0% found this document useful (0 votes)
276 views140 pages

Sinhala Lit G-10-11

Uploaded by

Tharumal
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
0% found this document useful (0 votes)
276 views140 pages

Sinhala Lit G-10-11

Uploaded by

Tharumal
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
You are on page 1/ 140

isxy, idys;H ix.

%yh

10 - 11 fYa%‚

wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=j


m<uqjk uqøKh 2014
fojk uqøKh 2015
f;jk uqøKh 2016
isõjk uqøKh 2017
miajk uqøKh 2018
yhjk uqøKh 2019
y;ajk uqøKh 2020

ish¨ ysñlï weúßKs

ISBN 978-955-25-0381-8

wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=j úiska


mdk¿j" mdÿlal msysá rcfha uqøK kS;s.; ixia:dfõ
uqøKh lrjd m%ldYhg m;a lrk ,È'
Published by: Educational Publications Department
Printed by: State Printing Corporation, Panaluwa, Padukka.

ii
Y%S ,xld cd;sl .Sh

Y%S ,xld ud;d
wm YS% ,xld" kfuda kfuda kfuda kfuda ud;d
iqkaor isßnßkS" iq/¢ w;sfidanudk ,xld
OdkH Okh fkl u,a m,;=re msß ch N+ñh ruHd
wmyg iem isß fi; iokd Ôjkfha ud;d
ms<s.kq uek wm Nla;s mQcd
kfuda kfuda ud;d
wm YS% ,xld" kfuda kfuda kfuda kfuda ud;d
Tn fõ wm úoHd
Tn u h wm i;Hd
Tn fõ wm Yla;s
wm yo ;=< Nla;s
Tn wm wdf,dafla
wmf.a wkqm%dfKa
Tn wm Ôjk fõ
wm uqla;sh Tn fõ
kj Ôjk foñfka ks;sk wm mqnqÿ lrka ud;d
{dk ù¾h jvjñk /f.k hkq uek ch N+ñ lrd
tl ujlf. ore le, neúkd
huq huq ù fkdmud
fm%au jvd ieu fNao ÿ/r od kfuda kfuda ud;d
wm YS% ,xld" kfuda kfuda kfuda kfuda ud;d

iii
iv
v
kshdukh yd wëlaIKh
ví,sõ' tï' chka; úl%ukdhl
wOHdmk m%ldYk flduidßia ckrd,a"
wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=j

fufyhùu ví,sõ' ta' ks¾u,d mshiS,s


wOHdmk m%ldYk flduidßia ^ixj¾Ok&
wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=j

iïnkaëlrKh
m%.S;sld chfialr
ksfhdacH flduidßiaa
wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=j

ixialdrl uKav,h
chka; wurisxy uydpd¾h
reyqKq úYajúoHd,h
mS' tA' ã' rejks isiscd iyldr lÓldpd¾h
cd;sl wOHdmk wdh;kh
Y%shdks wfíúl%u ksfhdacH wOHlaI
NdId yd udkj Ydia;% wxYh
wOHdmk wud;HdxYh
tÉ'Ô' iqis,a isßfiak fcHaIaG lÓldpd¾h
wOHdmk úoHd mSGh" ydmsá.u
m%.S;sld chfialr ksfhdacH flduidßia
wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=j
NdId ixialrKh
mQcH w.,lv isßiquk ysñ uydpd¾h
fld<U úYajúoHd,h

vi
f,aLl uKav,h
mqIamd l¿wdrÉÑ .=re WmfoaYsld
l,dm wOHdmk ld¾hd,h" r;akmqr
tï' tA' tA' mS' u,a,jwdrÉÑ .=re WmfoaYl
fldÜGdi wOHdmk ld¾hd,h" ksljeráh
fla' ù' ã' iS' tka' wfíisxy .=re fiajh
.sß$ oUfo‚h uyd úoHd,h" oUfo‚h

fidaÿm;a lshùu
ch;a mshoiqka

msgljr ks¾udKh
fÊ' tÉ' ufkdaßld m%shx.kS wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=j

mß.Kl wlaIr ixfhdackh


tia' ù' Ô' trx.d È,arelaIs wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=j

fÊ' tÉ' ufkdaßld m%shx.kS wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=j

fk,ald m%idÈkS wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=j

vii
viii
mgqk

msgq wxl

1 i;r lka uka;%Kh 1


2 .=;a;s, fjK ko 19
3 ydkd ySh mdkd w`vyefrka oefka 39
4 neoafoa.u 43
5 uqks isßmd isôñkafka 55
6 .x.dfõ ix.S;h 59
7 f,k w;yer hEu 62

8 w`.=,au,a oukh 70
9 W.a.fiak kï isgqmq;ayqf.a jia;=j 79
10 lEr.,h jecfUhs fï f,iska isg''' 84
11 u. úis;=re 89
12 l=ryka bisuqj l¿jr n,d,d 97
13 wmg jeisls<shla 99
14 Èhuka;s ud,h 110
15 oEf;a lr.eg isU ikikakg''' 122
16 jiaidkh 125
Wm.%ka:h
² isxy, idys;H b;sydih ieflúka 128

ix
ixialdrl igyk
2015 j¾Ifha isg l%shd;aul ùug kshñ; kj úIh ks¾foaYhg wkql+, j iïmdokh
lr we;s fuu 10-11 fY%a‚ isxy, idys;H ix.%yh fm<fmd;" w;S;fha isg j¾;udkh
olajd úúO f,aLlhka úiska iïmdokh flreKq ks¾udKd;aul idys;H lD;sj,ska
Wmqgd .ekqKq WoaOD; we;=<;a idys;Huh WoaOD; iuqÉphlska iukaú; h' cd;sl
wOHdmk wdh;kh úiska ks¾ÈIag tu idys;Huh WoaOD;j,g wÞ< ixlaIsma;
úia;rhla fyda ks¾udKfha l¾;D ms<sn| ye¢kaùula o fuu fmdf;a wka;¾.; fõ'
fuys mdvï wkqms<sfj< cd;sl wOHdmk wdh;kh úiska iïmdÈ; mdvï wkql%uhg
wkql+, j ilia lr we;'

fuu fm<fmdf;a we;=<;a idys;Huh WoaOD; bf.kSfï § jeo.;a jk iïNdjH


isxy, idys;Hh ms<sn| ft;sydisl úia;rhla ieflúka fmd; wjidkfha Wm
.%ka:hla f,i Tnf.a wu;r ±kqu i|yd tla lr we;' tmuKla fkdj iïNdjH
isxy, idys;H lD;sj,ska Wmqgd .;a WoaOD;j, we;eï ÿrjfndaO fhÿï i|yd w¾:
meyeÈ,s lsÍï we;=<;a lr ;sîu Tnf.a wOHhk ld¾hhg myiqjla fj;ehs wfmalaId
lf<uq'

Tfí .=rejrhdf.a u. fmkaùu iys; j fuu idys;Huh WoaOD; yÞrd isxy, idys;Hh
ms<sn| ukd wjfndaOhla ,nd .ekSug;a ;j ;j;a isxy, idys;Hh yeoEÍug fhduq
ùug;a Tng yels jkq we;' tfuka u idys;H mßYS,kfhka ,nk Ôú; mß×kh
Tfí u;= Ôú;h id¾:l lr .ekSug o bjy,a fõjd hkak wmf.a m%d¾:khhs'

fuu fmdf;a we;=<;a f,aLkj, uq,a l¾;Djrekag wmf.a m%Kduh msßkuk w;r
fuu fm<fmd; iïmdokfha § úúO wdldrfhka iyfhda.h ±lajQ ish¨ fokd
lD;{;d mQ¾jl j isysm;a lruq

ixialdrl uKav,h

x
1 i;r lka uka;%Kh

^l=reKE., wjêh&
mkaish mkia cd;l fmd; 14 jk ishjfiys l=reKE., rc l< i;r jk
mKaä; mrdl%undyq rc oji ùrisxy m%;srdc kue;s weue;sjrhdf.a wkq.%yfhka
isxy,hg k.d we;s nj lshefõ' fï i|yd uQ,dY%h fldg .;a .%ka:h jkafka md,s
cd;lÜGl:dj hs'
isxy, mkaish mkia cd;l fmd; uq,a lD;sfhys Rcq mßj¾;khla fkd fõ' cd;l
.d:d iaj,amhla olakg ,eîu;a" ffjhHdlrK ^.d:dj, woyia yd jpk úia;r&
fldgi olakg fkd ,eîu;a" w;S; l;dj wLKavj bÈßm;a lsÍu;a isxy, cd;l
l;d fmdf;ys ,laIK fõ' ‘mkaish mkia cd;l l;d fmd;’ f,i ye¢kajQj o
tys ienúka u we;af;a cd;l l;d 547ls'
isxy, cd;l l;djkag kshñ; wdlD;shla olakg we;' tA wkqj"
j¾;udk l;dj"
w;S; l;dj"
ifudaOdkh
hk ,laIK" isxy, cd;l l;dj ;=< olakg ,efnk wx. hs'
cd;l fmd; weiqre lr f.k rÑ; mßjdr .%ka: rdYshla o fõ' cd;l fmd;
isxy,hg ke.=Kq miqj o fjka fjka jYfhka cd;l l;d ,shù we;' Wïu.a.
cd;lh" t¿ Wuxodj" Wïuoka;s cd;lh tn÷ .%ka: lSmhls' uqjfoõodj;" iiodj; yd
lõis¿ñK cd;l l;d weiqfrka rÑ; .S ldjH hs' ldjHfYaLrh" .=;a;s, ldjHh"
i| ls÷re od lj" l=i cd;l ldjHh" oyï fid~ od lj" fjiaika;r cd;lh" uqj
cd;lh" ksñ cd;lh" lõñ‚ fldf~d," lõñ‚ u,a ou wdÈh o cd;l fmd;
weiqfrka ìys jQ ldjH .%ka: hs'
Wïu.a. cd;lh rpkd lsÍfï wruqK ù we;af;a ufy!IO mç;=udf.a nqoaê uysuh
m%ldY lsÍu hs' cd;l l;d w;r §¾>;u l;dj jk fuys ufy!IO m`ä;=ud l=vd
wjêfha isg ish kqjK fufyhjd lghq;= lrk wdldrh;a rcqg fiajh lsÍfï §
i;=re l=uka;%K mrod rdcHh yd cSú; fírd .ekSug WmdhYS,Sj lghq;= lrk
wdldrh;a úia;r flf¾' ta ch.%yKh ,nkafka lsis ÿ cSú; ydkshla isÿ fkd jk
wdldrhg ùu fuys úfYaI;ajhls' Wïu.a. cd;lfha tk i;r lka uka;%Kfha
isg O¾u hqoaOh f;la fldgi fï mdvug we;=<;a fõ'

fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h' 1


i;r lka uka;%Kh
t iufhys W;a;r m[apd, kqjr n%yauo;a; kï rÊcqre flfkla rdcHh flfr;s'
tA rÊcqrejkg flajÜg kï nuqKq flfkla w¾:fhka O¾ufhka wkqYdikd
lrkakdy' W! ;=uQ kqjKe;a;dy" úh;a;dy' tA flajÜgdpdß tla ojila ;=uQ w¨hï
fõf,ys msìo" iqj| f;f,ys kÕk ,o myka wdf,dalfhka .kaOodu mqIamodudj,ïì;
kd kd j¾K úÑ;% ú;dfkdam,laIs; w,xlD; Y%S hyka .¾Nh n,kakdyq uy;a
jQ iïm;a ±l" ‘fï udf.a hii ljqreka ika;l foda fyda’ hs is;kakdyq ‘wfkla
flfkl=ka ika;l fkd fjhs¦ pQ,kS n%yauo;a; kï rÊcqrejka ika;l h' fun÷
iïm;a ÿka rÊcqrejka ish¨ oUÈjg w. rc lf<d;a hym;' t fia jqj fyd;a uu;a
w.% mqfrdays; fjñ’ hs is;d" WoEikla fia u rÊcqrejka iómhg f.dia ? oji
iqjfhka ks¢ ,;a mßÈ úpdrd" “foajhka jykai" fldg-msh hq;= l:dfjla we;”hs
lSy' rÊcqrefjda" “lshj" wdpdÍks” hs lSy' “foajhka jykai" we;=¿ kqjr § ryia
lshkakg fkdms<sjk' uÕ=,a Whkg hïy” hs lSy' rÊcqrefjda “hym; wdpdÍks” hs
lshd nuqKka yd iu. Whkg f.dia" fiakdj msg; isgqjd jg fldg rlj,a ,jd
nuqKka yd iu. we;=¿ Whkg jeo uÕ=,a i,a jfgys yqkay'

.srd mKaä;fhda fï l%shdj ±l" ‘fï tla ldrKhla jqj uekej' wo mKaä;hka
jykafiag lsh hq;= lsisjla wiñ’ hs Whkg jeo" uÕ=,a i,a .i fld< w;r ieÕù yqkay'
rÊcqrefjda nuqKdKkag" “lsh hq;= ryia lshj" wdpdÍks” hs lSy' “foajhka jykai"
kqU jykafiaf.a lk uE;g kud ¨j uekej' fï uka;%Kh i;r lka uka;%Kh kï
jkafka h' tA fyhska kqU jykafiaf.a fo lk yd uf.a fo lk uq;a wfkla lklg
fkdhd hq;= jkafka h' bÈka foajhka jykai" ud lSjd lrk fiala kï ish¨ oUÈjg
kqU jykafia w. rc fldg ,ñ” hs lSy' pQ,kS n%yauo;a; rÊcqrefjda o uy;a jQ
rdcH f,daNfhka hqla; neúka nuqKkaf.a nia wid i;=gq je" “lshj wdpdÍks" f;dm
lSjdla flfró” hs lSy'

“foajhka jykai" wms fiakdj /ia fldg f.k m<uq fldg l=vd kqjrla jg fldg
.kqïy' uu l=reì,sfhka we;=¿ kqjrg jeo" tA kqjr rÊcqrejkg" ‘foajhks" f;dm yd
wm yd igka fldg ldßfhla ke;s¦ yqfola wm k;= jj' f;dmf.a rdcHh f;dmg u
jkafka h¦ igka fldf<da kï wmf.a fiakd jdyk uy;a fyhska tAldka;fhka u
mrÿj’ hs lshñ' bÈka ud lS f,i fkdfldf<da kï" igka fldg w,a,d f.k urd
mshd Wkaf.a fiakdj;a yer f.k wfkla kqjrlg hïy' tA kqjr;a tfia u hg;a
fldg f.k" bka wfkla kqjfrle hs fï ieáfha u ish¨ oUÈj rdcHh f.k ‘ch
mdkh wkqNj lrïy’ hs lshd tla ishhla rcorejka wmf.a kqjrg f.kZjq;a Whke §
rd uKav,hla idod Wka yeu fokd ‘rd fndkakg he’ hs rd ueç,af,a ys÷jd,d úI
fhdod lrk ,oaod jQ rd wkqNj lrjd Wka yeu fokd u Ôú; úkdYhg muqKqjd
.Õ Èhg oud tla ishhla rdcOdksfhys rdcHh w;a m;a fldg .kqïy' t fia l,ays
kqU jykafia ish¨ oUÈjg w. rc jk fiale” hs lSy' rÊcqrefjda “hym; wdpdÍks"
f;dm lS f,i u flfró” lSy' “foajhka jykai" fï uka;%Kh i;r lka uka;%Kh
2
kï fjhs¦ wfkla flkl=ka o; fkd yelafla h' tfia fyhska l,a fkdhjd hym;a
kelef;lska jyd kslauqKq uekeje” hs lSy' rÊcqrefjda “hym;e” hs .súiaidy'

.srd fmda;lfhda ta uka;%Kh wid ksujd" Wka fofokd uka;%Kh fldg wka;fhys §"
id,af,l ,d,d md;g ndk flkl=ka fuka flajÜg nuqKd ysie j¾pia ms~la fy<d"
‘lsfula ±’ hs lg o,ajd f.k Wv neÆ ;eke;a;jqkaf.a uqLfha keje; j¾pia ms~la
fy<d" “l%Ska” hk wkqlrKfhka y~ñka fld<’;af;ka Wv ke`.S" “flajÜgh" f;da
;udf.a uka;%Kh i;r lka uka;%K he hs is;hs o@ oeka u ilka je .sfha h'
keje; wg lklg f.dia" miq j fkdfhla ish lklg hkafka he” hs lSy' .srjd
“fld," .kqj” hs lshoa§ u mjkg n÷ jQ fõ.fhka mshdir fldg ñhq¨ kqjrg f.dia
ufy!IO mKaä;hka jykafiaf.a m%didohg jkay'

tA .srd mKaä;hkaf.a fu n÷ jf;la we;af;a h' bÈka lsis f;fklska f.kd yiakla
mKaä;hka jykafiag muKla lsh hq;= ù kï Wka jykafiaf.a oirejg niakdy¦
bÈka wurd foaùkq;a weiqj ukd ù kï welfhys f.dia ys¢kdy¦ bÈka fndfyda fokd
weiqj ukd ù kï ìug niakdy' tojia .srd mKaä;fhda mKaä;hka jykafiaf.a
oirefjys nei Wkay' tA i,l=fKka" ‘ryie ì‚h hq;= he’ hs wurd foaùka yd
fndfyda fok bj;aj .shy' mKaä;hka jykafia iqj fmda;lhka yer f.k u;=
ud,a ;,hg ke`.S" ‘in|" f;dm úiska l=ula olakd ,o o¦ l=ula wik ,o ±’ hs úpd<
fial' blaì;s .srd mKaä;fhda fndaêi;a;ajhka jykafiag" “uu" foajfhks" ish¨
oUÈj wfkla rÊcqre flkl=ka iómfhka lsis Nhla fkd Èáñ' W;a;r mxpd, kqjr
pQ,kS n%yauo;a; rÊcqrejkaf.a flajÜg kï mqfrdays;hdfKda rÊcqrejka Whkg
f.k f.dia" i;r lka uka;%Khla l<y' uu uÕ=,a i,a .ie w;a;la we;=f<a ieÕeù
ys|" uka;%Kh wid ksujd f.k flajÜg nuqKd lge j¾pia ms~la fy<d mshd
wdó” hs lshd ish¨ ;uka ÿgq foh;a weiQ foh;a mKaä;hkg ±kajQy' Wka jykafia
úiska —rÊcqrefjda .súiafida ±” hs úpd< l,ays" “.súiakd ,o he" foajfhks” hs lSy'
mKaä;hka jykafia .srd fmda;lhkg l< ukd i;aldr fldg fyj;a ófhka yekQ
ú,| ljd" ó meka fmdjd" fí;a f;,ska mshd iÕ< ue~" fudf<dla we;sß,s w;=rk
,o rka ueÈßfhys i;mamd" “flajÜghd ud ufy!IO mKaä; nj fkd oks;Ss” hs
is;ñ' “±ka Tyq l< uka;%Kh uqÿka meñK fkd foñ” hs is;d" we;=¿ kqjr yqka
È<s÷ka msg;a lrjd msá kqjr ,ejQ fial' msá ráka okjqj,ska i;r jdi, kshï .ï
i;ßka jia;%dNrK OkOdkHd§ka iuDoaO jQ biqreu;=ka f.kajd we;=¿ kqjr jeiajQ
fial¦ fndfyda OkOdkH /ia lrjQ fial'

pQ,kS n%yauo;a; rÊcqrefjda o flajÜghkaf.a nia f.k" yia;HYajdÈ fikÕ msßjrd


f.dia tla l=vd kqjrla jg,d .;ay' flajÜg nuqKq ;ud hg lS ieáfha u l=reì,sfhka
we;=¿ kqjrg jeo ldrKdldrK tA rÊcqrejkg lshd ;uka jiÕ fldgf.k"
fo fiakdj tla fldgf.k wfkla kqjfrl rÊcqrejkehs fu fia pQ,kS n%yauo;a;
rÊcqrefjda flajÜgdpdÍkaf.a wjjdofhys isg tA fõfoay rÊcqrejka ;nd fiiq ish¨
oUÈj rc orejka ;uka k;= l<y' fndaêi;a;ajhka jykafia úiska tA tA rÊcqrejka
iómfhys isgqjk ,o mqreIfhda o" “n%yauo;a; rÊcqrejka úiska wo jlg fuf;la
3
kqjr .kakd ,o" mKaä;hka jykai" fkdmud jk fialaj” hs lshd ksrka;rfhka
yiqka tjkakdy' Wka jykafia o tA fhdaOhkg" “uu fuys mudjla ke;af;ñ' f;ms
Wlg,S fkd je fkdmud je jij” hs lshd hjk fial'

n%yauo;a; rÊcqrefjda i;a yjqreÿ i;a uia i;a ojfilska fõfoay rÊcqrejkaf.a rdcHh
;nd fiiq oUÈj rdcHhka f.k flajÜg nuqKkg" “wdpdÍks" ñhq¨ kqjr fõfoay
rÊcqrejkaf.a rdcHh .kqïy” hs lSy' “foajhka jykai" ufy!IO mKaä;hka jik
kqjr rdcHh .kakg fkdfmdfydi;=ïy' tA mKaä;fhda jkdys fu n÷ kqjKe;a;dy'
b;d u Wmdhjka;hy” hs" fu fia tA flajÜg nuqKq wdpdß úia;r fldg" i|
u~f,ys w|kd flkl=ka fuka uy fndai;dKka jykafiaf.a .=K rÊcqrejkg lSy'
tA wdpdß ;=uQ;a Wmdhj;ayq u h' tfia fyhska “ñhq¨ kqjr rdcHh kï b;d iaj,am h'
ish¨ oUÈj rdcHh wmg iEfyhs' tla rdcHhlska wmg ldßh lsï ±@” hs Wmdfhka
rÊcqrejka .súiaiQy' fiiq rc orefjda “wms ñhq¨ kqjr rdcHh f.k u ck mdkh
fndïy” hs lshkakd" flajÜg wdpdß Wkqka ldrK lshd j<ld" “fõfoay rdcHh f.k
l=ula lrfuda o@ tA rÊcqrefjda;a wm k;=fjda u h' kj;=j” hs tla ishhla rc orejka
Wmdfhka .súiaiQy' tA rÊcqrefjda flajÜg kï nuqKkaf.a nia wid ñhq¨ kqjrg hk
.uka keje;a;dy' fndai;dKka jykafiag Tn jykafiaf.a pr mqreIfhda" “n%yauo;a;
rÊcqrefjda tla ishhla rc orejka msßjrd ñhq¨ kqjrg kslauqKdyq kej; ;ukaf.a
kqjrg u ke`.S .shy” hs yiqka tjQy' fndaêi;a;ajhka jykafia o tA mqreIhkg
“fu ;eka mgka fldg rÊcqrejka lrk l%shdjka ±k tjkafka he” hs lshd kej;
yiqka hejQ fial' n%yauo;a; rÊcqrefjda o flajÜghka yd iu. “úI ñY% iqrd mdkh
wkqNj lrjd rc orejka ueÍï ixLHd; tA lghq;a; ±ka lrïy” hs uka;%Kh
fldg" “wms ch mdkh fndïy” hs lshd" “uÕ=,a Whk k÷ka Whkla fia irid oyia
.Kka l+vïj, rd mqrd ;índ wfkal m%ldr uijq¿ tA tA ia:dkfhys j<ka mqrd /ia
fldg ;nj”hs wud;Hhkag úOdk l<y' t mj;a mKaä;hka jykafiag wka;iair
mqreIfhda lshd hejQy' Tyq jkdys úI fhdod rÊcqrejka urkq leue;s kshdj fkd
oks;s¦ uy fndai;dKka jykafia jkdys .srd fmda;lhka w;ska weiQ neúka okakd
fial' t fia fyhska Wka jykafiaf.a wka;iairhkag “ch mdkh fndk ojia kshu
fldg lshd tjjq” he hs kej; yiqka hejQ fial' tA fhdaOfhda jod< f,i u ojia
kshu fldg hejQy'

tA wid mKä;hka jykafia ‘ud n÷ mKaä; flkl=ka Ôj;a je yskao § u fuf;la


rc orejka ñh hdu hqla; fkdjkafka h' Wkg ud msgqjy,a jqj uek je’ hs is;d"
;uka jykafia yd tl ojie Wmka fhdaOhka oyi nKjd “in¢ks" pQ,ks n%yauo;a;
rÊcqrefjda Whk iryjd tla ishhla rc orejka msßjrd iqrd mdkh wkqNj lrkq
leue;af;da h' f;ms Tn f.dia rÊcqrejkag wiqka mkjdÆ l, lsis flkl=ka
fkdys¢kd ;=re u pQ,kS n%yauo;a; rÊcqrejka ys¢kg mekejQ wiakg blaì;s mekejQ
ud weÕs wiakla" ‘wmf.a rÊcqrejkag he’ hs f.k" tA rc orejkaf.a fiakdj úiska"
‘f;ms ljqrekaf.a fiakd ±@’ hs lS l, ‘fõfoay rÊcqrejkaf.a fiakd jïy’ h lshj'
‘lsfula o@ wms i;a yjqreÿ i;a uia i;a ojil uq¿,af,ys oUÈj rdcH .kakfuda"
4
tl ojil=;a fõfoay rÊcqre flkl=ka kqÿgqïy' fõfoay rÊcqrefjda kï ljryq o@
hj" Wkg jqjukd ù kï fl<jr wiakla .kqj’ hs f;dm yd iu`. l,y lrkakdy'
f;ms ‘n%yauo;a; rÊcqrejka úkd wmf.a rÊcqrejkag jeä ;rï flfkla ke;e’ hs
l,y jvd f.k" ‘wmf.a rÊcqrejkg wiak muKl=;a fkd,nkakfuda" ±ka f;dm
rd;a msh fkd foïy’ hs ‘uia wjq¿ wdÈh;a lE fkd foïy’ hs jdis fnfKñka
isxy kdo weiQ uqj fmd,a,ka mßoafoka f;dmf.a wNS; Yíofhka u Wka Nh .kajd
huq.=re nd ,d ish¨ rd uia msrE ie<j,a ì| ;+ ;+ fldg mshd jyd rd uia wjq¿
úiqrejd fkd lE yels mßoafoka fldg Èùfuka f.dia fiakd uOHhg jeo" Yl%
mqrhg jka wiqr Nghka mßoafoka uy;a wr., fldg" ‘wms ñhq¨ kqjr ufy!IO
mKaä;hkaf.a fhdaOhïy' ms<sjka ù kï wm w,a,d .kqj’ hs f;dm .sh nj yÕjd
tj” hs lshd fhdaOhka oyi hejQ fial'

tA fhdaOfhda;a fndaêi;a;ajhka jykafia jod< nia uqÿkska ms<sf.k je| iuq f.k
ÿkq" uq.=re" wvhá" m;afldfyd,a" mdrdj<¨ he hk m[apdhqO ikakoaO je W;=re
mi,a okjqje kqjrg f.dia k÷ka Whk fuka iryk ,o Whkg jeo" kÕk ,o o<
mq~q fiai;a we;s tla ishhla rdcdik wdÈ jQ ms<sfh, fldg ;nk ,o Y%S úN+;Ska ±l"
uy fndai;dKka jykafia úiska jÞrk ,o l%ufhka u ish,a, fldg fiakd uOHhg
jeo fndfyda fok lafIdaN fldg ;ukaf.a ñhq¨ kqjrg m,d .shy'

ñhq¨ kqjr jg,Eu

pQ,kS rc o ‘tla ishhla rc orejka urk ms‚i YDx.s ,d bÈ lrk ,o fun÷ iqrd mdkh
ufy!IO mKaä;hka úiska ndOd flf<a he’ hs lsmsfha h' tla ishhla rc orefjda o"
‘wmg ch mdkh î .; kqÿkay’ hs lsmsfhda h' fiakdj o" ‘wms fkdñ,fha fndk iqrd
mdkh fkd,oaoïy’ hs lsmshy' n%yauo;a; rÊcqrefjda o tla ishhla rc orejka nKjd"
“tj" mskaj;aks" ñhq¨ kqjr f.dia fõfoay rÊcqrejkaf.a bi ;,ameka m,la u~kd
fia lvqfjka lmd mshd fo mhska ue~ f.k ys| ch mdkh fndïy' fiakdj .ukg
ieriS f.k tk mßoafoka úOdkh lrj” hs lshd kej; ryis.; je flajÜghkg o
t mj;a lshd" “wmf.a fun÷ uka;%Khg ndOd l<d jQ miñ;=rd .kqïy¦ tla ishhla rc
orejka yd wgf<dia wlafI!ys‚hla muK fiakdj yd msßjrd tA ñhq¨ kqjrg hïy'
wm yd leá j tj" wdpdÍks” hs lS y' nuqKdfKda ;uka kqjKe;s fyhska ‘ufy!IO
mKaä;hka oE .kakg fkdms<sjk' .sfhd;a wmg uy;a ,Êcd jkakS h' ldrK
lshd rÊcqrejka kj;ñ’ hs is;d" rÊcqrejkag “foajfhks" fï fõfoay rcyqf.a
n,fhla fkd fjhs" ufy!IO mKaä;hkaf.a úOdk he' W! ;=uQ uydkqNdj we;a;dy'
tA ufy!IO mKaä;hka úiska rlakd ,o ñÓ,d kï rdcOdksh isxyhl= úiska rlakd
,o rka .,a .=ydjla mßoafoka fjk lsis flkl=ka úiska .kakg fkdyelalS h'
.sfhd;a yqfola wmg u ,Êcd jkakS h' Tn .uk fkdleue;af;ñ” hs fufia lSy'
rÊcqrefjda jkdys rdc udkfhka o biqre uofhka o u;a je oKavlska myrk ,o
i¾m rdchl= fia fldamfhka È,syS" “tA ufy!IOhd l=ula flf¾ oe@” hs lshd"
tfia u wNsudkmqriair jQ tla ishhla rcorejka msßjrd fõrïn jd;fhka
5
ye<,S .sh uyd id.rh fia fldam kue;s jd;fhka ye<,S .sh wgf<dia
wlafI!ys‚hla fiakdfjka hqla; je kslauqKdy' flajÜgfhda o ;ukaf.a
nia rÊcqrejka is;g kxjd .; fkdyS" ‘rÊcqrejkag mgye‚ ùu kï hqla;
fkd fjhs’ is;d" rÊcqrejka yd iu. kslauqKdy'

fndaêi;a;ajhka jykafia úiska n%yauo;a; rÊcqrejkaf.a ch mdkh úèjxikh


lrkakg tjk ,oaod jQ oyila fhdaOfhda ;uka wd lghq;= iïmdokh fldg tla
ojiska u rd;%sh uq¿,af,ys f.dia ñhq¨ kqjrg meñK" ;uka l< lghq;= mKaä;hka
jykafiag ±kajQy' m<uq tA tA rÊcqrejka iómhg hjk ,oaod jQ pr mqreIfhda o
mKaä;hka jykafiag" “pQ,kS n%yauo;a; rÊcqrefjda ‘fõfoay rÊcqrejka .kqïy’ hs
tla ishhla rcqka msßjrd tkakdy' mKaä;hka jykai" mud fkdjk
fialaj” hs yiqka tjQy; “wo wiqj,a f;k ,e.=ï .;a;dy' wo jkdys kqjrg
tkakdy” hs mKaä;hka jykafiag ksrka;rfhka yiqka tjkakdy' tA wid uy
fndai;dKka jykafia jvd,d u l< ukd úOdkfhys fkdmud jQ fial' fõfoay
rÊcqrefjda jkdys “fï kqjr .kakg t;a ,” hs mrïmrd Yíofhka weiQy'

blaì;s n%yauo;a; rÊcqrefjda fmr ikaOHdfjys u .kakd ,oaod jQ ,laI .Kka o~q
jeg myka wdf,dalfhka f.dia ish¨ i;a fhdÿka ñhq¨ kqjr msßjrd .;ay' flfia
jg fldf<da o h;a:- m<uq fldg md fmdf<da w., jgd rka ikakdy ,k ,oaod jQ"
rka ie;a" rka fmdfrdaÿ wdÈ yia;H,xldrfhka iryk ,oaod jQ" fidçka .kakd
,o uq.=re we;s" f,day m%dldr ù kuq;a msáka wek iqkq úiqkq lrkakg iu¾: Yla;s
we;s" folfmd,h yd fldaIh yd hk ;=ka ;ekska jEfykakd jQ tla uofhlska o tu
hf:dala; ia:dk ;=k yd folka isÿre yd foweia isÿre yd he hs hk ima; ia:dkfhka
jEfykakd jQ tla uohlska o ima; ia:dkh yd fokdidmqgh" .=o ud¾.h yd hk oY
ia:dkfhka jEfykakd jQ tla uofhlska ±’ hs fufia .s,sfyk ;=ka uofhlska hqla; jQ"
i¾jdNrKfhka úN+Is; ch wl=iq yd f;daurdÈ wdhqO .;a w;a we;s j msg ys¢kd
we;rejka úiska .ejiS .;a" tA rÊcqrejkaf.a fldam kue;s .skafkka keÕs ÿï l| fia
Wia ù" lka;,ska lka;, .id isgqjk ,oaod jQ we;a j<,af,lska o hqoaOhg ,k ,oaod jQ
ikakdy we;s wYajd,xldrfhka iryk ,o iskaÿ ldïfndac fhdakldÈ W;a;u
foaYfhys Wmkakd jQ kdkdNrK m%;suKaä; je ikakdy ikakoaO je msg ys¢kd
wirejka úiska .ejiS .;a ‘i;=rd yiq fldg .ksñ’ hs To jeähd jQ rÊcqrejkaf.a is;a
kue;s wdldY .x.dfhys ì¢-ì£ Èfjkakd jQ r<m;r fia hqoaOhg msôkd ,o ldy,
Yíofhka i;=gq je mek-mek isákd jQ .%Sjh .id isgqjk ,oaod jQ wia j<,af,lska o
isxy iï" jHd>% iï wdÈ iï w;=rk ,oaod jQ r:d,xldrfhka iryk ,o kÕk ,o
kdkd j¾K èjc mÙla;s we;s" ffikaOjhka fhdok ,o" i¾jd,xldrfhka ie/yS
msge n¢kd ,o ysfhdjqre we;s je kefÕk ,o Okq¾Orhka úiska Wm,laIs; jQ fiakd
kue;s iuqøfhka kex.d jQ uy ;,a uia le, fia ßh ilska ßh il .id isgqjk ,o
r: j<,af,lska o ‘isoaOd¾: l=udrhka iu ;sia mereï mqrd uq¿ fldg f.k fndaê
øeufhl msájy,a ,Èka i;a ;sia fndaêmdlaIsl O¾u ixLHd; fhdaOhka n, fldg
f.k úÿriqka wrd nqÿ jkakg Wka fõf,ys ch .ekau ms<sjka fõ j hs" fkdms<sjka
fyda fõ j hs" ÿr ;nd u wkH;r cd;sfhl wkH;r hqoaOhla fldg ne¨j uekeje’ hs
6
is;d pQ,kS rdc jHdcfhka wd jYj¾;s udrhdf.a isxy uqL" yia;s uqL" wYaj uqL" jHd>%
uqLdÈ jQ fkdfhla Nhxlr uqL ujd wis" Yla;s" f;daur" fNKaäjd," lrjd,dÈ jQ
§ma;su;a kd kd úO wú .ksñka wfkal m%ldr úldr fõYfhka wd oi ìïnrla
udr fiakdj fia Nhxlr jQ fiakdfjys ndyqfjka ndyqj .id isgqjk ,oaod jQ fhdaO
j<,af,lska ± hs fufia i;r j<,af,lska tA i;a fhdÿka ñhq¨ kqjr jg ,jd tA tA
ia:dkfhys n< we‚ isgqjQy'

ukqIHfhda T,ajr y~ fokakdyq" w;afmd<ika fokakdyq" mkkakdyq" ‘jg,d .;=ïy’


hk iudêfhka kgñka" .¾ckd lrñka isg .;ay' wgf<dia wlafI!ys‚hla muK
fiakdfjys kÕk ,o ñ‚ o~q jefgys ,laI .Kka myka wdf,dalfhka o tla
ishhla rc orejka yd yia;HYajdÈ fiakdj yd m,ka wdNrKfhys wdf,dalfhka o
ish¨ i;a fhdÿka ñhq¨ kqjr tA ufy!IO mKaä;hkaf.a m%{d kue;s iQ¾hhd my< j
i;a;ajhkaf.a is; fudaydkaOldr ú.ukfhka fy<s jQ l,la mßoafoka wdf,dal úh'
we;=kaf.a l=[ap kdofhka o wiqkaf.a fyaIdrjfhka o r:fhys pl% kdofhka o
md n< fikf`.ys .¾ckdfjka o ila" iskakïyr" ;ka;sßmg" .egmygq" uyfnr"
mkdfnr" rka ila" ß§ ila wdÈ jQ m[apdx.sl ;+¾h kdofhka o fmdf<dj me<S hk
mßoafoka jQfha h'

fiakldÈ jQ mKaä;jre i;r fok uy;a jQ flda,dy, Yíoh wid l=uk wr.,hla
nj;a fkdokakdyq fõfoay rÊcqrejka iómhg f.dia “foajfhks" uy;a jQ flda,dy,
Yíofhl" wms l=ula nj;a fkd okqïy' ‘l=uk wr.,fhla ±’ hs úuiqj fyd;a
hym;e” hs lSy' t nia wid rÊcqrefjda" ‘h<s n%yauo;a; rÊcqrejka wd jke’ hs iS
ue÷re ljq¿j yrjd msg; n,kakdyq" Wka wd nj ±k Nhska ;%ia; je “b;slska wmf.a
Èú ke;s' n%yauo;a;hd f;fï ±ka ±ka wm yeu urkafka he” hs fiakld§ka yd
iu. l:d lrñka yqkay' uy fndai;dKka jykafia jkdys pQ,kS rÊcqrejka wd nj
±k" isxyhl= fuka lsis Nhla ke;s je kqjr uq¿,af,ys rlj,a ilia fldg ,jd
‘rdcd§yq Nhska È,syS,d ys¢;s' ud Wka wiajid ¨j uekeje’ hs rc f.hs u;= ud,g
keÕS rÊcqrejka je| tl;a mia je isá fial' rÊcqrefjda uy fndai;dKka jykafia
±l ,nk ,o wiajia we;s je" ‘umq;Kqjka ufy!IO mKaä;hka úkd wfkla ud fï
ÿlska uqokakg iu¾: flfkla ke;e’ hs is;d" mKaä;hka jykafia yd iu. l:d
lrkakdyq" “ufy!IO mKaä;fhks" m[apd, foaY jdiS jQ n%yauo;a; rc f;fï tla
ishhla rdcOdksfhys ish¨ wgf<dia wlafI!ys‚hla muK fiakdj yd iu. wdfha h'
m[apd, rdcOdksh ika;l jQ fï fiakd f;dfuda fuf;le hs muK ke;a;S h'
b;d uy;a oajdrÜgd, id,dÈ jQ fkdfhla l¾udka;hg msáka f.k tkakd jQ ±j
m;%" ix.d,shï" fjÜgï ,E,s wdÈ jQ odre iïNdrhka f.k weúÈkd jvq fikÕska
hqla; jqj¦ ish¨ ix.%dufhys olaI jQ we;=ka wiqka wdÈ jQ n< fikÕ we;a;S h' .yk
neúka ;ud w;=rg jkakjqka fkd fmfkk mßoafoka mh ìu .Eúh fkd § Wr msáka
f.k hkakS h¦ yia;s Yío he" wYaj Yío he" r: Yío he" ùKd Yío he uDox. Yío he"
.S; Yío he" ;d, Yío he" ‘úÿj" .kqj" wkqj’ hs fu fia oY úO Yíofhka hqla;
jqj¦ we;=ka wdÈ jQ isjqrÕ fikfÕys mj;akd kdoh uQÿ mr.dkd fia mj;akd fyhska"

7
zuqn tj" Tn hj" hqoaO lrj" mud fkdjj"Z hkdÈ jQ tA tA lghq;af;ys ksfhda. jpk
jd.a fNaofhka okajkakg fkdms<sjka fyhska uDox." uoao,dÈ jQ kd kd m%ldr fNaß
Yíofhka yd ixL ldy, Yíofhka yd yÕjkakd jQ tA tA lghq;= we;a;S h¦ i;a
rejkska úis;=re jQ ikakdyfhka yd iaj¾K cd, yia;s l=ka; úfYaIfhka o rdc
rdc uydud;Hd§ka úiska m<|kd ,oaod jQ lkl" lgl" rikd" kQmqr" ;dvxl" j<h"
;sir mg" wjq,a yr" Wor nkaOk" .eg ksuq,a yr" mia rE mia j<¨" fma/ia" tlajeá"
mduqÿ" mdv.ï" mdi,U" mdocd,d" mdo;%-mdodNrKdÈ jQ YÍrdNrKfhka o fydnkS h'
lkl rc;d§ka úÑ;% jQ rla; kS,dÈ jQ kd kd jia;%fhka iuqÊj,s; r:dÈfhys kÕk
,o kd kd m%ldr Oj,ÉP;% mxla;sfhka .ejeiS .;a;S h' we;a jdyk" wia jdyk
r: jdykfhka hqla; h' yia;s Ys,am he" wYaj Ys,am he" r: Ys,am he" OkqYaYs,am he
wdÈ jQ wgf<dia uyd Ys,amfhys fl< meñ‚hka úiska úfYaIfhka iuDoaO h' fï
fiakd f;dfuda isxy iudk úl%u we;a;S h' Y+r fhdaOhka úiska iqm%;sIaÀ; h'
fï fiakdfjys fmdf<dj yd iudk kqjK we;s ryia uka;%K lrkiq¨ jQ fyj;a
foojila ;ks je ys| is;=j fyd;a uy fmdf<dj fmr<kakg o wyi yd fmdf<dj yd
.eg ,kakg o fmdfydi;a jQ mKaä;jre oi fofkla we;a;dy' tA mKaä;jrekg
jvd wêl jQ m{d we;s rÊcqrejkaf.a uE‚fhda ;,;d foaù mKaä;jreka oi fokdg
tfldf<dia jeks j ys| pQ,kS rÊcqrejkaf.a fiakdjg wkqYdikd lrkakdyq h'

“je<sÿ tA ;,;d foaùkaf.a m%×j flfia o h; fyd;a(- tla ojila ñksfila id,a
ke<shla o n;a uq<la o uiqrka oyila o yerf.k ‘.Õska tf;r fhñ’ hs .Õ ueog
f.dia Èh ie~ fihska tf;r je .; fkdyS" tf;r isá ñksiqkag “mskaj;aks" ud
w;e id,a ke<shla yd n;a uq<la o uiq oyila o we;s' fulS ;=kska ug hula reÑ ù
kï tA foñ¦ f;dm yeu fokd flfrka hï flfkla ud tf;r l< fyd;a kï W!
ud tf;r flfr;aj” hs fufia lS h" blaì;s Yla;s iïmkak mqreIfhla lÉÑh ;r
fldg ye| f.k .Õg nei tA mqreIhd w; w,a,d f.k tf;r fldg" “ug Èh hq;=
foh foj” hs lS h' tA f;fï “id,a ke<sh fyda n;a uq< fyda .kqj” hs lS h' tA wid
Èfhka tf;r l< mqreIhd" “uu udf.a Ôú;h fkdi,ld f;dm tf;r flf<ñ' ug
id,a ke<sfhka yd n;a uq<ska yd m%fhdack ke;s' uiq oyi foj” hs lS h' tA wiñka
“hula ug reÑ ù kï tA fokafkó" lSfhñ' ±ka ug hula reÑ ù kï tA foñ' leue;
fyd;a .kqj” hs lS h'

tA f;fï iómfhys isá tll=g tmj;a lS h' ths;a" “hula ;ukg reÑ ù kï
tA f;dmg foóhs lshd fõ o Wka lSfha@ Wka fokq leue;s fohla yer .kqj” hs
lSfha h' tA mqreIhd Wka lS nie;a fkd isg" “tfia ud .kafka ke;e” hs Tyq
werf.k wêlrK kdhlhkag irem lS h' wêlrKfha we;af;da o fokakdf.a nia
wid" “W! ÿka fohla .kqj” hs t f,i u lsjQ h' tA mqreIhd wêlrK kdhlhkaf.a
hqla;sfhys fkd isg rÊcqrejkag ±kaù h' rÊcqrefjda wêlrK kdhlhka f.g
f.kajd f.k Wka ueofha fokakdf.a nia wid" tf,i u lshd hqla;sh mis¢kd fia
fkdokakdyq" ;udf.a Ôú;fhys wdidjla ke;s je .Õg ng ;eke;a;jq u me/ojQy'
tfõf,ys rÊcqrejkaf.a uE‚fhda ;,;d foaù ;=uQ t ;ekg kqÿre ;efkl yqkakdyq
8
rÊcqrejka hqla;sh kmqre fldg miqka nj ±k" “mq;" fï hqla;sh i,ld mshd lshj˜ hs
lSy' “uE‚hka jykai" ud okafka fumufKla u h' bÈka kqU jykafia wuq;a;la
okakd fiala ù kï mis÷j uekj” hs lSy'

;,;d foaù" “hym;" hqla;sh mis¢ñ” lshd tA Èfhka hkakg isá mqreIhd nKjd"
“fufia tj orej" f;dm w; ;=nQ id,a ke<sh;a n;a uq<;a uiq odi;a ;=k ms<sfj<ska
ìu ;nd,j” hs lshd ms<sfj<ska u ;njd ‘f;da Èfhka hkafkys uQg l=ula lS ±@”hs
úpdrd" ‘fuf,i lSñ’ lS l,ays “tfia ù kï ;g reÑhla yer f.k hj” hs lSy'
tA f;fï uiq ody w;g .;' blaì;s W! u| ;ekla .sh l, ìfidjq W! f.kajd"
“orej" uiq oyi f;dmg wNsm%dh ±@” hs úpdrd" “tfia h" leue;af;ñ” lS l, “orej"
f;dm úiska ñka ug hula reÑ ù kï tA foó” fudayg lshk ,o o" fkdlshk
,o ± hs lshd" “lshk ,o h" foajhka jykaie” hs lS l," “tfia ù kï fï uiq odi
fuda yg foj” hs lSy' tA f;fï y~ñka j,mñka uiq odi ´ yg ÿkafka h' t fõf,ys
rÊcqrefjda o wud;Hfhda o i;=gq je idOqldr ÿkay' t ;eka mgka ;,;d foaùkaf.a
kqjK oUÈj uq¿,af,ys m;< ù h' fï ksid h ud ‘pQ,kS rÊcqrejkaf.a uE‚hka
;,;d foaùka tfldf<diajkq je fiakdjg wkqYdikd flfr;S’ hs lSfha" keje; tA
fiakdfjys m[apd, rdcHfhys wkQk jQ mßjdr iïm;a we;s n%yauo;a;hd úiska yer
.;a rg we;s" urK Nhska ;e;s .;a tla ishhla rc orefjda fï pQ,kS rdchd iu.
fh;s' wgf<dia wlafI!ys‚hla fiakdfjka fï ñÓ,d kï rdcOdksh jg ,d m<uq
we;a mjqfrl" fojeks j wia mjqfrl" ;=kajeks j r: mjqfrl" i;rjeks je fhdaO
mjqfrlehs fufia i;r j<,a,la yd we;a j<,a,g yd wia j<,a,g yd w;=frys tla
ùÓfhl¦ wia j<,a,g yd r: j<,a,g w;=frys yd tla ùÓfhl¦ r: j<,a,g yd n<
j<,a,g yd w;=frys tla ùÓfhl¦ fu fia ;=ka ikaêhlska jg lrk ,o fõfoay
rg jdiSkaf.a ñÓ,d kï rdcOdksh yd;amiska leK Wv kÕk l,la mßoafoka mjqre
mokï ì|" ±ka iqkq úiqkq lrkq ,efnhs' ufy!IO mKaä;fhks" yd;amiska hï n÷
fiakdjla úiska msßjrk ,o o" tA fiakdjg u;af;ys fmfkk fkdfhla ish oyia
.Kka ñ‚ o~q jeg myka lrK fldg f.k ;reje,ska .yk jQ wdldYh jekak'
mKaä;fhks" kqjK kï fu fia jQ ;ekg fõ o@ f;dm yd iu kqjKe;s flfkla
kï ke;s" fu fia jQ uyd fiakdfjka wmg .e,eùula flfia fõ ±@” hs lSy'

fufia rÊcqrejka urK Nhska hqla; je lshkakd jQ nia wid uy fndai;dKka jykafia"
‘fï rÊcqrefjda b;d urK Nhska Nhm;a je .shdy' frda.fhka fmf<k tlla yg
wjia:d ms<shula okakd fjol= ms<sirK jkakd fia o id ÿlska fmf<k tll=g
fNdackh uq;a wfklla ms<sirK fkdjkakd fia o msmdid we;s tll=g meka mqj
fyd;a uq;a tA msmdih fkdikaisf|kakd fia o fï rÊcqrejkg ud uq;a wfkla
ms<sirKla ke;s' rÊcqrejka wiajid,ñ’ hs is;d blaì;s rÊcqrejkg uy fndai;dKka
jykafia ieg fhdÿka r.a.,a ;,d uia;lfhys kdo lrk ,o isxy rdchl= fuka
“fkd nj uekej" foajhka jykai" rdcH iqj wkqNj l< uekej" uu legla f.k
lmqgq /ila m,jk tllayq fuka o ÿkakla w,a,d f.k j÷re uq<la m,jk tllayq
mßoafoka o fï wgf<dia wlafI!ys‚hla muK fiakdj nve nka lv muKlg;a
9
wiajdñl lrjd ks.KaG fiakdjla mßoafoka bia Æ Æ w; ¨yqn|jd mshñ' th ug
Ndr h' ‘igfkle’hs is;la fkd ;nd Nh fkd f.k iqj fia rdcH Y%S wkqNj l<
uekeje” hs lS fial'

fu fia lshd rÊcqrejka wiajid,d ud<s.fhka nei kqjr fnr ,jd yeu fokdg jodrk
fiala “mskaj;aks" f;ms yeu ‘i;=frda jg,d .;af;da fõ ±’ hs fkd is;d" u,a .|
úf,jqka yd wgf<dia j¾.fha lejqï yd rd uia wdÈ fkdfhla wkakmdk imhd
jia;%dNrKfhka ie/yS W;aijhg mgka .kqj¦ iuyr flfkla f;dm f;dmg iqÿiq
mßoafoka fndjq kï uyd mdkh;a fndj¦ fnr .ij¦ .S lshj¦ t¿ ika" T,ajr ika"
wiqre ika foj' ish,a,la ke;s flkl=g udf.ka foñ' ufy!IO mKaä;fhda kï
uu h' lsis Nhla fkd lrj¦ udf.a wkqNdj n,j˜ hs lshd wiajid jod< fial'
tA niska kqjr jdiSyq i;a wjqreoafoa mgka Tnf.a n, ;uka weu b÷rd okakd fyhska
lsis Nhla ke;s je ixld rys; je kegqï wdÈ ish,af,ka u uy;dKka jod<
mßoafoka W;aijhg mgka .;ay'

hqoafOdamdh fh§u
kqjr we;=f<ys .S lshk jhk wr., msg; isá i;=frda wikakdy' i;=rkaf.ka
fndfyda fok l=reì,sfhka we;=¿ kqjrg jokdy' i;=re je wd úfgl uq;a ÿgq
ÿgqjka fkd w,a,kakdy' t fia fyhska i;=rkaf.a i[apdrh fkd isf|kafka h'
kqjrg jka jka ukqIHfhda W;aij fl<kd;a ch mdkh fndkakd;a ck flda,dy,;a
olakdy' n%yauo;a; rÊcqrefjda we;=¿ kqjr flda,dy, wid iómfhys isáhjqkag
lshkakdyq “mskaj;aks" wgf<dia wlafI!ys‚hla muK fï fiakdj f.k’jq;a ;ukaf.a
kqjr jg,d .;a kshdjg lsis Nhla j;a ;e;s .ekaula j;a ke;af;a h' ikaf;daIfhka
hqla; je miajkla m%S;ska mskd .shjqka fia w;afmd<ika fokakdy¦ w~ .ikakdy¦
t¿ika fokakdy¦ .S lshkakdy¦ fnr .ikakdy' fld, l=uk wYap¾hfhla ±@” hs
lSy' t fia lS rc yg prmqreIfhla fndrejla f.d;d f.k lshkafka" “foajhka
jykai" uu lsis lghq;a;la ksid l=reì,sfhka we;=¿ kqjrg jkafkï' ieKfl<s
fl<kd ckhka ±l" ‘mskaj;aks" ish¨ oUÈj rc orejka fiakd iys; je wjq;a
f;dmf.a kqjr jg ,d f.k isáh § f;dm yeu fufia m%udo je jikakg ldrKd lsï
±”hs úpdf<ñ' Tyq ug lshkakdyq" ‘wmf.a rÊcqrejka l=udr l, fufia jQ fodf<la
úh' flfia o h;a( oi oyila fhdÿka oUÈj rcqka uq¿,a, fiakdj msßjrd wjq;a ud
Wka kqjr msßjrd isá l, ieKfl<s fl<só’ hs fod<la Wmk' tA fod< ±ka uq÷ka
meñ‚fha h' tneúka i;a ojila ieKfl<s fl¿j hs kqjr fnr ,jd ;uka jykafia
ud<s.fha u;= uyf,a wud;H uKav,h msßjrd ys| uyd ikaf;daIfhka u;a je
ch mdkh fndk fiala he’ hs lSy' uu t nia wid ‘rcl= fnd<| kshd he’ hs kskaod
flf<ñ’ hs lS h'

n%yauo;a; rÊcqrefjda t nia wid oKafvka .ik ,o wdYS¾úIhlayq fuka fl%daOfhka


È,syS lsmqKdyq “fld," jyd fï kqjr tA tA È.ska w., ue~ yiajd mjqre" fodrgq"
10
wg¨" jdi,a" n,fldgq wdÈh ì|" iqkq úiqkq flfrñka jyd kqjrg jeo" .e,a mqrd
f.k’jq;a flduvq ndkd fia uyd ckhd bia lmd .kqj¦ fõfoay rcyq bi;a jyd
f.fkj” hs lSy' t nia wid n,iïmkak fhdaOfhda fkdfhla wdhqO .;a w;a
we;sj" “kqjr .kqïy” hs mjqre jdi,a iómhg .shdyq" fndaêi;a;ajhka jykafiaf.a
fhdaOhka úiska ouk ,o l,,a je,s wdÈfhka uyd úkdYhg meñK kqjr ì¢kd ;nd
mjqr iómhg;a hd fkdyS" kej; hkakdy' bÈka iuyr flfkla fkdkej;" —mjqr
ì÷ïy” hs jdis lshd idyisl je f.dia w.,e ngjq kï wka;rÜgd,j, isáfhda B"
o~q" uqK" fldfyd,a" f;daur" fNKaäjd,d§ka oud uyd úkdYhg muqKqjkakdy'
fndaêi;a;ajhka jykafiaf.a fhdaOfhda n%yauo;a;hkaf.a fhdaOhkg w;ska uqyq‚ka
Wiq¿ mE fkdfhla m%ldrfhka wdfl%daI mßNj fnfKñka .yg lrkakdy' uÉP
udxi yd lk fndk oE yd rd ú;a Tvï wdÈh mqrd f.k msg; isáhjqkag Èla
fldg mq¿ .kajd kej; ;=uQ u lkakdy¦ fndkakdy' fufia i;=rka lsfmkiq¨
jQ fkdfhla úldr flfrñka mjqßka we;=f<a mokue Wkag fmfkk kshdfjka
ilauka lrkakdy' n%yauo;a; rÊcqrejkaf.a fhdaOfhda Wkg lsisjl=;a fldg .;
fkd yS f.ä neg ld" w; mh ysi k<,e f,a msi miq n,-n,d Èjkakdyq" rÊcqrejka
iómhg f.dia “foajhka jykai" Roaêu;a flkl=ka wdldYfhka f.diska jÿ;a uq;a
ñksiqka úiska fï kqjr jokd ;nd is;kakg;a neß he” hs lSy' tnia wid rÊcqrefjda
fkdi;=gq je lSm ojila r|d kqjr .kakd Wmdhla fkdokakdyq flajÜghd úpd<y;
“wdpdÍks" kqjr .kakd ;nd mjqr <Õg hkakg;a iu¾: tl o i;a;ajfhla ke;s'
l=ula lrfuda ±@” hs lSy' tnia wid nuqKd lshkafka" “jkakd j uy rc" kqjrg
meka kï msg;ska jkafka h' lSm ojila meka kj;d ,kakd meka fkd,Èka la,dka;
jQjdyq fodr wer mshkakdy' túg wms is;a jQ mßoafoka i;=rkag lg hq;= lshïy˜ hs
lS h' —fld," ths;a Wmdhle”hs t;eka mgka meka jeoao fkd fokakdy' tmj;a
fndaêi;a;ajhka jykafiaf.ka rcyq iómfhys isá pr mqreIfhla m;l ,shd B
oKavl ne|" we;=¿ kqjrg úo mS h' fndaêi;a;ajhka jykafia o i;=rka wd ojia
úOdkhla lrk fiala" “hfula BoKavl ne| úo mS m;la ÿgqfha ù kï jyd f.k’jq;a
ug foj” hs jod< fial' t neúka tla mqreIfhla tA m; f.k’jq;a Èk'

iajdñ orejdfKda tA nj ±k ‘fï flajÜg uy,a,d we;=¿ jQ w×k cvfhda ud ;j u


ufy!IO mKaä; nj fkdokakd jkay’ hs is;d" ieg ßhka WK oKavla f.kajd
ißfha folla fldg m<d we;=< msg .eg yrjd Y=oaO fldg kej; tla fldg ;nd
iñka jid n|jd msg ueá .djd ;miaùka ,jd ysud,fhka f.kajQ ueá yd weUq, ìcq
yd f.k fmdl=Kq wie Èfhys ìcqjg frdamKh lrjd ueá msg WK oKav isgqjd
we;=f<a meka mqrjd Æ fial' tl /hska u me<h keÕS WK oKav uq÷kska ßhkla
muK jvd uf,la msmS isáfha h' tA wNsu;d¾:idOl jQ Ñka;d ud‚lHhla n÷ jQ
udf.a iajdñ ore jQ fndaêi;a;ajhka jykafia tA u,a o~q uq,ska Wÿrejd “fï n%yauo;a;
rÊcqrejkg foj” hs ;uka jykafiaf.a mqreIhkag ÿkay' Tyq weUq, oKav j<,af,a ,d
“fld," n%yauo;a;hkaf.a mqreIfhks" ihska fkd ñhe f;, u, lvd ysi me,|
f.k weUq, o~q yqhd f.k nv mqrd ld mshj˜ hs mjqßka msg; oud Æy'

11
ths;a fndaêi;a;ajhka jykafiaf.ka u isá pr mqreIfhla yer f.k
rÊcqrejka iómhg f.dia" “ne¨j uekj" foajhka jykai" fun÷ weUq, u,la yd
fï id È. weUq, oKavla ÿgq úrE oE ke;e” hs lS h' rcyq" “uek n,j” hs lS fyhska"
pr mqreIhd ukkafka ieg ßhka oKav wiQ ßhka fldg uek mS h' rcyq “fï flfia jQ
;ekl we;s ù ±@” hs lS fyhska" bka u tflla rcyq láka ni Wÿrd .;a;d fia
fndrejla f.d;d f.k lshkafka" “uu tla ojila rd álla î mshkq leue;s j
l=reì,sfhka we;=¿ kqjrg jkafkï" kqjr jdiSka Èh fl<skd uy fmdl=Kla Èáñ'
fndfyda ukqIHfhda Tre wÕ=¿ wdÈfhys b|f.k u,a lvd Èh fl< weúÈkdy'
fï jQ l,s tA fmdl=fKa f.dv wi msms u,l ieá h' bÈka .eUqre ;efkl msms uf,la
ù kï ishla ßhkg;a jvd we;af;a fõ ±” hs lS h' tA wid" “wdpdÍks" ‘meka kj;d
fï kqjr .kqïy’ hs fkd is;j' tA f;dmf.a Wmdfhla fkd fjh” lSy'

“t fia l, foajhka jykai" fu úg ud is;+ foh b;d u hym;' kqjrg ù id,a kï


msg;ska u jkafka h' tA ù id,a jeoao fkd foïy' n;ska mSä; jQ ukqIHfhda fodr
yer mshkakdy' túg w,a,d f.k leue;a;la lrïy” hs lS h' tA uka;%Kh;a m<uq
mßoafoka u mf;lska ±k “fï ksjg jQ flajÜghd ud kqjKe;s kshdj fkdokakd
jke” hs lshd" wkqm%dldr he hs lshk ,o mokï uq÷fka l,,a w;=rejd" B msg ù
biajdÆ fial' fndaêi;a;ajhkaf.a wNsm%dh kï isoaO jkafka h' tneúka tl /hska
mE< keÕS i;a fhdÿka ñhq¨ kqjr jgd mjqre uq÷kska b;d ks,a j,d iuQyhla fia
w;skS, je fmfkkakg jk' tA ÿgq rÊcqrefjda" —mjqre uq÷fka b;d ks,a je wr fï
fmfkkafka lsï ±@” hs isáhjqka úpd<y' pr mqreIfhla lshkafka “foajhka jykai"
f.dúhd mq;a ufy!IO mKaä;hd ;ud m%× n,fhka u;= jkakd jQ Nh ±k" ;udf.a
úOdk jefgkakd jQ fï ckmofhys ù álla wehs ;sî ± hs tl fy<d f.kajd f.k
fï id uy;a kqjr yeu fokdf.a fldgq f.j,a mqrjd" b;sß ù mjqr msg yd ùÓfha tA
tA ia:dkfhys yd ,jd mS h' tA ù ;dla uq¿,a, wjqfõ úh<S jeiafia f;ó me< keÕS
f.dhï je .sfha h' uu tla ojila lghq;a;la ms‚i l=reì,sfhka we;=¿ kqjrg
jkafkï mjqr wie ;=nQ úfhka ù álla wer f.k “fld," b;d hym;a ùfhl"
biafkñ" lshd ùÓhg oud mSñ' tA ±l t;ek isá ckfhda ud fjfyikakdyq" “b;d
u nv id ieá h' leue;af;ys ù kï ;s,ska fmdÈhla fldg ne| f.k f.dia meyer
mshd msi f.k nv mqrd ld fkd ñh” hs lSy' “tA ù ud we,aÆ fia b;d kmq/” hs uu
,Êcdjg meñ‚fhñ” hs lS h' tA wid rc flajÜghdg lshkafka “ù kj;d;a fï
kqjr .; fkdyelal' ;df.a ths;a Wmdfhla fkd fjhs' yer mshj” hs lSy'

“foajhka jykai" fkdis;d jod< uekj" wfkla n,j;a udf.a Wmdfhla we;s' kqjr
we;=f<a j,la ke;s fyhska or kï msg;ska f.k uq;a fkdyelafla h' or kj;d ,d kqjr
wer .kqïy” hs lSfha h' tA uka;%Kh;a fmr mßoafoka u ±k jodrd mjqre msáka ù yd
f.dhï yd yrjd msg;g fmfkk kshdfhka or /ia lrjd mS fial' mjqf¾ Wka
ukqIHfhda n%yauo;a; rÊcqrejkaf.a fhdaOhkg iskd isiS fjfyikakdyq “fld,"
or ke;s je msi lE fkdyS ihska mSä; je fkd ys|" ke;s flfkla W¿ leka n;a
wdÈh msi lj¦ fndj” hs lshñka" “f;, wer .kaj” hs uy;a or l|ka weÕg oud
12
,kakdy' iuyre tA jeo f.k ;e<s-;e<S uy;a ÿlag meñfKkakdy' rÊcqrefjda or
rdYsh fmfkkakd ±l “f;, lsfula ±@” hs úpd<y' t;ek o isá pr mqreIhkaf.ka
tflla" “wehs uy rc" fkd okakd fiala o@ f.dúhd mq;a ufy!IOhd u;= jkakd jQ
Nh ±k j,e ofrla ;sî o@ tl fy<d woaod f.k’jq;a kqjr f.hla mKyd mE<
fÞrj,a mqrd ,d b;sß jk or mjqre msg /ia lrjd mS he” hs lS h' tA wid flajÜghdg
“fï kqjr or kj;d,d wer .kakg fkdms<sjk' ;df.a ths;a Wmdfhla fkd fjhs'
wer mshj” hs lSy' b;d weú,s wjkakd jQ ksjg jQ flajÜghd lshkafka" “uyrc" fkd
is;d jod< uekj' udf.a n,j;a wfkla Wmdhla we;e” hs lS h' tA wid “wdpdÍks"
Wmdh kï ;ud lsï o@ fï id uy;a jQ f;dmf.a Wmdfhlska jevl=;a ksudjl=;a ÿgq oE
ke;s' fu kqjr fõfoay rcq w,a,d .kakg fkdms<sjk' tneúka wmf.a kqjrg hïy”
hs lSy'

O¾u hqoaOh
kej; w{dk jQ uy¨ nuqKq lshkafka" “foajhka jykai" ‘n%yauo;a; rÊcqrefjda tla
ishhla rc orejka yd tA id uy;a p;=rx.skS fiakdjka f.kjq;a fõfoay rcq w,a,d
.; fkd yS me/o m,d .shy’ hs wmg uy;a ,Êcd jkakS h' kqjKe;af;da kï
ufy!IO mKaä;fhda u;= fkd fj;s' uu;a uyd kqjKe;af;ñ' tla f,ilska Tyq
mrojd mshïy” hs lS h' “wdpdÍks" t f,i kï ;ud lsï ±@” hs lS y' “O¾u hqoaOh
kï fohla flfrñ” hs lS h' “O¾u hqoaO kï lsï ±@” hs lSy' “uyrc" fofiakdj
igka fkdfldg uekj" rc orejka fofokdf.a mKaä; fofok tl ;eklg toao"
bka tla flfkla jekaojq kï je¢ mlaIfha rc yg mrdch jkafka h' je÷ï ,;a
mlaIfha rc yg ch jkafka h' tA uka;%K ufy!IO mKaä;fhda fkdokakdy'
uu b;d jeäuy,af,ñ' ufy!IO mKaä;fhda nd,fhda h' wdpdr okakd kqjKe;s
mKaä;hka fyhska Tyq ud ÿgq l, iel ke;s je j|kdy' tfõf,ys fõfoay rcq
ieneúka me/oaod kï jkafka h' t fia fldg;a fõfoay rcq mrojd mshd keÕS hïy'
tfia l,e wmg ,Êcd fkdjkakS h' O¾u hqoaO kï fï he” hs lSy' tfia ryia
l:dj;a fmr mßoafoka u ±k jodrd" ‘flajÜghdg ñkq;a uu me/oafoñ kï udf.a
l=uk mKaä; lula ±@” hs is;+ fial' n%yauo;a; rÊcqrefjda;a" “wdpdÍks" tA Wmdh
b;d hym;" fig WoEik O¾u hqoaO jkafka h' bÈka O¾u hqoaOhg fkd wjq kï
ths;a me/oaod kï jkafka he” hs ,shd l=reì,sfhka fõfoay rc yg hejQy'

tA wid fõfoay rÊcqrefjda fndaêi;a;ajhka oE le|jd t mj;a lS y' tA wiñka il,


ckdkkaolr jQ ;sf,da.=re fndaêi;a;ajhka jykafia “hym;" foajhka jykaie” hs
lshd" niakdysr jdi,ska msg; O¾u hqoaO uKav,h ie/yQ fial' tf;l=ÿ jqj;a
tA tA rcqka flfrys isá pr mqreIfhda tla ishhla fok" ‘ljqre oksoao" lsï ±’ hs
fndaêi;ajhka jykafiag wdrlaIdj ms‚i flajÜghd msßjrd isg .;ay'
n%yauo;a;hka yd tla ishhla rcorefjda O¾u hqoaO uKav,hg .shdyq mqr Èhjl
hym;a ojia i| n,kakg tla is;a je tl Èidj n,kakjqka mßoafoka meÿï È.
n,d isáhy' tfia u ksjg jQ flajÜghd;a kef`.kysr Èidj n,-n,d “l,a fhakq"
l,a fhakq˜ hs lsh-lshd isáfha h'
13
;uka md mshqï f,da uq÷ka l< ;sf,da.=re fndaêi;a;ajhka jykafia" t ojia WoEik
fidf<dia l<hla iqj| mekska bia fidaOd kyd ,laIhla w.kd liS i¿jla ye|
i¾jdNrKfhka úN+Is; je" fkdfhla rifhka w.% jQ" wurd foaùka úiska msisk ,o
fNdackh wkqNj fldg" uy;a fmryßka jdi,a fodrlvg f.dia" wd kshdj lshd
hjd “umq;Kqfjda jyd t;aj” hs rÊcqrejka úiska lS l,ays rc f.g jeo" rÊcqrejka
je| tl;amia je isg" “lsfula o mq;" ufy!IO mKaä;fhks@” hs rÊcqrejka lS
l,ays" “O¾u hqoaOhg fhñ” hs jod< fial' “mq; ud úiska l=ula l< ukd ±@” hs
lSy' “foajhka jykai" flajÜghd ue‚fllska j[apd lrkq leue;af;ñ' t neúka
wIagjxl ud‚lH r;akh ,o uekeje” hs jod< fial' “mq;" ths;a ug lshd o
.kafka@ wer .kaj” hs lS l,ays" Yl%hka m<uq;a ;uka jykafiag ÿka ud‚lH
r;akh Y%S yia;fhka f.k" rcyq je| ud<s.fhka ng fial; ;uka jykafia yd tl
oji Wmka fhdaOhka oyi yd isjqrÕ fikÕ yd msßjrd" wkQ oyila rka jgkd ye<s
wiqka fhdok ,o" i¾jd,xldrfhka ieryQ r:hlg mek keÕS" oj,a fï ksujk
fõ,djg jdi, iómhg meñ‚ fial'

flajÜgfhda o ‘ufy!IO mKaä;hka ±ka t;S" ±ka t;S’ uy fndai;dKka jykafia


jvkd fmr uÕ lr Tij-Tijd n,d f.k isàfuka fldla lrla fia Èla jQ lr we;s
jQy; uyd fndaêi;a;ajhkaf.a È.ka;rfhys m;<d jQ f;acia mßoafoka myrkakd jQ
ysre /iska vd jEfykakd jQ YÍr we;s jQy' uy fndai;dKka jykafia o" To jeähd jQ
id.rh mßoafoka fmdf<dj ue~ mshkakd fia ùÓh mqrd f.k hkakd jQ we;a wia
wdÈ jQ mßjdrfhka hqla; je wiïNS; je" jdi,a fodr yrjd" kqjßka kslau" r:fhka
nei" flire i,d úoyd ls,sfmd<kakd jQ isxy rdchl= fia úcDïNkh flfrñka"
O¾u hqoaO uKav,hg u jeä fial' tla ishhla rc orefjda tA uy;dKka jykafia
rEffmYaj¾hh ±l" ‘kqj‚ka ish¨ oUÈj ;ukag fojk" flkl=ka ke;s" isßjâVk
isgdKka mq;Kqfjda ufy!IO mKaä;fhda kï fudyq he’ hs iudëka T,ajr y~ ish
.Kka meje;a;+y' mKaä;hka jykafia o foõf,dj foúhka msßjrd wiqr hqoaOhg
kslauqKq ilafoõ rcyq mßoafoka WmudúIhd;sl%dka; jQ Y%S fi!Nd.Hfhka hqla; je
tA wIagjxl ud‚lHr;akh w;ska f.k" flajÜghka bÈßfhys <xj jeä fial'

flajÜg nuqKd uy fndai;dKka jykafia ±l" Tnf.a f;aciska isá m< isákakg
wfmdfydi;a je fmr .uka fldg" “ufy!IO mKaä;fhks" wms fokakfuda u
mKaä;jreïy' f;dm ksid wjq;a fuf;la l,a fu;ek jik wmg f;ms wuq;= m~qrla
muK j;a fkdtjQ úrE h' l=ula ksid o fufia u idorhla fkdlf<a@” hs lS h'
tfia lS flajÜghkag fndai;dKka jykafia “mKaä;fhks" f;dmg iqÿiq m~qrla
fidhkafkï wo fï ñ‚ rejk ,Èñ' yer .kqj' fu n÷ ñ‚ rejkla fï uq;a
ke;e” hs jod< fial' flajÜgfhda mKaä;hka jykafia w; È,sfhk ñ‚ rejk ±l"
zfï mKaä;fhda ug ñ‚ rejkla f.kd jkakdyZ hs is;d" “tfia ù kï foj” hs w;
Èla l<y' fndai;dKka jykafia o “fy o .kqj” hs w; Èla fldg" w; weÕs,s w.
ue‚l t<dÆ fial' nuqKdfKda nr jQ ñ‚ rejk weÕs,s w.ska r|jd .; kqyqKqjy'
ue‚l fm/<S f.k f.dia fndai;dKka jykafiaf.a mduq, jeà .sfha h'
14
nuqKdfKda;a f,daNfhka ‘ue‚l .ksñ’ hs fndaêi;a;ajhka jykafiaf.a Y%S mdo
uQ,hg keUqre jQy' tA ±l fndai;dKka jykafia nuqKd keUqre jQ ;eke;a;jq lr
Tijd .; fkd§ u tla wf;lska msálr yd tla wf;lska msá uq, yd ;rfha w,a,d
f.k" “keÕS isgqj! wdpdÍks" keÕS isgqj! wdpdÍks" uu nd,fhñ¦ f;dmf.a uqkqnqre
;rug we;af;ñ' ud fkd j÷j” hs lsh-lshd uqLh yd iu. k,< fmr<-fmr<d
fldrieä ìu W,d r;a jo u,la fia f,a yd mia yd jld" “kqjK ke;a;j" f;da
ud w;ska je÷ï .kakg is;hs ±@” hs fndgqj w,a,d f.k oud Æ fial' fu f;fï
bianla muK ;ek jeà f.dia keÕS isg je,s msi-msi m,d .sfha h' ue‚l jkdys
uy fndai;dKka jykafiaf.a ñksiaiq u wer .;ay'

“keÕS isgqj! wdpdßks" ud fkd j÷j” lshd uy fndai;dKka jykafia neK keÕs
y~ ish¨ p;=rx.skS fiakdfhys wr., ue~ f.k isáfha h' “flajÜg nuqKd úiska
ufy!IO mKaä;hka jykafiaf.a md j|kd ,±” hs ish¨ m¾I;a fldla ika § ms<S
ysi isidrd w;afmd<ika § flda,dy, l<y' n%yauo;a; rÊcqrejka yd tla ishhla
rc orejka yd we;=¿ yeu fok u flajÜghd ufy!IO mKaä;hka md msg keuqKd
ÿgqjdyq u h' kej; lshkakdyq" “wmf.a flajÜg wdpdÍka úiska ufy!IO mKaä;fhda
j|kd ,o' t neúka wms me/oaoïy' wmf.a Ôú;h fu úg fkd fokakdy” hs Nhska
;e;s f.k" ;uka-;ukaf.a wiqka msg keÕS W;a;r m[apd, kqjrg uQK ,d kud
.;ay' tA hkakjqka ±l fndaêi;a;ajhka jykafiaf.a msßi tl meyer lshkakdyq"
“fld, n%yauo;a; rcq tla ishhla rcqka yd fiakdj yd werf.k ì£ m,d hkakdy” hs
uy;a fldg y~ .id flda,dy, l<y' tA wid rcorefjda ;dla uq¿,a, jv-jvd
Nhm;a je m,d hkakdyq u h' Tjqfkdjqka fkd n,d uyd fiakdfjda;a ì£ .shy'
fndaêi;a;ajhkaf.a msßi tA ±l;a jv-jvd flda,dy, meje;ajQy' lreKdksOdk jQ
udf.a iajdñorejdfKda ‘ì£ hkakjqka ¨yqn|j’ hs hk nil=;a fkd lshd" ;uka
jykafiaf.a fiakdj msßjrd kqjrg jka fial' n%yauo;a; rÊcqrejka yd tA id uy;a
fiakdj yd fodf<dia .õjla ;eka ì£ m,d .shy'

b;d w,ÊÔ jQ ÿIag jQ flajÜghd wiq keÕSS" láka f,a ou-oud k<f,a f,a msi-msi
Èjkafka h¦ fiakdjg wdikak j wiq msg u ys|" “mskaj;aks" fkd hj¦ uu f.dúhd
mq;= fkdjekafoñ' isgqj" isgqj˜ hs lS h' tfia lSj;a fiakdj fkdr|d u Èjkakdyq
fufia lshkakdy: —fld, múgq ÿIag wO¾ñIaG jQ kslDIAg wkdpdr iajrEm we;s
wj,laIK jQ w{dk nuqKq uy,a," f;da" ‘O¾u hqoaOh flfrñ’ hs lshd f.diska
;g uqkqnqre ;rug;a ke;s b;d nd, ;eke;a;ka je| mS h' fï ukqIH f,dalfhys
Wmka i;a;ajhkaf.ka cv jQ hï tllayq l< ukd hï fkdlghq;a;la we;s kï tA
ish,af,ka ;d úiskq;a fkdl<ukd fohla weoao@ cvh" ue; fkdfodvd f;dhs;a
;df.a mK fkd kid hk wf;l keÕS hd” hs hkd§ka lsh-lshd Tyqf.a nia ;uka
lfkl fkd fy<d ´ yg wdfl%daY mßNj fnfKñka fkdr|d u Èjkakdy'

t nuqKd jy-jyd u Èj f.k f.dia fiakdj ueog mek fufia lshd ,S h: “wehs@ l=ula
lshjq o@ uu f.dúhd mq;= fkd jekafoñ' uu f.dúhd mq;= fkdjekafoñ' fld,"
15
j|kd flfkla k<, oK je,ñá f,a ,d f.k;a j¢oao@ fï je£ï udk f;dm
w;ska wo weiSñ! tA f.dúhd ms;a ud‚lH r;akfhlska ud jxpd fldg mS he” hs
fkdfhla ldrK lshd .súiajd ;ud jiÕ fldg" tfia ñ§ ;=ka fhdÿkla m,d
.sh tA id uy;a fiakdj r|jd kej; f.k’jq;a m<uq mßoafoka ue jg ,d .;'
fndaêi;a;ajhka jykafiaf.a wkqNdjfhka fkd is;+ fyhska uq;a bÈka tA fiakdj
tla tla mia ñgla j;a ±uqfha ù kï w.,a ;=k mqrd f.k wgf<dia ßhka mjqr msg
kej; tmuK f.dv lrkakg;a jvd we;s jkafka h' tA tfia ue hs' ;sf,da.=re
nqÿrcdKka jykafiaf.a Y%S uqLfhka u “fndaêi;a;dkx wêmamdhd kdu bÊ®ka;s-”
“fndai;=kaf.a woyia kï isÿ fõ” hs jod< neúka wNsu;d¾:idOl jQ Ñka;dud‚lHhla
n÷ jQ udf.a fndaêi;a;ajhka jykafiaf.a f;aciska u mia ñgla j;a legla j;a kqjr
Èidjg oukakd ;nd is;skq;a is;+ tl o i;a;ajfhla ke;af;a h' ish,af,da u wjq;a
;uka m<uq Wkakd jQ ia:dkfhys u ys| .;ay'
wre;a meyeÈ,s lsÍu
i;r lka uka;%Kh
wl=iq - fyKavqj
wdfl%daY mßNj - kskaod wmydi
wka;iair - T;a;=ldr$ we;=<; yeisfrk$prmqreI
.kaO odu - iqj`o u,a$je,a
mqIamodudj,ïì; - u,a je,a t,a,k ,o
ú;dfkdm,CIs; - úhklska hqla; jQ
fldg-msh mq;= l:djla - lsj hq;= l:djla
l=reì,sfhka - l=vd ryia fodßka
oirejg - Wrysig
welfhys - Wl=f<ys
iqj fmda;lhka - .srd megjd
mshd iÕ< - mshdm;a hqj<
biqreu;=ka - Okj;=ka
Wlg,S - w,i$ WodiSkj
k;=fjda u h - i;= jQy
huq.=re nd,d - hlv fmd¨j,ska .id
mi,a okjqje kqjrg - mxpd, foaYhg wh;a kqjrg$msáirg
wh;a kqjrg
lafIdaN - le,öug m;a fldg
o< mq~q fiai;a - we;a o;a ñg iys; iqÿ l=v
ñhqre kqjr jg,Eu
YDx.s ,d - úI fhdod
fõrïn jd;fhka - wyfiys fhdÿkla muK tmsg we;ehs
ie,flk jd;fhka
ye<,S .sh - le,ö .sh
rka fmdfrdaÿ - r;arka ieris,s
16
f;daur - l=ka;dhqO
m%;suKaä; - iukaú;
ldy, - fydrKE
èjc mÙla;s - fldäfma<s
ysfhdjqre - yS fldmq
Okq¾Orhka - ÿkqjdhka
Wm,laIs; - w,xldr jQ
kslDIAg - kskaÈ;
úÿriqka - jc%dik
wkH;r - tla;rd
wis - lvq
Yla;s - fy,a,
lrjd, - flá lvq úfYaIhla
fyKaäjd, - wksk wdhqO
ú.ukfhka - ÿreùfuka
iskakïNr - fydrKEj
;ka;sß mg - ùKd úfYaIhla
.egmygq - foKaäu kï fnr
mkd fnr - l< fnr
uQÿ mr.dkd - uqyqÿ f>daId lrkakdla fuka
lkl - lrdnq
lgl - j<¨
rikd - fujq,a ou$ yjäh
kQmqr - mfha n¢k wdNrK
;dvxl - lfka m,¢k wdNrKhls
j<h - uqoao
wjq,a yr - mmqj u; m,¢k wdNrK úfYaIhla
Wor nkaOk - Worh ^nv& jgd n¢k wdNrK
bianla - ßhka tlish y;<syl ÿr
.eg ksuq,a yr - YÍrdNrK
fma/ia - rcqf.a ku flgQ uqoao
tlajeá - tla mglska hq;a ud, úfYaIhla
mdocd,d - mfhys ouk ,o ±,a wdNrK
mdokq - mdofha wdrCIdjg ouk jeiqï
t¿ika - m%S;sfhka k.k y~
T,ajrika - ch f>daId
wiqreika - uymgeÕs,a, yd ue±Õs,a, tlg .eàfuka
Yíohla ksl=;a lsÍu
hqoafOdamdh fh§u
wdYS¾úIhlayq - úI iys; i¾mhl=
17
È.ka;rfhys - iEu Èidfjys
wiïNS;j - tä;rj$fkdìhj
úcDïNkh - jecfUk
ffikaOjhka - wYajhka
Wmud úIhd;sl%dka; - Wmud l< fkdyels
wlafI!ys‚h - wx. iïmQ¾K uyd hqO fiakdj
^we;=ka 21870" wYajhka 65510" r: 21870"
mdn< 109350&
Oj,èP;% - iqÿ fldä
iqm%;sIaÀ; - iaÓrj$ fkd ief,k fia msysá
iuDoaO - iM, jQ
iuqÊj,s; - nn<k

wNHdi

01' ufy!IO mKaä;hkaf.a Wmdh fl!Y,Hh fya;=fjka fõfoay rdcHh wdrCId


jQ wdldrh meyeÈ,s lrkak'

02' ydiHfhka yd Wmydifhka hqla;j flajÜg nuqKdf.a pß;h ks¾udKh lr


we;s wkaou mdvu weiqfrka úuikak'

03' “Wïu.a. cd;l l:dfjys id¾:l;ajhg tla fya;=jla ù we;af;a tys fhdod .;a
NdId Í;shhs” kshñ; fldgi weiqßka idlÉPd lrkak'

04' ufy!IO mKaä;hdf.a;a flajÜg nuqKdf.a;a pß; ;=< we;s iu úIu;d


olajkak'

05' jpk úkdYldÍ f,i Ndú;fhka iudchlg úh yels ydks mdvu weiqfrka
úuikak'

18
2 .=;a;s, fjK ko
^jE;a;Efõ ysñ -- fldaÜfÜ wjêh&

.=;a;s, ldjHh rpkd lrk ,oafoa jE;a;Efõ ysñhka úisks' Wka jykafia jhU
m<df;a i;a fldar<fha my< fodf<dia m;a;=fõ jE;a;Ej kï .fuys Wmkafkls'
mµ 511lska iukaú; .=;a;s, ldjHh .=;a;s, cd;lh weiqfrka ks¾udKh jQjls'
.=;a;s, ldjHh rpkd lrk f,i wdrdOkh lrk ,oafoa isß merl=ïnd rcqg
fiajh l< w.ue;sjrfhl= jQ i,dj; chmd, ue;s÷ka úisks'

.=;a;s, ldjHhg mdol jQ l:d jia;=j ieflúka fufia h' WfoakS mqrhg meñKs
fjf<÷ka w;ska .=;a;s, weÿre;=udf.a lS¾;sh ms<sn|j ±k .;a uQis, kï ;reK
.dkaO¾jhd nrKeig meñKsfha ùKd Ys,amh ye±Íug hs' ;u .=rejrhd ±k
isá ish¨ Ys,amfhys fl< meñKs uQis," rdc iNdfjys fiajhg .sfha .=;a;s,
weÿre;=udf.a Woõfjks' tys § ;ud .=rejrhd yd iudk hehs is;+ uQis, f;fï
iudk fiajhg iudk jegqma b,a,d isáfha h' f.da,hd .=rejrhd ;rï u olaI hehs
rc;=ud fkd ms<s.;a fyhska rcqf.a ksfhda.h mßÈ uQis, ;reKhd ;u .=rejrhd
yd jdohlg iQodkï úh' fï wNsfhda.h ksid .=rejrhdf.a is; fl;rï fõokdjg
m;a ù o h;a tA fya;=fjka ilafoõ rcqf.a m`vqmq,a wiak o yqKq úh' ilafoõ rcq
ueÈy;a ùfuka ;r. ìfï § m%;sjdÈhd wmlS¾;shg m;a lsÍug .=;a;s, .dkaO¾jhdg
yels úh' foõf,dfjka ng iqrÕkkaf.a /Õ=ï n,kakg nrKeia kqjrekag yels
úh' ila foú÷f.a werhqfuka foõf,dj § ùKd jdokhla mj;ajkakg o .=;a;s,
weÿre;=udg isÿ úh' tys § fojÕfkda ;uka foõ f,dj Wm; ,enQ ieá weÿß÷g
fy<s lrñka l=i,dksixi uysuh lshd mEy'

jE;a;Efõ ysñ ;u ldjH ix.%yh ks¾udKh lsÍug fya;= jQ isÿùu ms<sn| m%lg
ckm%jdohla fjhs' jE;a;Efõ yduqÿrefjda f;dg.uqfõ YS% rdyq, ysñhkaf.a
f.da,fhla jQy' ldjHlrKfhys ,d jE;a;Efõ ysñhka i;=j mej;s yelshdj ÿgq
rdyq, ysñ Wkajykafia flfrys ;ud ;=< mej;s wm%idoh m< lrkakg Wmdhla
fh§ h' ;u w;jeishl= wu;d jE;a;Efõ ysñhkag Èkm;d m,d fld< ;=ka mx.=jla
fnok f,ig Wmfoia ÿkafka h' ;udg zm, fkd lshd m,d fnokZ nj jgyd .;a
jE;a;Efõ ysñ fmr<d .ug jeä w;r" ;ud wlD;{hl= fkd jk nj .=re;=udg
weÕùu i|yd .=;a;s, l:dj w;H¾:fhka u WÑ; neúka ta weiqfrka ldjHhla
mn¢kakg Wkajykafia is;+y'

19
ish mska isßka ire
fo;sia ,l=fKka úis;=re
flf,iqka flfrka ÿre
j¢ï uqks W;=uka ;sf,da.=re

hkqfjka ,>q wl=re folla yd .=re wl=rlska hq;= ‘jdhq .Kfhka’ ldjHh wdrïN
lf<a o tys wksIag úmdl ±k ±k u nj ckm%jdofha ths'

1' .=;a;s, weÿre i|


ùKd jhk f,i b|
mfil mkjk ,o
iqÿiq wiafkl f.diska Wka i|

wkajh) ( .=;a;s, weÿre i| b| ùKd jhk f,i mfil mkjk ,o iqÿiq wiafkl
f.diska Wka i|"

w¾:h ( .=;a;s, weÿre;=ud b| f.k ùKd jhkq msKsi mfil mkjk ,o iqÿiq
wiafkl f.diska Wka l,ays"

úia;r ^1& mfil mkjk ,o ( mekùu kï kshu lsÍu hs' ldg;a fmdÿfõ fkdj
fï wij,dg h" hk kshuh we;sj flkl=g iqÿiq mßÈ ms<sfh, lrk ,o
wiqk" mkjk ,o wiqk hs'

2' fkd ±k u ;ud n,


inhg wjq;a fkd mels<
je| ro mo lu,
fofil uQis,hd o Wka l,

wkajh ( myiq h'

w¾:h ( ;udf.a n,h okafka ke;s j uQis, o mels<Sula ke;s j iNdjg wjq;a
rcqf.a md lu, je|" me;a;l Wka l,ays"

úia;r ^1& uQis, mels<Sula ke;sj iNdjg wdfõ ;udf.a n, fkd o;a ksid h' ;u
n,fha muK okafka kï jdofhka ;udg ch .; fkd yels nj jgyd
.kS' tfia jQ l, isf;a ffO¾hhla we;s fkd jk fyhska mels<Sula we;s
fõ'
) wkajh hkq w¾:h .ekSu i|yd mo .<mk ms<sfj< hs'

20
úia;r ^2& ( lu, hkq r;= fk¨ï h' rcqf.a mdo r;a meye nj ie,lSfuka mo lu,
hhs lSy'

3' isÿ fõ ue hs fjfii


uy fndai;=ka woyi
bka iqr mqfrka nei
wjq;a fndai;ayq Èkjk f,i

wkajh ( fjfii uy fndai;=ka woyi isÿ fõ ue hs' bka iqrmqfrka nei fndai;ayq
Èkjk f,i wjq;a"

w¾:h ( úfYaIfhka uy fndai;=kaf.a woyi isoaO jkafka u h' tfia fyhska ÈjH
f,dalfhka nei fndaêi;a;ajhka Èkjk mßoafoka meñK"

4' ler ñ‚ nrK /ia


riska iqr iejq iqjyia
iqrka iy iyieia
fkd ler isáfha wyia l=i ysia

wkajh ( ñ‚ nrK /ia riska iqjyia iqr iejq ler iqrka iy iyieia wyia l=i
ysia fkdlr isáfha'

w¾:h ( ud‚lHdNrK rdYSkaf.a rYañfhka fndfyda foaÿkq ,laI .Kka we;s


fldg Yl% f;fï foaj fiakdjka yd wyia l=i mqrjd isáfha h'

úia;r ^1& Yl%hdf.a yd fiiq foújrekaf.a wdNrKj, ud‚lHhkaf.a rYañh


wyig ke.=K úg foõÿkq rdYshla ke.=Kd fia h'

^2& iyieia ( iyia weia } iyieia' Yl%hd h'

5' fofok u b| fo msg


iõ i; i;ka ;=gq fldg
iqr .|Uqka f,ig
mgka f.k fjK .dhkdjg

wkajh ( myiq h'

w¾:h ( .=;a;s, uQis, fofokd fome;af;ys ys| f.k" ish¨ i;a;ajhkaf.a is;a
i;=gq lrñka ÈjH .dkaO¾jhka fuka ùKd .dhkdjg mgka f.k"

21
úia;r ^1& .dhkdjg ( we;eï wldrdka; ixialD; Yío isxy,hg ;;aiu j tk
úg wd ldrdka; ù" ‘j’ ldrh tla fõ' jk neõ fmfka' foaYk-foaYkdj
fhdack-fhdackdj" wrdOk-wdrdOkdj wdÈh ksoiqka h'

6' kj;d .s.sßfha


wik f,i is;a msßfha
ler lka ìysßfha
lr; fjK .dhkd ißfha

wkajh ( .s.sßfha kj;d" is;a msßfha wik f,i" lka ìysßfha ler" ißfha fjK
.dhkd lr;"

w¾:h ( .s.sßh fyj;a f>daIdj kj;ajd Ñ;a; m%S;sfhka hqla;j wik f,i" lka
ìysß lr" iudk f,i ùKd .dhkd lrk l,ays"

úia;r ( ùKd jdokh mgka .;a flfKys u ñksiqka w;r l;dny kej;=Kq nj;a"
wka lsis kdohla kEfik mßÈ b;d Wia yçka ùKd kdoh kslauqKq nj;a
fuhska lsheú‚'

7' wm fndai;=ka ñi
wfkll= fkd u wik f,i
iqr rc isg wyi
;;la is÷j hs lS h t ú.i

wkajh ( myiq h'

w¾:h ( wm fndai;=ka yer wfkll= fkd wik mßoafoka iqr rc wyfiys isg" t
flfKys u “;;la is÷j” hs lS h'

úia;r ( ;r.fha b;d u W.% wjia:dfõ § iqr rc wyfiys isg" fndai;=kag muKla
wefik mßoafoka “;;la is÷j” hs lSfõ h' msßfia m%fndaOh ÈhqKq fldg"
Tjqka ,jd fndai;=kaf.a Wiia ch.%yKh yeu w; m%isoaO lrjkq i|yd
h'

8' .=;a;s, uy ismS


ila foõ niska ie;mS
ñka Èkue hs ±mS
nur ;; m<uqfjka is|mS

wkajh ( myiq h'

22
w¾:h ( uyd Ys,amS .=;a;s, ila foúf.a jpkfhka ika;Dma; j" zfuhska ÈksñZ hs
wdvïnrmhg m;aj m<uq fldg nur ;; is| ±ó h'

^1& ie;mS ( i;m ^ie;mqïys& Od;=fjka isoaO mQ¾j l%shd h' ika;Dma; ù"
fyd|g u iekiSug m;a ù hkq w¾: hs'

^2& nur ;; ( ùKdfjys m%Odk ;; h'

^3& is|mS ( zis|Z mQ¾j ls%hdjls' zmSZ hkq msh ^mshqïys& Od;=fjka isoaO w;S; ld,
m%:u mqreI tAl jpk wdLHd;h hs'

9' ;; u;= o iskafoa


ms<su,a om o iskafoa
hi È.; wekafoa
úch isß i| f.k je,ekafoa

wkajh ( myiq h'

w¾:h ( iskafoa ùKd ;; muKla o@ m%;su,a,jhdf.a o¾mh o iskafoa h¦ lS¾;sh


È.ka;fhys Ñ;%Kh lf<a h¦ úch Y%S ldka;dj le|jd je,| .;af;a h'

úia;r ^1& .=;a;s, weÿre ;; is£u;a iu. úreoaOjdÈhdf.a wdvïnrh o iqka l<
nj;a" lS¾;sh il, È.ka;fhys me;srjQ nj;a ch ;ud fj;g muqKqjd
.ekSfuka ftYaj¾hh ,o nj;a fï moHfhka lshefõ'

10' iqka t ;;ska t i|


miq ler iqrka fjK ko
ÈhqKq ÈhqKq j ko
kslau me;sfr; oi; úksúo

wkajh ( myiq h'

w¾:h ( tl,ays iskaod jQ tA ;;ska foúhkaf.a ùKd kdoh miq lr fo.=K fo.=K
j kdoh kslaó oY ÈYdj mid lr f.k me;sfrk l,ays"

úia;r ^1& iqka ( is|( ^is£fuys& Od;=fjka isoaO w;S; lDoka; h'

11' flf<ys .=K iskafoa


uQis, wkao ukafoa
cfhys f,dn nekafoa
;ud ùKd ;; o iskafoa
23
wkajh ( myiq h'

w¾:h ( l< Wmldrfhys .=Kh iskaod jQ uQis, wkaoukao jQfha" ch.%yKfhys


f,daNh nekafoa ;u ùKdfjys ;; o iskafoa h'

úia;r ^1& ;; is| jhk l, .=;a;s, weÿref.a ùKdfjka kslauqfKa ÈjH ùKdfjka
kslafuk y~ o mrhk" ÈhqKq ÈhqKq j wefik kdohls' isÿ jQ fohska
wkao ukao jQ uQis, ;udf.a ùKdfõ ;; o iskafoa h'

^2& iskafoa ( ^is£fuys& Od;=fjka isoaO w;S; ls%hd" mqreI ,sx." tAl jpk
wdLHd;h hs'

12' wkqjKlï flf<a


.=reka .=K isys fkd flf<a
ko bka fkd m;f<a
whi u h uq¿ Èh; m;f<a
wkajh ( iq.u h'

w¾:h ( .=rejrhdf.a .=Kh isys fkd lf<a h wkqjKlï lf<a h' tA ldrKfhka
kdoh fkd m;f<a h¦ uq¿ f,dalfhys u me;=refKa wmlS¾;sh u h'

13' fo jeks ;=ka jeks ;;
i;r jeks mia jeks ;;
i jeks i;a jeks ;;
fu fia is¢ i| fu wm fndai;

wkajh ( fufia fu wm fndai;" fo jeks ;=ka jeks ;;" i;r jeks mia jeks ;;a"
i jeks i;a jeks ;; o is¢ i|"

w¾:h ( fï wdldrfhka fï wfma fndaêi;a;ajhka fo jk ;=ka jk i;r jk mia


jk i jk i;a jk ;;a o is| Æ l,ays"

14' Èh Èh f.di m< flfrñka imeñ‚


.sh .sh ;ek biajd rka uq;= ñ‚
.sh .sh Èh ko tk fuka f.k ñ‚
ish ish .=Kfhka fjK ko kslañ‚

wkajh ( imeñ‚ Èh f.di Èh m< flfrñka" .sh .sh ;ek rka uq;= ñ‚ biajd"
.sh .sh Èh ko ñ‚ f.k tk fuka fjK ko ish ish .=Kfhka
kslañ‚'
24
w¾:h ( meñ‚hd jQ ch f>daIdj f,dalfhys m%lg lrñka" .sh .sh ia:dkhkays
rka uq;= ñ‚ biajd" .sh .sh ch f>daId ñ‚ f.k tkakd fia ùKd
kdoh ish ish .=Kfhka kslañ‚'

úia;r ^1& ( ;;a ish,a, is| ko kxj;a u .=;a;s,hkag ch meñ‚fha h' kslauqKq
fjK ko flfuka ÈhqKq úh' kdoh ÈhqKq jk ;rug th me;sfrk ÿr
o flfuka jeä fjhs' .=;a;s,hka ch ,n;a u ùKd kdoh ÈhqKq jQfha
meñ‚ ch f.di f,dj m;< lrñka hkakdla fuks' th flfuka
ÈhqKq jQ neúks' tA kdoh hï ÿrlg .sfha kï tys isg th weiqfjda ;=gq
j rka uq;= ñ‚ biaidy' wjik tA ko ish ish .=Kfhka ÈhqKq úh'
túg kslauqKq fjK ko fld;rï ;shqKq ù o h;a me;sr .shdjQ chkdoh
m%;srdj kxjkakd jeks úh'
^2& Èh f.di ( ch f>daIdj
^3& Èh ( f,dalfhys
^4& kslañ‚ ( ksl=ï ^kslaófuys& Od;=fjka ieÿKq ksre;aidyl l%shdjls'
w;S; ld, h'

15' msh ika fkd j ìÕ= ±,a /¢ fldmq,S


wjika fkd j fjK kog u l=yq,S
uo ika iqka msfhdúka isá fkdie,S
.c fika is;shï .c isß lsfh,S

wkajh ( msh ika fkdj ìÕ= ±,a /¢ fldmq,S" fjK kog u l=yq,S wjika fkdj"
uo ikaiqka msfhdúka fkdie,S isá .c fika is;shï .c isß lsfh,S'

w¾:h ( mshdm;a ie¨ï ke;s ó ueis iuQyhd /¢ fldmq,a we;s" ùKd kdohg u
l=yq, wjika fkd jk" uo ikais÷Kq iajNdjfhka fkdie,S isá we;a
fiakdj is;shïj, we;=kaf.a iajNdjh m%ldY lf<a h'
úia;r ^1& we;=ka uo lsmqKq l, fofldmq,ska .,k uo c,h mdkh lsÍug ó
ueiafida t;s' tfia tk ó ueiaikag ks;r mshdUñka h<s h<s;a jeiSug
isÿ jkafka we;=ka ks;r lka;, .ik neúks' fuys ó ueiaika mshdm;a
fkd i,d isàug iu;a jQfha ùKd jdokhg wdl¾IKh ù isá we;=kag
lka ie,Su o wu;l jQ fyhsks'
^2& .c fika'''lsfh,S ( m%dŒka iuQyhla tAldnoaOj l%shdjl fhfok nj
yÕjk moh Wla;j isákd l, l%shdj tAl jpk .;a ;ekls' is;shï .c
isß lsfh,Su tla tla we;d fjk fjk u fkd lrk ,o fyhska fhfoa'
^3& lsfh,S ( lsfhd, ^mejiSfï& Od;=fjka isoaO w;S;dLHd; hs' tAl jpk hs'
^4& ±,a ( cd,dj' iuQyh'

25
16' lka l¨ fjK ko weiqfuys f,dìfka
rka riq ±,a fld,y, jk ìfhfka
ika i, fkdj tys ms<srE f,isfka
kka yh fika isáfhda isá u;sfka

wkajh ( lkal¨ fjK ko weiqfuys f,dìfka" rka riq ±,a fld,y, jk ìfhfka"
ikai, fkd j tys ms<srE f,isfka kka yh fika isá u;sfka isáfhda'

w¾:h ( lkg ñysß jQ ùKd kdoh weiSfuys wdYdfjka rka riq ±,a fld,y,
fj;ehs hk ìfhka" pxp, fkd ù tys ms<srE fuka fkdfhla wYaj
fiakdfjda ksi, j ysájk u isáfhda h'

úia;r ^1& fkdfhla j¾.j,g wh;a wYaj fiakdfjda ms<srE f,iska fkdfi,aù
isáhy' ula ksid o@ f.f,ys ne¢ rka ñ‚ f.ä je,a fi,jqfKd;a ñysß
ùKd kdoh fkdwefik neúks'
^2& ikai, ( pxp, hk ixialD; Yíoh isxy,g ilid .;a ieá h'
^3& yh fika'''isáfhda fmr lúfha zfikaZ ^.c& hk jok tAl jpk iajrEmhlska
wjidk ls%hdjg n, mE kuq;a" fuys§ nyq jpkhla f,ig fh§ ;sfí'

17' ks;s ksß÷f. /ljf,ys kshq;af;da


re;s f,i remqfkdo ì| ch .;af;da
me;s frk fjK ko ne÷Kq is;e;af;da
w;s kú .s,sfyk nj fkdu o;af;da

wkajh ( myiq h'

w¾:h ( ksr;=re rcqf.a /ljf,ys fh§ isá" leu;s mßÈ i;=rkaf.a To ì| ch


.;a" me;sfrk ùKd kdofhys ne÷Kq is; we;af;da w;ska wdhqO .s,sfyk
nj fkd u o;ay'

úia;r ^1& rcqf.a ks;H /ljrKfhys fh§ isá wdrlaIl Nghka w;ska wú .s,sySu
Tjqkag o~qjï ,eîug fya;= fjhs' tfia úh yels úm; mjd ùKd kdoh
weiSfuka isysm;a fkd ù .sh nj fuhska yeÕú‚'

^2& w;skú ( w;ska+wú - w;skú ^iajr ikaêh&

18' uk u;a lrjk ok uq¿ forKd


rij;a jk fjK ko ko lrKd
ijfkd;a i| mqrÕk f,dn ÈjqKd
fkdoks;a orejka welfhka jegqKd
26
wkajh ( uq¿ forK ok uku;a lrjk" lrK ko rij;a jk fjK ko ijfkd;a
i| f,dn ÈjqKd mqrÕk orejka welfhka jegqKd fkd oks;a'

w¾:h ( uq¿ fmdf<da ;,fhys ckhkaf.a is;a u;a lrjk" lrKhka koaO jQ"
rij;a jk fjK ko" lkaj, jegqKq l, wdYdj jeä l< mqrdx.kdfjda
orejka welfhka jegqKq nj fkd oks;a'

úia;r ^1& ;rÕ ùKd jdokfha rij;a nj uekúka meyeÈ,s lrjk jekquls'
^2& lrK ko ( lrK kï jehqfï iu;alï m< flfrk wx. hs'
tAjdfhka jeiqKq koaO ^ko& hs'
^3& rij;a ( ri we;sfha rij;a' wia;H¾:fhys j;a m%;Hh fh§ ieÿKq
;oaê; mohls'
^4& jegqKd ( jg ^jeàfuys& Od;=fjka isoaO w;S; Ndj lDoka;h'
^5& mqrÕk ( Yío m%lD;sh m%:ud nyq jpkfhys fh§ we;'

19' mka is¿ ùKd ko miq neiajQ


uka mskjk fjK kofhka f;diajQ
kka ok leka ÿgqj o ìh isiajQ
ñka r<jq;a .x fjr<g /iajQ

wkajh ( mkais¿ ùKd ko miq neiajQ" uka mskjk fjK kofhka f;dia jQ" kka
ok leka ÿgqj o ìh isia jQ" ñka r< wjq;a .x fjr<g /ia jQ'

w¾:h ( mxpYsLhdf.a ùKd kdoh miq neiajQ" uka mskjk ùKd kdofhka i;=gg
meñ‚" fkdfhla ck iuQyhka ±l;a ìhla ke;s jQ u;aiH iuQyfhda wjq;a
.x bjqr iómhg /ia jQfjda h'

úia;r ^1& uOqr ùKd kdoh <x <x ù wikq ms‚i ud¿ rxpq .x bjqrg wdy'
^2& ñka r< ( tld fuka l%shd fkd lrk neúka /iajQ hs l%shdj nyq jpk
úh'

20' jr fjK ko wiñka is; if;disks


ir yer isfhd;=ka mshm;a úoñks
mqr Ur jiñka isá rÕ l=ï jeks
iqr fikÕg iqriqka mekjQ jeks

w¾:h ( úYsIag jQ ùKd kdoh wiñka is;a i;=áka" .uka yer oud" mshdm;a úoyñka
mlaISka k.rfha wyi jidf.k isáhd jQ wdldrh l=ula jeks ±hs lshf;d;a"
ÈjH iuQyhdg ÈjHdik mekjQ jekak'

27
úia;r ^1& ùKd kdoh wiñka i;=gg m;a mlaISka .uka yer" .ukg úoyd .;a
mshdm;a úysod f.k u wyfia isàu fmkqfKa ÈjH fiakdjg ÈjHdik
mkjd ;sfnkakdla fuks'

^2& jeks ( iudk lsÍï w¾:fhys ksmd; hs'

21' fhdod ijka fjK ko ri iq,nj


k|d tlÕ is;a j; fkd u ifldnj
iod l=,h fkdyer u tk wiqnj
tod .sfha ß<jqka ikai, nj

wkajh ( iq,n fjK ko ri ijka fhdod" is;a fkd u ifldn j k|d tlÕ j;"
l=,h yer u iod wiqn j tk ß<jqka ikai, nj tod .sfha'

w¾:h ( myiqfjka ,efnkakd jQ ùKd kdo rihg lka fhduq fldg" is;a fkd
le,ö i;=áka tlÕ jk l,ays" mrïmrd mqreoaog yeuod wfYdaNk f,i
mj;ajd f.k tk ß<jqkaf.a pxp, Ndjh tod my úh'

úia;r ^1& ß<jq ljr od;a pxp, .;s we;af;da h' ùKd kdofhys ri ú£fuka
i;=gg m;a j Tjqkaf.a is;a tlÕ ùu ksid Tjqkaf.a tA mrïmrd.;
ÿ¾.;sh my úh'
^2& ß<jqka ( ß<d ¬ Wka } ß<jqka' j ldrh wd.u úh'
^3& ifldn ( le,öu ^ixlafIdaN&

22' tud i;ayq fjK ko wiudkh


iud fkd fj;s fldjqf,da Wmudkh
;ud kdo ñys/hs hk udkh
oud thska úkafoda wjudkh

wkajh ( t udi;ayq wiudk fjK kog fldjqf,da Wmudkh iu fkdfj;s' thska
;uka kdo ñys/hs hk udkh oud" wjudkh úkafoda'
w¾:h ( uyi;ayqf.a tA wiudk fjK kog Wmud lsÍug fldjqf,da iqÿiq fkdfj;s'
thska Wka ;ukaf.a kdoh ñysß h hk udkh yer oud" wjudkh úkafoda
h'

úia;r ^1& udi;ayq ( uyi;ayq' fuys uyi;ayq hk iïnkaO úNla;s w¾:fhys u fhfoa'

^2& úkafoda ( ú| ^ú£fuys& Od;=fjka isoaO w;S; lDoka; kdu hs'


ú|¬´ } úkafoda m%:ud úNla;sh'

28
23' wik ßiska khs le, Tif<dahd
Tjqk fj; u isákd .=ref<dahd
jhk t fjK ko f,dn u lf<dahd
tÈk jhsr is; isys fkd lf<dahd

wkajh ( khs le, ^t fjK ko& wik ßiska Tif<da h' Tjqka fj; u isákd
.=ref<da jhk t fjK ko f,dn u lf<da h¦ tÈk jhsr is; isys fkd
lf<da h'

w¾:h ( kd. iuQyhd ^tA ùKd kdoh& wikq leue;af;ka /ia jQy' Tjqka <Õ u
isá .=ref<da jhkakd jQ tA ùKd kdofhys f,daNh u lf<da h¦ tA ojfiys
ffjr is; isys fkd lf<da h'

úia;r ^1& .=ref<da kd.hka <Õg u ù isáhy' .=ref<da kd.hka nqÈ;s hs m%lg h'
ùKd kdofhys ñysr ksid tÈk Tjqkag ffjrh wu;l úh'
^2& Tif<da h ( Tir ^/ia ùfuys& Od;=fjka ieÿKq w;S; lDoka; kdu h'

24' ne¢ ok uk jehqfuys weÿfrdahd


ú¢ i;air fjK ir uÿfrdahd
/¢ if;diska iekyqKq b÷frdahd
je¢ ok isß .;a;=h ls÷frdahd

wkajh ( ok uk ne¢ jehqfuys weÿfrda" uÿr i;air fjK ir ú¢ if;diska /£


b÷frda iekyqKq ls÷frda je¢ ok isß .;a;= h'

w¾:h ( ckhdf.a is;a .kakdiq¨ jdokfhys wdpd¾h jQ" i;ajidrhdf.a uOqr ùKd
iajrh úkaokh l<d jQ ikaf;daIfhka /¢ iekyqKq b÷rka we;s ls÷frda
jka§kaf.a wdldrh .;a;dyq h'

úia;r ^1& iekyqKq ( iky ^iekySfuys& Od;=fjka isoaO w;S; lDoka; h'
^2& b÷frda ( wei" lk" Èj" kdih" lh hk fï my bkaøshfhda h' fjK ko
wid ls÷rka thg ;=;s lrk ksid tA ls÷frda jkaÈNÜghkaf.a isß .;ay'
^3& i;air) ( fndaêi;a;ajhd¦ i;ajidrhd

25' if;dia lrk ùKd ko weiqug


fkdf.dia isák ms,anr .K f.dÿrg
fjfiia reúka ;u uejqj;a nUyg
i|eia ijka fkdl<e hs jQ fkdi;=g

wkajh ( if;dia lrk ùKd ko weiqug f.dÿrg fkd f.dia isák ms,n a r .K
fjfiia reúka ;ud uejqj;a" i|eia ijka fkdl<e hs nU yg fkdi;=g jQ'
) ima; iajr f,i o w¾: ±lafõ'
29
w¾:h ( ikaf;daIh Wmojk ùKd kdoh weiSug f.dÿre fidhd fkdf.dia isák
fudkr iuQyhd úfYaI rEmfhka ;uka uejQj;a" ms,a w. ‘weia’ ,l=Kq
‘lka’ fkd lf<a hehs n%yauhdg wi;=g m< l<y'

úia;r ^1& ms,anr .K ( fudkr iuQyhd' ms,a /ila we;af;a ms,anr' Wkaf.a .K
^iuQyhd& ms,anr .K
^2& i|eia ( i| ¬ weia } i|eia mQ¾jiajrf,dam ikaêh' i|eia kï ms,a w. we;s
weia wdldr i,l=Kq h'
^3& jQ ( j ^ùfuys& Od;=fjka ieÿKq w;S;dLHd;h' fuys ms,anr .K hk
iuQyjdÖ nyq jpk Wla;hg fhÈK'

26' fjfiiska hk ko È.; mqrdhd


wiñka ;=re ysi r|k .srdhd
Wuqfjka .;a ó wU ñhqrdhd
±uqfjka fjK ko u h ñhqrdhd

wkajh ( È.; mqrd hk ko fjfiiska wiñka ;=re ysi r|k .srd Wuqfjka .;a
ñhqre ó wU ±uqfjka ñhqre fjK ko u h'

w¾:h ( È.ka;h mqrd me;sÍ hk ùKd kdoh úfYaIfhka wiñka .ia Wv bkakd
.srjqka wdYdfjka .;a uOqr ó wU ±uQ fyhska ñysß jQfha ùKd kdoh u hs'
úia;r ^1& .ia uqÿkaj, isák .srjq ó wU l;s' tfy;a ùKd kdoh b;du;a ñysß ksid"
thg lka muKla fkdj is; o we§ hEfuka" Tjqka .;a ó wU wylg ou;s'
ula ksid o@ ó wU rihg jvd jeä rihla ùKd kdofhys jQ ksid h'
^2& Wuqfjka ( WkauqLfhka' b;d wdYdfjka'

27' re;s jkfm;skeúÈka iquqfjdahd


ks;s ñhq/;s fjK ko<uqfhdahd
is;sú,s ke;s rE ú,i uqfjdahd
;e;s fkd.ks;s ñksiqka iuqfjdahd

wkajh ( re;s jk fm;ska iquqfjda weúÈka" ks;s ñhqre we;s fjK ko w< uqfjda
uqfjda is;sú,s ke;s rE ú,i ñksiqka yuq j ;e;s fkd .ks;s'
w¾:h ( is;al¨ jkfm;ska rxpq msáka meñK ksrka;r ñysß nj we;s ùKd kdohg
wßkd ,o uqLh we;s uqfjda is;sú,s ke;s rEm ú,i ñksiqka yuq j ìhm;a
fkd fj;s'

úia;r ^1& ñksiqkag uqjka .ek o uqjkag ñksiqka .ek o yeÕSula fkd ù h' Tjqka
is;ays jQfha ùKd kdoh mu‚'
30
^2& jkfm;skeúÈka ( jkfm;ska ¬ weúÈka } jkfm;skeúÈka
^3& iquqfjda ( iuQy j
^4& ko< uqfjda ( ko ¬ w< uqfjda } ko< uqfjda w< hkq wr ^weÍfï& Od;=fõ
w;S; lDoka;hs' kdohg úiañ; j lg wer f.k isáhd jQ w< uqj hkak
úiaud¾:h fohs' yqiau Wvg weo lg wer f.k isákafka úiaufhks'
^5& iuqfjda ( yuq j iïuqL j

28' fkdf.diska isg isá jk ksnf|ahd


fjfiiska iqr kr fika fkd uf|ahd
if;diska ú| ú| f,dn fkd isf|ahd
fuf,iska fjK ko wik if|ahd

wkajh ( fkdu| iqr kr fika fkdf.diska ksn| isá jk isg" fjfiiska if;diska
ú| ú|" f,dn fkd is|" fuf,iska fjK ko wik i|"

w¾:h ( fndfyda jQ ÈjH ukqIH fiakdjka neyer fkdf.diska ks;r u isá


;ekaj, u isg f.k" úfYaI i;=áka ri ú¢ñka" fkdis÷Kq wdYdfjka"
fï wdldrfhka ùKd kdoh wik l,ays"

úia;r ^1& ÈjH ukqIH uyd fiakdj isá ;ekaj, u isg fkdis÷Kq wdYdfjka ùKd
kdofhys uOqr iajrh Y%jKh lr;s'
^2& isá jk ( isá fia u hk w¾:hs' ysá bßhõfjka u

29' mgka iqß÷ ÿka Wmfoia isys fldg


bgka fnf,ka ±uqfjka .=<s wyig
;=gka jvk iqr wÕfkda nei isg
mgka .;a;= kj ishhla kegqug

wkajh ( mgka iqß÷ ÿka Wmfoia isys fldg" bgka fnf,ka .=<s wyig ±uqfjka"
;=gka jvk iqr wÕfkda kj ishhla nei isg kegqug mgka .;a;='

w¾:h ( m<uq fldg ila foõ rcq ÿka WmfoaYh isys fldg" wêIaGdk n,fhka .=<s
wyig ±uQ fyhska" i;=g jvk iqr wÕfkda kj iShla nei isg kegqug
mgka .;ay'

úia;r ^1& mgka ( m%:ufhka hk w¾: hs' mgka .ekau wdÈ ;ekays o fhfoa'
^2& bgka ( wêIaGdk

30' <Õ <Õ jd Wkqkg lr jdoh


fkd jrojd ùKd mo jdoh
rÕ wÕ jd iqr-krÕk fíoh
fio lrjd rc inh mfndaoh

31
wkajh ( ùKd mo jdoh fkdjrojd" <Õ <Õ j Wkqkg jdo lr iqrkrÕk rÕ
fíoh wÕjd rc inh fio mfndaoh lrjd"

w¾:h ( ùKd mo jdokh fkdjroaod <x <x ù Tjqfkdjqka yg ;r. lr


iqrdx.kdjkaf.a yd krdx.kdjkaf.a kegqï fjki fmkajd rdc iNdj
jyd m%fndaO lrjd"

úia;r ^1& iqrÕfkda jßka jr Tjqfkdjqkag <x ù ;r.hg kg;s' tfia kgk úg mjd
Tjqyq ùKd moh fkdjroao;s' thska Tjqyq iqrÕkkaf.a yd krÕkkaf.a
kegqïys fjki uekúka olajd rdc iNdj i;=gq l<y'
^2& rÕ ( keàfuys' rx.kfhys
^3& wÕjd ( yÕj ^yeÕùfï& Od;=fjka ieÿKq m%fhdacH mQ¾j l%shdj yÕjd
hkq hs' y ldr f,damfhka wÕjd hkqfjka o jHjydr flf¾'
^4& fio ( YS>%d¾:fhys ksmd; mohls'

31' hgeiska ,k ne,afuka iqr ú,iS


fjfiiska ok uk u;a ler tliS
wyiska nei rÕ .;a rÕ flf,iS
Èis fuka úh úÿ,sh ish oyiS

wkajh( iqr ú,iS hgeiska ,k ne,afuka fjfiiska ok uk tliS u;a ler"
wyiska nei rÕ .;a rÕ flf,i@ úÿ,sh ish oyia Èis fuka úh'

w¾:h ( ÈjH ú,diskSka my; n,d .;a weiska fy<kakd jQ ne,afuka úfYaIfhka
ckhdf.a is;a tAldka;fhka u;a fldg" wdldYfhka nei kegqï .;a
,S,dj ljrdldr o@ úÿ,sh ,laI .Kkla tl úg Èia jQjdla fuka úh'

úia;r ^1& hgeiska ( há weiska } hgeiska mQ¾j iajr f,dam ikaêh


^2& iqr ú,iS ( ÈjH ú,diskSka' ú,diskS hkq ia;%sh hs'
^3& tliS ( tAldka;fhka

32' Èuq;= hiia jka l=iqu irdf.a


kquq;= iqj| u,a me,| irdf.a
ol=;= rÕk iqrÕk rÕ ,df.a
Wu;= fkd fj o flf,il is; ldf.a

wkajh ( l=iquirdf.a Èuq;= hiia jka iqj| kqu;= u,a irdf.a me,| rÕk iqrÕk
rÕ ,df.a ol=;= ldf.a is; flf,il Wu;= fkd fj o@

32
w¾:h ( wkx.hdf.a §ma;su;a lS¾;sh jeks iqj| fkd ñÿKd jQ u,a ysia uqÿfkys
me,| kgkakd jQ ÈjHdx.kd rx. ú,dih olakd l,ays ljrl=f.a is;
flf,il Wu;= fkd jkafka o@

úia;r ^1& iqrÕfkda ysia uqÿfka iqj¢ka hq;= u,a me,| f.k kg;s' tA u,a ldufoajhdf.a
lS¾;sh fuks' lS¾;sh iqÿ mdg h' l=iquird fyj;a wkx.hd lduh Wmojhs'
ysi u; u,a me,¢ fulS iqrÕfkda o lduh Wmoj;a'
^2& l=iquird ( l=iqï ir ^yS& fldg we;af;a l=iqïird wkx.hd h' fudyqf.a
ÿkak Wla o~qfjka lrk ,oaols' ÿkq Èh nur je,ls' yS u,a h' tA u,a mia
j¾.hls' tkï fk¿ï" wfidal" wU" oEiuka" ks¨mq,a hk fïjd h'
^3& iqj| kquq;= ( iqj¢ka fkd ñÿK' kquq;= ( kq mQ¾j uq;a ^ñ§fuys& Od;=fjka
ieÿKq w;S; lDoka;h kquq;a hkq h' t<siuh i|yd kquq;= hkq úh'
^4& irdf.a ( ysia uqÿfka' ir ^ysi& ¬ w. ¬ tA } irdf.a'
^5& ol=;= ( Èia ^±l=ïys& Od;=fjka ksmka wiïNdjH l%shdj ols; hkq h' t<siuh
i|yd ols;= hkq ù iajr mrrEmfhka ol=;= hkq úh'
^6& ,df.a ( ,d. Yíoh m%ldrd¾:fhys jefÜ' m%ldrh" ieáh" ú,dih hkq w¾:
hs'

33' rE /fia w¢kd f,fia w;a


f,< ȧ úÿ,sh mnd
rka rfia tla jk f,fia fjK
kdokQ md ;n ;nd
lïmfia fok ier f,fia foi
n, n,d fk;.ska ind
uï flfia mjiï tfia jr
iqr <÷ka ÿka rÕ iqnd

wkajh ( rE /fia w¢kd f,fia úÿ,sh mnd w;a f,< ȧ" rka rfia tla jk f,fia
fjK kdo wkq md ;n ;nd" lï mfia ier fok f,i fk;.ska ind foi
n, n,d" tfia jr iqr <÷ka ÿka rÕ iqnd uï flfia mjiï@

w¾:h ( rEm rdYshla w¢kd f,i úÿ,sh m%Nd we;s w;a f,< ȧ" rka yd riÈh
tla jkakdla fuka ùKd kdohg wkqj md ;nñka" wkx.hd mia ySh
^ks¨mq,a u,a& úÈkakdla fuka fk;.ska iNdj foi n, n,d" tA wdldrhg
W;a;u iqrx.kdjka ÿkakd jQ rx.kfha iajNdjh uï flfia mjiï o@

úia;r ^1& iqrÕkkaf.a w;a úÿ,sh m%Ndfjka ^t<sfhka& hqla; h' Tjqkaf.a ;d,dkql+,
fõ.j;a yia; p,kh rEm rdYshla w¢kakdla jeks h' ùKd kdoh wkqj
mdo ;eîu rkg riÈh tla jkakdla jeks h' fk;a fldkska iNdj foi
fy<k ne,au wkx.hd úÈkakdla jeks h'

33
^2& rka rfia tla jk f,fia ( rka o ri Èh o tla jk f,iska' rka o riÈh
o ukd j tla fõ' ùKd kdohg wkqj ;nk mdo ùKd kdoh iu. ukd
f,i .e<fma'
^3& kdokQ ( kdo ¬ wkq } kdokq" kq hkq kQ jQfha úß; rlskq i|yd h'
^4& lï mfia ier ( lï kï wkx.hdhs' Tyqf.a mia jk ySh kï ks¨mq,a h'
iqrÕkkaf.a fk;a ks¨mq,a jekak' tAjdhska inh foi ne,au wkx.hd mia
jk ySh ú§ula jeks j lduh Wmojhs' mia ^jk& ier hkak úß; i|yd
mfia ier úh'
^5& mjiï ( mji ^mejiSfï& Od;=fjka ieÿKq j¾;udk ld, W;a;u mqreI
tAl jpk wdLHd;hs'

34' mqka uodrd u,a oñka uqÿ


È.= iqks,a jr,i f.d;d
uka uod ls;= ,sh f,iska Wr
;=r ird È,s uq;= ,;d
uka kod jk ñ‚ fujq,a ko
fjK kÈka tla fldg b;d
Wka tod ÿka rÕ ÿfgd;a ;j
ila iem;a ljfrla m;d

wkajh ( mqka uodrd u,a oñka uqÿ È.= iqks,a jr,i f.d;d" ukauod ls;=,sh f,iska
È,s uq;= ,;d Wr;=r ird" uka kod jk ñ‚ fujq,a ko fjK kÈka b;d
tla fldg Wka tod ÿka rÕ ÿfgd;a ;j ila iem;a ljfrla m;d@

w¾:h ( msmqKq uodrd u,a oñka uDÿ jQ" b;d Èla jQ" b;d ks,a jQ flia l,U f.d;d
f.k" wkx.hdf.a lS¾;s ,;dj fuka È,sfikakd jQ uq;= je,ska <h ueo
irid f.k" is;a i;=gq jk ñ‚ fujqf,ys y~ ùKd kdoh yd w;sYhska
ñY% fldg Wka tod ÿkakd jQ rx.kh ÿgqfjd;a ;j Yl% iïm;a;shla
ljfrla m;;a o@

úia;r ^1& uodrd u,a ( foõf,dj we;s u,a fjfiils'


^2& ukauod ls;= ,sh f,iska ( kdáldx.kdjka <h ueog jefgk fia me,¢ uq;=
ud, wkx.hdf.a lS¾;s ,;d jeks h' lS¾;sh iqÿ he hs lõiufha ie,fla'
ukauod hkq wkx.hd h'
^3& ñ‚ fujq,a ko ( mer‚ ia;%Skaf.a bÕáfhys n|kd ,o ue‚la tínQ
wdNrKhls' l=vd ñ‚ f.ä o t,ajQ fuh kgk úg fi,fjhs' bka kdo
me;sfrhs'
^4& ÿfgd;a ( ÿgqj fyd;a' ÿg ¬ fyd;a' y ldr f,damfhka ÿg ¬ T;a } ÿfgd;a" mQ¾j
iajr f,dam ikaê h' wiïNdjH l%shdjls'

34
wre;a meyeÈ,s lsÍu

weÿre i|
weÿre i| - weÿre W;=ud
Wka
Wka i| i| - Wka l,ays$WkaWkakkq fõ,dfõ
q fõ,dfõ
mo lu,
mo lu, - mdo kue;s fk¨ï
fk`Mï u, u, ^rEmlhls
^rEmlhls&&
fjfii
fjfii - úfYaIfhka
/ia /is
/ia /iska k a - rYañ rdYsfhka
iqiqrr iejq
iejq iqiqjjyia yia - foaÿkq ish oyia .Kkska
iq r ka
iqrka - foújreka
iyieia
iyieia - Yl%hd ^iyia¬weia&
fomsgg
foms - fome;a;l
iõ i;
iõ i; i;ka i;ka - ish¨ i;a;ajhkaf.a is;a
;=;=ggq q fldg
fldg - i;=gq fldg
.oUq
.oUqka k a - .dkaO¾jhka$jdolhka
jdolhka
.s.s..sßsßfha
fha - f>daIdj
msmsßßfha
fha - wdYdfjka" leue;af;ka
ißfha
ißfha - iudkj
iudk j
iqiqrr rc rc - Yl%hd
uy
uy ismS is m S - uyd Ys,amshd
ie;mS
ie;mS - i;=gqjj
±mS
±mS - tä we;sjj
nur
nur ;; ;; - ùKdfõ uq,a ;;$m%
;;$ m%OOdk dk;; ;;
u;= oo
u;= - muKla fkdj
ms < s u ,a
ms<su,a om om - m%;su,a,jhdf.a$úreoaúreoaOOldrhdf.a
ldrhdf.awdvïnrh$täh
wdvïnrh$täh
hi
hi - lS¾;sh
È.; -
È.; - ÈYdjka
tata i|
i| - tA l,ays
iqiqkka a t;;s
t;;sk ka a - levqKq tA ;;ska
Èhq K q Èhq
ÈhqKq ÈhqKq j K q j - fo.=K - fo.=
fo.=K
K fo.= K ù$jeä
ù$ jeä jeä ùjeä ù
wka o
wkao ukao uka o - isys uq<d jQ$fuda
fudavv
fkdm;f<a
fkdm;f<a - fkdme;srefKa
Èh
Èh f.di f.di - ch f>daIdj
Èh
Èh - f,dalfhys
m<
m< lrñka lrñka - jHdma; lrñka$m;= m;=rrjñka
jñka
msmskha ikaika - mshdm;a .eiSula
ìÕ= ±,a
ìÕ= ±,a - ó ueis iuQyhd
fldmq
fldmq,a , a - lïuq,a
uo ika
uo ikaiiqk qka a - uo is÷Kq
ms f hdúka
msfhdúka - iajNdjfhka
35
rkarriqiq ±,a
rka ±,a
-- r;a
r;a; ;rka
rka ls lsxxls
lsK Ks$s$rkarkañKsñKsff.ä .äfh¥
fh¥±,a
±,a
ika i
ikai, fkdj , fkdj -- fkdfi,a
fkdfi,aù ù
yh -
yh - wYa
wYaj j
msms<<srsrEE -
- ms <
ms<sus u
isisááu;su;sffka ka
-- is
isáá jk jk u$isu á wdldrfhka u
re;s -
re;s - leu;s
leu;s
remq
remqfkdo f kdo -- i;=
i;=rrka kaf f.a
.a täh$wdvïnrh
täh$ wdvïnrh
ijfkd;a i|
ijfkd;a i|
-- weiq
weiqK Kq q l,a
l,ay ^ijka++T;a
ys s ^ijka T;a i|&
i|&
mka i
mkais`M s ` M -- mxpYs
mxpYsL kï jQ ila foú÷f.a ùKd
L kï jQ ila foú÷f.a ùKd jdolhd
jdolhd
kka -
kka - fkdfhla
fkdfhla
ok leka
ok leka -- ck
ck iuQ iuQy yhd
hd
jr
jr - - W;=
W;=ï ï
ir -
ir - ixpdrh
ixpdrh
mq r ZUr
mqrZUr -- k.rfha
k.rfha wyi wyi
iqiqrr fika
fika -- ÈjH
ÈjH fiakdjfia k dj
iqiqrriq iqkka a -- ÈjH
ÈjH wdik wdik ^iq ^iqrr+wiq
+wiqk ka&a&
ifldnj
ifldnj -- le,ö ^ixla
le,ö ^ixlafIdaN j& f Ida N j&
udi;ayyq q
udi;a -- fnda
fndai i;dKka
;dKka jyka jykaf fia
ia
Wmudkh
Wmudkh -- Wmudj
Wmudj
Tif<dahhdd
Tif<da -- /ia
/iajjQQyy
i;aiirr
i;a -- ima
ima; ; ia iaj
jrh
rh ^i"ß"."u"m"O"ks
^i"ß"."u"m"O"ks&&
je¢ ok
je¢ ok isß is ß -- jka
jkaÈ NÜghkaf
È NÜghka f.a
.a wdldrh
wdldrh
msms,,ananrr .K .K -- fudkr
fudkr iuQ iuQy yh h
i|eia
i|eia -- ms
ms,,aj aj,, we;s
we;s weia
weia jeks jeks mq mq,
,a,
a,s s
;=;=rree ysysii -- .ia
.ia uq uqÿÿka
ka
Wuqffjka
Wuq jka -- Wka
Wkau uqLqLfhka
fhka$$wdYdfjka
wdYdfjka
iuq f jda
iuqfjdahd h d -- rxpq
rxpq .eiS$ lKavvdhï
.eiS $ lKa dhïjYfhka
jYfhka
yuqffjda
yuq jdahhdd -- yuq
yuq j j
iq r kr
iqr kr fika fika - foõ ñks - foõ
ia fia ñks kidj a fiakdj
mgka
mgka -- m<uq
m<uq fldg$uqfldg$ uq,,skska u au
bgka -
bgka - wêIa
wêIaG Gdkdk
;=;=ggka ka jvk jvk -- i;=
i;=g g jeäjeä lrk
lrk
<Õ <Õjd
<Õ <Õjd -- Tjq
Tjqf fkdjq
kdjqk ka a yd
yd <x <x <x <x j j
rÕ wÕjd
rÕ wÕjd -- wdldrh
wdldrh olajñka ola j ñka
rÕ fíoh
rÕ fíoh -- rx.kfhys
rx.kfhys fjki fjki
fio -
fio - jyd
jyd
iq r ú,iS
iqr ú,iS -- iq
iqrrÕkka
Õkka$$foõ,s foõ,shhkaka
tliS
tliS -- tl
tl fia fia

36
rÕ - rx.kh$ kegqu
rÕ flf,iS - wdldrh flfia o
Èis
rÕ - -rx.kh$
Èia jQjd$kegq fmkqu Kd
Èuq;
rÕ flf,iS= - -wdldrh
§ma;su;aflfia o
hiia
Èis - lS¾jQ;sjhd$ fmkqKd
- Èia
l=;
Èuq i=qu ird - -§ma
wkx.hd
;su;a
kquq;
hiia = - lS¾;sh fkdjQ$ fkdñÿKd jQ
- f;dr
l=iquird
irdf.a - -wkx.hd
meyem;a$ meyefhka hq;a

kquq;= ,df.a - -f;dr
rx. ,SfkdjQ,dj$$ rÕk wdldrh
fkdñÿKd jQ
úÿ,s
irdf.a h mnd - meyem;a$ meyefhka hq$;úÿ,s
- úÿ,s h n÷ le¨ï we;s a h n÷ ldka;sh we;s
rka,df.a
rÕ rfia - -rx.
r;a;,Srka ,dj$ydrÕk
riÈhwdldrh

úÿ,sh mnd - -úÿ,s
wkx.hd
h n÷ le¨ï we;s$ úÿ,sh n÷ ldka;sh we;s
ier
rka rfia - B;,$
- r;a ;rkaB yd irriÈh
mq
lï k a - -wkx.hd
msmqKq$ msreKq
u,ao
ier ñka - u,aud,dj,s
- B;,$ B ir ka
mqiqkka s,a - -msb;d
mqKq$ksms,rameKq
eye;s
uka
u,a oñkauod - -u,a
wkx.hd
ud,dj,ska
ls ;
iqks,a = ,s h - lS¾;sks,;dj
- b;d ,ameye;s
Wr;=
uka uod r
- wkx.hd $ <ueo
- <me;a ;
ird
ls;= ,sh - -lSirid
¾;s ,;dj
uq;=,
Wr;= r;d
- uq
- <me;a;=j; e,a$ <ueo
uka
ird - -irid
is;a
k|d
uq;=,;d jk - uqi;=
- ;=jge,aq lrk
ñKs
uka fujq,a - -isuKs
;a fïL,dj ^mqrdKfha ia;S%ka Wl=f<ys me,¢
k|d jk - i;=gq lrk &
wdNrKhls
ñKs fujq,a
ila iem;a - -uKs
ila fïL,dj
foõ iem;$ foõf,dj
^mQrdKfha ia;S%ila foú
ka Wl= ùfï
f<ys iem;
me,¢
wdNrKhls&
ila iem;a - ila foõ iem;$ foõf,dj ila foú ùfï iem;

37
wNHdi

my; i|yka m%Yakj,g ms<s;=re imhkak'

01' ta ta wjia:djg .e<fmk f,i úß; fjkia lsÍug l;=jrhd ;=< jQ m%;sNdj
.=;a;s, ldjHh jvd;a rij;a jkakg fya;= ù we;' WodyrK foñka meyeÈ,s
lrkak'

02' .=;a;s, cd;l l:dj ldjHhg keÕSfï § j¾;udk ir, jyr o ldjHuh
úh;a jyr o ukdj .<md .kakg lúhd iu;a ù we;s nj WodyrK foñka
meyeÈ,s lrkak'

03' ;udg ;ud wu;l jk ;rug u ùKd jdokh ñysß nj mejiSug l;=jrhd
ldjH ixl,amkd fhdod .;a wdldrh wmQre h' WodyrK foñka Wla; lshuk
meyeÈ,s lrkak'
04' ‘w¾:h ;Sj% jkafka Yíoh ta yd .e<fmk f,i wkq.; l< fyd;a muKs'’
.=;a;s, ldjHh fï i|yd fyd| u ksoiqkls' meyeÈ,s lrkak'

05' mfilska iquOqr ùKd kdohls' foõ,sfhda ukyr rx.khl fhfo;s' fï


isÿùï mdGlhd bÈßfha Ôjudk lrñka wjia:d ksrEmKh lsÍug l;=ysñhka
fhdod .;a ldfjHdala;s WodyrK foñka meyeÈ,s lrkak'

06' ‘jE;a;Efõ ysñhkaf.a m%;sNdmQ¾K lú;ajh úoydmdk legm; .=;a;s, ldjHh


hs'’ WodyrK foñka idlÉPd lrkak'

07' ‘ùKd jdokfha ñysßhdj èjks;d¾:j;a jkafka wjg /ia jQjkaf.a iajNdjh
j¾Kkd lsÍfuks'’ WodyrK foñka fï lshuk ikd: lrkak'

08' ‘ilafoõ rcqf.a Wmldrfhka .=;a;s, .dkaO¾jhd ;u f.da,hd mrdch


lf<a h'’ wod< isÿùï WodyrK f,i f.k Tfí woyi meyeÈ,s lrkak'

38
3 ydkd ySh mdkd w~yefrka oefka

lsis hï NdIdjla yd ne÷Kq idys;Hh ta ta NdIdj Ndú; lrk iudcfha iq,uq,
lshdmdhs' fmd;m; lsheùfuka ,;a YslaIKfhka hq;= jQ úh;a m`äjreka úiska
,shk ,o iïNdjH .Kfha idys;Hhl=;a" ckhd w;f¾ u we;s ù ckhd w;f¾ u
wdrËd ù" mej; tk ;j;a ck ldjH idys;Hhl=;a isxy, NdIdj yd ne£ mj;S'
YsIag iïmkak ñksidf.a yeÕSï yd Tjqkaf.a Èú fmfj; weiqfrka ks¾udKh jqKq
ck lúh b;d wE;g .sh b;sydihla we;a;ls'
wkqrdOmqr hq.fha ,shejqKq iq;a; ksmd;wÜG l:dj jk mru;a: fcda;sldfõ
tk mdGhl woyi fufia h' zuÕ winv fl;la rlskd isxy, ldka;djl cd;s"
crd" urK wdÈh ms<sn|j isxy, niska lS .Shla wid iÕ iegkula ry;a jQyZ
fuhska lshefjkafka ck lúh wkqrdOmqr iuh olajd .sh È.= b;sydihla we;s
idys;Hhla nj hs'

ñksia ika;dkh ;=< mj;sk ÿl" lk.dgqj" i;=g" l,lsÍu" ldkaish jeks yeÕSï
yd ne÷Kq ck lúh" tu Ndjhka m%ldYkh lsÍu i|yd ks;e;ska u ks¾udKh
jQjls' ta ksid u ld,fhka ld,hg" m%foaYfhka m%foaYhg ck lúfha fjkialï
±lsh yels h' fmd;am;aj, ,sheùug fmr fï ck lú mej;=fKa tajd Ndú; l<
ñksiqkaf.a u;lfha h' ck lúhg l;=jrfhla ke;' fï idys;Hdx.h ljrl=
úiska fyda ks¾udKh lrk ,ÿj" ld,hla ;siafia Ndú; ùfuka ck;djf.a fmdÿ
whs;shla njg m;ajQjls'

f.dhï lú" fk`Mï lú" l=rlalka lú" me,a lú yd lu;a lú jeks ck lú


lDIsl¾uh wdYs%; iS iEu" jemsÍu" me< fk¿u" f.dhï lemSu yd uevùu jeks
lghq;= yd ne¢Ks' úúO /lshdj, fhfokafkda ;u fjfyi ksjd .ekSu i|yd
m;,a lú" .e,a lú" nUr lú yd mdre lú .ehQy' fl<s fi,a,ï weiqfrka ,S
fl<s" T<s| fl<s" l< f.ä kegqï" TxÑ,s jdrï jeks lú ks¾udKh úh' ke<ú,s
.Sfhka ke<ù iekiqKq orejd WmfoaYd;aul lú wid Ôú;h yev.iajd .;af;a h'
wd.ñl úYajdi yd weoys,s .eñ ckhd w;r iq,n h' iajdNdúl úm;a" f.dú;eka
md¿ ùï yd jix.; wdÈh ksjdrKh lr .ekSu i|yd n,s f;dú,a yd Ydka;s
l¾uj, fhÿKq ckhd foúhka Wfoid mqomQcd meje;ajQy' tys § o fofjd,a uvq"
.ïuvq yd flda,auqr lú .dhkd l<y' úfkdaoh yd YDx.drh uqiq jqKq ck lú o
fjhs' fma%uh yd wdorh m%ldY lsÍug o ck lúh fhdod .;a wjia:d fndfyda h'
f;arú,s lú" úfõlh ±kqj;alñka yd úfkdaofhka .; lsÍu i|yd fhdod .;a
ck lú úfYaIhls'

39
Ôú;fha § ú¢kakg isÿ jk wmuK ÿlaL fodaukiaihka" n,dfmdfrd;a;= lvùï"
wkfmalaIs; jHikhkag m;aùï jeks ÿlanr wjia:d o Wm;" rxlsß lg.Eu" .=re
f.or hdu" jeäúh meñKSu" újdyh yd urKh jeks Ôú;fha úúO wjia:d o ck
lúhg jia;= úIh úh'
isxy, ck lúh ;=< ±lsh yels úfYaI ,laIK lSmhls' tÈfkod Ôú;h yd ne÷Kq
isÿùï yd yeÕSï ck lúfha wka;¾.;h fõ' tfuka u ir, Wmud yd rEml
wdÈfhka rij;a ù we;' Ndj mQ¾K jd.aud,dj ck lúhdg iycfhka Wreu jQjls'

ck lúh úúO úß;aj,ska ri .ekafõ' ta ta ld¾hfha ßoauh yd ne÷Kq úß;


ck lúfha m%Odk ,laIKhls' ke<ú,s .S .efhkafka b;d u ,hdkaú; jQ kdo
ud,djlsks' Tre yd mdre meoùfï § f;dáhd fjfyi jk wdldrh ßoauhdkql+,j
mdre lúfha úß; yd nef|a' f.dhï lú yd fk`Mï lú" ta ta ld¾hhkaf.a rgdj
wkqj .efhhs' TxÑ,a,dj meoafok ;d,hg TxÑ,s jdrï lú .dhkd flf¾'

fmdÿ ckhd w;f¾ Ndú; jk ir, Ôjk rgdj yd ne÷Kq isxy, ck lúfha
úfYaIs; wx.hla jQ ‘±kuq;=lug lS lú’ fyj;a ‘Wmfoia §u i|yd lS lú’ .Kfha
,d ie,flk ck lú lSmhla fuys ±lafõ' fï Wmfoia lú iEu foaYhlg u
Tìk" iEu ld,hlg u .e<fmk tAjd h' ´kE u ;rd;srul" ´kE u jhil miq
jk flfkl=f.a Ôú;h yev .iajd .ekSug tAjdhska ,nd fok Wmfoia" Wmldr
fõ'

.ig flgqu .i uq, mEhqfuka ±fka


ñksyd fkdñksyd hk läifrka ±fka
wuq;= n;a §u w; we,a¨fuka ±fka
ydkd ySh mdkd w~yefrka ±fka

kysk foysk ldf,g mska flreu hq;


jysk l,g l+ßka ú,aj,ska t;
nysk Èfhka foda;la uq;a .f;d;a we;
mksk ß,jqxg bksux lula ke;

jro fmfkk ;rug jerÿKd fkdfõ


jro we;;a kslrefK jev l<d fkdfõ
jro fmfk;s jev kQ.;a whg f,dfõ
jro ke;s flfkla ke; ilsh fï f,dfõ

f.dve,af,a ;ru ±kf.k <s| lmkq


fnd/,af,a ;ru ±kf.k Wv mkskq
lvq,af,a ;ru ±kf.k lo n¢kq
;uqkaf.a ;ru ±kf.k l,a yßkq
40
wei ke;s od fmd; .;af;a lshkag o
o; ke;s od Wla o~q .sks ;mskag o
fjr ke;s od .y.;af;a Èkakg o
hqo we;s od ke;s l. fldia fldgkag o

tla Wk odg Wla oKafâ me‚ fiaud


fjka Wk odg hla fonf¾ jo fiaud
f.diska f.diska lgq w;af;a w. fiaud
b;ska <f|a lßú, ;síngq fiaud

rka úufka isá uq;a ÿl ke;s fjoao


me‚ ófha lE uq;a nv .sks keoao
ñ‚ nr‚ka ieÿ uq;a .; fkdÈroao
me‚jrld .ig;a fyK fkdjÈoao

w÷re lrejf,a m÷rg uqjd fj,d


úÿ,s t<sh ±l .sksyq< Èfha fy,d
wkqka ,shka ±l ;u ,shg ;, ;,d
ÿjk uqjka ±l fkdouka fk¿j m,d

wre;a meyeÈ,s lsÍu


wre;a meyeÈ,s lsÍu
läifrka - .ufka iajrEmfhka
w`vyefrka -
läifrka - .ufka
iS idk ia.jhd Èßu;a lsÍug k.k Yíoh
jrEmfhka
lula ke; -
w`vyefrka - iS jevla
idkke;$
.jhd m%Èßu;a
fhdackhla
lsÍugke;
k.k Yíoh
ils h - hy¿fõ $ ñ;= f ¾
lula ke; - jevla ke;$m%fhdackhla ke;
f.dve,a
ils h -, - hy¿fõ$ñ;=
Wia f.dvìïf¾lv
fnd/,a,, -
f.dve,a - Wia.,a f.dvìï
fndr¿j lv
l. - lvq
fnd/,a, - .,a fndr¿ j
hla -
l. fonf¾ - ìu
lvqjidok fonrhla ^tys jik fonreka fndfyda úI
hla fonf¾ - ìuiys
; njfonrhla
idok .eñ ckhdf.a úYajfonreka
^tys jik dihhs'& fndfyda úI
.sks yq< - iys
.uk ìufka
; nj .eñ§ckhdf.a
wdf,dalhúYa
,nd .ekS'&u i|yd fmd,a w;="
jdihhs
.sks yq< - .uk
ykiq wdÈfhka
ìufka ;kdl.ka
§ wdf,da kd mka
h ,nd ou$
.ekS yq¿ w;a
u i|yd ; w;="
fmd,a
ykiq wdÈfhka ;kd .kakd mkaou$yq¿ w;a;

41
wNHdi

my; i|yka m%Yakj,g ms<s;=re ,shkak'

01' WodyrK f.kyer mdñka wmQre wdldrhlg Wmfoia fokakg ck lúhd


;=< jQ yelshdj mµ mka;sh weiqfrka úuikak'

02' hym;a Ôú;hla i|yd ck lúfhka ,o yels wdNdih WodyrK foñka


meyeÈ,s lrkak'

03' ck lúhd ;u ks¾udKh rij;a lsÍfuys ,d ldjHd,xldr fhdod f.k


we;s wdldrh WodyrK u.ska myokak'

04' ck lúfha ±lsh yels iqúfYaI ,laIK" Wmfoia lú ;=< o ±lsh yels h'
WodyrK foñka meyeÈ,s lrkak'

05' ‘wjjdo wkqYdikd §fï § lúhd b;d ixhufhka tu ld¾hh bgq lrkakg
j. n,d .ks’ fï m%ldYhg Tn tlÕ jkafka ±’hs fya;= iys;j úia;r
lrkak'

42
4 neoafoa.u
f,kdâ jq,a*a ^1880 - 1969&

isxy, ck Ôú;h .ek bx.S%is NdIdfjka ,shejqKq


Village in the Jungle kï iqúfYaI kjl;dfõ l;=jrhd
f,kdâ jq,a*a uy;d h'

1880 j¾Ifha fkdjeïn¾ ui 25 jeks Èk ,kavkfha


flkaisgka ^Kensington) kqjr" orejka oi fokl=f.ka
hq;= mjq,l ;=kajekshdj f,kdâ isâks jq,a*a orejd
Wm; ,eî h' ,kavkays Ydka; mdjq¨ úµd,h" flaïì%Êys
á%ksá úµd,h hk úµd,j,ska uQ,sl wOHdmkh ,o
Tyq 1902 j¾Ifha § Wmdêh ysñ lr .;af;a h' 1904
Tlaf;dan¾ ui ,xldjg meñKs jq,a*a uy;d uq,ska u
hdmkh m%foaYfha isú,a ks,Odßhl= f,i ish rdcldßh
wdrïN lf<a h' wk;=rej kqjr m%foaYfha o rdcldß
l< t;=ud 1908 § wdKavqfõ iyldr tacka;jrhd f,i ol=Kq m<df;a rdcldß
Ndr .;af;a h' jq,a*a uy;df.a md,k Èia;s%lalh jQfha yïnkaf;dg hs' ;u fiajd
ld,h ;=< § ,;a woa±lSï /ila fmdÈ ne| f.k 1911 § t;=ud kej; tx.,ka;hg
.sfha h' 1912 § ‘weâ,ska j¾ðkshd iafg*ka’ ^Adline Virginia Stephen) fufkúh
iu. újdy úh' jq,a*a uy;d ,xldfõ § ;ud ,;a w;a±lSï mdol lr f.k 1913 §
wmQre kjl;djla ,sõfõ h' ta ‘úf,aÊ bka o cx.,a’ ^Village in the Jungle) kï
lD;sh hs'

1960 § kej; YS% ,xldjg meñKs jq,a*a uy;d furg jeishka úiska WKqiqï
f,i ms<s.kq ,eîu;a Tjqkag t;rï ld,hla ;ud .ek u;l ;sîu;a ms<sn`oj
mqÿuhg m;a jk nj mjid we;' Tyq 1969 wf.daia;= ui 14 jeks Èk tx.,ka;fha
‘frdâfu,ays’ § ^Rodmell) fuf,dúka iuq .;af;a h' ‘Monk's house’ kï ia:dkfha
t;=ud fjkqfjka ;ekqKq f,dalv iaudrlh fjhs'

f,kdâ jq,a*a uy;dg yïnkaf;dg m%foaYfha Ôj;a fjñka tys úiQ .eñhdf.a is;=ï
me;=ï yd p¾hd rgdj ukd j wOHhkh lr we;' ÿmam;a wysxil wirK .eñhdf.a
ÿ#Å; Ndjh yd l+fgdaml%uj,g yiq ù l%ufhka úkdY jk Tjqkaf.a Ôú; is,s÷ yd
Tyqf.a mjq, weiqfrka m%;sks¾udKh lrkakg .;a W;aidyhla f,i Village in the
Jungle lD;sh ye¢kaúh yels h' jfrl iqkaorj Èia jk uy jkh ksrka;rfhka u
ìhlre nj u /f|k wuq;= u ;ekla f,i tu kjl;dfjka fy<sorõ flf¾'
43
fuu kjl;dj ‘neoafoa.u’ kñka isxy,hg wkqj¾;kh lf<a" m%ùK .;a l;=jrhl= jQ
ta' mS' .=Kr;ak uy;d h' uq,a lD;sfhys Ôjh r`ojd .kakg iu;a ùu ksid wmg
‘neoafoa.u’ fnfyúka ióm f,i riú¢kakg yelshdj ,eî ;sfí'

‘neoafoa.u’ jeks jQ jk.; mßirh miqìï lr .;a ;j;a l;d /ila isxy,hg
k.d isxy, mdGlhd w;r ckms%h jQ .==Kr;ak uy;d" pQ fpx tka úiska rÑ;
'The Monkey' kue;s .%ka:h ‘jdkrhd’ kñka o wd¾' t,a' iamsÜ,a úiska rÑ; 'Savage
Sanctuary' kï .%ka:h zjk irKZ kñka o" 'Vanished Trails' kue;s .%ka:h ‘uelS
.sh ovux’ kñka o ‘Where the white Sambhur roams’ .%ka:h ‘iqÿ f.dakd’ kñka
o mßj¾;kh lf<a h'

is,s÷ ish fidfydhqßh jk l¾,skdydñ o yskaksydñ" mqxÑueKsld hk ÈhKshka o


iu. neoafoa.u kue;s .fuys fjfik ovhlalrefjls' tla ÈhKshl jk yskk a y
s dñ"
.ïuqkf a .a ñ:Hd úYajdihla fya;f= jka urKhg f.dÿre jk w;r mqxÑueKsld .fï
wdrÉÑf.a uiaik s d jk nnqka iu. újdy fjhs' tu újdyhg wdrÉÑf.a mjqf,a
wh úreoaO fj;s' ta w;r;=r .ug tk m%kdkaÿ kue;s fjf<kaod" mqxÑueKsld ish
jiÕhg .ekSug W;aidy lrhs' ish m%h;akh wid¾:l jQ ;ek wdrÉÑ iu. tlaj
nnqka fndre kvqjl mg,jd isr f.hg heùug Tyq lghq;= lrhs' fï ish,af,ka
lïmkhg m;a jk is,÷ s " wdrÉÑg iy m%kdkaÿ uqo,d,sg fjä ;nd >d;kh lr
uq,d±kSkg a Ndr fjhs' tys § Tyqg Ôú;dka;h olajd isr o~qjï kshu fjhs' fuys
we;=<;a jk kufjks mßÉfþoh neoafoa.u kjl;dfõ B<Õ wÈhr hs'

neoafoa.u
kjfjks mßÉfþoh
.fï meje;ajqK ufyia;%d;a úNd.fha È mqxÑue‚ld o" tys isá kuq;a fmd,sia
Nghd iu. hoa§ l;d l<dg miq is,s÷ yd l;d lsÍug wjirhla wEg fkd ,eì‚'
ufyia;%d;a;=ud;a Èid uy;auhd;a isrlrejd;a miqj od ysñÈßfha u lUqremsáh n,d
msg;a j f.dia isá fyhska mqxÑue‚ld yd .ïuq wjÈ jk úg neoafoa.u mqreÿ ksÈnr
WodiSk iajNdjh u biq¿jd h' is,s÷f.a wKg lSlrej mq¿jka Wml%uhlska nnqka
wdmiq tk;=re l¾,skdydñ;a iu. f.or n,d isákjd úkd mqxÑue‚ld úiska l<
yels wka lsisjla fkd ù h' nnqka isr f.g kshu ùu;a wef.a mshd wEg ke;s ùu;a"
mshdf.a brKu ms<sn|j wef.a isf;a mej;s ìh;a ks;r wef.a ÿl yd fodïki o
ÈhqKq flf<a h' ;udf.a wkd.;h ms<sn| ìhla o wE ;=< mek ke. tkag jks' Ôj;a
jk l%uhla" Bg ms<sfj< fhdod .ekSfï Wml%uhla wEg is;d .ekSu mjd W.yg
jQjls' nnqka wdmiq .ug meñfKk ;=re udi yhla .; lrkafka flfia o hkak
kshu jYfhka wEg is;d .; fkd yels úh' mqxÑue‚ldg yd l¾,skdydñg;a fõ,la
44
wer fõ,la ld udi yhla .; lr .ekSug iEfyk ;rï OdkHhla j;a f.hs b;sß
ù fkd ;snqfKa h' ;ud bÈßfhys ueù ;=nqK Nh ckl wúksYaÑ; w÷re wkd.;h
úiska wE fkd ikaiqka njg m;a lrk ,oa§ h' fuh wEg we;s jQ ;j;a wuq;= ìhls'
fujeks lreKq lSmhlska ìhg m;a jQ mqxÑue‚ld ojfika jeä ld,hla .; lf<a
fï ìhlre is;sú,sj, meg,S f.hs msf,a ys| kslgg w; ;nd.;a .uka h' l=vd l,
is,s÷ lS jkfhys ux uq<d jQ ovhlaldrhskaf.a l;d wEg isys úh' Tjqka tod ìhjkag
we;af;a o wo ;udg we;s ù ;sfnk ìh jeks ìhlskehs wEg is;sK' tod Tjqka fuka
wo ;ud o uy jk ueo ;ks ù isák nj;a tod Tjqkag fuka u wo ;udg o u. jer§
;sfnk ieá;a wE ÿgqjd h' tfyhska oeka wEg o fldhs u.l .sh;a tl h'
oeka l¾,skdydñf.a jhi wjqreÿ mKyla muK fjhs' le,Eno .ul .eyekshlg
úfYaIfhka jekaoUq .eyekshlg- wjqreÿ mKy f,dl= jhils' Ôú;fha wjidk
Nd.lg fndfyda <x jQ jhils' wõj yd iq<Õ;a fjfyi;a nv.skak;a f,v ÿl;a
YÍr Yla;sh fuka u udkisl Yla;sh o Wrd fndhs' wef.a iu weghg we,S /,s jeà
.sfha h' <eu úhe<S f.disk' fï .ïj, .eyekshla wjqreÿ ;sy y;<sy jk úg;a
ueye,a,ls' fuys lsisu ñksfyla fyda .eyekshla fyda mrudhqI je<£fuys iu;a
fkd fõ' l¾,skdydñf.a jhi wiQjg jvd wkQjg lsÜgq o lsh lshd fyda wkQjg jvd
ishhg lsÜgq o lshd fyda lSu W.yg ù h' wE t;rï uy¨ h' le,E Ôú;fhys ,l=Kq
wef.a YÍrfhys we£ ;snqfKa h' ksß; È. ;o iq<Õg weUrù wegqjka neyS .sh .yla
fuka wef.a YÍrh o keó weUÍ ;sìK' uqyqfKa;a isyskaj .sh w;amdj,;a iu .il
fmd;a;la fuka f.dryeäj /,s jeà weghg we,S .sfha h' l=Uqla jeks .iaj, msg
fmd;a; ;ekska ;ek b.s,S iqÿj hkakdla fuka wef.a ifï o ;ekska ;ek ÿUqrejka
iqÿ mq,a,s ke.S ;sìK' lïuq,aj, ui Èh ù iu wels<S f.disks' o;a ke;s lg we;=<g
jeÿKq fof;d, kdihg háka fmkqfKa fl<j,ska f;uqKq f¾Ldjla f,isks'
wm%d‚l mg, iys; fofk; /,s jegqK k<,a ;,hg háka ish .Kka /,s w;r
.s,S ;sìK' fofk; wkaOj fkd ;snqK kuq;a fmkSula ke;s fia th ue, ù f.disks'
is; ue, ù hdu ksid h' YÍrhg fmr is; ke;s ù hdu idudkHfhka le,Eno
.ïj, .eyekqka w;r nyq,j olskakg ,efnk O¾u;djls' tAldldr Ôú;h;a" ±ä
WKqiqï jd;h iu. fl<jrla ke;s .iq;a" fl<jrla ke;s lïlfgd¨;a yuqfõ
Tjqkaf.a fÉ;kd Yla;sh;a" l,amkd Yla;sh;a" fõokd Yla;sh;a ú,Sk j ñh hkafka
h' fuh isÿjkafka" fyd| foaY.=Khka we;s rgl msßñka msßmqka jQ o .Ekqka orejka
Wiq,kakd jQ o jhil h' msßñ fï wjia:dfõ isáh § mjd fyakaj, l=vd le,h
t<s lr §u" OdkH jemsÍu jeks jevg Woõjg h;s' tfy;a Tjqka tA jev lrkafka
wdidjlska fyda isyshlska fkd fõ' .j uysid§ka fyda hka;%iQ;%dÈhla l%shd lrkakdla
fyda fuks' Tjqyq tjeks lghq;a;l fh§ isg th wjika j wdmiq f.or wd úg ñÿ,g
ù w÷re fofk;a úoyd ysia ne,afuka n,d .;a w; n,d f.k w;la mhla fkd
fid,ajd meh .Kka tl ;eklg ù ys¢;s' fï w;r Tjqka mj;ajk tl u bßhõj
kï isyska È. w;la n| jg hjd j÷rl= fuka msg leiSula muKls' .eyekq o l<
/f.k Èh f.k tAug uv iys; Èh j<j,a lrd h;s' f.j, wdydr msi fo;s' fl<ska
láka isákakg mq¿jkalu ;sfnk ;=re Tjqyq ;ukaf.a fldgi bgq l< hq;a;dyq h'
45
ks;r mdfya ;udg u hï foa fld÷rd .kakd Tjqyq lEu l;s" ksod .sks;s' lsisjl=
iu. l;d fkd lr;s' tfia u wka yeu fokd o Wka yd l;d fkd lr;s' Wka Ôj;a
jkqfha fõokdj mjd fyd|yeá fkd oefkk Ôú;fha ikaOHd fiahdfõ h'

l¾,skdydñ o fï ikaOHd fiahdjg blaukska jeà .;a;S h' jkfhys jeãu;a


msßySu;a tlfia fõ.j;a h' is,s÷g yd nnqkag;a úreoaOj kvq úNd.h fyda wdrÉÑ;a
m%kdkaÿ;a ueÍu fyda is,s÷f.a ke;s ùu fyda t;rï wef.a ie,ls,a,g Ndck fkd ù
h' úm;a;s .Kkdjla u isÿ ù.k hk nj isyskhlska fuka wEg fmkS .sh kuq;a"
lreKq jYfhka tAjd i,ld .ekSug wef.a mg, iys; fud<h Yla;su;a jQfha ke;s'
wE flf<a ;udg u f;d,a u;=rd .ksñka isß;a mßÈ-bùï msiSïj,g jefjka Èh
f.kjq;a §u h' wE mqxÑue‚ld iu. l;d fkdl<d h' wE yd l;d lsÍu fyda hï
hï foa wef.ka úpdÍu ksIAM, jevla nj fyd| yeá oek.;a mqxÑue‚ld o l¾,skd
iu. lsisjla fkd fovqjd h'
is,s÷ urŒh oKavkhg m;a lsÍfuka udihlg miq m<uq mej;s iajdNdúl ;;a;ajhg
.u meñ‚ nj neÆ ne,aug fmksK' we;a; jYfhka tys we;s j ;=nqfKa f,dl= u
fjkils' th l=vd .uls-l%ufhka msßyS f.dia wjáka f;rmd f.k tk uy neoaog
n;a ù hk jk.; l=vd .ïj,ska tlls' tl myrlg tl ojilska tys ;=nqKq
f.j,a yfhka tlla ke;s úh' úismia fofkla jQ msßfika y;a fofkla u ke;s
jQy' wdrÉÑrd<f.a urKfhka miqj wdrÉÑ ydñfka-kekafpdydñ-.u yer hkag
;SrKh lr .;a;d h' fyaka jev lsÍug ;rï fkd jevqKq orejka iu. ;j bÈßhg;a
neoafoa.u jdih lsÍug wEg ms<sirKhla ke;' wdrÉÑf.a kEoEhka mÈxÑ j bkakd
fldgf.dv kï fyd|g ù l=Uqre yd fmd,a j;= we;s" wjqreÿ m;d fyd| yeá jeiai
mj;sk iemj;a .uls' ;udg fldgf.dv kEoEhkaf.ka bvï lE,a,la ,nd .; yels
nj;a tys§ ¥ orejkag ysr yso,ka .ekSu jvd fyd¢ka lr .; yels nj;a wE oek
isáhd h' wdrÉÑ udhshd yeu Þu;a lSfõ fï .u lsis l,l lsis flfkl=g j.;=jla
fkdjk idm ,;a .ula nj h' wE fldarf<a uy;auhdf.ka ;djld,slj b,a,d .;a
lr;a;hl ;ud i;= nvq uqÜgq ál;a mgjd f.k <ud <mákq;a legqj fldgf.dv
n,d msg;a jQjd h' wdrÉÑf.a f.hs jdih lrkag flkl= fkdjQfhka th le,hg
weßK' wm, f.k fok wiqn ksñ;s we;af;a hhs o wj;dr wäfldavj,ska msrefKa
hhs o m%isoaOj .sh fï f.hs jdihg tAug ;rï ieyeis jQ lsisfjla .fï fkd jQy'
fï f.h jkhg úreoaOj È. igkl fh§ isák fia fmksK' uq,ska u jeg woaor
l=vd .ia yd m÷re >kj jeã jeg hg lr .;af;a h' fojkq j w¿ meye;s fld< yd
oï meye;s u,a we;s jrd m÷re yd udkd m÷re o" È. ;shqKq lgq we;s mf;dla m÷re
o jeg woaoßka ßx.d wjq;a ñÿ,g;a f.hs ì;a;sj,g yd fodrlvg;a <x úh' wdrÉÑ
f.or ì;a;s iod ;snqfKa .fï wksla f.j, ì;a;sj,g jvd .klug;a Yla;shg;a
h' Bidk È.ska tk ;o iq<Õg .id f.k hkag fmd,a w;= tys fkd ù h' jy<g W¿
fiú,s lr ;snqK fyhsks' Bidk È. iq<Õ yd jeiai o wjqreÿ folla ;siafia W;aidy
fldg;a f.hs ueá ì;a;sj, iúh uev,kakg iu;a fkd ù h' ì;a;sj, ;ekska ;ek
ueá weo jeàfuka jßÉÑ fldagq f;;a iq<Õg wiqùu ksid bka uq,a weo o¨ ,sh,d
46
ßls,s ,d jefvkakg jk' l=re,a,ka f.kjq;a oeuqjd jQ o iq<Õska .id.k wdjd jQ o
weg ksid f.hs jyf,a W¿ w;r f,dl= l=vd m÷re yefokakg mgka .;s' f,dl= o¿la
m÷rla jy, u; jeà W¿ tyd fuyd lrñka uq,a weÿfKa h' ì;a;s w;r le,h jeã
f.h Tnd .;af;ka ì;a;s ì| jeà jy, ìug md;a úh' l=vd r;= W¿ f.dv ;K yd
j,a m÷rej,ska jid .;af;a h' ì;a;sj, jßÉÑ fldagq úYd, m÷re njg jevqfKa h'
f,dl= .ia o u;=jkag mgka .;s' ;=ka fjks jeiai wjidkfha § uq¿ j;af;a;a f.hs;a
le,fha;a fjkila fkdmE h'
wdrÉÑf.a f.h le,hg hdu le,h .u ueog lvd mekSula fuka ù' óg fmr
le,hg yerefKa .fï tA fï fl<jrj, ;=nqK f.j,a jQ fyhska .u le,h ueog
ßx.d tAula thska jQfha ke;s' jQfha álska ál .ug yd;amiska .u l=vd ùu muKls'
tfy;a wdrÉÑf.a f.org le,h lvd je§fuka jQfha .u follg fn§ hdu h'
is,s÷f.a yd nia;shka wmamqf.a o f.j,a fol .fï wksla f.j,ska fjka jQ nj ÿgq
.ïuq ;uka Ôj;a jkafka úkdY fõ.k hk .ul nj f;areï .;ay' fï kekafpdydñ
l,a ;shd lSjls' zfï .u oeka fyd,auka wäfldav msreKq hl=ka wrla .;a ld,lKaks
.uls' <uhska yd uy,a,ka o keiS hkakdla fuka .u;a oeka keiS hhs' tys ±ka <uhs
kQmÈ;a' wjqreÿ oyhlska uq¿ .u u w,skag hkjdg lsis u ielhla ke;Z hkq wef.a
yeÕSu ù h'
flfia jqj;a" .u úkdY uqLfhys h hk yeÕSu .ug;a .ïuqkag;a oekqfKa b;d
fyñks" álska ál h' uq,ska u" ñkS ueÍï kvq úNd. l,n, u. yeÍ .sh úg .u
kej;;a fmr mqreÿ ;;a;ajhg jegqKd fia fmkS .sfha h' fjord< .fï wdrÉÑ
yeáhg m;alr .kakd ,§' mqxÑue‚ld" nnqka tk;=re u. n,d isáhd h' .; jk
ojia .Kk wEg .Kka .; fkd yels úh' wE tA .ek W;aidyhla o fkd l<d h'
i;shla wEg .Kkla muKls' yh udihla udi .Kkls' tfy;a ld,h f.ù hk
ieá n,ñka wE isáfha nnqka tkafka ljod oe hs fmru. n,d f.k h' is,s÷ t,a,d
urkq fkd ,enQ nj;a tA fjkqjg Ôú;dka;h olajd nkaOkd.drhg kshu l< nj;a
fï w;r wEg wikag ,enq‚' tfy;a bka wEg iekis,a,la fkd ie,iqfKa h' wef.a
Ôú;fhka is,s÷ iyuq,ska u fjka ù f.disks' ;j;a Tyqf.a oelSula o n,dfmdfrd;a;=
úh fkd yels h' tfyhska Tyq u<;a isr f.or Ôú;dka;h olajd isáh;a wEg tys
wuq;a;la ke;'
mqxÑue‚ld udihla mdid nnqkaf.a Bu n,dfmdfrd;a;=fjka isáhd h' fkd lv
n,dfmdfrd;a;=j ksid wE ;=< ;=nqK ìh l%ufhka ;=kS j hkag jk' ;udf.a;a
l¾,skdydñf.a;a Ôj;a ùu i|yd wE úiska fndfyda jev o l< hq;= úh' ìiafia
;=nqK l=rlalka ál blaukska u bjrj .sh fyhska lE yels fld< j¾. w,
j¾. yd m,;=re o fiùug wE jkhg .shd h' fyaka jdrhg wkqkaf.a fyakaj,
nia;shka wmamqf.a" nd,mamqf.a yd mqxÑrd<f.a fyakaj, mjd wE jev l<d h' mska ;ld
wehg ÿka l=rlalka wyqre lSmhlg wE fndfyda fjfyi ù jev l< hq;= jQjd h'
mqxÑue‚ldf.a l,n, ke;s .;sh;a" idka; nj yd hg;a my;a .;sh;a ksid ljqre;a
wE m%sh l< y' mqxÑrd< mjd lSfõ ‘mqxÑue‚ld uqje;a;shla jdf. hs’ lshd h' msiaiq
47
jeoaod fldáfhle hs lshkakg mqreÿ ù isá .ïuq mqxÑue‚ld .ek lSfõ" fldáhf.
meáhd uqfjla fj,d lshd h'
l%ufhka udi .Kkla .; ù .shdg miq mqxÑue‚ld oji mgka .kakg mqreÿ jQfha
wo nnqka f.or ths hk n,dfmdfrd;a;=fjks' B<Õg nnqka fkd meñŒ u oji f.ù
.sh nj ÿgq wE ienúka u udi yhla .; jQfha oe hs ±k .kag W;aidy l<d h' wksla
.ïuqkaf.ka wE tA .ek úuiQ úg Wkaf.ka iuyr flfkla nnqka isrhg f.dia
mia udihle hs lSy' ;j;a iuyr flfkla y;a udihle hs o lSy' tlsfkld iu.
l,y lrñka lE flda .iñka udi .Kk yßhg ;SrKh lr .ekSug ish,af,da u
W;aidy l<y' nnqka ysrhg .sfha isxy, wjqreoaog udi follg fmr h hs lS l,
udi follg fkd j tl udihlg fmrh hs wksflla lSh' ‘udfilg l,ska fjkav
nE-fudlo" ;j keye fyaka lemqfj" jemqrejd ú;rlafk oeka' kE" kE" kE" ;=ka
udfilg l,ska fjkav ´kE' fudavhd ;=kaudihla@ fudlo l=rlalka wkQ od ù
jf.a o@ fudavhd@ ljqo okafka kE fudavhd"’ ‘lg jymkaæ lg jymkaæ fldfydug;a
nnqka .sfha wjqreoaog biair fj,d' wjqreoao myqfj,;a oeka udi yhla fjkjd’ ‘uf.a
fyak jmqr,d oeka yßhg udih hs' ljqre;a wy,d ;sfhkj o wjqreoao myqfj,d udi
myla .syska fyakla jmqrk njla@ wjqreÿ myqfj,d ;j udi ;=klg jeäfh keye'’
mqxÑue‚ld fï nyq l;dj,g lka § meh .Kka isg yekaoEjg lUqremsáh foig
jeà we;s mdr Èf.a álla ÿr hhs' wE tfia hkafka u. § nnqka yuq fõ h hk iaÒr
n,dfmdfrd;a;=j we;sj h' is,s÷ lSjdla fuka nnqkaf.a meñŒfuka miq ish¨ u
lror bjr ù Tlafldu fyd| fjhs hk n,dfmdfrd;a;=j we;sj h' tfy;a nnqka
fkd meñŒ u ojia .;jkag .;jkag wef.a úYajdih;a n,dfmdfrd;a;=j;a fooreï
lEfõ h' wkd.;h ms<sn| ìfhka wE ;e;s .eksK' yh udih kshu jYfhka u .;
ù .sfha hhs yeu fokd u ms<s.kakd oji t<ôfha h' tfy;a nnqka kï meñ‚fha
ke;' Tyqg lsishï úm;la isoaofjkag we;s' nd.fj,djg wikSm fjkag;a mq¿jks'
ke;a;ï ysr f.or uq,doEkskag Tyq u;l ke;s fj,d fjkag mq¿jks' ysr f.or .shd
u ñksyl=g fudkjd fjkjd o lshkav neye" hkdÈh tl tldf.a láka lshfjkag
mgka .;s'
wka;sug wE úuiqfha w¨;a uq,doekshd jQ mqxÑrd< fjord<f.ks' zñksyd wkqudkhla
kE uefrkav we;sZhs Tyq lSh'
mqxÑue‚ldf.a yo fooreï lEfõ h' wE ;udf.a f,dl= weia fol" fjord<f.a
uqyqKg fy¿E .uka fkd ie,S isáhd h' zTõZ ux ys;kjd ñksyd ueß,d hs lsh,'
ysr f.org hk ñksiaiq Wka ysá yeáfh uefrkjd' jeäfhu;a Th nnqka jf.a yhs
y;a;sh we;s ñksiaiq' f,vg fí;a fldÉpr ;snqK;a lrefug fí;a ;sfhkjd he@
ñksiaiq ysr f.or Wkak ysáh yeáfh uq,a,lg .syska jefgkjd; uefrkjd' ±ka
WUg lrkav fohla kE' lrefug fokav fí;a kE' WU fï .fï bkak ljqre yß
lido ne|.kska' b<kaodßfhla ke;akï kdlsfhla jqK;a fudlla o we;s je/oao@
lido ne| .kska' .x bjqfr w,s weg kß wÈkjd lsh,d wks;a w,s .fÕa kdkafka
ke;=j wßkjd o@Z
48
‘rd<ydñ" we;a;g u fï .ek fudl=;a wdrxÑhla okakjd o@ thd u< hs lsh,d oek.kav
,enqK o@
‘ux wymq wdrxÑhla keye' ldf.ka o wdrxÑ wykafka@ WUg wdrxÑhla oek .kav
´kE kï tAlg hkav ´kE ysr f.org' ojia .dkla ;siafia hkav ;sfhkjd' biair
fj,d lUqremsáhg .syska Bg miafia niakd br me;a;g hkav ´kE ;x.,a,g hk
uy mdr Èf.a' ysr f.oßka wymqjdu" WUg oek .kav mq¿jka fjhs'’
mqxÑue‚ld ksYaYíoj u fjord<f.a f.hska fiñka fodrg nei f.or .shd h' isr
f.org f.dia nnqka .ek úuikakg o wE is;d .;a;d h' kka fkd okakd rglg
;ksj hdu .ek isf;k úg mjd wE ;=< ìh Wmka kuq;a fï ielh ysfia ;nd f.k
.fï Ôj;aùu wudre ldrKhla jQ fyhska flfia kuq;a ;x.,a,g f.diska tkag u
wêIaGdk lr .;a;d h' ms<sfh, lr.;a l=rlalka frdá lSmhl=;a .uk .ek weiQ
.ïuqkaf.ka ,enqK ;j;a OdkH weg áll=;a f,akaiqjl T;d f.k wE lUqremsáh
n,d msg;a jQjd h'
lUqremsáh olajd jQ .ufka uq,a fldgfia u. wEg fyd| yeá mqreÿ h' .fï wks;a
.eyekqkag fuka wEg le,h ueo ;ksj hkag ìhla fkd oeksK' wEg .ufka lrorh
fmkqfKa ;x.,a, olajd ngysrg jeà we;s uy mdrg jegqK miqj h' iqÿ ¥ú,s iys;
fl<ska Èfjk uy mdf¾ § wEg Nhdkl úÈfha ;kslula oeksK' ¨Kq fyda ù fyda
megjQ uy nr lr;a; fkd lvjd u. È.g yuqjkakg úh' lr;a;ldrhka krl
ñksiqka nj wE ms<sf.k isáhd h' Tjqka ms<sn|j .ïnoj flfrk oreKq l;djka
wE fyd|g wid mqreÿ h' tfyhska mdf¾ Ôú;h .ek wE fndfyda fihska ìh jQjd
h' ksYap, le,hl ;ksj Ôj;aùu wEg uy ldßhla fkd fõ' wE le,h okS' wE
le,hg whs;s h' tfy;a mdf¾ fkd lvjd wefok ñksiqka fm< kd÷kk uqyqKq"
mÍlaIKd;aul wuq;= ú,dihlska ;ud foi weis msh fkd fy<d laIKhlska n,d
isg" laIKhlska ;ud miq fldg hk weia" wE fï bkafka fld;rï ;ks f,dalhl
o hk yeÕSu wE flfrys we;s lr ù h' ckdlS¾K iuyr .ï ueÈka ìhm;a isj,a
fokl fuka ìfhka we,<S wels<S hk úg wef.a fï ;kslu wEg ±kqfKa jvd;a
n,j;a f,isks' .ïno lv wi, tl;= ù isák msßia" <sx <Õ tl;= ù ´md¥m l;d
lrk .eyekq u. hk tk ñksiaiq hk ish,af,da u úuiqï iys;j wE foi neÆy'
úYd, .Kkla uqyqKq w;r ;ud w÷kk tl o uqyqKla fkd fmksK' lvhlg fyda
f.me,lg fyda <xj rd;%sfha ksod .kag bv fokafka oe hs flfkl= f.ka weiSug
wE ;=< ffOhœhla fkd ù h' ? fnda ù nv .skak;a f;fyÜgqj;a jeä jk úg u.
wi, l=vd ,eyenlg ßx.d ksod .ekSu uekeje hs wE is;d .;s'
mqxÑue‚ld" ;x.,a,g meñfKkag fmr wEg fndfyda fjfyi o nv.sks o oeksK'
k.rfha oe,la fuka tA fï w; jeà ;snqK mgq mdrj,a wef.a N%dka;sh ÈhqKq le/ù h'
wka;sfï § fj<|dïm<g wjq;a jefgk ;=re wE k.rfha tA fï w; weúoaod h' ta
fj<|dïm< wereK ojils' ydrishhla" mkaishhla muK jQ msßi mgq N+ñ Nd.fha
leá ù isáhy' t<j¿" m,;=re" OdkH j¾." frÈ ms<s" ye<s j<ka wdÈ fkdfhla

49
nvqj,ska fj<|fmd< msÍ ;sì‚' yeu fofkla u tlg l;d l<y; tlg lE .eiQy'
w;a md ieÆy' fj<|dïmf<a Yíoh mqxÑue‚ldf.a ìh ÈhqKq flf<a h' tfyhska tA
;ekska jyd m,d f.dia fjk mgq mdrlg jeà thska k.rfha ueo yßfhka ke.=K
l÷ md uq,lg meñ‚hd h' tys fomi f.j,a fkd ;snqK kuq;a lkao uqÿfka úYd,
f.dvke.s,a,la fmksK' tys ñksiaiq fkd isáh y' uy¨ ñksfyla muKla l÷
nEjqfï ys| f.k ., u; úh<s ;K m;a W,ñka isá flÜgq t<fokqka mia fokl=
foi n,d f.k isáfha h'
f>daId iys; l,n, ùÈj,ska ;e;s f.k isá mqxÑue‚ld ck Y+kH ksYap,
ia:dkhlg meñŒu .ek wdkkaÈ;j tys wek ;shd ys| .;a;d h' tys isá
t<fokqka f.ka tflla b| ysg lysk Yíoh;a fj<|dïm< me;af;ka hka;ug
wefik ñksia lg y~;a yer fjk lsisu Yíohla tys fkd ùh' ;ud bÈßfha
;snqK úYd, iqÿ f.dvke.s,a, foi ysi Tijd wE ne¨jd h' ì;a;sj,g ysre t<sh
jeàfuka th §ma;su;a j nene<s‚' nnqka isák ysr f.h fuh úh yels oehs wE
iel l<d h' yduf;a isák t< fokqka mia fokd w;r ys| f.k jqka uy,a,d o
wEg fmfka' Tyq oelSfuka wEg isys jQfha is,s÷ h' Tyq tys fkd ie,S ys| f.k
l÷ mduq, fmd,a .ia foi fk;a fy<d .;a jk u yqkafka h' /l n,d f.k isá
t<fokqkaf.a fuka u Tyqf.a o úh<S wels<S .sh iug háka msysá b< fldagq .Kka
l< yels úh' l,n,ldÍ wdvïnr kd.ßlhka oelSfuka ;e;s .;a mqxÑue‚ldg
Èrdm;a uy,a,df.a oelSu okakd w÷kk ys;j;=kaf.a oelSula fuka úh' uy,a,d o
le,Ejlska t<shg wd flfkl= úh yels h'
mqxÑue‚ld uy,a,d <Õg f.dia Tyq bÈßfha isg .;a;d h' uy,a,d jrla wE foi
fk;a fy<d ne¨fõ h' m,a j;=rl uqyqK; jeiS ;sfnk mg,hlg iudk meyeh
we;s mg,hlska Tyqf.a fofk; jeiS ;sìK' Tyq kej;;a fmd,a wrU foig u ne,au
fhduq fldg ksYap,j yqkafka h'
‘iSfh" wr fmfkkafka ysr f.or o@’
ysre /iska Woa§ma; uy f.dvke.s,a, m<uq jrg oel n,kakl= fuka t foi fiñka
fk;a fy<d neÆ uy,a,d mqxÑue‚ld foig yerefKa h'
‘Tõ" wehs@’ fnd,a ue?ç lg y~lska weiS h'

‘uf. ñksyd tAfl w;=f< fjkav mq¿jks’ hs ysr f.or Wi iqÿ ì;a;sh foi n,ñka
mqxÑue‚ld lSjdh' ‘thd fï ysr f.or tõjd" udi .Kklg biair' tAl fndre
kvqjla' thd udi yhlg ysf¾g kshu jqKd' oeka udi yh myqfj,d' tA;a thd
.ug wdfj kE' ux fï fnfydu ÿr b|,hs wdfj' ug fndfydu uykaishs iSfh' ux
fndfydu lror ú| f.k wdfj thd fidhkak' thd fïl we;=f< we;s'Z
‘uy,a,df.a fofk; h<s;a fmd,a wrU foig u fhduq úh'’ Tyq ye,fyd,aukla
ke;sj isáfha h'

50
‘Wfò .u fldfy o <uhd@’
‘ux wdfj neoafoa.u b|,d'’
‘neoafoa.u"’ Tõ ux okakjd' fndfydu biair ysg okakjd tA .u .ek' ud;a tA
me;af;a ;uhs' neoafoa.ug;a tyd uyfj,.u' WU .ug m,hka <uhd'’
‘b;ska uf. ñksyd" iSfh@ thdg fudlo jqfKa’
uy,a,d b;d fiñka ysi yrjd uy ysr f.h foi fk;a fhduq flf<a h' ysre /ia
uy,a,df.a uqyqKg fl<ska jeáK' Tyqf.a uqyqK jhiska yd È<s÷lñka jeyeÍ /,s
jeà wels<S ;sìK' Tyqf.a fofk;a ysr f.hska t<fokl lrd fhduq úh' t<fok
weia fkrjd ysi Èlalr f.k ksYap,j isg ;Èka lyskakg mgka .;s' oE, yl=<jd
f.k wE leiafia b;d fõokdfjks' leiai k;r jqK miq t<fok hul= fidhñka
uy fmdf<dj f;d¨ .dkag jk' uy,a,d ;udg u lshd .kakdla fuka fufia lSfõ h'

‘ljodj;a ñksfyla ´flka t<shg tkafka kE-fldfydu o ñksfyla ´l we;=f<


Ôj;a fjkafk' yeu ;siafiu ì;a;sj,ska jg lr.k' fï gjqkaj, ñksiqkag ´fl
.dKla keye' kuq;a wms ux fyd|g okakjd" ux uyfj,.u ñksfyla' Tkak Th
wyg lef,a ueoafoa .ula; wo jqK;a .ug hkav ux ,Eia;shs" kuq;a ug jhi jeä
hs' ñksfyla kdls WKdhska miafia tAjdfh b|,d jevla keye-kuq;a WU .ug
m,hka' .ula w;a wer,d hk tl uy fudavlula' tAjdfh yeuod u nv.skafk ;ud'
ux okakjd" ug u;lhs" tA;a ;ukafk me,am;hs" ñÿ,hs" lef,hs ;ukag ksoyfia
;sfhkjd' fïjdfh f.daidjhs" l,n,hs" lrorhs ú;rhs' ksïudjlska ke;=j f.j,a'Z
‘tA;a ysr f.oßka wykav ´kE biair fj,d uf.a ñksyd .ek' wehs thd k;r
lr.k bkafk@’
‘´lg .sh ñksfyla ljodj;a t<shg tkafk kE' yenEgu ux okafk keoao@ uf.
mq;;a Th ysr f.g .shd' ;j wo fjkakla weyeg ±lafl kE' thdf. kvqj weyqfj
fï ;x.,af,' uf.a w; ñg ;snqKd' Tlafldu tA kvqj fjkqfjka úhoï l<d' mq;d
ysr f.hska wdmyq tk;=rd ux n,d f.k ysáhd" lsis ojil wdfj kE; tkafk;a kE"
Wfò ñksydg;a tAl u ;ud' oeka WU wdmyq m,hka Wfò .ug'’
mqxÑue‚ldf.a nv.skakg yd f;fyÜgqjg o uy,a,df.a l;dfjka Wmka ika;dmh;a
ÿl;a tl;= úh' wE ksfid,aufka je,fmkag jQjd h'

‘w~, jevla kE <uhd' ux oeka fyd|g u jhi ñksfyla' ug jvd fyd¢ka Th .ek
okak flfkla ;j;a fufy kE" fï ysr f.g .sh flfkla ljodj;a wdmyq wdfõ
kE' WU oeka blauka lr,d .ug hk tl hs jvd fyd|'’

mqxÑue‚ld t;ekska ke.sg fiñka fiñka lkao ke. ysr f.h jfÜ .shd h' tys jQfha
tlu fodrgqjls' tA ;ekska ;ek hlv weK jeoa¥ úYd, >k ,S fodrls' wE ìfhka fodrg
51
;Ügq l<d h' we;=<g fkd wefik ;ru b;d fyñka ;Ügq l<d h' kej; ì;a;h s g
we, ù b| f.k n,d isáhd h' meh .Kkla .; úh' lsis u wuq;; a la jQfha ke;s' fodr
jeiQ .uka u h' isr f.h we;=f<ka lsiu s Yíohla fkd wefia' lkao mdjq, ;K W,k
t<fokqka miafokd yd uy,a,d yer fmfkk udkhl lsiu s if;la ke;' ;ud isák
;ekg ;o ysre /ia jefgk úg ì;a;f s ha fyjK Èfjk Èfjk yeáhg tyd fuyd
fjñka fudlla fyda wuq;;
a la isÿ jk ;=re wE n,dfmdfrd;a;= iys;j t;ek u Wkakd h'

fndfyda fõ,djlg miq fodr yeßK' ldls we÷ï lÜg,hla yd f;dmamshla o


ye| fmd,a,la w;ska .;a ñksfyla thska t<shg wdfõ h' Tyq wE foi n,d ;shqKq
iajrhlska" ‘kqU fudl o fu;k@’ hs weiqfõ h'

‘uf.a ñksyd n,kav wdjd' whshd" thd udi yhlg ysr f.org tõjd' udi yh oeka
myq fj,d' thd .ug .sfha keye' ñksiaiq lshkjd thd ueß,hs lsh,' tAl we;a; o@’
‘fudlla o thdf. ku@ fldfy o .u@’

‘thdf. .u neoafoa.u’

‘ku@Z

‘fldfydu o uu thdf.k ku lshkafka whshd@’

‘wehs fudaäfh fudlla o tA ñksyg lshdmq ku@’

‘thdg lsõfõ nnqka lsh,d'’

‘fudk je/oaog o ysf¾ jegqfK@’

‘tAl fndre kvqjla" wdrÉÑf. f.a ìkaohs lsh,d’

‘´" tA ñksydæ yß Bg miafi tA wdrÉÑ;a uerejd fkao@’

‘Tõ" Tõ" tA uerefj wfma wmafmdÉÑ'’

‘Tõ" th;a fufy ysáhd" WU <Õ i,a,s fyu ;sfhkjd o .Eksfh@’

‘kE whshd" i;hlaj;a kE' wms fndfydu ÿmam;a ñksiaiq'’

‘wd" tfykï wmg nE fuys§ fudl=;a lshkav' WU lUqremsáhg .syska tAcka;


yduqÿrejkag fm;aiula §mka'’

52
‘whshd’ oeka lSjdfka uf. ñksyd okakjhs lsh,d' b;ska ug lSjg we;s je/oao
fudlla o@ thd oeka fufy bkakjd o@ thdg fudlo WfKa@ ojia .dkla ;siafia ux
fuydg wdfj fïl oek.kav' ug ;j;a lror lrkav ud t<jkafka wehs@Z

ysrm,a,d mqxÑue‚ld foi ñks;a;=jla fyda folla muK n,d isáfha h'

‘fyd|hs" lreKdj fõ<sÉp l=Uqrg jeiaila jf.hs lshkjd fkaæ tA;a WU b,a,kafka
fõ<sÉp l=Uqrg ;j;a kshÕ' ux okakjd ñksyd fufy ysáhd' ñksyd fuys§ u<d'
oeka ueß,d udi folla fjkjd'’

ysrm,a,d ;u l;dfjka n,dfmdfrd;a;= jQfha ysi w;a nod f.k lE .ik .eyekshlf.a
ú,dmhls' tfy;a mqxÑue‚ld ksYaYíoj u t;ekska f.dia kej;;a ì;a;sh woaor
wek ;shd .ekSu Tyqf.a uú;hg fya;= úh' idudkH wkaoug fYdalh m%ldY lsÍug
wef.a is;g jeÿKq myr ;o jeä h' l÷<la j;a fkd fy<d wE n,d isáhd mu‚'
;ud .ug hd hq;= h hk n,j;a yeÕSu;a ;ud ;ksù isák fï k.rfhka msg j
ish .ug hd .; hq;= h hk oeä wdYdj;a wEg we;s úh' tys§ ;udf.a ñÿ,g ù jk
frdog msámiska ysre ieÕù hk ieá n,d f.k ksoyfia isáh yels h' mqkaÑue‚ld
t;k jeä fõ,djla fkd /£ lkafoka my<g neiaid h' uy,a,d ;ju;a tA yqka ;ek
fmd,a wrU foi n,d.;a jk u isáfha h'

‘wd" ljodj;a ´flka msg fj,d tkav bv yïn fjkafk kE ñksfyl=g' ux WUg
lsõjdfka"’ hs ;ud miq lr f.k hk mqxÑue‚ldg wefik fia uy,a,d lSh'

‘thd ueß,d iSfha'’

‘Tõ ´lg .sh flfkla wdfh tkafka kE' WU m,hka <uhd wdmyq .ug'’

‘ux hkjd iSfh'’

53
wre;a meyeÈ,s lsÍu

WodiSk - lïue<s$w,i
W.yg - lsÍug wmyiq$ ÿIalr
ú,Skj - WKq ù$Èh ù
.juysi - t<yrla iy óyrla
mg, iys; - meg¨ï iys;$wmeyeÈ,s
n;a ù - f.dÿre ù
ysr yso,ka - wjdy újdy lr .ekSu
wäfldav - l,n,$úldr$flda,ï
ieyeis - oreKq
N%dka;sh - pls;h$ìh
wdkkaÈ; - i;=gg m;a
Woa§ma; - È,siqKq$nen¿Kq
fnd,a - ysia
ue?ç - l;d lrk Yíoh wmyeÈ,s ùu
f;d¨ .dkjd - ;K fld< W,d lkjd
wyg - m%foaYhg
ika;dmh - lkiai,a,$lk.dgqj

wNHdi

my; i`oyka m%Yakj,g ms<s;=re imhkak'


1' “wjqreÿ oyhlska uq¿ .uu w,skag hkjd” hs kekafpdydñ lS wkdjelsh
l%ufhka i;Hhla jQ whqre WodyrK foñka úuikak'
2' “neoafoa.u yd tys jeishka l%ufhka wNdjhg hk wdldrh iÔù f,i ksrEmKh
lrkakg l;=jrhd NdIdj Ndú; lr we;s wdldrh WodyrK iys;j meyeÈ,s
lrkak'
3' is,s÷ ms<sn|j “msiaiq jeoaod fldáfhle” hs lS .ïuq mqxÑue‚ld ms<sn|j lSfõ
fldáhdf.a meáhd uqj meáfhla njhs' mqxÑue‚ldf.a pß;h weiqfrka fï
lshuk ;yjqre lrkak'

4' wjia:d yd isoaê ksrEmKfha § l;=jrhdf.a m%;sNdj iaMqg jkafka mdGl is;
ohdkqlïmdfjka mqrjd,Su ksid h' WodyrK weiqfrka ú.%y lrkak'

54
5 uqks isßmd isôñkafka
áfnÜ cd;sl tia' uyskao ysñ ^1901--1951&

‘áfnÜ cd;sl tia' uyskao ysñ’ hkq furg cd;sl
ùrjrhka .ek lshefjk wjia:djkays § fkd jer§ u
i|yka jk iqúfYaI kduhls' iqúfYaI;ajh jkafka wm
rg .ek" tys ksoyi .ek buy;a jd;ai,Hhlska ,shQ
- foiQ Wka jykafia Wm;ska Y%S ,xlslhl= fkd ùu h'

áfnÜ rfgys islSï foaYfha Wmka uyskao ysñhkaf.a <ud
ld,h ms<sn| jeäÿr f;dr;=re imhd .ekSu wmyiq h'
tfy;a Wka jykafia 1901 § muK ckau ,dNh ,enQ nj
ms<s.efka' áfnÜ rfgys Wiia fm<m;la jQ ;Is kï.H,a
fm<m;g wh;a uyskao ysñ weia'fla' ;Is kï.H,a f,i
uq, § y÷kajd we;' jhi wjqreÿ fod<fya § muK ish meúÈ fidfydhqrd jQ
tia' mqKaKÔ ysñhka iy c¾uka cd;sl [dKd;sf,dal ysñhka iu. l=vd ;Is
,xldjg meñK we;'

uq,ska u fmd,a.ia¥j wdrdufha kej;S" fld<U úfoHdaoh msßfjkg ne£ bf.kSug;a


tu ld,fha u urodfka uydfndaê úoHd,fhka bx.S%is bf.kSug;a Tyq fhduq ù
we;' ;Is kï.H,a" tia' uyskao ysñ f,i meúÈ nj ,nkafka r;a.u isß pQ,iquk
ysñhka fj;sks' fuf,i wurmqr ksldfha meúÈj fodvka¥fõ ffY,ìïndrdufhys
jev fjfiñka uyskao idufKar ysñfhda ish wOHdmk lghq;= lrf.k .shy'
miqj Wka jykafia fld<U fldïm[a[ ùÈfha fi!.; wdjdih fj; meñKshy'
ta 1930 j¾Ifha h' tys § Wka jykafia mE,shf.dv úoHd,xldr msßfjka wêm;s
¨Kqfmdl=fKa YS% Oïudkkao ysñhka fj; h<s meúÈ jQfha ishï ksldfha NslaIqjl
yeáhg h' uyskao ysñhka Wmiïmod ù we;af;a 1931 j¾Ifha h'

1934-1936 ld, jljdkqj ;=< tia' uyskao ysñfhda fld<U wdkkao úoHd,fha
wdpd¾hjrhl= f,i fiajh lf<da h' tys § Wka jykafia isxy," md,s" nqoaO O¾uh
úIh b.ekaùï lghq;= isÿ lr we;' tia' uyskao ysñhka 1936 j¾Ifha isg jev jdih
lr we;af;a mdkÿf¾ uyfn,a,k YS% iqo¾Ykdrdufha h' tys jir 15la muK jev
fjfiñka úúO iudc wd.ñl idys;H fiajdjka isÿ lrñka isáh § 1951 ud¾;= 16 od
fï Woafhda.su;a nqoaOmq;%hka jykafia yÈisfha wmj;a jQy'

55
tia' uyskoa ysñhka jvd;a m%lg jQfha lúhl= yd foaYlhl= f,ig h' Wka jykafiaf.a
idys;H lghq;= fnfyúka u lúhg keUqre úh' tu lú m%Odk f;aud ;=kla hgf;a
wmg y÷kd .; yels h'

1' <uhska Wfoid ,shQ lú


2' foaYdkqrd. yd cd;sldNsudk lú
3' nqoaOdNsjkaokd lú

by; iEu j¾.hl u lú j¾;udkfha § o mdGl" risl" úpdrl wjOdkhg ,laj


mj;S' Wka jykafia ,shQ cd;sldNsudkS lD;s w;r ksoyfia oeyek" ksoyfia uka;%h
iy ,xldud;d ldjH ix.%y ckms%h úh' hg;a úð; md,kfhka ñ§u i|yd l<
ksoyia igkg Wkajykafiaf.a ks¾udKj,ska ,o W;af;ackh iqúfYaI h'

n,jq fmdf,dkakre wkqrdmqr fmfoi
is;jq mej;s ksoyi fuys fmr oji
k.jq ;j ;j;a ;rir ;reK f.di
jfrjq hujq ke.sájq fkdksojq fuf,i

weia' uyskao ysñfhda l=vd orejka Wfoid o ldjH m%nkaO /ila l<y' Wka jykafia
úiska rÑ; <ud ks¾udK uQ,sl jYfhka lõñK" lõuq;= yd <ud lõ l,U hk lD;s
;=fkys ix.Dys; ù we;' Tjd uq;= Wka jykafia ,shQ uq,a u ldjH lD;sh hs' kkaok .S;
Wka jykafia ,shQ ;j;a lD;shls'

fuu mdvug mdol jk ‘ore ke<ú,a, fyj;a cd;sl f;dá,a,’ kue;s §¾> ldjH
mka;sh cd;sl ùr ldjHhla njg m;aj ;sfí' fuh <uhska wruqKq lr f.k uq`M
uy;a cd;sh u wu;k ldjHhls' cd;sl isß;a úß;a" wdl,am yd Ñka;kh leá lr
.;a WmfoaYd;aul ldjHhla jk fuh b;sydi f;dr;=re /ila o iïmsKavkh l<
wjia:djls'
‘cd;sl f;dá,a,’ mµ mka;sh rpkd ùu ms<sn| miqìï l;dj o wmQ¾j tlls' Èkla
uyskoa ysñfhda;a Noka; uxcq ysñfhda;a mshodi m,kaiß
Q h uy;d;a weï'B' m%kdkaÿ
uy;d;a w.kqjr isg uykqjrg f.dia" .kafkdarej yryd há., iqukdrduhg hñka
isáhy' msßi tla;rd fj,ahdhlg msúfik úg fyd|g u ijia ù ;sìK' tu iqkoa r
mßirh .ek uyskoa ysñfhda jYSlD;j .sfhda h' fj, ueo jQ lu;l fmd,a w;=
me, ÿgq Wka jykafia “wms wo ?g fï mef,a k;r fjuq” hehs fhdackd l<y'
ish,af,da tlÕ jQy' i| myka /fhys fj,ahdh ;j;a iqkoa r ù ;sìKs' fmd,a w;=
me, tlu idys;H uKavmhla úh' uyskoa ysñhkaf.a is; wuq;= i;=glska msÍ .sfha
h' ú.i mEk yd lvodishla w;g .;a Wka jykafia ‘ore ke<ú,a, fyj;a cd;sl
f;dá,a,’ hk isria;,h fhdod ‘uqks isßmd isôñkafka’ lú mofhka lú fm<la
werUQy' tf,i m,af,a.u flda,dk .fï fj,a hdfha § werô fï lú fm< miq od
56
iqukdrdufha § u ,shd wjika flßK' fï yDoh.%dyS cd;sl ùr ldjHfha Wm; isÿ
jQfha tf,i h' tu ldjHfhka Wmqgd .;a lú lsyms hla fuu mdvug we;=<;a lr
we;'

‘cd;sl f;dá,a,’ foaYdNsudks ldjHfha f;dard .;a lú lsym


s hla u;= ±lafõ'


uqks isßmd isôñkafka
iufkd< .sß fmfoiskafka
u| iq<Õhs fï tkafka
uf.a mq;d ksÈhkafka
ksoyi uy uqyqola fõ
tys W,am; mq;" kqU fõ
ta nj isys fldg fu f,dfõ
hq;=lu bgq l< hq;= fõ
cd;sl rK forK uf;a
.eà jeà u< fudfydf;a
iqkaor iqrUqkaf. wf;a
ke<fjk nj is;kq mqf;a
lror oyila yuq ù
bkagels kï iskd fjù
Tyq fuf,djg my< foù
rfclehs i,lkq uekù

;uka ,enQ Èú fmfjf;a


fldgila rg iuh fjf;a
mqo fkdlf<d;a WfUka mqf;a
fuf,djg lsis m,la kef;a

cd;sh rka úukla fõ


wd.u ñKs mykla fõ
th /l .kakg fu f,dfõ
iu;a fjf;d;a mq; kqU fõ

bgq fldg l< hq;= hq;=lï


,enqK;a f,daflka .eryqï
bjikakg mq¿jka kï
WUhs uf.a mq;d W;=ï

57
ldg;a ysñ fmdÿ foa kï
ke;s-neß" ysÕ wjysrlï
fï foa uev f.k oialï
mEu ;uhs iqre úrelï

ñ;=relñka fmrg tf;d;a


¥ú,a,la tlal jqK;a
ñ;=re fjhka mqf;a WU;a
thhs f,dfõ .=Kh uy;a

isks÷ fudf<dla nj uf,yS


msßisÿ nj msks ìf|yS
tla ù ud mq;=f. f<yS
wrla .kS yeu ÈfkyS


wNHdi

1' my; i|yka fhÿïj, wre;a meyeÈ,s lrkak'

“lror oyila yuq ù


bkagels kï isky fjù”

“ksoyi uy uqyqola fõ
tys W,am; mq;" kqU fõ”

—ldg;a ysñ fmdÿ foa kï


ke;s-neß ysÕ wjysrlï”

2' fuys cd;sldNsudkS yd foaYdkqrd.S woyia jvjk lú f;dard idlÉPd lrkak'

3' fuu mµ ks¾udKh id¾:l lr .ekSug lúhd fhdod f.k we;s úúO
ldjHuh Wml%u idlÉPd lrkak'

4' fuu ks¾udKh i|yd Wmhqla; NdId ffY,sh ms<sn| we.hSula lrkak'

5' “pß; ixj¾Okhg ks¾udKd;aul woyia bÈßm;a lrk m%;sNdmQ¾K lúfhla


fuu ks¾udKfha § wmg yuq fõ'” fï lshuk idlÉPd lrkak'

58
6 .x.dfõ ix.S;h
tÉ' tï' l=v,s.u ^1918 - 1973&

fyajdjiï uqksodi l=v,s.u fyj;a tÉ' tï' l=v,s.u fld<U


hq.fha lúfhls' iajNdj fi!kao¾hh uy;a wNsreÑfhka
j¾Kkd l< lùka w;r fyf;u fjfiiska lemS fmfka'
tfia u Tyq ñksia Èúh yd fidnd oyu w;r we;s in|;d
od¾Yksl mokulska bÈßm;a lf<a h'
j¾I 1918 § l¿;r l=v,s.u § Wm; ,enQ tÉ' tï' l=v,s.u
ñIkdß mdif,ka fcHaIGa mka;hs f;la bf.kqu ,enqfõ h;
bka wk;=rej O¾u úch msßfjfkka Wiia wOHdmkh ,enqfõ h' l=v,s.uf.a lúh
nqÿ iufhka fmdaI;
s tlla ùug fï msßfjka wOHdmkh o n, mdkakg we;'
mdi,a wOHdmkfhka wk;=rej fld<Ug meñKs l=v,s.u ish /lshdj f,i mqj;am;a
l,dj f;dard .;af;a h' isxy, n,h" ÈkñK" is¿ñK yd ck;d wdÈ mqj;am;aj,
fiajh l< Tyq l,la ‘iqj|’ lú iÕrdj o ixialrKh lf<a h' tiufhys tu
lú iÕrdj jvd;a Ydia;h %S .=Khlska hql;
a j mj;ajd f.k hEug fyf;u W;ail q
jQfha h'

ksfodia ksjerÈ nia jyrlska fuka u ukd ixhuhlska ;u lú u. yeisrùug
l=v,s.u ie,ls,su;a jQfha h' md,s ixialD; NdId ms<sn| ±kqu o Tyq i;= jQj;a
fndfyda úg jHjydrhg ióm lgjyrg <x jQ nila Tyq Ndú; lf<a h' fmr o
i|yka l< mßÈ iajNdj fi!kao¾hh yd ne÷Kq lú wdr fya;=fjka ‘isxy, fI,SZ
f,i l=v,s.u m%lg jqj o ngysr lúhl= jQ fI,Sf.a lú Tyq lshjd fkd ;sìKs'
tfy;a Tyqf.a ldjH ixl,amkd fI,Sf.a ks¾udKj,g ióm nj úpdrl woyi hs'
tA flfia jqj;a tÉ'tï' l=v,s.u lúhd ;df.da¾ lsú÷kaf.a ks¾udKj,g ióm jQ
wkaou;a" tAjdfhys wdNdih ,enQ wjia:d;a isys m;a lr we;'

l=v,s.u fld<U lú hq.h §ma;su;a l< lúhl= nj úpdrl u;h hs' mS'î' w,aúia
fmf¾rd" lms, fifkúr;ak" udl÷f¾ .=Kj¾Ok" óuk fma%u;s,l" Wmkkao
ngqf.or wd§yq Tyqg iuld,Sk lùyq fj;s' iqj|" foaÿkak" ójoh jeks lú iÕrdj, o
tl, mej;s mqj;am;aj, o tÉ' tï' l=v,s.uf.a lú ksrka;rfhka m< úh'

Tyq ,shQ ‘wE’ mµ .%ka:h b;d ckms%h úh' l=Kdgqj" tfldau;a tl rgl" ixjdoh
jeks lD;s o Tyqf.a ldjH .%ka: w;r fõ' ukqIH Ôú;h" fidnd oyu yd fma%uh
ms<sn| wmQ¾j w;a±lSï ish ks¾udK u.ska u;= lsÍug iu;a jQ ixfõ§ lúhl=
jYfhka isxy, ldjH jxYfhys fkd ueflk kula igyka l< l=v,s.u lúhd
1973 wf.daia;= 01 od wNdjm%dma; úh'
59
f,da oyu ms<sn| t<s oyrla úáka úg úysÿjk ‘.x.dfõ ix.S;h’ kue;s" l=v,s.u
lúhdf.a meÈ fm< fï mdvfuka bÈßm;a flf¾'

l÷ nEjqul ox - fndaúá m÷re ; <d


my<g we§ mr u,a fm;s bj; fkd <d
l,foda Èfhka fmdÕjd rka mq,sk ; ,d
ix.S;j;a ù hñ bÈßhg . ,d

ieÕfjñ - tfnñ - ksii, fjñ - ii, fj ñ


weUfrñ - tfy;a miq fkdnisñ - fkdkj;sñ
ljod fld;ekl È fyda uy uqyqÿ ys ñ
yuq jqKq flfKys ud i;= nr Tyqg fo ñ

tkafka fldys isg o - fld;eklg o h ka fka


Tn l=ulg o ud ÿgq ;ek úuika fka
ñksiqka .syska ks;r u wdmiq t ka fka
lsu oe hs lshd lsisjl= wehs@ fkdfidhka fka

ó wU - lsr, - udoï f.ä <ore ú fha


welfhys fy<d y`vjhs ie`v iq<Õ / fha
iq<s ueo le/flñka b÷ks,a .eUqre È fha
iuyr ;ekl ,iaik u,a lel=`M ;s fha

ysßu,a iskd /<s fmK ms`vq ñysß ; u


.,a mrj, u yems yems ìys lrñ u u
iu ;eks;,dj, yuq fjhs w,i l u
ksrihs w;ruÕ wjysr kqÿgq ì u

ñksiqka bjqrej, hk tk wä ioafo ka


<h hg ii, nj ñka u;= fkdkefÕoafo ka
flláh ´¨ k<shk Èh /<s ueoafo ka
u,a fm;s úh<s fld< tk w;lg toafo ka

rka ;re msßjrd .;a i| u`v, h g


uy jk ìula ueo .sß l=`M w;r is g
fkdñhk fya,s oyul mKsjqvh ms g
fld÷rñ fl¢ßhla uq`M f,dj ksi, fld g

60
wre;a meyeÈ,s lsÍu


l,foda Èfhka - wre;a
ß§jka meyeÈ,s lsÍu
c,fhka
mq,sk ;,d - je,s ;,d
fya,s oyul
l,foda Èfhka - ikd;k
ß§jka oyula
c,fhka
mq,sk ;,d - je,s ;,d
fya,s oyul - ikd;k oyula

wNHdi

01' my; i|yka fhÿïj, woyia meyeÈ,s lrkak'

“l,foda Èfhka fmdÕjd rka mq,sk ;<d


ix.S;j;a ù hñ bÈßhg .,d”

“ó wU - lsr, - udoï f.ä <ore úfha


welfhys fy<d y`vjhs ie`v iq<Õ /fha”

“iu ;eks;,dj, yuq fjhs w,ilu


ksri hs w;ruÕ wjysr kqÿgq ìu”

“fkdñhk fya,s oyul mKsjqvh msg


fld÷rñ fl¢ßhla uq¿ f,dj ksi, fldg”

02' fuu mµ ks¾udKfhka lúhd bÈßm;a lrk Ôjk o¾Ykh meyeÈ,s lrkak'

03' w;a±lSu rij;aj bÈßm;a lsÍug lúhd NdIdj fhdod f.k we;s wdldrh
idlÉPd lrkak'

04' ri ksIam;a;sh i|yd lúhd Ndú; lrk úúO ldfjHdaml%u úia;r lrkak'

05' lúhd wÔj mßirhg iÔù njla wdfrdamKh lrñka ;u mµ mka;sh id¾:lj
bÈßm;a lrk wdldrh úuikak'

61
7 f,k w;yer hEu
uydpd¾h tÈßùr irÉpkaø ^1914 - 1996&

j¾I 1961 wf.daia;= ui 31 jeks Èk m%:u jrg fmardfo‚fha §


rx..; jqKq isxyndyq kdgHh" Y%S ,dxflah l,d fl;g úYsIag
ks¾udK /ila tla l< uydpd¾h tÈßùr irÉpkaøhkaf.a
ks¾udKhls'
irÉpkaøfhda ,dxflah wkkH;djla iys; kdgH l,djla
ksujd .ekSu fjkqfjka ksrka;rfhka fjfyi .;a wfhls'
Tyq j¾I 1914 cQks 03 Èk ol=Kq m<df;a r;a.u fodvka¥j .fuys
ckau ,dNh ,eî h' Tyqf.a mshd pd,aia ma/kaisia o is,ajd h'
uj ,sähd mska;= h' foujqmsfhda orejdg ‘hQiagia frðfkda,aâ o
is,ajd’ hkqfjka kï ;enQy' mshd ;eme,a ia:dkdêm;sjrhl= f,i úúO m<d;a
fj; ia:dk udre ,o fyhska l=vd l, mdi,a lsym s hl u wOHdmkh yodrkakg
frðfkda,â a yg isÿ úh' .d,a, ijq;, a kaâ úoHd,h" .d,a, ßÉukaâ úoHd,h" .d,a,
Ydka; wef,daih s ia úoHd,h" mdkÿf¾ Ydka; fcdaka úoHd,h" .,ali s i
a idka; f;dauia
úoHd,h hkdÈ jYfhks' mdi,a wOHdmkfhka wk;=rej tjl fld<U hqkj s ¾isá
fld,Sðhg we;=¿ jQ frðfkda,â a ;reKhd 1936 § iriúfhka msg jQfha f.!rj
Wmdêhla iys;j h' bx.sßis NdIdfjys o ksmK q jQ fyf;u zisf,daka fâ,s ksji q Za
mqj;am;g tla úh' 1939 j¾Ifha § rùkaøkd;a ;df.da¾f.a Ydka;s ksfla;k iriúh
fj; .sfha" Ndr;Sh o¾Ykh iy ix.S;h wdÈ fkdfhla úIhhka yodrd kej;
ujqìug meñKsfha h' flá l,la .,ali s i
a Ydka; f;dauia úÿyf,a .=rejrhl= f,i
fiajh lr" lÓldpd¾hjrhl= f,i úYajúoHd, fiajhg tla jQ fyf;u miqj"
,kavka úYajúoHd,fha ndysr wfmalI a lhl= ù fmrÈ. o¾Ykh ms<n s |j Ydia;m
% ;s
Wmdêh ysñ lr .;af;a" fmardfoKsh úYajúoHd,hg tla ù fmrÈ. NdId mSGfha md,s
iy fn!oaO o¾Ykh ms<n s | lÓldpd¾h Oqrhg m;a jQfha h' ful, ;ud ckaufhka
,en isá úfoaYh S W!refõ ku fjkqjg ‘jeÈ;ka;f %s .a tÈßùr irÉpkaø’ hk ku
Ndú;hg .;a t;=ud tjlg mqj;am;a i|yd ‘irÉpkaø’ kñka ,sms iïmdokfha
fhÿfKa h'
t;=ud u<.sh we;af;da" u<jqkf a .a wjqreÿ od jeks kjl;d lsym s hla o" ukfï"
isxyndyq" fmauf;da cdh;S fidaflda" mndj;S jeks kdgH lD;s úYd, .Kkla o" úpdr
m¾fhaIK .%k: a fndfyda .Kkla o rpkd lf<a h' Tyqf.a l,amkd f,dalh" idys;H
úoHdj lD;s isxy, idys;H úpdr l,dfjys fkd ueflk igyka h' tmuKla fkd
j msx we;s iriú jrula fokafka kñka iajhx ,sÅ; pß;dmodkhla o t;=ud úiska
iïmdokh flßKs'
62
tÈßùr irÉpkaøfhda Ndr;fha ‘l=udrka wYdka’ úYaj iïudkfhka o" ms,smSkfha
‘/fudka ue.afiih’ iïudkfhka o cmdkfha ‘iaj¾K rc;’ iïudkfhka o msÿï
,enQy'
bl=;a Y; j¾Ih wdrïNfha furg m%p,s;j mej;s àg¾" gj¾fyda,a" ñk¾jd jeks
kdgHj,ska fjkiaj Y%S ,dxflah wkkH;djla iys; kdgH iïm%odhla f.dv ke.Su
fjkqfjka m¾fhaIK l< t;=ud" ta fjkqfjka .ïkshï.ïys ießird wm merKs
f;dú,a-mú,a wNspdr úê" kdv.ï" flda,ï wd§ ixialD;sldx. wOHhkh lf<a h'
tfuka u cmdkh wdÈ wdishdlrfha fjk;a rgj, kdgH iïm%odhka o yeoErefõ h'
tys m%;sM,hla f,i ìys jQ kdgH w;r ‘isxyndyq’ kdgHh uq,a ;ekays ,d ie,lsh
yels h'
fuys f;aud;aul l;d mqj; uydjxYfhys i`oyka isxy, cd;sh ìys ùu ms<sn`o
l;d mqj; hs' kdgHh i`oyd tys l;d idrh muKla Wlyd f.k we;' ‘isxyndyq’
ffY,s.; iïm%odfha kdgHhls' tys rfidaoa§mkh i`oyd Wmhqla; .S;j;a nia jyr
Tiafia irÉpkaø kï .S; m%nkaOlhd o rislhdg uqK.efihs' oYl myla ;siafia
rx..; jk isxyndyq kdgHh Y%S ,dxflah kdgH jxYl:dfõ m%n, ikaêia:dkhls'
kdgHhl w;HjYH u wx.hla jk ‘.egqu’ b;d m%n,j fuys ksrEmKh fõ'
.;dkq.;sl;ajh iy kQ;k;ajh w;r jk iodld,sl m%;súfrdaOh fï k¿fjys
há fm< fia Èfjk nj úpdrl u;hls'
jx. foaYfha rc l=ußhl jk iqmamd foaúh ish ieñhd jk isxyhd iy isxyndyq"
isxy iSj,S foorejka iu. jkfha fjfihs' isxyhdf.a iajrEmh jeäúhg m;a
orejkag l=;+y,hla okjhs' Tjqyq ta ms<sn|j ujf.ka f;dr;=re úui;s' isxyndyq
kdgHfha t;eka isg l;dj ±lafjk ‘f,k w;yer hEu’ kue;s fojk wxlh fï
mdvug we;=<;a fõ'

f,k w;yer hEu


fofjks wxlh
fmdf;a bkaksih

fu fia yg.;a ìh iel is;ska my lrñ k


f;d fia fjñka t ñ.s|d fjfik i| fmñ k
n f ia uqúka msg jqK ksid jevqK l=yq,s k
ú f ia ih mshdf.a ols;s orefjda Èk È k

^isxyndyq meñfKhs&
fmdf;a bkaksih

is; fkdu iekfia ys¢kg fuf,fia


Èú ysñfhka fu f,fka
fndfyd wdor we;s uq;a ud msh wmyg
63
m, ke; fu Èúfhfka
frdia ù tÈfka lS reÿ jofka
yo ;=< /õ fokafka
wm krhka j. mejiq t wreuh
ke; ug jegfykafka
wrfKa wmyg ìh meñfKkakg
ldrK t<s jkafka
msh;=uf.a .; kerUq l, is;
l=yq,ska b;sfrkafka
ke; iu jkafka fjki fmfkkafka
ú,i mshdKkafka
flf,i o Tyq yg wm od jQfha
wehs uj fkd lshkafka
isxyndyq ( jpkh

f.diska uu fï j. ish,a, uE‚hkaf.ka wid fid¢ka ±k .kafkñ'


^kslau hhs&
fmdf;a bkaksih
fkl jr mq;= úiskd wik ,o mek ks id
iqmamd foaú ukd we;s ù is; fjfy id
isÿ jQ mqj; wkdjrKh lrk f, id
fofokd le|jd f.k lSjd ;;= fuf, id

^iqmamd foaù meñfKhs&


iqmamd foaù ( bkaksi .S;h

iÕjkakg ;;= neß h mq;=f.ka


ñ.s|d ks;sk fid¢kd fmfkk ú,id
woykafk ke; lSj o uqid
keK uQl=rd f.dia we; mqrd jhid

mjikag ;;= yo ixi,d


ke;s fõ o fifk yer hd o f,fk fkd±kd
j<lkag neß foag msysgd
jkq foúhfka ud wirfKa fkdyerd

ud m%sh mq;Kqjks yd ÿj‚hks" ud fj; tkq uek' Tn fofokdg lsj hq;= lsisjla ;sfí'
^isxyndyq yd isxy iSj,S meñfK;s&

fofokd ( jpkh

wm le|jQfha lsu o lshd ±k .kq leue;af;uq" uE‚hks'

64
iqmamd foaù" isxyndyq" isxy iSj,S ( ;¾.h fï ish,a, yerod uu
wdfjñ j,gd
iqmamd foaù ( fjfik f,id Tn msh ud
iñ÷ka iu.d
fm%aujka; orefjks ud
ys¢kq lka fhdud isxyndyq yd isxy iSj,S (
lshñ mqj; iel ÿ/rd
wik ks;sfhkd wehs o mshdKka iu.d
uE‚h kqU fofokf. fõ f,fkys fjfikafka
l=ußhla ukd yer oud t rdc biqre
mis÷ uyÕ= jx. foafi Wjÿre w;f¾
krjr yg od ßis fkdù o ud mshdg
jdfi ud,sf.a
isxyndyq ( ishque,s Tn legqj bkag
fï jkdka;f¾
lsï o uE‚hks Tn fï
iqmamd foaù (
mjik jokd
weia lka weoysh fkdfya h
wisßu;a jq foals fuf,dj
wefik fu wreud
fm%auh kñkd
Tn md uq, ys÷jd ud
jekQ fmdrK lsú÷ka fid|
jefvk jhfi §
ri uqiq niskd
rdc l;d lS úis;=re
ish¨ fNda. jia;= biqre
±ka isys jkafka
yß;s fkla ofkda
iem ihkd iqj| fndcqka
iõ iem fok is;=ñK jka
;=uq, ud,s.d
fm%auh ikaod
wE iïm;a yerod wehs
fuf,i fjfikafka
iqmamdfoaù ( jpkh
isxy iSj,S ( Tn mshdfKda krfhl= fkd j jkfhys §
ug yuq jQ isxy rdcfhls' Tyq flfrys
rdc l=ußfhda m,¢;s we;s jQ fm%auh ksid uu rdc iem yer oud
rka ñ‚ nrKd fï jkfhys fjfiñ" orefjks'
isks÷ jia;% ye|,d rka
ñßjeä iÕ<d isxyndyq ( iskaÿj
mska ms~ jeks ud uE‚h
lshkq fkdj<yd isxyfhla fõ ud mshd
wehs o j,al,d fmdrjd ckaufhka ,;a fï wrkafka
f,k ;=< bkafka mqreÿ jQ jdfia iod
l=ußhla fõ udf. ujq
iqmamd foaù ( W;a;Í;r ckau ,oa§
Wreu jQ hi biqrgd
isks÷ jia;% ñ‚ wnrK ug o ysñ fõ jx. rdcHh
;=uq, ud,s.d m%n, krjr mrmqfrka
iqj| fndcqka iem ihkd l=ula foda fu mdfma f,fka fï úiSfï
ñßjeä iÕ<d fi;la foda

65
hkag ±ka kï ldf, fõ fujka foa lshkagd
uE‚hka yd ke.‚ iu.ska fidfydhqrks fmïnrd
Wrefu wmf.a fidhñkd
jx. foafia fjfik ck;d isxyndyq (
flfrys fõ ud hq;=lud
l=ula foda fu mdfma f,fka fï úiSfï Tn fofok ud iu.
fi;la foda fkd wdfjd;a hkag fõ
Tn oud fï f,fka
isxyndyq" iqmamd foaù" isxy iSj,S ( ieye,s ug Wreu jQ Èúh
;¾.h ud fidhd hd hq;=hs
kefik ;=re fï f,fka
isxyndyq ( isáh uq;a wm mshd
wm iu. fkd tkafka
uE‚hks lSj Tn nia wid mqreÿ jQ jk jdfi
iksgqyka lr .;sñ yer oud lsis Èfka
fkdmud j hd hq;= h im, lr .; fkdyel
fï f,fkka Tn fofok Ôúf;a fï f,fia
ud iu. hd hq;= h
jk jdfi yer oud isxy iSj,S (
kr jdfi fidhñkd
wm fofok yg Wreu flfia fyda hd fkdyel
Ôú;h fï fkd fõ wef;a ;r lr jid
fodr f,fka uy .,sk
iqmamd foAù ( msh;=uf. reÿ ;=uq,
ndyq hqj<ska u ñi
fujka nia fodvkq lsu neß h fid,jkag th
Tn mshd yer oud hkag fkd is;kak ud
hd yels o fï f,fkka@ fidfydhqrks fmïnrd
wm ke;sj mshd Tn
<h me<S ueÍ hhs isxyndyq" iqmamd foaù ( ;¾.h
mqreÿ jQ jk jdfi
fuys iem; fkdiEfy o isxyndyq (
Tn mshd iu.skd
fuf;la l,a úkao ud@ ;=uq, .;ska od
ndyq fnf,ka od
isxy iSj,S ( fjñ fia ;soiska od
l=ßre .sðkaod
ud mshd yer oud l=Uq ;, iskaod
hkafk wm flf,i foda ,ñ fia flißkaod
j,g f.dia úvd ù ud msh ñ.s|d lrkd úl=uka
meñ‚ úg ke; flfkla wehs ug neß jkafka
wyr msi fokakgd
yqfol,d fï f,fka ;r lr .,skd we;s fodr ;Èkd
bkafk Tyq flf,i foda bj; oud fjfrkd
keoao fj; mshdKka uy fyK yçkd myrd ie‚kd
wdof¾ Tn yfoa fmr<ñ ndyqfjkd
66
iqmamd foaù (

fkdlrka tf,id msh;=uf.a wK


blauj,d mq;=fka
kmqrehs jkafka wm ieu fokgd
fkdlf<d;a lS f,iskd

isxyndyq (

mgye‚ fjkagd fkdj Tyq wKgd


fjk uÕ .e,fjkagd
fkdfmfkk l,gd ierfikq l=ugd
ud ±ka j<lkagd

^kslau hhs&

fmdf;a bkaksih
fia ßú ìïnd m;< f;o n,e;s
uyre
fuk rka geïnd ksii, .=Kfhka imsre
ukrï hq. nd § wyi Tijk hqre
fk úl=ï isy nd fmr¿fõ h .,a mqjre

iqmamd foaù ( iskaÿj

fõ reÿ fodaid l< fï foa


ud mq;= fkd;ld úmdfla
uqj m;a jQfha
ksh; úkdfia
fï fudfydf;a lsï lrfkï foda
uq<d ù u. fkdfmfka

hkakg fõ ±ka ieñhd yerd


jk jdfika fï mq;= iu.d
orejka fofokd
yg fi;a ,efnkd
u. Tiafia hd hq;= jkafka
fkdie,S lsis fuu fõf,a

foúhka ndrhs ud iñ|d


ud fj; fkdjkq h fldamd
orejka ikaod
lrfkï funkaod
isys fõ yeu l,a yo fidaflka
iud jkq we; jrod
^isxyndyq wdmiq meñfKa&
67
isxyndyq ( jpkh

ud ., fmr<d f,ka fodr yeßh nj Tn okafkys h" ue‚hks' wjg f,dalh b;d ruŒh
fõ' lsisÿ ìhla is;g fkd kef.a' Tn yd ke.‚fhda o ud iu. hkag leue;a;yq kï
uf.a wêIaGdkh uqÿka m;a fõ' h<s;a is;d n,kq uekú'

iqmamd foaù ( jpkh

kqUf.a o kqU ke.‚hkaf.a o hym; ms‚i uu kqU mshdKka yermshd hkag iksgqyka
lr .;sñ' ud fufia lrkafka yo ;=< we;s uy;a fõokdjlsks' Èú ysñfhka ud tA
fõokdfjka fmf<k nj oksñ' huq orefjks'

isxyndyq ( jpkh

Tfí iksgqyk b;d fhfyls" uE‚hks" ke.‚h ud jï Wrysi u; o Tn ud ol=Kq


Wrysi u; o ;ndf.k fï f.dr;r jkdka;rfhka t;r jkafkñ'

fmdf;a bkaksih

mqreÿ mßÈ jkfhka fidhdf.k fkla f.dÿ re


ñÕsod ths if;diska fkd±k jQ fia kmq re
±l ., mfil jeà f,k ysiaj ;sì whq re
±ä fidúka f.di k.d jk fm; lrhs ±ÿ re
^isxyhd meñfKhs&

isxyhd isxÿj
.,a f,k ì|,d iqr;,a Èh‚h
f,ka fodr yer,d fud,leá jokska
isxynd isxynd isxynd ud ikikaksh
wyr msikaksh
ud fid÷r ud fid÷r ud fid÷r ljkaksh" fmdjkaksh
isxy iSj,S ud ms%h Èh‚h
.,a f,k ì|,d ud .ek ìh jkaksh
f,ka fodr yer,d jkfha ÿlla ù o
f.diska yeu fok wikaksh fidhkaksh
kef;a lsisfjla wE;a f.diska h
uu ±k .;sñ
uu iel lf<ñ wehs iqÿ ÿj‚h
isxynd isxynd isxynd kqUj;a fkd isáfh
fidfydhqrd kï
f,k ;=< fkd fj;s T<fud< .;s we;
fmr<d fkd t;s kqU fuka uqÿ ke;
uu ±k .;sñ uu iel lf<ñ Tyqf.a wKg o
lSlre jQfha
fmr<d tkafk o
Tyqf.ka .e,ù
68
fyKhla fia m;s; jQ wyiska f.dia fiÈk uu fidhfkñ jkfm;
ysi u;g fooreï § ish¨u .u rg kr le, yeisfrk
nujd u b÷rka w÷re lrñka
myßkd reÿre
lsï o fkd lshd hkag ldrKd fkdoks;s yirla kqmqreÿ t ;sfok
ù o uk fod< lsis;a fkd msreK meñfKk msßm; j<lkq flf,i o
ùo uk fod< lsis;a fkd msrE ud Èß we;s uq;a mq; krfhls .; uqÿ
f,dj ±l ke; wo jk ;=re lsis l,
úiqjd u iu. wd,fhkd
ore rejka fofokl= § ^kslau h;s&
ore rejka fofokl= § u fmïnr
wehs o wreÑ jqfKa

keoao orefjda ud flf¾ ,eÈ


Wkag udf.ka jQfh jro o
Wkag udf.ka lsïo jQ jrod

wNHdi

01' “orejkaf.a iqn isoaêh ;ld l%shd lrk ujlf.a pß;h iqmamd foaúhf.ka
ixfla;j;a fjhs'” mdvu weiqfrka ksoiqka iys;j úuikak'

02' NdId Ndú;fha § irÉpkaøhka olajd we;s olaI;dj" § we;s kdgH fldgi
weiqfrka úia;r lrkak'

03' “isxyndyqf.a pß;fhka ;reKhl=f.a woyia yd l%shdldß;ajh ukdj ms<sìUq


fõ” mdvu weiqfrka meyeÈ,s lrkak'

69
8 wÕ=,au,a oukh
.=re¿f.dañ
^fmdf<dkakre wjêh&
wudj;=r

nqÿrcdKka jykafiaf.a ‘mqßi oïï idrÓ’ .=Kh uq,a fldg f.k .=re¿f.dañ kï
mçjrhd wudj;=r rpkd fldg we;' .=re¿f.dañ mç;=uka úiQ hq.h ksYÑ
a ; jYfhka
u i|yka j ke;;a" úúO úoaj;a u;j,g wkqj Tyq isá hq.h fmdf<dkakre rdcH
ld,hg wh;a jk nj ms<. s efka'

fuys wka;¾.; mßÉfþo .Kk oywgls' bka m<uq mßÉfþo ;=k jk ÿ¾odka;
oukh" iajika;dk oukh yd mrika;dk oukh hkafkys jia;= ks¾foaYfha ±lafjk
mßÈ fndai;dKka jykafia fmreï oï msrE wjia:d ±lafjk cd;l l;djkaf.ka
wdrïN fldg nqÿrcdKka jykafia foõrï fjfyr ms<.s ekSu olajd jQ l;d" m%ldY
fõ' y;rjk mßÉfþofha tk .Dym;s oukfha § kej;;a jia;= ks¾foaYhla bÈßm;a
lrñka ‘mqßi oïu idrÓ’ .=Kh úia;r lrhs'

tA wkqj Wmd,s .Dym;shd;a" l+go;a; nuqKd;a" wcdi;a rcq;"a wx.=,u


s d,;a" iNsh
mßn%dclhd;a" iÉpl nuqKd;a" mdÀl mq;% È.ïnr ffckhd;a" iÉp noaOl cá,hd;a"
ndjßl ;jqi;a" YdlH NsCIqj;a" kkafodamkkao kd.rdchd;a" kd,d.sß we;a rcq;"a
wd,jl hlaIhd;a" rdyq wiqßkaøhd;a" nl kï nUyq;a oukh l< wdldrh wudj;=frys
±lafõ' fuys tk ‘kd. oukh’ kï jQ ody;r jk mßÉfþofha muKla fldgia
folla hgf;a ouk folla olajhs' tA kd. Yíofhka m%ldY jk kd.rdchl= oukh
lsÍu;a" kd. Yíofhka u m%ldY jk we;l= oukh lsÍu;a h'

wudj;=r rpkd lsÍfuys l;=jrhdf.a n,dfmdfrd;a;j = l=ulao hkak “fkdúh;a


yq§ ckka i|yd ish niska ud úiska iefLúka olajkq ,efí” hk m%ldYfhka
;yjqre fõ' tkï md,s ixialD; NdId kQ.;a idudkH ckhd i|yd ish niska ^isxy,
NdIdfjka& fuu lD;sh iïmdokh fldg we;s nj meyeÈ,s fõ' wudj;=r .%k: a fhys
NdIdj ms<n
s |j úuiSfï § mer‚ isxy, NdIdj o fnfyúka u Wmfhda.s lr f.k
we;s nj fmfka' isxy, l;d l,dfõ ixlaIms ;
a Í;sh ksrEmKh lrk lD;sh fuhhs'

wudj;=r .%k: a fhys y;ajeks mßÉfþofha we;=<;a jkafka wÕ=,u a ,a oukhhs'


wx.=,u
s d,f.a Wmf;a isg nqÿka irK hEu olajd l;dj tys wka;¾.; fõ'

70
wÕ=,au,a oukh

wÕ=,au,a fidryq ±uQ mßÈ lsfi he h;a( fldfid,a rcyqf. N¾. kï mqfrdays;hd ms‚i
uka;d‚ kï neñ‚ .í f.ke ? mq;l= m%ij l<d' Tyq ujq l=iska kslafuk l,e
ish¨ kqj/ wdhqO È,sK' rcqf. hykays ;=nq uÕ=,alvqj o fiiq wú ÿ È,sK' nuqKq
kslaue kl;a;re n,kafka fidrkl;ska Wmka nõ ±ke rcq lrd f.dia “ojia .sh fi
iqj ±@” hs ms<sú;' rc “ojia .sh fi fkdiqj he' ? ud f. uÕ=,a wú È,sK' rchg
fyd Èúhg fyd wka;rdh fjhs hk is;ska ks¢ fkd ,;aó” lS he' “uyrc" fkd nj'
ud f. f.ys l=ufrla Wmk' Wyq f. wkqNdjfhka f;dm f. u;= fkd fjhs" ish¨
kqj/ wdhqO È,sKe” hs lS he' rc t l,ays “lsfula fj@” hs mq¿jq;af;ka “fidfrla
fõ” hs lS he' “tl fidfrla fjhs fyd@ fndfyd fidreka f.ke rg myrkg ksis
fidfrla fjhs fyd@” hs lS he' “tl fidfrla fjhs" uyrc” hs lS he' tfi lshd ;ud
rcq is;a .kakd i|yd “Wyq ye/-mshqj uekeje fyd@ hs lS he' “tl fidrl= neúka
l=ï flfrhsæ ms<so.=j Wyq he” hs lS he' Tyq kï ;nkakdyq “ish¨ kqj/ È,sfhk
whqOfhd lsis flfklakg ysxid fkd l<y” hs ‘wysxil’ kï ;=nQy'

Tyq úh m;a l,ays ujqmsfhd Ys,am W.kakg ;lai,d kqjr kÕd-hjQy' fy O¾udkaf;jdisl
je Ys,am W.kaks' j;aimke" lS lS ±hla jyd imhhs" uk jvk kshdfhka yeisfrhs"
fmï jvk kshdfhka fnfKhs' fiiq orefjd msg;a jQyq' Tyq “wysxil udKjlhd wd
;eka mgka f.ke wems fkd fmfkïy' Wyq lsfi ì÷jïyæ” neKe-.kakdyq “yeu
fokd yg jvd kqjKe;s neúka ‘kqjK ke;af; he’ hs fkdlsh yelal' j;aimkska
‘fkdj;a imke’ hs fkdlsh yelal' ckau we;af;ka ‘wckauj;e’ hs fkd o lsh
yelal' l=ula lrïyæ” hs" “wdpd¾hhd wUqj yd iiÕ we;af; he hs ì|e-mshïy” hs
neKe-f.ke ;=ka /ila je m<uq we;eï flfkla wdpd¾hhd lrd t<ne je|e isáhdy'
“lsï o orefhks@” lSfhka “fuys wefik ±fhla we;s” hs lSy' “lsfule fyd@” hs
lSfhka “wysxil udKjlhd f;dmg jroaohs .;a;dïy” hs lSy' wdpd¾h Wkg ±yeje
“hg;aks" umq;= ud flfrys fkd ì|e-msháhdj” hs fk/-mShe' ‘wfkla jge wfkla /ie’
we;af;d wdy' wfkla jeg wfkla /ie we;af;d wdy’ hs ;=ka /ie ue we;af;d wjqÿ
t fi ue lshd “wm fkd yoyd kï f;ms ue msßlaid n,j” hs lSye'

wdpd¾h Tjqka ;ud ikd we;s je nKk fi ±le ‘weh yd Tyq iiÕ we;s fi he’ hs
ì£ ‘Tyq uró’ is;S' ‘bÈka Tyq uerefhï ùï kï" ‘Èidmdfudla weÿre ;ud lrd Ys,am
W.kakg .sh orejka fodia olajd urhs" lshd jgd,d Ys,am W.kakg tkafkd fkd
fj;s' t fi jkakd yd ug ,dN msßfyhs' t fi neúka Ys,am iuyrhg Wmpdr he hs
lshd ñksiaoyila urkakg lshñ' tldka;fhka thska tflla Tyq urhs” is;d “mq;e"
ñksia oyila uerej uekeje' t fi jkakd Ys,amhg Wmpdr l<d fõ” hs lS he' “wems
wkakg ysxid fkdlrk l=f,ys Wmkakïy' t fi fkdlg yelale” hs lS he' “Ys,amhg
Wmpdr fkdlrkakd M, fkd fohs" mq;e"” hs lS he' fy m[apdhqO f.ke wdpd¾hhd
je|e wgúhg je± wgúhg jokd ;kays ÿ wgúuOHfhys ÿ wgúfhka kslafuk
;kays ÿ isge ñksiqka urhs' ms<S wE lsis wh;shla fkd.kaks' ‘tflle" foflle’ hs
71
.Kka u;= flfrñka fhhs' fu kqjK we; o" m‚jd lrkqjka is;a fkdmsysgk
neúka" l,a h;a h;a .Kkqÿ fkd o;' tflls weÕs,s lmd-f.ke ;nhs' ;=nq ;=nq
;eke weÕs,s kiais' t kiakd fi ±le weÕs,s ú± ud,d fldge OeÍ he' thska fy
‘wx.=,sud,’ kï he'

fy yeu wrKHfhys yir ke;s flf<' or m,d i|yd j,a hkakdyq ke;s'
? .ug je± mhska meye/ fodr .,jd-mshd tys fyd;=jka urd-mshd ‘tflle
foflle’ hs .eKef.k-fhhs' t l,ays .ïjeiafid .ï mshd f.dia kshï.ï jkayd'
kshï.ïjeiafid f.dia kqjr jkayq' ;=ka fhdckla ;kays ñksiayq f. mshd orejka w;e
f.ke f.dia ieje;a kqjr jgd l|jqre ne|e rdcdÙ.Kfhys /ia je “uyrc" ;d f.
rg wÙ.=,sud, kï fidfrla ú he” lshd lshd j,ms;a'

msh nuqKq ‘u ms;a jkafk fjhs’ is;d" ujqneñ‚hg “wÕ=,au,a kï fidfrla Wmk'
fy wfkflla fkd fjhs" ;S ms;a wysxil l=udr he' ±ka rc Tyq .kakg fhhs' l=ula
lg hq;af; he@” hs lS he' “hd ysñ" u mq;= f.ke t” hs lsj' “fid÷r" uï hkakg fkd
ksiafiñ' i;r fokl= flfrys úiajia ke;s( fidr ‘fm/ ud in|y’ hs úiajia fkd
lg hq;af; he' ;ud m<uq wf;dg yqka fld< ‘ud fm/ j<| .;af; he’ hs úiajia fkd
lg hq;af; he' rc ‘ud yd in|y’hs úiajia fkd lg hq;af; he' ia;%S ‘ug jYH he’ hs
úiajia fkd o lg hq;af; he” hs lS he' ujqka jkdys < fuf<la fjhs' thska fyd
“uï ue umq;= f.k tó” kslauqK'

t ojia nqÿyq foõrïys fjfiñka w¨hï iudys f,d n,kakdyq wÕ=,au,a fidryq ±le
‘ud .sh l,e Tyqg fi;a fjhs' .ï ke;s ;eke uy j,ays isáfh isjqmo.hla wid ud
flfrys meúð je rd;a fjhs' bÈka fkd .sfhï kï uj urd iißka fkd keÕsh yels
fjhs' Tyg iÙ.%y l< uekeje’ hs fmrjre iq.;a uymyq,a ye|e fmfrje kqjr je±
j<|d fjfyr f.dia Tõyg iÙ.%y lgeá je foõrñka kslaue wOkauÕ ms<smkayq'
tl,ays f.dka rlakdyq" jiaika rlakdyq" iykakdyq" .uka hkakdyq nqÿka tl,d je
nqÿ/ia fkd úys± jvkqjka ±le fkd ye¢ke “uyK" t uÕg fkd hd' t uÕe
wÕ=,au,a kï fidfrle" oreKe" f,fy uq~q w;a we;af; he" i;=ka flfrys l=¿Kq
ke;af; he" .ï fkd.ï flf<" kshï .ï fkdkshï.ï flf<" okjq fkdokjq
flf<" ñksiqka ur urd weÕs,s ú± ud,d fldge Orhs' uyK" f;, uÕg mqreIfhd
oi fok ÿ úis ;sia i;,sia mkia fok ÿ iel we;s je ikakoaO je j. j. je fh;s'
Tyq ÿ wÕ=,au,a fidryq w;e kia;S” lSy' nqÿyq Tjqka ;=ka h,la lsh;=ÿ fkd neKe
keÕS jeäfhd'

fidr ÿ t iudys ÿífNdckfhkqÿ ÿlaLfihHdfhkqÿ Wlg,s ù' Tyq uere ñksiayq


tllayq Wkq oyila fok he' fy jkdys “tll= úiska oyi imsfr”hs hk is;a we;s je
‘hulayq m<uq Èáï o" Tyq urd .Kka imqrñ' Ys,amhg Wmpdr fldge ±<s lmajd
kyd ms<s fmr<d ujqmshka olañZ hs wgúhg jokd ;ekg wjqÿ uÕska my je isáfh"
nqÿka ±le úiañ; je “fu uÕg mqreIfhd oi fok ÿ úis ;sia i;,sia mkia fok ÿ
72
iel we;s je ikakoaO je j. j. je t;s' Tyq ÿ ud w;e kia;s' tf;l=ÿ fyd;a fu
uyK tl,d je ud wNsNjñka fuka ths' fu uyKyq uerej uekeje’ hs lvq m,Õ
f.ke ÿkq yshjqr ne|e nqÿka mia mia ¨yqn|jñka fhhs' hï fi wÕ=,au,a fidr
nqÿka msfhú .ukska jvkqjka ne, mu‚ka Èfjkqfh yUd fkd .; fy o" t jeks
wêIaGdkhla fldf<d' ls fi he h;a( uyfmdf<dj keÕs ke`.S niakd r< fihska
Wyq we/ ny nyd isÜjhs' yS-ikla muK ;eka mshd fhhs' .sh l,e nqÿyq fmrg
uy;a wÙ.Khla olajd ;=uqyq uOH fj;s' fy wka;H fjhs' ‘±ka fudyq yUd-.kañ’ hs
ne, mu‚ka Èfjhs' nqÿyq t wÙ.Kfhys fl<j/ fj;s' fidr uOHfhys fjhs' fy
‘fu ;eke § Tyq yUd-.kañ’ hs fjf<ú je Èfjhs' nqÿyq tys fmrg j<la fyd f.dvla fyd
olaj;s' fu kshdfhka Tyq ;=ka fhdckla ;eka f.ke jeäfhd'

fidr la,dka; ú he' ñfhys fl< is£ .sfh' YÍrfhka iafõo niais' t l,e wÕ=,au,a
fidr úiañ; je ‘uï mQ¾jfhys Èfjk we;=ka ¨yqne| .ksï ue he' wiqka ¨yqne|
.ksï ue he' r: ¨yqne|e .ksï ue he' Èfjk uqjka ¨yqne| .ksï ue he' tf;l=ÿ
fyd;a uï fu uyKyq msfhú.ukska hkakyq ne, mu‚ka Èfjkqfhï yUd fkd
.; fyñ’ hs isge" nqÿkg “isg uyK” hs lS he' nqÿyq “uu isáfhñ' f;d o isg” hs
jodf<d' t i|e wÕ=,au,a fidr ‘fu iE uyKyq inõ lsh;s' fu uyK hkqfh ue
‘uu isáfhñ' f;d o isg’ hs fhhs' hï ldrKhlska fu uyK hkqfh ‘isáhd’ kï fj
o" uï isáfhï ‘fkd isáhd’ kï fjï o" t ldrKh ms<súie ne¨j uekeje’ hs is;d
“uyK" ‘f;d hkafkys" ‘isáfhñ’ hs fhys' ud isáhd yg ‘fkd isáhdy’ fhhs' f;d
lsfi isáfhys@ uï lsfi fkd isáfhñ@˜ ms<sú;a'

t i| nqÿyq “wÙ.=,sud,h" ysxid i|yd i;=ka flfr meje;aúh hq;= hï of~la weoao"
t yeu l,ays mshd laIdka;sffu;%she isá jk neúka uï ‘isáhd’ kï fjñ' fuf;la
oyia i;=ka urk ;d laIdka;sffu;%she fkdisá jk neúka f;d ‘fkdisáhd’ kï
fjys' ±ka f;d bßhjq úiska isáfhys o" ksrhe fyd isáys" ;sßika fhdkshe fyd
fm%;úIhfhys fyd wiqrldhfhys fyd isáy” hs jodf<d'

t l,ays wÕ=,au,a fidr nqÿka f. foYkd wid" ‘fu fjks isxykdofhla wfklla
yg jkafk fkd fjhs' fu uydudhd foúh mq;= isoaO;a uyKrcyq f. .¾ckd he'
uï ;shqKq kqjK we;s iïud iïnqÿka úiska olakd ,o nkafoñ' nqÿyq he ug iÙ.%y
i|yd fuhg jeähyZ hs is;d" “foõñksiqka úiska mqok ,o nqÿrc fndfyd l,la .sh
l,e ug jev i|yd fu uy j,g jeä he' fu ;eka mgka-f.ke mõ fkd flfrñ¦
f;dm f. ñhqre l:d wid he” hs ;ud f. m[apdhqO m%md;fhys nyd-mshd nqÿka je|e
meúc whÈ he' nqÿyq Tyqg tysNslaIqNdjfhka meúð ÿkay'

nqÿka fudjqka meúð lrk l,e ‘lr fijqj uekje mdisjqre fijqj uekeje’ hk
lsi ke;s fudyq mQ¾jfhys is,aj;akg wgmsßlr ÿka nõ ±ke “t" uyKe” hs ol=K;
Èla l<y' t ú.i .sysfjia w;=reOka ú he' uyKfjia my< ú he' Roaêuh md
isjqre YÍrfhys m%;suqla; ú he' fy ue Tyg meúð ú he' fy ue Wmimkalï ú he'
tysNslaIqNdjfhka Wmimkakdkg iÕ=ka f. Wmimkalï we;af; fkd fjhs'
73
fufi nqÿyq wÕ=,au,a fidryq oud uyK fldge md isjqre .kajd-f.ke ießirñka
ieje;a kqjr f.dia foõrï fjfy/ jevfjfi;s' t ojia Tjqka ujq t jkhg f.dia
wg bianla muK ;ekska wka;ß; je “mq;e wysxilh" fldys isáfhys@ fldhs
yqkafkys@ fldhg .sfhys@ mq;e" ud yd fkd fnfKys fkd@” hs lshñka je± weú±
fkd ±l f.g .shd'

t l,ays uydckfhd fldfid,a rcq f. f.joafodr /ia je “uyrc" f;dm f. rg


wÕ=,au,a kï fidfrle" oreKe" f,uq~q w;a we;af; he" i;=ka flfrys l=¿Kq
ke;af; he" .ï fkd.ï flf<" kshï.ï fkdkshï.ï flf<" okjq fkdokjq
flf<" ñksiqka urd weÕs,s ú± ud,d fldge Orhs' Tyq j<ld” hs lshd uy yçka
ye~Qyq'

rc fkdfhla j/ “Tyq we;e‚fhka ;sre fldge .kafk he” hs we;=ka § hù he'


“wie‚fhka ;sre fldge .kafk he” hs wiqka § hù he' “r:e‚fhka ;sre fldge
.kafk he” hs r: § hù he' Tjqka f.dia t jgd-.;a l,ays Tyq keÕS “uu wÕ=,au,añ”
Yío lrkakd yd wdjqO fmr<kakg ksis tfll=ÿ ke;s' fy yeu fokd fldgd urhs'
we;ayq j,awe;a fj;s' wiayq j,awia fj;s' r: tys ue ;sî kiais' t l,ays rc uy
ckd f. .s.sßfhka “ud ue .sh uekeje' bÈka fidr yg mrdch ù kï" ¨yqne|e
.kañ' bÈka ug mrdch ù kï" i,ayq je m,dfhñ” mkaishla wiqka iod-f.ke
isjqrÕ fikÕ f.ke ieje;a kqjßka kslaue fidre flfr ìß is;ska fkdhdá jQfh o
.rykq ìfhka hkqfh ‘nqÿka ±le .sh uekeje’ hs foõrï fjfyr .sfh' l=ula is;d
.sfh h;a( ‘f.dia nqÿka je|e tl;amiaje ys¢ñ' ‘ljr fyhska ne< f.ke kslauqKqys@’ hs
nqÿka jykafia ud mq¿jqiakd oE he' t l,e uï lshñ' nqÿyq jkdys ug yqÿ mrf,dúka ue
iÙ.%y lrkakdyq fkd fj;s' fu f,dúkqÿ iÙ.%y flfr;a ue he' bÈka ug ch
fj kï" ‘uyrc" tla fidrl= i|yd ;d .sh ukd fkd fj’ hs jodrk oE he'
t l,e uyd ckfhd ‘rc fidre kikakg hkafk nqÿka úiska kj;akd ,o hkq
oka;s' t fi jkakd yd ud fkd .ry;’ hk is;ska fjfyr .sfh" f.dia nqÿka je|e
tl;amia je yqkafk he'

tl,ays nqÿyq “lsu" uyrc" ;g ìïir uyrc l=ms; úhe fyd@ úid,d uykqjr
jeis ,sÉPú rcyq l=ms; jQy fyd@ fiiq m%;smlaI rc flfkla l=ms; jQy' fyd@” hs
jod<ye' “jykafia ug ±yeú rc flfkla we;a;dyq fkdfj;s' ud f. rg wÕ=,au,a
kï fidfrle" Wyq .kakg fhó” lS he' t l,e nqÿyq “bÈka uyrc" f;d wÕ=,au,ayq
flfy nyd isjqre ye|e fmfrje meúð je m‚jd wE mõleñka úr; je tla fjf,
j<|d nUirjia /le is,aj;a je l,Koyï mqrd jikakyq Èáys kï" Wyqg l=ula
flfrys@ hs jod<ye' “jykafi" wema Wka j|ïy' ÿgq l,e yqkiafkka kefÕïy'
ys÷kd wiqka foïy' i;r mifhka Wmia:dk flfrïy” hs lS he' lshd ;nd" ‘nqÿyq
Tyq f. Wmks#Y%h n,d Wyq we/ meúð l<dyq jQyq kï" hy he’ hs is;d nqÿka msßlaikq
i|yd “jykafi" t ÿis,a múÜ yg fu n÷ iS,ixhufhla fldys fj ±æ” hs lS he'
t iudys wÕ=,au,a uyf;ryq nqÿkg kqÿre ;kays jevyqkakdy' nqÿyq ol=K;
kÕd"“uyrc" fu wÕ=,au,e” hs jod<ye'
74
t i| fldfid,a rc ìh m;a je fjjq,d .sfh' ;=nq uyckfhd ìh m;a je lvq m,Õ
oud-mshd t t oidfhys yS m,d kqjr je± fodr mshd-,d wÕ=¿ f.ke wg,a,g keÕS n,ñka
isáhdyq “wÕ=,au,a fidr ‘rc ud lrd t’ hkq ±ke m<uq wjqÿ foõrïys yqkafk he"
rcq .;" wems m,d wdjdfud Èú ,ÿïy” hs lSyq' nqÿyq rc yg Nh Wmka nõ ±ke
“fkd nj" uyrc" fkdnj uyrc fu ±ka lsysôhl= ÿ Èú fkd .<jhs' uqyq flfrk
;g Nh ke;S” jodf<d'
nqÿka fufi jodr;a ue rc yg Nh ikaysk' rc wÕ=,au,a uyf;reka lrd t<ne
“jykafi" wÕ=,au,a oE he fyd@” hs lS he' “t fi he uyrc” hs lS he' rc ‘meúðhkg
oreKq leñka ,o kï lshkq fkd fhfohs' ujqmshkaf. f.d;a úiska nejeyr lrkq
uekeje’ hs is;d “jykafi" f;dm msfh ljr@ ujq ljr@ hs ms<sú;' “uyrc" ud
msfh N¾. kï n%dyauK he' ujq uka;d‚ kï n%dyauŒ he” hs lSyq' “jykafi" wm
j;aysñfhd N¾.fhd uka;%d‚ mq;%fhd iiafkys wNsr; fj;aj hs" uï i;r mifhka
Wmia:dk flfrïj” hs lS he' lshñka ue nve n| i¿j we/-f.ke uyf;reka
mduq,e ;sî he' uyf;ryq ;uka f;f<ia cq;Õ iudoka je myq,aisjqre fmdfrdafkka
“uyrc" ;=ka isjqre iems/ we;S” lSy' rc nqÿka lrd t<ne je|e tl;amia je ys|e"
—wdYaph¾h heæ jykafi" woaN+; heæ jykafi" hï ;dla wodka; i;=ka ouk oE he'
wYdka; i;=ka ikays÷jk oE he' fkdmsßksú i;=ka flf,ia msßksjkska ksjk oE he'
jykafi" wems oçfhkqÿ ie;skqÿ i;=ka oukakg fkd yelalïy' jykafi i;=ka
fkdoçfhka ue fkdie;ska ue ouk oE he jykafi" wems hïy" fndfyd ld¾hh
we;a;ïy” hs lS' “l,a oke" uyrc” hs jod<ye' rc nqÿka je|e meol=Kq fldge .sfh'
uyf;reka l=,.ï isÕkakg .sh l,e ñksiayq Tjqka ±le fjjq,;a ue he' m,;a ue he'
fodrmshd-,;a ue he' we;eïyq wÕ=,au,a ku wiñka m,d j,g fyd jÈ;s' f.g je±
fodr mshd-,d w.=¿ fyd .ka;s' m,d fkd hd fykakdyq msÜ mE isgq;s' uyf;ryq
ir¿jla yUq ÿ flfKiaila n;= ÿ fkd ,efn;s' wyßka la,dka; fj;s' wyr
fkd,nkakdyq ‘kqjr kï i¾jidOdrK he’ hs kqjrg jÈ;s' hï fodfrlska jkayq o"
tys ñksiayq “wÕ=,au,a wh” hs l< oyia ì¢ñka m,;a' tla ojila wÕ=,au,a uyf;ryq
fmrjre md isjqre f.ke ieje;a kqjr jeoe" imokaieß jk neúka" f.ms<sfj<ska
flfKis wyr isÕkakdyq uQV.¾N je fkd jeÈh fyk ud.ul ±le lreKdfhka
lïms; jQyq Tjqka fm/ tllayq Wkq oyila ñksiqka urkakdg tl ojil=ÿ l=¿Kq
lsfi Wmka h;a( meúðn,fhka Wmka'
tl,ays wÕ=,au,a uyf;ryq wyrlsi fldge nqÿka lrd t<ne je|e tl;amia je ys|e
“jykafi" ieje;a kqj/ flfKis wyr isÕkqfhï uQV.¾N ud.ul Èáñ' weh ú÷kd
ÿla ug kqreiaiS” lSy' “tfi neúka f;d weh lrd f.dia ‘ud Wmka ;eka mgka-f.ke
±ke i;layq Èú fkd .e,ù kï t iiska ;sg ÿ .ng ÿ fi;a fjj’ hs iia lrd” hs
jodf<d' “jykafi" fy ug uqijd fjhs' ud úiska fndfyd i;ayq ±ke urk ,oy” hs
lSyq' “wÙ.=,sud,h" fy ;d .sysñksial,e' .sysñksiayq kï i;=ka urkq wdÈ flfr;s'
±ka ;g wd¾h kï cd;sfhla we;s' t fi neúka f;d zud Wmka ;eka mgka-f.ke heZ hs
lshk ;eke l=l=ia we;s úys kï" ‘wd¾h cd;she Wmka ;eka mgka-f.ke he’ lshd” hs
kÕd hjQyq'
75
uyf;ryq “uekeje jykafi” hs thg f.dia “;uka iia fldge fi;a lrkakg
wd mßÈ lshd” hs hjQyq' ñksiayq jgd cjksld ne|e uyf;rkg cjksldfhka msg;e
mqgqjla ;=nqy' uy f;ryq bys jevys|e “ud wd¾h cd;Ska Wmka ;eka mgka-f.ke
±ke i;layq Èú fkd .e,ù kï iisska ;sg ÿ .ng ÿ fi;a fjj” hs iia l<y' t
iiaf;mq,a yd iu. vnrdfhka .=¿ Èhla fihska ore kslañ‚' Èms;a ujqkg fi;a ù'
uyf;reka ys|e iia l< ;kays ms<la l<y' uQV.¾N jQ ;sßika.;she i;ayq ÿ we/ tys
fydj;s' t ú.i ue iqjfhka nr uqis;a' hula ÿ¾n, o" f.ke tkakg fkdyels o"
wehg ms< foú Èh we/ ysie T;a l,e t flfKys u nr uqiS' fiiq frd. o ikays¢'
fu lm isgqkd fm<yrhs'
lsu fyd nqÿyq uyf;reka ,jd fjolï lrjQjd fj;s fydæ h;a( tfi fkd fjhs' lsfi he h;a(
uy f;reka ±le ñksiayq nd m,;s' Tyq flfKis wyr fkd ,Èka la,dka; je uyKqjï
lrkakg fkd ksiaiy' fu fi jkakd yd “±ka wÕ=,au,a uyf;ryq fu;ais;a ms<
,Èka iia fldge ñksiakg fi;a flfr;s” hs ñksiayq uyf;reka fkd nd t<eìhá
fj;s' t l,ays wyßka la,dka; fkd je uyKqjï lrkakg ksis fj;a' thska nqÿyq
Tjqka flfr wkq.%yfhka i;Hl%shd le/jQyq' iia fldge fi;a lrkq fjoaoï fkd
fj' uyf;reka “uyKqjï flfrñ” hs lugyka f.ke Wka l,ays wgúfhys ñksiqka
uere ;eka ue my< fjhs' “jykafi" ÿ.Sñ' fndfyd oreì,s÷ka we;af;ñ' ug Èú
foj” hs urK ìfhka j,makd mßÈ ÿ" w;a md imk mßÈ ÿ" wdmd;hg ths' Tyq
úms<sir we;s je yqka ;ekska keÕS fh;s' thska nqÿyq Tjqkg t cd;h wífndydßl
fldge “t fi jkakd yd fu úo¾Ykd jvd rd;a nõ .kaks” hs meúð jQ ;eka uq,a
fldge wd¾hcd;Ska i;Hl%shd le/jQyq'
tl,ays wÕ=,au,a uyf;ryq fkdmud je uyKqjï fldge rd;a jQy' uyf;reka flfKis
wyr isÕkakg kqjr jka l,ays lmqgq n¨ wd§ka fkrkd i|yd jgd ySikla muK
;kays hï ljr ÈYdNd.fhlska oud-Æ o~q myK yl=re wjq;a uyf;reka ue fj/
fyhs' Tyq uyiï is£ weg olajd nqka biska f, j.=rejñka nqka md we;s je ysKe'
ysreKq isjqre we;s je nqÿka lrd .shdye' nqÿyq Tjqka ±le “n%dyauKh" wêjdikd lrd'
n%dyauKh" wêjdikd lrd' hï lulayq f. úmdlfhka ii/ isáhfyd;a fkd tla jd
oyia iqjyia ksrhe miays t lïyq f. úmdl f;d fu w;aneje ú¢ys˜ jodf<d'
fuys i;a cjka is;ays l=i,a je fyd wl=i,a je fyd Wmka m<uq cjka is;a fu ue
w;aneje úmdl fohs' fu w;aneje úmdl fokakg fkd fmdfydi;a ù kï" úmdl
fkd fok njg meñfK' i;a jk cjka is;ska wk;=re w;aneje úmdl fohs' wk;=re
w;aneje úmdl fokakg fkdfmdfydi;a ù kï" jgd,d úmdl fkd fok njg
meñfK' t fofokd w;=frys mia cjka is;a wkd.;fhys hï lf,le wjldY ,o
kï" t l,e úmdl fohs' ii/ isgqkd ;dla l,e úmdl fkdfok njg fkd meñfK
fu l¾uhka f. úNd. O¾um%§msld kï uydfndêjxY mßl:dfhka okafk he' fy
nqoaOO¾uhe' fu nqoaOpß;he'
fu uyf;rkg jQ l, wk;=re w;aneje ÿ wkd.;fhys hï lf,le ÿ úmdl fok l¾ufhd
rd;aueÕska levqKy' fu w;aneje úmdl fok l¾u jQ l, rd;a njg m;dkg o fj'
76
thska t ù' t l,ays wÕ=,au,a uyf;ryq rfyd.; je jevys| M,iuj;aiqj ú|e thska
keÕS" nqÿka ;u yg jy,a jQ fi is;d fidïkia je Woka wkkakdyq-

“oKafvfkfl ouhka;s - wÙl=fiys lidys p"


woKafvk wifF:k - wyx okaf;dïys ;dÈkd”
hkdÈ .d:dfhka Woka wekQyq'
fufihska nqÿyq ;uka ‘mqßioïuidrÒ’ jk neúka wÕ=,au,a fidryq ÿ wdÈYíofhka
.;a iÙlsÉp kï fyrKmdKka w;ejeis mkaishla fidrekqÿ w;suq;a;l kï
fyrKmdKka w;ejeis mka ishla fidrkqÿ LdKq fldKav[a[ kï uyf;reka
w;ejeis mkaishla fidrekqÿ fl<orejka fl<lkaiqKq uyf;reka w;ejeis kj
ishla fidrekqÿ fu wE fkd tla ish fkd tla oyia fidreka oud wuduyksjka
meñKjQyq'
wÕ=,au,aouk kï i;a jk mßÉfPoh ksñ'

wre;a meyeÈ,s lsÍu


remq;l= - rEm iïmkak mqf;l=
mq¿jq;af;ka - úpdf<ka
ms<soÕ=j - fmdaIKh lrj
j;a imk - j;a iïmkak
fnfKhs - l:d lrhs
iiÕ - iïnkaOh
Wmpdr - i;aldrh" mQcdj
wgúhg - jkhg
m‚jd - m%dK>d;
yir - yeisÍu
w;=gyqka - w;=rd yqka
wOka u. - §¾> ud¾.h
ÿífNdackfhkqÿ - kmqre wdydrfhka o
ÿlaLfihHdfjkqÿ - ÿla iy.; ks§u o
tllayq Wkq - tlla wvq
ms<s fmr<d - we֕ udre fldg
lvq m,Õ - lvqj yd m,sy
lr - ±<s msysh
lsi ke;s - ld¾h ke;s
m%;suqla; - ne£" me<£" t;S
we;e‚h - we;a fiakdj
ìß is;ska - ìfhka
fkdhdá jQfha - fkdhkq leue;af;a

77
ne< f.ke - Nghka f.k
nUir jia - n%yaupdß j jdih
m%;smCI - úreoaO
lsyôfhl=ÿ - l=yqUqjl= o
wNsr; fj;ajhs - wef,;ajd
f;f<ia cq;Õ - oy;=kla jQ Oq;dx.
wodka; - fkd±uqKq
oçfhkqÿ - oKafvka o
ie;skqÿ - wúfhka
oukakg - oukh lrkakg
ir¿jla yUqÿ - le| yekaolaj;a
flfKiaila n;=ÿ - n;a yekaolaj;a
uQV.¾N - .eí uq<d jQ$ l=fiys yria j isák ore .enla iys;
ud.ul - .eyeksh
iiska - i;Hfhka
iialr - i;H l%shd lr
vnrdfhka - Èh f.k hEug .kakd Ndckhls
.=`M - .s,syqKq
wdmd;hg - wNsuqLhg
wífndaydßl - wej;g lreKq fkdjk" fkdie,lsh hq;=
yS ikla - úÈk yShla hk ÿr
wêjdikd lrd - bjikak
mia ys - meiS
m;dkg o - m;a jQjkag o
cjka is;a - .uka lrk is;sú,s
mq¿jqiakd - úpdrk" úpdÍu

wNHdi

01' wysxil oreKq ñkSurejl= jQfha ljr fya;= ksid ± hs meyeÈ,s lrkak'

02' wmrdOlrejkaf.a l%shdldÍ;ajh ck Ôú;h wvd, lrk wdldrh wx.=,sud,


oukh weiqfrka idlÉPd lrkak'

03' wudj;=f¾e Ndú; NdId ffY,sh mdvu weiqfrka ksoiqka iys;j úuikak'

04' wjia:d yd isoaê ksrEmKhg wudj;=r l;=jrhd ±la jQ olaI;dj ms<sn| we.hSula
lrkak'
78
9 W.a.fiak kï isgqmq;ayqf.a jia;=j
O¾ufiak ysñ ^oUfo‚ wjêh&
oUfoKs rdcOdksfha fojk merl=ï rcq oji rpkd jQ .%k:a hla f,iska ioaO¾ur;akdj,sh
ye¢kafõ' lD;sh wjidkfha l¾;D ikao¾Yk .d:dfjys “ioaO¾ufhys iaÓr meje;au leu;s
jk O¾ufiak kdysñfhda W;=ï ioaO¾ur;akdj,sh ,shy Q ” hs ±lafõ' ioaO¾ur;akdj,sh
rpkd lsÍfuys l;=jrhdf.a wruqK .%k: a wdrïNfha b;d ksrjq,j a m%ldY fõ'

“'''hï flfkla kqjK u`o j;a l=i,ÉPkaoh we;sj O¾udNsfhda.hg Wmfoia ,Èka nK
±k mska lue yeisr ksjka idod .ks;a kï tfia jQ mqreIhkag jev i|yd ioaO¾ur;akdj,sh
kï jQ m%nkaOhla lrïy'”

mQ¾úldfõ ±lafjk fï i|ykg wkqj ioaO¾ur;akdj,sh rpkd fldg we;af;a idudkH


fmdÿ ck;dj wruqKq fldg f.k nj meyeÈ,s fõ' ioaO¾ur;akdj,sh ,shd we;af;a
nqoO
a f>daI ysñhkaf.a OïumoÜGl:dj weiqfrks' OïumoÜGl:dj hkq Oïumo kï
.d:d ix.%yhg ,shk ,o md,s wgqjd .%k: a h hs' tu wgqjd .%k:
a fhys tla tla .d:djg
ksOdk jQ l;d jia;k+ a olajd we;' ioaO¾ur;akdj,sh rpkd lsÍu i|yd OïumoÜGl:dj
mßyrKh l< wdldrh o O¾ufiak ysñfhda ;u .%k: a fhys olaj;s'

“md,s l%uh yer w¾:h muKla f.k wm l<d jQ m%nkaOfhys l%u ú,x>Kdê jQ wvq jeä
we;;a th fkdi,ld'''”

fï m%ldYh wkqj ioaO¾ur;akdj,sh OïumoÜGl:dfõ mßj¾;khla fyda wkqj¾;khla


fkd j" tys wdNdih ,nd l;=jrhdf.a iajdëk yelshdj u; rpkd lr we;s nj
ms<.
s ekSu jvd iqÿiq h'

md,s l;d jia;k+ a uq,a fldg f.k isxyf,ka l;d lSfï ffY,sh y÷kajkafka nK
l;d Í;sh f,isk's nK l;d Í;sfhka rpkd jQ ioaO¾ur;akdj,sfhys l;=jrhdf.a
iajdëk;ajh biau;= ù fmfka' l;=jrhdf.a iaùh;ajh" ks¾udK Yla;h
s " l;d l,dj"
Ôú; mß{dkh wdÈh úfYaIfhka u fuu lD;sfhka u;= ù fmfka' fhdod .;a NdIdj o
fï lreKq ;yjqre lrjkakls' mKaä; m%h s NdIdj" f,dal jHjydrh fuka u
.eñ jHjydr NdIdj iïñY% lr .;a NdIdjla ioaO¾ur;akdj,sh rpkd lsÍu i|yd
Ndú; fldg we;' .eñ ck Ôú;h weiqfrka muKla fkd j" lú iuhg o wod< Wmud"
msre¿ Ndú; lsÍu o fï l;d rij;a ùug fya;j = ls'

we;eï úfgl flá jels Ndú; lrk O¾ufiak ysñfhda ;j;a ;efkl È.= jels
Ndú; lr;s' lreKq ksrjq,a j wjfndaO lr .ekSug th buy;a m%fhdackhls'
j¾Kkd;aul wjia:dj, § È.= jels Ndú;hg fhduq jQ nj;a l;dfjys
Ôj .=Kh wdrCId lsÍu i|yd we;eï l;dj, ixjdod;aul NdIdjla fhdod .;a
nj;a fmfka'

79
O¾ufiak ysñhkaf.a l;dj, olakg ,efnkafka ukqIH;ajh ms<sn|
idkqlïms; oDIaáhls' pß; ksrEmKfha § ydiHh" Wmydih fuka u wkqlïmdj o
fmr±ß fldg" pß; ;=< we;s ienE .;s ,laIK mdGlhdg jgyd §ug iu;a fj;s'

ioaO¾ur;akdj,sfhys wka;¾.; jk l;d jia;= ;=< ±lsh yels ,laIK lSmhls'


iEu l;d jia;=jla u bÈßm;a lsÍug m%:u tu l;d jia;=j ±laùug fya;=j l;dj
wdrïNfha ±laùu;a" l;dj wjidkfha oyï m‚úvhla ,nd §u;a" we;eï l;d ;=<
w;S; l;dj o bÈßm;a lsÍu;a ta w;ßka lsysmhls'

ioaO¾ur;akdj,sfhys tk 256 jk l;d jia;=j jk W.a.fiak kï isgq mq;ayqf.a


jia;=j fuys ±lafõ' l;dj wjidkfha tA weiqfrka ,nd fok m‚úvh jkafka —fï
is; ;nd wkqkag fy<d msßfy<d lSfuka ÿre úh hq;= hkakhs'˜ tys w;S; l;dj
jkafka nrKeia kqjr jeishka ldYHm nqÿrÿkag rka od.enla bÈ lrk wjia:dfõ jQ
isoaêhls'
;j o W.ks;;a ksrjoH Ys,amhla uq;a idjoH Ys,amfhka ftyf,!lsl m%fhdackhla
uq;a mdrf,!lsl m%fhdack ke;s kshdj y`.jkag W.a.fiak kï isgqmq;ayqf.a j;
lshuq'

fl fia o h;a-

kgl úoao;= mka ishfhla yjqreoafoka i uiska rc.yd kqjrg wjqÈka rÊcqrejkag
i;shla uq`M,af,ys fl<s mE fndfyda r;a rka ,efn;s' w;r;=f¾ ,nk iÙ.%yfha
muK ke;' fndfyda fok;a ueis u;af;ys ueis .iajd f.k fl<s n,;s'

tla ojila lUfha kgk tll=f.a ÿjla yqKo`vq w.l § kgk tlla Ys,am n,fhka
Wv wyi ilaukq;a flfrhs; kghs; .S;a lshhs' t ojia W.a.fiak kï isgqmq;a hd<Kq
flkl=ka yd iu. ueiaila u;af;ys isg wdi isg kgk ta úoao;a ÿjf.a ydjNdj ,S,d
±l jdfhdOd;ajdêl rEm l,dm úldrhla n,j;a kshd h hs fkd is;d wE flfrys
n,j;a jQ fm%u we;sj ‘,fod;a Ôj;a fjó' fkd ,fod;a ñfhó’ is;d f.k fkd ld
fkd î ye|g ke`.S ,d jeo fyd;a;dy' fo ujqmshka úpd< l,ays úoao;a ÿj flfrys
wd,fhka kshdj lsjq h' fo ujqmsfhda ta wid “mq;" f;, f,i lsÍu f;dmg;a wmg;a
;rï fkd fjhs' ;rï ;eklska irKla f.kjq;a mdjd foïy” ï lsjq h' W! fkd
.súisu;a u h' fkd .súiakd Wkaf.a hd¿jdKka o le|jd ,d uiqodila § ,d “f;,
wyi isg kegQ úoao;a ÿjf.a mshdg § ,d ;udf.a ÿj u mq;=kag mdjd fokag lshj” hs
lshd ,d hjQy'

úoao;dfKda o tA wid “u ÿj úl=Kkakd ke;' rka yer f.k fkd foñ' wmg;a rlaIdj
kï W! u fj o@ fkd ,fod;a ñfh;a kï ñh m%fhdack lsï o@ wm yd tla jkakd
u ÿj mdjd foñ” hs lsjq h' foujqmsfhda t mj; wid ì÷jkag is;d foda lSy' “tfia ù
kï uu Wka yd tla fjñ'” lshd ,d kEhka ishka fkd tla f,iska kej;=j;a is;d
.;a is;sú,a, msßueiQ nj uq;a ldßh fkd i,ld úoao;=ka <Õg .shy' úoao;dfKda
o" isgq mq;%hdKka okakd úoao;a Ys,amhla ke;;a tA foh fï foh w,ajd .kag jqj;a
iydhla jqjukd fyhska ÿj‚hka mdjd § ,d Wkq;a le|jd f.k rg uq`M,af,a fl<s
,¿ mE weúÈ;s'

80
ta úoao;a ¥;a fkd fnda lf,lska isgqmq;a yg mq;l= jod-mshd k<jk l, “.e,a
rlskjqf.a mq;” “nr Wiq,kakjqf.a mq;"” “l=ul=;a fkd o;a;jqf.a mq;e” hs lsh lshd
k<jhs' isgqmq;ayq o" .e,a r|jd ,d yqka ;ek § f.dkag ;K f.kjq;a ,;s' fl<s ,`M mE
weúÈ ;ek ,;a fohla hk tk ;ekg wÈ;s' t u ksid úoao;a ¥;a mq;= k<jk hï
úfgl t u lshhs' isgq mq;%hdfKda;a .Shla hula wksll= fkd j ;uka wrnhd lshk
kshdj ±k ,d “fï yeu ud wrNhd lshjq ±@” hs úpdf<da h' “tfia h" wksla ldg
lshï o@ f;dm u fldg weúÈkd lghq;= fyhska f;dm u wrNhd lshñ” hs lS h'
“f;dm ksid úoao;a jQjd u¢ka kmqre;a weiqj ukd o@ m,d fhñ˜ ìkSï yrjd .;
yelale hs is;d lS h' Ths;a “f;dm .sh uek" yqk uekj' f;dm l=ul=;a fkdokakd
;eke;a;jqkaf.ka ug lï lsï ±@” hs lshd ,d wjlmamkfhka ie¥ yiq ?k w,ajd weÈ
weÈ fia ÿjkakd fia t u lsh lshd mq;= k<jhs'

´ f;dfuda ;udf.a rE iïm;a yer f.k" isgqmq;%hdKka ;udf.a fld,a,l= fldg;a


fkd is;hs' isgq mq;%hdfKda o ‘uef.a fï wNsudkh uEg jvd iïm;a we;a;ka we;s
fyhska iïm;la ksid;a fkd fjhs' ;ud cd;s iïmkak fkd jk fyhska cd;shla
ksid;a fkd fjhs' rEm;a fyhska tA yd ;ud okakd Ys,am muKla ksid h' uE okakd
Ys,am;a W.;a fyhska uq;a ihxisoaO fkd jkafka fõ o@ wef.a tA nEjqï m,jd uu;a
Ys,am W.ksó’ uhs,Kqjka lrd f.diska ;uka iu¾: fyhska Wka okakd Ys,am bf.k
f.k mhs we§fuka yeÍ f.diska rg uq¿,af,a Ys,am mE f.k weúÈfkda" rc.yd kqjr
Wmka jeã kqjr fkd fõ ± hs ,Êcdfjka j<yd;a fkdmshd Bg;a wjq;a “fu ;kg i;a
jk ojia uu Ys,am olajó” W.a.fiak isgqmq;a kqjrg lshd hjQy'

i;a jk ojia fndfyda fok;a /ia j ueis u;af;a ueis ,d .;ay' W.a.fiak isgqmq;ayq o
ieg ßhka yqKoKavla ìu ys÷jd ,d yqKo~q w.g kexf.da h' tojia nqÿyq;a w¨hï
fõf,a f,dj n,k fiala yqKo~q w.g kefÕkakdg fmrd;= j ;uka jykafiaf.a
kqjK kue;s yqKo~q w. yqkakjqka ±l" jkafka l=ula foda fyda hs n,k fiala ‘isgqmq;a
f;fï Ys,am olajó lshd ,d yqKo~q w. isÜá' Tyqf.a keàï olakd ksid fndfyda
fok /ia fj;s' uu t;ek § .d:djla lshó' tA wid iqjdiQ oyila fok ksjka ols;s'
W.a.fiakfhda;a yqKo~q w. § u ry;a fj;S’ ±k jod< fial' tfia ±k" fo jk ojia
isÕd jvkd fõ,d i,ld ,d uyK .K msßjrd rc.yd kqjrg isÕd jka fial'

W.a.fiak kï isgqmq;a o nqÿka we;=`M kqjrg fkd jvkd f;la u fl<s ,`M n,kag
/ia jQjka fldlaika .ik kshdfjka weÕs,s mE ysÕs fldg ,d yqKo~q w. isg ,d
kslau isia wyi u i;a úgla fm;a;la fuka isiEÍ ,d nei yqK o~q w. isáhy' tA
fõ,dg nqÿyq;a kqjr we;=<g jvkd fiala /ia jQ msßi nj w. jqj;a isákg iu¾: jQ
;uka jykafia Èidj n,;a uq;a yqKo~q ieg ßhkla ú;r uq;a jvd Wv isákg n,
ke;s W.a.fiakhka Èidj fkd n,k f,ig bgd jod< fial'

W.a.fiakfhda;a ;uka mdkd fl<s ;uka u olakd muK uq;a /ia jQjjqka fkd n,k
kshdj ±k uqiqmamq j f.diska ‘yjqreoaolska iufilska wreuhla fia mdkd fl<s nqÿka
wjq;a fu ;ekg iïNj Tn u wuq;= j my< jQjd fia n,k nj uq;a fu kqjrg ud
wdÈfhka mdkd fl<s n,kafkda ke;' meiqKq f.dhï uq,a jQjd fia ÿla f.k W.;a
Ys,amh isia ù h’ hs is;+y' nqÿyq;a Wkaf.a woyia ±k uq.,ka uy f;reka jykafia
nKjd ,d “W.a.fiak kï isgqmq;%hdg Ys,am olajkag lshj” hs jod< fial' uy
f;reka jykafia;a f.diska -

81
bÙ> miai kgmq;a; - W.a.fik uyín,"
lfrdyS rÙ.x mßidh - ydihhiaiq uydckx"

hk .d:dj jodrd nqÿka jod< fufyjr jod< fial' fl<s ,`Mfjys fhdokag nqÿka uy
f;reka jykafiag úOdk flf<a yehs o h; fyd;a( u;af;ys ´ yg jk m%fhdackh i,ld h'
W.a.fiakfhda o uy f;reka jykafiaf.a l:dj wid ‘nqÿyq;a udf.a Ys,am olakd
leue;s kshd jke’ hs i;=gq j yqKo`vq w. isg u -

‘bÙ> miai uydm[a[ - fud.a.,a,dk uysoaêl"


lfrdñ rÙ.x mßidh - ydihdñ uydckx’

lshd,d yqKo~q w.ska wyig keÕS ,d ;=ÿia úgla úpr wyi isiEÍ-mshd nei ,d yqKo~q
w. isáhy'

nqÿyq;a nK jodrk fiala “W.a.fiakfhks" fl<s ,`Mfjys we¨ï ;nd ,d .sh oji
meje;s mia lf|ys wd,h;a yrej' t u mia l| tk oji mj;akd we¨uq;a yrej' ±ka
mj;akd ialkaOhka flfrys wd,h;a yrej' t fia l<d kï fl<s ,`Mfjka ;nd cd;s
crd ur‚kq;a ñfoj” hs jod< fial' foaYkd fl<jr iqjdiQ oyila ú;r i;a;ajfhda
ksjka ÿgy'
W.a.fiak isgqmq;%hdfKda o lr’ . ry;a jkakd fia fkd jk nj uq;a yqKo~q w. §
ms<sisôhd m;a ry;a j yqKoKafvka nei-mshd nqÿka <Õg f.diska miÕ msysgqjd je|
f.k uyK lrkag wdrdOkd l<y' nqÿyq;a ol=K; Èla fldg ,d “uyK" fu fia
tj” hs jod< fial' tA fõf,ys ;=ka isjqre wdÈ jQ wg msßlr Ord" ieg jia .sh
uy f;r flkl=ka jykafia fuka wdl,am iïmkak jQ fial' jykaoE o “weje;aks"
ieg ßhka yqKoKafvka niakd .ufka Nfhla fkd ù ±@” hs úpdrd “wmg Nfhla ke;e
hs lS l,ays nqÿka lrd f.diska" “iajdóks" W.a.fiak f;ryq yqKoKafvka niakd .ufka
;ukag Nhla ke;e hs lsh;s' t f,i lshd ;uka ry;a kshdjla yÕj;S” lS fial' nqÿyq;a
“uyfKks" u mq;=ka jekakjqkag Nfhla fldhska ±@” hs jodrd n%dyauK j.ska .d:djla
jod< fial' foaYkd fl<jr fndfyda fok ksjka ÿgy'

t fyhska kqjKe;a;jqka úiska ksIam%fhdack jQ fl<s ,`M wdÈfhys we¨ï yer" ksjfkys
u we,au fldg" ;=ka ÿisßka ÿre j ;=ka iqisß mqrd u;= u;=fhys ,eìh hq;= f,dù
f,djq;=rd .=K úfYaIhg msysg úh hq;='
kej; tla ojila Oï fifnhs l:djla Wmojk fiala “weje;aks" ry;a jkag ksis
fu jeks mskla we;s flkl=ka úoao;=ka yd tla jkag;a ldrK lsï o@ ry;a jkag
ksis j l< mskq;a ljf¾ ±@” hs lS fial' nqÿyq;a tA wid jodrd “uyfKks" fï
folg u ksiai fldf<da uQ ;=uQ u h” hs jodrd" t u úN+; lrkakg “.sh oji liqma
nqÿkaf.a rka od .n lrk l,ays nrKeia kqjr we;af;da id,a n;a f.kajd f.k od
.n fufyjr lrïyhs hkakdyq w;=re uÕ § tla f;r flkl=ka isÕd .shjqka tla
l=, ÿj‚ flfkla ±l iuKkag “tla f;r flkl=ka jykafia isÕd jeä fial'
f.k hk .e,aj, n;=;a fndfyd j we;' n;a md;%hla ms<s.kajd .kag md;%h f.kj
uekje’ hs lsjq h' Whs;a fkd ue<s j md;%h f.kjq h' n;a md;%h mqrd ,d ia:úr
NslaIQkag ms<s.kajd ,d ‘ksjka ol=fudajæ’ hs m;d .;ay' Wkaf.a ok ms<s.kag iïn
jQfjda;a ry;a flfkl' t fyhska Èjiska n,kqfjda m%d¾:kdj f;, f,iska u
iuDoaO jk kshdj ±k iskd my< l<y' oka ÿka Wmdisldfjda o iskd my< l<d ±l
ldrK;a úpdrd fkd mshd iuKkag “uqka jykafia iskdjla iS-mS fial' úoao;a lfula

82
we;s jke” hs lsjq h' iufKda o “t fia fkd lshj” hs fkd lshd “t fia ieá h” hs
lshd" Wka lSjd u .súi f.k kslauqKdjq h' fï Wka fokakd l< lS lg hq;= h'
W! B wdhq mu‚ka isg foõ f,dj bmeo ±ka bka pq; j t" f,i ni lshd Æ ia;%S
úoao;a ¥ j Wmk' W.a.fiakfhda isgq l=,fhys bmeo;a úoao;a ieá he hs lshd Æ ni
.súis mufKlska ;=uQ fkd úoao;a j;a úoao;=ka yd tla jQ h' ry;a f;rekag § Æ n;a
md;%fhys wkqiiska W.a.fiak f;ryq ry;a jQ y' úoao;a ¥ o fufy‚ iiafkys uyK j
ry;a ùfuka ukqIH cd;Ska wvq j Wmk;a wd¾h cd;Ska iß jqj” hs jod< fial'
fï is; ;nd" wkqkag fy<d msßfy<d lSfuka ÿre úh hq;='

wre;a meyeÈ,s lsÍu


kgl úoao;= - keàfï olaI
hd<Kq - hy¿
úldrhla - le<öula
fkd.súisu;a u h - tlÕ fkdjqfKa u h
wjlmamkh - jerÈ f,i ms<sfh, l<
mhs we§fuka - miqïì we§fuka
fldlaika - uy yçka iskd iSu
uqiqmamqj - lk.dgqj
ms<sisôhd - m%;sixNsOdk
^úYaf,aIKh fldg ±k.ekSfï kqjK&
iuKkag - ieñhdg
is-mS fial - iskd iqKq fial
jdfhdOd;ajdêl - jd;h wêl fldg we;s

wNHdi

01' O¾ufiak ysñhkaf.a l;d lSfï l,dfjys úfYaI;ajh W.a.fiak isgq mq;ayqf.a
jia;=j weiqfrka meyeÈ,s lrkak'

02' O¾ufiak ysñfhda ydiHh" Wmydih fuka u wkqlïmdj o fmr±ß fldg f.k
pß; ksrEmKh lrk wdldrh kshñ; l;d jia;=j weiqfrka úuikak'

03' “W.a.fiak isgq mq;%hd Ôú;fha wNsfhda. ch .;a wfhls'” isgqmq;%hdf.a pß;h
weiqfrka idlÉPd lrkak'

83
10 lEr.,h jecfUhs fï f,iska isg'''
ùod.u ffuf;%ah udysñ
^fldaÜfÜ wjêh&

yxi ikafoaYh

fuh fldaÜfÜ rdcOdks iufhys ^l%'s j' 1412 - 1580& ijk mrdl%undyq rc oji
^l%'s j' 1415 § muK& rpkd jQjls' yxihl= ¥;hd lr f.k mKsjv q h hjk neúka
yxi ikafoaYh hk ku fh§ we;' l¾;D ms<n s | meyeÈ,s i|ykla ke;;a" fuys
rplhd ùod.u ffuf;%h a udysñ nj úoaj;=kf
a .a ms<.
s ekSu hs' nqÿ .=K w,xldrh"
f,dajev i`.rdj" oyï .eg ud,dj" t`M w;a;k.¨ jxYh" lõ ,l=Kq ñKsu, tysñhka
,shQ wfkl=;a .%k: a f,i ie,fla' fldaÜfÜ rdcOdks iufhys my< jQ m%lg
idys;HOrhka w;r ùod.u ysñhkag ysñ jkafka iqúfYaI ia:dkhls'

yxi ikafoaYfhys ksñ;a; jkqfha lEr., jkr;k ysñhka ,jd iuka" úNSIK"
Wmq,j
a ka yd l|l=ure hk foújrekag msß;a lshd mska §" tu.ska isß merl=ïnd rc
flfrys lreKdfjka fi; i,ijk f,i b,a,u S hs'

fuys tk mßir j¾Kkdjkaf.ka lEr., jekqu b;d wjHdc tlls' iajNdj


fi!kao¾hfhka wkQk wd.ñl miqìula iys; lEr., .ïmshi ¥;hdf.a isf;ys
i;=g jvjhs' ireidr fl;aj;a" ñysß
s m,;=re" .,d niakd isy,
s a c,fhka hq;a
we<fod<j,ska fu.ï mshi iukaú; úh'

lEr., hkq niakdysr m<d;g wh;a ishkE fldar<fha .`.nv m;a;f = õ msyá
s úYd,
.uls' fuh lEr., kï m¾j;hla wdikakfha msyá s fha h' fuu m¾j;fhys lrfld<
.ia ;snQ ksid lr.," lEr., ù h hs o l+r;ïm,d .ia ;snQ fyhska l+r.," lEr., ù h hs o
ckm%jdofha úúO woyia ths' rijdyskf s hys j;a:,
q mín; hk kñka i|yka jkafka
o lEr., nj mejfia' flfia fj;;a lEr., .ï mshfiys msyá s moaudj;S msßfjka
úydrh .fuys fN!;sl ÈhqKj q fuka u ck;djf.a wdOHd;añl ÈhqKj q o ixfla;j;a
lrjhs' pu;aldrckl mßirhla Ñ;%Kh lrk lEr., fjfyr jekqu ±lafjk meÈ
lsyms hla fuu mdvñka bÈßm;a flfrhs'

84
1' id r m,h wU oU rU o j,a msg
ó r c,h we< fod< l÷ msáka ng
kE r f,d,h jvjk ÿgq okka yg
lE r .,h jecefUhs fï f,iska isg

oU - cïnq j,amsg - jkdka;rfhys


w¾:h
idrj;a M,j,ska hq;= wU cïnq flfi,a .iaj,ska msreKq jk ìï o l÷j,ska .,d
nisk ñysß Èh msreKq we< fod< wdÈfhka o hq;= ^tajd& olsk ck;dj yg fndfyda
fihska wdYdj we;s lrjk lEr., fufia úrdcudk ^nn<ñka& fjhs'

2' l=<ska l=<u isys,ZU jefyk l÷reh
fod<ska fod<u l,a h,a lrk l=Uqreh
m<ska m<u ;,a fmd,a f. j;= ue÷reh
;<ska ;<u mq,a mshquqZmq, mf~reh

l=<ska - m¾j;" l+g" l÷ isys,ZU - isys,a¬wU ^iS;, c,h&


l÷re - Èh mdrj,a ;<ska - ;vd." ú,a
mf`vr - iqÿ fk¨ï
w¾:h
l÷ uqÿkla mdidu isys,a c,h jEfyk Èh mdrj,a h' iEu fod<la wi, u l,a h,a
n,d ^h, uy folkakh u& j.d lrk l=Uqre h' ;ekska ;ek ;,a .ia o fmd,a .ia o
iys; f.j;= yd úYd, f.j,a h' ú,la ú,la mdid u msmqKq fk¨ï" udfk,a yd iqÿ
fk`Mï h'

3' mefihs ksn| iqj`±,a fl;a j;a wjg


wefihs <ud jiqmeáhka y~ ÿrg
Èfihs fjfyr tys iqr úukla f,ig
rfihs wud riuh tA mshi ÿg

iqj|e,a - iqj|¬we,a ^we,a ù j¾.hls& Èfihs - oDYHudk fjhs" fmfkhs


wudri - wuD; rih rfihs - ri ¬ ths ^rihla ths ±fkhs&
w¾:h
yd;amiska u ks;r fl;aj;=j, iqj|e,a kï ù j¾.h mefihs' l=vd jiq megjqkaf.a
kdoh ^y`v& wE;g wefihs' tys úydria:dkh ÈjH úudkhla f,ig fmfkhs' ta
m%foaYh ÿgq úg wuD; rihla ys;g ±fkhs'

³ fuys i|yka fjfyr" lEr., moaudj;S msßfjka úydrh hs'

85
4' ksn| meiS m, ,U fok ñysrZUh
iqj| úyso isá ú,sl=ka leka rUh
fkdu| ;ekska ;ek j¨ nr jkrUh
tueo fjfyr È,s ÿr ,k iirnh

,U fok - t,af,k ñysrZ U - ñys߬wU


ú,sl=ka - bÿKq rUleka - flfi,a leka
jkrU - jk flfi,a" j,a flfi,a
w¾:h
ksrka;rfhka u meiS f.ä t,af,k ñysß ^uOqr& wU o iqj| úysÿjkakd jQ bÿKq
flfi,a leka o wvqjla ke;s j ;ekska ;ek j¨nr jQ j,a flfi,a ^jk flfi,a& o
olakg ,efnkakd jQ tu m%foaYh uOHfhys ixidr nh ÿr,kakd jQ úydrh nn<kafka h'

5' ñyZU uqj u~, fuka Èf,k yeu úg


ÿ,n biqre msß ieÈ tA fjfyr isg
lsrU fmdl=re ó ri ,en fndk f,ig
krU ñ;=r ;f. fk; is; i;=gq fldg

ñyZU - ñys¬wU } uyS ldka;dj" ñys l; lsrU - ls߬wU } lsßj;=r


fmdl=re ó - mqIamlr uÿ" mshqï meKs
w¾:h
ñ;%h" uyS ldka;djf.a uqyqK fuka ks;r nn<k b;d ÿ¾,N biqßka ^iïm;ska&
msreKq ta úydrfha isg lsß Èh yd u,a meKs ,eî fndkakdla fuka Tnf.a fk;a is;a
i;=gq lrñka ^ta úydrh& krUkak'

6' Èuq;a fjfyr jg úis;=re u,a j;=h


tys;a iqj| u,a ks;s fjhs ñKs uq;=h
uy;a ;=re ñhqre m, f.k keñ w;=h
/.;a fijK fkd yeru isá fmd,a j;=h

fjfyrZjg - fjfyr¬wjg
ñKsuq;= - uKs uqla; ^fldmqfjka ñÿKq& msmqKq hk w¾:h hs'
uy;a ;=re - úYd, .ia

w¾:h
§ma;su;a ^nn<k& ta úydrh wjg úÑ;% jQ u,aj;= h' ksrka;rfhka tys iqj| u,a
msfmhs' úYd, .iaj, rij;a M, ie§ w;= keó we;' tfuka u ks;r u fijK
fokakd jQ fmd,a j;= o iys; h'

86
7' fkdfhla ;ek u msms u,a msreKq fmdl=Kqh
f.hla lk u ie±fyka fojk ol=Kqh
iqola f,i ;sfnhs u¿ ux yer l=Kqh
ishla wh flfr;s je| mqo meol=Kqh

f.hla lk u - fuys zlkZ hkafkka iQpkh jkafka fl<jr" fldk" uq,a," Èidj
hk w¾:hka h' fï wkqj f.hla mdid u hk w¾:h ms<s.; yels h' zms<slkakZ jeks
.eñ jHjydrhl o wmg fï w¾:h y÷kd .; yels h'
w¾:h
fkdfhla ;ekaj, msmqKq u,aj,ska msreKq fmdl=Kq h' iEu f.hla foi u Y%oaOdfjka
fok olaIsKh ^odkh h&' ñÿ,a yd ud¾. ^mdrj,a& l=Kq li< bj;a lr msßisÿ j iqÿ
meyefhka ;sfnhs' ish .Kkla msßi je£u ms§ï m%olaIsKd lr;s'

8' kqÿre je isys,eZ ,S h .`.=,eZ ,S h


jg ieÈ u,a je ,S h iqÿ je,S h
msms jk isá u ,S h jk u,S h
;=gq jk is;s ú ,S h mq,a ú,S h

isys,eZ,Sh - b;d YS;, .`.=,eZ,Sh - Èh we,s


jg - wjg mq,a ú,Sh - msmqKq u,a we;s ú,a
w¾:h
^fjfyrg& wdikakfhys YS;, Èh we,s h' wjg u,a ieÿKq u,a je,a yd iqÿ je,s ;,d
h' msmqKq mßoafoka u mj;sk u,a we;s jk u,a h' i;=gq is;sú,s we;s lrjk msmqKq
u,a we;s ú,a h'

9' mjkZ o msms ;= f¾ h ksr ;=f¾ h


l=iquka fm;s ;= f¾ h u¿ ;=f¾ h
wjg iqmsms iS f¾ h ìÕ= if¾ h
is; tfjfyr fl f¾ h f,dn flf¾ h

mjkZo - mjka¬wo ^iq<`. wjq;a& if¾ h - ú,aj,


ì`.= if¾ h - NDx. kdoh
w¾:h
iq<`. weú;a ksrka;rfhka u,a msmqKq .iaj, u,a fm;s u`Mfjys w;=rjhs' yd;amiska
u,a msmqKq ú,aj, ó ueis kdoh wefihs' ^weiq ÿgq& whf.a is; ta fjfyr flfrys
wdidj we;s lrhs'

87
10' ÿgq i; is;g ;=gq jk f,ig ks;sfhks
i;rZ; tlg iu lr fnr weila fuks
meyem; iqo fkdy< je,ss w;=< u`M ;eks
ñysl; i|kZf,õ ÿka Wr u~, jeks

iqo fkdy< - iqÿ mdg w;a fkdy< ^iqÿ meyeh iys; nj lshQ wkaou hs&'
je,s w;=< u`M ;eks - je,s w;=rk ,o ^úydr& ñÿ,a
i|kZf,õ ÿka - i÷ka¬wf,õ ÿka' pkaok wdf,am fok ,o
Wr u`v, - Wr m%foaYh

w¾:h
olsk ckhdf.a is;g ks;H jYfhka u i;=gq we;s jk f,i i;r me;af;ka u tlu
wdldrhg fnr weila fuka iu;,d lr iqÿ meye;s ,iaik je,s bi we;s ^úydr&
ñÿ, uyS ldka;djf.a i÷ka wdf,am l< Wr m%foaYh fuks'

wNHdi

1' iem iïm;ska wdVH bmerKs .ul f;dr;=re lú mka;sfhka bÈßm;a lrk
wdldrh meyeÈ,s lrkak'

2' fï mdvfï tk mßir j¾Kkdj, úÑ;%;ajh w.h lrkak'

3' yxihd olsk pu;aldrckl .ï mshfiys wisßh úia;r lrkak'

4' yxi ikafoaY l;=jrhd w¾: rih fuka u Yío rih o uekúka fhdodf.k
we;s wdldrh lú mka;sh weiqfrka meyeÈ,s lrkak'

5' .u iy mkai, w;r we;s wka;¾ iïnkaO;dj lúhd úia;r lrk whqre
úuikak'


88
11 u. úis;=re
f;dg.uqfõ Y%S rdyq, ysñ
^fldaÜfÜ wjêh&
ie<,sys‚ ikafoaYh
lsisjl= ¥; fufyjfrys fhdod ikafoaYhla fyj;a wiakla ksYÑ a ; ia:dkhlg hjk
fia rpkd lrk ldjH úfYaIh ikafoaY ldjH kñka ye¢kafõ' isxyf,ka ,shk
,o fndfyda ikafoaY ldjHj, ¥;hd jQfha mlaIf s hls' ixialD; idys;H úpdrlhka
bÈßm;a lr we;s ikafoaY wdlD;sh isxy, ikafoaYlrejka o fndfyda ÿrg wkq.ukh
lr we;' l:d kdhlhd fyda kdhsldj fyda m%ios Oa mqo.
a ,hl= ùu" wdYS¾jdoh" ¥;hd
j¾Kkd lsÍu" hd hq;= ia:dk ±laùu" ud¾. j¾Kkd lsÍu" ikafoaYh bÈßm;a lsÍu
jeks ,laIK ta w;r m%Odk fõ'

isxy, idys;H jxYfhys ±kg olakg we;s mer‚;u ikafoaY ldjHh jkafka
.ïfmd< hq.fha ,shjqK uhQr ikafoaY ldjHh hs' tfy;a isxy, ikafoaY ldjHfha
b;sydih bka fndfyda Tíng Èfjhs' iso;a iÕrdfõ tk ‘fudkß÷ tl,ays mq,a
i,.e kjd .kS’ ‘l,jka ìÕ== uy;a j; ysre y;a j;’ hk mdG mqrdK .S uhQr
ikafoaYhlska .;a nj iso;a iÕrd merKs ikakfia ±lafõ' isßkd. kue;a;l= úiska
iS.ß
s legm;a mjqf¾ ,shd we;s"

‘jkaÈñ ysñ j,d - f;d f.diska weh ksfjiakg


msßnqka m.d u,hq; - Èfjdg f;d yoyj lsh lshhs’

hk .Sh jeys j,dl=<la w; ish fmïj;shg hefjk yiakla fia ,shjqKls' fuh o
ikafoaY iajrEmhla .kS' flfia fj;;a ikafoaY ldjH b;sydifhys m<uqjrg
ikafoaYhla rpkd lrk ,oafoa Ndr;fha úiQ uyd lú ld,sodihka úisks' Tyq o
¥;hd jYfhka f;dard .;af;a jeys j,djls'

isxy, ikafoaY ldjHhkaf.a iaj¾Kuh hq.h fldaÜfÜ rdcOdks hq.h hs' yxi"
ie<,sysKs" .srd" fldals," mfrú jeks m%isoaO ikafoaY ldjH /ila fï hq.hg
wh;a h' ful, rc l< ijk merl=ï rcq idys;Hhg ±lajQ iqúfYaI odhl;ajh
idys;H m%fndaOhg msájy,la úh' ;j o" fldaÜfÜ hq.fha Ôj;a jQ idys;HOrhkaa
ks¾udKlrKh Wfoid oelajQ lem ùu o lemS fmfka'

nqÿ.=K w,xldrh" f,dajev iÕrdj yd yxi ikafoaYh ,shQ ùod.u uyd ffu;%S
ysñfhda o" .=;;
a ,
s h ,shQ jE;a;Efõ ysñfhda o" ie<,syK
s h
s ,shQ f;dg.uqfõ YS% rdyq,
ysñfhda o tl, úiQ m%ios O a idys;HOrfhda fj;s'

89
ie<,sysKs ikafoaYh ,shqfõ f;dg.uqfõ úchnd msßfjkam;s ;s%msgl jd.SYajrdpd¾h
IâNdId mrfïYajr f;dg.uqfõ YS% rdyq, ysñhka nj ie<,sysKs ikafoaY mqrdK
ikakfhys ±lafõ'
ixialD;" m%dlD;" ud.ë" wmN%xY" ffmYdÑ yd fY!rfiaks rdyq, ysñ ±k isá
IâNdId fõ' mfrú ikafoaYh" ldjHfYaLrh" ie<,sysKs ikafoaYh" mxÑld m%§mh
yd nqoaêmamidÈksh hk lD;s rdyq, ysñhka úiska rpkd lrk ,È'
l|jqre l=, ue÷re ñKs myfkõ iqie§
keK.=re ini iuh o ±kqfuka fjd/|S
rc.=re úchnd msrejka ysñ meye§
fuñhqre m±;s ie<,sysKsh wiak fh§
ie<,sysKs ikafoaYfhys l;= ysñhka .ek i|ykla ke;s jqj o by; lúfhka rdyq,
ysñhka úiska ie<,syK
s hs ,shk ,±hs ie,lsh yels h' ie<,syKs s ikafoaYh rdyq,
ysñhkaf.a Wiia u ldjH ks¾udKh nj idys;Hldñkaf.a u;h hs' ie<,syK s hs
,sùfï wruqK jkafka ijk mrdl%undyq rcqf.a lksgq ÈhKshka jk f,dalkd:d
^W,l=vh& foaúhg mq;a l=ufrl= ,nd fok f,i b,a,ñka le,Ksfha úNSIK
foúhkag lrk wdhdpkhls' mrdl%undyq rcqg rdcH;ajh mejÍu i|yd mq;a l=url=
fkd ùu Bg fya;j = hs'
moH 108lska iukaú; ie<,syK s s ikafoaYfha wdrïNh fiiq isxy, ikafoaY ldjHj,
fuka u zhy.SZ úß;ska ,shjqKq ¥; wdYS¾jdohls' blaì;s oi mo ieye,a,lska flfrk
¥; j¾Kkhls' t;eka isg ish¨ u lú iuqøf>daI úß;ska ,sheù we;' rdyq, ysñhkaf.a
m%;N
s dmQ¾K lú;ajhg ksoiqka imhk ie<,syK s h
s w;sYhska pu;aldrckl iajNdj
fi!kao¾h j¾Kkdj,ska hql; a h' tys u. jekqïj,ska f;dard .;a lú lsym s hlska
fï mdvu ieliS we;'

1' iq r r o iuka iu.ska iqrZÕk t jr
meye k o uodrd mri;= u,a m;r
ler mq o j¢k /¢ uqks isß md ;Ur
ils i | fmfka iufkd< ., kef.k ysr

iuka - iuk< wvúhg wêm;s iquk iuka ÈjHrdchd


meyeko - meyeka¬wo meyefhka wd¾ø fyj;a f;;a jQ ^j¾Kj;a&
uodrd mri;= - iqr f,dj we;ehs lshk u,a j¾. folls'
isßmd ;Ur - nqÿka jykafiaf.a YS% mdoh fk¨ï u,la f,i olajd we; ^jeks" tõ
wdÈ ksmd; mohla rys; fun÷ .e<mSï zrEmlZ kï fõ&'

w¾:h
W;=ï jQ ñ;%h" ta ld,fhys iquk iuka ÈjHrdchd ÈjHdx.kdjka yd tla j j¾Kj;a
^meyefhka hqla;& uodrd yd mri;= hk u,a iuQyh mQcd fldg j¢kq ,nkakd jQ
nqÿkaf.a YS% mdoh /÷Kd jQ iufkd< ., kef.kysr foiska fmfka'
90
2' . fka ñKs nene<s lsrfKõ i;mdh
r fka hgZ. iejq,s÷ oo .<mdh
w fka ,lr l< mqr wm krmdh
fm fka ol=Ke uyfika foõ ro mdh

lsrfKõ - lsrK¬tõ ^lsrK jeks&


i;mdh - zmdo ishhla we;af;aZ hk woyiska ‘i;md’ hkqfjka iQ¾hhd kï flf¾'
fuys mdo hkq" iQ¾hhdf.ka úysfok rYañ Odrdjka h'
uyfika - uy;a ÈjH fikÕla we;s neúka fï ku fhfoa' l;r.u foú" ialkaO
l=udr" ld¾;sflah hk kïj,ska o fï foõ rc ye¢kafõ' fï foõ rcg
uqyqKq ihls" w;a fod<ils" fudkr jdykhls; fldäfhys l=l=¿ rejls'

w¾:h
iQ¾hhdf.a rYañ jeks jQ >k udKslHfhka nen¿Kd jQ o rkska l< ßá fl<jr
l=l=`M rej iys; fldä ne| wfkald,xldr lrk ,oaod jQ uydfiak foajrdchdf.a
m%didoh wm rcqf.a k.rfhys ol=Kq miska fmfka'

3' j, ¢k woyiska fuka iqr .Õ wÕk


k, n, ii, o< r< fm< kqn kefÕk
fj, <i .ejeis uq;= ila mn`M nn<k
n, uy uqyqo tu i|e W;=ßka fmfkk

j,¢k - je,|.kakd
iqr.Õ - wyi

w¾:h
wyia .Õ kue;s ia;s%h je,`o.kakd woyiska fuka iq<fÕa fõ.fhka pxp, jQ r<
fm< wyig kef.kakd jQ fjrf<ys uq;= ila iy mn`M nn<k ta fõf,ys W;=frka
fmfkk uy uqyqo n,kak'

4' i ka k ka isyska f.¢ fijK¨ je,s f;f,k


;e ka ;e ka j, u ie;emS ishque,s neúk
r ka j ka lr,a f.ke tk .srjqka w;sk
h ka u ka f;diska uÕ f;dr;=re kshu ±k

ika - .ejiqKq" hqla; jQ


kka - fndfyda
uka f;diska - isf;a i;=áka

91
w¾:h
fndfyda ySka f.kao .iaj, fijKe,af,ka hqla; jQ je,s ;,dj, ta ta ;ek kej;S
^Tn& ishque,s ksid úfõl f.k rkajka ^ù& lr,a f.k tk .srjqkaf.ka .uka ud¾h
.ek kshu f;dr;=re ±k f.k i;=áka hkak'

5' ks, ;=rÕ=g kefÕñka ßú foõ isßk
ÿ, le/ fiai;a ñKs nrK lsrKsk
n, msß fika iy hdmd mgqka f.k
n, fiakdkdhl imq l=ure tk

ks, ;=rÕ= - ks,a ^l`M& meye wYajhd ^ldjH f,dalfha l¿ meyehg ks,a hehs
fhfohs' ‘ks,a jr,i’ hkafka ‘ks,a’ o fï w¾:fhks&'
ÿ, lr - nn<jñka
hdmd mgqk - hdmkh
imqu,a l=ure - ijk merl=ï rcqf.a mq;% ia:dkfha jevqKq l=udrfhls' ijk
mrdl%undyq rcqf.a wNdjfhka miq W,l=vh foaúhf.a mq;a chùr
mrdl%undyq rc úh' Tyq urd ijk nqjfklnd kñka rc njg
m;a fudyq kj jirla muK rdcH lf<a h'
fiakdkdhl - fldaÜfÜ hq.fha fiakdêm;s ye¢kajQfha fiakdkdhl kñka h'

w¾:h
iQ¾h ÈjH rdchdf.a wdldrfhka l`M ^ks,a& wiq msg ke.S" ueKsla wdNrKj,
ldka;sfhka fiai; nn<jñka" hdmd mgqk ch f.k n,fhka msreKq fiakdj iu.ska
tkakd jQ fiakdêm;s imqu,a l=udrhd n,kak'

6' w. msms u,a u,s.sh ,sh lef,ahd


j. ne|e fyk rc yi mq,a úf,ahd
<Õ ;=re u,a .s,syqKq frdkjqZf,ahd
uÕ nei hj m< fy< je,s f;f,ahd

u,s.sh - boao" ud,;S


j. ne`o - rxpq .eiS
rdcyxi - mshdm;a ;ks iqÿ meyefhka o fydg yd mdo ;eô,s meyefhka o hq;a
yxi j¾.h fukñka ye¢kafõ'
frdkjq, - frdka¬wjq," ^u,a& frdka .ejiS .;a

w¾:h
uqÿfkys u,a msmS we;s boao je,a le,fhka hq;a" rdc yxihka rxpq msáka niskakd jQ"
u,a msmqKq ú,aj,ska hq;a" .iaj, u,aj,ska .s,syqKq u,a f¾Kq .ejiS .;a meyeÈ,s iqÿ
je,s ;,dfõ u.g nei hkak'

92
7' whs rdjK jqj;a kj;k ßiska tk
whs rd oyia È,s ÿkq fld;a ism;a f.k
lhs ldjf,ys ±le fin`Mka /l isák
jhs hd lrka u,a ;=re .k jk ysisk

whsrdjK - ftrdjK" ila foú`ÿf.a we;d


whsrdoyia - whsrd hkq wêl hkak hs" oyilska wêl hk f;areu
ÿkqfld;a - ÿkq yd l=ka; ^l=ka; hkq wekSug .kakd wdhqOhls&
ism;a - wism;a
jhs - fjhska" fõ.fhka" jyd
hd lrka - hd;%d lrkak" mshdir lrkak

w¾:h
bÈßhg tk whsrdjK we;d jqj;a kj;ajk woyiska" oyilg jeä È,sfik ÿkq o
l=ka; o lvq o /f.k lhsldj, kï ia:dkfhys uqr lrk fin`Mka ±l" u,a .iska
.yk jQ jkhg Wäka jyd mshdir lrkak'

8' ksu,a i| myka jeks je,s msg Wÿ<


iqmq,a u,a hyka ,sh u~q ,sh f. fm<
tl,a fl<k jk foõ ,sh ±le fldu<
<i,a refll ie;efmj <m¨ isys,Z<

,sh u~q - ,;d uKavm


,sh f.fm< - by<ska je,a t;S f.j,a fuka iEÿKq wdjrK ia:dk
< i,a refll - <d ^fkdfïrE$;reK& i,a .il
<m¨ isys,Z< - isis, f.k fokakd jQ <d o¨

w¾:h
msßisÿ i| t<sh yd iudk j nn<k je,s ;,dfõ ukd fia msmsKq u,a hykays o
,;d uKavmhkays o ,;d .Dy fmf<ys o tA fõ,dfjys lS%vd lrkakd jQ fldu<
jk foj`.kka n,d" <d o¨fjka isis,i f.k fokakd jQ ;reK i,a .fil úfõl
.kak'

9' u ,a o ï iqj| ÿï ÿka fid| jr,isks


l ,a .s ï ksjd iekefyk isys,i risks
fld ,a , ï .iska ks,a bjq/Z;s fmdl=KZisks
j ,a w ï n,u ±l hd .ka iyf;disks

l,a - l¨ka" ldka;djka


.sï ksjd - .%SIauh ksjd ^WIaKh ÿre fldg&
iekefyk - iakdkh lrk
93
isis,i ri - isis,a c,h
ks,a bjq/;s - ks,a bjqre¬we;s ^l¿$w÷r woyia lrkakg ks,a fhÿKq ;j;a
;ekls&'
j,a wïn,u - w;S;fha mhska .uka lrkakkaf.a úfõlh ms‚i uÕ ;ekska ;ek
wïn,ï ;kjd ;sì‚' fuh jkdka;rhla wi, ;snqK ksid j,a
wïn,uZ lshd fhÿKd úh yels h'

w¾:h
u,a oï o iqj| ÿï o fhdok ,o flaY l,dmfhka iqkaor jQ ia;S%ka isis,a Èhg nei
YÍr odyh ^WKqiqu& ksjd iakdkh lrkakd jQ" fld,a,ï .ia ksid ks,amdg bjqre
we;s fmdl=Kq iómfhys jQ j,a wïn,u ±l i;=áka hkak'

10' lia;=ß ;s,l ieÈ k<,; iqugdk


mq,a uyfk,a u,a oï ysi ojgdk
if,`Mka hfkk ks;s le/ fl<s ljgdk
ßú uqÿk; jk ueo jÿ iquqgdk

ieÈ - irid
iquqgdk - ug is,sá" iquqÿ
iquqgdk - iquqgdk kue;s jkdka;rh

w¾:h
w;sYhska ugis¨gq jQ k<, lia;=ß ;s,lfhka irid f.k" msmqKq udfk,a u,a ud,d
ysfiys ojgd f.k" fl<s ljglï lrñka úfkdaoldó ;reKhka ks;r hk tk
iquqgdk kï jkdka;rh ueog br uqÿka fõ,dfõ we;=`M jkak'

11' u Õ ks , ñ ka isá kd fodU kS msh,


ms h i , ñ ka u,f.ys fl<e frdkskZj,
; ;= v , ñ ka ì± ú,sl=ka ñhqre m,
b is Uq , ñ ka fhys ie<æ oU m÷rej,

ks,ñka - ks,a meye .kajñka ^lú iufhys fld< meyehg ks,a o hkak&
kS - nla ó
msh, - fudr
ú,sl=ka - bÿKq
biqUq - úfõl
ie< - ie<,sys‚h ^wduka;%K iajrEmfhks&'
oU - cïnq

94
w¾:h
ie<,sys‚h" ud¾.h ks,a meye .kajñka isáhd jQ kd" fodU" nla ó" fudr ^hk
.iaj,& u,a f¾Kqj,ska .ejiS .;a;d jQ u,a w. mshdm;a i,ñka l%Svd fldg" Tnf.a
;=v ,ñka bÿKq ñysß m, wkqNj fldg" cïnq m÷rej, ys| úfõl f.k hkak'

12' ß ú ;e jq f,a msms luf,a ú,a .ejeiS


u ; fld jq f,a ;=re jof,a y`vk ksiS
j k ie jq f,a uÕ wif,a fmdr ie,eiS
.= re ne jq f,a hj wjqf,a fkdù lsiS

ßú ;ejqf,a - iQ¾h ;dmh


ksiS - fhda.H
jk iejqf,a - j,s l=l=<ka

w¾:h
iQ¾h ;dmh ksid msmqKd jQ fk¨ï u,aj,ska hq;= ú,aj,ska .ejis" ^yeisÍug& fhda.H jQ
.ia jÿf,a u;a fldjq,ka w~kakd jQ o ud¾.h wi, j,s l=l=<ka fmdfrys fh§
isákakd jQ o .=renejq, m%foaYfhys lsis ÿ wjq,lg m;a fkd ù hkak'

13' j k is ß mshqïrd n| rkZnrK hqre


j g ms ß iqmq,a ÿkqfla u,a uqre;Z;=re
ì `.= ms ß jerE T¨Zmq,eZUq,j, ;Uqre
ys u i ß isys,a Èh fyn ±l hka ñ;=re

mshqïrd - moaurd. fyj;a r;= leg


T¨Zmq,eZUq,Zj, - ´¨¬Wmq,a¬weUq,¬wj,
;Uqre - fk¨ï
wj, - wdl=," hqla;" msreKq
Èh fyn - c,dYh

w¾:h
hy`Mj" jkh kue;s isß foõÿjf.a ^Ys%hd ldka;djf.a& moaurd. ud‚lHfhka n|kd
,o rka wdNrK fuka uekúka msmqKq" ÿkqfla .ia yd u,a msmqKq uqre; .ia yd;ami
msÍ we;a;d jQ" ó ueiaika msßjerE ´¨" udfk,a" t< udfk,a" fk¨ï hk u,aj,ska
msreKq ysu yd iudk iS;, c,fhka hqla; jQ .eUqre c,dYh ^fyn& ±l hkak'

95
wNHdi

1' iajNdj fi!kao¾h j¾Kkd i|yd lúhd Ndú; lrk úúO ldjH Wml%u
idlÉPd lrkak'

2' ie<,sys‚ ikafoaY l;=jrhd ¥;hdg lrk u. jekqïj, § iajNdfjdala;shg uq,a


;ekla fok whqre meyeÈ,s lrkak'

3' úúO wjia:d j¾Kkfhys,d ie<,sys‚ l;=jrhd olajk iu;alu w.hkak'

4' fï moHj,ska fy<s jk úúO iudc wd¾Ól f;dr;=re úiA;r lrkak'

5' lúhd ¥;hdg fmkajk pu;aldrckl jk mshfiys wisßh idlÉPd lrkak'

96
12 l=ryka bisuqj l¿jr n,d,d
ck lú ^l=rlalka lú&

ck lú ms<sn|j f;dr;=re rdYshla ;=kajk mdvfï § oelaú‚' l=rlalka lú o"


ck lú m%j¾.hls' f.dúhdg l=rlalka j.dfõ § we;s jk ÿIalr;d l=rlalka
lú uÕska m%ldY fõ' l=rlalka fyak wiaieoa§ug fmr le,E t<s-fmfy<s lsÍfï
mgka" wiajekak fk<d .ekSu olajd jQ ish¨ wjia:d l=rlalka lú ;=< wka;¾.;
fõ' b;d fjfyi ù l=rlalka fyak ilik wdldrh o j.dj irejkjd;a iuÕ
thg ydks lsÍug i;=kaf.a meñŒu o th wdrCId lsÍug ;ud oerE fjfyi o
ms<sn|j f.dúhdg my< jQ is;=ú,s ksrdhdifhka lú njg m;a ù we;'

fï mdvfï we;=<;a jkafka tn÷ l=rlalka lú lsysmhls'

ÿre;= ufya § le,hg je§,d


uila muK l,a le,j,a fldgd,d
ueÈka Èfka § j,a .sks ;nd,d
l=ryka bisuqj l¿jr n,d,d

t,a, fjkag lú lr lSfjñ fndfydu


fld,a, lkag t;s isjqmdfjda fndfydu
f.d,a, iuÕ t;s W!frda ieuodu
ks,a, wU;s i;a ojiska ne¨jdu

ud lS foa fohshks fndrejla u ke;s
ìu t<s jqfKd;a lKq uÿ fndfydu <Õ we;s
weyeg fjfyi we; ;=ka hug ksÈ ke;s
f.dn l¿ fjñka l=ryka lsß jeo jefv;s

fyafka mef,a ud ú¢kd iqrelalka


W!frda weú;a jg msg lr;s ilauka
jegg;a Wäka Wka w,a,k u,lalka
wfmdhs uf.a lsß jÈkd l=rlalka

97
lgq we,af,a uf. fyafka l=rlalka
jeg wyqrd W!rkaf.ka j<lalka
lr .kakg neß Wka uy l=rlalka
W!frks fkdld m,hõ uf. l=rlalka

fuod fyafk meys,d we;s l=rlalka


rkajka lr,a nr ù we;s iqrlalka
W!frda fkdlEfjd;a fyafka l=rlalka
nv.skakg wjqiohls l=rlalka

l=rlalka ;=khs jemqrefj wudrefõ


lmkag;a nerej w;mh reodfõ
wßkag;a nerej f,dj. u iskdfõ
lmuq kEfk bmke,af,a iqndfõ

tfm;s fofm;s uy fyafka l=rlalka


uÕ hkafkda ug iroï lrlalka
tfm;s fjkav ljqoehs l< krlalka
lmd .ksuq tl fm;af;a l=rlalka

wNHdi

01' l=rlalka j.dfõ § f.dúhd uqyqK ÿka úúO wNsfhda. ch .ekSug Tyq ±rE
fjfyi l=ryka lú u`.ska m%ldY jk wkaou meyeÈ,s lrkak'

02' ck lúfha we;s wjHdc;ajh l=rlalka lú flfrka ksrEmKh jk wdldrh


WodyrK iys; j úuikak'

03' ir,;ajh" ixlaIsma; Ndjh yd èjks;d¾:j;a mo Ndú;h o l=rlalka lú


id¾:l ùug fya;=jls' ksoiqka iys;j idlÉPd lrkak'

98
13 wmg jeisls<shla
fla' ch;s,l ^1926 - 2010&

isxy, idys;H jxYfhys iqúfYaI flál;dlrejl= f,i


úpdrl wjOdkh Èkd .;a fla' ch;s,l uy;d lsߢje,
rodjdfka § 1926'06'27 Èk Wm; ,nd we;' rodjdk msßñ
mdif,ka uQ,sl wOHdmkh ,o Tyq iafjda;aidyfhka md,s
NdIdj ms<sn|j o ukd mßphla we;s lr .;af;a h' miqj
fyf;u ,kavka úYajúoHd,fhka Ydia;%fõ§ Wmdêh o
Èkd .;af;a h' fla' ch;s,lf.a uq,a u flál;d ix.%yh
jkafka mqkre;am;a;sh iy ;j;a flá l;d lD;sh hs' fuu
flál;d ix.%yh m< jkafka 1955 jif¾ § h' tlf.hs wjqreoao" fkdksñ is;a;u
yd ;j;a flá l;d" w;SrKh" jðr mín;" lgq iy u,a fu;=udf.a fiiq flá l;d
ix.%y w;r fjhs'

mqxÑrd<" mqxÑrd<f.a urKh" rdcmCI j,õj" u;= iïnkaOhs" udhd ud,s.d" ldf,da
whx f;a" pß; ;=kla" fof,djg ke;s wh" mrdð;fhda" ms;duy jeks kjl;d /ila o
ks¾udKh l< fla' ch;s,l tA w;ßka pß; ;=kla" ms;duy" mqxÑrd<" u;= iïnkaOhs
hk kjl;d i|yd rdcH iïudk ysñ lr f.k we;' biairy n,kafkda" mqxÑ
j,dl=< iy mqxÑ mq;d" breKq n<,d" vqx vqx vqvqx vqx" l;kaor fmd;" whshhs kx.shs"
Trf,daiqjd iy ,iaik <uhs" jk igk" wuq;= l;d" rejka l=udß hk lD;s" fla'
ch;s,lhka w;ska ìys jQfha <ud mrmqr fjkqfjks'

idys;H úpdr" o¾Ykjdo" iajlSh w;a±lSï yd ks¾udKlrKh n÷ fCIA;%hka i|yd o


.%ka: /ila rpkd lr we;s fu;=ud f,aLlhl= tla jrla muKla msÿï ,nk
‘idys;H r;ak’ iïudkfhka o chj¾Okmqr úYajúoHd,fhka msßkefuk idys;H
iQß iïudkfhka o msÿï ,enqfõ h'

‘wmg jeisls<shla’ fu;=udf.a fkdksñ is;a;u yd ;j;a flál;d hk flál;d


ix.%yfhys tk ks¾udKhls'

99
wlald l=rlalka jxf.ähg ud jdä lrjd .;af;a fudk ;rï fjfyila .ekSfuka
blaì;sj o@
“fyg Wfoag l=ryka frdá álla yokak l=ryka ál wUr.kak Wojq fjkjo
u,a,sfh@” wE Wfoau uf.ka weiqjd h'
“fï Wfoau l=ryka wUrkak mq`Mjke@ oj,a fj,d tkakï” uu lSñ' ud tfia lSfõ ta
fõ,djg wef.a b,a,Su u. yeÍfï fÉ;kdfjka úkd" miqj iyNd.s jk woyilska
fkdfõ' wehg fï .ek u;l ke;s ù h;ehs fyda fjk;a wfhl= Woõ lr f.k th
lr .kq we;ehs ud n,dfmdfrd;a;= jQ kuq;a oj,a h<s;a wE ta .ek u;la l<d h'
“±ka kï yß vdÈh wlafla' yjig wUruq'”
“Wfoa lsõjyu Wfo;a nE lsõjd" oj,a lsõjdyu ojd¨;a nE lsõj' ±ka b;ska yjia
fj,d fk' ±ka j;a b;ska jfrka'” iji;a wE lrorh f.k wdjd h'
“fudk johlao ukao' fï f.or uu ú;ro l=ryka wUrkak bkafk@ ug nE' ug
jev ;sfhkj' ´ke flfkla tlal wUr .kak'”
“wehs u,a,s tfyu lshkak@ wikSfmka bkak wïug mq`Mjkao ´j lrkak@ fmdä
u,a,shs kx.shs ysáhg ta fmdä tjqkag mq`Mjka o fomdrlaj;a jxf.äh lrljkag'”
“tfykï l=,Sldrfhla fydhd .kska' ug nE lsõfjd;a nE'” hs uu ierjqfKñ'
wlaldg fujeks ier lsÍï" m%;slafIam lsÍï fyd`og mqreÿh' lïuf,a isák n,a,dg
hlv ;<k y`v fuka wehg o fïjd .Kkla ke;' tfyhska “wfka u,a,sfh" wfka”
hehs lshñka ud thg tl`. jk ;=re fyda f.oßka msg ù hk ;=re fyda hdmamq jkakg
mgka .kS' wef.a b,a,Sulg ud tl`. jkafka l,d;=rlsks' jeämqr u lrkafka .id
nid oud ke.sg hEu h'
hka;ïj;a ;d;a;dg fï nj weiqfKd;a ug fi,a,ï kgkakg ,efnkafka ke;'
“f;da fydr w,sh jf. fu;k lld bkakj' f;dg talj;a lr, fokak neßo@ lõo
fu;k w;la mhla fkd fyd,a,k tjqkag ;eïu yo, fokag bkafk@” Tyq neK
jÈhs' túg ug ish,a, yl=,d f.k f.dia ta jev rdcldß lr §ug isÿ fjhs'
;u wNsu;d¾:idOkh i`oyd fujeks flá udj;la we;;a wlald lsis Èkl thska
m%fhdack .kakg fkd is;hs' tfyhska ;d;a;d isák úgl wE ljodj;a fujeks
b,a,Sula lrkafka ke;' wef.a ta ldreKslNdjfhka ke;fyd;a ÿ¾j,;dfjka uu
fkd iEfyk ;rï m%fhdack .;sñ' wE uf.ka hula b,a,d isák úg ;d;a;d ÿr tkq
fmkqfKd;a “wkak ;d;a;;a tkjd' ug jevla ;sfhkj'” hs uu lshñ' ta tlalu
wef.a lgg w.=¨ jefghs' uu uf.a ksoyi ,nñ'
fuÈk ;d;a;d meñfKkq udj;a wlaldj;a ÿgqfõ ke;' Tyq olskakg;a fmr Tyq
meñK we;s nj mejiqfõ Tyqf.a f.dfrdaiq lgy`v h'
100
“Tõæ yeufoau neyaæ neyaæ lg ú;rhs fyd,a,kak mq`Mjka' w;la fyd,a,kak tmdæ
lEï mSï fiaru fomd uq,g my< fjhs' n,d ysgmshæ” Tyq lSfõ l=ula±hs ug tfõf,a
f;arefKa ke;' ud l=rlalka jx f.äh <`.g ùis jQfha Tyqf.a jpkj, Yíofhka
úkd w¾:fhka fkdfõ'
nUhla muK È. úYd, y;/ia ,S fldghla ueÈka fome;a; ljdldr j lmd
l=rlalka jxf.äfha há., iú lr we;' fï há.f,a ueo l+[a[hls' ueo isÿr
iys; Wvq., fkdjeà lrlefjkafka fï l+[a[h ksid h' uqÿkska uy;a j msysá
Wvq.f,a j<g wlald ÿUqre meye;s l=rlalka w;f<diaila ouhs' blaì;sj Wvq.f,a
msg;g fkrd.sh ;eklg iú lr we;s w; wlald;a ud;a w,a,d f.k ., lrljuq'
túg l=rlalka weUÍ iqÿ mdg jeiaila fuka ., jfÜg ye,S hhs' ,S lf`oa há
me;af;ka w`.,a folla muK lmd ±uQ bfvka ;enQ úYd, jÜáhlg h' fï msá tl;=
jkafka' l=rlalka weUÍu .eyekqkaf.a jevla hehs is;d ud Bg iyNd.s fkdjk
kuq;a fufia tajd wUrk úg kï we;s jkafka i;=gls'
“;d;a;d tkjd ±l,d ug nkakjkak l:d l<d fkao@” hs uu fkdi;=gq
uqyqKska wlaldg ññKqfjñ'
“wfka kE u,a,s" ;d;a; fldfyka my< WKdo lsh, ug;a mqÿuhsæ iq.;kq;a tlal
wdj;a l;d lrkjdj;a weyqfK kE'”
;d;a;d;a mkai, <`. f.or iq.;kq;a biaf;damamqfõ we`o u; b`of.k l;d lr;s'
wms fokakd l=rlalka wUruq' wïud;a kx.S;a l=iaisfha h' u,a,s muKla ;ju;a
j;af;a h'
“whafh" whafh" fmd,sialdrfhlaæ” yÈiaisfha u y;s ,ñka wm fj; ÿj f.k wd
fmdä u,a,s oE;a jkñka ug l;d flf<a h' uu lrñka isá jevh tfyuu k;r
lr ke.sg iru ilia lrñka Tyq;a iu`. biaf;damamqjg Èjqfjñ' fmd,sialdrfhla@
fmd,sialdrfhl= fï .ug md;ajkafka lS l,amhlgo@ wmrdOhla isÿ ù we;af;a
fldyso@ Tyq tkafka ljqreka w,a,kago@ ljqreka w,a,kag meñKsh;a Tyq olsk úg
jrola l< fkdl< ld;=<;a we;s jkafka ìhls' ta tlalu ljqre;a fï ÿ,n o¾Ykh
krUñka Tyq miq miafia jeà h;s'
ud biaf;damamqjg meñfKk úg;a" ug l,ska u,a,sf.ka ta wdrxÑh ,o ;d;a;d;a
iq.;kq;a wef`oka ke.sg ms, woaorg ù wE; nvjeáh foi n,d isá;s' wuq;a;l=f.a
Pdhdj wE;ska Èia fõ' ta fmd,sialdrfhla fkdfõ' fmd,sialdrhd w`Èkafka ldls
fldg l,siï h'

fudyq;a ta m%udKfha fldg l,siula we`o isáh;a ta iqÿ mdg h' ysfia me<`È f;dmamsh o
fmd,sia f;dmamshlg fjkia h' fldhs ;rï o¾YkSh jqj;a wuq;af;l=f.a meñKSu
iqnodhl fkd úh yels h'

101
“l=Kq biameÜgræ iq.;ka ;u y`ÿkd .ekau ms<sn`oj Wmka .¾jfhka hq;=j lSh'
“wo Wfoa ysgka mkai,a f.dve,af, yeu f.orlgu .syska ;sfhkj' llal=iais ke;s
yefudagu kvq odkj¨' yjia fjÉp ksid ux ys;=fj kE fï me;af; taú lsh,d'”
kvq ouk nj lSj;a fmd,sia Nghl= flfrys ;rï ìhla wmg Tyq úIfhys we;s
fkdù h' ta ksidu foda Tyqf.a uqyqfKys o iermreI njla fkdfmksKs' flfia jqj;a
tys lsisÿ ñ;% ,S,djla ;snqfKa o ke;' mq`M,a jgl=re ta uqyqK wfma .fï lsisjl=g;a
fkdjQ ;rï mqIaáu;a yd kd.ßl úh' Bgu iß,k mßÈ YÍrh o nr jev fkd f.k
iS;, fijfKa jevqKq tlla úh' Tyq we| isá w;a fldg lñifha ndyqj,;a mmqfõ;a
má w,a,d ;sfí' me<`o isá f;dmamsh o .,aleghlg jqj o Tfrd;a;= fok ;rï >k
jQjls'
wuq;a;d bÈßfha fmr .uka fkd lr isákakg fkd yels mßoafoka ;d;a;d;a iq.;kq;a
Tyq <x jk úg ñÿ,g neiaidy' wms o ta wkqj ñÿ,g nei" Tjqka msgqmig ùuq'
wuq;a;d meñK" wfma ñÿ, woaor k;r úh'
“ljqo fï f.or .DyuQ,slhd@” Tyq l;d flf<a ljr NdIdjlska o@ jpk isxy,
jqj;a WÉpdrKh isxy, fkd ù h' ;d;a;dg o fuh .eg¨jla jQ nj fmkS .sfha
Tyq úu;sfhka iq.;kaf.a uqyqK neÆ ieáfhks' iq.;ka th f;areï .ekSug l,ska
wuq;a;df.a Wmldrh ,eìK'
“ljqo fï f.or f,dlald@” fujr Tyqf.a WÉpdrKh o fmrg jvd meyeÈ,s úh'
“uu” ;d;a;d nhdÿ f,i ms<s;=re Èks'
“fudllao ku@”
“fyar;a'”
“fyar;a lshkafk fudk fyar;a o@ jdi.ula keoao@”
“;sfhkj' mgne`Èf.a fyar;a'”
wuq;a;d ta ish,a, ;ud f.kjq;a ;snQ È.á fmdf;ys igyka lr .;s'
“fï f.or jeisls<shla ;sfhkjo@”
;d;a;d h<s;a Wvìu n,hs'
“fï f.or llal=iaishla ;sfhkjo@”
“kE'”
“iqudk folla we;=<; jeisls<shla yokak ´ke' uu wdhsu;a iqudk follg miafi
tkj' t;fldg jeisls<shla yo, fkd;snqfKd;a kvq odkjd' tfyu lf<d;a Widú
.syska ov lkak fõú'”
fuhg lsisjl= ms<s;=re ÿkafka ke;' i;s folla ;=< jeisls<shla ;kd ksu lrkafka
flfiao hk m%Yakh ke.Sug lsisfjla bÈßm;a fkdù h' Tjqyq ljqre;a wkaoukao ù
isáhdy' tfy;a fï lsisjlska wuq;a;d ;=< fjkila fkd olakd ,È' Tyq j;a; my<g
weia ÿjjñka ;j;a m%Yakhla ke.S h'
102
“fu;kska tydg ;j;a f.j,a ;sfhkjo@”
“Tõæ m,af,yd ;sfhkafk fj,ahdh' Bg tydhska ;j;a .ï f.dve,a,la ;sfhkj'”
“ta f.j,aj,g jeisls<s ;sfhkjo@”
“tfyu fohla .ek wy,j;a ke;=j we;s ufh ysf;a'”
“fldfyduo tydg hkafk@”
“we<g Wäka taoKavla od, ;sfhkj' tal Èf.a hkak ´kE'”
;d;a;d w; Èlalr fmkajQ me;af;ka jeà we;s wä mdr Èf.a bkaiamelag¾ .uka
lrkag úh' Bg l,ska lsis Èkl fï ìug im;a;= mdrla fkd jÈkakg we;' wms fï
wd.ka;=l o¾Ykh msgqmiafia jegqfKuq'
l,ska Èk lSmfha jg j¾Idj ksid we< msÍ ;sìK' bka tf.dv ùug taoKav
yeáhg oud ;snqfKa ;ks fmd,a fldghls' fï taoKav Èf.a tydg fuydg hEu wmg
wreuhla fkdù h' iuyr wjia:dj, th Èf.a tydg fuydg Èùu fi,a,ula úh'
bkaiamelag¾g tfia fkdù h' Tyq nr im;a;= ±uQ mh ta u; ;nd ;o fldg ne,S h'
taoKav fkd ie,S isáh kuq;a Tyqf.a mh nod .;af;a ke;' fuh ta ;rï mfriaiï
iys; .ukla fkdjk nj Tyqg ta;a;= hkakg we;' mh ,siaid .sh fyd;a" ke;akï
iunr ke;s jqj fyd;a Tyq /f`okafka wä .Kkla my<ska .,d hk Èh mdfrys h'
túg kEfuka muKla ;Dma;su;aj f.dv taug ,enqfKd;a ta;a f,dl= jdikdjls'
“±ka yjia WKd jeähs" tfyg fjk ojil hkj” hs Tyq mh wdmiq .;af;a h'
wm ldg;a ksoyfia yqiau .kakg mq`Mjka jQfha állg l,ska Tyq u;= ù wd nvjeáh
;=< u Tyq fkdfmkS .shdg miqj h' ;d;a;d;a iq.;kq;a wdmiq we`og meñKshy'
ó<`.g Tjqka l;dnia lrkq we;af;a bkaiamelag¾ .ek h' thg ijka fokakg wm
;=< o we;af;a uy;a l=;+y,hls' ta ksid wms o ta lsÜgqj u ±jgqfKuq'
“l=Kq biameÜgr ;sfldaksialdrhf. f.foÜg .syska weyeõj¨ ‘llal=iaishla
;sfhkjo@’ lsh,'” iq.;ka mgka .;af;a h' “;sfldaksia lsõj¨ ‘wfka nqÿ uy;a;fhd"
fufy fudk llal=iaiso@ Tkak T;kska Th neoaog md;a fjkak'’ tfyu lsh,"
zfl,af, fï uy;a;hg j;=rmksÜgqjla f.k;a §mshZ lsh,;a lsõj¨' ñksyg ;ry
.sh mdr tfjf,u kvq odkav ku ,shdf.k .shd¨æ” fuh lshd fofokd u iskdiqKy'
iq.;ka yhsfhka iskdfik úg ‘fldla’ ‘fldla’ hk y`vla k.hs'
“fuÉpr l,a fkd;snqKq llal=iaishla fudl o fï tl mdrgu ´ke jqfKa@ ldf.
yß uf.daähla fjkak we;s" ldg ;sfhk i,a,so ´jd yokak@ ´flka fïflka
fjkafk wmg;a Widú nv.dkak' Wkag kï fudflda''' wdxvqfjka mä lld lshdú'
z´x yomka ke;akï kvq odkj’ lsh,' ÿmam;a wms ;uhs kefykafk'˜
“±ka Th mdr woaor kï yeu f.orlu llal=iais yo, ;sfhkj' ke;s tjqkag ov
.y,;a ;sfhkj'”

103
“mdr whsfk tfyu tlla ;sfhk tl yß' fudlo tfy le,E ;sfhkjo@ fï
lef,ka jg fj,d bkak wmg fudk llal=iais o@ kS;sfhka fífrkav yeÿjhs lshuq'
f.hla we;=f< b`o f.k;a Th jefâ l< yels o@ ldg mq`Mjka WK;a ug kï nE'”
“WU Tfydu lshkj' fld<U rfÜ llal=iais ;sfhkafk fldfyduo okakj o@ fï
jf.a tmsáka fkfuhs' f.a we;=f<u¨' Wka kdkafk;a tal we;=f<u b`of.k¨ fk'”
“Isla ú;rlaæ .`o .ykafk keoao@”
“taj mhsmam Èf.a hkjhs lsh, ;uhs lshkafk' ta WKdg fudk crdjlao llal=iaishla
f.a we;=f< ;shdf.k bkak tl' llal=iaishla tmd" fmdä <ufhla f.hs le;
lf<d;a tal wia lr ouk l,a ysßls; keoao@”

“fï fudk lrorhla j;a kEfk wfma f.org;a taoKavlska f.dv fj,d tkav
;snqK kïæ” ;d;a;d lshQ fofhys w¾:h tljr u iq.;kag jegyqfKa ke;' th
jegyqK úg Tyq fmr fuka u fldla y`v,d iskdiqKs'

tod ud kskaog .sfha o yÈisfha .ug meñ‚ fï wuq;a;d .ek is;ñks' ug Tyq isysfkkq;a
fmfkkakg weoao@ th lsj fkdyelafla ug isysk u;l fkdisák neúks' tla tla wh
;uka ÿgq isysk .ek l;d lrk úg ? kskafoa § ud o hï hï foa ÿgq nj isys l< yelsh'
tfy;a lsisjl=g lshkakg ;rï meyeÈ,s f,i tAjd isyshg weo .ekSug kqmq¿jk'

miqod Wfoa bkaiamelag¾ uf.a isyshg uq,ska u kexf.a keyeh mskjd f.k l=iaish
foiska me;sÍ wd iqj|la fya;= fldg f.k h' th l=rlalka frdá iqj|ls' bkaiamelag¾
.shdg miq ;d;a;d f.or u isá ksid wlald ug l=rlalka wUrkakg l;d flf<a
ke;' flfia fyda msá ál wUrdf.k frdá idod we;s nj fmfka' uu jydu
l=iaishg Èj .sfhñ' wlald ,sm <Õ ysrukd fldgh ;nd jdä ù b¢hs' <ssm u;
;enQ lnf,a frdáhla ÿï ouñka lrfjhs' Wvqme;a; l,ska lr lr wksla me;a; ±uQ
frdáfha tA me;a; o lrjQ miq wE ye¢ ñá folla tlalr th nd <Õ ;snQ jÜáh u;
;enqjd h' ;ek ;ek lekao fld< lE,s ±ù .e,ù f.dia ;snQ frdáh lsisÿ weys,a,la
ne,s,a,la ke;sj .kakg uu jEhï lf<ñ'
“msÉfphs" msÉfphs' l,n, ke;sj b¢ka álla” wlald lSjd h' uu weh lshQ foh
fkdweiqKdla fuka frdáh f.k th w;ska w;g udre lrñka yd thg msôñka
biaf;damamqjg ÿj .sfhñ'

“l=rlalka wUrkav wh ke;=jg lkav wh kï ´kE ;rï bkakj' ug;a lrkav


;snqfK wr ù wegh wyq,mq lsls<s lrmq foa” wE ud foi n,d iskdfiñka lSjd h'

ó<Õ i;sh fyda fol we;=<; .fï ljqre;a l;dny jQfha fi!LH mÍlaIlf.a meñŒu
.ek h' iuyreka Tyq ye¢kajQfha ‘iekaáfmdaÜ’ hk kñks' iuyre jeisls<shla idod
.ekSfï wjYH;dj .ek lSy' iuyreka l;d lf<a tys we;s ÿIalr;d .ek h' ;j;a
iuyrekaf.a wjOdkh fhduq ù ;snqfKa bkaiamelag¾ lS mßÈ l%shd fkdl< fyd;a
104
isÿ úh yels lror ms<sn|j h' ;d;a;d wh;a jQfha fï ;=kajeks fldgig h' Tyqf.a
fkdflfrk fjolug Tyq flda÷ref;,a y;amÜghla fidhkakg mgka .;s'
“ldg ;sfhk i,a,s o@” Tyq jrla wihs'

“;sfhk fohla úl=K,d yß i,a,s fydhd .;a;d lshuqfld' flda b;ska ndia,d@”
kej; wihs'
j¾Idjla jei mdhkakdla fuka l;dny o ld,h;a iu. ;=r,a ù hkakg úh' i;s
fol;=klska th yeu fokdgu wu;l ù .sh f,ila fmfkkakg ;snq‚' tfy;a
ulrd ksod .;a;d úkd ñh .sfha ke;' wksla wh kskaog .sh w;r W! h<s;a keÕsg
.u mqrd ieß irkakg úh' udi follg muK miq .fï kd.ßl fl<jf¾ isg
l=Kq biameÜgr h<s;a fyd,auka lrk nj l,a;shd u ±k.kakg ,eìK' tf;la ksod
isáfhda jyjyd wjÈ jkakg jQy¦ wjÈ ù ÿj mek weúÈkakg jQy' isfuka;s fldÜgh
fol" .,a yd je,s iuÕ yeu f.orla <Õu mdfya f.dv .efikakg úh' th
fïika ndiajrekag jev wêl" b;d jdisodhl ld,hla úh' jevla ke;sj ;ek ;ek
ria;shdÿ fjñka isá .egjrfhdao zyÈis ndiajrekaZ jkakg jQy'

wfma f.org ndia flfkl= wd Èkh wmg úfYaI ojila úh' u,a,s;a ud;a muKla
fkdj kx.sj;a Tyq <Õska bj;g .sfha ke;' Tyq fh§ isák wdYap¾hj;a l%shdj foi
wms weismsh fkdfy<d n,d isáfhuq'

ndia m<uqfjkau rg wU ,E,sj,ska y;/ia fldgqjla ;kd,S h' bka wk;=rej leg
l¿.,a" je,s yd isfuka;s j;=frka ñY% lr" tA noduh hlv ±,la ueÈ fldg ,S fldgqfjys
±ó h' tfia lf<a ueo È.ska wähla muK m<,ska wÕ,a y;rla muK jQ;a o È.á
y;/ia fldgqjla fífrk mßÈ h' fmdähg fmkqK;a fï jevh i|yd Tyqg iïmQ¾K
ojila .; úh' iji jeisls<s ,E,af,a iqo ;nd Tyq .;ukdj;a /f.k wdmiq .sfha
miqjod Wfoa ,E,a,g j;=r bi f;ñh hq;= hehs wmg Wmfoia §fuka blaì;sj h'
yßhgu fykyqrd md;ajQfha wm fï wjjdoh ls%hdjg mßj¾;kh lrñka isáh § h'

“flda" lõo fyar;a lshkafk@”

“uu” ;d;a;d bÈßm;a úh'

“flda" jeisls<sh yeÿjo@” Tyq .s.=refõ h'

“;ju bjr kE'”

“bjr kE lshkafka yokak mgka .;a;o@”

“tAlg ;uhs fï ,E,a, ±ïfu'”

“,E,a, ±ïug jeisls<shla yefokjo ñksfyd@ iqudk follska yokj lsh, fkao
105
tod fmdfrdkaÿ WfKa@ ±ka iqudk fol fkfuhs" udi follg;a jeäh we;s'”

“kE wdhsfndajka" fï ojia áfla tl È.g u l=Uqre jev ;snqK' tAlhs bjr lrkak
neß jqfKa'”

“´j .syska lshkj ug fkfjhs" Widúhg' flda j< lm,o@”

;d;a;d Wv ìu ne,S h¦ “;ju kE”hs wk;=rej lS h'

“j< lmkak mgka .;af;j;a ke;=jhs ‘;ju kE’æ .Efj" ;j iqudk follska jev
bjr lr, fkd;snqfKd;a n,d .; yels" ldgo jrÈkafk lsh,'”

“yeu fokd u ,E,s ouk yskao ±ïu ñil j<la ´kehs lsh, ug kï l,amkdjla
j;a WfKa kE'” hs fi!LH mÍlaIljrhd msg;a j .sh blaì;s ;d;a;d ;kshu lS h'

jeisls<s ;ekSug lsisu Wkkaÿjla fkd.;a lsysm fofkl=g u kvq mejÍug ,shd
f.k .sh nj ie,jQfhka miqjod u j<la lemSu wdrïN lrk ,È' th ;d;a;dg u
l< yels fohla jQfhka Wmfoia yefrkakg fjk Woõjla lsisjl=f.ka wjYH
fkdù h' jf<ka miq kej;;a jev k;r úh' tA" fujr;a fi!LH mÍlaIl i;s
folla we;=<; fkdmeñ‚ neúks' tfy;a yh uilg muK miq h<s;a Tyq f.org
md;a jQ l, .e,ù .; yels jQfha fkdj¢k je÷ï je|" flfia fyda ;j i;s folla
we;=<; jeisls<sh ;kd ksu lrk njg fmdfrdkaÿjla §fuka blaì;sj h'

;j ÿrg;a fuh l,a±ñh fkdyels h' wvla jev wjika lr we;s ksid tfia l,a
±ófï f;areula o ke;' kvq" Widú hkq fndfyda .eñhkag fuka u ;d;a;dg o
fr!rj krlh jeks Nhdkl foaj,a h' fï ksid f.org mqxÑ meáhl= we;s jQjdla
fuka" f.a lsÜgqj mqxÑ jeisls<shla ;eksK' fï mqxÑ megjd uy tldg;a jvd ,iaik
úh' uy f.or ìu f.duueá h' fuys isfuka;s h' uy f.hs ì;a;sj, f.du ueá h'
fuys iqÿyqKq h' kElu yeÕùug fuka fofla u jy, fiú,s lr ;snqfKa fmd,a
w;=j,sks' fmdä tldf.a Wmka Èkh 1924'12'1 hkqfjka W¿jiaig Wäka fldgd
;sì‚'

fi!LH mÍlaIljrhd B<Õ jdrfha meñ‚ úg wfma fï ymkalu ±l ;Dma;su;a jQjdg


iel ke;' Tyq jeisls<sh jfÜ hñka mÍlaId lr ne,S h¦ fodfrka we;=¿ ù j<g
tìlï lr ne,S h' ljr wvqmdvqjla fmkakd fokq weoa±hs wm úu;sfhka n,d isá
w;r Tyqg fmkaùug fohla tys fkdù h' Tyq msgqmi ;d;a;d iekis,s iqiqula fy<S h'

jeisl<sh ;kd ksu jQ kuq;a wms lsisfjla th mdúÉÑ fkd lf<uq' kS;sfhka .e,ùug
fi!LH mÍlaIlg;a wmg;a wjYH jQfha f.dvke.s,a, muKls' jeisls<sh ;ekSfuka
miq th wksjd¾hfhka u mdúÉÑhg .kq we;ehs bkaiamelag¾ is;=jd o úh yels h'
106
wms kï thg llal=iaish lshd j;a fkdlSfjuq' wmg kqyqre th wm ye¢kajQfha
‘jeisls<sh’ hk kqyqre" tfy;a f.!rjdkaú; kñks' fï w;r u,a,s;a kx.S;a th
fjk;a jevlg fhdod .;ay' tkï fi,a,ï n;a bùug;a" fi,a,ï lv ±óug;a hæ

iEuodu WoEik wms tla tlaflkd tl tl Èidfjka le,E frdog msúfiuq' m÷re
wE;a uE;a lr ßx.k wmg flfkl=g ksoyfia jdä ù isàug ;rï bvlv we;sj
.ia fld<kaj,ska jg jqKq ìïlvla yuq fjhs' .ia uE;a lrk wäh ;nk yçka u
ks,ueis yuqodjla rEx .df.k wyig keÕ wdfjd;a wms t;ekska jydu miqnisuq'
jkfrdÈka msgjk msßñka fl<ska u hkafka j;a; my<ska .,d hk we< mdr fj;g h'
.eyekq j;=r mksÜgqjl=;a /f.k fmd,a w;= ueiaig;a or ueiaig;a w;r jk ysia ìï
;Srejg h;s' fuys msgqmiska nvjeáhls' bÈßmiska tkid,a m÷re lSmhls' tfyhska
tys .sh flfkl= msg; isák wfhl=g fmfkkafka ke;'

rd;%s ld,fhys kï le,E frdfoys o wr ;rï we;=<g hEu wjYH fkdfõ' fï .ukg
jvd;a u fyd| fmd,a lgqjl .ik ,o bámkaouls' fmd,algqj wksla me;a;g yrjd
;enQ l,ays b|f.k isák ;eke;a;d fkdfmfkk fyhsks' tfy;a yeuodu f.or
bámkaoï we;af;a ke;' jeiaila iq<Õla wef;d;a l=mams ,dïmqj f.k hEug o kqmq¿jk'
túg yq¿ w;a;lg;a jvd fyd| ykiails' iuyr ykiq b;du;a WmldrYS,S h' tAjd
t<sh wkjYH úg álla ks¢ lrjd" wjYH úgl o,ajd .ekSug mq¿jk' t<sh we;;a
ke;;a mdrla f;dgla wmú;% fkdlsÍug ljqre;a mfriaiï jQy' tfia l<fyd;a
wfOdauqLfhys f.ä iEfo;ehs hk úYajdih ld ;=<;a ;Èka uq,a nei f.k mej;s
neúks'

w¨;a wjqreoafoa w¨;a mka;shlg .sh úg wmg b.ekajQ úIhka w;r fi!LH úoHdj o
úh' úIîc yd laIqø m%dŒka ms<sn|j o fuys§ W.kajkq ,eìK' tA wkqj we;eï f,v
frda. iEÿfKa Tjqkaf.ks' fuh fuf;la ud is;d isá frda. ksodkj,g jvd fjkia
úh' l=uk f,vla iE§ fjo uy;d <Õg .sh;a Tyq lSfõ jd;h" ms; ke; fyd;a fiu
lsmSfuka th ygf.k we;s nj h' wïud yd ;d;a;d;a th tfia u úYajdi l< w;r
hlaI fodaI yd fm%a; fodaIj,skao f,v yg .kakd nj Tjqka w;r we;s jQ l;dniaj,ska
meyeÈ,s úh' fï mriamr úfrdaO Ndjfhka ud ;=< úu;shla yg .;af;ka uu
mdif,a W.;a lreKq .ek wïudg lSfjñ'

“weyegj;a fkdfmfkk i;=kag mq¿jka o fuÉpr f,dl= ñksia weÕlg ydks


lrkak@ tfyu kï uelafld" ul=fKd lk ;rug ñksiaiqhs lsh, cd;shla b;=re
fõúhe@” wïud lSjd h'

“tfyu kï wmg fmf¾;fhd fldfydug j;a fmfkkafk kE fkdje@”


“weyeg fkdfmkqKdg iuyr fmf¾;fhd bkakj l÷ mrej; ;rï úYd,' tl
fmf¾; j¾.hla bkakj¨ weÕ m¾j;hla ;rï úYd, WKdg lg b¢lgq u,la
;rug mqxÑ'”
107
“b;ska tA fkdfmfkk i;d fmfkk fohla ldmqjyu tA ldmq foaj;a fmakag tmdhe@”

“fmf¾;fhd lEu lkafk kE' lEug ÈIaáh fy<kj' tfyu ÈIaáh fy<mq lEu
ldmqjyu ;uhs f,v fjkafk'”

úu;sh uq¿ukska u my kqjQj;a wïud lshQ foh we;a; jkakg we;ehs uu tfõf,a
is;=fjñ' tfia jqj;a mdif,a § fi!LH mdvu ;j ÿrg;a bf.k .kakd úg tA
bf.k .kakd lreKq jvd i;Hhhs isf;kakg úh' jeisls<s mdúÉÑ fkd lsÍu ksid
mdpkh" fld,rdj" fldl=mKq frda.h jeks f,v frda. we;s jk njo lsheú‚'
mdif,a fmkajQ ‘ueðla’ fyj;a ksi, rEmrduq m%o¾Ykhl § fldl=mKq frda.Skaf.a
wiQÑ ud¾.fhka fldl=mKq frda.h me;sfrk PdhdrEm olakg ,eîfuka fï woyi
jvd;a ;yjqre úh' tmuKla fkdj" jeisls<s mdúÉÑh w¾:j;a l%shdjlehs o tA;a;=
.ekaú‚'

wm mdif,a jeisls<shla yd leisls<shla ;snQ kuq;a uu ljodj;a jeisls<sh m%fhdackhg


f.k ke;af;ñ' wjYH;djla we;s jQ úg mjd f.or tk;=re ;o lrf.k isáfhñ'
fjk;a <uhska o fuys hkq ud ±l ke;' tfyhska th .=rejrekag muKla iSud jQjla
f,i ie,lSfuys jrola ke;' úfõl ld,fha iSkqj kdo j;a u wm rxpqj msáka u
ÿjf.k .sfha uQ;%d lsÍu i|yd leisls<sh fj;g h'

úhmeyeoï fldg uykais ù jeisls<shla ;kd w,xldrh i`oyd ;nd .ekSfï f;areu
l=ula o@ le,E frdog jÈoa§ jrla folla u mhg ±kqKq ms<sl=,a iam¾Yh u;la jk
úgla ysßls;hla we;s lr,hs' fï yefrkakg" w¨;a NdKavhla Ndú;hg .ekSug
flfkl= ;=< we;s jk wdYdjg iudk wdYdjla o ud ;=< we;'

uq,ska u ud jeisls<sh mdúÉÑhg .;af;a f.or ldgj;a fkd±fkk mßÈ h' u,a,s
fyda kx.S tys fkdf.dia fld< frdvq úisÍ ;rula zwmsßisÿZ ù ;sîu o ug myiqjla
úh' jeisls<sh m%fhdackhg .;a;;a c,h i|yd tÈk o uu we<mdrg .sfhñ' f.dia
fj,ahdfha Wv hg n,d" lsisfjl= fmfkkakg fkdisáfhka t;eku jdä jQfhñ'

flfia jqjo fuh ug u ;ks lr ;nd .ekSug ;rï znr jeäZ w;a±lSula úh' msg
hd¿jl=g th fkdlsh yels h' f.oßka jqj o lsj yelafla u,a,sg muKls' u,a,s ud
is;+ ;rï úYajdijka;fhla fkdù h'

“wïfï''''” hehs lg mqrjf.k Tyq l=iaish foig ÿjkakg iQodkï úh' uu w;ska
w,a,d Tyq k;r lf<ñ'

“´l Th ;rï w~fnr .ykak fohla fkfjhs' ±ka ljqrej;a le,E .dfk ßx.kafk
kE” hs uu lSñ'

108
wïudg fkd lSj;a Tyqg o th ;ksj /l .; yels ryila fkdù h' Tyq th kx.Sg
lshd ;sìK' kx.S th wlaldf.a lfka ;enqjd h'

“xyaæ thdg ú;rla fudl o@ uu;a fyg hkjd'” hs kx.S ;¾ckh o l<d h' “Wvy f.or
.=Kj;S, wmg yeuodu yskd fjkj" llal=iaishla yodf.k fmkqug ;shdf.k bkakj
lsh,'”

miqÈk Wfoa kx.S fjkodg;a l,ska f.hska fodrg neiaid h' j;=r mksÜgqjla mqrjd
.;a wE jeisls<shg je§ fodr jid .;a;d h' tÈk u u,a,s;a" Èklska follska
wlald;a wïud;a wE wkqlrKh l<y'

;j;a ld,hla ;siafia fmr isß; wkq.ukh lf<a ;d;a;d muKls' <uhska f,dl=
ù f.or fodf¾ úhoï jeã h;a u le,Ej l=vd jkakg úh' tA iu. u ks;r
m%fhdackhg .ekau ksid jeisls<sh o crdÔ¾K ù bka isyska ÿ.|la o yud ths' ±ka
wm th y÷kajkafka o jeisls<sh lshd fkd j llal=iaish hkqfjks' ±ka th ;d;a;dg
jqj o m%fhdack .ekSug wiSre fkdjk ia:dkhla ù we;' tfyhska Tyq tys hk
kuq;a mer‚ weíneyslïj, kIagdjfYaIhla yeáhg bka wk;=rej j;a; my< Èh
mdr fj; hhs'

wNHdi

01' jeisls<s Ndú;h ms<sn|j tod .ïuqka ;=< mej;s wdl,amh fln÷ ± hs fuu
flál;dj weiqfrka úuikak'

02' wmg jeisls<shla flál;dfjys isoaê yd wjia:d ksrEmKfha § l;=jrhd olajd


we;s olaI;dj ú.%y lrkak'

03' jeisls<s ieliSfï jHdmdrh uyck fi!LH mÍCIljrhd ch .;a; o th Ndú;


lsÍfï ch.%yKh ,nkafka l:lhd hs' zwmg jeisls<shlaZ flál;dj weiqfrka
meyeÈ,s lrkak'

04' “wmg jeisls<shla flál;dj i|yd fhdod .;a NdIdj tys id¾:l;ajhg m%Odk
fya;=jls'” úuikak'

05' flál;dfõ pß;" tys wruqK idlaId;a jk wkaoug ksrEmKh lr we;s


wdldrh meyeÈ,s lrkak'

109
14 Èhuka;s ud,h
.S o fudamix ^1850 - 1893&

.S o fudamix 1850 wf.dai;


a = ui 5 jk od m%xifha § Wm;
,eî h' úúO m%foaYj, mej;s idys;H iNdj,g iyNd.s
fjñka Tyq ish idys;H Ôú;h f.dvk.d .;af;a h'
miq ld,Skj Tyq f,dj flál;dlrejka w;r m%n,
ks¾udKlrejl= njg m;a úh'

Tyq úiska rpkd lrk ,o kjl;d 9la muK jk w;r


flál;d 300la muK rpkd fldg we;s nj lshefõ'
fï mdvfuys tk" fudamix ,shQ zÈhuka;s ud,hZ mdGl
úpdr iïNdjkdjg m;a jQ Wiia .Kfha flál;djls'
th isxy,hg mßj¾;kh fldg we;af;a fla' Ô'
lreKd;s,lhka úisk's

wE jQ l,S" ffojhg isÿ jk we;eï jer§ï ksid foda ,smslre mjq,aj, Wm; ,nk
tA iqkaor rEu;a ldka;djkaf.ka tlshla jQjd h' weh fjkqfjka fjka lrk ,o
odhdohla fkd ù h' tfuka u Okj;a" Wiia msßñhl= úiska ±k ye¢k .kq ,en"
wd,h lrkq ,en" újdy lr .kq ,eîfï n,dfmdfrd;a;=jla fyda yels lula o weh
fj; fkdjQfha h' tfyhska weh wOHdmk wud;HdxYfha iq¿ ,smslrejl=g ;ud újdy
lr §ug bv yeßhd h'

yev jev we;sj we£ug me,£ug yelslula fkd ;snqK fyhska wE pdï j wekaÞ h'
pdïj me,ekaod h; wfkla reÑ-wreÑlï o neßlu lrK fldg f.k ir, wkaoñka
mj;ajd .;a;d h' tfy;a weh is;ska Ôj;a jQfha ;udg ;rï fkd jk my;a újdyhlg
ueÈy;a jQ tlshl fuka wikaf;daIfhks' l=ula ksid o h; fyd;a( ia;%Skag l=,hla fyda
mka;shla fkdue;s neúks; ia;%Ska iïnkaOfhka l=,h yd mka;sh fjkqjg ls%hd
lrkafka Tjqka f.a rE imqj" ydjNdj ,S,d yd ,,s; ldka;d .;s .=K jk fyhsks'
Tjqka i;= iyc iqfldau,;ajh;a" bfjka fuka Tjqka ;=< my< jk is;a i;ka weo
.ekSfï iu;a m%sh ukdm Ndjh;a" w,a,dm i,a,dmfhys p;=r;dj;a Wiia nfõ tl u
,CIKh fjhs' t fuka u" tAjd ksid u uqvqlal=fõ jik ;re‚h;a b;d u Wiia
wd¾hdj;a hk fofokd u tl yd iudk ;;a;ajhlg m;a fj;s'
110
;ud bm§ we;af;a ish¨ u iem iïm;a yd iqL úyrK wdiajdokh lsÍug h hk
yeÕSu ksid wE ksrka;rfhka ÿla fõokdj,g Ndckh jQjd h' ksfjfia È<s÷
wirKlñka" tys ì;a;sj, ld,lKa‚ ÿla nr fmkqfuka" Èrd .sh mqgqj,ska yd
wj,iaik fodr cfk,a frÈj,ska n,j;a fia is;a ;ejq,g m;a wE ukia;dmfhkq;a
mYapd;a;dmfhkq;a ld,h .; l<d h' wehf.a iudc ;;a;ajfha isá wfkla ia;%shlg
lsis u wuq;= fYdalhla fyda wuq;= fodïkila we;s fkdjk fï ish¨ u foaj,ska
wE lkiai,a,g;a lk.dgqjg;a m;a jQjd h' wehf.a l=vd ksfjfia jevm< lr §ug
meñ‚ fufyldr ±ßh ±lSfuka wef.a is; fodïkia iy.; lgql is;sú,s rdYshlska
msÍ b;sß .sfha h' fmr È. uyd¾> ;srfrÈj,ska w,xldr lrk ,o" Wia f,dalv
myka relaj,ska tAldf,dal lrk ,o" .sks Wÿfka iqj myia okjk WKqiqu lrK
fldg f.k úYd, w;a mqgqj, je;sr ks¢nrj isák" irejd, we| .;a ±jeka;
fiajlhka fofokl=;a úiska wdjf;aj lrkq ,nk" ksy~ ksYaYío wka;¾ .¾Nd.dr
ms<sn| isysk wE is;ska ujd .;a;d h; wk¾> fl!;=l jia;+kaf.ka msreKd jQ iQlaIau
l¾udka;hkaf.ka fyì .Dy NdKavj,ska o t,a,k ,o mqrdK fiao ;sr frÈj,ska
úÑ;% jQ w;súYd, Yd,d o iEu .eyekshl u B¾IHd mrjY jQ;a m%d¾:kSh jQ;a is;ska
wY%h lsÍug wdYdfjka isák Ñr m%isoaO ñksiqkaf.ka ieÿKq b;d úYajdiS ñ;=rka
iaj,am fokl=kaf.a m%sh iud.uh i|yd u fjka lrk ,o iq.kaOj;a iqkaor wd.dr o
is;ska ujd .;a wE tAjd ms<sn| l,amkdfjka ufkdaf,dalhl Ôj;a jQjd h'

Èk ;=kla mrK jQ fïi we;sß,a,la t<k ,o rjqï fïihg rd;%S wdydr i`oyd jdä
jQ weh" ;ud bÈßfhka ys| .;a ieñhd iqma n÷fkys jeyqï wßñka uy;a m%fndaOhlska"
“wd" yß fIdala iqma tlla fk! fuÉpr ri we;s fjk lsis u wdydrhla kE!”
hs m%S;s rdjhla keÕ+ úg" l,amkd l<d ì;a;sj, t,a,k ,o fm!rd‚l ukqIH
j¾.hkaf.ka yd foõ ,shkaf.ka ieÿK jk frdol mshd yUk woaN+; mlaISkaf.a
rEm igykaj,ska msreKq j¾Kj;a ;srfrÈ .ek h; ldka;sfhka le¨ï úys¥ ß§uqjd
n÷ka .ek h; m%Œ; wdydr mdk .ek h; wdYap¾hj;a ;eáj, nyk ,o ri uijq¿
.ek h; fg%!Ü u;aiHhkaf.a <d r;a meye;s ui fyda jgq l=re,a,kaf.a w;a ye¢
wkqNj lrk .uka u f;areï .ekSug kqmq¿jka u|yila uqjf.ys r|jd f.k ryia
fl¢ßj,ska lshkq ,nk ,,fkdampdß ix,dmhkag weyqï lka fok wkaou .ek h'
wehg we÷ï me,÷ï fyda uq;= ue‚la fyda lsisjla fkd;snqfKa h' tfy;a weh wdYd
lf<a o tAjdg u h' ;ud bm§ we;af;a tAjd i|yd u he hs is;+ wE" wkHhka jYS lr
.ekSug;a" wkHhka úiska m%d¾:kd lrkq ,eîug;a" fnfyúka u m%shxlr ùfuka
wkHhkaf.a uk kqjka fmdf,dUjd .ekSug;a we;a kï fl;rï fyd| ± hs l,amkd
l<d h'

wehg ;ud yd tlg bf.k .;a ñ;=ßhla isáhd h' ñ;=ßh ne,Sug f.dia fmr<d wd
iEu úfgl u wE n,j;a Ñ;a; ika;dmhlg yd ÿla fõokdjlg Ndck
jQjd h' ñ;=ßh yuq ù wdmiq tk weh" Èk .Kkdjla u ÿlg yd fodïkig o
ixfõ.hg yd ika;dmhg o f.dÿrlaj y~d je,mSu isß;la jQfha h; t fyhska wE
;j;a ñ;=ßh ne,Sug fkd hEug is;d .;a;d h'
111
tla;rd ikaOHdjl § f,dl= ,shqï ljrhla w;ska .;a wef.a ieñhd uy;a
ikaf;daIhlska ksfjig meñ‚fha h'

“Tkak Thdg nvqjla ;sfhkjd"” hs Tyq lS h'

jyd u ljrh brd ,shqu újD; l< wE" t;=<ska uqøs; ldâ m;la t<shg .;a;d h' tys
fu fia uqøKh lr ;sìK:

“wOHdmk wud;Hjrhd iy rïfmd[af[da ue;sksh" f,dhsi,a uy;df.a yd tu


ue;skshf.a m%sh iud.uh" ckjdß ui 18 jeks Èk iji wud;HdxY ukaÈrfha § uy;a
yrißka wfmalaId lr;s'”

fuu ldâ m; lshjd neÆ wE" ieñhd n,dfmdfrd;a;= jQ wkaoñka m%fudaohg m;a jkq
fjkqjg wj{dfjka th fïih u;g úis lr ±uqjd h'

“´flka ug fudlla lrkafkhs lsh,d o lshkafka@”

“wehs wfka" uu ys;=jd Thd ´lg i;=gq fjhs lsh,d; Thd ljod j;a .ukla ìukla
hkafk kE fka; b;ska tAlg;a tlal fïl fyd| wjia:djla' ´l ux .;af;a fld
;rï jfoka fmdfrka o; fyd|g f;dar,d fír,d hs ´jd fokafka; ,smslrejkag
,efnkafka fndfydu ál hs; o<ldrfhda Tlafldu ál tfya È Thdg n,d .kak
mq¿jka fõú'”

fldamfhka Tyq foi ne,aula fy¿E wE fkd bjis,a,g m;a jQjd h'

“b;ska fudlla o ug ;sfhkafk wefÕa od f.k hkak Ths jf.a ;eklg@”

fï .ek Tyq l,amkd lr ;snqfKa ke;; Tyq f.d; .eiqfõ h'

“wehs" àg¾ n,kak hk fldg we| f.k hk tl@ ug kï tAl yß fyd|hs'”

fuúg Nd¾hdj y~kakg mgka .kq ±lSfuka wkao ukaoj úlaIsma;hg m;a jqKq Tyq
lSug lgg .;a foh;a k;r lr .;af;a h' wef.a fk;a fldkaj,ska úYd, l÷¿ ì÷
folla u;= ù uqj fofldkg rErd niskakg ù h'

“fudl o fï Thdg fj,d ;sfhkafka@ fudl o fï fj,d ;sfhkafka@” hs Tyq


melsf<ñka weiqfõ h'

fuys § n,j;a jEhulska ;u fYdalh ue~ .;a wE" f;;a fldmq,a ;, msi ouñka
ikaiqka ú,dihlska ms<s;=re ÿkakd h'
112
“kE" fudl=;a kE. ug w¢kak w÷ula kE' tAl yskaod Th mdáhg hkak nE' ug jvd
fyd|g we÷ï me,÷ï ;sfhk Nd¾hdjla bkak hd¿fjl=g ´l fokak'”

n,dfmdfrd;a;= iqka ù hEfuka Tyq n,j;a fia fodïkhg m;a jQfha h'

“fï n,kak ueá,avd"” hs Tyq WfoHda.fhka mejiqfõ h' “iEfyk we÷ulg lShla
ú;r hdú o@ fjk .uklg ìuklg;a we| f.k hkak mq¿jka úÈfh tllg"
fndfydu pdï mfya'”


wE" wrmsßueiafuka hq;= ,smslrejdf.ka tflfKys u m%;slafIam lsÍula fyda
úiauhdl+, rdjhla fyda fkd ,eîug kï lsj hq;af;a fl;rï uqo,a m%udKhla o
hkak is;ska .Kka n,ñka ;;amr lSmhla fï .ek l,amkd lr ne¨jd h' wjidkfha
§ wE u|la melsf<ñka fufia lSjd h:

“yßhg u ug lshkak nE" tA jqK;a ux ys;kjd ma/kal= ydr iShlska ú;r msß uy
.kak mq¿jka fõ ú lsh,d'”

fuh weiSfuka ,smslrejd u|la iqÿue<s ù .sfha h' l=ula ksid o h;aa; bre Èkj, §
;u ñ;=rka iuÕ jgqjka fjä ;eîu i|yd kdkaf;a¾ ;ekakg B<Õ .%SIau R;=fõ
isg hk woyiska ;=jlal=jla ñ, § .ekSug Tyq b;sß lr f.k ;snQ uqo,a m%udKh o
yßhg u tA .Kk u jQ fyhsks'

t fia jqj o Tyq" “fyd| hs" ux Thdg fokakï ma/kal= ydr iShla; ,iaik u we÷ula
.kak W;aidy lr ,d n,kak"” hs lS h'

W;aij Èkh <Õd jkakg ù h' tfy;a f,dhsi,a uy;añh ÿflka yd fÞïkiska
isákq olakg ,eìK' flfia jqj o" wef.a we÷u kï iQodkï j ;snqfKa h' tla;rd
ikaOHdjl § wef.a ieñhd wehg l:d lf<a h' “fudl o ±ka Thdg fj,d ;sfhkafka@
±ka ojia ;=kl fjf,a b|ka Thd álla wuq;= úÈhlg hs bkafka@”

“lfka lf¾ od .kak fudl=;a u ke;slu .ek hs ux fï ojia áfla u l,amkd


lr lr ysáfh. fïl uf.a ys;g f,dl= wudrejla. w¢kak wdnrKhla" ue‚la
.,la lsh,d fudl=;a u fohla we;af;a kE"” hs wE ms<s;=re ÿkakd h' “ux kslï u
kslï fudl=;a u ke;s tlshla jf. fmfkaú. mdáhg fkd hkjd kï jeäh fyd|
hs lsh,;a ug ysf;kjd'”

“u,a álla .y .kakfld"” hs wef.a ieñhd mejiS h' “wjqreoafoa fï ldf, È u,a
we£u ;uhs w¨;a u mkafka; ma/kal= oyhla ÿkaku fyd| ,iaik frdai u,a fol
;=kla .kak mq¿jka fõú'”
tfy;a fï lshqu wE fkd ms<s.;a;d h'
113
“kE'''' fmdfydi;a .Ekq ueoafoa ÿmam;a úÈhg bkak tl ;rï ,eÊcd ke;s jevla
kE'”

“Thd fldÉpr fudav o!” hs fuys § wef.a ieñhd tla jr u rdjhla keÕ=fõ h'
“.syska yïn fjkakfld Thdf. hd¿jdj: f*dfriaáh¾ fkdakdj' yïn fj,d"
miafi .syska fok lx b,a, .kakfld lkg lrg od .kak fudlj;a. tfyu tlla
lr .kak ;rug hd¿lula ;sfhkjd fkao@”

fuh weiQ wE m%S;s rdjhla msg l<d h'

“we;a; fkakakxæ ug tfyu tlla .ek l,amkdjla jqfKa u kE fk'”

Bg miq Èk ;u ñ;=ßh ne,Sug .sh wE ;udg uqyqK mdkakg ù we;s ÿIalr;dj .ek
wehg lSjd h'

f*dfriaáh¾ uy;añh lKaKdä fïifhka úYd, iaj¾KdNrK fmÜáhla t<shg


f.k f,dhsi,a uy;añh fj; th f.k wdjd h. wk;=rej th újD; l< wE"
“fïjdhska Thdg ´k tlla f;dard .kak"” hs lSjd h'

fuys § uq,ska u f,dhsi,a uy;añhf.a wei .eiqfKa j<¨ j.hlg h; wk;=re j uq;=
ud,hla o Bg;a miq j rkska yd rejkska ksujk ,oaod jQ;a úYsIag leghñka w,xldr
jQ;a fjkSishdkq l=reihla o wE ÿgqjd h' fï r;akdNrK tlska tl f.k me,| .;a
f,dhsi,a uy;añh tAjdfhka ,efnk w,xldrh i,ld .kq i|yd legm; bÈßfha
isg .;a;d h. blaì;sj tAjd <syd ;eîug is; idod .; fkd yels jQ wE" melsf<ñka
jßka jr" “fjk wdNrK fyau uql=;a keoao wfka@” hs ñ;=ßhf.ka m%Yak l<d h'

“wehs fï ;j ;sfhkafka" fyd|g n,kakfld wfka. Thd f. ys;g fïjhska fudlla


w,a,hs o lsh,d kï ug lshkak nE'”

fuys § yÈiaisfhka u f,dhsi,a uy;añh" l¿ ieáka fmÜáhl nyk ,o b;d úÑ;%


Èhuka;s ud,hla ÿgqjd h. th ÿgq flfKys u wef.a yoj; ,Êcd úrys; wdYdjlska
fõ.fhka iamkaokh jkakg jQfha h. th .ks;a u wehf.a w; fjjq,S h. Wia
lrlska hq;= jQ ;u we÷ug Wäka f., jgd th ne| .;a wE legm; bÈßhg f.dia
;u o¾Ykfhka f;dfuda u jYSlD;j m%y¾Ifhka ál fõ,djla n,d .;a jk u
n,d f.k isáhd h'

blaì;s j wE fõokd;aul iajrhlska"


“fïl ug Khg fokak mq¿jka o@ fïl ú;r u hs ux b,a,kafka"” hs weiqjd h'

“´l;a jevla he wfkaæ wrx hkakfld b;ska'”


114
fkd bjish yels m%S;shlska yd m%fudaohlska ;u ñ;=ßh ism je,| .;a wE" wk;=rej
tu uyd¾> jia;=j o /f.k ksfjiska msg;aj .shd h'

W;aij Èkh t<ôfha h' t Èk W;aijhg iyNd.s jqKq f,dhsi,a uy;añh W;al¾Ij;a
wkaoñka fmkS isáhd h' W;aijhg meñK isá wka ish¨ u ldka;djkag jvd
rEu;a jQ;a ydjNdjfhka msreKd jQ;a ,d,s;Hj;a jQ;a wehf.a uqjf.ys bjiqï fkd
ÿka ikaf;daIhlska /÷Kq u|yila ù h' iEu msßñfhla u o,ajd .;a fofk;ska
wehg ne¨ï fy¿fõ h; weh f.a ku l=ula ± hs úuiqfõ h' iEu fofkla u wehg
y÷kajd fokq ,eîug wdYd lf<da h' leìkÜgqfõ iEu ks,Odßhl= ;=< u weh iuÕ
fjd,aÜia N%uK kegqul fh§fï wdYdjla my< úh' wud;Hjrhdf.a ne,aug o wE
yiq jQjd h'

fufia iEu fokl= ;=< u wkqrd.hla ±kjQ wE n,j;a m%S;shlska yd fidïkilska


Woaodu j kegqjd h. ldka;d yoj;g t;rï ri nr jk mQ¾K úch.%dyS yeÕ=ñka
hq;= jQ wE" ne¨jkaf.a yoj;a ;=< ±,ajQ ,d,idjka o iEu w;lska u ;ud lrd
.,d wd wdYap¾hj;a wdya,dohka yd nyqudkhka o lrK fldg f.k my< jQ
w;suy;a ikaf;daIhlska ±jà .shd" ;u id¾:l;ajh;a rEm fi!kao¾hh;a ms<sn|
wNsudkfhka wka lsisjla .ek l,amkdjla fkdue;s j wdkkao m%jdyhl .sf,ñka
y¾fIdakaudofhka kegqjd h'


weh wdmiq .sfha w¨hu y;rg muK h' ueÈhï /fha isg wef.a ieñhd" ;u
ìßhkag ikaf;daIfhka ld,h .; lsÍug bv y< ;ud yd iudk jQ ;j;a ieñhka
;sfokl=ka iuÕ ysia md¿ ldurhl kskafoka miq jQfha h'

wdmiq hEug ierfi;a § Tyq f.kjq;a ;snQ í,ekaflaÜgqj wehf.a lr jgd oud
fmrù h' idudkH ckhdf.a È<s÷ fmdfrdakhla jQ th;a kegqï W;aijhg we| isá
idvïnr we÷u;a w;r jQ fjki lemS fmksK' fï .ek wehg o yeÕS .sh fyhska
w.kd f,dï lndj, ±jfgñka isá wfkla ldka;djkaf.a weig yiq fkdjkq i|yd
t;ekska yels blaukska m,d hdug wE W;aidy l<d h' tfy;a f,dhsi,a uy;d weh
k;r lr .;af;a h'

“álla bkak" ueá,avd" t<shg neiafid;a fyïìßiaidjla tfyu yefokak mq¿jks.


ux .sys,a,d leí tlla wrka tk lx álla bkak'”

tfy;a Tyqg lka kqÿka wE" jy jyd ;rmamq fm<ska my<g neiaid h' tfia nei
ùÓhg ng Tjqkag l=,S ßhla fidhd .ekSug fkd yels ù h' t fyhska Tjqyq wE;
.uka .;a l=,S ßheÿrkag y~ .iñka" l=,S ßhla fidhñka bÈßhg hkakg jQ y'

iS;f,ka fjjq,ñka lkiai¨ iy.; is;ska" Tjqyq fiaka kÈh foig .uka
lf<da h' wjidkfha § fiaka k§ nv" nvq f.dv ndk fõÈldfõ § rd;%sfha tyd fuyd
115
hk tkakd jQ o ;u ld,lKa‚ ÿlanr ;;a;ajh Èjd ld,fha § fmkaùug ,Êcdfjka
fuka meßia k.rh wjg flÈkl j;a oyj,a l, § olskakg fkd ,efnkakd jQ o
tA mer‚ mkakfha r:j,ska tlla Tjqkag olskakg ,eìK'

fuu l=,S r:fhka foa ud;¾ ùÓhg meñ‚ Tjqyq fYdaldl=, j ;ukaf.a ksfjig md
keÕ+ y'

wehg kï ±ka ish,a, u wjidk h. tfy;a Tyq l,amkd lf<a h<s;a Wfoa oyhg ;ud
ld¾hd,fha fmkS isáh hq;= ùu .ek h'

ksfjfia § kej; jrla ;u rEm fi!kao¾hh wdiajdokh lsÍfï wáfhka legm;


bÈßhg .sh wE" ;u fmdfrdakh bj;a l<d h' tflfKys u wE uy y~la keÕ=jd h'
weh f.f,ys ne| f.k isá ud,h tys olakg fkd ;sì‚'

“wehs fudl o fï@” hs fï jk úg wvla ÿrg we÷ï udre lr isá wef.a ieñhd
m%Yak lf<a h'
lsj fkdyels ;rï fõokdjlska mSä; jQ wE Tyq foig yereKd h'

“f*dfriaáh¾ fkdakdf.a udf, - udf, ke;s fj,d'”

folka weoysh fkdyels jQ Tyq ;s.eiaiqfKa h'

“fudlla@ fudlla - tAl fjkak nE'”

blaì;sj Tjqyq wef.a fmdfrdakfha /<s w;r;a we÷fï /<s w;r;a idlal=j,;a ne,sh
yels wfkla iEu ;ekl;a ud,h jeà we;a± hs mÍlaId lr neÆ y' tfy;a Tjqkag
th fidhd .ekSug fkdyels jQfha h'

“mdáh bjr fj,d wdmyq tk fldg udf, ;snqKhs lsh,d Thdg u;l o@” hs Tyq
weiqfõ h'

“Tõ" weu;s ue÷fr Yd,dfõ § ux tAl w; .d,;a ne¨jd'”



“tA jQKdg mdfrÈ ke;s jqKd kï tAl jefgk ioafo wmsg wefykak ´k fk' ux
ys;kafk leí tfla § fjkak we;s jegqK kï jefgkak we;af;'”

“ud;a ys;kjd¦ leí tfla fkdïurh Thd ,shd .;a;d o@”


“kE" Thd ,shd .;a;d o@”
“kE'”

Tjqyq N%dka;j Tjqfkdjqkaf.a uqyqKq n,d .;ay' wjidkfha § f,dhsi,a h<s;a jrla
we֕ ,d .;af;a h'
116
“wms wdmq mdr Èf.a wdmyq mhska u ux hkakï"” hs Tyq lS h' “mhska u .sys,a,d fydhd
.kak mq¿jka o lsh,d n,kakï"”

fufia lshQ Tyq f.hska t<shg nei hkakg .sfha h' isÿ jQ fohska wka;hg u ueé
.sh f,dhsi,a uy;añh isys l,amkdfjka f;dr j we|g hEug o Yla;shla fkdue;sj
kegqï W;aijhg we| f.k .sh we÷u msáka u mqgqjlg ù .=<s .eiS n,d f.k
isáhd h'

Wfoa y;g muK wef.a ieñhd fmr<d ksfjig meñ‚fha h¦ Tyqg ud,h iïn ù
fkd ;sìK'

Tyq fmd,sia i:dkhg;a m%jD;a;s m;% ld¾hd,j,g;a l=,S r: iud.ïj,g;a f.dia


fï .ek ±kqï ÿkafka h¦ ud,h fidhd fokakl=g ;E.a.la §ug o Tyq bÈßm;a
jQfha h' w,am ud;% jQ fyda n,dfmdfrd;a;=jla ;eìh yels hï ;ekla ù kï tA iEu
;eklg u Tyq f.dia fidhd ne¨fõ h'

tA uq¿ Èkh u wE fï ìhlre úm;ska lïmdjg m;a j wdl=, jHdl=,j .sh ukiska
ld,h .; l<d h'

f,dhsi,a iqÿue<s j" we§ .sh uqyq‚ka rd;%sfha ksfjig meñ‚fha h'

“±ka b;ska ;sfhkafk" hd¿jdg ,shqula odkak"” hs Tyq lS h' “udf, .dxpqj levqK
yskaod tAl yokak ÿkakhs lsh,d ,sh,d wßkak' t;fldg wmsg fïl .ek ;j;a
fidh,d n,kak l,a ,efíú'”

Tyq lS mßÈ wE ,shuk ,shqjd h'


iqudkhla .; fj;a u Tjqkaf.a n,dfmdfrd;a;= ish,a, u iqka ù .sfha h'

tu iqudkfha § wjqreÿ mylska jhig f.dia isá f,dhsi,a uy;d" “±ka b;ska ke;s
jqKq udf, fjkqjg fjkska ud,hla wms wrka fokak n,kak ´fk"” hs mejiqfõ h'

B<Õ Èkfhys Tjqyq ud, fmÜáh o /f.k tys ku i|ykaj ;snQ iaj¾KdNrK
fjf<kaod fidhd f.k .sfhda h' l=ú;dkais fmd;a fmr<d neÆ fjf<kaod" —fï
udf, úl=K,d ;sfhkafk uu fkfjhs fkdakd' uu ud, fmÜáh ú;rla iuyr
fj,djg úl=Kkak we;s"” hs lSfõ h'

blaì;sj Tjqyq miq;eú,af,ka yd fõokdfjka mSä;j ;u ;ukaf.a u;lfha


ieáhg wr ke;s jQ ud,hg iudk ud,hla fidhñka fjf<kaol= fjf<kaol= mdid
hEug mgka .;af;da h'
117
fufia tn÷ ud,hla fidhñka weúoaod jQ Tjqkag mef,a frdah,a ùÓfha msysá lsis hï
idmamqjl § ;uka fidhk ud,hg iEu w;lska u jdf.a iudk jQ ud,hla yuq jQfha h'
tys jákdlu ma/kal= y;,sia odyla ù h' ;sia yh odylg th Tjqkag úlsŒug
fjf<kaod leu;s jQfha h'

Èk ;=kla hk ;=re th fkd úl=Kd ;nd .kakd f,ig;a fmnrjdß udih wjidk
ùug m<uq ke;s jQ ud,h iïn jqK fyd;a fï ud,h ma/kal= ;sia y;r odylg
wdmiq .kakd f,ig;a Tjqyq weúá,s lr" fjf<kaodf.ka leue;a; ,nd .;af;da h'

f,dhsi,a fj; mshdf.ka ,enqK ma/kal= oy wg odyla ù h. b;sß uqo, Khg .;


hq;= jQfha h'

ienúka u Tyq th Khg .;af;a h' tla whf.ka ma/kal= odyla o ;j;a whl=f.ka
ma/kal= mka odyla o ;j;a fo ;eklska ¨ù myla yd ;=kla o Tyq Khg .;af;a h'
fï i|yd fm%dñiß fkdÜgqj,g w;aika ;enQ Tyq úkdYldÍ .súiqïj,g ueÈy;a ù h;
wêl f,i fmd,S wh lrkakka yd uqo,a Khg fokakka iuÕ ne÷ïj,g t<UqfKa h'
Tyq ;udf.a uq¿ wkd.;h u Wlia lf<a h; f.ùug yels fõ o yels fkd fõ o
hkak fkd ±k u Kh ms<sn| ,shlshú,sj,g w;aika ;enqfõ h' fufia wkd.;fha §
ú£ug isÿ jk ÿla mSvdjka yd lïlfgd¨ o oreKq w.ysÕlï yd wdmodjka o YdÍßl
jQ;a udkisl jQ;a wdm;a;Ska yd úm;a;Ska o .ek ìfhka we,f<ñka u Tyq ma/kal=
;sia yh oyi f.k f.dia w¨;a ud,h ñ, § .ekSug fjf<kaod f.a fïih u;
;eî h'

f,dhsi,a uy;añh ud,h /f.k" fmr<d f*dfriaáh¾ uy;añh lrd .sh úg weh
fkdreiakd ú,dihlska fufia lSjd h:

“óg l,ska fkao fïl f.k;a fokak ;sjqfK@ ug;a ´l ´k flrejd kï tfyu@”

f*dfriaáh¾ uy;añh" ;u ñ;=ßh ìfhka is;d f.k isá mßÈ ud, fmÜáh újD;
lr fkd ne¨jd h' tys ;snqfKa fjk ud,hla nj ±k .;a;d kï weh l=ula is;kq
we;a o@ ;ud fyrlehs is;d fkd .kakS o@

t;eka isg w.-ysÕlïj,ska ñßl=Kq Ôú;hl ìhlrelu f,dhsi,a uy;añhg


±fkkakg ù h' uq, isg u wE ;ud i;= fldgi ks¾NS;j ùrj;aj bgq l<d h' fï
Nhxlr Kh;=reia ish,a, u f.jd wjika l< hq;= jQfha h' weh ish,a, u ú| ord
.kq we;' fiaúldj wia lr oukq ,enQ w;r" ksfji o fjkia lrk ,oafoa h' Tjqyq
Wvq uy,l mshis fldklg kqÿre l=vd ldurhl jdihg meñ‚hy'

f.or fodrl mj;akd nr jev lghq;= .ek o uq¿;ekaf.hl mSvdldÍ fjfyilr


jev m< .ek o weh ;=< wjfndaOhla we;s jQfha h' wE f;,a iys; ye<s j<ka o
118
fjk;a ueá n÷ka o msÕka fldamam yd §is mSßis o ;u frdai meye;s ksh f.ù hk
;=re fiaÿjd h' ls,sá frÈ fmrÈ o lñi yd fjk;a we÷ï me,÷ï o fia¥ wE" tAjd
je,l jekqjd h¦ iEu Wohl u li< l+vh my< ùÓhg f.k f.dia oeuQ wE" ùÒfha
isg Èh n÷ka ksfjig Wiaid f.k tk w;r uÕ § ;rmamq fmf<a iEu ;,hl § u
k;r ù y;s weßhd h' È<s÷ ÿmam;a .eyekshl fuka we÷ï me,÷ï l< wE wf;a t,a,d
.;a u,a,la we;sj m,;=re l=¿nvq uia wdÈh úl=Kk fjf<kaoka fj; f.dia iEu
;Uhla u b;sß lr .ekSfï n,dfmdfrd;a;=fjka Tjqka iuÕ flafj,a lrñka iKavq
onr lrñka kskaod wmydi úkaÞ h'

iEu udihl § u iuyr fkdaÜgq f.úh hq;= jQ w;r" iuyr fkdaÜgq w¨;a lr .;
hq;= ù h¦ fu fia fu mßoafoka ld,h .; ù .sfha h'

wef.a ieñhd ijia ld,fha § lsis hï fjf<kaol=f.a .sKqï jd¾;d ilia lsÍfuys
fhÿfKa h¦ fndfyda úg rd;s% ld,h Tyq .; flf<a mekai nd.hlg msgqj .Kfk
msgm;a lsÍfuys fh§fuks'

fuu Ôú;h wjqreÿ oyhla mej;=fKa h'

wjqreÿ oyh wjidkfha § Kh ;==reia ish,a, u wêl fmd,S .kakkaf.a uqo,a o je,a
fmd,sfhka tl msg tl tl;= jQ uqo,a o wdÈ jYfhka Kh ;=reia ish,a, u Tjqyq
f.jd ksoyia lr ±uQ y'

fï jk úg f,dhsi,a uy;añh uy¨ fmkqulska hq;=j isáhd h¦ wE È<s÷ f.j,


jik wfkla ia;S%ka fuka yeä±ä" Yla;su;a" f.dfrdaiq" oro~q ia;s%hl njg m;aj
isáhd h' wjq,aj .sh ls,sá fliska o úisÍ .sh wúkS; we÷ï me,÷ñka o r;=j r¿ jQ
oE;aj,ska o hq;= jQ wE" uy yçka lE.iñka l:d l<d h¦ Èh myrj,a fõ.fhka tA
fï w; .iñka ìu fiaÿjd h¦ tfy;a we;eï úfgl ieñhd ld¾hd,hg f.dia isák
wjia:dj, § cfka,h wi,ska jdä jk wE" È.= lf,lg fmr .; l< tA iqkaor
ikaOHdj .ek;a" ;ud tA ;rï rEu;aj ±l=ïl¨j ikaf;daIfhka .; l< tA W;aijh
.ek;a l,amkd lrñka ld,h .; l<d h'

tu ud,h weh w;ska ke;s fkdjQfha kï l=ula isÿ úh yelsj ;snqfKa o@ ljqre th
oks;a o@ ljqre okska o@ Ôú;h fl;rï woaN+; ckl o@ fl;rï fmrf<kiq¨ o@
wmf.a úkdYhg fyda .e,ùug jqjukd lrkafka fl;rï iq¿" fl;rï w,am ud;%
fohla o@

tla bre Èfkl" i;sfha jevj,ska úfõlhla ,nkq i`oyd Idx fi,sfiays weú§ug
.sh f,dhsi,a uy;añhg" l=vd orejl= w;ska w,a,d f.k .uka lrñka isá ia;%shla
yÈisfha u olskakg ,enqKd h' tA f*dfriaáh¾ uy;añh jQjd h' wE tl, ;reK
úfha isá wkaoñka u" fhdjqka núka hq;=j rEu;aj iqkaorj isáhd h'
119
f,dhsi,a uy;añh wdfõ.hkaf.ka le,ö .shd h' wehg l:d l< hq;= o@ Tõ"
i;a;lska u l:d l< hq;= h'

±ka ish,a, u f.jd wjika lr we;s fyhska ish,a, u wehg fy<s l< hq;= h' tfia
fkd l< hq;af;a ukao@

blaì;sj f,dhsi,a uy;añh weh fj;g .shd h'

“iqN WoEikla fõjd" Ôkaæ”

weh y÷kd .ekSug f*dfriaáh¾ uy;añhg fkd yels jQ fyhska" ÿmam;a È<s÷ ia;s%hl
;udg fufia okakd y÷kk kshdfhka wduka;%Kh lsÍu .ek wE mqÿuhg m;a jQjd h'
“ug fï tlaflkdj w÷kkak nE"” hs wE f.d;.iñka mejiQjd h' “fudlla yß
jer§ula fj,d fjkak we;s'”

“kE' jer§ula fj,d kE' uu ueá,avd f,dhsi,a'”

fuh wi;a u wef.a ñ;=ßh úiauhdl=, rdjhla msg l<d h'

“wfka" uf.a wirK ueá,avd''' Thd fldÉpr fjkia fj,d o'''@”

“Tõ" tod Thdj yïnq fj,d l:d nia lr,d .sh ojfi b|ka wo jk ;=re uu úkao
lror ysßyer wkka; hs''' wm%udK hs''' b;ska tA Tlafldau ux úkafo Thd yskaod'''”

“fudkjd''''@ ux yskaod''''@ tA fldfydu o''''@”

“tod wud;HdxYfha mdáhg ug we| f.k hkak Thd §mq Èhuka;s ud,h Thdg u;l
o@”

“Tõ" u;l hs'”


“tAl uf.ka ke;s jqKd''''”

“tA fldfydu o''''@ ug tAl Thd wdmyq f.keú;a ÿkakd fk'”

“kE" ux tAl wdmiq f.keú;a ÿkafk kE' ux wdmiq f.keú;a ÿkafk tA udf, jf.a
u fjkska ud,hla' b;ska myq jqKq wjqreÿ oyh ;siafia u wms tAlg Kh f.jqjd'
Thdg f;afrkjd we;s fka" fudlj;a u ke;s wmsg tÉpr i,a,shla f.jk tl f,ais
jevla fjkak neß ú;a;sh''' fldfydu yß wms tA Kh ál f.j,d bjr flrejd¦ tAl
uf.a ys;g f,dl= i;=gla'˜

f*dfriaáh¾ uy;añh k;r ù n,d .;a .uka isáhd h'


120
“Thd lshkafk uf.a Èhuka;s udf, fjkqjg Thd fjkska Èhuka;s ud,hla ug
f.k;a ÿkakhs lsh,d o@”

“Tõ" Thdg tAl f;arefK kE fka o@ wdhs wer,d kE" fol u tl jf.a u hs'”

fu fia lshQ wE" wdvïnrh;a wysxil ikaf;daIh;a .eí jqKq u|yila mEjd h'

n,j;a fia lïmdjg m;a f*dfriaáh¾ uy;añh wehf.a oE; w,a,d .;a;d h'

“wfka" uf.a wirK ueá,avd! uf.a tA udf, fndre Èhuka;s ud,hlaæ fyd|g u jeä
jqfKd;a tAl jàú ma/kal= mkaiShla''''æ”

wNHdi

01' Èhuka;s ud,h ke;s ùug fmr isysk f,dalhl Ôj;a jQ ueá,avd miq j ienE
f,dalfha lghq;= l< wdldrh meyeÈ,s lrkak'

02' Èhuka;s ud,h flál;dfõ “ueá,avdf.a ieñhd jk f,dhsi,a hym;a


ieñfhls'” Tfí woyia olajkak'

03' fuu flál;dfjys w;a±lSu m%ldY lsÍu i|yd wjia:d yd isoaê ksrEmKh lr
we;s wdldrh idlÉPd lrkak'

04' l;=jrhd flál;dfõ pß; icSù f,i ksrEmKh lr we;s wdldrh idlÉPd
lrkak'

121
15 oEf;a lr.eg isU ikikakg'''
uy.u fialr ^1929 - 1976&

ishkE fldar<fha lsߢje, k.rhg wdikak rodjdk


.ï mshfiys § uy.u fialr uy;d Wmkafka h'
.eñ mßirhl ye§ jefvñka Ôjk ;lai,dfjka
fkdu| w;a±lSï ,;a fyf;u miq lf,l ish ks¾udK
Ôú;hg tu w;a±lSï msájy,la lr .;af;a h'
.=rejrfhl= f,i ish jD;a;Sh Èúh wdrïN l<
fialr" .=re úµd, lÓldpd¾hjrhl=" .=jkaúÿ,s
Ys,amshl= fuka u mqj;am;a l,dfõÈfhla o jQfha h'
ldjH" .S;" kdgH" kjl;d" flál;d" iskudj"
Ñ;% l,dj yd mqj;am;a l,dj hk úúO idys;Hdx.
u.ska Tyq ks¾udKlrKfhys ,d ;u iu;alï m%lg lf<a h' flfia fj;;a fialr
jvd;a risl úpdrl wjOdkh Èkd .;af;a ldjH ks¾udKlrKfhks' fkdñfhñ"
ilajd,sysKs" m%nqoaO Tyq ,shq ldjH lD;s lsysmhls' Tyqf.a kdgH rpkd .S; kdgl yd
^.µuh iajrEmfhka flfrk ixjdo rys;" yqfola .dhkfhka u Ndj iQpkh
flfrk kdgl& .S;dx. kdgl" ^.S;fhka u l;d úldYkh isÿ fkd jk" .µ
ixjdo o we;=<;a .S;h Ndj iQpkfha wx.hla muKla f,i Ndú; lrk kdgl&
hk fofldgig fjka lr ±laúh yels h' l=Kav,flaYS" ioaoka;" yxi .S;h Tyq
l< kdgH lsysmhls'
;=xuxyxÈh yd ufkdaukaÈr Tyq ,shQ kjl;d jk w;r" miq j ;=xuxyxÈh Tyq w;ska u
s úh' ‘r;ak§m
iskud lD;shla njg o m;a úh' fialr w;ska m%nkaê; .S; b;d ckm%h
ckau N+ñ’" ‘wefia u;= jk l÷`M ì÷ f.k’" ‘md¿ w÷re ks,a wyi uuhs’ jeks .S;
bka iuyrls' ‘wkak n,ka i|’" ‘wE; l÷lr ysuõ wrfKa’ Tyq ,shQ ckmsh % kdgH
.S; lSmhls'
uy.u fialrhkaf.a ldjH yd .S mo rpkdjkays ck .S iïm%odh yd iïNdjH idys;Hh
uekúka iïñY%Kh ù ;sìKs' tajd iefulla u w¾: yd Ndj mQ¾K ks¾udK h'
idïm%odhsl fy< l,dj we;=`M ixialD;sl ,laIK wúfhdackSh j Tyqf.a ks¾udK yd
ne£ mej;=Ks'
fialrhka ,shQ m%nqoaO we;=¿ lD;s .Kkdjla u m%ldYhg m;a jkafka Tyq ñh hEfuka
wk;=rej h' isxy, .µ mµ ks¾udKhkays ßoau ,laIK kï jQ m¾fhaIK .%ka:h
o tjekakls' fuu ksnkaOh i|yd uy.u fialr uy;dg wdpd¾h Wmdêh
122
msßkeñKs' ñh.sh whl= m¾fhaIKh ksnkaOhla i|yd YS% chj¾Okmqr
úYajúoHd,fha wdpd¾h Wmdêfhka msÿï ,o m%:u wjia:dj o fuh fõ'

fuu mdvu i|yd fhdod f.k we;s ‘oEf;a lr.eg isU ikikakg’ ks¾udKh
m%nqoaO ldjH ix.%yfhka Wmqgd .;a fldgils' miq j uy.u fialrhkaf.a fkdm<
.S; lD;sfhys o ‘m%d¾:kd’ kñka th m< ù we;' fuu mo je, ví' ã' wurfoajhka
úiska ix.S;j;a fldg úu,d wurfoajhka úiska .=jka úÿ,s .S;hla f,i o .dhkd
lrkq ,eìK'

fuu ks¾udKfhka foaYfha w;S; Y%S úN+;sh" cd;sldNsudkh yd Y%udNsudkh hk


ixl,am Y%djlhd ;=< cks; flfrk w;r" iuDoaêu;a fyg Èkhla ms<sn| wkd.;
wfmaËd o,ajk úYsIag ks¾udKhla f,i o fuh we.hSug ,la j we;'

oEf;a lr.eg isU ikikakg


<d f.dhfï o¿ mjka i,hs
oyÈh uq;= weg u,a jreid ù
lr,a nßka mS§ je.sfrhs

wv i| fudark ueÈhï wyiska


ì,s÷ yog lsß Èhr .,hs
fyg bÈ jk kj f,dalh ±l ±l
mqxÑ mq;d ySfkka yskefyhs

oyila jeõ ne¢ fhdaO ñksia le,


h<s bm§ we;s ujq forfKa
i;a rejkska kj ksoyka u;= ù
mq;=f. iskdfjks Tm jegqfKa

oEfia l÷<e,s msiod n,fkñ


fyg ysre t<shg jäk Èfka
Kh ke;s ìh ke;s ksjy,a hq.hl
mqxÑ mq;d rc lrkq fmfka

ud .; fjfyig wdorfhka Èh
W,am; mdok mqxÑ mq;=ka
ta .; fjfyi u i;=gla fjhs ug
Tn isys jk úg mqxÑ mq;=ka

123
fooyia mkaish jirla ;siafia
ud ÿgq isyskh mqxÑ mq;=ka
Tn yg f,dalh bÈ lr § ñi
hd fkdyels h ug mqxÑ mq;=ka

wNHdi

1' fuu ks¾udKfhka cd;sl wNsudkh;a" Y%udNsudkh;a biau;= lr we;s wdldrh


meyeÈ,s lrkak'

2' ks¾udKlrejd ;u ks¾udKh w¾: iïmkak lsÍug w;S; YS% úN+;sh fhdod
f.k we;s wdldrh w.h lrkak'

3' fuu ks¾udKfhka biau;= jk lúhdf.a m%d¾:kd we.hSug ,la lrkak'

4' fuh rij;a ks¾udKhla njg m;a lsÍug rplhd fhdod f.k we;s èjks;d¾:"
Ndjd¾:" rEmld¾:" ixfla; jeks rpkd Wml%u úuikak'

124
16 jiaidkh
r;ak Y%S úfÊisxy ^1953--&

1953 cQks ui fojeks Èk ol=Kq m<df;a kdlshdfoKsh


f;,a,Uqf¾ .%dufha § r;ak YS% úfÊisxy Wmkafka h'
Tyq m%d:ñl wOHdmkh ,enqfha kdj, rcfha mdi,"
f;,a,Uqr úoHdldka;s úÿy, yd f;,a,Uqr ÿgq.euqKq
úÿy, hk mdi,aj,sks' my fYa%Ksfha YsIH;ajh iu;ajQ
r;ak YS%" oaú;Shsl wOHdmkh i|yd yslalvqfõ YS% iqux.,
uOH uyd úoHd,hg we;=`M úh' bkslaì;s .d,a, ßÉukaâ
úoHd,fhka Wiia fm< f;la úoHd wxYfhka W.;a
fyf;u miqj fmardfoKsh úYajúµd,fhka isxy,
úIh ms<sn| f.!rj Wmdêh ,nd .;af;a h' le,Ksh
úYajúµd,fha Ydia;%m;s WmdêOrhl= o jk r;ak
YS% ish jD;a;Sh Ôú;h wrUkafka .=rejrhl= f,isks' miq lf,l ol=Kq m<d;a
wOHdmk fomd¾;fïka;=fõ isxy, NdId tallh Ndr j lghq;= l< Tyq wk;=rej
WKjgqk wuriQßh .=re úoHd,fha lÓldpd¾hjrhl= f,i o fiajh lf<ah'
tfuka u Tyq wud;HdxY lsysmhl fcHIaG iyldr f,alï ;k;=re ord we;'
mqj;am;a lú msgq .Kkdjla ixialrKfhys fhfoñka wdOqksl lùkag .=re WmfoaY yd
ffO¾hh imhk r;ak YS% rEmjdyskS yd .=jkaúÿ,s jevigyka iïmdolhl= f,i o
mßphla ,eî h' ;Sre ,sms rpkfhka iy úfYaIdx. ,sms iïmdokfhka r;ak YS%
mqj;am;a l,djg o úfYaI odhl;ajhla imhhs'
fï ish¨ idys;H l¾;jHhka w;f¾ r;ak YS% úfÊisxyhka jvd;a u ckms%h
jQfha ldjH yd .S mo rpkfhks' 1975 § m< l< ìh fkdjka whshKaä Tyqf.a
m%:u ldjH ix.%yhhs' miqj mdGl úpdrl fkdu| wjOdkh ÈkQ jiaidfka ldjH
lD;sh m< úh' iqn WoEik ^rdcH iïudk& i,a .y hg" ;re ,l=K" uOHu hduh"
Tyqf.a wfkl=;a ldjH lD;s w;r fõ' r;ak YS%f.a .S; ix.%yhka jYfhka jxl.sß
wrfKa ^rdcH iïudk& iqÿ fk`Mu ^rdcH iïudk&" .x.d .S;h" br ngq ;rej"
fk; ks¨mq,a ^rdcH iïudk&" wd,lukaod ^rdcH iïudk& hk lD;s y÷kajd
Èh yels h' ie<,sysKsfhda" rkalsßlg" r;= lsls<s" iskaÿ lshk WK m÷r ^rdcH
iïudk& hk lD;s Tyqf.a <ud lD;s w;r fõ' ,iaiku wyi yd u;l is;=ú,s"
lgq.yhg" ,shje," w;a miqr hk ,sms ix.%yhka yd uy.u fialr yd iudc h:d¾:h
^uydpd¾h iqpß; .ï,;a iu.& úu¾Yk lD;sh r;ak YS%f.a f,aLk ld¾hhka w;r fõ'

125
“uf.a ìiõfka widmka”" “lsre< uq;= ,syS”" “pkaø uKavf,a ie;mqK mqxÑ idúfha˜"
“ìïnrla fik. .ejiqK”" “f,kaÑkd uf.a kx.sfha”" jeks ckms%h .S ish
.Kkla r;ak YS% ,shd we;' r;ak YS% úfÊisxy idys;HOrhdf.a ks¾udK fufyjr
úu¾Ykh lrñka rÑ; úoaj;a ,sms /ilska iukaú; r;ak YS% kjlúfha pkafødaoh
lD;sh Tyqf.a ks¾udK Èúh ms<sn| udyeÕs újrKhls' rdcH iïudk /ilska msÿï
,;a fuu ks¾udKlrejd cmka “nqkald” iïudkfhka o we.hSug ,la flßKs'
wo ojfia;a r;ak YS% úfÊisxy isxy, idys;H lafIa;%fha fmdaIKhg ksn| j odhl
fjñka isáhs'

r;ak YS% úfÊisxyhkaf.a jiaidfka ldjH lD;sfhys tk ‘jiaidkh’ mµ mka;sh


ks¾udKh jQfha Tyq .=rejrhl= f,i fudkrd., Èia;s%lalfha yq,xod Th iómfha
Ôj;a jQ ld,fha h' tu mßirh o ck Ôú;h o uekúka w;aú`os lúhd tu.ska
ks¾udK /ila cd;shg odhdo lf<a h' ‘jiaidkh’ mµ ks¾udKh Ôjk o¾Ykhla
leálr.;a wmQ¾j mßir Ñ;%Khla o fjhs'

Th oE, fodvu¨ h" iqj| nerejd bkag


ks,a j;=r ;=re¨ lr flfia w;yer hï o@
flláhd m÷r iqÿ u,a fmdl=r jvdf.k
fid÷r" kqU jdf.a u yskefyah ud tlal
l=Uqla w;= j;=r w;..d keñ,d Èhg
Èh fl<sk yeá mqxÑ ud¿fjda ÿgqjd o@
mqr mfia i| tlal ;r.hg fudarkag
yq,xod Th lsï o u,ajrj b,auyg@
fifkayh msÍ .sh Tfn khk ks,a fmdl=K
Èh ks,k jeis ifï /,s k.d W;=rd h
;Ur fm;s w;r fy,aue,s f¾Kq jeis jisk
Tfn iskdfjka ksfõ yqKqj .sh f,a kyr
fojeg È. lr|je,a wdrelal= hg ieÕj
ks,a l=re¨ ì,s÷ ksÈ" weyerjkafka l=ug@
/f.k foda;g fmrd WKqyqug ysre t<sh
ñysß ujqlsß jf.a fmdjkafkñ kqU,dg
ruŒh jk .efnys fudkrekag ms,a úhk
ikakd,shka fldfydu wekaod o foaÿkak@
jeys j;=r byskjd kï Tjqka úys¿jg
l=re,af,da b.s,a,S jfrka kqU ud <Õg

126
jeys j,dl=¿ rxpq l÷ uqÿkaj, ,.sk
±ka tAú ;eks ìug - iS;, hs uf. is;g
jeis ifï ? wef|a isyskhla ù bkak
Tn tkak - b;ska uf. fyg oji ug fokak

.sïydkfha .s,ka ù lDYj iqÿue,sj


weÈ we§ bls .eiQ .Õ kej; msßmqka h
ÿIalr h lshd yer hd hq;= o Ôú;h@
lgq fmdl=r ism .ksñ fyg u,la jkq ms‚i

wNHdi

01' my; i|yka fhÿïj, woyia meyeÈ,s lrkak'

“flláhd m÷r iqÿ u,a fmdl=r jvd f.k”


“l=Uqla w;= j;=r w;..d keñ,d Èhg”
“ruKSh jk .efí fudkrekag ms,a úhk”
“jeys j,dl=`M rxpq l÷ uqÿkaj, ,.sk”
“lgq fmdl=r ism .ksñ fyg u,la jkq msKsi”

02' wmQ¾j ldfjHdala;s ks¾udKfhys,d lúhd olajk iu;alu WodyrK foñka


meyeÈ,s lrkak'

03' mßirfha Ôj wÔj jia;+ka flfrys jiaidk iufhys n,mEu lúhd


j¾Kkhg yiq lrk whqre úia;r lrkak'

04' wÔj jia;+ka iÔjlrKfha § lúhd Ndú; lrk Wml%u idlÉPd lrkak'

05' fuu lú fmf<ka ±lafjk Ôjk oDIaáh meyeÈ,s lrkak'

06' “jiaidkh ldjH mka;sh pu;aldr ckl mßir j¾Kkhls'” fï lshuk


idlÉPd lrkak'

127
isxy, idys;H b;sydih ieflúka

isxy, ks¾udKd;aul f,aLk w;r mer‚ u tAjd wmg yuq jkafka iS.sß l=regq ,sms
w;r fõ' moH ks¾udK nyq, j ±lsh yels fuu f,aLk w;r .oHuh mdG lsysmhla o
wka;¾.; h' iS.sß l=regq ,sms nyq;rhla ijk ishjfia isg oijk ishji f;la wjêhg
wh;a nj y÷kdf.k we;'

oïmshd wgqjd .egmoh ±kg yuq ù we;s mer‚ u isxy, lD;shhs' foìi jecd wnd
i,fujka fyj;a miajk ldYHm rcq úiska fuu lD;sh rpkd lr we;' isxy, NdIdj yd
tys b;sydih yeoEÍfï § fuh m%n, uQ,dY%hls' úkh .%ka:hla jk isLj<| yd isLj<|
úksi o idufKar NslaIQka i|yd úkh kS;s ix.%yhla jk fyrK isL yd fyrK isL
úksi o fï ld,fha § ,shd we;' ldjH Ydia;%hg wod< j ,shjqKq ishnia,lr lD;sh o
fï hq.fha ìys jQ f,aLk w;r jeo.;a fõ' th oKaä kue;s Ndr;Sh mçjrhdf.a
ldjHdo¾Y kï w,xldr .%ka:fha wkqjdohls' ishnia,lr l;=jrhd oijk ishji ueo
Nd.fha ,xldj md,kh l< isjqjk fiak rc;=ud nj ms<s.efka' fuu lD;sh fuka u
iS.sß legm;a mjqf¾ ks¾udK o fuu wjêfha ,xld iudcfhys ldjH rpkh ms<sn|j
mej;s Wkkaÿj ixfl;aj;a lrhs'

fodf<diajk iy oy;=kajk ishjia w;r ld,h ie,lSfï § iiodj;" uqjfoõÞj; yd


lõis¿ñK tl, ìys jQ lõ fmd;a fõ' fï w;r" lõis¿ñK isxy, idys;Hfha úYsIag;u
moH lD;sh f,i o ie,fla' fï wjêhg wÞ< .oH .%ka: w;r .=re¿f.daókaf.a wudj;=r yd
O¾u m%§msldj" úoHdpl%j¾;sf.a nq;airK lemS fmfkhs' j¾;udkfha mjd Wiia
wOHdmk wdh;kj, jHdlrK Ydia;%hg wod< j wOHhkh flfrk iso;a iÕrdj o
Pkaoia Ydia;%hg wod< j wOHhkh flfrk t¿ i|eia ,l=K o fuu jljdkqfõ §
,shk ,±hs ie,fla' ±kg úoHudk fkdjk mer‚ moH ldjHj,ska Wmqgd.;a mdG fï
lD;s foflys u we;=<;a fõ' tAjd bmer‚ isxy, idys;Hh ms<sn| .fõIKfha § ukd
msgqn,hla imhhs'

§¾> .oH .%ka: yd isjqmo ldjH .%ka: ,sùu wdrïN ù we;af;a oy;=kajk iy oyy;rjk
ishjia ys § muK h' O¾ufiak ysñhka úiska rpkd lrk ,o ioaO¾ur;akdj,sh iy
uhQrmdo mßfõKdêm;s nqoaOmq;% ysñhka úiska rpkd lrk ,o mQcdj,sh §¾> .oH lD;s
w;r m%Odk fõ' isxy, ck Ôú;h yd ne÷Kq mkaish mkia cd;l fmd; o jeo.;a §¾>
.oH .%ka:hls' th md,s cd;lÜGl;dj wdY%fhka rpkd lr we;'

mer‚ u isxy, isjqmo ldjH .%ka: f,i ie,flkafka ;sir ikafoaYh yd uhQr
ikafoaYhhs' mlaISka w; foúhkag hefjk m‚jqv fia ,shù we;s fuu isjqmo ldjH lD;s"
ikafoaY idys;Hh kñka o ye¢kafõ' fuu iïm%odhg u wkq.; mfrú" .srd" ie<,sys‚"
yxi" fldals, yd iejq,a wdÈ ikafoaY ldjH myf<diajk ishjfia § muK ,shú‚'

128
lõis¿ñK wdÈ uyd ldjH .Khg wh;a jk" f;dg.uqfõ rdyq, ysñhka rpkd l<
ldjHfYaLrh yd ùod.u ffuf;a%h ysñ rpkd l< nqÿ .=K w,xldrh iy jE;a;Efõ ysñ
rpkd l< .=;a;s, ldjHh o fï wjêhg wh;a isjqmo ldjH w;r iqúfYaI fõ'

by; ±lajqKq idys;H ks¾udK ish,a, iïNdjH idys;H .Khg wh;a flfrk w;r
fï fmf<ys wjidk mqrel f,i ie,flk w,.shjkak uqlfjáf.a l=i cd;l ldjHh
o isjqmo ldjH .%ka:hls'

idys;HlrKhg rcqkaf.a odhl;ajh ,eîu ,xld b;sydifha uq,a wjêfha isg


fidf<diajk ishji olajd lemS fmfkk ,laIKhls' wkqrdOmqr hq.fha úiQ miajk
ldYHm yd isjqjk fiak" oUfo‚ hq.fha úiQ fojk mrdl%undyq iy fldaÜfÜ hq.fha úiQ
ijk mrdl%undyq hk rcjre .%ka: l¾;Djre o fj;s' jxil:dj,g wkqj fojk uq.,ka
rcq uyd idys;HOrfhls' nqoaOodi" isjqjk mrdl%undyq hk rcjre o" ,S,dj;S /ðk o
fojk mrdl%undyq rc iufhys úiQ foajm%;srdc kï wud;Hjrhd o" kkakQre;=ffkhd¾
wud;Hjrhd o W,l=vh foaúh o idys;HlrKhg wkq.%y ±lajQ wh f,i ±lafj;s' fmd;a
msgm;a lsÍu i|yd úfYaI ks,OdÍka fldgila m;a lr" Tjqkag jegqma f.jk ,o njg o
idOl yuq fõ' miqld,Sk j úfoaYSh wdl%uK ksid mkai,a úydrdrdu úkdY lsÍfï §
mkai,aj, mej;s fmd;a.=,a úkdY ù hEu o wkqn, fok wdrdñl mßirhg ydks meñŒu o
jeks lreKq fya;=fjka isxy, idys;Hfha mßydkshla we;s úh' kej; idys;HlrKhg
m%fndaOhla we;s lsÍug oywgjk ishjfia je,súg irKxlr ix>rdc ysñhka úiska
lrk ,o Ydiksl m%;sixialrK fya;= úh' tfy;a th m%n, idys;H ks¾udK ìys
ùug ;rï m%udKj;a fkd ù h' fuf;la m%N+ ckhd iy NslaIQka m%uqL j kshe¨Kq
.%ka:lrKhg idudkH ck;dj m%úIag ùu ful, ±lsh yels h' thg ksoiqka l< yels
úfYaI u lD;s fol fjiaika;r cd;l ldjHh yd hfidaordj;hs'

mq¾;=.SiSka nhsn,h wdY%s; l;d isxy,hg mßj¾;kh lsÍu wdrïN lsÍu o oywgjk
ishji ueo Nd.fha § ,kafoaiSka úiska furgg uqøK Ys,amh y÷kajd foñka nhsn,h
isxy,hg mßj¾;kh lr uqøKh lsÍu o isxy, .%ka:lrKfha kj fjkialï úh'
oykjjk ishjfia § bx.%SiSyq o furg uqøKd, msysgqjd" nhsn,hg wu;r j mqj;am;a"
iÕrd o isxy, mdGlhkag y÷kajd ÿkay' fuu l%shdj,shg iu.dó j isxy, fn!oaO
m%ldYk uqøKhg iajlSh uqøKd, msysgqjd .ekSug iajfoaYsl ck;dj o W;aiql jQy' kj
msßfjka wdrïN ùu;a iu. mer‚ isxy, fmd;a yd iÕrd uqøKhg Tjqyq fm,UqKy'
fï w;r bx.%Sis m%nkaO l;d wkqlrKh lrñka foaYSh ck Ôú;h jia;= lr .;a m%nkaO
l;d ,sùug isxy, rplfhda fhduq jQy'

fuf,i wdrïN jqKq kQ;k isxy, idys;Hfha mqfrda.dóka f,i ie,flkafkda mshodi
isßfiak" ví,ahq'tA' is,ajd" l=udr;=x. uqksodi" /msfh,a f;kakfldaka" ud¾áka úl%uisxy"
uy.ufialr" Ô'î' fiakdkdhl" uydpd¾h tÈßùr irÉpkaø wd§yq h' Tjqyq iïNdjH
idys;Hfhka iy úYaj idys;Hfhka wdNdih ,nñka kQ;k isxy, idys;H lafIa;%h
fmdaIKh l<y' Tjqkaf.a wdNdih ,nñka" f,dalfha kj idys;H m%jK;d .fõIKh
lrñka kQ;k isxy, idys;H lafIa;%hg tla jQ f,aLlfhda fndfyda fj;s' j¾;udk
isxy, idys;Hh fï ish,a, weiqf¾ ks¾udKh fjhs'

129
130

You might also like