. Nh trong hınh ve, E-x-ra ang cau xin ieu
(a) Am mu chong Ða-ni-en lam chung ta lien ` `  ˆ ˆ ˆ  `
´  `   ˘ gı, li cau nguyen  cua ong c  nham  nh the nao,
tng ti mu ke nao cua ke chong oi nham ngan `  ` ´ ` `
ˆ ˆ ˆ ´ ˆ ˆ ` va ieu nay day  chung ta bai hoc  nao?
can cong viec  cua Nhan Chng ˆ Gie-ho-va trong thi ˆ ˆ
ˆ ˆ
hien  ai?  (Ða 6:7; Thi 94:20; E-sai 10:1; Ro 8:31) Cau hoi them:
´ ˆ ´ ´ ´ ` `
(b) Cac toi t cua Ðc Chua Tri ngay nay theo 1. Ð oc E-x-ra 3:1-13.
ˆ ˆ ˆ ´ `   `  ˆ ˆ ´
gng Ða-ni-en trong viec  vang phuc  ‘cac nha cam Neu do hoan canh phai song  mot  ni khong co
  ` ˆ ˆ ˆ ´ ´ ˆ  ` `
quyen’ nh the nao? (Ða 6:5, 10; Ro 13:1; Cong 5:29) hoi
 thanh, chung ta nen tiep tuc  lam gı? (E-x-ra
`  ` ´ ´  ˆ ˆ
(c) Lam the nao chung ta co the noi gng Ða-ni- 3:3, 6; Cong 17:16, 17; He 13:15)
ˆ  ˆ ˘ ˆ ´ ˆ
en “hang hau-viec”,  hoac luon phung  s,  Ðc Gie- 2. Ð oc E-x-ra 4:1-7.
ˆ ´ ˆ ˆ ˆ ˜ ˆ ` ˆ ´
ho-va? (Ða 6:16, 20; Phi-lıp 3:16; Khai 7:15) Xo-ro-ba-ben a neu gng nao cho dan cua Ðc
ˆ ˆ  ˆ ˆ `  ˆ ´
ˆ  Gie-ho-va ve viec  khong ch iu hoa ong ton giao?
Chuyen  ˆ ˆ
 so 80 (Xuat 34:12; 1 Co 15:33; 2 Co 6:14-17)
ˆ ´ ´ ` ` ˆ `
3. Ð oc E-x-ra 5:1-5, 17 va 6:1-22.
Dan Ðc Chua Tri ri Ba-by-lon ˜   ˆ  ˘
(a) Tai  sao nhng ke chong oi khong ˆ the ngan can
` ˜ ˆ ˆ ˆ   `
1. Nh c  minh hoa  trong hınh ve, dan Y-s-ra- viec  xay cat en th? (E-x-ra 5:5; E-sai 54:17)
ˆ ` ` ` ˆ ´ ˜ ` ´
en ang lam gı? (b) Hanh ong  cua cac trng lao ngi Do Thai
˜ ` ´ ˆ ` ˆ  ´ ´ ˜ 
2. Vua Si-ru a lamˆ ng nghiem  li tien tri cua khuyen khıch cac trng lao ao  Ðang Christ nh
´ ˆ ˆ  `  ` ˆ `  ´ ´
Ðc Gie-ho-va qua E-sai nh the nao? the nao trong viec  tım kiem s hng dan cua Ðc
 ˆ ` ˜ ` ˆ ˆ  ´ ˜  
3. Vua Si-ru truyen lenh  gı cho nhng ngi Y-s- Gie-ho-va khi ng au vi nhng ke chong oi?
ˆ ˆ   ˆ ˆ
ra-en khong the tr ve Gie-ru-sa-lem? (E-x-ra 6:14; Thi 32:8; Ro 8:31; Gia 1:5)
ˆ ˆ ˜ 4. Ð oc E-x-ra 8:21-23, 28-36.
4. Si-ru giao cho dan Y-s-ra-en mang tra lai  nhng
´  `  ˆ ´ ` ˆ ˆ ` ´ ´ 
mon o nao ve Gie-ru-sa-lem? Trc khi lam mot  viec  gı, chung ta co gng tot
` ˆ  ` ˆ  ` 
5. Ngi Y-s-ra-en phai mat thi gian bao lau e nao cua E-x-ra e noi theo? (E-x-ra 8:23; Thi
 ˆ ˆ
tr ve Gie-ru-sa-lem? 127:1; Cham 10:22; Gia 4:13-15)
 ` ` ˆ `
6. Ðat b i bo hoang, hoan toan khong ngi , trong
ˆ ˘ ˆ 
bao nhieu nam? Chuyen so 82
ˆ ˆ
Cau hoi them: ˆ ˆ ` ˆ ˆ
ˆ Mac-
 o-che va E-x-te
`
1. Ð oc E-sai 44:28 va 45:1-4. ˆ ˆ ` ˆ ˆ ` ˜
´ ˆ ˆ   ` ` 1. Mac-  o-che va E-x-te la nhng ai?
(a) Ðc Gie-ho-va khang  inh nh the nao rang li ˆ  ´ ˆ `
ˆ 

˜ ´ ˆ 2. Tai  sao Vua A-sue-ru muon ci mot  ngi v
tiˆen tri ve Si-ru chac chan se c  ng nghiem?  ´ ` ˆ
ˆ mi, va ong chon  ai?
(E-sai 55:10, 11; Roˆ 4:17) ` `  ` 
 ˆ
` ˆ   ˘ 3. Ha-man la ai, va ieu gı khienˆ han rat gian? 
(b) Li tien tri cua E-sai ve Si-ru cho thay kha nang  ` ` ˆ ` `
´ ´ ˆ ˆ ´ ´ ` 4. Chieu chı nao c  ban ra, va E-x-te lam gı sau
bao trc tng ˆ lai cua Gie-ho-va Ðc Chua Tri ˆ ` ˆ ˆ
 ` khi nhan  tin t Mac-  o-che?
nh the nao? (E-sai 42:9; 45:21; 46:10, 11; 2 Phi  ` `  `
1:20) 5. Ðieu gı xay ra cho Ha-man, va ieu gı xay ra cho
ˆ ˆ
2. Ð oc E-x-ra 1:1-11. Mac-  o-che?
˜ ` ˆ   ˆ `  ` ˆ ˆ ´
Theo gng nhng ngi khong the tr ve Gie-ru- 6. Lam the nao dan Y-s-ra-en c  cu khoi tay
` ´ ´   ˜ `
sa-lem, ngay nay chung ta co the “tiep-tr”  nhng ke thu?
` `  ` ˆ ˆ
ngi phung  s tron thi gian nh the nao? (E-x- Cau hoi them:
ˆ ˆ ˆ
ra 1:4, 6; Ro 12:13; Co 4:12) ˆ
1. Ð oc E-x-te 2:12-18.
`  ` ˆ ˆ  ´ ˆ
ˆ  Lam the nao E-x-te cho thay gia tr i cua ˆ viec  vun
Chuyen so 81  ˆ ˆ  ` ˘ ˆ
trong mot  “tam-than d iu-dang im-lang”?  (E-x-te 2:
ˆ ´ ˜ 15; 1 Phi
Tin cay
 ni s ´ giup  ˆ 3:1-5) ˆ
´ ` 2. Ð oc ˆ E-x-te 4:1-17.
cua Ðc Chua Tri ˆ
 ˆ ` ˆ ` ´
Nh E-x-te nam lay c hoi  hanh ong  vı li ıch
´ ˆ ` ` ˆ ˆ  ` ˆ ` ´

1. Co bao nhieu ngi t Ba-by-lon xa xoi tr ve cua s th phng  that,
 ngay nay chung ta nam
ˆ   `  ˆ `   ˆ ´ ` `
Gie-ru-sa-lem, nhng khi en ni ho thay gı? lay c hoi  nao e bieu lo s tinˆ kınh va long trung
 ˆ ˆ ˆ ` `  ´ ´ ˆ ˆ ˆ
2. Khi en ni, dan Y-s-ra-en khi xay lai  gı, thanh oi vi Ðc Gie-ho-va? (E-x-te 4:13, 14; Mat
` ` `
nhng ke thu cua ho lam gı? 5:14-16; 24:14)
ˆ ˆ  ` ˜   ˆ
3. Ð oc E-x-tˆ e 7:1-6. chuyen t lınh vc  than linh xuong? (A-ghe 2:11-
ˆ  ` ˆ ´ ´ ˘ ˆ
Tng t E-x-te, nhieu ngi trong dan Ðc Chua 13; Giang 6:69; He 7:26; 10:5)
` ` ´
´  ` ´ ` ` ´ ˆ ˜ ˆ
Trˆ i ngay nay co nguy c b i bat b nh the nao? (b) Ngay ca trc khi chao i Chua Gie-su a nhan 
ˆ ˆ  `
(E-x-te 7:4; Mat 10:16-22; 1 Phi 2:12) c  s ton trong  nh the nao? (Lu 1:41-43)
˜ ˆ  ` ´  
(c) Ma-ri a neu gng tot nao cho tın o Ðang
ˆ  ` ˆ ˘ ˆ
Chuyen
 so 83 Christ ngay nay khi nhan  ac  an phung  s?
 (Lu 1:
ˆ
` ` ˆ 38, 46-49; 17:10; Cham 11:2)
Tng thanh Gie-ru-sa-lem 2. Ð oc Ma-thi- 1:18-25.
ˆ ˆ   `  ˆ ˆ ` ˆ ˘ ˆ ` ˆ
Du khong c at ten la Em-ma-nu-en, nhng vai
1. Dan Y-s-ra-en cam thay the nao ve viec
ˆ ´ ` `
 Gie-ru- ` ´  ˆ ` ` ˜ ` ´
sa-lem khong co tng thanh bao quanh? tro cua Chua Gie-su khi lam ngi a lam tron  y
˜   `
ˆ ˆ ` nghıa cua danh ay nh the nao? (Mat 1:22, 23;
2. Ne-he-mi la ai? ˘ ˆ
ˆ ˆ ˜ ´ ` ` ´  Giang 14:8-10; He 1:1-3)
3. Ne-he-mi gi chc vu gı, va tai  sao chc vu ay
`
la quan trong?  ˆ 
´ `  ˆ ˆ  ` ˆ ` ` Chuyen so 85
4. Tin tc nao khien Ne-he-mi buon, va ong lam gı?
5. Vua At-ta-x
´  ˆ `  
et-xe bieu lo long t te oi vi Ne-he-
´ ˆ ˆ ´ ˆ

 ` Chua Gie-su sinh ra
mi nh the nao? ˆ ´ 
ˆ ˆ
  `  ` ˆ trong mot
 cai chuong
6. Ne-he-mi sap xep the nao e ke thu cua dan Y-s- ´ ` ˜ ` ` ˘
ˆ ˆ  ` ´ ˆ ˆ ˆ  1. Em be s sinh trong hınh ve la ai, va Ma-ri at
ra-en khong the lam gian oan  cong viec  xay cat? 
´ ˆ
ˆ ˆ be  au?
Cau hoi them: 2. Tai
´ ˆ ˆ 
ˆ ˆ `  sao Chua Gie-su sinh ra trong mot  chuong
1. Ð oc Ne-he-mi 1:4-6 va 2:1-20. ´ ˆ
ˆ ˆ ˜ ` ´ ´ ˆ ˆ thu vat? 
Ne-he-mi a tım s hng dan cua Ðc Gie-ho-va ` ˜ ˜ ` ` ˆ ´ `
 ` ˆ ˆ 3. Trong hınh ve, nhng ngi an ong bc vao
nh the nao? (Ne 2:4, 5; Ro 12:12; 1 Phi 4:7)  ` ` ˆ ˆ ´ ˜ ´ ` ´
ˆ ˆ trong chuong la ai, va mot  thien s a noi gı vi ho? 
2. Ð oc Ne-he-mi 3:3-5. ´ ˆ ˘ ˆ
´ ˜ ` ˆ ´ ´ ´ ´  4. Tai  sao Chua Gie-su lai  ac biet? 
Cac trng lao va toi t thanh chc co the hoc  c  ´ ˆ ` ´ ´
` ` ´ ˆ ´ ` ˆ ˆ ` ˜ 5. Tai  sao Chua Gie-su c  goi  la Con Ðc Chua
gı t thai o trai ngc  cua ngi Te-co-a va nhng `
` ´ ˆ ˆ Tri?
“ngi tc-v i” cua ho?  (Ne 3:5, 27; 2 Te 3:7-10; ˆ ˆ
1 Phi 5:5) Cau hoi them:
ˆ ˆ 1. Ð oc Lu-ca 2:1-20.
3. Ð oc Ne-he-mi 4:1-23. ˆ ´ ˆ ` ´  ` ´
 `  ´ ˆ ˆ  (a) Se-sa Au-gut-t vo tınh gop phan lam ng
(a) Ðieu gı khuyen khıch dan Y-s-ra-en tiep tuc  ˆ ` ˆ  ` ´ ˆ
ˆ  `     ˜ ˆ ˆ nghiem  li tien tri ve s ra i cua Chua Gie-su
xay cat thanh bat ch ˆ ap s chong oi d doi?  (Ne 4:  `
6, 8, 9; Thi 50:15; E-sai 65:13, 14) nh the nao? (Lu 2:1-4; Mi 5:2)
´ ` ˆ ˆ ´ `  ` ˆ ` ´   `
(b) Bang cach nao gng cua dan Y-s-ra-en khıch (b) Lam the nao mot  ngi co the c  ke la  trong
ˆ ´ `  ˜ ` ˆ ˆ  ´
le chung ta ngay nay? so nhng “ngi thien  tam”? (Lu 2:14, Tran Ðc
ˆ ˆ ˆ ˘ ˆ ˆ
4. Ð oc Ne-he-mi 6:15. Huan; Mat 16:24; Giang 17:3; Cong 3:19; He 11:6)
ˆ `  ` ` ˆ  ˜ ` ˘ ˆ ˆ 
Viec  hoan tat tng thanh Gie-ru-sa-lem trong (c) Neu nhng ngi chan chien Giu-a khiem ton
` ´  `  ´ ´ ´ ´  `  ` 
vong hai thang cho thay gı ve sc manh  cua c kia co ly do e vui mng ve s ra i cua Ðang
´ ˆ ˜ ˆ ´ ´ ´ ` `
tin? (Thi 56:3, 4; Mat 17:20; 19:26) Cu Chuoc,  nhng toi t cua Ðc Chua Tri ngay
` ´ ´ `  `
nay cˆ ang co ly do nao e vui mng hn? (Lu 2:10,
ˆ
ˆ  11; E-phe 3:8, 9; Khai 11:15; 14:6)
Chuyen so 84
ˆ ˆ ´  ˆ 
Mot
 thien s vieng Ma-ri Chuyen so 86
` ˜ ` ˜ ` ˜ ` ˆ
Nhng ngi c ngoi sao
` 
1. Ngi phu n trong hınh ve la ai?
ˆ ´ ´ ˆ ´ ` ´
2. Thien s Gap-ri-en noi gı vi Ma-ri?
´ ˆ ´  ` ´ ˆ ˜
dan ng
3. Gap-ri-en giai thıch the nao vi Ma-ri rang co se ˜ ` ` ˆ ` ˜ ` ˜
´ ˘ ` ˆ  ´ ` ` 1. Nhng ngi an ong trong hınh ve la nhng
co con mac  du co cha song vi ngi nam nao? ` ˆ ` ` ˆ ˆ ˆ
 `  ˘ ` ` ai, va tai  sao mot  ngi an ong chı len ngoi sao
4. Ði eu gı xay ra khi Ma-ri en tham ngi ba con ´
` ˆ ´ sang?
la E-li-sa-bet? ˆ  ˆ   ` ˆ
ˆ ´ ˜ `
´ 2. Tai
 sao Vua He-rot am ra boi roi, va ong ta
5. Gio-sep nghı gı khi hay tin Ma-ri sap co con, ` `
ˆ  ´ lam gı?
nhng tai  sao ong oi y? ˆ ´ ˜ ` ` ˆ  ˆ
ˆ ˆ 3. Ngoi sao sang dan nhng ngi an ong en au,
Cau hoi them: ` ´  ´
nhng tai  sao ho i ng khac tr ve x?
ˆ  ˆ `
1. Ð oc Lu-ca 1:26-56. 4. He-rot ra lenh  gı, tai  sao?
  ` ˜ ` ´ ˆ ˆ ˆ ´ ` `
(a) Lu-ca 1:35 cho thay the nao rang noan bao cua 5. Ðc Gie-ho-va bao Gio-sep lam gı?
ˆ  `  ˜  ˆ ´ ´ ˆ `
Ma-ri khong ch iu anh hng s bat toan di truyen 6. Ai a khien cho ngoi sao mi o hien  ra, va tai 
`  ´ ´ `
t A-am khi s song cua Con Ðc Chua Tri c  sao?
ˆ ˆ ´ ˆ 
bap tem e cho cac mon o theo? (Thi 40:7, 8; Mat
´ ˆ 
Cau hoi them:
1. Ð oc Ma-thi- 2:1-23. 28:19, 20; Lu 3:21, 22)
˜ ` ˆ  ˘ ´ ˆ 2. Ð oc Ma-thi- 4:1-11.
Khi nhng nha chiem tinh en tham Chua Gie-su, `  ` ˆ ´ ˆ ´ ´
´ ´ ` ˆ  `  ˆ Lam the nao viec  Chua Gie-su kh´ eo s dung  cac
luc o ngai bao nhieu tuoi va song  au? (Mat 2: ˆ ´  ´
1, 11, 16) cau Kinh Thanh khuyen khıch chung ta hoc  Kinh
´  ˘ ˘
Thanh eu an?  (Mat 4:5-7; 2 Phi 3:17, 18; 1 Giang
ˆ  4:1)
Chuyen so 87 ˘
´ ˆ ´ 3. Ð oc Giang 1:29-51.
˘ ´ ´ ´ ´ ˆ  ˆ  `
Chua Gie-su luc nho Giang Bap-tıt hng cac mon o ong en ai, va
 ` ` ´ ´  ˆ 
trong en th ngay nay chung ta co the theo gng ong nh the
` ˘
` ˜ ´ ˆ ˆ  nao? (Giang 1:29, 35, 36; 3:30; Mat 23:10)
1. Trong hınh ve, Chua Gie-su c  bao nhieu tuoi, ˘
` ` ˆ 4. Ð oc Giang 2:1-12.
va ngai ang  au? `  ` ´  ˆ ´ ˆ
˘ ˆ ˆ ´
˘  ` Lam the nao phep la au tien cua Chua Gie-su cho
2. Moi nam ong Gio-sep sap at  ieu gı cho gia  ´ ˆ ˆ ˆ `   ´  
` thay Ðc Gie-ho-va khong t choi bat c ieu tot
ınh? ` ` ´ ˆ ´ ` ˘
ˆ ` ˆ `  ` ˆ lanh nao cho cac toi t Ngai? (Giang 2:9, 10; Thi
3. Sau mot  ` ng ay tren ng ve nha, tai  sao ong 84:11; Gia 1:17)
ˆ ´ ` ˆ
Gio-s ˆ ep vaˆ ba´ Ma-ri tr lai  Gie-ru-sa-lem?
` ` `  ´ ˆ ˆ 
4. Ong Gio-sep va ba Ma-ri tım thay Chua Gie-su
ˆ ` ˜ `  ˆ Chuyen so 89
 au, va tai  sao nhng ngi  ay ngac  nhien?
´ ˆ ˜ ´ ` ´ ` ` ´ ˆ  `
5. Chua Gie-su a noi gı vi ba Ma-ri, me ngai?
´ ´   ´ ˆ ˆ
Chua Gie-su don
 sach
 en th
6. Chung ta co the giong Chua Gie-su trong viec  ´ ˆ ` ´  `
  ´ ´ `  `  sao thu vat
1. Tai  c  bay ban trong en th?
hoc  biet ve Ðc Chua Tri nh the nao?  `  ´ ˆ  ˆ
ˆ ˆ 2. Ðieu gı khien Chua Gie-su noi gian? 
Cau hoi them: ´   ` ˜ ´ ˆ
3. Nh em co the thay trong hınh ve, Chua Gie-su
1. Ð oc Lu-ca 2:41-52. ` ` ` ` ˆ ` ˜ ˆ ´
lam gı, va ngai ra lenh  nao cho nhng ke buon ban
˘ ` ˆ ´ ` ˜ `  ˆ
(a) Mac  du´ Luat   Ph ap ` chı oi˘ hoi ˆ nhng ˆ ng i nam bo cau?
 ´ ` ` ´ ˆ  ´ ˆ  ˆ `
en d cac buoi le hang nam, ong Gio-sep va ba 4. Khi cac mon o cua Chua Gie-su thay viec  ngai
˜ ˆ  ` ´ ˆ ` ´   `
Ma-ri a neu gng tot nao cho cac bac  cha me ang lam, ho nh en ieu gı?
` ˆ ˆ `  ´ ˆ ´ ˆ ˜
ngay nay? (Lu 2:41; Phuc  16:16; 31:12; Cham 22:6) 5. Tren ng tr ve x Ga-li-le, Chua Gie-su a
´ ˆ ˜ ˆ  `  `
(b) Chua Gie-su a neu gng tot cho ngi tre i qua mien nao?
`  ` ˆ `
ngay nay nh the nao trong viec  phuc ˆ tung cha me?  ˆ ˆ
ˆ Cau hoi them:
(Lu 2:51; Phuc  5:16; Cham 23:22; Co 3:20) ˘
2. Ð oc Ma-thi- 13:53-56. 1. Ð oc Giang 2:13-25.
 ` ˆ ´ ˆ  ˆ ` ˆ ´ ˆ  ˆ ´ ˜ 
T viec  Chua` Gie-su noi gian vi nhng ke oi bac
Bon ngi em ruot
´ 
cua Chua Gie-su c
` ˜ `  k` e ten ´ ´  ˆ ´

trong Kinh Thanh la nhng ai, va sau nay hai trong en th, chung ta rut ra ket luan  ung an
`  `  ` ˆ `  ˜ ˆ `
ngi trong so ho c  ˆ dung nh the nao trong hoi  nao ve nhng hoat  ong
 thng mai  tai
 Phong
´ ´ ` ˘ ˆ
thanh? (Mat 13:55; Cong 12:17; 15:6, 13; 21:18; Ga Nc Tri? (Giang 2:15, 16; 1 Co 10:24, 31-33)
1:19; Gia 1:1; Giu 1)
ˆ 
Chuyen so 90
ˆ 
Chuyen so 88 ´ ˆ ´
Noi chuyen vi
˘ `
Giang lam
´ ˆ ` ` `  ˆ 
´ bapˆ tem ngi an ba ben gieng
cho Chua Gie-su ´ ˆ ` ˆ ˆ  ´
1. Tai  sao Chua Gie-su dng chan ben gieng nc
` ` ˆ ` ˜ ` ˜ ` ` ´ ` ´ ` ` ` 
1. Hai ngi an ong trong hınh ve la nhng ai?  Sa-ma-ri, va ngai noi gı vi ngi an ba  ay?
´ ´ ` ´ ˆ ˆ ` `  ` ` ` ` ˆ ´ ˆ
2. Cach thc lam bap tem cho mot  ngi la the nao? 2. Tai  sao ngi an ba ngac  nhien, Chua Gie-su
` ` ˘ ` ´ ˆ ˜ ´ ` ´ ` `
3. Bınh thng Giang lam bap tem cho nhng ai? noi gı vi ba, va tai  sao?
` ´ ˘ ˆ ` ´ ˆ ˘ ` ` ` ` ˜ ´ ˆ ´  ´
4. Vı ly do ac  bi` et  nao Chua Gie-su bao Giang lam 3. Ngi an ba nghı Chua Gie-su noi ve loai  nc
´ ˆ ` ´ ` ´ ˆ ˆ 
bap tem cho ngai? nao, nhng loai
´  nc ma Chua Gie-su that  s muon
´ ´ `  ` ` `  ˆ  ` `
5. Ðc Chua Tri cho thay Ngai hai long ve viec  noi en la gı?
´ ˆ ` ´ ˆ  ` ` ` ` ˆ  ˜ 
Chua Gie-su lam bap tem nh the nao? 4. Tai  sao ngi an ba ngac  nhien ve nhng ieu
 ` ´ ˆ `
´ ˆ   ` ` ` `  ˜
6. Ðieu gı xay ra khi Chua Gie-su i vao ni vang Chua Gie-su biet ve ba, va lam sao ngai biet nhng
` ˆ ´
ve trong 40 ngay? viec  o?
ˆ  ˆ   ˆ ´ ˆ ` ´ ´ ` ` ˆ ˆ
7. Mot so mon o au tien cua Chua Gie-su la 5. Chung ta rut ra c bai hoc  ´ nao qua cau chuyen
˜  ` ´  ˆ ` ` ` `  ` ` ` ˆ   
nhng ai, va phep la au tien ngai lam la gı? ve ngi an ba ben gieng nc?
ˆ ˆ ˆ ˆ
Cau hoi them: Cau hoi them:
˘
1. Ð oc Ma-thi- 3:13-17. 1. Ð oc Giang 4:5-43.
´ ˆ ˜ ˘ `  ˆ ` ´ ˆ ´ ˆ ´ ´
Chua Gie-su a at  ra gng mau nao ve viec lam (a) Noi gng Chua Gie-su, chung ta nen co thai
ˆ `  ´ ˜ ` ´ ˆ ˘ ´  ` ´ `
o nao oi vi nhng ngi khac chung toc  hoac  5. Sau khi dan ba s o va cha me cua em gai vao
 ´ ˜ ˆ ˘ ˆ ` ´ ˆ ` `
tang lp xa hoi?  (Giang 4:9; 1 Co 9:22; 1 Ti 2:3, 4; phong em, Chua Gie-su lam gı?
´ ` ´ ˆ ` ` 
Tıt 2:11) 6. Ngoai ra, Chua Gie-su con lam cho ai song lai 
ˆ ` ` ˆ  ´ ˆ ˆ ˜ `  `  `
(b) Mot  ng i tr thanh mon o Chua Gie-su nhan  na, va ieu nay cho thay gı?
˜ ´ `  ˆ ˆ ˘
c  ˆ nhng li  ıch nao ve thieng lieng? (Giang 4: ˆ ˆ
ˆ Cau hoi them:
14; E-sai 58:11; 2 Co 4:16)
`  ` ´ `  1. Ð oc Lu-ca 8:40-56.
(c) Lam the nao chung ta to long biet n nh
` ` ` ˜ 
˜ ´ ˆ  ` ˜  ´ `
ngi an ba Sa-ma-ri a sot sang chia se nhng Chua Gie-su to ra ong cam va phai le oi vi ngi
 ` ˘ ` `    ` ` ´
ieu mınh hoc  c?  (Giang 4:7, 28; Mat 6:33; Lu an ba b i mat huyet nh the nao, va cac trng
10:40-42) ˜  ` ´  `
lao ao  Ðang Christ ngay nay co the hoc  c  gı?
ˆ ˆ
(Lu 8:43, 44, 47, 48; Le 15:25-27; Mat 9:12, 13; Co
ˆ  3:12-14)
Chuyen so 91
´ ˆ ˆ ´ 2. Ð oc Lu-ca 7:11-17.
Chua Gie-su giang day
 tren nui Tai
˜  ` ˆ ´  ` 
 sao nhng ai mat ngi than co the tım thay
` ˜ ´ ˆ  ´ ´ ˆ  ´
1. Trong hınh ve, Chua Gie-su ang giang day   nguon an ui qua phan ng cua Chua Gie-su oi vi
ˆ ` ˜  ` ` ` ` ´ ` ˆ
au, va nhng ai ang ngoi canh  ngai? ngi an ba goa  thanh Na-in? (Lu 7:13; 2 Co 1:
ˆ ´  ` ` ˆ
2. Ten cua 12 s o la gı? 3, 4; He 4:15)
´ ` ` ´ ˆ ` ` ˘
3. Nc Tri ma Chua Gie-su ang rao giang la gı? 3. Ð oc Giang 11:17-44.
´ ˆ `  ˆ `  ` ´ ˆ  ˆ
4. Chua Gie-su day  ngi ta cau nguyen  cho Lam the nao Chua Gie-su cho thay viec  thng
 ` ´ ˆ ` ˆ ˆ ` `  `
ieu gı? khoc mot  ngi than yeu qua i la ieu bınh
´ ˆ ` ˆ  ´ ` ˘
5. Chua Gie-su day  ngi ta nen oi x vi nhau thng? (Giang 11:33-36, 38; 2 Sa 18:33; 19:1-4)
 `
nh the nao?
ˆ ˆ ˆ 
Cau hoi them: Chuyen so 93
1. Ð oc Ma-thi- 5:1-12. ´ ˆ  ` ˘
˜ ´ ` ´  ` ´ ´ Chua Gie-su cho nhieu ngi an
Qua nhng cach nao chung ta cho thay mınh y thc
  ˆ ˆ ˆ ˆ  ` ˜ ˘
ve nhu cau thieng lieng? (Mat 5:3; Ro 10:13-15; 1 Ti 1. Chuyen  khung khiep nao a xay ra cho Giang
´ ´ ` ´ ˆ   `  
4:13, 15, 16) Bap-tıt, va Chua Gie-su cam thay the nao ve ieu
`
2. Ð oc Ma-thi- 5:21-26. nay?
  ˆ ˜ ´ ´ ˆ ˜   ˘ ` ˆ
Ma-thi- 5:23, 24 cho thay moi quan he gia chung 2. Chua Gie-su a cung cap o an cho oan dan
´  `   ˆ ˆ ` ´ ` `  ˘ ` `
ta vi anh em anh hng the nao en moi quan he ong theo ngai bang cach nao, va o an con tha
´ ´ ´ ˆ ˆ ˆ
cua chung ta vi Ðc Gie-ho-va? (Mat 6:14, 15; Thi lai
 bao nhieu?
ˆ ˘ ´ ˆ  ˜ ` ˆ ´ ` ˆ
133:1; Co 3:13; 1 Giang 4:20) 3. Tai  sao cac mon o s hai vao em o, va chuyen 
3. Ð oc Ma-thi- 6:1-8. `
gı xay ra cho Phi-e-r?
ˆ  ` ` ` ˆ ` ` `  ´ ´ ˆ ˜ ` `
Mot  so hanh vi t cho mınh la cong bınh nao ma 4. Lan th hai, Chua Gie-su a cho hang ngan
` ´   ´ ` ˘ ´ `
ngi tın o Ðang Christ phai tranh xa? (Lu 18:11, ngi an bang cach nao?
ˆ ˆ ˜ ˆ ` ˆ ´ ˆ
12; 1 Co 4:6, 7; 2 Co 9:7) 5. Tai  sao se that  ky dieu  khi Chua Gie-su cai tr i
4. Ð oc Ma-thi- 6:25-34. ´  ´ ´ ` ´ ´ `
´ ˆ ´  ˘ ˆ ´ trai at vi t cach la Vua do Ðc Chua Tri chon? 
Chua Gie-su day  chung ta can at  tin cay  ni Ðc ˆ ˆ
ˆ ˆ  `   ˆ   Cau hoi them:
Gie-ho-va nh the nao ve nhu cau vat  chat? (Xuat
´
16:4; Thi 37:25; Phi-lıp 4:6) 1. Ð oc Ma-thi- 14:1-32.
5. Ð oc Ma-thi- 7:1-11. ` ` ˆ
 ˆ ´ (a) Li tng thuat  ni Ma-thi- 14:23-32 cho
Minh hoa ´  ˜ `  ˆ ´
 song ong  ni Ma-thi- 7:5 day
ˆ
 chung ta chung ta hieu ro gı ve nhan cach cua Phi-e-r?
 ` ˆ `  ` ` ` ˆ ´
ieu gı? (Cham 26:12; Ro 2:1; 14:10; Gia 4:11, 12) (b) Lam the nao li tng thuat  trong Kinh Thanh
 ˜ ` ` `
 cho thay Phi-e-r a tr thanh ngi thanh thuc 
ˆ `
´   ˆ
Chuyen
 so 92 va khac phuc  c  tınh hap tap cua ong? (Mat
˘ ˆ
´ ˆ ` 14:27-30; Giang 18:10; 21:7; Cong 2:14, 37-40; 1 Phi
Chua Gie-su lam
`  5:6, 10)
ngi chet song lai
 2. Ð oc Ma-thi- 15:29-38.
´ ` ˜ ` ` `  ` ´ ˆ  ` ˆ
1. Cha cua em gai trong hınh ve la ai, va tai  sao Lam the nao Chua Gie-su cho thay ngai tran trong 
 ˆ 
˜  ˆ  ` `
v chong ong rat lo lang? nhng nhu cau vat  chat ma Cha ngai ban? (Mat
˘ ´ ˆ ` ` ˘ ˆ
2. Khi gap  c  Chua Gie-su, Giai-ru lam gı? 15:37; Giang 6:12; Co 3:15)
ˆ ` ´ ˆ  ` ` ˘
3. Tren ng Chua Gie-su i en nha Giai-ru thı 3. Ð oc Giang 6:1-21.
ˆ ` ` ˆ ` ´   ` ´ ˆ
chuyen  gı xay ra, va Giai-ru nhan  c  tin gı? Tın o Ðang Christ ngay nay noi gng Chua Gie-
˜ ` `  ˆ ˆ `   
4. Tai
 sao nhng ngi trong nha Giai-ru lai  che su trong viec  ton trong  nha cam quyen nh the
´ ˆ ` ˘ ˆ
gieu Chua Gie-su? nao? (Giang 6:15; Mat 22:21; Ro 12:2; 13:1-4)
ˆ  ˆ 
Chuyen so 94 Chuyen so 96
´ ˆ ˆ ´ ˆ ˜ ˆ
Chua Gie-su yeu tre con Chua Gie-su cha benh

ˆ ` `  ´ ´  ˜ ´ ´ ˆ ` `
´
1. Tren ng t xa ve, cac s o cai lay vi nhau 1. Chua Gie-su lam gı khi i khap x?
 ˆ ` ˘ ` ´ ˆ ´ ˆ
ve chuyen  gı? 2. Khoang ba nam sau khi lam bap tem, Chua Gie-
´ ˆ ˆ ˆ  ´ ˜ ´ ` ´ ´ ´ 
2. Tai  sao Chua Gie-su keu mot  em nho en ng su a noi gı vi cac s o?
´ ´ ´  ˜ ` ` ˜ ` ` ´ ˆ
trc cac s o? 3. Nhng ngi trong hınh ve la ai, va Chua Gie-
 ` ` ´ ´  ˆ ˜ ` ` ` ` `
3. Ðiem nao ni con tre ma cac s o nen hoc  theo? su a lam gı cho ngi an ba?
` ´ ´ ˆ ` ˆ ` ´ ´ ˆ  ´ `
4. Vai thang sau, Chua Gie-su to ra ngai yeu con 4. Tai
 sao li ap cua Chua Gie-su khien cac nha
 ` ˜ ˆ ´ 
tre nh the nao? lanh ao  ton giao ho then? 
´ ˆ ` ´ ´    `
ˆ ˆ 5. Khi Chua Gie-su va cac s o en gan thanh
Cau hoi them: ˆ ˆ ` ˜ ` ` ` ` ˘
Gie-ri-co, ngai a lam gı cho hai ngi mu an xin?
1. Ð oc Ma-thi- 18:1-4. ´ ˆ ` ´
6. Tai
 sao Chua Gie-su lam phep la? 
´ ˆ ` 
Tai  sao Chua Gie-su dung minh hoa  e giang day?  ˆ ˆ
(Mat 13:34, 36; Mac 4:33, 34)
´ Cau hoi them:
2. Ð oc Ma-thi- 19:13-15. 1. Ð oc Ma-thi- 15:30, 31.
´
´ ˜ ´ ´ `  ˘ ´ ˆ ˆ ˆ ´
Chung ta phai bat chc nhng c tınh nao cua Quyen nang cua Ðc Gie-ho-va c  to lo qua Chua
  ˆ ´ ´ ` ˆ ` ˆ  ` `  ´ ˆ
con tre neu muon hng an phc cua Nc Tri? Gie-su ky dieu  nh the nao? Va ieu o nen anh
ˆ  `    ´ 
(Thi 25:9; 138:6; 1 Co 14:20) hng the nao en s hieu biet cua chung ta ve
˜ ` ` ´ ˆ ˆ ˜ ´  ´
´ nhng gı ma Ðcˆ Gie-ho-va a ha trong the gii
3. Ð oc Mac 9:33-37. ´
´ ˆ ´ ˆ    ` ´ ` mi? (Thi 37:29; E-sai 33:24)
Chua Gie-su day  cac mon o neu muon lam ln thı
` ` ´ 2. Ð oc Lu-ca 13:10-17.
phai lam gı? (Mac 9:35; Mat 20:25, 26; Ga 6:3; Phi- ˆ ´ ˆ ` ˜ ´  ˆ 
´ Viec  Chua Gie-su lam nhng phep la noi bat  nhat
lıp 2:5-8) ` ´  ` ˜  
´ trong ngay Sa-bat cho thay ngai se mang en niem
4. Ð oc Mac 10:13-16. ` ˆ  ˆ `
´ ˆ ` `    ` ` an ui nao cho nhan loai  trong Trieu Ðai  Mot  Ngan
Chua Gie-su la ngi de en gan nh the nao, va ˘ ˆ
´ ˜  ` Nam? (Lu 13:10-13; Thi 46:9; Mat 12:8; Co 2:16, 17;
cac trng lao ao  Ðang Christ hoc  c  gı qua
` ´ ´ Khai 21:1-4)
gng cua ngai? (Mac 6:30-34; Phi-lıp 2:1-4; 1 Ti
3. Ð oc Ma-thi- 20:29-34.
4:12) `  ` ` ` ˆ `  ´
Lam the nao li tng thuat  nay cho thay Chua
ˆ ˆ ` ´ ˆ ˆ  ´ `
ˆ  Gie-su khong bao gi qua ban  ron  e giup ngi
Chuyen so 95 ` ´ ´ `
ta, va qua o chung ta hoc  c  gı? (Phuc  15:7; Gia
´ ´ ˆ ˘
2:15, 16; 1 Giang 3:17)
Cach giang day
 cua Chua Gie-su
1. Mot
ˆ ` ` ˆ ´ ˆ  ` ` ˆ 
 ngi an ong hoi Chua Gie-su ieu gı, va Chuyen so 97
tai
 sao? ´ ˆ 
ˆ
2. Ðoi khi Chua Gie-su giang day
´ ˆ
 bang cach nao,
´ ` Chua Gie-su en nh vua
` ´ ` ˆ ˆ  ` ´ ˆ  ˆ `  ˆ
va chung ta hoc  c  gı qua cau chuyen  ve ngi 1. Khi Chua Gie-su en mot  lang nho gan Gie-ru-
´ ` ` ` ´ ˆ  ` `
Do Thai va ngi Sa-ma-ri? sa-lem, ngai bao cac mon o lam gı?
ˆ ˆ ´ ˆ   ` ` ˜  ` ´ ˆ
3. Trong cau chuyen  Chua Gie-su ke, ieu gı xay 2. Trong hınh ve, ieu gı xay ra khi Chua Gie-su
` ´ ˆ `  ` ˆ   ` ˆ
ra cho ngi Do Thai tren ng en thanh Gie- en gan thanh Gie-ru-sa-lem?
ˆ ` `  ´ ˆ ˜ `
ri-co? 3. Tre con lam gı khi thay Chua Gie-su cha lanh
  ´ ` ` ˆ ´ ´ ˆ ` ˆ ` ` ` ` ˆ
4. Thay te le Do Thai va ngi Le-vi co thai o nao benh
 cho ngi mu va ngi bai  xuoi? 
`  ´ ˆ ´ ` ´ ˜   
khi i ngang qua ng ay? 4. Chua Gie-su noi gı vi nhng thay te le ang noi
` ˜ ´ ˜ ` ´ ˆ
5. Trong hınh ve, ai ang giup  ngi Do Thai b i gian? 
nan?  `  ` ´ ´   ˜
 ˆ ˆ ´ ˆ ` 5. Lam the nao chung ta co the giong nh nhng
6. Sau khi ke xong cau chuyen, ´ ´ ˆ
 Chua Gie-su hoi gı a tre ngi  khen Chua Gie-su?
` ` ` ˆ ´  ` ´ ˆ     `
va ngi an ong ap lai  the nao? 6. Cac mon o muon biet ieu gı?
ˆ ˆ ˆ ˆ
Cau hoi them: Cau hoi them:
1. Ð oc Lu-ca 10:25-37. 1. Ð oc Ma-thi- 21:1-17.
` `  ` ˆ `  ` ´ ´ ˆ ` ` ˆ ´
(a) Thay vı tra li thang vao cau hoi, lam the nao (a) Cach Chua Gie-su vao thanh Gie-ru-sa-lem vi
´ ˆ ˜ ´ ` ` ˆ ˆ ´ `  ` ´ ´ ´
Chua Gie-su a giup ngi an ong thong thao  t cach la Vua tng phan the nao vi cac v i tng
ˆ ´ ´ ˆ   
` ˜
Luat  Phap ly luan  van e? (Lu 10:26; Mat 16:13-16) chien thang trong thi La Ma? (Mat 21:4, 5; Xa 9:9;
´ ˆ `  `  ´ ˆ
(b) Chua Gie-su dung minh hoa  nh the nao e Phi-lıp 2:5-8; Co 2:15)
˜ ` ` `  ` ´  ` ˜
nhng ngi nghe ngai vt  qua c  thanh kien? (b) Ngi tre co the hoc  c  gı qua nhng trai tre
´ ˆ ´ ˆ 
(Lu 10:36, 37; 18:9-14; Tıt 1:9) Y-s-ra-en c  trıch dan ni Thi-thien 118 e ngi 
´ ˆ ` ` 
khen Chua Gie-su khi ngai vao en th? (Mat 21:
` ˆ ˆ
Cau hoi them:
9, 15; Thi 118:25, 26; 2 Ti 3:15; 2 Phi 3:18) 1. Ð oc Ma-thi- 26:14-30.
˘ `  `  ˆ
2. Ð oc Giang 12:12-16. (a) Lam the nao Ma-thi- 26:15 cho thay viec  ´ Giu-
ˆ ˆ ´ ` ´ ` ` `  ˆ ˆ ´ ˆ ` ˆ ` ˆ
Viec ´ danˆ chung dung “la ke” (ch a la) e tung ho a phan boi  Chua Gie-su la mot  hanh ong  co chu
 ` ˘ ˆ
Chua Gie-su tng  trng cho ieu gı? (Giang 12:13; tam?
´ ´ ˆ   ` ´
Phi-lıp 2:10; Khai 7:9, 10) (b) Chua Gie-su o huyet ngai choˆ hai muc  ˆ ıch
` ˆ ˆ
ˆ  nao? (Mat 26:27, 28; Gie 31:31-33; E-phe 1:7; He 9:
Chuyen
 so 98 19, 20)
ˆ ´ ˆ 2. Ð oc Lu-ca 22:1-39.
Tren Nui O-li-ve Sa-tan nhap
ˆ ` ˜ `
˘  vao ˆ
Giu-a theo nghıa nao? (Lu 22:3;
` ˜ ` ` ` ´ ˆ ` Giang 13:2; Cong 1:24, 25)
1. Trong hınh ve, ngi nao la Chua Gie-su, va
˜ ` ` ˘
nhng ai  cung ngai? 3. Ð oc Giang 13:1-20.
´    ` ´ ` ` ´ ˆ ` ` ` ˆ ˘
2. Cac thay te le co tım cach lam gı Chua Gie-su (a) Da  vao li tng thuat ˆ ni Giang 13:2, Giu-a
`  ` ` ` ´ ` ´ ´ ´ ˆ 
` ˆ ` ˆ
khi ngai  trong en th, va ngai noi gı vi ho?  co ch iu trach nhiem ve viec  han lam khong, va toi
´ ´  ´ ˆ  ` ´ ´ ´ ` ` ` 
3. Cac s o hoi Chua Gie-su ieu gı? t Ðc Chua Tri hoc  c  bai hoc  nao qua ieu
´ ˆ ´ ´   ˆ  ` ´ ˆ
4. Tai sao Chua Gie-su cho cac s o biet mot  so nay? (Sang 4:7; 2 Co 2:11; Ga 6:1; Gia 1:13, 14)
  ˜ ˆ  ` ` ´
(b) Chua Gie-su a cung cap bai hoc
ˆ ˜  ` 
ieu se xay ra tren at khi ngai lam Vua cai tr i ˜ ` ˘  thc  te manh 
ˆ ` me nao? (Giang 13:15; Mat 23:11; 1 Phi 2:21)
tren tri?
´ ˆ   ` ˜ ´ ˘
5. Chua Gie-su cho biet ieu gı se xay ra trc khi 4. Ð oc Giang 17:1-26.
` ˆ ´ ˆ  ´ ˆ  ˆ ´ ˆ  ` ˆ
ngai ra tay diet  moi  s ac tren at? Chua Gie-su cau nguyen cho cac mon o ngai “hiep
` ˆ ˜  ` ˘  ˆ
ˆ ˆ lam mot”  theoˆ nghıa nao? (Giang 17:11, 21-23; Ro
Cau hoi them: 13:8; 14:19; Co 3:14)
1. Ð oc Ma-thi- 23:1-39.
˘ ` ´  ˆ ` ´ ´ ˆ 
(a) Mac  d` u Kinh Thanh cho thay viec  dung cac tc Chuyen
ˆ ` ´  ´ ` ´  so 100
hieu  ˆ ngoai i co the thıch hp,  nhng li cua Chua ´ ˆ `
 `  ˆ `
Gie-su ni Ma-thi- 23:8-11 cho thay gı ve viec
´ ˆ ˆ  ` ˆ  ´
dung Chua Gie-su trong vn
tc hieu  nhamˆ tang boc ngi trong hoi  thanh? ` ` ˆ  ´ ˆ ` ´
ˆ 1. Sau khi ri phong tren lau, Chua Gie-su va cac
(Cong 26:25; Ro 13:7; 1 Phi 2:13, 14) ´  ˆ ` ` ` `
˜ ` ˜ ` `   ˘ s o i au, va ngai bao ho lam gı?
(b) Nhng ngi Pha-ri-si a lam gı e co ngan ´ ˆ  ` ´ ´  `
` ` ´   ` ` 2. Chua Gie-su thay gı khi tr lai  cho cac s o, va
ngi ta tr thanh tın o Ðang Christ, va thi nay  `  
˜ ` ˜ ˆ ´ ˜ ` ieu nay xay ra may lan?
nhng nha lanh ao ton giao a dung thu oan
 ` ˘  3.
` ` ` ` ˜ 
tng t nh the nao? (Mat 23:13; Lu 11:52; Giang
ˆ ´ Ai i vao 
vn, va nh hınh ve cho thay, Giu-a
` `
9:22; 12:42; 1 Te 2:16) Ich-ca-ri-ot lam gı?
ˆ ´ ˆ `
4. Tai sao Giu-a hon Chua Gie-su, va Phi-e-r
2. Ð oc Ma-thi- 24:1-14.
  ´  `  `
(a) Tam quan trong  cua s ben chı c  nhan manh  lam gı?
 ` ´ ˆ ´ ` ´
nh the nao ni Ma-thi- 24:13? 5. Chua Gie-su noi gı vi Phi-e-r, nhng tai  sao
`  ` ´ ˜ ´ ˆ ˆ ´ ´ ` ˆ
(b) Cum  t “cuoi-cung” ni Ma-thi- 24:13 co nghıa Chua Gie-su khong xin Ðc Chua Tri sai thien
` ˆ ˆ ´ ` 
gı? (Mat 16:27; Ro 14:10-12; 2 Co 5:10) s nao en?
´ ˆ ˆ
3. Ð oc Mac 13:3-10. Cau hoi them:
` ˜ ` ´  ´  
T ng nao ni Mac 13:10 cho thay tınh khan cap 1. Ð oc Ma-thi- 26:36-56.
ˆ  ` ` ` ´ ˆ ´ ´ ˆ ˆ ´ ˆ  `
cua viec rao truyen tin mng, va li cua Chua Gie-
ˆ   `  ´ ´ ˆ (a) Cach Chua Gie-su khuyen cac mon o la gng
 ´ ˜  `
su nen anh hng the nao oi vi chung ta? (Ro mau tot cho cac trng lao ao
ˆ  `  Ðang Christ ngay
13:11, 12; 1 Co 7:29-31; 2 Ti 4:2) nay ˆ nh the nao? (Mat 20:25-28; 26:40, 41; Ga 5:
ˆ
ˆ  17; E-phe 4:29, 31, 32)
Chuyen
 so 99 ´ ˆ ˜ `  ˆ ` ˜ ´ 
(b) Chua Gie-su nghı gı ve viec  dung vu khı e
ˆ ˘ ` ˆ   ` 
Trong mot chong lai  ngi ong loai?  (Mat 26:52; Lu 6:27, 28;
 can phong tren lau ˘
Giang 18:36)
ˆ ` ˜ ´ ˆ
1. Theo mo ta trong hınh ve, tai  ˆ sao Ch ua Gie-su 2. Ð oc Lu-ca 22:39-53.
` ´  ˆ ` ˆ  ˆ ˆ ´ ˆ  ` ´ ˆ
va 12 s o  trong mot  phong rong  tren lau? Khi mot  ` thien s hi en xuong cung Chua Gie-su
` ` ˆ
2. Ngi an ong ang i ra la ai, va han sap
` `

ˆ  ˆ  ˆ ´ `
` ` trong vn Ghet-se-ma-ne e them sc cho ngai,
lam gı? ˘  `  ´ `
phai chang ieu nay cho thay c tin cua ˆ ngai b i
˜ ˆ ˜ ´ ˜ ´
3. Sau khi ba tiec Le Vt Qua a xong, Chua lung lay? Hay giai thıch. (Lu 22:41-43; E-sai 49:8;
ˆ
 ˜ ˆ ˘  ˆ ` ˆ
Gie-su bat au ba tiec  ac  biet  nao? Mat 4:10, 11; He 5:7)

ˆ ˆ ´ ˆ ˘
4. Le Vt  Qua nhac dan Y-s-ra-en nh lai s kien 3. Ð oc Giang 18:1-12.
` ` ˜ ˆ ˘ ˆ
ˆ   ´  ˆ
´ ˆ ˆ ´ ˆ  ` ˜
nao, va ba tiec
 `  ac  biet  nhac mon o Chua Gie- Chua Gie-su bao ve cac mon o ngai khoi nhng
su ieu gı?    ` ` ´ `
ke chong oi nh the nao, va chung ta hoc  ˆ c
 gı
˜ ˆ ´ ´ ˆ ˘ ´ ˆ ` ˘
5. Sau Ba Tiec Thanh, Chua Gie-su dan  cac mon qua gng nay? (Giang 10:11, 12; 18:1, 6-9; He 13:6;
  ` `  ´ ` `
o ieu gı, va sau o ho lam gı? Gia 2:25)
ˆ  4. Tai
 `
sao may ngi an ba ngac
` ` ˆ 
Chuyen so 101 ˘  ˆ ´ ˆ  nhien khi ho en
´ ˆ  tham mo Chua Gie-su?
` ˘  ˆ ´ ˆ
Chua Gie-su bi giet 5. Tai
 ` sao Phi-e-r va Giang chay en mo Chua Gie-
´ ˆ ´  ´  ´   ` 
1. Ai ch iu trach nhiem  chınh ve cai chet cua Chua su, va khi en ni ho thay gı?
ˆ ´ ´ ˆ ˆ  ` ` `
Gie-su? 6. Xac cua Chua Gie-su au roi, nhng ngai lam gı
´ ´  ` ` ´ ˆ ´ ` ˜  ´ ˆ   ` 
2. Cac s o lam gı khi Chua Gie-su b i cac nha lanh e cac mon o hieu rang ngai song?
ˆ ´
ˆ ˆ
ao  ton giao bat i? Cau hoi them:
ˆ ` `   `
3. Chuyen  gı xay ra tai  nha Thay Te Le Thng  1. Ð oc Ma-thi- 27:62-66 va 28:1-15.
 ` ´ ´ ˆ  ´   ´
Pham Cai-phe? Vao luc Chua Gie-su song lai,  cac thay te le ca, cac
` ` ´ ` ` ´ ˜  ˆ
4. Tai  sao Phi-e-r chay  ra ngoai va khoc? ngi Pha-ri-si va cac trng lao eu pham  toi 
´ ˆ ´ ´ ˆ  ´  `
5. Sau khi Chua Gie-su b i dan ti Phi-lat mot  lan ngh ich lai  thanh linh nh the nao? (Mat 12:24, 31,
˜ ´   ˆ  `
na, cac thay te le ca la len nh the nao? 32; 28:11-15)
ˆ ` ´ ˆ ` 
6. Chuyen  gı xay ra cho Chua Gie-su vao xe tra 2. Ð oc Lu-ca 24:1-12.
´ ´ ` ´ ` ´ ˆ ˆ ˆ ˆ `  ` ` ` ˆ  
Th Sau, ngai ha gı vi toi  nhan b i treo tren cay Lam the nao li tng thuat ve s song lai  c˜ ua
ˆ ˆ ´ ˆ  ´  ˆ ˆ 
cot
 ben canh?  Chua Gie-su cho thay Ðc Gie-ho-va xem nhng
` ` ´ ˆ ´  ˜ ˆ ` ` ` ˜ ` ` ´ ´
7. Ð ia Ðang ma Chua Gie-su noi en se  au? ngi an ba nh nhng ngi lam chng ang
ˆ
ˆ ˆ tin cay?  (Lu 24:4, 9, 10; Mat 28:1-7)
Cau hoi them: ˘
3. Ð oc Giang 20:1-12.
1. Ð oc Ma-thi- 26:57-75. `  ` ˘ ´ ´  
´ ` ˆ ` ˆ ˆ ´  ˆ ˜ Lam the nao Giang 20:8, 9 giup chung ta thay can
Cac thanh vien Toa Cong Luan ˆ  ˆ  ˜ ´ ˆ
 Do Thai e lo da phai kien nhan neu khong hieu ro s ng nghiem
ˆ
tam cua ho nh the nao? (Mat 26:59, 67, 68)
 ` ˆ ` ˆ ´ ˆ 
cua mot  li tien tri trong Kinh ˘ Thanh? (Cham 4:
2. Ð oc Ma-thi- 27:1-50. 18; Mat 17:22, 23; Lu 24:5-8; Giang 16:12)
´  ´ ˘ ˘ `
Tai  sao co the noi rang s an nan cua Giu-a la
khong thanh that?
ˆ ` ˆ
(Mat 27:3, 4; Mac 3:29; 14:21;
´ ˆ 
ˆ
 Chuyen so 103
2 Co 7:10, 11) ˆ ` ˆ ` ´
3. Ð oc Lu-ca 22:54-71. Hien
 vao mot
 phong khoa ca
´ ` ` ˆ ´ ` ´ ` ` ˆ ` ` ˜ `
Chung ta hoc  c  bai hoc  nao qua viec  Phi-e-r 1. Ma-ri noi gı vi ngi an ong ma ba nghı la
 ´ ˆ ` ˆ ` ˆ ` ` ` `  ` ´ ` ˆ
choi Chua Gie-su vao em ngai b i phan boi  va b i ngi lam vn, nhng ieu gı giup ba nhan  ra

ˆ ` ´ ´ ` ´ ˆ
bat? (Lu 22:60-62; Mat 26:31-35; 1 Co 10:12) ngi o chınh la Chua Gie-su?
4. Ð oc Lu-ca 23:1-49. ˆ ` ˆ  ˆ
2. Chuyen gı xay ra cho hai mon o khi ang i bo
´ ˆ ˜ ´  ` ´  ˆ  `  ´
Chua Gie-su a phan ng the nao trc s bat cong en lang Em-ma-ut?
 ´ ` ` ´ ` ˆ `  ` ˆ 
oi vi ngai, va chung ta hoc  c  gı qua viec  nay? 3. Ðieu kinh ngac nao xay ra khi hai mon o ang
ˆ ´ ´ ´ ´  ` ˜  ´ ˆ
(Lu 23:33, 34; Ro 12:17-19; 1 Phi 2:23) noi vi cac s o la ho a thay Chua Gie-su?
˘ ´ ˆ ˆ ˆ  ´ ˆ
5. Ð oc Giang 18:12-40. 4. Chua Gie-su hien  ra bao nhieu lan cho cac mon
 ` ˆ ´   ˆ ` ´  
Phi-e-r hoi phuc  va tr nen s o noi bat  du co o thay?
´ ˆ ` ` ˆ ´  ` ˘ ˆ ´ ` ´ ˆ  ˆ
5. Tho-ma noi gı khi nghe cac mon o thuat lai h` o
luc ong s loai ngi, s kien
ˆ
 o cho thay gı? (Giang ˜  ´ ˆ ` ´
18:25-27; 1 Co 4:2; 1 Phi 3:14, 15; 5:8, 9) a thay Chua, nhng chuyen  gı xay ra tam ngay
˘ ´
6. Ð oc Giang 19:1-30. sau o?
´ ˆ ´  ˘ `  ˆ ˆ
(a) Chua Gie-su co quan iem thang bang nao ve Cau hoi them:
ˆ  ˘ ˘
cua cai vat  chat? (Giang 2:1, 2, 9, 10; 19:23, 24; Mat 1. Ð oc Giang 20:11-29.
6:31, 32; 8:20) ´ ` ´ ˆ ´ ˘ ´
` ´ ´ ˆ ´  Co phai li Chua Gie-su noi ni Giang 20:23 co
(b) Tai  sao li noi cua Chua Gie-su trong phut hap ˜ ` ` ` ´  ˆ ˜ ´
 ` ` ˆ 

` ˜ ˆ nghıa la loai ng ˆ i co quyen tha toi?  Hay ˘ giai thıch.
hoi la li tuyen bo ac thang rang ngai a ung ho (Thi 49:2, 7; E-sai 55:7; 1 Ti 2:5, 6; 1 Giang 2:1, 2)
  ´ ˆ ˆ ˘
quyen toi thng  cua Ðc Gie-ho-va? (Giang 16:33; 2. Ð oc Lu-ca 24:13-43.
˘ `  ` ´ ´  ´ ˘ 
19:30; 2 Phi 3:14; 1 Giang 5:4) Lam the nao chung ta co the “ inh chı” hoac
`   ˆ ˜ ˆ  chu
´
an
ˆ  b i long e de tiep nhan  le thˆ at  cua Kinhˆ Thanh?
Chuyen so 102 (Lu 24:32, 33; E-x-ra 7:10; Cong 16:14; He 5:11-14)
´ ˆ 
Chua Gie-su song! ˆ 
Chuyen so 104
` ` ` ` ` ` ˆ `
1. Ngi an ba va hai ngi an ong trong hınh ´ ˆ  `
` ˜ `
la nhng ai, va ho ang  au?
ˆ Chua Gie-su tr ve tri
´ ´   ´  ` ˆ  ´ ˆ ˆ   ´
2. Tai
 sao Phi-lat bao cac thay te le sai lınh en 1. Vao mot  ` lan` no, ´ co ` bao´ nhieu mon o thay Chua
ˆ ´ ˆ ˆ
canh mo Chua Gie-su? Gie-su, va ngai noi gı vi ho? 
ˆ ˆ ´ ` ` ` ´ ` ´ ´ ` ` ` ` ˆ  ˆ  ˜
3. Mot
 thien s lam gı vao tang sang ngay th ba 2. Nc Tri la gı, va cuoc  ` song tren at ˆse nh
´ ˆ  ´    ` ´ ˆ `
sau khi Chua Gie-su chet, nhng cac thay te le the nao khi Chua Gie-su lam Vua trong mot  ngan
` ` ˘
lam gı? nam?
´ ˆ ˜ ˆ ´ ˆ  ˜ ´ ` ´ ´ ` ˜ ˆ ´
3. Chua Gie-su a hien  ra cho cac mon o trong 4. Phi-e-r a noi gı vi cac nha lanh ao  ton giao,
` ˆ ` ` ˆ ` ´ ` ` ´ ´ ´   `
vong bao nhieu ngay, nhng gi ay la luc ngai va ho canh cao cac s o ieu gı?
` ` ´ ` ˜ ˆ ´  `
lam gı? 5. Tai  sao cac nha lanh ao  ton giao noi long ghen
´ ` ´ ˆ  ´ ˆ ´ `  ` ´ ´  ` 
4. Ngay trc khi ri cac mon o, Chua Gie-su ghet, va ieu gı xay ra khi cac s o b i bo tu lan
 ` ` ´
truyen cho ho lam gı? th hai?
` ˜ ˆ ` ` ´ ´ ´  `  `  `
5. Theo hınh ve, chuyen  gı ang xay ra, va Chua 6. Cac s o tra li the nao khi ho b i em en Toa
ˆ   ` ˆ ˆ
Gie-su b i che khuat nh the nao? Cong Luan? 
ˆ ˆ ˆ ˆ
Cau hoi them: Cau hoi them:
ˆ ˆ ˆ
1. Ð oc 1 Co-rinh-to 15:3-8. 1. Ð oc Cong-v u 3:1-10.
´  ˆ ´  ´ ´ `
˘ ` ` ´ ˆ ´  ˘
Tai  sao s o Phao-lo co the noi vi long tin chac Mac  du ngay nay chung ta khong co quyen nang
  ´ ˆ ` ´   ` ´ ` ˆ
ve s song lai  cua Chua Gie-su, va tın o Ðang lam phep la,  nhng li cua Phi-e-r ghi ni Cong-
` ´  ´ ´ `
  ´ ´ ˆ  ´ ˆ
Christ ngay nay co thˆ e noi vi long tin chac ve ieu vu 3:6 giup chung ta nhan  biet gia tr i cua thong
` ˆ ˆ ´ `  ` ˘ ˆ
gı? (1 Co 15:4, 7, 8; E-sai 2:2, 3; Mat 24:14; 2 Ti 3: iep  Nc Tri nh the nao? (Giang 17:3; 2 Co 5:
1-5) ´
ˆ 18-20; Phi-lıp 3:8)
2. Ð oc Cong-v u 1:1-11. ˆ
˜ ´ ´ ˆ ˆ ˆ 2. Ð oc Cong-v u 4:1-31.
Nh a bao trc ni Cong-vu 1:8, cong viec  rao  ´   ´ ´
˜ ˆ  ` ˆ Khi ng au vi s chong oi trong thanh chc,
giang se m rong  nh the nao? (Cong 6:7; 9:31; 11: ´ ˆ ´  
ˆ chung ta nen theo gng anh em tın o Ðang
19-21; Co 1:23) `  ´  ´ ` ˆ
Christ vaoˆ the ky th nhat theo cach nao? (Cong
ˆ ˆ
ˆ  4:29, 31; E-phe 6:18-20; 1 Te 2:2)
Chuyen so 105 ˆ
3. Ð oc Cong-v u 5:17-42.
` ˆ ˜
Xa cung nh nay, mot
ˆ 
 so ngi khong phai la
` ˆ `
Ch i
 tai
 Gie-ru-sa-lem ˆ ´ ˜ ` ´ ˆ ˜  `
` ˜  ˆ ` ´ Nhan Chng a bay to thai o phai le nh the nao
1. Nh hınh ve cho thay, chuyen  ´ ˆ ˆ ˆ
 gı xay ra cho cac oi vi cong viec  rao giang? (Cong 5:34-39)
ˆ  ´ ˆ ` ˆ
mon o cua Chua Gie-su ang ch i  tai
 Gie-ru-
sa-lem? ˆ 
˜ ` ´  ˆ Chuyen so 107
2. Nhng ngi khach en Gie-ru-sa-lem ngac  ˆ
ˆ
nhien ve ieu gı?
  ` ˆ ´ ´ 
´ `
E-tien bi nem a chet
3. Phi-e-r giai thıch gı cho ho?  ˆ ˆ ` ` ´ ´ ` ˜ ´ ˆ
`   ` 1. E-tien la ai, va Ðc Chua Tri a giup ong
4. Moi  ngi cam thay the nao khi nghe Phi-e-r ` `
´ ` ˆ ` ` lam gı?
noi xong, va ong bao ho lam gı? ˆ ˆ ´ `  ´ ` ˜ ˆ ´
´ ˆ ` ` ´ ˆ ` ` 2. E-tien noi gı khien cac nha lanh ao  ton giao
5. Co bao nhieu ngi lam bap tem vao ngay Le ˆ ˜
˜  ˘ gian  d?
Ngu Tuan nam 33 CN?
˜ ` ` ˆ ˆ ˆ ˆ
ˆ ˆ 3. Khi nhng ngi an ong loi E-tien ra khoi
Cau hoi them: ` ` ` ˆ
ˆ thanh, ho lam gı ong?
1. Ð oc Cong-v u 2:1-47. ` ˜ `  ´ ˆ
` ˆ  4. Trong hınh ve, ngi tre tuoi ng ben canh 
(a) Li cua Phi-e-r ni Cong-vu 2:23, 36 cho thay ˜ ´ ` `
`  ˆ ´ ´ ˆ  nhng ao choang la ai?
toan the dan Do Thai phai ch iu trach nhiem  ve s ´  ˆ ˆ ˜  ´ ˆ ˆ
 ´ ˆ  ` ˆ 5. Trc khi chet, E-tien a cau xin Ðc Gie-ho-va
chet cua Chua Gie-su nh the nao? (1 Te 2:14, 15)  `
˜ ˆ   `  ˆ ieu gı?
(b) Phi-e-r a neu gng tot nh the nao ve viec  ˆ ˆ ´ ˆ ` ` `
` ´  ´ ˆ ˆ 6. Noi gng E-tien, chung ta nen lam gı khi ngi
dung Kinh Thanh e ly luan?  (Cong 2:16, 17, 29, ` ´ ´
ˆ nao o hai  ch ung ta?
31, 36, 39; Co 4:6)
` ´ ´ ˆ ` ˆ ˆ
(c) Phi-e-r s dung  “chıa-khoa nc thien-ang” Cau hoi them:
´  ` ´ ˆ ˜ ´  ˆ
th nhat ma Chua Gie-su a ha ban cho nh the 1. Ð oc Cong-v u 6:8-15.
` ˆ ´ ` ˜ ˆ ´ ` ` ˜ ˆ
nao? (Cong 2:14, 22-24, 37, 38; Mat 16:19) Cac nha lanh ao  ton giao thng dung nhng viec 
 ´ `  ˘ ˆ ˆ
ˆ  doi tra nao e ngan can cong viec  rao giang cua
Chuyen ˆ ´ ˆ ˆ ˆ
 so 106 Nhan Chng Gie-ho-va? (Cong 6:9, 11, 13)
` ˆ
2. Ð oc Cong-v u 7:1-60.
Ðc
 tha ra khoi tu  ` ´ ˆ ˆ ˆ ` ˜ ˆ
(a) Ðieu gı giup E-tien benh vc  tin mng hu hieu 
ˆ ` ` ˘ ´ ` ˆ ˆ ` ´ `
1. Chuyen  gı xay ra cho Phi-e-r va Giang khi ho trc Toa Cong Luan,  va chung ta hoc  c  gı qua
  ` ` ˆ  ˆ ˆ ˆ
en en th vao mot  buoi tra no?  gng ong? (Cong 7:51-53; Ro 15:4; 2 Ti 3:14-17;
´ ` ´ ` ˆ ` ˜ 1 Phi 3:15)
2. Phi-e-r noi gı vi ngi bai  xuoi,  va Phi-e-r a
ˆ  ` ` ´ ´ ` ´ ˆ  ´ ˆ `  ´
cho ong ta ieu gı con ang gia hn vang bac?  (b) Chung ta nen vun trong thai o nao oi vi
´ ` ˜ ˆ ´ ˆ ˜ ` ˜ `   ˆ ˆ ´
3. Tai
 sao cac nha lanh ao  ton giao gian  d, va ho nhng ngi chong oi cong viec  cua chung ta?
` ` ` ˘ ˆ
lam gı Phi-e-r va Giang? (Cong 7:58-60; Mat 5:44; Lu 23:33, 34)
ˆ  ˆ 
Chuyen so 108 Chuyen so 110
ˆ ` ´ ˆ ˆ ´ ´ ˆ
Tren ng i Ða-mach Ti-mo-the, phu ta mi cho Phao-lo
` ` ˆ ˆ  ` ˆ ` ˜ ` 
1. Sau-l lam gı sau khi E-tien b i giet? 1. Ngi thanh nien trong hınh ve la ai, song 
ˆ `  ` ´ ˆ ` ` ˆ `
2. Khi Sau-l tren ng i en thanh Ða-mach, au, me va ba ngoai  cua anh ten gı?
ˆ ` ` ˆ ˆ ˆ ´ 
chuyen  la lung nao xay ra? 2. Khi Phao-lo hoi Ti-mo-the co muon i rao giang
´ ˆ ` ` ´ ˆ ` ˜ ˆ ˆ
3. Chua Gie-su bao Sau-l lam gı? chung vi ong va Si-la  nhng ni xa xoi khong
´ ˆ ` ` ` ` `  `
4. Chua Gie-su ra chı th i nao cho A-na-nia, va lam thı anh tra li the nao?
´
´ ˆ  ´ ˆ   ˆ
sao Sau-l sang mat tr lai?  3. Cac mon o cua Chua Gie-su lan au tien c 
  ´ ˆ ` ` ˆ ˜ ` ´   `
5. Sau-l c  biet en di ten nao, va ong a  la tın o Ðang Christ  ni nao?
goi
`  ` ` ´ ˆ ` ˆ ˆ ˜
c dung nh the nao? 4. Sau khi ri Lıt-r, Phao-lo, Si-la va Ti-mo-the a
ˆ ˆ ˘ ˜ ` `
Cau hoi them: i tham nhng thanh nao?
ˆ ˆ ´ ˆ  ` ` `
ˆ 5. Ti-mo-the giup Phao-lo nh the nao, va ngi
1. Ð oc Cong-v u 8:1-4. ` ˆ ˘ ˆ `
` ´
´ ˆ  ˆ ´ ´ tre ngay nay nen t at  cau hoi nao?
Lan song bat b ap  xuong hoi  thanh mi c  ˆ ˆ
` ˆ ` ˆ   Cau hoi them:
thanh lap  lam lan rong  niem tin ao  Ðang Christ
 ` `  ` ` ` ˆ
nh the nao, va ieu ˆ tng t nao xay ra vao thi 1. Ð oc Cong-v u 9:19-30.
ˆ ˆ ´  ˆ ˆ  ` 
hien  tai?  (Cong 8:4; E-sai 54:17) S o Phao-lo to ra than  trong  nh the nao khi oi
ˆ ´ ´    ` ˆ
2. Ð oc Cong-v u 9:1-20. pho vi s chong oi ve tin mng? (Cong 9:22-25,
´ ˆ  ` ´
Chua Gie-su cho biet ngai  inh giao cho Sau-l s 29, 30; Mat 10:16)
  ` ˆ ˆ
mang  gom ba phan nao? (Cong 9:15; 13:5; 26:1; 2. Ð oc Cong-v u 11:19-26.
ˆ ` ` ˆ ˆ 
27:24; Ro 11:13) Li tng thuat  ni Cong-vu 11:19-21, 26 cho thay
ˆ ´ ´ ˆ ˆ ´ ` 
3. Ð oc Cong-v u 22:6-16. thanh linh cua Ðc Gie-ho-va hng dan va ieu
`  ` ´ ´    ˆ ˆ  `
Lam the nao chung ta co the giong nh A-na-nia, khien cong viec  rao giang nh the nao?
`  ´ ` ˆ ˆ
va tai  sao ieu o la quan trong?  (Cong 22:12; 1 Ti 3. Ð oc Cong-v u 13:13-16, 42-52.
3:7; 1 Phi 1:14-16; 2:12) ˆ  ´ ˆ  ˆ 
ˆ Cong-vu 13:51, 52 cho thay cac mon o khong e
4. Ð oc Cong-v u 26:8-20.   ` `  `
ˆ ` ˆ ´ ˆ  cho s chong oi lam ho nan long nh the nao?
Viec  cai ao  cua Sau-l la mot  s khıch le nh the ˆ
`  ´ ˜ ´ ` ˆ  ˆ (Mat 10:14; Cong 18:6; 1 Phi 4:14)
nao oi vi nhng ai co ngi hon phoi khong tin ˆ
` ˆ 4. Ð oc Cong-v u 14:1-6, 19-28.
ao  ngay nay? (Cong 26:11; 1 Ti 1:14-16; 2 Ti 4:2; `  ` ` ˆ ´ ` ´ ´
Lam the nao cum  t “dang cac ngi o cho Chua
1 Phi 3:1-3) ´ ˆ ˆ ´ ´ ˆ
´
[Ðc Gie-ho-va]” giup chung ta khong lo lang thai
´ ´ ˜ ˜ ` ´ ˆ
ˆ  qua khi giup  nhng ngi mi? (Cong 14:21-23;
Chuyen so 109 ˘
20:32; Giang 6:44)
 ˘ ˆ ˆ
Phi-e-r en tham Cot-n
 ay 5. Ð oc Cong-v u 16:1-5.
ˆ ˆ ` ´
` 
` ` ` ˆ ` ` Ti-mo-the san sang ch iu phep cat bı nhan manh 
1. Trong hınh, ngi an ong ang quı la ai?  ˆ `  ` ´
ˆ ´ ´ tam quan trong  cua viec  lam ‘moi  ieu vı c Tin-
ˆ ` ´ ˆ `  ` ˆ ˆ ˆ
2. Mot  thien s noi gı vi Cot-n  ay? lanh’ nh the nao? (Cong 16:3; 1 Co 9:23; 1 Te 2:8)
´ ´ `  ` ˆ ˆ
3. Ðc Chua Tri cho Phi-e-r thay gı khi ong  6. Ð oc Cong-v u 18:1-11, 18-22.
ˆ ˆ ` ˆ  ˆ ˆ  `  ˆ ´ ˆ
tren san thng  nha cua Si-mon tai  Giop-be? Cong-vu 18:9, 10 cho biet gı ve viec  Chua Gie-su
´ ˆ ˆ ˆ `  ´ ˆ ˆ `  ´
4. Tai  sao Phi-e-r noi Cot-n  ay khong nen quı xuong ıch than chı huy viec  rao giang, va ieu o mang
` ˆ ˆ ` ´ `
va lay  ong?  s tin cay
lai  nao cho chung ta ngay nay? (Mat
´ ˆ  ` ´ ´
5. Tai  sao cac mon o ngi Do Thai i chung vi 28:20)
 ` ˆ
Phi-e-r lay lam ngac  nhien?
´ ˆ ´ ` ` ˆ 
6. Chung ta nen rut ra bai hoc  quan trong  nao qua Chuyen so 111
ˆ  ˘ ˆ
viec  Phi-e-r en tham Cot-n  ay? ˆ ` ˆ
ˆ ˆ Mot
 chang trai ngu gat

Cau hoi them:
ˆ ` ˜ ` ´  `
1. Ð oc Cong-v u 10:1-48. 1. Trong hınh ve, chang trai nam sai di at la
` ˆ ` ˆ ` ˜
Li cua Phi-e-r c  ghi ni Cong-vu 10:42 cho ai, va chuyen  gı a xay ra cho em?
 `  ˆ ˆ ` ´ `  ` ˜  ˆ ` `
thay gı ve cong viec  rao giang tin mng Nc Tri? 2. Khi thay chang trai a chet, Phao-lo lam gı?
´ ˆ ˆ ˆ ˆ ` ˜ ` ` ´
(Mat 28:19; Mac 13:10; Cong 1:8) 3. Phao-lo, Ti-mo-the, va nhng ngi i cung vi
ˆ  ˆ ` ˆ ` `
2. Ð oc Cong-v u 11:1-18. ho i en au, va chuyen  gı xay ra khi ho dng
˜  ˆ ´ ˆ ` ´ ´ ˆ ˆ
Phi-e-r a bieu lo thai o nao trc s hng chan  Mi-le?
˜ ` ´ ˆ ˆ ˆ  ˆ ` ˆ ´ ´ ˆ  ´
dan ro rang cua Ðc Gie-ho-va lien quan en Dan 4. Nha tien tri A-ga-but noi cho Phao-lo biet trc
` `  ` ´ ´  ˆ ` `  ´ ´ ` `
Ngoai,  va lam the nao chung ta cˆ o the theo gng chuyen  gı, va ieu o xay ra ung nh li cua nha
ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ  `
ong? (Cong 11:17, 18; 2 Co 10:5; E-phe 5:17) tien tri nh the nao?
ˆ ˆ ˆ ˆ
Cau hoi them: Cau hoi them:
ˆ ˆ ` ´
1. Ð oc Cong-v u 20:7-38. 1. Ð oc Cong-v u 28:16-31 va Phi-lıp 1:13.
`  ` ´ ´    ˆ ˜ ` ` ˆ
(a) Lam the nao chung ta co the “tinh-sach  ve huyet Phao-lo a dung thi gian b i giam long  Ro-ma
 ` ˆ  ` ` ´ ˆ  ˆ
anh em het thay” theoˆ li cua Phao-lo c  ghi ni nh the nao, va c tin khong lay chuyen cua ong
ˆ ˆ ˆ ´ ˆ  ´ ˆ ´ ˆ
Cong-vu 20:26, 27? (E-xe 33:8; Cong 18:6, 7) tac ong  ra sao oi vi hoi  thanh? (Cong 28:23, 30;
´ ˜ ˆ ˜ ˆ ´
(b) Tai  sao cac trng lao nen “hang gi ao  that”
 Phi-lıp 1:14)
ˆ ´ ´
khi giang day?  (Cong 20:17, 29, 30; Tıt 1:7-9; 2 Ti 2. Ð oc Phi-lıp 2:19-30.
1:13) ˆ  ˆ `   `  ´
ˆ Phao-lo bieu´ lo long biet n nh the nao oi vi Ti-
2. Ð oc Cong-v u 26:24-32. ˆ ˆ ` ˆ ´ ` ´ ´ 
ˆ `  ˆ ˆ ˆ  mo-the va Ep-ba-pho-ıch, va chung ta co the theo
Phao-lo dung quyen cua cong dan Ro-ma nh the ˆ  ` ´
` ˆ ` ` ´ ` gng Phao-lo nh the nao? (Phi-lıp 2:20, 22, 25,
nao trong viec  lam tron s mang  rao giang ma ˆ ˆ
´ ˆ ˆ ˆ 29, 30; 1 Co 16:18; 1 Te 5:12, 13)
Chua Gie-su giao cho ong? (Cong 9:15; 16:37, 38; ˆ ˆ
3. Ð oc Phi-le-mon 1-25.
25:11, 12; 26:32; Lu 21:12, 13) ˆ  ´ ˆ ˆ `  ´
(a) Phao-lo khuyen khıch Phi-le-mon lam ieu ung
ˆ ` `  ` ˆ ´
ˆ  da  tren c s nao, va ieu nay nh mot  hng
Chuyen
 so 112 ´ ˜ ` ˆ
dan cho cac trng lao ngay nay ra sao? (Phi-le 9;
 `  ˆ ˆ
Ðam tau tap len ao 2 Co 8:8; Ga 5:13)
` ˆ ˆ ˆ ˆ
ˆ `  ` ˆ (b) Li cua Phao-lo c  ghi ni Phi-le-mon cau 13,
1. Chuyen  gı xay ra khi chiec tau ch Phao-lo chay   ˆ ˆ ˆ
  14 cho thay ong ton trong  lng tam cua anh em
ngang gan ao C-ret? ´ ˆ ´  ` ˆ
ˆ ´ ` ´ ˜ ` ˆ ` khac trong hoi  thanh nh the nao? (1 Co 8:7, 13;
2. Phao-lo noi gı vi nhng ngi tren tau? 10:31-33)
` ˜ ` ` ˆ ˆ
3. Tai sao tau b i v thanh tng manh? 4. Ð oc 2 Ti-mo-the 4:7-9.
ˆ ˜ ´ ´ ` ` ´  ˆ ´ ´ 

4. Vien sı quan phu trach ra cac chı th i nao, va bao Nh s o Phao-lo, tai  sao chung ta co the tin chac
ˆ ` ˆ ` ` ´ ˆ ˆ ˜  ´
nhieu ngi len b an toan? rang Ðc Gie-ho-va se ban thng neu chung ta
`  ` ˆ ` `  ` ˜ `   ` ˆ
5. Ðao ma ho tap vao ten gı, va ieu gı xay ra cho gi trung thanh cho en cuoi cung? (Mat 24:13; He
ˆ `  
Phao-lo khi thi tiet tot hn? 6:10)
ˆ ˆ
Cau hoi them: ˆ 
ˆ Chuyen so 114
1. Ð oc Cong-v u 27:1-44.
  ` ` ˆ  ˆ    ´
Khi oc  ve chuyen hanh trınh cua Phao-lo en Ro- Moi
 ieu xau cham dt
` ˆ ´ ´ ´
ma, long tin cay  cua chung ta ni s ghi chep chınh
´ ´   ` ´ ´  ˜
xac cua Kinh Thanh c  cung co nh the nao? 1. Tai  sao Kinh Thanh noi ve nhng con nga  
ˆ ˆ `
(Cong 27:16-19, 27-32; Lu 1:3; 2 Ti 3:16, 17) tren tri?
ˆ ˆ  ´ ´ ` ´ ´ ˆ 
2. Ð oc Cong-v u 28:1-14. 2. Cuoc  chien cua Ðc Chua Tri vi ke ac tren at
 ˜ `  ˆ ´ ˆ ` ` ` ˆ ˆ  ` ` `
Neu nhng ngi ngoai  ao  song tren ao Man-t co ten la gı, va muc  tieu cua cuoc  chien nay la gı?
˜ ´   ´ ˆ ` ˜ ` ` ˜ `   ˆ
a c  thuc ay oi x vi Phao-lo va nhng ngi 3. Theo hınh ve, ai la ang dan au trong cuoc 
`
` ´ ˆ ´ ˆ `  ´ ´  ` ˆ ˜ `
cung am tau vi ong “cach nhan-t hiem co”, tın chien, tai  sao ngai oi  mao cua vua, va thanh gm
  ˆ ´   ˆ  ` `  `
o Ðang Christ nen c  thuc ay bieu lo ieu gı cua ngai cho thay gı?
` ˘ ˆ ´ ` ˆ ˆ ˆ  ` ´
va ac  biet  bang cach nao? (Cong 28:1, 2; He 13: 4. Xem lai  Chuyen  so 10, 15 va 33, tai  sao chung ta
1, 2; 1 Phi 4:9) ˆ ˆ ˆ ´ ´ ` ˜
khong nen ngac  nhien khi Ðc Chua Tri se huy
ˆ ´
ˆ  diet  ke ac?
Chuyen so 113 ˜ ˆ  ` ´
5. Hay xem lai  Chuyen  so 36 va 76 cho chung ta
ˆ ˆ  ´ ´ ` ˜ ˆ ´  `
Phao-lo  Ro-ma thay Ðc Chua Tri se huy diet  ke ac nh the nao
` ˆ ` `
cho du ho t nhan  th phng  Ngai?
ˆ ˆ `
1. Phao-lo rao giang cho ai trong khi ong  tu tai
ˆ
 ˆ ˆ
Ro-ma? Cau hoi them:
` ˜ `  ˘  ` `  
2. Theo hınh ve, ngi en tham ngoi  ban la ai, 1. Ð oc Khai-huyen 19:11-16.
` ` ` ´ ˆ ˜ ˆ ´ ´  ˜
va ang lam gı giup Phao-lo? (a) Nhng cau Kinh Thanh cho chung ta thay ro
´ ˆ ´ ` `  ` ´  ` ´ ˆ `  ˜
3. Ep-ba-pho-ıch la ai va khi tr ve thanh Phi-lıp, nh the nao rang Chua Gie-su Christ ˆ la ang ci
ˆ  `
ong cam theo gı? nga  ´ bach?  (Khai 1:5; 3:14; 19:11; E-sai 11:4)
ˆ  ˆ ` ˆ ´ ˆ ´  
4. Tai  sao Phao-lo viet th cho ban  than la Phi-le- (b) Ao cua Chua Gie-su nhung trong huyet khang
ˆ 
` ´ 
mon?  inh rang chien thang cua ngai mang tınh chat
ˆ ` ` ` ´   `  `
5. Khi c  tha ra, Phao-lo lam gı, va sau o ieu quyet  inh ˆ va tron  ven  nh the nao? (Khai 14:18-
` ˆ 20; 19:13; E-sai 63:1-6)
gı xay ra cho ong?
´ ˆ ˆ `   ´ ´ ´ ˆ ˜
6. Ðc Gie-ho-va dung ai e viet cac sach sau (c) Ðao  binh theo sau Chua Gie-su ci nga  bach
` ´ ` ´  ´  ´   ˜
cung cua Kinh Thanh, va sach Khai-huyen noi ve co the gom nhng ai? (Khai 12:7; 19:14; Mat 25:
 `
ieu gı? 31, 32)
ˆ  `
2. Lam the nao chung ta hoc
 ` ´ 
biet ve Gie-ho-va
 ˆ ˆ
Chuyen so 115 ´ ´ ` ` ´ ˆ  ´ ´ ` ´
ˆ ` ´ ˆ  Ðc Chua Tri va Chua Gie-su, nh be gai va cac
Mot
 ia
 ang mi tren at ban

 cua be trong hınh ve?
´ ` ˜
´  ´ ˜ ´ `  ` ˜ `   ´ `
1. Kinh Thanh cho biet chung ta se co i song 3. Trong hınh ve, em con thay cuon sach nao
 ` ` ´ ` ´ ˆ ` ˆ
nh the nao trong Ð ia Ðang? khac, va tai  sao chung ta nen thng xuyen oc 
´ ´ ` ˜  ´ 
2. Kinh Thanh ha gı cho nhng ai song trong sach ay?
`   ` ` ` ˆ   ´
Ð ia Ðang? 4. Ðe c song i i, ngoai viec   hoc  bi et ve Ðc
` ´ ˆ ˜ `  ` ˆ ˆ  ` ´ ˆ `  ` ˜
3. Khi nao Chua Gie-su se lam cho s thay oi ky Gie-ho-va va Chua Gie-su, con can ieu gı na?
ˆ  ´ ` ˆ 
dieu  ay xay ra? 5. Chung ta hoc  c  gı qua Chuyen  so 69?
` ˆ  ´ ˆ ˜ ` `   ˆ ˆ
4. Khi con  tren at, Chua Gie-su a lam gı e 6. Gng tot cua em nho Sa-mu-en trong Chuyen 
´ ` ˜ ` ˆ ` ´   `
chng to ngai se hanh ong  khi lam Vua Nc so 55 cho thay gı?
` `  ` ´ ´ 
Tri? 7. Lam the nao chung ta co the noi theo gng cua
` ` ´ ˆ ` ˜ ` ` ´ ˆ `  ` 
5. T tri, Chua Gie-su va nhng ngi cung cai Chua Gie-su Christ, va neu lam the, trong tng
´ `

˜ `  ` ´ ˜ `
tr i vi ngai chac chan se lam ieu gı khi ho cai lai chung ta se c  gı?
´ 
tr i trai at? ˆ ˆ
ˆ ˆ Cau hoi them:
Cau hoi them: ˘
  1. Ð oc Giang 17:3.
1. Ð oc Khai-huyen 5:9, 10. ´   ` ˆ
´ ´ 
˜ ` Kinh Thanh cho thay nh the nao rang viec  ˆ hoc 
Tai  sao ch´ ung ta co the tin chac rang nhng ngi   ˆ ˆ ´ ´ ` ` ´
 ˆ ` ˘ ˜ biet ve Gie-ho-va Ðc Chua Tri va Chua Gie-su
cai tr i trai at trong Trieu Ðai  Mot Ngan Nam se `  ` ˆ ` ˜
` ˜ `    ` Christ oi hoi nhieu hn la chı thuoc  long nhng
la nhng ˆ vua va thay te le ong cam va thng ˆ ˘
´ ˆ s kien?  (Mat 7:21; Gia 2:18-20; 1 Giang 2:17)
xot? (E-phe 4:20-24; 1 Phi 1:7; 3:8; 5:6-10) ˆ
  2. Ð oc Thi-thien 145:1-21.
2. Ð oc Khai-huyen 14:1-3. ˆ  ˜ ´  ´
ˆ ` ˆ ˆ ´ (a) Mot  s´ o trong nhng ly do e chung ta ngi 
Viec  danh Cha va danh Chien Con ghi tren tran ˆ ˆ ` `
` ´ ˜ ` ˆ khen Ðc Gie-ho-va la gı? (Thi 145:8-11; Khai
cua 144.000 ngi co nghıa gı? (1 Co 3:23; 2 Ti
4:11)
2:19; Khai 3:12)
´ ˆ ˆ ` ` ˆ `
ˆ  (b) Ðc Gie-ho-va “lam lanh cho muon ngi” nh
Chuyen  ` `  ` ˆ ´ ´ ˆ
 so 116 the nao, va ieu nay nen thu hut chung ta luon
` ´ ´
  `  `
en gan Ngai hn nh the nao? (Thi 145:9; Mat
Lam sao
 chung
` ta
` co the 5:43-45)
song i i?  ´
(c) Neu Ðc Gie-ho-va la Ðang chung ta yeu men,
ˆ ˆ `  ´ ˆ 
´    `    ´ ˜ ˆ ´ `  `
1. Chung ta can phai biet ieu gı neu muon song chung ta se c  thoi thuc lam ieu gı? (Thi
` `
i i? 119:171, 172, 175; 145:11, 12, 21)

 ´ ˆ ` ˆ ˆ
Ban
 muon co them tai lieu
 khong?
ˆ ˆ ´ ˆ ´ ˆ ˆ
Xin lien he vi Nhan Chng Gie-ho-va tai
 www.jw.org/vi.

You might also like