0% found this document useful (0 votes)
296 views140 pages

Adab Minaray

Adab Minaray Urdu Book, Adab Minaray Urdu Book, Adab Minaray Urdu BookAdab Minaray Urdu Book, Adab Minaray Urdu Book

Uploaded by

Noble InfoTech
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
0% found this document useful (0 votes)
296 views140 pages

Adab Minaray

Adab Minaray Urdu Book, Adab Minaray Urdu Book, Adab Minaray Urdu BookAdab Minaray Urdu Book, Adab Minaray Urdu Book

Uploaded by

Noble InfoTech
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
You are on page 1/ 140

‫‪140‬‬

‫ت ت ن‬ ‫ث‬ ‫ز ز‬
‫ااررددوو رربباان ااي يك � �ب �ددم � �ووم � � �۔ببزززم ا ب‬
‫اددب  ااي يك �ت تك اان ‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫� يياادد � ��اارر رر� �۔� اا� � � � �ے جبذذذببااب �� � ��ن � ‪:‬‬
‫ت خ‬
‫ببررس � � �آآببآآب آٓ آر ررروو �اا �‬
‫�ح �ح �ي يياادد� ‪ � � �،‬اا � ‬

‫ ‬ ‫٭٭٭    ‬
‫ت‬ ‫ز ت‬ ‫ئغ‬ ‫غغ‬
‫�‪�  :‬م � رراا اا �ن � �� ااوورر  اا�ررت �ج�ت �‬
‫ن‬
‫اان � � ��‪� ،‬وو� ااوورر  ااي ببك � �‪ :‬اا�ززز �‬
‫‪139‬‬

‫�۔� � ددل � ووه � � � � � � � �� � � اا�س ‬
‫ش‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫بذشن ي ن‬
‫ب  اا�س  زززييااں  �  ��  �  �  �  ببااب  ذذذ�   ن  �  �  �� ‬ ‫�  �باا۔� ب ب‬
‫ز‬
‫ا�ب  � ‬ ‫ب‬ ‫اب  ددرر��  ااوورر  ��  �  � �م�ززن  �۔اا س ا‬ ‫� اا��راادد ��ه ا ب‬
‫ن ددتث‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫��ل  �  �  �  �  اا�  �ي  �  ساات  �وون  تك    ��ن  �اا  � ‬
‫ن ن‬ ‫ز‬
‫� �� ااوورر  اا� � � ��رو رورااں رر�۔اا� � اانساان � � دد�دد � � ‬
‫ت ت‬ ‫ت ت‬ ‫ن‬ ‫ظ‬
‫�ظ  رر� �۔اانساا�  ززز��  � �  � ت  ااوورر  � ت  � � �� ‬
‫ي‬ ‫ي‬
‫نن ن‬ ‫ض‬ ‫بغ غۂۂ ز‬
‫وواا�  ااس   ااب بغ  رروورر�رر  اادد�  �  بباارر  اا�ن  �  هه�ر    بباا  �   ااوورر    ب باا  �رر  اا ساان  � ‬
‫خ‬
‫�ددن  �  رر�  �۔اا�ن  �  �دد  �  �  �  �ي  ززز��  �  ���  �  �رر  � ‬
‫� �ے � � �گ �وورر يياادد �� �۔‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫جج‬‫� جي‬
‫�ي �ت � ��   وورر�‬
‫� ت‬
‫� ززز�� � پ پپ  پ پپتييي ااے ‬
‫خ ت‬ ‫ت‬
‫     )�ي  �ب  �  �  �ي  خدد�ت  �  دد�  �گ    �  ��  �۔�ي ‬
‫ت‬
‫ززز�� � ��� � �رر � � �ي وو�ب � � � ي � ��اا�ں � ‬
‫�گ � �� � (‬
‫ت ز‬ ‫ش‬
‫     ااررددوو شاا�ي � ددببسبآآن � �  � آآ� ب‬
‫ آآددب � ��  ٓآ آ� �وون � �رر ‬
‫اب اا� �م � رر��ں ااوورر  � �� � �ووم � � �۔�� �ے ‬ ‫� رر� �  ا ب‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ش‬
‫ ��ب  �ووں  �  ااتااررے  � ‬ ‫ب  ��ر�ب  �  وو اارر تے  �  �  �  آآوورر  �م  آٓ ب‬
‫آ�ب  وو ب‬ ‫ش ب‬
‫ن‬ ‫�قتق‬
‫اب � � �۔ااس � �اا ررنگ � ددرر وو ‬ ‫اب �ل وو �ا ب‬ ‫� �۔�م  ي تتيں ا ب‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫دد�اارر  �ت  وو ييااس  �  ��  � � �۔� �  اا� �ي  �  وو�ت  � ‬
‫‪138‬‬

‫خ ت‬ ‫ش ت‬
‫       ��ں � ااشااعب � ووه اادد� خدد�ت ��راارر دد� �۔ووه اا� � � �ررووبباارر ‬
‫ش‬
‫ب  ووه اا� �ي  �� ’’�جج  �جج  ��  ‘‘شاا� �� �  � ‬ ‫�  � �۔� ب ب‬
‫ن‬
‫ �ب  �  �دده  �  ناا�  � ‬ ‫�  �  �  �  اا��  اا�رري  �  �رره  دديياا  ’’يياا  �  ااس ب‬
‫خ ت‬ ‫ت‬
‫ �ب � ااس � ��ر وو�ب � ��۔‘‘� � � � ‬ ‫�ب پ‬ ‫��روو�خت � دديياا �� يياا �دد  ب‬
‫تغ‬
‫�  اا�  �ي  �  رر گ  �  �  �  ووه  �  زززدده  �  �  ��  ؛  ’’اا�  اا�رر  � ‬
‫خ ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫�  اا�  �ي  ااوو�دد �ل  �تاا �ن۔اان  �  ��روو�ب  � ببااررے �  � �� � ‬
‫خ ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫ �ب  �  اا�  ��روو�ب ‬ ‫�ب پ‬ ‫�ے  �  ااذذذتيت  ااوورر    �ببب  �  ببااب  �۔رره  �   ب‬
‫خ ت‬ ‫ت‬
‫ �ب � ��ر وو�ب �� � ‬ ‫�� � �مله � � ببااب � � �اارراا � �ں � ب‬
‫ �ج ب‬
‫ �ج ‬ ‫ �ت � � تزيي�م �تناا �تتاا �۔‘‘ ااس � � ب‬ ‫ت‬
‫� اا� �دد دداارري ااوورر ‬
‫اددب ‬‫ب � �  وو ا ب‬ ‫ا�ب ااوورر  اادد�ں �  اا�اازززي � � �۔اا� س ب‬ ‫�� � ااوورر  ا ب‬
‫�  �  وو�  �  دد�  وواا�   ااس  �  �  �رر  �  ززز��  ااس  �  �  ددرر�ں ‬
‫ت‬
‫ررووااتياات � اا� رر�۔‬
‫       دد� ددآآ� آٓ آئبآآدد  رر� �۔اادد� �ن ااوورر  ��وون � اا�دد � � � �رري ‬
‫ز ت‬ ‫ت‬
‫ا�ب  �  دذدرر�  �ن  تاازززه ‬
‫رر�  �  �  اا�  �ي  ااوورر    �  �ببااب  ااوورر    �دد  ا ب‬
‫ڑ‬ ‫ن ت‬ ‫ت‬
‫ئك  ررساا�  �  �  اا�ئاات  �  �  ��  وواا� ا ا�  ززز�ك  �  �رر  ببرري  � ‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫�  �اا  �تاا  �۔اان  �  �  ��‪  ��  �  ،‬ااوورر  اادد�  ��  �  اا�دد  � ‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫خ‬
‫�ق    �ن  اان  �  �  وو�دد �  اا�ب  �� �  وو�  اان  �  �وو�ب  �  � ‬
‫ش‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ۂۂ‬
‫� � ا اي يك ��ئح  � � سآآ� آٓ آتآآ �۔آآتسآآ� آٓ آزززآآددي � اا� � �ش �� � � ‬
‫خ‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫آٓ آجج  تك � دد�۔ا نان � ااس ببااب � �ييدد رر� � ججددييدد ددوورر � ��ه  ااخ�� ااوورر  ‬
‫ت‬
‫رروو��  اا�رر  �  رروو  �  �ل  �۔�گ  �ف  � اا�ت  �  �  �ييزززااں ‬
‫‪137‬‬

‫ن‬ ‫ت‬
‫ب  ��  دد��  �  � ‬ ‫�  ��  �  �وورر  �  �ش  �۔ووه   ااس  ببااب  �  �ب ب‬
‫ن‬
‫اا�اام ااوورر  � � � ززز�ں � �ووں � زززدد � آٓ آ � � وو باا�دد � � � � ‬
‫ثث‬
‫��  �  � بباا�  رر�  �۔اا�  �� �اا  �  �  ااوورر  اا�  �  � � ‬
‫ز‬ ‫ت‬
‫� � ��� تساا� � �� � ��ه � � رر�� � چچ� �� �۔   ‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫ اا�� اان � آٓ آ�� � � آآوورر  آٓ آ�ي � � � � � � رر� � �رر ااوو�ت ‬
‫ز‬ ‫ن‬
‫��  �  ااس  �  ببااوو�دد  اان  �  �ن  �اازززي  �  ��  �  �  آٓ آ�۔اا�ن  � ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫اادد�ں � ف�ح � � ااددااررے � � �� اا�اادد � ددرر�ااست � �۔اا� �ت ‬
‫ن‬ ‫��م‬ ‫ن‬
‫�  ااوورر    �دد  دداارري  �  �م  ��  رر�  اان  �  �   ح  �  رر�۔اان  �  �اا�ه ‬
‫ن‬
‫ص��ں  ااوورر  � وو ااددررااك � ااي يك  �� �ف �۔اان  � � �� وواا� ‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫اب  ��۔� ‬ ‫�ن  �ن  آآن  �  تپآآس  آٓ آ�  آآوورر  آآن  �  ���  �  �  �  بيا ب‬
‫ت‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫ش‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫�  آآن  � � آٓ آتآآ ووه ددييدده  وو ددل ��رش  ررااه � دد�۔اان  � �ن  ��  هه�ر وو�ت ‬
‫ضض‬
‫م���ں � �اا رر�۔�� � � ددوورر � رر�۔ااس � س اا� ساا� �  ‬
‫ن‬
‫� ااوورر  اادد� � � �رري رر�۔ااس � � اادد� �ن � اا�دد اان � � ببڑڑڑاا ‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫�ررناا� �۔اان  �ن �  �كت  � �  ص�� �م �۔نياارراان  � دداان ‬
‫ن‬
‫�  اان  �  �  �رر  اا�دده  �  اا وورر  اا�  �   وو  �  �  �رراا۔�  �  اا�  �ي ‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ز‬ ‫ت ز‬
‫�  �ت  اا��روورر  �  اان  �  �  ااوورر  رروو��  ووججدداان  �  �  ��  �۔اان  � ‬
‫ن‬
‫بباا�  �  �  ساا� ا اي يك  ��  �  �  �  �رر  �  ��ه  �  �۔اان  �  �  � ‬
‫ت‬ ‫ذ‬ ‫ت‬
‫ززز��  �  �  �  �  جبذذذببااب  �وواان  ��۔م���  �ں  �س  �تاا  �  ووه ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ئئ‬
‫اا�  �  �  طاا رر  �رره  ئك  �رر  ��  �  ص��ت يت  �  �  �اا  �  دد�  � ‬
‫ت‬
‫ااوورر  ساا� � �� ء �ق � � � � � � تپااتاا۔‬
‫‪136‬‬

‫ت‬ ‫ن ن‬
‫         وو� ‪،‬اا� وو� ااوورر  �  �ع اابساان  � ساا� �  وواا�  � جبذذذببااب  � ‬
‫ن‬ ‫ش‬
‫اب  � ررے  ددرر�ن  ��دد  �  �   ااس  �  اا�رر  �  � ‬ ‫�شاارر  �  �  اادد�  ا ب‬
‫ۂۂ ت‬ ‫ت‬
‫پپاا�ں � � تاا  اا� �رري رر� �۔��س دد�ں � ااي يك وو�ل  تااززز دد� وواا� ااس ‬
‫ن ش‬ ‫ن‬
‫�ي � �رر � ناام �ييدده ء �� � � � رر� �۔اان � شاا�ي �رري دد� � ‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫اانساا�ں  �  �  ��  ااوورر  �ت  �  �  �۔ووه  �دد  �  �  �  �رري  � ‬
‫ن ش‬ ‫ز‬ ‫ن‬
‫�ه�تاا � �� �۔�  اان  � � ااوورر  اا�رر �  دد�  �۔اان  �  شاا�ي  اا وورر  ‬
‫ش‬
‫� � �ش اا� �۔اا�ن � � � ‪:‬‬
‫� � �رري � � �‬
‫��رري � ��جك�� � ‬
‫ن ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫       اانساا�  �ررددي  اان  � ررگ وو � �  �ااتيت  �  �  �۔ اانساان  ��  �  ووه ‬
‫�ل رر� �۔اا�ن � ��  ببررس ددررس وو �رر�  �  �ااررے۔�� ‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫��  �  اا�  �رر  ��  �۔اابساا�  �  وو�رر  ااوورر    ��ي  �  �  اان  � ‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ش‬ ‫خ ت‬
‫ن‬
‫ا�ب  ااوورر  �  � اا ساا� ‬ ‫خدد�ب  � �  ��راا�ش  �  �  � �۔اان  � ا ب‬
‫ن‬
‫�ررددي  �  وواا�  ��  دد��  دد�  �۔ووه  هه�ر  �  �  �  �اارر  �۔اان  �  �  �  � ‬
‫ت‬ ‫ش‬
‫ب  �  دد�  ددرردد  �  بب�  اامبييااززز  �ي يك ‬ ‫شااددي  وو  �  �ں  �  �اام  �  ‪،‬اا�  �  ووه  س ب‬
‫ن‬
‫��  ااوورر    اان  �  ددل  �  �  دڈد�ررس  ���۔ددرردد  �وون  ‪�،‬ں  اا وورر  ‬
‫ت ت‬
‫�ك اا�ل � � اا�ن � � � وو� اا�اارر � آآس � آٓ آ�ي وو�ت ئك �� ‬
‫رر�۔اا�  ��  ااوورر    ��  اا�اارر  �  ووه  �اا�  �۔اا�  �س  ‪�،‬اا  ااوورر   رر� ‬
‫ش‬
‫�  �  ووه  ��  ��  �  ��ه  �۔اا�  شاا�ي  ااوورر    �رر�  �  ذذذرر� ‬
‫ظ‬ ‫ثث‬
‫اا�ن � ��  �اا  � � �ف �ظ  �  �  آآ� آٓ آ� ووآآ�  �ن � ‬
‫‪135‬‬

‫خ‬
‫ا�ب � اا� � � � ��ه � � � �رر � � ‬ ‫ب‬ ‫آٓ آجج  � ددوورر � �رره � ا‬
‫ز‬ ‫ن‬
‫�۔�  ��  ��  �ددے  اائساا�  وو�رر  �  ددرر  �   ٓآ رآرآآرر  �۔�ووں ‬
‫ن‬ ‫ئئ‬ ‫ن‬ ‫ت م� ب‬
‫‪��،‬ن ااوورر  �� وو سااكب  ��وون � ررووببرروو دد� ااتساا� � � ب‬
‫ب وو آٓ آ�م �ن ‬
‫ت‬
‫��  وواا�  �  �رر  �  اا�  �س  �تاا  �  �  ااس  �  ررووح  �  �  رر� ‬
‫ت ز‬ ‫ش غ تغغتغ‬ ‫ن‬
‫�۔اان � ززز�� � ااي يك ساان ااست اا �۔ووه � ببااب رروورر ددے � � �� � ‬
‫ن ت‬
‫� � �ن ددوو�ت � �اا� � � ووه ااس � � ��دداان �� � �ں ‬
‫تنتت ش‬ ‫تن ن‬
‫؟۔�س � اا ساان  � � اا ساارر ااوورر  �اا��  �  �  �� دديياا  � ووه ااس � ‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫بز‬ ‫ن ش‬
‫رر�ه  �۔اان  �  شاا�ي  �  �  �رر  �  اا اا  ااوورر  �ب  �  �  �ن  �رري  �  اا� ‬
‫�� � � � � ‪:‬‬
‫�� �ه وو ط� � �اا‬
‫ن‬
‫� ��ن � � �اا ‬
‫ت‬ ‫ؤ‬
‫� طااؤؤس � � �ت �‬
‫�ں �رر � � رريياا � �اا‬
‫هه�ر �رر � ددرر � �‬
‫ت‬
‫تااجج  �جج  �م رر� � ‬
‫� �اا� ددرر �رر �ن‬
‫بز ز‬
‫اارر ببرردداارر � ك�ه � ‬
‫‪134‬‬

‫ن‬
‫     ااي يك  �� �رر� �� � �  �ه  � تپاا�ن  ��ه  �  � � ‬
‫ڑ‬ ‫خ‬
‫اا� �ي �ن �� �۔�� � � � ااوورر  كررے � وو � � ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ث ن‬
‫ببااعب � باا� � � تك �رر �۔ااس � �� � ااي يك � � ااسااتدذده � � دديياا ‬
‫� ڈ‬
‫ب  � � اا� ‬ ‫ن� �اال � �دد  ھ�ي�ر  ڈڈاال � �ے  � ��  ااوورر  �  �  طاا� ب‬
‫ن ش‬ ‫ت‬ ‫ش ت‬
‫تسست  �  اا�  �  دد�۔�  ��  �گ  ��ت  ااس  تااددرر  ساا�  �  �  �  � ‬
‫ت‬
‫�۔� �  اا� �ي  ااس �م �ررت �ل � دد� � � ددل �� دد�� ‬
‫خ‬ ‫ت‬
‫ب ��ه � �اا � اا� � ء �ااررب � ھبے � � � � ‬ ‫دد� �۔� ب ب‬
‫�۔ووه � � �� � � � � ؛اا�ن � �� � آٓ آ � اا� دد� � ‬
‫� �‪:‬‬
‫ن ت‬ ‫ن‬
‫   ’’� �م اا�اان �اال � رر�� � ااع�ن �تاا �ن ‘‘‬
‫     �  � � ووه ���  � �  � اا�ے ااوورر  � �  �  رر وواا� � �۔ساارراا ‬
‫�اال � �ف �وون � �� اا�۔�م � ااس � اادد� � �ااجج  � ‬
‫ت‬
‫�  �  رر�  �  �  �  اا�  �  �رر  �  �  �ئبب  �  رر��  دد��۔ااس ‬
‫ز‬
‫�  ��  �رر � � اا�� وواا� ��  � ساا� اا�ن � �م رراا� ‬
‫� � �۔� � ااس �� � �دد� � � ااوورر  � �  اا� �ي � � ‬
‫ن ن‬
‫اب اا� � ااوورر  �رردد اانساان �ن ؟‬
‫اادد� �ن � ررووح رروواان � �۔ا ب‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫       اا�  ززز��  �  � �  اا� �ي  � �ل وو ددوو�ت  دد�  � �ن  وو� وو �ن ‬
‫ن ن‬
‫� �� ااس � �� � � رر�۔ددرر �ي  ٰ� �اا �ناا اان � � � ‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫خ‬
‫خ�ف �۔ووه ااس ببااب � اا� �ج �� � � اان � رروون � �� وو س ااكت ‬
‫ت ڑ‬
‫�ں � ع�ووه � � � �۔ووه � ببااب ببررے دد� � ساا� � �� � � ‬
‫‪133‬‬

‫نش ن‬ ‫ت‬
‫�۔اا� ��  اادداارره � �  ببررس �  اا�ااززز  ج�ت يت  � � �  نساان  � ااس � ‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫� �رر � � �تاا �۔اان  ��ب  �  � �  اا� �ي  � هه�ر ساال ‬
‫خ‬ ‫ت‬ ‫خ‬
‫ب  ك�م ‬ ‫�ن  ��  �  �رر  �  بب�يياا  �تاا  �۔��  �  اا�م  �  اان  �  � ب ب‬
‫�� � ��ر�� �� � �اال � � ’’دداا�۔۔۔دداا�۔۔۔دداا�۔۔۔‘‘ � آٓ آووآآززز� ‬
‫ٹ‬ ‫ن‬
‫آٓ آ� �۔� اان � �رر � � � اا�ن � �ٹ � دداا� � ببااررے � ‬
‫خ � خ ت‬ ‫ب يٹ‬ ‫ز‬
‫�‬ ‫ي‬ ‫ٹ‬‫ب‬
‫�  �۔�  ررااه    رر�  �   ھ  �  �  �  دداا�  �ن  �   �روو ب  ��  وواا�  ااس ‬
‫نخ خ‬ ‫تخ‬ ‫ت‬
‫� وو � دداا� � �ت � ‪،‬اا اا ‪�،‬دد دداارري ااوورر  � � �  اارر � هه�ر � ‬
‫�� �۔اا�ن � � � ‪:‬‬
‫ٹ‬
‫�ٹ � دداا� � ‬
‫خ‬
‫دد�ے � خدداا� � ‬
‫ن‬
‫   اان � � دداا� �اانپاا �رري ااوورر  ��ے � �ه �� �۔ااس � � � اا�رر ‬
‫خ ت‬
‫� خدد�ت � ‪:‬‬
‫ئز ز‬
‫�رر ��  ااررك دداا�‬
‫�  � �� آٓ آ�‬
‫ش‬
‫�� � �ساارر � �‬
‫�ل �ي � � اا�اا� ‬
‫� � � �� � �‬
‫ت‬
‫تااررووں � دد� ���‬
‫‪132‬‬

‫ت‬ ‫ز‬
‫ااوورر  رروو��  ببررررگ  �  �  �  �  �  بپااييااں  جبذذذببااب  �  اا�رر  ااس  �ج  �  � ‬
‫� ‪:‬‬
‫ب ب اا� � ررگ �ن � � � �� � ‬
‫خ‬
‫آآس  ررآآرر � ببآآلآٓآ� آآك � � �� � ‬
‫ز‬
‫بباا� � �اا� � ددل رراارر � ��                      ‬
‫ش‬
‫��رددووس � آٓ آ�ش � �اا� ب‬
‫ �ب � ‬
‫بباا� � ددرربباارر � ��‬
‫�ے � ‪ ��� � �،‬‬
‫ز ت‬
‫     �رر� �� � � � �دد اا�اارر وو اامتييااززز � � �ں هه�ر � � ا اي يك �ببل ‬
‫ن‬
‫رر�  اادد�  ��ل  �وواان  �� رر�  �۔�  �  اا�  �ي  ااس  �  اا�ل  اادد� ‬
‫ش‬
‫��ل � �دد �اارروو ں � شاا� �۔ووه �هه�ر �ببل � ددل �ل � �� اا�اا� ‬
‫��  ااوورر    ��اا�ن  �  اادد�  ذذذ ووق  �  �  ��  �  ��  �  اا�  �  رر�۔ه ه ر� ‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ز‬
‫آ�ر  �  آآس  تآآرر�  �ددرر  �  �  �  تپاا�ن  �   وو  اادد� ‬
‫�  �ي  سآآل  �  آٓ ر‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫اب  ااي يك  �ط  ااوورر    �  ررووااتيت  �  �رر  ت  اا�رر  �  � ‬ ‫��ب  �  اا�دد  ا ب‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫�۔اان  ��ب  �  �اا�  �  �  ااوورر  بك  �  ��  ااوو رر    ��ب  � �   وو ‬
‫ش‬ ‫ش‬ ‫ت ڑ‬
‫طاا�ب ببررے �س وو �ووس � � � �۔‬
‫نش ن‬ ‫ض‬ ‫ت‬
‫�� �رر � آآوول آٓ آ� ووآآ� � �  �ب �ن بباا�  بباا� �دد� نشاان � � ‬
‫ز‬ ‫نن ش ن‬ ‫ت‬
‫� �تاا �۔�� ��ي � � � اا �  شاان � ددوو �� رروو� � رراا� �� � ‬
‫‪131‬‬

‫ش‬ ‫ز‬ ‫ت ز‬
‫� ااوو�ب ووه رراارر وو �رر رروو� �۔� � �رر اادد� ‪،‬شاا� ااوورر  دداا� وورر ‬
‫اا� اا� � � � �يياا‪:‬‬
‫ز‬ ‫ز‬ ‫ت‬
‫   ’’ �ب �ن بباا� � م�راارر � وواا� � � � �  �ي � ااي يك �رر � ساال ‬
‫ش‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫تخ‬
‫�اا اا � ااوورر  ددرر�خت � ‪،‬ااس ددرر�خت � هه�ر �� � ساال � �س ذخذاا� �ي � ‬
‫ز ز‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫� � �۔اان � ببااررے � � ببااب ااس ع�� � � � � رربباان � � ‬
‫ت‬
‫�  �  �  �  ااوو�دد  �  ��  �  ووه  ااس  �ي  �  ددرر�خت  �  �  اا�  ��  � ‬
‫�‬
‫�رر � � �دد � � ��  پھيي� � رروو رروو �  دد� �� ااوورر  ااوو�دد � � اا� �� ‬
‫� اا� �ے۔اا� �� � � �ے � � �اا � � ااوورر  اا� � �ے � � �اا ‬
‫ض‬ ‫ت‬
‫� �۔� �  اا� �ي � � � ااوو�دد � � ووه ددرربباارر �ب �ن بباا� ‬
‫ت‬ ‫ڈ‬
‫� ااوورر  � � ڈڈ�ے دڈداال دد�۔ااي يك � وو�ں �م � ‪�،‬ززز بباا�عب ‪ �،‬‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫�اا� ااوورر  � � ��۔�ددرر  �ي � ددرر�خت � � � وو�ت � رر� ااوورر  ‬
‫ز‬ ‫ؤ‬ ‫غ‬ ‫ؤ‬
‫دد�ؤؤن‪�،‬ن  �  ��  ااؤؤرر  اا�ؤؤں  �  �  �  �رري  رر�۔ااي يك  ددن  �ززز  �  � ‬
‫ت‬ ‫خخ ن‬ ‫غ‬
‫�ررغ  ��  �  �  دد�  �  �  ددوو  �  ررئگ  �  �  ��  �  ددرر�خت  �  � ‬
‫ۂۂ‬ ‫ن‬
‫� � �ے ااوورر  اان � �� � آٓ آ�ے۔آآ�ن � �  � اادداا � آآوورر  � آٓ آ ‬
‫ن ت‬
‫�  اا�  �  ااوورر    �  �  �  �ييدد  ��۔اا�ن  �  �  �  �  اا�  ساال  اان  �  �تاا  �اا ‬
‫ن‬ ‫ض‬ ‫ت‬ ‫بض‬
‫� �ن  ‘‘ رر� �۔اا� ‬ ‫ن‬ ‫’’‬‫� � ‬ ‫ ‬ ‫ا� �‬ ‫ا‬
‫ب‬ ‫ ب‬ ‫ �ن‬ ‫ام �ب‬ ‫ا‬ ‫�اا  ااس � ‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫ببررس � ا اي يك � �اا � اا� � ناام اا� � اا� � ’’چچنن �ن‘‘ رر� �۔‘‘‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫       � � � � اا� �ي � اان ��ن � م��ت � �۔ددوو�ن � �اان ‬
‫ض‬ ‫ت‬ ‫ن ش‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ڑ‬
‫ب ب ررے �ددب � ااوورر  بي يك �۔اان � شاا�ي � � �ب �ن بباا� � ‬
‫ش‬ ‫ن‬ ‫ؤ‬
‫�ؤ ااؤؤرر  ؤؤاا�� � � اا�رر � � �۔اان � ددل � ااس � �� شاا� ‬ ‫�  ؤ‬
‫‪130‬‬

‫ش‬
‫     ااس � � � � � � شاا� ي  آآس �رر تخآآ � � � آآس � � �م � آٓ آتخآآ �دد ‬
‫ز‬ ‫ن‬ ‫ش‬
‫شاا� � � � �ن دده �۔� �ج �� اا� �وورر �رروون � �وون � ‬
‫ش‬ ‫بز ز‬
‫�  �ل  �   اا�  �وو�   ااساارر�رر  ��ل  �  ��  �  اا�  �ح  ااس  ساا�  � ‬
‫�رره  دديياا  �  �  ووه  اا�  �م  ك�م  اا�  ببااهه�ر  �  ��  ااوورر  اا�  �  �  رر�۔ااس  � ‬
‫ت‬ ‫ش‬
‫ااص�ج  �  ��  ددے  ااوورر    �  اا�دد  �  بباا  ��ه  شاا�ددي  اا�رر  �ے  تاا  �  اا�  اا� ‬
‫ت‬ ‫ظ‬ ‫ش‬
‫شاا�ي  �  ��ه  �  رر�  �ے۔ااي يك  �  �  �  ووه  �ظ  �آآت  �  �  آٓ آ� ‬
‫ظ‬ ‫ن‬
‫اددب  �  اان  �  ���  دد�دد  �  �ظ  رر�  �  �  � ‬ ‫دد��  ااوورر    �  ا ب‬
‫ئئ‬ ‫ن‬
‫ب  �  �� �  ��  �  � ‬ ‫�ووف  رر�۔�  ��  اان  �  دد�  �  اا�  � ب‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫�  �۔  ااص�ح    ااوورر    �تيت  �  �  �  �  رر�  �۔  اان  �   ااس ‬
‫��  � ااص��  �ررووں � �دد � �  اادد�ں  �  �  ��  � � ‬
‫�� � �دد �۔‬
‫ت‬ ‫ض‬ ‫ت‬
‫       �ب  �ن  بباا�)‪  �(1691-1630‬ساا�  اا�  �  �ت   وو ‬
‫ٹ‬
‫ب د داا� � نذذذذ� اا� �رر� �� � � �� � � اا�ن ‬ ‫� �۔� ب ب‬
‫ت‬ ‫پي�‬‫پ‬ ‫ش‬
‫�  �ززز  ااشاا�  ااددااررے   ي� جززز  �‪��،‬رر  �  ززز�  اا�م  اا�ت  بباا�  �  ااي يك  � ‬
‫ت‬
‫ب  �۔ااس  �ددے  � �رري  � اا�ں  �  �  �  اا� �ي  � ‬ ‫�  �ب ب‬
‫ن ن‬ ‫ذ‬ ‫ت‬
‫اب ��ں � ‬ ‫� �ووررت � ااوورر  اان � ذذذاا� � �� � ��دد نااددرر وو ناا بيا ب‬
‫ش‬ ‫ت‬ ‫ڈڈ‬ ‫ت‬
‫�  �م  �۔اا�ت  بباا�  �  � ا ان ي ڈ�  اا�ت  �  �  اا�  �ددي  �خخذخذ  �  شاا� ‬
‫ت‬ ‫ض‬ ‫ت‬
‫�۔�  �  اا�  �ي  �  �ب  �ن  بباا�  �  �دد  اا�ت  زززبباا�  يياادد ‬
‫ت‬ ‫ز‬ ‫ز‬ ‫ن ت‬
‫ب  ووه اان  اا�ت  � � آٓ آووآآرر � �� �  آآن  � رر�ب  طآآرري  � ��  ااوورر  ‬ ‫�۔� ب ب‬
‫‪129‬‬

‫� � �� � ��ريياادد � �ے اا� ‬
‫ت ن ڈ‬
‫� � � �� تاان � ڈڈ� �� �‬
‫ت‬
‫ب �رر � �ررباا �‬ ‫�ب ب‬
‫ت‬
‫� �اا � رر� �تاا � ‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ز‬
‫       � اا��ل � ��دده رر�� � اا� اانساا� اا�اارر � ززز�ں �� � ااتساا� � ‬
‫غ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫باا �ببل اا��ل ��ب � ددوو  �رر � دديياا �۔ اا� اا��ب ‪�،‬دد �سب ‪،‬ددررووغ � ‬
‫ڑ‬ ‫ن‬
‫ااوورر    �  �وورر  ددرر�وو  ن  �  �  �  وو  ��رر  ااتساا�  �  �  �  ه  �  �رراا  �  ااس  � ‬
‫ت‬
‫�م اا�اات � رر� � � ‪�،‬ں �رر آآوورر  آٓ آ� � اا� � � رره � �۔ اا� ‬
‫ت‬
‫اب  � سااددتيت  �ي  )‪ � �  (Sadism‬ا اي يك  هه�ر ددل �ييززز  � ‬ ‫�  � � ا ب‬
‫ت‬
‫ب � وواا�ن � � ��ں ‬ ‫� �تاا �۔ � � اا� �ي �  اا� س ب‬
‫ن‬
‫بباا�۔  �  �گ  آآن  �  تپآآس  آآ�  آٓ آوورر  �  ��  آآ�  �  ووه  �  وو  رر�  � ‬
‫ن‬
‫ب ووه �� � ‬ ‫ااس �ح � �� � � � اان � � � اا� � ��۔ � ب ب‬
‫بباا�ں � �ل ��۔ � � � �� ااوورر  � � اا� �� دد� � ‬
‫ش‬ ‫ز‬ ‫ز‬ ‫ز‬
‫�۔ ااي يك �� ااي يك �� ساارر ‪،‬سااررق‪ �،‬ر‬
‫ ددردد �� اان � تپااس اا� شاا�ي � ‬
‫�دده � � �� � اا۔ ووه ��  � � ااس � ااي يك  �� �اا � اا� �� ‬
‫ش‬ ‫ت‬
‫�ررت  �  شاا�  �اا�۔  �  �  اا�  �ي  �  ااي يك  �  �  ااس ‬
‫ش‬
‫�ددے � �� �� � � ااس �س  � �� �  �دده  وواا� �� ‬
‫�� � ‪:‬‬
‫�ھي‬ ‫ش‬
‫       ’’اا� ااس ساا�ي � �ددے �  بھ�� � � �ل � رر�۔ ‘‘‬
‫‪128‬‬

‫ت‬ ‫ت‬ ‫خ‬


‫ب  �  آٓ بآج  بك  �  � ‬‫�  �  دديياا۔  �  آٓ آ�  �وودد  �  �  �ط�ر  �دد  �باا  �  � ب ب‬
‫ت‬ ‫ش‬
‫ب ئباام �۔ �ب � � هه�ر � � ئباا� �� � اا�اادد �� � ‬ ‫�ساا� � ب‬
‫ت‬
‫� � �۔ � ددررست � �  اا� � � � �م � � � � � � � ‬
‫ت‬
‫ع��ب � ااس � ببرر � اا� � � � � � ��ن � ساا� � ‬
‫ت‬ ‫ت نش‬
‫� � � دديياا �� � � ااس ببااب � نشاا� � � � تاا �ل �م �۔ ‬
‫ش‬
‫� � ��ع � � �  اا� �ي � شاا�ي � ااي يك �ببل � اا�ااززز � ‬
‫ن ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫��دد �۔ اان � ببااب ددل � بك��ي � ااوورر  �� ددل � اا�� � �� �۔ ‬
‫ت‬ ‫حخ‬
‫� آٓ آ�ق �  �ق �ت �ووييدد‬
‫ت‬
‫ب ههسب آٓ آيياا � ‬‫�� � � � �� ب‬
‫� اا� � � دد� �‬
‫آب � �� ‬
‫آآب � آٓ ب‬ ‫� ب‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫ب وو�ب � �ڑڑڑباا �‬ ‫� � ب ب‬
‫ن‬
‫ت � � �� � ‬ ‫�دد� �ت پ‬
‫ن‬ ‫ز‬
‫� ر ررري دداان � �� � �‬
‫ن‬
‫� � �ن � � �� � ‬
‫ٹ‬
‫� � �ٹ � �� � �‬
‫آٓ آگ � �س �� � � ‬
‫‪127‬‬

‫شث‬
‫� � ووه اا� � � �� � رر� � �وو  �يياا �� � � �۔ ااس ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫ن��ع  �  �  �  اا�  �ي  �  اا�  �ببااب  ااوورر    ��ااب  �  �تيت  ددل ‬
‫ڈ‬ ‫نش‬
‫ب  �  ڈڈ��  �۔  اا�  �ھ  �  �رري  ��  � ‬ ‫�‬
‫ں  اا�ااززز  �  اا�رر  �  � ب‬‫ي‬ ‫ي‬‫ش‬
‫� ‪:‬‬
‫ڈ‬ ‫ن‬
‫�ں � گسن ووں � رر� �  ڈڈووررييااں �‬
‫ي‬ ‫ي‬

‫�ں � �� ��ل �ررييااں �‬
‫اا� �اا�ں �‪،‬اا� �اا�ں �‬
‫��ي � �دد�ن � �� � �� ں �‬
‫ت‬
‫   ���  ااوورر  ��  ززز��  �  � �اادد وواا�ت  رروو� �� رر� �۔ � � ‬
‫ز‬ ‫ت‬ ‫ز‬
‫اا� �ي � �ف اان وواا�ت � �� ��رر � � � � اا�اادد � � ‬
‫خ‬ ‫ن‬
‫اددب � ��ع � �۔ اان � اا�رر � اان � � �� ااي يك ‬ ‫ووه � ا ب‬
‫خ‬ ‫ش ن‬
‫اا�ااددي  ساان  �  ساا�  �ه  �  ��  �  ووه  آآ�  �ن  �  آآوورر    آٓ آه  �  � ‬
‫ز‬ ‫ز‬
‫اا�ااك � � � ددل � � � �� �۔ اان � �ن �ززز وو سا رار رروو� ااوورر  � ‬
‫ز‬ ‫ت‬
‫اب  رراارري  �  �  �  � � هه�ر � �  �رر �  ببررق �  دد�� � �ددرر ‬ ‫وو با ب‬
‫ت‬ ‫خ ش‬
‫ب ببرر� ببررطاا�ي آآ�آآدد � �ن آٓ آسآآم �ن � �اا � اا � ااس  وو�ت ‬ ‫�۔ � ب ب‬
‫ز‬ ‫ت‬
‫� � �  اا� �ي � �تيت � � � � رر�۔ اا�ن � � � هه�ر اا�ا رار ‬
‫ن ش‬ ‫ظ‬
‫�دد �� �� هه�ر ظاا� � � � اا� �رر �يياا۔ اان � شاا�ي � � � ‬
‫بث ت ت‬
‫�  �رر  �  ووه �   ااببب  �باا  �  �  �  � �  �  بباا�  دد�  ��  �۔  � ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫ززز� وو آٓ آ�ں � � �آآں �ل � �تاا � � � ااك �جست � ااس � �م � ‬
‫‪126‬‬

‫ن‬
‫ب  ناا�  ��  �  �  رر� ‬‫��  �۔  ووه  اا�  اا�رر  وو  اا�رر  �  �ں  ��  �  �  اا ب‬
‫ز‬ ‫ظ‬
‫�۔ ااس �ظ  � ووه ��  ااوورر  ��  � � �  �� �  آٓ آرررروو� دد�� ‬
‫ث‬
‫دد� �۔ �ث اال � �رر � � اا�رر م�� �ں ‪:‬‬
‫ش‬
‫�اان ساال ساا�ن � دڈد�ن � �ے ‬
‫��ووں � �� � � ‬
‫ت ت‬
‫�بااب � � وو رروو�ن �وورر‬
‫ببرروو� ببرروو� ‪ � �،‬‬
‫       دد��  ززز��  �  �م  رر�ں  �  �اا�ن  �  ددم  �  �۔  �  �  �وواا  �  اا� ‬
‫ز‬
‫�  ��  �  �  �وون  �  �  رريياادده  �ررے  �۔  دد��ں  �  � ‬
‫‪�،‬ئپاال‪  ،‬ددرر�ں  �  ساا� �  �ن  �  ��  وواا�  ددوو�اا�  اا�  ساادد�  ااوورر  ‬
‫ش ن‬
‫شاان  ددل  ررئباا�  �  �رري  �  �  �رر  �  دد�  �۔ ن دد��ں  �  آٓ بآج  �  � ‬
‫نش‬
‫ي‬‫ش‬
‫�اال �م � اا وورر  بب�� ��ن � � � اا�� ددل  يں �۔ ااس � ااوو رر  ‬
‫ز‬ ‫ن‬
‫دد� � ناا� � � �� �رري � اا�رر � � � اا� �ي � اا� ‬
‫ش‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫اب ��ں ‬ ‫آٓ آ� � دديياا �۔ دد�� ددوو�اا� �ن وو� بباا�� وو�ب � � وو سااددا ب‬
‫ت‬ ‫ڈ‬
‫� � بباارر ااوورر  �� �ں � ساا� اا� �اا�ے �  ڈڈوورري بباا�ھ � ااس ب باات � ‬
‫تخ خ ش خخ � ت‬
‫اا��راارر �� � � � �ج � �م وو  ااررك ساا  وو ت �رر� � ساا� ساا� ‬
‫ز‬ ‫ز‬
‫ااي يك �ط ااوورر  � ااوورر � � �ل �� � اا� �ح ااس � �رر � ررو رور � رروورر  ‬
‫ت‬
‫ب �ں � �� �� ااوو� �� � �  ‬ ‫� � �ئاا جپ� �� �۔ اا� ددوو�اا� � ب ب‬
‫ت‬ ‫ز‬ ‫ن‬
‫اان � � � � ووا راري  اا� ااي يك � � � � �� �۔ ااس � � � �تاا ‬
‫‪125‬‬

‫ز‬ ‫ت‬
‫             �ت  � اا�اارر �  �� �  � �ي  �  �ووف � ووه � �   اا� ‬
‫ض ش‬ ‫ش‬
‫�ي � شاا�ي � ااي يك ااوورر  اا� ��ع �۔ اان � شاا�ي � �ي � � ‬
‫ئئ ئئ ز‬
‫� � � � رر � رره � � � � �م �� � � اا�ن � اا� ذذذ� وو ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫ذذذ�ووب  ااوورر  �ت  � ئبرروو� �رر ��  �� اا� اا�رر �  ���ں  ااس �ح ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫دد��  �  �  ��  �ت  ‪  ��،‬ززز��  ااوورر    ��  وو  ��ت  �  �  � ‬
‫خ‬
‫ااس  �  ررچچ  �  �  �۔  ووه  ززز��  �  اا�اارر  ��  �  �  �  �اا�ن  �۔  اان ‬
‫ڑ‬ ‫ت‬
‫�  �  ��  ااوورر  اادد�  ��  �  �ف  �اا�ب  �  �  ب ب رري  اا�  �� ‬
‫ز ز‬
‫اددب  � وو�  �� � ‬ ‫�۔ اا�ن  � ��  ‪�،‬رر�  ااوورر  ااررددوو رربباان  � ك��  ا ب‬
‫ت ن‬
‫اددب بك اان � ررساا� اا� �ں � ذذذرر� � �� �ن � ‬ ‫�۔ اا�ييزززي  ا ب‬
‫ن‬ ‫يي ز ز‬
‫اا� زززي  رربباان  �  �رر  ��  �۔  اان  �  �  �س  �ددي  ‪�،‬س  �ي  اا وورر    � ‬
‫ت‬
‫�� اا� � �� اادد�ت � � � ساا� �� � � ۔ اا�ن �  اا� وواا� ‬
‫� �� ك�� � �اا� � � ااس �ح � � اا� �ي � � � �م ‬
‫ز ز‬ ‫ن‬
‫آٓ آسآآن � � � ووه �� ك�� � �� � �۔ اا� � اا� اا�ييزززي رربباان � ‬
‫ز‬
‫�رر �� � � �  ااس � ببااوو�دد ووه اا�ييزززي  زززبباان � � �� وواا� � � ‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫ا�ب  ببرر م� ‬
‫�م � �  �۔ �  اان  �  اا��  �ررت  �  � � اان  � ا ب‬
‫ت‬ ‫ن ش‬
‫اا�ااف �� �۔ اان � شاا�ي � ��ت � � ��ي � ااس � � �دده ‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫ب ووه �ب �رري � ‬ ‫اان �  وو� �� ‪��،‬ه ااوورر  �� �رر ��ر� �۔ بباا�ص � ب ب‬
‫ن‬
‫�ف آٓ آ� � � اان � اا�رر � اا�ل �� وواا� هه�ر � � ء �� � � ‬
‫ت‬
‫� �باا �۔ �رري � �رر � ووه �م ��‪�،‬دداارر ااوورر  ��ل دد� � � � ‬
‫ن‬
‫�  اا�اال  اا�ن  �  اا�رر  �  �ن  �  �۔  �اانپاا  �رري  �  �  اا�  ييدد  ��ٰ ‬
‫‪124‬‬

‫ن‬
‫�� �چ�ھاان � � � � �اا�ں‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫ااررددوو � � ررنگ � �ه� رر� �ن � ‬
‫       ااي يك �ي ‪،‬ززز�ك ااوورر   �ل  � �رر �  � � �  � اا� �ي � ‬
‫ت‬ ‫خ‬
‫اددب بپااررے � اا�ددتيت ‪،‬اادد� � ‬ ‫ااخ�� اا�اارر � �ي اا� � �� ��راارر دديياا۔ ووه ا ب‬
‫ن‬
‫�  ااوورر    �  �  �  ��  �  ااي يك   اا�  �  �  ثاام  دد�  �‪  �  �،‬هه�ر ‬
‫ت‬
‫زززااوو� ااوورر  ه ه ر� � �  بباا� ��ط � ااوورر  اا� رر� وو اارر�ط � �وو�ب � � �رر �ح ‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫�ن  �  اا�  ددوواام  �  �باا  �۔  اان  �  ززز��  �  �  اا��  �  ��  دد�  � ‬
‫ت ز‬ ‫ث‬
‫�۔  ووه  �  ��  ااوورر  �  بباا�  �  �  ��  �۔  ووه  ااك� ر�  �  ببااب   رروورر  ددے  �  � ‬
‫ز‬ ‫ت‬ ‫بز ز‬ ‫ن ن‬
‫� � ووه ااي يك �ه � اانساان � �  ااررك � �اان �ررباا � اا� ددرر �ي  ٰ� هه�راارر ‬
‫غ‬
‫بباارر �ه ررييززز �� � � � �۔ اا�ن � ززز�� � �ن � �� � اا� �رر ‬
‫ن‬
‫�� رر�۔ ووه �� � � �اا� اا� � � اا�ن � � � �۔ �� � ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫�  �  �  ساا�  اان  �  �  �ت  ااوورر  وواا��  �  �۔  ااس  �ت  � ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن ش‬
‫اا�رر اان � شاا�ي � � �دد ��ب � �اا �۔ ووه اا� � جبدذدببااب � ببرر م� ‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫ا�ب � هه�رااساان ‬ ‫ب‬ ‫�ن �� � �� تاا� � ��۔ ووه � �� � � ا‬
‫نن ن ت ت‬ ‫ز‬ ‫ش‬
‫ب وو ررو رور � � اا ساان � � يت � � � �  رر� ��۔ ‬ ‫ش ب‬
‫ددل � ااوورر  دد��ن � �ررے                    ‬
‫اب � �ررے ‬
‫�ں � ددل � �ا ب‬
‫�� �دد �دد آٓ آ�ں �‬
‫ؤ‬ ‫ت‬
‫� � تاارروون � �ؤؤں � �ررے ‬
‫‪123‬‬

‫نز نز ز‬
‫�ل �ل ززز�� ‪،‬رر گ  رر گ رر��‬
‫� � ززز�� ‪ � �،‬ززز�� ‬
‫ت ن‬
‫دد��ن � تاال � تاا� ��‬
‫نز نز‬
‫بباا� بباا� ززز�� ‪ ،‬وو گ  وو گ ززز�� ‬
‫ٹ‬
‫ددل رربباا �اا� ررس �ي كٹووررييااں‬
‫ددووددھ ددووددھ  ززز�� ‪ � � ،‬ززز��‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫       �  �  اا�  �ي  �  اا�  �دد  ��  ��  �  �  رربگ  �  باام  دديياا  ااوورر  ‬
‫ز ز‬ ‫ظ ش‬ ‫ز ز‬ ‫ت‬
‫ااس  ببااب  �  اا�اارر  �  �  ووه  ااررددوو  رربباان  �  ��  اا�ظ  �  شاا�  �  �  ااررددوو  رربباان ‬
‫ز ز‬ ‫ز‬ ‫ۂۂ ظ‬
‫�  ذخذ�  اا�ظ  �  اا�� � رر� �۔ اان  � ااس �� � ااررددوو رربباان  � ‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫تض‬ ‫ض‬ ‫ت‬
‫�ووت � اا�� � �۔ اان � � � � ااررددوو � � رر گ � � �� � �� اان ‬
‫ه‬
‫ت‬ ‫نز ز‬
‫�  اا�ااع  �۔  ااس  �  اا�  �   اارر  رر�۔  �  ببااب  بب�  �ف  �ددي ي دد  �  �  �  � ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫�  ااس  �  �  �  اا�  �  ��ت  �  �دد  �  ��  �  اا  ااوورر  ��  �  �ت ‬
‫ز ت‬ ‫ن‬
‫اددب  � �رري  � اان  اا�رر � وو�  � �ن  تاازززه � ا اي يك  � ‬ ‫�۔ ااررددوو ا ب‬
‫ن‬ ‫ز ن‬
‫دد�� ددي۔ � �� ساارري اان � �ن ��راارر  ددي �۔ ‬
‫ز‬
‫اا�ن � � � ااررددوو � ببااررے � � � �� � � ااوورر  � � زززبباان ‬
‫ن‬
‫اب دد� � ااس � � اان � اا�رر � � � ‪:‬‬ ‫� �ا ب‬
‫جج ن‬
‫�� � � �� ااوورر  �اا�  ھت�ي � ‬
‫� � ااررددوو � اا� � �� �‬
‫‪122‬‬

‫�  ��نكے  �رر��  �ييااں  �  هه�ر  �  �  اا�ف  �  �۔  �رر�  ��  �  � ‬


‫ن‬ ‫ش‬
‫ب ‬‫�  وو اادد� � ’’�ررووااں‘‘� � ‪ � �1926‬ساا� � رر� � ��اان طاا� ب‬
‫ت‬ ‫ذ‬
‫�ں � اادد� ااوورر  � ذذذووق �وواان ��� � � اا� �دداارر اادداا �تاا رر� �۔ ‬
‫ت‬
‫ب  �  �  يياادد  دد�تاا  �۔  ااس  �� ‬ ‫�  �  اا�  �ي  �  اا�اا�  ك�م  ززز��  طاا� ب‬
‫ز بز‬ ‫ن‬
‫اددب  � ‬ ‫�  اان  �  ك�م  ’’  �ررووااں  ‘‘‪  ،‬ررو رور اا�  �و بوج  �  ‪،‬اادد�  دد�  ‪،‬ساا�   ااوورر  ا ب‬
‫ت خ‬ ‫ن ش‬
‫�‬ ‫خ‬
‫�  �  رر�۔  اان  �  شاا�ي  �  �  ‪�،‬ه هت  ‪ ،‬ووص  ااوورر    ددرردد�ي  �  �� ‬
‫ظ‬ ‫ن‬
‫��  �۔  ااررددوو  �  ��  ��  ررنگ  ااوورر    ��  ع���  زززبباا�ن  �  اا�ظ  � ‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫ا�ب � �ن � �۔ ‬ ‫آٓ آ� � � آآ�ن � � �دد �� �� � ووه اان � ا ب‬
‫ااس  �  �  �  ذذذرر�  وو  ه  اا��  �  �رر  �  �اارري  ااوورر  اا�  �اا�  اا�رر  � ‬
‫ن‬
‫ا�ب  �  �  �  �  ااوورر  �  � ‬‫ب  �ش  ��  �۔  اان  �  ا ب‬ ‫��  �  �� ب‬
‫ت‬ ‫ت ز‬ ‫ز‬
‫اا�اارر �رري � �ت رردده � دد� �۔ اا� �ھ � � اادد� � �� �تاا � ااس � ‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ظ‬ ‫ن‬ ‫ن ظ‬
‫�ن اا�ظ �  � � �۔ اان � اا�ظ � اان � �ن �  �� �‪،‬ززز�� ‬
‫ز‬ ‫تض ت‬
‫ااوورر  ااس � �قتضتياات � ببااررے � اا�ن � � � �اا� �رر � اا�دد ‬
‫ث‬ ‫ت‬ ‫خ‬ ‫ن‬
‫� اا� اان � �رر �ص � � � �تاا �۔ ووه ززز�� � ��ں � � �ب ‬
‫ن‬
‫�  �  اا�  �  �  وو  �اارر  �  دد�  �۔  ززز��  �  ببااررے  �  اان  �  �رر   ااس ‬
‫ت‬
‫ااسااس  �  اا�اارر  �  �  ��ردد  �  اا�  ذذذاات  �  �رر  �  �  �  ااس  وو�  وو  �� ‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫��ت � �هه�ر �ت � ساا� ااي يك ��� رر� وو � اا�اارر �باا ��۔ ‬
‫بخ‬ ‫ت‬ ‫ز‬
‫ااس �ح ووه رر�� � � �تيت  ااوورر  � � �وون � ع�ووه رر گ ‪ ��،‬‬
‫ااوورر  �  وو  �� �  �م  آآ�ررووں  �  �  آٓ آ��  ��  �  �  �۔  �  � ‬
‫وپ � دد� ااس � �� م�� ��ر��‪:‬‬
‫اا� �ي � ززز�� � � ررو پ‬
‫‪121‬‬

‫ن‬ ‫ن‬
‫ ب �۔ بپآآ�ن � � �م آآ� � ��ن � اان � � ��دد �۔ ‬ ‫�بثآآ ل آٓ آ پ‬
‫خ‬
‫ا�ب  ااوورر  � � �دد � �� � � � �  �ي � ‬ ‫اان � ا ب‬
‫ن‬ ‫ش‬ ‫ت‬ ‫ڈ‬
‫�  اا�۔  ااے  ‪ ،‬اا�۔  �  ااوورر    �   اا�۔ ڈ ڈي  �  �  ��ب  �  شاا�  �۔  ناا�رر ‬
‫اادد�  �  وو  ��  �  �م  �  ع��  اا�ل  ااوو�  ��رر�  ‪،‬آآس�م  آٓ آببآآدد  �  آآ� ‬
‫ن‬ ‫ت خ ت‬
‫� � � � �� ’’ � �  اا� �ي ‪�:‬ت  وو خدد�ت ‘‘ � �اان � � ‬
‫اب �  اا� ااي يك �ددي �اا� � �حخذخذ � � �� � ‬ ‫ووه �� � � �۔ ا ب‬
‫م ت‬ ‫خ ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫ا�ب  ااوورر  اادد� خدد�ب � � اادد�  جب�ب � �ص � ‬
‫� �۔ اان � �ت ‪،‬ا ب‬
‫خ‬ ‫ش‬
‫شاا� � � ااس ��ء رروورر�رر � �رر � �ااجج  � � �� � �ء �رر ‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫�۔ اان � � �ززز �چچ  � ااددااررت � � � اادداارره اادد� �ك � � ‬
‫م‬ ‫ش‬
‫ززز�  اا�م شاا� �� اادد�   �ج�ے ’’ �ك ‘‘ � � �  اا� �ي  � �  يياادد ‬
‫ظ‬ ‫ش ت‬ ‫ت‬
‫ب ‬ ‫رر�  ��  �۔  ااس  ئاارر�  ااسااعت  �  ااي يك  �  �  �ظ  ��  �  �� ب‬
‫ش ت‬
‫�ش  �  �  �۔ ااس �ص ااسااعت  �  دد�  � � �م اا� دداا�رروون � ‬
‫ش‬
‫��  شاا�  �  �ن  �  ااس  �  اادد�  �  �  �  ااوورر  �  اادد�  �م ‬
‫� � � � دد� �۔ ‬
‫غ‬ ‫ز ت‬
‫     �رر�  ��  �  �  �   ااي يك  �دد  اا�اارر  وو  اامتييااززز  �  �  �ں  �  �ررغ ‬
‫اا�  ��  وواا�  �  �  �رري  دد�  �  اا�  دد�ك  �  ددي۔  �وو� ‬
‫خ‬ ‫ٹ ز‬ ‫ئئ ز‬
‫�اا�س�م)�ئبل �اا رر(‪ �،‬اا�‪،‬دداا� وورر� آٓ آ�‪�،‬ددآآرر ببآآ��ر �  �ن ‪�،‬اا� �� ‬
‫غ‬ ‫غ‬ ‫نغ‬ ‫ز‬ ‫ز‬
‫ب ر راادده  رر�  �ن  ‪،‬اا�  اا�  �  ‪،‬رراا اا  �ن  �دد  ‪،‬ع�م  � ‬ ‫�‪ ��،‬ب‬
‫�‪�، � � � �،‬ددم م�ھبياا�ي‪ �،‬اا�رر �ي  ‪ � �،‬طااهه�ر ااوورر  � دد ‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫حخ‬
‫�ں اا� � � �  دداادداادد  ص��ں � اا�ززز � ��ت � �يياا � �۔ اان ‬
‫‪120‬‬

‫ن‬ ‫ڈ‬
‫�ي  �  �  ��  ���  � �۔ �   ڈڈااڑڈڑ�  ااوورر  �  ��  اان  � ‬
‫ث‬ ‫ت‬
‫�ے  �  وو�ههت  �  اا�� ��  �۔ � ررووااں � ببااعب  �ي  ااوورر  � ‬
‫ت‬
‫ب  �  �  � ‬ ‫�  �  �  ذذذرراا  ساا  �  �  ااوورر  ووه  ��  �  �ررب  �  �  �  �۔  � ب ب‬
‫ٹ‬
‫اا�دد  اا�ااززز  �  ��  ��  �م  آآ��  آٓ آ�  ببڑڑ�۔  �  �  �م  �  � ‬
‫ن‬ ‫ش‬
‫�  اا��  �  ااوورر    ��م۔  ووه  �س  ك�م  اا�  �  �  اان  �  تپااس  ��  �م ‬
‫ت‬
‫� � � م��� � � ددوورر � �� ااوورر   اا� اا�س �تاا � م��� اادد�رري ‬
‫ن‬
‫رره  �  �  ااوورر    �دد  اا�  ااوورر    �وورري  �  �  اا�  ئاا  �  رره  �  �۔  �  �اارر ‬
‫ؤ‬ ‫ٹ‬
‫�  �  �س  ‪�  �  �  �،‬ب  �  ‪�  �  �،‬ه  ك�ه  ؤؤ  دد�رر  ااؤؤرر    بپا ؤاؤں  �  �ھسه ‬
‫ن‬
‫� ووه ��  ��  وو �ن  �ه ��  �� � � سآآ� آٓ آ� �۔ �  �س ‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫خ‬
‫�ب � �۔  اان  �  � �ں  وواا�  � �  �  اان  �  وو�ههت �  م�ززييدد ‬ ‫اا�   ب‬
‫ب  ووه  اادد�  �ں  ااوورر    ��ووں  �  اا�  ك�م  ��  �  ووه  �دد ‬ ‫اا��  ��  �۔  � ب ب‬
‫ن‬
‫� �� � اان � ساا� �رري � � � ووججدداا�  � طاارري � ��۔ ‬
‫ن ش‬ ‫ڑ ز‬
‫اا�ن � ببررے ر روورروون � اا� ص��ں � �� �اايياا۔ اان � شاا�ي � � اا� ‬
‫آٓ آ��ر� � ووه � ااوورر  ررووح � �اا�ں � اا� � �رر � دد� �۔ اا�ن �  ‬
‫اا� ببااررے � � � � ‪:‬‬
‫ڈ‬
‫� دد� � ااك �دداا� �� ڈڈ�� ��‬
‫�اا اا� �ل � � اا� �ه��‬
‫     �  �  اا�  �ي  �  �  ي  ��  ’’ساا��  �  ���‘‘‪ �  �  ’’  ،‬اا ‬
‫بث ت‬ ‫ن‬
‫ررنگ ‘‘  ااوورر  ’’ �جج  �جج  �� ‘‘هه�ر � � � �رري  � �  � �  ااببب ‬
‫ڈڈ ش‬ ‫ن‬
‫��۔  اان  �  �دد  ااي ي ڈ�  شاا�  ��۔  اا�  �  پپذذذ�اا�  �  ��  ووه  اا� ‬
‫‪119‬‬

‫ﻣﺤﻤﺪ ﺷﯿﺮ اﻓﻀﻞ ﺟﻌﻔﺮی ‪:‬زﻣﯿﮟ ﮐﮭﺎ‬


‫ﮔﺌﯽ آﺳﻤﺎں ﮐﯿﺴﮯ ﮐﯿﺴﮯ‬

‫ن‬ ‫ش‬ ‫ش‬


‫   ئباا� �رري ‪ � � � �1989‬شاا� ااوورر  ااررددوو شاا�ي � � ررنگ ‬
‫خ ش‬
‫� �ججدد ااوورر  �� �رر شاا� ‪،‬اادد� ‪� �� ،‬رر� ‪،‬دداا� وورر ااوورر  �هه�ر � � � ‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫خ ت‬
‫اا� �ي  � �م � �چچ  � � رر�ب � بباا�ھ �۔ اان � وو�ت  � ‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت ن ش‬
‫وب � �۔ اان � ‬ ‫� � ددببسباان ساا�ي � ااي يك � بااببااں � � � �و ب‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫بز‬ ‫ز ز‬
‫ ددب �  اا �ببل ب�� �ن �۔ اان � � � ‬ ‫ساا�ء اارر�ل � ااررددوو رربباان وواا ب‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ذ‬ ‫ش‬
‫�� شاا� � � � �  رر ببرردد سب بپدذد�اا� �۔ ساادد� ‪ �،‬وو اا�رر‪�،‬تيت ‬
‫�  �  �  �  �  اا�هء  �  �  اا��  وواا�  ااس  �  �  �رر  �  � ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫آٓ آ�  �وون  تك  آآ�  آآ�رر  �  باابباا�ں  �  �ك  �ں  �  ��رر  �  ااوورر    �اام ‬
‫ت‬
‫� ززز�� � � �تيت � ببااررے � � �رر وو آٓ آ� �اا �� � �وورر ‬
‫ز‬ ‫ن ش‬
‫�  �  �۔  اان  �  شاا�ي  دد�ن  �  �ك رر  �  وو  وو�  ��  ااوورر    ��  �يياا  �  آٓ آ� ‬
‫ز هز‬ ‫ئث ئ ت‬ ‫ئئ ث‬
‫�راارروون �ااج ��دد ‬ ‫ه‬ ‫ � ‬ ‫ان‬ ‫ا‬ ‫۔ دد��  �  ‬ ‫ ��‬ ‫ب‬ ‫ب‬ ‫اا‬ ‫ ‬ ‫و�‬ ‫و‬‫ر ‬ ‫�‬ ‫�� � ااي يك  � �‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ظ‬ ‫ن‬
‫اب بك يياادد �۔ �  � ‬ ‫� � اان �  دد� � ااوورر  اا�ظ � اادداا� � �بگ ا ب‬
‫ن‬ ‫�ب ن‬ ‫ت‬
‫ب اان � � � ببررس � � � �۔   اان � رر� � ‬ ‫اا� ااس وو�ت دد�  ب‬
‫‪118‬‬

‫ن‬
‫�  اان  ��  �  �  اا�اا�ن  �  ببااررے  �    �رردداا�  �رر  �  اا��  �  ااوورر  � ‬
‫ؤ‬ ‫ز‬
‫م�رااح  �رري  � �م  � ؤؤن  �  اا�  ا ب‬
‫ا�ب  �  ااسااس  �بياا۔  ووه  اا�اال  �ي  � ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫غ‬ ‫ز‬ ‫ش‬
‫ررووش اا�� � رروورر دد� �  ااوورر  اان � �م �ت  � �ن  تك �۔ ‬
‫ن‬ ‫ش‬
‫وب  �  �۔  اان  � ‬
‫آ�ب  ‪�  �1999�16‬و ب‬ ‫   آآررددوو  �  ���  شآآ�ي  �  �  آٓ ب‬
‫ن ش‬ ‫ش‬ ‫ت‬
‫وو�ت � ااررددوو � ��� ساا�ي � ااتيك � اا� اا�م � �۔ اان � شاا�ي ‬
‫ئئ ز‬ ‫ت‬
‫اا�  �ت �م ااوورر  �� ددوواام � ددررئباارر �  � �م  � � رر �ے �۔ �ح ‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن ن‬
‫�ن  � اان � ب اام � � رر� �۔ ووه ااتيك � اا�ن �ي ررووااتيت � �ججدد ‬
‫خ‬ ‫ش‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫�۔ اان  � وو�ت  � ساا� � ااررددوو شاا�ي �  � وو م�رااح � اات يك ددرر�ن  ‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫ا�ب � � �� � � ووه ‬ ‫رروواائيت � � � � � �۔ اان � ببااررے �  ا ب‬
‫اب � ‬ ‫ااس � � �  � �  ددئيدده ء �ئياان  � � اا�  � � � ��۔ ا ب‬
‫ن‬ ‫ز‬
‫رر�ن  � �ررے � �� � � � ��ن  ااوورر  �ن �اا  دد�ں  � رر� وو ‬
‫ڑ‬
‫�م � �رر ددپياا �۔ ‬
‫ت خ‬
‫ببررس � � �آآببآآب آٓ آر ررروو �آآ �‬
‫�ح �ح �ي بياادد�  � � �اا � ‬

‫٭٭٭‬
‫‪117‬‬

‫ز ز‬ ‫ز ز‬ ‫بث ت‬ ‫ش‬
‫� ساا�ررووں  � � � ااوورر  �  ااببب � ددبياا � ااررددوو رربباان دد� � �ن رربباا� ن  ‬
‫ت‬ ‫ن ش‬ ‫ش‬
‫�  شاا� �۔ اان � ساا�ي � �� � ��� �ب � � � � ااوو رر  ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ۂتز‬
‫ااس �ح �رري  اا� اا�رر ااتيك وو�له تاارره �س  �تاا �۔ اا�  �ں  �س �تاا ‬
‫� � هه�ر � � �رر � ئبررق � � � � ااوورر  �� ء �ق � � اا� � ‬
‫�  � نپاا رر�۔ ‬
‫ض‬
‫�‬
‫آب  وو  �  �  �  ��  �رر   �رآآرر  ددبيآآ۔ ‬ ‫   �  �  �ي  �  آآبسآآ�  �  آآس  ��  آٓ ب‬
‫خ‬ ‫ت‬ ‫تذ‬
‫اا ساا�  �  ��‪،‬تذذذ�‪  �،‬ااوورر  �  ��ي  ��  وواا�ن  �  خ�ف  اا�ں  ‬
‫ظ‬
‫�  �  �  �  ��  �  �  دداارر  اادداا  �۔  اا�ن    �  ظاا�  وو  �ك‪�،‬ذذذي  وو  �رر ‬
‫ت‬ ‫ش‬
‫آجج‬
‫اا��  ��  �  �  �  �دده  �س  ��  �  �  باا�  �  �۔  آٓ  �ررے  ددوورر  � ‬
‫ت‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫خ ت‬
‫اا�  �  �  �  � ر�دد  �  �  ��  ااوورر  �م  ��ب  �  �  ررو رور  �  ررو رور  �  �ررب ‬
‫ت خ‬ ‫خ خ‬ ‫ت‬
‫ا�ب � ��ب �  رر�� � رر��ن  ‬ ‫ب‬ ‫اا�رر �تاا جچ� � رر� �۔  اان �رره � ا‬
‫خ‬ ‫خ‬
‫ط‬ ‫�‬
‫� � � ‪،‬رر�  � �‪�،‬ن  �رر‪،‬آٓ آ�  � آآ�‪،‬رر��ن  �  �ر ااوورر  آٓ آببآآددبيآآں  ‬
‫ش‬
‫�ں  �  � � ددئ �  �۔ � � �ي � ��� ساا�ي ااس اا� � اا�اا رر ‬
‫�بج ن‬ ‫جخ‬
‫ئ‬ ‫ھ‬
‫��  �  �  �اا�  �رر  وو  �  �  �  رر  وو�  �   � ے  �  ددئياا  ��۔  ��  ‪،‬اا� ‬
‫ز‬ ‫ش‬
‫ااوورر  رر��  �  �  �  ���  شاا�ئ  هه�ر  �  �    دد�  ن  �  �كرر  �  وو  وو�  ��  � ‬
‫ش‬ ‫خ‬ ‫بث ت‬
‫وو�  ااببب � �۔ اان � ��� شاا�ي ااتيك �ص �� � اا�� � ااوورر  ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫�ب � اا� � � � �وو�ب �م بيااس �  � ددل � �� �  ��� ‬
‫ز ز‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫��  �۔  � اا�  �  اان  �  �  �  �  �م  بك  �  ددبياا۔  اان  �  م�رااح  �ي ‬
‫ت‬
‫�چچ ‪�،‬ي بباا��‪،‬دذد� وو دذد�ووب ااوورر  �� � � �رر �۔ �� �  رر�ن  ‬
‫ز‬ ‫ت‬
‫ ��ب م�رااج �رر � �رر ‬ ‫ب‬ ‫� ااتيك �م �رر��ر� �تاا �۔ � � �ي � اابيك‬
‫‪116‬‬

‫ز‬ ‫ز‬ ‫ز‬


‫ � رر�� �  � آآ�آآرر دد� آٓ آررآآدد � ‬
‫ز‬ ‫ب‬ ‫خ مخ‬ ‫ت‬ ‫خ‬
‫   اابساا�  �ب  �  ��ن  ‪،‬اا س اا�   �رااج  �  �  اا�اا�ن  ااوو رر  ���  رر��  � ‬
‫ب‬
‫ش‬ ‫ت‬
‫�  �دداات  �  �  �  �ي  �  اا�    ���  ساا�ي  �    � اادد  �  �رر  � ‬
‫خ‬ ‫ت‬ ‫جخ‬
‫ا�ب  �  �رر ‬ ‫ب  ا ب‬ ‫�‬
‫�   ���  �ررب  �  اا�ل  �  �  ووه  اان  �  � ب‬
‫اددب  � ااب يك �� �� � � �� �۔ ‬ ‫�� � وواا� دد� �۔ ووه ا ب‬
‫ن‬
‫ا�ب �  ئپاا� ‬
‫ آآددب � �آآ� �آآ�ن  � آٓ آ� ددآآرر � دديياا �۔ اان � ا ب‬ ‫آآ�ن  � ب‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫خ‬
‫ا�ب   �  ‬ ‫�� وواا� � اان  � � � �ست  � � �۔ اان  � ا ب‬
‫ت‬ ‫خ‬
‫�ررددي‪،‬اا�‪ ،‬ووص‪�،‬ووت‪،‬اا�رر  ااوورر    اا�م   وو  �  �  �  �  �  ووه   اا�  ‬ ‫�‬ ‫خ‬
‫ض‬ ‫ئئ خ‬ ‫خ‬
‫��  م�رااح  �رر  �  �  �م  �  � رر  ��  �۔  اان  �  �ط  اا وورر  �  � ‬
‫ت‬ ‫ز‬
‫�  ااوو�اا��‪  �  �،‬ااوورر  �  م�راا�  �  ��  �رري  �ت  �  ساا�  اا� ‬
‫خ‬ ‫خ‬
‫ا�ب �  ‬ ‫��دد� � اا�س دد�� �۔ اان � �رر � � اان � �دد ا ب‬
‫ت‬
‫اا� �رري باابباا�ن � ساا� اا�رر � � � �  اا� ��دد� � اا�س دد�� ‬
‫ن‬
‫ب  �  �م  �  �ي  اارر�  �  ��  �تاا  ��  �  �  ووه  ااس  اا�  � ‬ ‫�۔  اابيك  �دد  � ب ب‬
‫ت‬
‫��  دد�  �  �   ااس  �م  �  ��  �دد  �  �رر  �  �۔  تياادد   رر�  ��  ��ت ‬
‫ز ز‬
‫� � � � � �� �وو ررئ � � �� � �م اا� ررئباان � اا�ل �  ‬
‫ذ‬
‫� �رر دذدههيي بباا�� ااوورر  � � � ه�ره �� �۔ ااس اا� � �� ��  � اا يك � ‬
‫ي‬ ‫ه‬
‫ز ز‬
‫�رر  �  �  ااس  رربباان  �    �اا�  �  �  وو�  ���  ��دد  �۔  �  � ‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ز‬ ‫ز ز‬
‫�ي � ااررددوو رربباان  � � وو م�رااج � �اا� � �ووب  � � ددبياا۔ اان  � ‬
‫ت‬ ‫خ‬ ‫خ خ‬
‫� �� � ااررددوو رربباان  �  � وو م�رااح � �ووب  �  �ببل � اا�� ‬
‫ز ز‬ ‫ز‬ ‫ت‬
‫ا�ر  � ااررددوو رربباان � � بپاا� �اا� ‬ ‫�اا۔ اا�ن  � اا� � �ببااب � ا ر‬
‫‪115‬‬

‫� �� �  ددھمك س ااررے � �� �  �‬
‫ؤ‬ ‫خ‬
‫ �� �ي �ن � اا� �ؤؤ � �  � ‬
‫ز ز‬
‫ووه � � � � � �ددآآن � آٓ آررآآدد �  ‬
‫ز‬ ‫ز‬ ‫ز‬
‫� رر�� �  � آآ�آآرر دد� آٓ آررآآدد �  ‬

‫ددئ�‬ ‫ز‬
‫آآب � �  آٓ رآرآآددئ � �  يھئ�ے‬ ‫آٓ آ�  ب‬
‫ددب�‬
‫ � � � � �اا دد� � دد�  يھب�ے ‬
‫ددئ�‬ ‫ت‬
‫آآ� �ررت آآ� آٓ آ� � آآ�رر  يھئ�ے‬
‫ددئ�‬ ‫ن‬
‫   �م آٓ آ� � � �ن ئبررآآددرر  يھئ�ے ‬
‫ز‬ ‫ز‬
‫� � آٓ آررآآددي � � � � � آٓ رآرآآدد �  ‬
‫ز‬ ‫ز‬ ‫ز‬
‫� رر�� � � آآ�آآرر دد� آٓ آررآآدد �  ‬

‫خ‬
‫آآب آٓ آررآآددي � � � � �  �‬ ‫� ب‬
‫ز‬
‫ بياارر �رري‪�،‬رر بباارراارري‪،�،‬دداارروو�‬
‫ز‬ ‫ت‬
‫�ب �  � �اا � � �دده � وورر�‬
‫اا� اا� �ه � � ‪،‬اا� اا� �� �      ‬
‫خ‬ ‫خ ت خ‬
‫� �رر آآمببيآآرر � وو � آٓ آررآآدد �  ‬
‫‪114‬‬

‫ز‬
‫ررآآ�ں  � �ف  �  آٓ آ �� �  ااوورر  �� دد� �� وواا� �م ووساا� � �� ‬
‫ت‬
‫�ف � � �۔ اا� �دد �ست ��ں  � � اا��ں  ااوورر  � � دداارر � �  ‬
‫ش‬ ‫غ غ‬ ‫ش‬
‫ب �بيدده � � رره ‬ ‫س‬
‫اا�اام �� � �  �  �شاا � ددبياا �۔ اا�� ددااغ ددااغ ااوورر  �  ب‬
‫ �ب � �� ووه ‬
‫� �۔ � � �ي � � ’’� آٓ آزززآآدد �  ‘‘اا� اا�رر � ب‬
‫� ۂ‬
‫�ررے �  محه �� �۔ ‬

‫ � آٓ آزززآآدد �  ‬

‫� ر�دد � يياا � �� � ئياارراا � �‬
‫�� �ررے � � � �� اا وورر  �رره � �  ‬
‫بز‬
‫� � � � اا اا� �  �اارره � �‬
‫ت‬
‫ئبااب � �� � � � �اارراا � � ‬
‫ز‬ ‫ز‬
‫� � آٓ آررآآدد �  � � �رر آٓ آررآآدد �  ‬
‫ز‬ ‫ز‬ ‫ز‬
‫� رر�� �  � آآ�آآرر دد� آٓ آررآآدد � ‬

‫جخ‬
‫آٓ آجج  � دد� � � آآنيك �   وو � �  �‬
‫ ااك �م ��رر �  � اابيك � �  � ‬
‫‪113‬‬

‫ز‬
‫� �رر � � �� � � �ن‬
‫��س ااس �رر � �  اا� � � �  ‬
‫ت‬
‫ااے ررح�ت �م �ي � �خطاا �ف‬
‫ڈ‬
‫�� � � � � � � ڈڈرر � �  ‬
‫ش خ‬ ‫ت‬ ‫خ‬ ‫ت‬
‫   �  ااتيك  �  �اا�ت  �  �  ااخ��ت  �  � ��  ساان  � �ل  وو  اا�ف � ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫ااسااس � اا�اارر �تاا �۔ � � �ي �  ااس ببااب � �بيدد � � � ��ه ‬
‫ث ز ز‬
‫� اا��ل � ببااعب  �ااررن ااوورر  اا�اال � ررااه � � � �۔ �� �  ااس � ‬
‫تنتت ش‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫��ت  �  اا�م  �  �تاا  �۔  �س  �  �ع  ااتساان  �  اا ساارر  ااوورر  اا�ااق  �  �اا� ‬
‫خ‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫�  مببب�  �  ددبياا  �۔  دخداا�  �ددااب  �  ��  �گ  اا�  اا��  �  �  �ن  � ‬
‫��  �  �  �۔  �  �  �ي  ااتيك   ااس��  ف��  �  �  ��  �۔   ووه ‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫تخ‬
‫�  ااوورر  اا�ل  �  �   اا  �  ��  ااوورر  ااس  ببااب  �  اا�اارر  ��  �  �  ااوورر  ن اا ‬
‫ظ‬ ‫خ ئخ‬
‫اا�� � ساا� � اا�ا رار � اا � �� �دد اائيك � �۔ ظاا �  �  � ااوو رر  � ‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫� طاا�ب  وورر � ااس � � � اان  � �رر �۔ �م بپاا�ن  � � رروو� ‬
‫خ‬ ‫ت‬
‫�� وواا� �� ��ت � ووه  �� ددل �� �۔ اان � �ل � � �ل � ‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫ووه �گ �� � � � � �ئيك � � � �۔ اان ��ت �  ��ِ �رر � ‬
‫ش‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫اب  ��ه ء � � � �۔ آٓ آ�تيت  � �م  آآ�آآت  � ��  ااوورر   �ش ‬ ‫�ا ب‬
‫ن‬
‫��  �  رراا�    �وودد  ��  �  �  ااوو رر   ااس  �  �  �  تك�  �  �م  ااوورر  �  � ‬
‫ت‬
‫ب �رر ‬ ‫�آآم  آٓ آزززآآددي � �اات � �ووم � �۔ �رر � �  � � وواا� � ب ب‬
‫ز‬
‫ددررووااررے � �ه وو � � ��� � � � �  � بب� � ��ن  � � ‬
‫‪112‬‬

‫ن‬ ‫ت‬
‫ب اا�رروو� �ددااب‪ �،‬اا�اا�ن  ااوورر  تاا�اارر�ن  � � پ پت سااددھ � � ‬ ‫��ه � ب ب‬
‫ت خ‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫ااوورر  �  ااص��  ببااب  �  �  �  �  �    �باا  �  �  ببااب  �ط�رے  �  �  �  � ‬
‫ت‬
‫��ه  �  �  �  �  �ھ  �  �  ااوورر  �  �ررت  �ل  �  ��ے  ‪�  ،‬جج  ‬
‫ذ‬ ‫ذ‬
‫ااوورر   �� � � � ببرراا �ن  �۔ آآ�س  دذد� ددآآرري � �آآن  آٓ آجج  �ررآآ  ‬
‫ت‬
‫� ببڑڑڑاا اا� �۔ � اا� �م �تاا�ن  � دذد� دداارري ددوو� وون  � دڈداال � ررااه ��راارر ‬
‫ت‬
‫آآ�ب � آٓ آ�دده �  ��۔ ‬ ‫ب‬ ‫اا�رر �� �  ااوورر  � �ررب �  � آآ� ‬
‫�ْ�رر‬
‫ز‬
‫� ��  � � �اارري �رر اا�تيرر �‬
‫خ‬ ‫خ‬
‫� ��  �دد � رر بباارراارري �رر اا�بيرر � ‬
‫� �  � � � �� �  � ��  � �‬
‫ڑ‬
‫ااس �  � � �  ببرر اا �رري �رر اا�ييززز �‬
‫ت‬
‫��ت‬
‫�رر� � �رردده �رري �م‬
‫     ااس  اا� �  � � �� �‬
‫ٹ‬
‫�گ ااس اا� � دد� �  ووووت‬
‫ � � � � � � �� �‬
‫�رر‬
‫‪111‬‬

‫خ‬
‫    ااپيك �س‪ �،‬خ�ووص ااوورر  ددرردد� � �رر � � � � � �ي � ‬
‫تخ ت‬ ‫ز‬
‫رر�� � �  ر�� � دد�۔ اا�ن  � � اا�رر � � � اا� اات � ‬ ‫�‬
‫ز‬ ‫ش‬ ‫ت‬
‫ئبرروو�  �رر  ��  �  �وورر  �  �  �۔  ووه  �  بيك  وو�ب  ��‪،��،‬ساا�‪،‬م�رااح ‬
‫ژ ن‬ ‫ن‬ ‫ز ٹ‬
‫�رر‪�،‬بباان‪،‬ببررااڈڈ��  ااوورر    �دد  �۔  تپاا�ن  �  ووتيررن  �  اا�ن    �  � ‬
‫ز‬ ‫ن‬
‫آپ � � ‘‘ � باام � � � ووه � � �ل �اا۔ ااررددوو م�رااح �  ‬ ‫�وو�اام’’ آٓ پ‬
‫ش‬
‫ا�ب  � � اا� ��راارر دد� � اا� �ح ‬ ‫ووه � اا� سااه �رر ي �س � ا ب‬
‫ٹ‬
‫ا�ب  � �۔ اا� اا�رروو� ‬ ‫ببرراادد�� �  اا�  �  دخدوواا�رر � �رري � ا ب‬
‫ش نخ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫�ب‪،‬جبذذذببااب  ااوورر  اا�ساات  �  ووه  �  �  � ا اوورر  �ش  رر گ  دداا�ن  �  ‬
‫خ‬ ‫ش‬
‫ا�ب � دداا� � �ررئ � �رر ‬ ‫ااس �س اا�� � � � �  � اان � ا ب‬
‫خ‬ ‫خ‬
‫� دد� � ووه � وو م ر�ااح � ��ر�ن  �  � � رر�� � � �اا� ‪ �،‬‬
‫ز‬ ‫ت بش‬ ‫ت‬
‫ب  �  دڈد�� ‬ ‫�‬ ‫ب‬ ‫زش‬
‫اا�اا�ں  ااوورر  �ددااب  �بيب  ددل   ن  اا�اارر  �  اا�رر  � � ب‬
‫ي‬
‫ت‬ ‫ش‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫ا�ب  �  اابيك  �‪،‬باا�  ااوورر  �  �  ساا�  �ئاا  �۔  ووه  �  �رر ‬ ‫�۔  اان  �  ا ب‬
‫ز‬
‫� � �� وواا� � � دداارر اادداا �� � � �  �� � م�رااح � � ووه ‬
‫ن‬ ‫خ‬
‫�ل  �  �  ااتيك ر ر�  �ل  ��  �۔  اان  �  ووه  بباا�  �  �  �  ووه  �  � ‬
‫ز‬ ‫ڈ‬ ‫ضض‬
‫ب  �    ڈڈ��  �  اا�  اا�رر  رر��  �  �دد  اا�اارر  وو ‬ ‫�‬
‫�  �  اا�رر  �  � ب‬
‫خ‬ ‫ز‬
‫رر�رر � �� �۔ ووه � اا�اارر �  � � ���ن دد�� �  اا�  دد� � ‬
‫ز ز ز ت‬ ‫ن‬
‫ا�ب � �اا� ااوورر  رربباان وو �ن � باا� � �دد وو  � �ھ ‬ ‫اان � �� � رر�‪،‬ا ب‬
‫ن‬
‫�  ��  �۔  ااتساا�  �  وو�رر  ااوورر  ��ي  �  �  اا�ن  �  �وورر  �  � ‬
‫خ‬
‫�۔  ���  رر��  �    ئپاا�  ��  وواا�  �دد  ��‪�،‬س  ااوورر    �دد  ��  � ‬
‫ن‬ ‫ئخ‬ ‫خ‬ ‫ڑ‬
‫ئبرر� �� رر�ن  � ووه �  اا � �� �  ااوورر   اان  � � � � �� � ‬
‫‪110‬‬

‫�ق � � �‪�،‬رر � �اا �وو‬
‫ڑ‬ ‫ظ‬
‫     ظاا�!�رري � �م � � �اا �وو‬
‫اارر� �� � � � � ��ں  � ��‬
‫ٹ‬
‫�ب � دد�‪،� � �،‬ررااكٹ � � �اا �وو‬‫پ‬
‫بخ‬
‫�‪ ،‬اا�‪،�،‬م� � � � �‬
‫ئياارروو �� اائيك �دد � �اا �وو‬
‫�ئ دد�ااررئ � �� � �ے �رره �وو‬
‫ن‬
‫ � �‪،‬آٓ آسآآن �  ااوورر  � �اا �وو‬
‫�ے � � � � آآوو�دد آٓ آددم � �ے‬
‫بزب ش‬ ‫ز‬
‫اب  ي رر �اا �وو ‬
‫ك‬ ‫ش‬ ‫   � �اارري � � ا ب‬
‫� ��رر � �� �  � � � �‬
‫� �� اا�  بباارر دد� �اا �وو‬
‫ت‬
‫�ي ددرروو� � � تااجج  �� � �‬
‫ااٹيك �� ااوورر  � �� � � �اا �وو‬
‫ڑ‬ ‫ش‬ ‫ت‬
‫�ب اا�ل � ساا�  � � � اارر �‬
‫اب �� اا� �� ��رر �اا �وو ‬
‫ ا ب‬
‫‪109‬‬

‫خ‬
‫     �  �  �ي  �  اا�  رر��  �  ��ن   ااوورر  رراا�ن  �  �  ��  � ‬
‫ن‬ ‫ڑ‬ ‫ن‬
‫ا�ب � ببرري �اادد باا�رر اادد�ن  � � �۔ ‬ ‫� ببڑڑڑي جبدد وو � �۔ اان � ا ب‬
‫نذ‬ ‫خ‬ ‫خ‬
‫اان  �    ��  �  �ن‪،‬ئبرر��  ��  ساا�‪  �،‬اا�  �  ��‪ ،‬دذد�  اا� ‬
‫ٹ‬ ‫سث‬ ‫ٹ‬ ‫ٹ‬ ‫ٹ‬
‫ا�‪،‬داا� ‬ ‫ �‪،‬داا� �رر اا� ��ر�‪،‬دداا� رر� �  ا د‬ ‫د‬ ‫ا�‪،‬داا� �‬ ‫�‪ �� �،‬ا د‬
‫خ‬ ‫خ‬
‫�  ررنيااص‪�،‬وو�  �  ��‪��  �،‬رري‪  �،‬اا�ن‪��  ��،‬ي‪�،‬رر ‬
‫ن‬ ‫بخ‬
‫ا�ب  اان  � ‬ ‫ببااببرر‪ � �،‬طااهه�ر  ااوورر   �دد اا� � �  اام �ببل  دخد� �۔ � ا ب‬
‫ز‬ ‫ز‬ ‫ن‬
‫�ن  �۔  ووه   اا�    ددل  وو  �ن  �  �تيرر  رر�  �۔  �  �  �ي  �  �م ‬
‫ت‬ ‫ز‬
‫�  �  وو  �  �  هه�ر  اا�ا رار  �  �  �  اا�  �رر  �بياا۔  ووه  اا�  ���ت  ااوورر  ‬
‫ت‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫ت‬
‫ا�ب �� �   � �  رر�� � �م � وو ��راارر � �ررب ‬ ‫وواا�ب � ا ب‬
‫ڈ‬ ‫ش‬
‫ب  �    ڈڈ�  �   اابيك  �رردداا�  �رر  �  اا��  �� ‬ ‫�    ���  شاا�ي  �  �� ب‬
‫ش‬
‫�۔ ااس ساا�ئ � �ھ � هه�ر � � �گ اا�� �س �� �۔ ااييك ‬
‫خ‬ ‫خ‬
‫رر�ك � �رر � � � اا�ن  � �� � �رر � � ك�م �� � ‬
‫بز‬ ‫ز‬ ‫ت ز ت‬
‫��  ددي  ااوورر  �  وو  �  �  �  اامببيااررااب  �  �  م�رااج  �  �  وو   اا�دد  � ‬
‫ش‬ ‫ش‬ ‫ن‬
‫دديياا۔ اان � ��� ساا�ي � � � �ص � � �  � ااس ساا�ي � ‬
‫تز‬
‫��ع  ااس  �رر  ��رااووااں    ااوورر    �م  ززز��  �  �  �  �  �م   اا ساا�  � ‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫��  آآس  �  �  آٓ آ�  �۔  اان  �  �م  ددووست  اا�  ججدد  وو  �  �    �ووف ‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫رر� � � �رر ااتساا� � دد�ن  � �ااوواا � � ااوورر  �م اانساا� � زخز�ن  ‬
‫ز‬ ‫ز‬ ‫ت‬
‫�  آآ��ل  �  ��  �ررت  �  آٓ آ�۔  اان  �  م�رااح  �    �ررددئ  �  �  ��� ‬
‫ت‬
‫�اا� � اا�طه �تاا � ‪:‬‬
‫�اا �وو‬
‫‪108‬‬

‫نخ‬ ‫خ نخ‬
‫ � ااك � � ‪� ��،‬ن نپ ساارري �  اام‬
‫�ف �� � � �ل اا� � �‬
‫ن‬
‫� � � � س اا �ي دد�اارري � ناام‬
‫ااس � � � � �� �اا�  �‬
‫ن‬
‫� � ددرر  اا� ااك �رر �اارري � ناام‬
‫ت‬
‫� هه�ر�� � � � دد رردد � �ئاا �‬
‫بذ‬ ‫ت‬
‫   ااك دذدرراا �� � �باا � �رري �  اام‬
‫�� � اا�‪��� ��،� ��،‬‬
‫بز‬ ‫ز‬
‫رر�� � وورر� ااك �ووف � �رري �  اام‬
‫��ں  ددزززددتيدده‪،‬ددزززددنيدده � � دد�‬
‫بز‬ ‫ز‬
‫   � � � ااك �ح � �رر بباارراارري �  اام‬
‫ز‬
‫�  � � آآ� � آٓ آووآآرر� �تي رر �‬
‫تخ‬
‫   � � � رر� � اا� �دد ��رري �  اام‬
‫ش ت ن ن‬ ‫ت‬
‫ب � �ل �� �سب اائساان �‬ ‫ئبااب � � ب ب‬
‫ن‬ ‫ن ٹ‬
‫وورر� � � � � ددوو ااووتت � �رري � تاام‬
‫ن‬
‫ددل � يياا دد� �‪،‬دداائاا� � ئباا�� �‬
‫بخ‬ ‫خ‬
‫   رر�� � � اا� � �بيدداارري �  اام‬
‫‪107‬‬

‫ت‬ ‫ز‬
‫�  �  �  اا�  �  اابساا�  �رر  �  ��  �  �  باا  �  ااوورر  �رري  ااس  �  �   اا� ‬
‫ت‬
‫�ل  �باا  �۔  �  �  �ي  �  �  ��  اا�  اا�  �  اا�رر  �  �ن  ‬
‫ذ‬ ‫ذ‬
‫�رري  ���  رر��  �  دذدههيي  اا�اادد  �  �س  �    وو�ں    ااس  �    �رري ‬
‫ت‬
‫��‪ ���،��،‬ااوورر  �اا� اا�اارر وو رروواابيااب � اا�اال � ��رر �۔ اا�ن ‬
‫ش ت‬ ‫ش‬
‫�  اا�  ���  شاا�ي  �  دذدرر�  اا�  �  �  �م  اارر�ساات  �  �  � ‬
‫ڈ‬ ‫ت خ‬
‫ب‬
‫ب  �    ڈڈ��  �  ووه  اا يك ‬ ‫�‬
‫�ررت‪ ،‬ووص  ااوورر  ددرردد�ي  �  ساا�  اا�رر  �  � ب‬ ‫�‬ ‫خ‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫�دد �� � � � � ئياادد رر� �� �۔ ووه � �ع اائساان � �� � ‬
‫نز‬ ‫ز‬ ‫ش‬ ‫ئئ ذ ئذ‬
‫� رره اا ساا� �ررددئ � جبدذد� � �ساارر � � � �  ااوورر  ااس �ح رر�� �  اا ‬
‫ت‬ ‫ز‬
‫�اارر�ں  �  ببااررے  �  اان  �  �رردداا�  �رر  بيدد  �  �  �ه  دد�باا  �۔  اا�ن  ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ش‬
‫�  ااررددوو  �  ���  ساا�ئ  �  �  اا�سااب‪�،‬ع  �ئبااب   ااوورر  �  �ت  � ‬
‫ز‬ ‫ز‬ ‫ز ش‬
‫�� �ل � دديياا۔ اان � شاا�ي �  رر�� ااوورر  ااس � �م � وو ��را رار � ببااررے ‬
‫�  �  �  رر�  �ه  �  �  آآس  �  �رر  �  آآ�  آٓ آ��ر�  �رري  �   اا�  ��  � ‬
‫ت‬ ‫ن ش‬
‫� � �۔ اان � شاا�ي � � ااوورر  �بيب � ��دد� � �رري � �اارر اا ‬
‫ت خ‬
‫� �� �۔ اا�   �س �تاا � ررهه�ر � � � � �ررے �م ��ل � وو اا� ‬
‫ن‬ ‫ش‬ ‫ن‬
‫اددب ااوورر  � � �م � ساا� �� �۔ اان ‬ ‫�تيااق �۔ اان � ��� شاا�ي ا ب‬
‫ن‬
‫� � ’’ �رري � باام ‘‘ �ببل �رر � ‪:‬‬
‫ن‬ ‫خ‬
‫رر�� � � جبدخد�ن � �اارري � ناام‬
‫ن‬
‫آٓ آدد� � � وو �� � ��رري � تآآم‬
‫ن‬
‫� اا�رري �‪� �،‬رردد�اارري � باام‬
‫‪106‬‬

‫ئئ�ئ ٹ‬
‫اا�ن  � �ييززز � ااوورر  اادد�ں  � � ااوورر  �� � رراا ئ � اا� �� � ‬
‫خ ت‬
‫� �اايياا۔ �  � �ي �  �ااں  �رر �‪،‬اادد� ااوورر  �  خدد�ت � اا�ااف ‬
‫ذ‬ ‫ذ ت‬
‫�  اا� �رر� دذد� اا�ا راراات � �ا راراا �‪:‬‬
‫ت‬
‫‪1‬۔ ��ں  �� �بيدڈدل )� ددسب � � �اا�ددرر(     ‪1936‬‬
‫‪2‬۔ � ��  اا�  ‪1967‬‬
‫‪3‬۔ �اارر� � ئبرراا� � �رر � دد� ‪1985‬‬
‫ن‬
‫   � � �ي � �� � �اادد �س � ��ر� �۔ اان � ك�م ه ه ر� � � ‬
‫خ‬ ‫ت‬ ‫ش‬
‫�ب  �    شاا�  �۔  دد�  �  �  ��ب  �  اان  �  �  ااوورر  �  �  ��� ‬
‫ب‬
‫ش‬ ‫ن‬
‫�  �م  �  �  �رري  �۔  اان  �  ���  شاا�ي  �  �رر�  ذذذ�  �  � ‬
‫�ل ��  ‪:‬‬
‫ت‬ ‫ش‬ ‫ز زش‬ ‫ز‬
‫� � اا�‪�،‬س � ��‪،‬وو�� رر�اان‪،‬بسااط �ساا)�ب(‬
‫   �  �  �ئ  �  �  �  وو  �ل  �  �  �  �  �  رر�  � ‬
‫ت ز‬ ‫ز‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫ا�ب  � اامببياارري ‬ ‫�ببااب‪�،‬ع ���ب  ااوورر   � �اا� اا�رر اان  � ا ب‬
‫ذ‬
‫ااوو�ف �۔ ووه � � � �ن  �  م�ذزااح � اات يك اا�  ذذذههيي � � ‬
‫خ‬
‫� �� � � � وو � � ااس اا�اارر �  � �ے � �رري  �ه ء � اا�رر ‬
‫ت‬ ‫غ � ت‬
‫� � �  ٓآ آ� � ااوورر  � � اا�س  ددل  وو دد�غ �  �ر�ت‪�،‬ت ااوورر  آٓ آ�دد� ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ش‬ ‫ن‬
‫� � ددرر وواا � ددے۔ اان � ��� شاا�ي � �ف دد�ن  � تااززز� ااوورر  �ت ‬
‫ذ‬ ‫ش‬
‫�  اا�س  �  �ساارر  ��  �  �  ااذذذ�ن  �  �  وو  ��  �  �  اا�م  ��  � ‬
‫ش ز‬ ‫ش‬ ‫ز‬ ‫ز‬
‫اان  �  ��  وو  م�راا�  شاا�ي  �  اانيك  ���  شاان  ااوورر  اا�س  ددل  ررئباا�  �  � ‬
‫‪105‬‬

‫وب ‬‫ب  ‪  �1947‬ببررطاا�ي  اا�اارر  �  �ر برج  �و ب‬ ‫اا�ن  �  �  ��  �۔  � ب ب‬
‫ت‬ ‫ب جخ ت‬ ‫خ‬
‫ �ج �   دد�ب اا�م دد�۔ ذذذاا� وو��ب � � � ووه ‬ ‫�اا � اا�ن  � بپاا�ن ببرري‬
‫‪�    �1949‬جج  �  اا�  �  �  ااوورر  �  �  ��  �  وو اا�  �  �۔   اا� ‬
‫خ بخ‬
‫ ��ب اا�رر ‬
‫ب‬ ‫ساال ررااوول �ي � اا� ررو رور اا� اا�رر ’’بباادد �ل‪� ،،‬رري � � اابيك‬
‫سث ت‬ ‫ث‬ ‫ت‬ ‫بخ‬
‫� � �  اا�� ��ب � ببااعب ووه ااس اا�رر � اا ااعب � �رري � رر� �۔ ‬
‫ت‬ ‫خ‬
‫ت‬ ‫س‬
‫‪  �1951‬اا�ن  �  �رر  رراارر خ � ت  �    �م  رر�  ااوورر  �  �  اا يك  دد�� ‬
‫ب شس ت‬ ‫ۂۂ‬
‫ا�ب �  � � � �� ‬ ‫ �ب اا� �  سب � �  ا ب‬ ‫ا�ب � ب‬ ‫ج�ق  ا ب‬
‫ص �ب ت ب ن ن‬
‫ب �  �ببل  ااوورر  ببآآ  � يب  آآ سآآن �  آٓ آ�  آٓ آ�  دد�  �۔  �  � ‬ ‫ااوورر  �ے  ك ب‬
‫خ‬
‫ب  وو�  ااوورر  �ددرر  ��  � ‬ ‫ ��ب  �  �  �۔  ووه  اابيك  م� ب‬ ‫ب‬ ‫ ‬ ‫�‬ ‫ ‬ ‫ا�ب‬
‫ب‬ ‫ا‬ ‫ ‬ ‫ه‬ ‫و‬
‫و‬ ‫ ‬ ‫�‬ ‫ ‬ ‫�‬‫ك‬ ‫ب‬
‫ �ج �  �� � � � ااس � � ووه �� � ‬ ‫اا�ن  � ‪  �1952‬ددووبباارره ب‬
‫ئئ‬ ‫ت‬
‫� � � �ے تك � ااوورر  اا� �ے � رر� رر ��۔ وو�‪،‬اا� وو� ‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫ااوورر  اابساا� � ساا� اان � وواا�� � ااوورر  � وواا� � اابيك �� �ف �۔ ‬
‫ت‬ ‫ٹ ئئ‬ ‫كئ ٹ ٹ‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫     حكوو�ت ئپاا�ن � اا�  ي پئ يئئل ڈڈوو� اا �رر� �  ڈ ڈاا رر� �ت �� ‬
‫ت جخ ت‬
‫�رر �۔ اا�ن  � ااس �ے � �رره ببررس بك  دد�ب  اا�م دد�۔ ووه � ‬
‫ز‬ ‫ت‬ ‫ز ت‬ ‫ٹ ٹ ئئ‬ ‫ن‬
‫�� ئپاا�ن � � � ڈ ڈ� ڈ ڈ اا رر� �ل ااوورر  � و رورااررب ��ب اا�ن ‬
‫ز ز‬
‫ب  اا�ن  � ‬ ‫���  �  �  �رر  ��۔  اان  �  رر��  �  نياادد�رر  ددوورر  ووه  �  � ب ب‬
‫ت‬ ‫جخ ت‬ ‫خ‬ ‫ت‬
‫آآ�دد� آآدد�ب  بپآآ�ن‪،‬آآس�م آٓ آببآآدد �   آآ�  دد�ب  آآ�م دد�۔ ووه اا�دد� اادد�ت ‬
‫ت‬ ‫م‬ ‫ن‬
‫بپاا�ن �  �  وو اادد�  �ج�ے ’’  اادد�ب‘‘ � �� اا� �رر ��۔ اا�ن  � ااس ‬
‫م‬
‫اددب � ��ه ‬ ‫ج��ے � �رر ااوورر  وو�رر � رر� � آٓ آ� �۔  ��‪،‬ع��� ااوورر  �� ا ب‬
‫ت ز‬
‫���  اادد�ب  � ر ر�  �  رر�۔  بپاا��  اادد�ن  �  ف�ح  �  �دد  �� ‬
‫‪104‬‬

‫ز‬ ‫ت‬ ‫ڈ‬


‫ااے � ڈڈ�ي �� �۔ �۔ ااے بك � � �� � � ووه رروورر�رر � ‬
‫ز‬ ‫ز‬ ‫ت ش‬
‫ت�ش �  � ااوورر  � رر�� � آٓ آ�رر  دد� �   ك �م �ك � � � �۔ ‬
‫ي‬ ‫آآت‬
‫ن‬ ‫ز نز‬
‫� � ووه � �� � وواا� � �۔ اا�ن  � ررو رور اا� ’’ اا�ن‘‘ ��رر‪ ،‬‬
‫جخ ت‬ ‫ش‬ ‫ت‬ ‫ز‬
‫ااوورر � رروورره ’’�اازززه‘‘ � � ااددااررت �  ساا� � � اا�  دد�ت اا�م دد�۔ ‬
‫ز‬
‫اا�ن  �  �  ��  �  رروورره  ’’  �اا  �رر‘‘  ��رر  �  ��   اا�  �  �  � ‬
‫جخ ت‬
‫آزززآآددي  اا�رر  �  �ي  اا�  �  ��  ��راارر ‬ ‫�  �اان    �رر   دد�ب  اا�م  دد�۔  ووه  آٓ ِ‬
‫ت‬ ‫ز‬ ‫ظ آآتز‬
‫دد� �  ااوورر   آآ�  آآ� �� � �ظ  �  سآآ� آٓ آررآآددي � آآت يك �ررت  � ‬
‫ۂ‬ ‫ز‬ ‫ت‬ ‫ث‬
‫�  ��  �۔  ووه   ااك��ر  �  ��  �  �  �تيت  �  �  رر�ه  رر�  �  �  اا�ه ‬
‫بض‬
‫� � � �اا � اا � � �وورري �۔ �� � اا�ن  � � � وو� ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫اا�اارر � �م � اا� �بياا ااوورر  � ااوو�ب �  � اا�ررااب ااوورر  �اا� �  �� ‬
‫ت جخ‬ ‫خ‬ ‫ت‬
‫�‬
‫� رر�۔ اا�ررااب �  اا�ن  � � �� �� � اان �  ووه �بيب  ووص ااوورر  ‬
‫ت ت ز‬ ‫ز‬
‫ددرردد�ي  � رر�� � �قبضزبيااب � رر� � �� رر�۔ ‬
‫ز‬
‫ب ببرر� � آٓ آببآآددبيآآ� �م � � �  � � � ااوورر  ببررطاا� � رر� � ‬ ‫     � ب ب‬
‫بخ‬ ‫ش‬ ‫خ‬ ‫بخ‬
‫�  ااس  ��  �    ددوو�ي  ��   ب� گ  ااس   �طے  �  ببااس ددوون  �  �  ددووهه�رے ‬
‫ �ج �  �� � � ببررطاا� ‬ ‫اب � ئبااع ثب � �۔ �� بباا شش نبددوون  � ببررطاا�ي ب‬ ‫�ا ب‬
‫ �ج �  �� ‬ ‫� اا� � نببگ � � �  �بنك ددبياا۔ اا� �� �  ووه ببررطاا�ي ب‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫ �ب  �� �ن  �  � � �ن  ��۔ ووه � ‬ ‫��  ااوورر   اان  � �� ب‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫�ب  ��  �  وواا�  �   ااوورر  ااس  �ن  �  �  �اارر�  ��رر  �    �۔  ددوو�ي ‬
‫جخ ت‬ ‫خ‬ ‫جتخ‬
‫�� � گ � ددوورراان اا�   ��  دد�ت � � �  دد� � �دد مماا� � ‬
‫ت‬
‫اددب‪ ��،‬وو ��‪  ��،‬ااوورر   �اا� �� � ‬ ‫��ب  � � �� م�۔ �� ا ب‬
‫‪103‬‬

‫ﺳﯿﺪ ﺿﻤﯿﺮ ﺟﻌﻔﺮی ‪:‬اردو ﺷﺎﻋﺮی ﻣﯿﮟ‬


‫طﻨﺰ و ﻣﺰاح ﮐﺎ ﺳﺎﻻر‬

‫ش‬ ‫تض‬
‫   �  �  �ي  �  اا�   اام  �  �  سااه �۔  ووه  �  �رري  ‪  �1916‬ااييك  ‬
‫ن‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫ز‬
‫�رر  ساادداات  �اا�  �    �اا  ��۔  اان  �  ��اان  �   وو  ا ب‬
‫اددب  �  �اا�  � ‬
‫ت‬ ‫ز‬
‫�ررے ع�� �  �دد  ااوورر   �رر � رر�ھتاا �۔ اا� � �� �� جپك ‬
‫�اا��  �  اا�اا�  �  �  ��  �  �  اا�ن  �  �رر�  ��  �ل ‬
‫خ‬ ‫ٹ‬
‫� �  دداا�  � �ن  � اا�ن  � � يت� ر�ك � اا�ن اا� �رر �دد� � �هه�ره ‬
‫خ‬ ‫ش‬ ‫ت‬ ‫ذ‬
‫�  �  پپااس  �۔  اان  �  ااساائذذذه    اا�  اا��  ذذذ�  ااوورر    �  شاا�دد  �  خدداادداادد ‬
‫اددب � ‬ ‫ب � � �  اا�ن  � � ا ب‬ ‫ص��ں  � �ف �۔ زخز�� طاا� ب‬
‫اددب � �ل ااوورر  � ‬ ‫�اا� � اا� ص��ن  � �� �ااتياا۔ ووه �ل � ببزززم ا ب‬
‫ن‬
‫رر� �۔ اا�اا� � � � اان � � م�ززاا� �  دد�م �۔ �� �اا�  ااوورر  � ‬
‫ٹ‬ ‫ت ز‬ ‫ز‬
‫اا�� ء �رر اان � اامتتياارري ااوو�ف �۔ �رر� �� �ل � � �ئي��رك ‬
‫ٹ ٹ‬ ‫ٹ‬ ‫ن‬
‫� اا�ن بپااس �� � � ووه �رر� �� � �رر )اابك(�  اا� �ب يددبيب ‬
‫ش‬ ‫ٹ ٹ‬
‫ك�س  �    دداا�  ��۔  اا��ب يددبيب  �    شاا�اارر  ���  ��  ��  �  �  ووه  ‬
‫��رر  �  ااوورر  ااس��  ��‪��،‬رر  �    دداا�  �  ااوورر  ‪  �1938‬اا�ن  �  �۔ ‬
‫‪102‬‬

‫� �ں  � �دد �  ااوو� �� � � رر� �۔ ااس � � � اا�ن  ‬


‫ن‬ ‫ن‬ ‫ش‬
‫� �اان  � � �ص � � شاا� �۔ اان �  � � � ناام � � ‪:‬‬
‫ت‬
‫   �اا�  ��ربيدد  �‪،‬رر�  �  �‪،‬اا�  اا�  رر��وواا  �‪،�  �  �،‬اا�باا  �� ‬
‫ٹ‬ ‫ش‬
‫كي‬
‫�‪�،�  �،‬دد  �رر  �س  �‪،‬اا�  رراا�  �‪   ��،‬ضجباا�  �  ااوورر   ڈڈاا� ‬
‫� � � �۔ ‬
‫ن‬ ‫ز ز‬
‫   اان  �  رر��  �    �اان  اادد�  �رردڈد  �  �  �رر��  �ئياان  اا�م  دد�  اان  �  �ررئ ‬
‫ش ت‬
‫دد�  �  ئپدذد�اا� �۔ ااييك � � ��ر� � � ااشااعب � �� � �م �رري ‬
‫ٹ‬ ‫ت‬ ‫ز‬ ‫ز‬
‫�۔ آآن �  � � رر�رر �عب �  ٓآ آررآآ� � � � �م � آٓ آ � �۔  ڈڈ اا� ‬
‫خ‬
‫� اا� � اا� � رر�� ااتيك � � �� �رري۔ رروو�ن  � � � � ‬
‫ت‬ ‫ز‬
‫آٓ آ�رر آآ�ن  � � �ي � � �  ووه بآآ آآ� �رري رر� �۔ ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫�ت � � �� �باا � � ببرر�ں‬
‫خ خ خ ت‬ ‫ت‬
‫ب �ك � �ددے � اابساان بك�بے �  ‬ ‫     ب ب‬
‫٭٭٭‬
‫‪101‬‬

‫ش‬ ‫ش‬
‫اا�دد  �  �  اا�اارردڈد‪�،‬دد  �رر  �س  اا�اارردڈد‪  �،‬سااه  اا�اارردڈد‪،‬ساا�  ��  � ‬
‫ت‬ ‫ڈ‬ ‫ڈ‬ ‫ڈ‬
‫اا�ااررڈڈ‪�،‬وو� �رراا � �وو� اا�ااررڈڈ)�اا(‪ �� ،‬وو� � اا�ااررڈڈ)�ررب(   ووه ‬
‫ش‬ ‫ز‬
‫ �ر � ووررس �ح وو � �  �ووف رر�۔ ‬ ‫�م � ��  ااوورر  � � � � � ر‬
‫ڑ خ‬ ‫خ‬
‫ااتيك  �‪�،‬ي  ااوورر  رر�ك �  �رر  � �رر  �  اا�ن  �  ببررے  رروورروون  � ‬
‫ز‬ ‫ث‬ ‫خ‬
‫آپ  �  �آآنيآآ۔  اان  �  �  ��  �  �ددوو  �  �ھ  �  ��  �۔  آآك��ر  �  آٓ آ�رر ‬ ‫آآ�  آٓ پ‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫اادد�ں  � اان � وو� � اادد� �ن  ئك ررساا� � ��۔ اان � اادد� � � ‬
‫ت‬
‫� اادد�ن  � اابيك �� �ه �  �ن  ��رر ااوورر  بباا ص��ب يب اادد�ں  � ص��ں  ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫ب � ‬ ‫� � � �تاا  �۔ ااس �م �م �   ووه � وو�ت �ووف رر� ااوورر  اا� س ب‬
‫ن‬
‫ااس �م � � وو� � دديياا۔ اان � اادد� � � اا�ااف �  اا�  � اا� ‬
‫جج‬ ‫ذ‬ ‫ذ‬
‫دذد� ددااررييااں  ااوورر  اا�اارر � اان �  � � ددرر  دذد� � ‪:‬‬
‫ٹ‬ ‫ش‬ ‫ٹ‬
‫   �� ساا� �رردد � � �مله � رر�‪�،‬دد �رر �س  �سب  ��رر � ‬
‫لئئز‬ ‫ٹ‬ ‫س ئزئئ‬ ‫ز‬ ‫ز‬
‫ي‬ ‫ئ‬ ‫گ‬ ‫ي‬
‫ر�‪�،‬ب  آآ�  �ب  آٓ آف   وو� ‬ ‫ب‬ ‫�‬
‫آآ�ر  �  �   ي�ر  ر‬ ‫ئ‬
‫ي‬ ‫آآدد�  �‪،‬ئپآآ�ن  رر ر‬
‫ڈ‬ ‫ٹ‬
‫آٓ آررٹ  آآ�  �  )‪�  �(PILAC‬ر ڈرڈ  �  ااوورر    �اان    اادد�  �رردڈد  �  �ل ‬
‫عض‬ ‫ضض بض‬
‫�‬
‫��ي۔  �ن  �  �  � اا  �وورري  �  �  �اان  اادد�  �رردڈد  �  �م   �روو  �   وو ‬
‫ت‬ ‫ز‬
‫اددب �  � ي اا� � �� اا�اام �۔ �  اا� �رر � �م �باا � � � � ‬ ‫ا ب‬
‫ش‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ڑ‬
‫�� � دداارراا� اا� گررھ �م �تاا �۔ اان � �اا� � � دد� � � سااه ‬
‫ش‬ ‫ت‬
‫�رر  اادد�  �ب  �  �اا�  ��  �    شاا�  �  ��۔  ااس  �ح  ددوو  � ‬
‫ت‬
‫��ن  � �� � � اابيك �ررب �اا  � � �۔ �اان  اادد� �رردڈد �  اا� ‬
‫ز بز‬ ‫ز‬ ‫ز‬
‫رر�� � اابيك اا� �� � اا� ��راارر دد� �۔ ااس � ر ر� اا�م ووه اان  اا� ‬
‫ز‬ ‫ز‬
‫رروورر�رر آآدد�ن  � �رر�� �ئيآآن  � �م � �� � آٓ آرررروو� � � آآ� آآئيآآم ‬
‫‪100‬‬

‫ز ز‬ ‫ز‬
‫��  زززبباان  �  ك��  اادد�  وورر�  �  ��  �  �  اا�ن  �  ااس  رربباان  �  اادد� ‬
‫ڑ‬ ‫ت‬
‫ررووآآبيآآب  �  ٓآ آ� ببرر�� � �م � � �۔ ‪  �1965‬اا�ن � اا� اانيك ‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫اادد� �  �رري � � � باام ’’ �ااں ‘‘ �۔ وو�ت  �رر� � ساا� ساا� ااس ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ز ز م‬
‫رر�ن  سا رار  اادد�   �ج�ے  �  اابيك  �ط  ااوورر  �  ررووااتيت  �  �ررت  اا�رر  �  �۔  اا� ‬
‫ز‬ ‫ش‬
‫آب  �  �  سآآ�  ��  ووآآ�  ��  زززئبآآن  �  �  آآدد�  �  �ك  �ن  �  ‬ ‫�دد  آٓ پ‬
‫ت‬ ‫بث ت‬ ‫ذ‬ ‫ۂ‬
‫اب بك ‬ ‫�رره � � � ااذذذ�ن � �  وو �� � وو�  ااببب �اا۔ رروو� � � � ا ب‬
‫�رري � ااوو رر  ’’�ااں  ‘‘ �  � ‪� �2011‬رره دد� � آٓ آ�  � � �۔ ‬
‫ت‬ ‫ش‬ ‫ت‬
‫آآب  �  سآآ�  سآآ�  �  آآ  �  �  ف  �  آآددآآررب  �  � ‬ ‫آب  وو  ئ ب‬
‫�  آآ�  �ررئ   ٓآ ب‬
‫خ‬ ‫ت‬ ‫بخ‬ ‫ٹ‬
‫دداا� � اا� � اا� �  اام  جدخدف � ددبياا � � ا ب‬
‫اب �  باارر� � اان � ب ي اادد �  ‬
‫ٹ‬ ‫ن ن‬ ‫ش‬
‫اب اان � باام �اان  � بباا� ااب ديد� � �رر � ددر برج � � � ‬ ‫شاا� �اا �ے �۔  ا ب‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫تاارر� � � � �ه�تاا �۔ ‬
‫ددآآ� آٓ آئبآآدد رر� � دد�‬
‫� � �ن  � �� � س اا � �‬
‫     اابيك  وو�   اا�  اادد�  �  �  �  اا�ن  �  اا�  �  ��  �  ااس  �ح ‬
‫ز‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫اا�ب  �  �  �رري  دد�  �  اان  �  �م  �  �  ��۔  ��  زززبباان  وو  ا ب‬
‫اددب  � ‬
‫خ خ ت‬ ‫عخ‬
‫خ‬
‫��روو  � � اان � � اا�ن  دد�ت � � وو اادد� �ں  �  اا�ااف � �۔ ‬
‫خ‬
‫ب ذذذ� � ‬‫اا�  �دد � ااوورر  � اا��اا� اا�ااررذڈذ � � �  � اا� اا� ااررذڈذ �س ب‬
‫‪:‬‬
‫‪99‬‬

‫   �ح �ح �ي بياادد�  � � �اا � ‬
‫ٹ‬
‫ب وو�  بپاا�� �۔ وو�‪،‬اا� وو�  ااوورر  ‬ ‫     ڈڈاا� � اا�  � اا� اابيك  � م� ب‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫�رري  اابساا�  �  ساا�  اان  �  وواا��  �  ااوورر  �  وواا�  �  اابيك  ��  �ف ‬
‫ز‬ ‫ز ز‬ ‫ز‬
‫�۔  اان  �  �ددرري  رربباان  اا��  �  �  �  اا�    دد�  �  �  اا�  رربباا�ن  �  �رر ‬
‫ن‬
‫ �  ‬ ‫ اان‬ ‫ �۔‬ ‫��‬
‫ئز‬
‫ااررددوو‪�،‬رر�‪،��،‬اا� يررئ‪�،‬ئ‪�،��،��،‬اا�‪،��،��،��،‬‬
‫ت‬ ‫ذ‬
‫�نپاا�‪  �،‬ااوورر   �� رربباا�  �ببل  ذذذ� �۔ �� اادد�ب  � اا�ن  � � ‬
‫�� �  ااوورر  آآس �ح �� � آٓ آ� � � �وورر � � �۔ دد� � � ‬
‫ن‬ ‫حخ ت‬ ‫ن‬
‫اادد�  اان  �  �  وو  اادد�   دد�ب  �  �  �  �  دد�  �۔  اان  �    رراا� ‬
‫ٹ‬ ‫ت‬
‫ر‪،‬داا� �رر اا� ‬ ‫رر�‪ ،‬ب�ئيكوو� ددررئيدداا‪ � ،‬اا� �‪ ،‬اا�دد دداا�‪��،‬رة اا� �ر د‬
‫خ‬ ‫ٹ‬
‫ر�‪،‬داا�  �  �‪�،‬ن    اا�ل  رر�‪  ��،‬كيخجباا�‪  �،‬اا�  ��ر�‪،‬اا� ‬ ‫�� د‬
‫خ‬
‫�  �  ددآآرري‪،‬ررآآ�  ررسآآ�‪  �،‬آٓ آ�  �ن‪�،‬رر  آآ�  بثآآ� ب‬
‫ب‪،‬آآ�آآرر  ووآآجبدد‪،‬ررآآم ‬
‫ن � ۂۂ‬ ‫ز ش‬ ‫ز‬ ‫ت‬ ‫ضض‬
‫ب ر راادده  رر�  �ن  ساا�  �۔  اان  �  ح ق  ا ب‬
‫ا�ب ‬ ‫رربياا ‪  �،‬باا�  ااوورر      �� ب‬
‫ن‬
‫�  وو�  �   ااُن  �  ددوو�ن  �  �وودد  �  �  �  �  ساا�  ��  رر� ‬
‫ث‬ ‫خ‬
‫�  �  ووه  رروواادداارر  �  �۔  اان  �  �  �  �ب ‬
‫ب ت‬ ‫خ‬ ‫حخ‬
‫ي‬ ‫ب‬
‫�‪ ،‬ووص‪،‬ددرردد�ي‪،‬اا�رر‪،‬اا ساا� �ررددي‪ � ،‬ب � وو � ااوورر  �� وو�رر ااوورر ‬ ‫�‬
‫� �ي � ااوو�ف � � �۔ ‬
‫ز‬ ‫ت‬ ‫ز ز‬
‫اددب  � � رروواابيااب  � اا�  � �۔ ووه ��  زززبباان  � ‬
‫   �� رربباان  وو ا ب‬
‫ض‬ ‫ت‬ ‫ش‬ ‫ش‬ ‫ڑ‬
‫ك�� �اا � � ببررے  �ااح �۔ ووه سااه �‪ �،‬سااه‪�،‬ب  �ن ‬
‫ش‬ ‫ث ث‬
‫بباا�‪�،‬ن  � �‪،‬ووااررب شااه‪� �،‬رر ��  ااوورر  � � � شااه � �اا� �۔ ‬
‫‪98‬‬

‫ڈاﮐﮣﺮ ﺳﯿﺪ اﺧﺘﺮ ﺣﺴﯿﻦ اﺧﺘﺮ‪:‬اﯾﮏ‬


‫روﺷﻦ دﻣﺎغ ﺗﮭﺎﻧہ رﮨﺎ‬
‫ٹ‬ ‫بز ز‬ ‫ت‬
‫   �� �ب  � �� ��  اارر اادد� دداا�رر‪�،‬هه�ر �  ااوورر   �� دداا� � اا� ‬
‫ٹ‬ ‫ت‬
‫� اا� � �ك رر��ت �۔ ‪ �1937 �3‬ببيگرراام)بباا�(� حچك ددرره ‬
‫خ‬ ‫ژ خ‬
‫� دد� �� � ددووبيررن  �� � �ن  �ااه � �ع �� وواا� �  وو ا ب‬
‫اددب  � ‬
‫ش‬ ‫ت‬
‫وب � �۔ ‬ ‫آآب ‪� 15‬ررچچ  ‪ �2011‬شاام � ��رر � اا� � �و ب‬ ‫آ�ب �ں  ب ب‬
‫آٓ ب‬
‫�  ددرروو�  �  �  �رر  �رري  دد�  �  اا�  اا�رر  �  �  تپاا�ن  �  �رر  �� ‬
‫ن ڈ‬ ‫ڈ‬ ‫ن‬
‫ب ��رر �۔ �ڈڈ�اال ��� �ن ررو ڈوڈ ‬ ‫� � �م � � �اا ن  وواادد�ن  � �ب ب‬
‫ش‬
‫��رر � � �� � وواا� �  ��شاان  � ااب يك �� �  � ��� اادد� ‬
‫عز‬ ‫ز‬
‫اددب  �  ��روو  �  �  وو�  �  دد� ‬ ‫آٓ آ�دده  ء    �ك  �۔  اا�  �م  رر��  �  وو  ا ب‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫وواا�  �بيب �  �  ااس  �  اا�رر  ��  �  باام  �بيدده  ء  ��  �باا  اا�  �  رر�  �۔ ‬
‫خ‬ ‫ت‬
‫اددب‪،‬باارر�‪  ��،‬وو  ��‪  ،‬رر��  �  اا�اارر  ��  ااوورر  ��� ‬ ‫اا�ن  �  �‪،‬ا ب‬
‫جخ ت‬ ‫خ‬ ‫خ‬
‫�‬
‫رر�� �   آآ� وو آٓ آ� �  �رووغ  � �� � �آآن  �رر  دد�ت  آآ�م دد�  ووه  ‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫اب  �۔  اان  �  وو�ت   ااتيك ‬‫اددب  �  اابيك  ددرر�ں    ببا ب‬
‫�رري  ��  تاارر�  ااوورر  باارر�  ا ب‬
‫� ببڑڑڑاا ساا� �۔ ‬
‫ت خ‬
‫ببررس � � �آآببآآب آٓ آر ررروو �آآ �‬
‫‪97‬‬

‫ن‬
‫�ن دد� �‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫ب آٓ آ� �‬ ‫� ددن � �  � ووه ددن ك ب‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫اا� دد�ن �   ااس  ااك ددن � �ن دد� � ‬
‫غ‬
‫ااس اانيك ددن � � � ررجج  � رراا� �  �ن ‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫اا� دد�ن � ��وون  �  � ‪� ،‬ن دد� �‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ز‬
‫�  رروورر اادد� � �ررتاا �ں  �ن دد� � ‬
‫ز‬
‫ب اادد� � � �رروون  � �ن دد� �‬ ‫� � ب ب‬
‫خ‬ ‫خ‬
‫ه ه ر�آآرر �ے �دد آٓ آررآآ � �ٍن �� �‬
‫ن‬
‫�ے � �� � �� � �ن دد� � ‬
‫ن‬ ‫ٹ‬
‫اب  ااس  دد�  �  �  رر�۔  اان  �  �  ��  � ‬ ‫ دداا�  �رر  اا�  ��ر�  ا ب‬ ‫  ‬
‫ڑ‬ ‫ش‬ ‫ن‬
‫�� دد� � � اان  � ��ن  شاا�دد  ااوورر   �ووررووں  �ااح �� � �� ‬
‫اب   ااب يك � ‬
‫�� زخز�ن  � ئبااوو�دد زخز�ه �۔ � � � � � � ززز�� ا ب‬
‫�وو� � �اا � �  رر�۔ ‬
‫٭٭٭‬
‫‪96‬‬

‫ز‬ ‫ظ‬
‫ررووح  ��رسآآ  آآ�  �ح  �ظ  �  �  ددتيآآ  �  �  �  �م  �س  �  � ر ردد  �  آٓ آ  �   رر�  ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫� ااوورر  � �ف اا� �� � ذذذااب � �۔ � � آآ� � � � � �  آٓ آتآآ � ‬
‫ز‬ ‫ئز‬
‫ااوورر    �  �  ��  دداا اا� رراارر  ااس �  �ه  �� �  �  �  �  ووه  �گ  �  �ك ‬
‫تض‬ ‫ۂ‬
‫�ں  �    �رره  �  �  ��  �  �ن    رر�  �  ‪  �  �،‬وو�دد   اا ساا�  � ‬
‫خ‬ ‫ت‬ ‫جخ‬ ‫ت‬
‫ف�ح‪�،‬ت  ااوورر  وو�رر  �  �  �  ء   ددااوو�ي  �تاا  �  ‪  �  �،‬رر��  �  � ‬
‫بض ت‬
‫ددرردد  �وون  ااوورر  �ن  �  �  � اا  �باا  �  ‪  �،‬اابيك  �  ساا�  دداارر  �  �� ‬
‫ش ت‬
‫��  �  �  �دد  �ر برج  �  �  دد�  وواا�  ��  ببررددااشت  ��  �  �  دد� ‬
‫ن‬ ‫� ت‬ ‫تخ‬ ‫ؤ‬ ‫تخ‬
‫اا ساا� � � �ؤؤن   �راا� �� �  اا� ك  ااوورر   وو ت  � � � اان  � ‬ ‫�‬
‫ت‬
‫رر��ت  �  �ں    �ووم  �  ��  �۔  اا�  �  ��  اا�  �  �  ��ن  � ‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ٹ‬ ‫ن‬
‫وو�اان  �ن    �  دد�  �۔  دداا�  �رر  اا�  ��ر�  �  اا�تك  وو�ت  �  ددل  ددهه� ‬
‫ن‬
‫دديياا‪ ���،‬ااوورر  �وو� � �ن �آآ � �  �� آآ� ئبرر �  آٓ آ� ااوورر  � ‬
‫ت‬ ‫ن ن‬ ‫ئ ت‬ ‫ن‬
‫ �  �ئ ل  ��  �  � ب  �  �   ے  �  ��  �ررب  �  آٓ آ�  �۔  ززز��  ااوورر  ‬
‫ئ‬ ‫�‬ ‫ك‬‫ئ‬ ‫ب‬ ‫س‬ ‫گ‬
‫ن‬ ‫ز‬ ‫ز‬ ‫ت‬
‫�ب  � رراارر �� �� � � � �ن  �ددرر �۔   ��ر� ء اا� اان  �رره ‬
‫�ووں  ااوو رر  � � ��ں  � � � � �رر � ججدد اا � دد� � �  � دد� ‬
‫ت‬
‫� � � ووه �  دداا� �رر�ب ددے � �  ااس پ‬
‫ دد�ب �ئ دد� �  � ئياارر ‬
‫ز‬ ‫ڑ‬
‫ �ر  �  �  �  ��  �۔  ااوورر  ااس  �  �  �  �  اازززل  �  اان  � ‬ ‫وو  �دد  �رر ر‬
‫ؤ‬ ‫ت‬
‫آ�ؤن  ااوورر  �ن  � � �� دد� �۔ ااس ‬ ‫ددآآ� �رر�ت ددے � آٓ آ�ن ‪ٓ ،‬آ ؤ‬
‫ت‬
‫ب  �  �  اا�  اابيك  �  اا�دد  �  �ووم  �  �  �    �رري  �  �  ااوورر  ‬ ‫وو�ب  � ب ب‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫�  �رر�  �  اا�س  �ن  �ے  �  ااوورر  �ن  �  �  دد�  �۔  �  اا�  �  � ‬
‫ز‬ ‫ت‬
‫اا�رر � �ررت �ل � �رر �   ؎‬
‫‪95‬‬

‫ت‬ ‫ش‬
‫اادد�‪،‬دداا�رر‪�،‬دد‪  �،‬ااوورر  �  ساا�  �۔  ووه  ااس  ببااب  �  �  رر�  �  � ‬
‫خ ت‬ ‫ت‬ ‫ت بخ‬
‫�ب ااوورر   اا�اا� �ب � دخدرر� ��ردد � �م ��ت � � � � � �۔ ‬
‫ت بن ش‬
‫اا�ن  � ززز�� �ل ااوورر   �� � اا� وواا�ت ااوورر   شاا�ن  � � اا� �دداا� ‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫�� اان  � � � � �۔ اان  � ���  �ن  تك �اادد � � � ‬
‫ت‬ ‫خ‬ ‫ظ‬
‫ا�ب � �ظ � اان � اا�ااددبيب � �۔ ‬ ‫‪،‬اا�� �� � �  � � ا ب‬
‫ض‬ ‫خ‬
‫ا�ب  �    ��  �  �  �  اا�   اا� ‬ ‫اان  �  �  �  اابيك  وواا�  ��  اان  �  ا ب‬
‫ز‬ ‫ۂ‬ ‫ز‬ ‫ت‬
‫�� اا� � � � �تاا �۔ ووه �ببرر �ن � ساا� ك�مه � � اا� رر�� ‬
‫نغ‬ ‫ظ‬
‫� � اا� � �۔  اا�ظ � ��ر�ن  �  � � � � اا ااوورر  � � ‬
‫ز تز ز تز ز‬ ‫ۂۂ‬
‫� � ك�م  � اادداا �� � �تي رر � اا اان �  ررددتيك �� ااوورر  رريياا �رري � ‬
‫جج تخ خ‬ ‫جخ‬ ‫ش ت ن‬ ‫بث‬
‫� � اال �۔ � � ببررددااشب  �باا  ااوورر   ااس �  �ف اا�  � � اا اان  � ‬
‫بز ت‬ ‫بز ز‬
‫ررددبيك � آآ� ب آٓ آ� رروو� �۔ اا� �م ززز�� �  اا�ن  � � � ببا ب‬
‫اب ‬
‫ت‬ ‫ز‬ ‫ٹ‬ ‫ت‬
‫رر�تيت  �  دداا�  ��  �  �ش  �  �۔  ووه    �ب  � ر رببررددسب  ��  �۔ ‬
‫ٹ‬ ‫ز‬
‫اا�ن    �  �  رر��  �    �ب  �  بباا�  دد�  �  �  ��  �  �وورر  � ‬
‫ن‬ ‫ش‬
‫اب دد� �  اا� �ن  ‬ ‫�ش � ااوورر  � � �ررس بياا �� � دد�ن � ددبياا۔ ا ب‬
‫�ں؟‬
‫ز‬ ‫بز‬ ‫ت‬
‫   �ت  � ��ه ��  ااوورر   ااس �  اا �ببل اا��ل �� ااررل � ‬ ‫ ‬
‫�‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫اائساان � �رر �  � دد� � �۔ �ت �  بھ� � � رر�رري � آٓ بآج ووه ‬
‫� ااس � � � �رري بباارري �۔ ئياان  � س ب‬
‫ب ئياارر � ئباا�� �� � � �رر ‬
‫خ‬ ‫تخ‬
‫� �۔ رر� � � رروو �  � ‪� � � �،‬م � � �ن  � � ؟ اا ساان ‬
‫ن‬
‫ر�ب �  �۔ � �ع اابساان � �رر �  � ‬ ‫� � � �� ببااگ � � ااوورر  � � بپاا ر ب‬
‫‪94‬‬

‫ۂۂ‬ ‫ن‬ ‫ت‬


‫ب  �� دد��۔  جبذذذب ب  ‬ ‫�رر وو ��ت   ااوورر   ���  � � � �� � �ب ب‬
‫خ‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫خ‬
‫اابساا� �ا راري � � � �رر اان � � �  ��دد � ��دده رر�� �  � ‬
‫ن‬
‫�۔  وو�‪،‬اا�  وو�  ااوورر  �  �ع  اابساان  �  ساا�  وواا��  �  ااوورر  �  وواا� ‬
‫خ‬
‫اان � � � �تياان  ��  وو� �۔ اا� ��وون  �  ووه اارر�ط وو � �  اابيك ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫ب ووه  اا� جبذذذببااب‪،‬اا�سااب‪�،‬ببااب ااوورر  ‬ ‫�رر � دد� � �اا � � �۔  � ب ب‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫ا�ب  � �ووبيدده � �باا۔ ‬ ‫��ااب  � �اا� اا�رر � �� � �رري اان  � ا ب‬
‫ت‬
‫� ااس � ددل �  ��دد �۔ � ‬ ‫ت‬ ‫ ‬ ‫�‬ ‫ ‬ ‫ا‬
‫ا‬ ‫ي‬ ‫ �ب‬ ‫�‬ ‫ ‬ ‫�‬ ‫ ‬ ‫ب‬
‫ب‬ ‫س‬‫ ‬ ‫�‬‫ ‬ ‫�‬‫ ‬ ‫ا‬
‫ا‬ ‫اا� � �س �ب‬
‫ت‬ ‫� ت‬
‫وو  �  �  �  �‪  ��  �،‬وو  �  ئباا�   � ختي�ت  �  ��ي‪��،‬اات  � ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫ا�ب  � اا�ااددبيب  ااوورر   �� � � � � اا�ااجج  � ووه تيدد ‬ ‫�ررب‪،‬ا ب‬
‫ن‬
‫� � �ه دد��۔ ااس �ح اان  � ���  ررووح � ��  � �  ساا� ‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫آٓ آ�  ااوورر  � ووں  �  �  �م  �  دد�۔  اان  �  �م  ��ت‪�،‬ل   وو  �  ااوورر  ‬
‫ئخ ئخ‬ ‫خ‬
‫�رر وو � دداارر �  اان � � � ددھ ك رر گ � �ف دد�� دد� �۔ ‬
‫ت‬ ‫ز‬ ‫ت‬
‫   �دداات  ااوورر  ااررااددي  اا�ل  �  �  ووه  ااس  اا�ا رار  �    ��  �  �ت  ااوورر  ‬ ‫ ‬
‫خ‬ ‫ت‬ ‫ت خ‬
‫�  دداارر  �    �رر  �اا  �  �تاا۔  آآن  �  �ل  �  �  ووه  �م  �ددآآت  وو  آآ�ل  �  آٓ آ�رر  �رر ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫�  وو�ت  �رري  ااوورر  اا�رري  �ررب  �  رروو  �  �  ��  ��  �    ئبآآلآٓآ�  وو� ‬
‫خ ت‬
‫�‬
‫ت‬ ‫تن ن‬
‫وب �  �ه � � � ااس � � ب � وو� � ‬ ‫اا ساان � �ت ااوورر  � دداارر � ررو پ‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫�� �  �ب � ووه � دداارر � بباا� � � باام دد� �۔ �ت ااوورر  � دد اارر � ‬
‫�ج  �  �  اا�  �ل  ��  �۔  �  وو�  �  �  ووه  ‬ ‫�  �  ووه  ��ے  ااوورر   ب‬
‫ن ن‬ ‫ن‬ ‫ۂ‬
‫ا�ب  �  � اا�ط � �م � �۔ اان  � �ن  اان  � ‬ ‫ا�ب  � ا ب‬ ‫ح�قه  ا ب‬
‫ۂۂ‬ ‫ز‬
‫ا�ب  �    دد�  �  �ززز ‬ ‫�  �  �  �  �  �۔  اان  �  ح�ق  ا ب‬
‫‪93‬‬

‫نتش‬ ‫ن‬
‫ااس � � �ووم رره �� �۔ �س � �ع ااتساان  � � ااتتساارر ااوورر  �اا�� ‬
‫ث‬
‫� � �� رر� � ااس � ببااعب  اا� �ن  � ��ن  � �اا� � ‬
‫ؤ‬ ‫ز ؤ‬ ‫ز‬
‫�ؤن  � ااتيك � �ؤؤدد ااوورر  ‬ ‫رؤؤؤن ‪،‬آآ�ن  ااوورر   ؤ‬ ‫�� � �رر � � �۔ رر�� آٓ آررر ؤ‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫تخ‬
‫�  �  �  �   اام  �۔  اان  ��ب  �  �  �  ددل  �   رر�  وواا�  اا�  � ‬
‫ت ت زتز‬ ‫ز‬ ‫ٹ‬
‫ااتيك  اا�  ررااه  �  �  �  �  �۔   دداا�  �رر  اا�  ��ر�  �  رر��  �عت‪،‬ااستع اا  ااوورر  ‬
‫ش ت‬ ‫تث‬
‫آت  �  آآ� �آآههشآآت  � �  آآ�آآل  ااوورر  ‬ ‫�دد دداارري � ددرر�ں  � اال �۔ آٓ پ‬
‫خ‬ ‫ز ز‬
‫ب �۔ اان �  � ‬ ‫ب �  � ررااك ب‬ ‫�ااررن �  رر� ااس � ووه اابياام  � �ك ب‬
‫ز‬
‫� � �ي ااوورر  ااوورر  �اا �رر � � رراارر � � � ووه � اا�ط � �م � ااوورر  ‬
‫تز‬ ‫ز‬
‫دداا� �اا� دذداا� رراا� � رروو� �  � ��۔ ووه �ن م�ززااجج  ��ن  �  اا� ‬
‫ٹ‬
‫�� �۔  دد اا� �رر اا� ��ر� �� � �� � � ااس � �م � � ‬
‫ز‬
‫�رر� ااوورر  � �اا� ااوورر  � ��اارراا� اا�اارر �  اابيك �ط ااوورر  � اا�ااززز ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫�  رراا� �� � �۔ ااس � � ااس � �ئيب اا��ب � ساا� �� رر� ‬
‫ت‬ ‫ز‬
‫ااوورر  هه�ر  �  �  آٓ آرر��  �  �رر�  �  �رر  �  ��۔  �رراا�  �ي  �رراات  � ‬
‫ز‬ ‫ز ت‬
‫اا�ن  � � �دد � ااوورر  �ن تاازززه � � � اا� �� ��رر رر�۔ ‬
‫ت حخ‬ ‫ٹ‬
‫   اا�  ��  � د داا�  �رر  اا�  ��ر�  �  ااطااعب   ددااوو�ي‪ �،‬‬ ‫ ‬
‫ذ‬ ‫ت‬ ‫ذ ذ‬
‫�‪،�،‬ببررددبباارري ااوورر  �ااررن � ��رااوواان  دد وو�ت � � � اان � دذدووق � ااوورر  ‬
‫عز‬ ‫ز‬ ‫ت‬
‫�ه �ت �  ااتيك �� �ف �۔ رر�� � اا�اارر  �� � ��روو  �  اا�ن  � ‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫�ي دد� �۔ ااتساا� � وو�رر ااوورر  ��ي � � ووه � � ��ب � اا�اارر ‬
‫ز‬
‫اددب � اا� ‬ ‫ب‬ ‫ا‬ ‫ ‬ ‫ف‬ ‫ �‬ ‫�‬ ‫ ‬ ‫�‬ ‫ ‬ ‫ن‬ ‫ا�‬ ‫ا‬ ‫ ‬ ‫�‬ ‫ ‬ ‫�‬ ‫ ‬ ‫�‬ ‫ ‬ ‫دد‬‫ �‬ ‫ار‬
‫ر‬ ‫�� �۔ اابيك � �ا‬
‫ت‬ ‫ت جخ‬ ‫ت‬
‫ااوورر  اا�ددبيب  �  �بيب   ووص  �  ساا�  اا��  �  �  اادد�  �  �ب  �‪  ،‬ااوورر ‬ ‫�‬
‫‪92‬‬

‫خ‬ ‫خ‬
‫�� اا�اارر �  � � � اان � � اائيك �� ��اان � � ‪ � �،‬‬
‫ز‬
‫ح‬
‫اا�  �  ااوورر  �  �  اا�  �  ر رررق   �ل  �  �اا�  �اا  �۔  ��  ااوورر  �ل ‬
‫ش‬
‫� ببااررے �  �رر وو � � ووه اا� ساا�ددوون  � دخد�ن  � جب� � ااوورر  اا�اادد ‬
‫آآنز ز‬ ‫ز‬ ‫ت‬
‫رآآددي آآ�رر � ووه  سآآ� آٓ آررآآددي � � ‬ ‫�رر � � ��۔   �تيت � وو � ااوورر  آٓ آر ِ‬
‫خ‬ ‫خ‬ ‫تز‬
‫اا �� � �۔ آآن  � �ل � �  آآ�  آآ� �  آآ�رر � � آٓ آررآآددي � ‬
‫اا�س  ووه  �ه ه ر�  �  �  �  �رر   ااوورر  ذذذ�  �  اا رر�  �  �  �ززز�  �  ااوو رر  اا�  � ‬
‫ث‬ ‫ث‬ ‫ز‬ ‫ز‬
‫�‬ ‫ك‬
‫ا�ر � �� رر� � �� � رر� �  �ووس �تياا � � � �۔ ووه اا ر� ‬ ‫ا ر‬
‫ت‬
‫� � �� � � �ب � �ج �� � � �ي �� � ااس � ��  ‬
‫ت ت‬ ‫ؤ‬ ‫ز‬ ‫ت‬
‫ب ‬ ‫ب‬ ‫ب‬ ‫ �‬ ‫اب‬ ‫ا‬ ‫ا�‬ ‫ا‬ ‫رس ‬ ‫ر‬ ‫ر ‬ ‫ر‬ ‫ؤن  �  � ددؤؤ‬ ‫ر�� � �م �ؤ‬ ‫��� ر‬ ‫وو  ��ت  ااوورر   ‬
‫ش‬ ‫ت‬
‫ب  � � �� � � � ��۔  ‬ ‫�� �۔ �ت  � �  � � � هه�ر س ب‬
‫ذ‬ ‫ذ‬ ‫ت‬
‫�� �ررت ااوورر  ررم�ر ��  � � � � � �ع اابساان  � اا� �� � ‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫�  �  ��  �  ااس  �  وو�دد  �ررئ  ئاائباا�  �  ساا�  ئبرر��راارر  رر�  ااوورر  هه�ر  ررنگ  �  ‬
‫ت‬
‫آآس � وو�دد � آآ�ب سآآ� آٓ آ�۔ ‬
‫ش خخ تخ خ‬ ‫ٹ‬
‫    ڈڈاا�  �رر  اا� ��ر�  اا�� وو� دداارر‪  ��،‬ااوورر   �س  اا �ق اا ساان  �۔ �ں  ‬
‫ت‬ ‫ز‬ ‫ث‬ ‫خ‬ ‫ت‬
‫ئك  �  �م  وو�  �  اان  �  ��  رر�۔  ووه  ااك��ر  �  ��  رروورر�ه  ��ت ‬
‫ش خ‬
‫خ‬
‫�  م���ن  � ساا� � �ك ااوورر  �س آآ �� �  � آٓ آبخآآ �  يك � ‬
‫آآب‬
‫� � � اا�  اا� �� � بباارر�ه � �وورر � �۔ � ااييك اا� � � � � ‬
‫ت‬ ‫ڑ‬
‫� � � بياا � ب ب رري � � �ووررب �۔ ددرردد آٓ آ� ��ن  � � آآس � ‬
‫ت‬ ‫ز ش‬
‫ب � ددآآ� ددآآ� �رر  �� وو�ب سآآ� آٓ آ� �۔  � ‬‫��رآآووآآن  �آآ�  � ررو رور وو س ب‬
‫ع ث‬ ‫حخ‬ ‫ث‬
‫� � � ااك��ر �گ  ووص‪،‬ددرردد�ي  ااوورر   اا�رر � �رري �� � بباا ب ‬
‫�‬
‫‪91‬‬

‫خ‬ ‫ت دۂۂ‬ ‫خ‬ ‫جخ ت‬


‫اا�  ��ر�  �  �  �اان    �رر   دد�ب  اا�م  دد�  ‪،‬اان  �  �وو�ب  �ب يد  ��  �  اان  � ‬
‫ن ت‬
‫باام باا اا� �بياان  �رر � � رر� �۔ ‬
‫ت‬ ‫ذ‬ ‫ٹ‬
‫ب � � اا� �م �� رر�۔ �ددااب ااوورر  ‬ ‫      دداا� �رر اا� � ر�� � رر�� �  �ه ه ب‬
‫ت‬ ‫ز‬
‫ك‬
‫�� � ووه � �ئ �م � �� �۔ �رررر‪��،‬ب‪،�� ،‬اادد� �� ‬
‫ز‬
‫ �ر � � وو� �وورر رر� ااوورر  � �ش �� � ‬ ‫ااوورر  ��وون  �  �  ووه ر‬
‫ٹ‬ ‫ش‬ ‫ت ز‬
‫ب ووه  اا� ساا�ددوون  � ��ب �  � ‬ ‫ �ر ��۔ � ب ب‬‫�م ��� بباا �عب ر‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫�    ددررس  ��رآٓ آن  دد�  �  آآ�  �س  �بآآ  � ب‬
‫ ��ب  ااوورر  �رر ووں  �  ااتيك  �ں  ‬
‫� � � � �ن  � ��رر �� � � �  اا�ك � �ووف � �۔ ‬
‫ت‬ ‫ذ‬ ‫ظ‬
‫ووه اا�ظ � ببرر � اا�ل � اا� ذذذههيي ااوورر  رروو�� �ت � ساا� � �رر ‬
‫ت‬
‫�  دد�۔  باارر�  �  ووه  اابيك  �  �  �  �  ��  ااوورر  اا�  ��  بباا�� ‬
‫ت‬ ‫تز‬
‫�  �   اا��  ��راارر  دد�۔  ووه  ئاارر�  ااس�م  �  ذخذرر�  �  �  �  ااس�م  � ‬
‫ن‬
‫�� ااوورر  ��  وورر� � رروو�س �اا� � � �� �۔ اان � اا��ل � ‬
‫ن‬
‫� � �� ااوورر  �ن � � وو اارر� ااوورر  ببآآ�� � �� � � � �ي آٓ آ� � ‬
‫� ت‬ ‫غ‬
‫ئ‬ ‫ه‬
‫��روو غ  ددئياا ��  ااوورر   آآ�� وو ب  � ��  ه�ر � � � � �ه  رر آٓ آ ‬
‫ب‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫�� � � �دد � �رر رر� ��۔ ��رآٓ آن � � �ب � ووه � آآ� ��رآآ رر ‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫ �ب �م � �ع اابساان  � ‬ ‫ب �� دد�� � � اا�� ب‬ ‫دد� ااوورر  ااس ببااب � �ب ب‬
‫خ جخ ت‬
‫�  �م  �  �رر  �۔  آآ�  آٓ آببآآ  وو  آآجبددآآدد  �  �بيك  بپآآ�ن  �   دد�ب  ااوورر  ���  ‬
‫ت‬ ‫ز‬
‫رر�� � ررااه ررااست � �� � اا� ججددوو� � ‬
‫خ‬ ‫ن‬ ‫ت ڑ‬
‫ببااررے  �    �م  �  وواا�ب  ووه  ب ب ررے  اا�رر  �  �ن  ��۔  اا�  ��اان  � ‬
‫ت‬ ‫بخ خ‬ ‫جخ ت‬
‫� وو اادد�  دد�ب  � اا� � �رر �  اارر �۔ ااس � ساا� � ووه ااس ببااب  � ‬
‫‪90‬‬

‫ڑ‬ ‫ش‬ ‫ت‬ ‫ز‬ ‫ز‬


‫ �ر اا� �� �ررب �  شاا� � ��  � � � ئ ب ررئ ‬ ‫� �� �اا �۔ اان � ر‬
‫ت‬ ‫خ ت‬
‫آآب  بك ‬ ‫�  خدد�ت  �  �۔  ع��  آآ�ل  آآوو�  ��رر�  آآس�م  آٓ آببآآدد  �  �ف  �   ب‬
‫ٹ‬ ‫ن‬
‫آآررددوو � � �� � شثآآ� �� �   آآِن �  ددآآ� �رر آآ� � ر�� � �� آٓ آررآآ ‬
‫ش‬
‫�  ااوورر   �ي �� شاا� �۔   دد� � � مماا� �  �ن  ااررددوو � ‬
‫ن‬
‫�رر�  �رري  �  وو�ں  �  �  �  �  �ل  �۔  ددرر�  �  �  ع�ووه  اان  � ‬
‫ن‬
‫ �ب ’’ دد� � � ‬ ‫� ااوورر  �ي � � �اادد � � ��ر� �۔ اان � ب‬
‫ت‬ ‫تخ‬ ‫ت‬
‫رروو�  �  ‘‘  �  �  �ل  ��۔  ااس  تاا�  �  اا�ن  �   اا�رر  �ت  � ‬
‫خ‬ ‫خ بخ‬ ‫ت‬ ‫خ‬
‫ب �� اان  اا� رروورر�رر ‬ ‫اان � �ئيدده ااساائدخده � �اا� �� �اا�۔ � س ب‬
‫ئذ‬ ‫ذ‬ ‫ت‬
‫ااساائدذده  �  ئبااررے  �  �  �  �  �  �  �ن  �  �  �ع  اا ساان  �  �� ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫ �ب اابيك ‬ ‫�ل �� �۔ ززز�� � �تيت ااوورر  �بيب � اا�� �� �  � ب‬
‫غغ‬ ‫خ ��م‬ ‫ت بخ‬
‫� �اا�� �۔ اا� � وو�دد � اا�ب � اا � اان �  ج � رر�۔  ��  �م ‬
‫بث‬ ‫ت حخ ت خ‬
‫ �ب ااس � ددرر�ن  � اال �۔ ‬ ‫� � � �ب ااوورر   دد�ب � اان � � ب‬
‫ئخ ت‬ ‫ت‬ ‫خ‬
‫ووه اائيك � ساارر � �  اا� � �ئبااب � دخدرر� ووه � اا� ااب � � ‬
‫ت تز‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫ا�ب �ررب‪،‬باارر� ااوورر  �ع � ‬ ‫�  � وو�ت �ووف � رر�۔  اان � �  ااوورر  ا ب‬
‫ز‬ ‫ز ز‬ ‫ت‬
‫اددب  � �رر� � � �رري دد� �  رروورر ‬ ‫� �۔    ااس وو�ب  ااررددوو رربباان  وو  ا ب‬
‫خ‬ ‫سث‬ ‫ٹ‬
‫اا�وون  � ااس � �دد �  بب� � د داا� �رر اا� ��ر� � �  اا� ااوورر  �ن � ‬
‫ت‬ ‫ز ز‬ ‫ش‬
‫اددب  ااس  وو�ب  ااف�ك  �  وو�ن  �  آٓ آ� ‬ ‫ب‬ ‫ا‬ ‫ ‬ ‫و‬
‫و‬ ‫ ‬ ‫ان‬ ‫ا‬
‫ب‬ ‫رب‬
‫ ر‬ ‫و‬
‫و‬ ‫ردد‬ ‫ر‬ ‫ا‬
‫ا‬ ‫ ‬ ‫۔‬‫ �‬ ‫دد‬ ‫ ��‬ ‫آ�ش‬ ‫�  آٓ‬
‫ٹ‬ ‫ت‬
‫� ااس اارر� �م ئك ررساا� � � �� �  اا� د د اا� �رر اا� � ر�� � � ‬
‫ٹ‬ ‫ز‬ ‫ن ت‬ ‫ثث‬
‫�  ااوورر  دداا�رراا� اا�بب � رر� �۔  ااس � � ��روورراان   رر� �  ڈڈاا� � رر ‬
‫‪89‬‬

‫ن‬
‫اب  �� �  دڈدھبگ � �اا� � �  اادد� �  � � رر� ‬ ‫��۔ ا ب‬
‫ٹ‬ ‫ٹ‬
‫�  ااوورر  �   ڈ ڈرراا�  �ل  �  اا�م  �  رر�  �۔  دداا�  �رر  اا�  ��ر�  �  � ‬
‫�م �  ئپاا�  �� وواا�  �‪  �  �،�  �،‬ااوورر   �دد  �  رر�  �� � ‬
‫��  �  ��  �  رر�  وو  �  جبددوو  �  �  ��  �  �  اا�  �  �  دد� ‬
‫خ‬ ‫خ‬
‫ �ر �‪ � � ،‬ااوورر  هه�ر � � �رر � ئبررق ‬
‫�۔  اان � � �‪ �� ،‬ر‬
‫� � � � � وو � � � � �۔ ع�� اا�ل آآوو� ��رر� آآس�م آٓ آببآآدد ‬
‫ت‬
‫�  بآآرر�  �  آٓ آرر�  �  �  �  آآس  �رر  �  �  آآس  �  �  �  �  دد� ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫آآب آآن � وو�ب � � � آٓ آرر� �ب وو بيآآس � �� � آٓ آبآآ �۔ ‬ ‫� ااوورر   ب‬
‫ت‬
‫� آآ � � � � � � سآآ� �ں  � آٓ آ �بآآ �   ؎‬
‫ن‬
‫ وو�ااں  � � �ه � وو ساا� ااددااس �             � � � � رروو� � ددن �رر � ‬
‫ٹ‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫   تپاا�ن  �  ااوو  رربپاا�ن  �  ببااهه�ر  رر�  وواا�  دداا�رروون  � د داا�  �رر ‬
‫ز‬ ‫ت‬
‫اا�  ��ر�  �  ��ر�  �ب  �۔  �رر  ��راا�  دداا�رر  ددررتيدداا  ‪ a) (Derrid‬‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ت ٹ‬
‫�ڈ �ي �ااس � ووه � � � اان � �بيااب � ببااررے ‬ ‫ااوورر  �ه ه ر� �بيااب ك ڈ‬
‫ت‬ ‫خ‬
‫ب  ووه  رردد  �‪،‬جبددبيددبيب‪ ��،‬‬ ‫اان  �  �دد�  �ل  ��  �  �  � ب ب‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫ججددييددي يت‪،‬ساا�ت  ااوورر   � ساا�ب  � ببااررے �  �� � �� � � وو ‬
‫ت‬
‫� � � ددرر� وواا �� � ��۔ اا� �س �تاا � ددررتياا � رروواا� � ‬
‫ت‬ ‫ش‬ ‫ت‬
‫�� دد�� � � رروواان  � � ��ت � � وو �سااك � �ررب �� � � ‬
‫ش‬ ‫نن‬
‫ب وو ه �� �ووع �� � سببے وواا� � � �س � ��۔  �� � ‬ ‫رر� �۔ � ب ب‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫آآ� آٓ آ��ر� � � �� �ئآآ � � � ووه � ووه �  وو ررووج � �آآ�ن  �  � �ئآآ۔ ‬
‫ت‬ ‫ن ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫اان � ببااب ددل � بك�يي ااوورر  ددل �  اا�� � �� ااوورر  �ووں  � � اا� باا� ‬
‫‪88‬‬

‫��  ااوورر  دد��  �  �� ��  ‪  �  �  ��  ،‬اا�رر  �  �  �  �  �   وو ‬


‫غ‬ ‫ش‬
‫اا�رر � ررووس اا��۔ � �  � � ��  اا� �� اان �  ��دد� �  � � ‬
‫ز‬ ‫ز‬ ‫ت‬
‫�  �باا  � �  �  ااس  �  مماا�  ��۔  اان  �  �  �  �  ��� رر�� � ‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫ب ‬ ‫�  �  ��   ااوورر  �ددااب  �  �ددي  سب ببب  �  �  �۔  اان  �  �  �  � ب ب‬
‫ن‬ ‫ئخ‬
‫ �ب  �ااه ووه  �  �  ��  اان  �  س اا� ‬ ‫��   اا  دداا�  �رر  �  �  � � ب‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫بغ‬ ‫غ ت ٹ‬
‫ا � داا� �رر اا� ��ر� � �ے � رر گ � � �باا  ااوورر   ووه �تيت ‬ ‫�ن  �با د‬
‫ث‬ ‫ن‬
‫تاا�اارري � اا� �� ااوورر   ااك��ر � �ع �� ‬
‫ � � �اا� � �ئ اا� � �‬
‫ٹ‬
‫  دداا� �رر اا� � ر�� ‪  � 2001‬ع�� اا�ل  ااوو� ��رر� ااس�م آٓ آببآآدد ‬ ‫ ‬
‫ڈ‬
‫�  � اارردد وو � �رر �رر ��۔ ااس � � ‪  � 2005‬آآ�  ڈڈ� آٓ آف ‬
‫ئ‬ ‫خ‬ ‫ئئ ز‬
‫ب‬ ‫ص‬
‫آٓ آرر� � � � � رر � �۔ اا� خدداادداادد  ��ں  ااوورر  وو� �� �  رروو� � ‬
‫نن‬
‫آب � آآس ��رر� � � � ��رر�ن  � ررئيئكئگ �  � ‬ ‫رر�� ��  ٓآ پ‬
‫ز‬ ‫بز‬ ‫بز‬ ‫ت‬
‫آٓ آ�  �  ددنيآآ۔  ��  ��ت  �   رربي ك گ  �  �  ااس  �  �ددرر  �  �  �رر  ااوورر  ‬
‫ت‬ ‫ٹ‬
‫ب ��اا�ن  د د اا� �رر اا� ��ر� � وو�� اا� �ددب ‬ ‫�دد �م � �اا۔ � س ب‬
‫ت‬
‫ااوو رر� اا�ل �ببرر � � �۔ ع�� اا�ل ااوو� ��رر� � باارر� �  � �ج  ‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫خ ت‬ ‫ٹ‬
‫دداا� �رر اا� � ر�� � �‪،‬اادد� ااوورر  �رر� خدد�ت � اا�رروون � ااوورر  �وون � ‬
‫ز‬ ‫ت‬ ‫ز‬ ‫ز‬
‫هه�ر � � اا� ااف � � ااوورر  اان � اا�ا رار �  � وو�رر ��ب � اا�دد � اان ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫خ‬
‫� ر رئبررددسب �ا باج � � � �‪،‬ااس � � اا� �� ئاا�ه رروواائيب ��دد ‬
‫ز‬ ‫ز‬
‫� �۔ اا�ن  � ااس �� �  � �رررر � اا�م � � �  �رر �هه�ر� ‬
‫ش‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫��ب‪،‬دداا�رر‪،‬اادد�‪،�،‬ااساابدذده‪�،�،‬هه�ر�  �ب  ااوورر    �دد  شاا� ‬
‫‪87‬‬

‫ت‬ ‫ن‬
‫اان � �ن  ااوورر  �ددآآب � � � �گ آٓ آ�ه �۔ اا� �مله � � � ووه  ااك ‬
‫ن‬ ‫ش غ ستتغغتغ‬
‫ساان  اا اا  �  �  �۔  �دد  وو  ��  ااوورر  ررتياا  �رري  �  اان  �  �  �۔  ووه  بپاا� ‬
‫ز‬ ‫ز‬ ‫ةة‬
‫ �ر  �  آآس�م  آٓ آببآآدد  �  �  �  �  آآددآآ  ��۔   اا� ‬ ‫�م  وو  �  �۔  ه ه ر�  رروورر  ووه ر‬
‫ز‬ ‫ٹ‬ ‫ت‬
‫رر�� �ه � � ئك � �� � ��ر�ً  اان يك � �ني��ر � ووه ررو روراا� �ل � ‬
‫ز ش‬ ‫ز‬
‫��۔  �  اان  �  ووررررش  �  ااوورر  اا�  �  ووه  �  �  �  �  �ل  ��  �۔  � ‬
‫خ‬
‫� اا�ا باج اان � � � �رر� � دد� �۔ ووه بباا وو� � � ‬ ‫ااوورر  � � � ‬
‫ض‬ ‫ت‬ ‫بببيي ٹ ت‬
‫اا�  دد�  �   ھبے  �بيب  �ي  ااوورر  ��رص  ��  �   اا�  ��راا�  �  اادداا ‬
‫ن ت‬ ‫ن‬
‫ب  �  ��  �۔ ‬ ‫��۔  اان  �  �  وورراا�  ددتيااتت  ااوورر  اا�س  دذد�  دداارري  �  س ب‬
‫غ� ت‬ ‫ن‬
‫اان � دد� �  دد��ن  ااوورر  ��ن  � �رر � � �۔ �ررغ وو ت �  ددرروودد تپااك ‬
‫ث‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫ااوورر  آٓ آبيآآب  ��رآٓ آن  �  �  �  ��۔    �رراا  ��ه  �  اا��ل  �  ببااعب  �� ‬
‫ۂ‬
‫اا�رر  �  �  �  �  �رر  �  �  �  ببااررے  �  ك�مه  �  اادد اا  ��  �    بباا�م ‬
‫ث‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫تاا� � �م � �تاا �۔ اا� � � � � ااوو رر  � وو �دد  � ببااعب � � ‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ز‬
‫ا�ب � ��ب �  ووه ‬ ‫ب‬ ‫ا‬ ‫ ‬ ‫ان‬ ‫ا‬‫ ‬ ‫۔‬ ‫ �‬ ‫�‬ ‫ �‬ ‫�‬ ‫ ‬ ‫ر‬
‫ر‬ ‫آآ‬‫آر‬
‫ر‬ ‫�وورر �گ بب� وو� � ددرر �  ٓآ‬
‫ز‬ ‫ز‬ ‫ت‬
‫ب � � � ‬ ‫اا� وو�ب �اارر� � � دداا�ن  �  رربباان رر� �۔  ووه س ب‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ض‬
‫ررساان  �  �  �گ  �رر  ررساان    ��  اان  �  �  ددوورر  رر�  �ن  تك  �  اان ‬
‫خ‬ ‫ت‬ ‫ث ت‬ ‫ت‬
‫�  ��ئ  م��ب  �  �  ااك��ر  ئاا�  ��    ئاا  �  �  �  خ�ف  ��   رردد  � ‬
‫ث ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ظ‬
‫� ظآآهه�ر � �� آآ� ��رآٓ آن � � �رره آآ�س ااوورر  �ررة اا  �ف�ق � ك��رت � وورردد ‬
‫ن ت ؤ‬
‫ب � ساا� �رردداا� ااوورر  �� رر� � � � ذذذاا� رر� ‬ ‫��۔ اان � ببرربا ؤاؤ س ب‬
‫ن‬
‫ا�ب � ��ن  � � رر�  ااوورر  اان ‬ ‫� � � اا�ن  � � �ف � � �بياا۔ ووه ا ب‬
‫� � � � �اا� اا� � � �� �� اا�  �م �� � اا� �� �  ‬
‫‪86‬‬

‫خ‬ ‫ٹ‬
‫دداا�  �رر  اا�  ��ر�  ك�س  �    آٓ آ�  آآس  �  �  ��ئ  �  وو�  �ن  �  � ‬
‫ش‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫�ب  �  �  اا�  وو�ب  اا�  �  �  ددرر�ااسب  �  ااوورر    شاا�دد  �  �  � ‬ ‫ب‬
‫ت‬ ‫ٹ‬ ‫ٹ‬ ‫ز‬
‫ئپآآ�ن  آآ�  �ب  آٓ آف  �ئ يدد�  سآآ�  آآس�م  آٓ آئبآآدد  �۔    ااددووتياات  �  �م ‬
‫ت ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ش ت‬ ‫ت‬
‫ب ئك �رر � �ب � � ��  ااس وو�ب ئك ئباا  وو� ‬ ‫اا�اا�ب �دد ئبررددااسب � � ب ب‬
‫ۂۂ‬ ‫ش‬
‫ب  ساا�دد  اا�  �  اا�دد  �  �  � ‬ ‫�  �  دد��  ��  رر�۔  �  �  �  �  � ب ب‬
‫ڑ‬ ‫ت‬
‫�  پپااپياا۔ ووه  ��رط �ب � � �� � � آٓ آ� ببرر� ااوورر   اا� دد � ��ں  �  ‬
‫ٹ‬
‫� �اا۔  دداا� �رر اا� ��ر� ااس  � � � رروو� � ااوورر  �  �اا� ع�� � ‬
‫ت‬ ‫ش ت‬ ‫ڑ‬ ‫شن‬
‫ببااسبددے �رري ع��ن  � �بيدد �ددي ب برردد ااست  �   سكتے اا� � �  � ‬
‫ش‬ ‫خ‬
‫�� ددوورره �ح � ددتياا �۔ ااس ساا�دد �  اا� �ت ي دد � � اا�س � � �۔ ‬
‫ٹ‬
‫آپ ‬‫ااس  �  ��  �  اا��  �  �  دداا�  �رر  اا�  ��ر�  �  �اا  �  �  ’’اا�  ��  آٓ پ‬
‫ٹ‬ ‫ت‬
‫ � � � � ڈاا� �رر اا� ��ر� ‬ ‫ڈ‬ ‫ب  � � آٓ آسآآ�ن  �آآ �ے ‘‘۔ � ببااب‬ ‫س ب‬
‫ت‬ ‫ش‬ ‫ت‬
‫ددوو�وون  �  �  آٓ آسآآ�ن  ب�س  ��  ��  �  آآوو�ب  �دد  �  �ن  �  ‬
‫ز ز‬ ‫ز ز‬
‫دڈداال  دد�۔  اان  �  رر��  اا�  �  �    �رري  �  �رر   وو  سا رار  رروو�  ااوورر  �  �  وو ‬
‫ن‬ ‫ز‬ ‫ت‬
‫اب رراارري۔ ااس � ببااوو�دد اان � �ے � � �دد م�ل � � � دد�۔ دد� ‬ ‫با ب‬
‫ن‬ ‫ن ن‬
‫�  � ااوورر  ف�ح � �م اا� � تتيك ااتساا�ن  � وو�دد � ��ن � �۔ ‬
‫خ‬ ‫ٹ‬
‫        دداا� �رر اا� ��ر� رراا� اا�ه � �ن  �۔   هه�ر � � �  ااوورر   ��ر� ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫�‬
‫ب  � اا�  �بيدد �ب  �۔   اا�ن  � �رر ��  �ر� � � ‬ ‫وواارراا� ب ص ب‬
‫ع‬
‫ت‬ ‫ض‬ ‫ت‬
‫�ددت  ��  �  ااوورر  �رر  ��  رر�ن  اا�ررك  �  �  �    �ه  �  �ددت ‬
‫خ‬
‫ ��۔  �  ه  �  ددووررآآن  �ه  �م  �  آٓ آ�ي  �ے  �  ووه  � ‬ ‫ٹ‬ ‫اب‬
‫�  �  ئيا ب‬
‫ت ت‬ ‫ز‬ ‫ز‬ ‫ت‬ ‫ببيي‬
‫�ي اا�ف �   ب ھبے ااوو رر  ه ه ر� �ے رروورر ووه ��رآٓ آن � � � ت�ووت � �۔ ‬
‫‪85‬‬

‫ن‬
‫�� �  �ل �� �۔ اان � ددوو�ن  � � وودد �  � � � ساا� دد� ‬
‫ن‬
‫�  ببااررے  �  اا�ن  �  �  �  ��  ااوورر  �  �  اان  �  ��  دد�  �۔  �  � ‬
‫ن‬ ‫ن ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫�  اان  �  �  اان  �  �ووبيدده  �  �باا  ااوورر  اان  �  �  اا�  �ن  بك  ��ربباان  �� ‬
‫ز‬ ‫ش‬ ‫ز‬ ‫ز‬ ‫ت‬
‫�  �  �  وو�ت  �رر  رر�۔  و رور�  آٓ آببآآدد  �  �  آآن  �  آآبيك  شآآ�دد  �  آآن  � ‬
‫ٹ‬ ‫تخ‬ ‫خ خ ت‬ ‫ٹ‬
‫�  �ي  �  اابيك  �  �  سب يب  �  ااوورر  اان  �  خدد�ت  �  �  � اا  ��۔   ڈڈاا� ‬
‫ت‬
‫�رر اا� ��ر� � ااس � � �ل �� � �ررب � � ااوورر  � � � ااس � ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫��روو�خت  �  �  ااس  �  �  وواا�  رر�  �  �ووررت  �  �اا�  �  ددے  ددي ‬
‫ز‬ ‫ٹ‬ ‫ت‬ ‫ز‬
‫��۔ �� آآن � �آآبيب � �� آآس سب يب � رر� وورر� آٓ آببآآدد � آآبيك � ‬
‫ض‬ ‫ضض‬
‫ااوورر   � �رراا �ه �  � ددئ �۔ � � �ل وو �  �  اان  � ��ن  ‬
‫ش‬ ‫ت‬ ‫ش‬
‫ب ااس ببااب � � ساا� �  � اا�ن  � �م � � � ‬ ‫ساا�دد ��دد �  ووه س ب‬
‫ت‬
‫ �خ � ددي۔ �ووررب � � وو طاا�ب � دداا� ‬
‫ت‬ ‫�� اا� ش شاا�ددوون  � ف�ج � پ‬
‫ت‬ ‫ش‬ ‫خ‬ ‫نخ‬
‫ا�ب � بب� اامببيااززز  ‬ ‫ب ساا�ددووں  ااوورر  ا ب‬ ‫‪،‬ددرر � � �دد � اا � اان � �ه رر�۔  ووه س ب‬
‫ن‬
‫�دد  ��  ااوورر  �  اان  �  �ف  �  اا�س  �  ااوورر  ��  �  ��  �  رر�۔ ‬
‫ت‬ ‫ن ن‬ ‫ن‬
‫اا�ن  �  �  �ل  �باا  اان  �  �ددب  �۔  ��  �  �  �  رر�  وواا�  اانيك ‬
‫ر�ت � � �  آٓ آ� �� � ‪ ،‬‬ ‫�وو� � � آآس�م آٓ آببآآدد �  آآ�۔ � � وور پ‬
‫ث ٹ‬
‫� اا�اا �م � �� ددووررے � �وو�اام �رر � �� � ببااعب د داا� �رر ‬
‫ٹ‬
‫اا� ��ر� � اا� �ے۔   ڈڈاا� �رر  آآ� ��ر� �  آآ� آٓ آببآآدد  اا وورر   �ي � ب ب ررف ‬
‫ٹ‬ ‫جخ‬
‫بباارري  ااوورر    �تيدد دد� � وو� � �� ددوورره �  � ددتياا �۔    دداا� �رر اا� ‬
‫��ر� � � �بياا � ووه ددل � ددل �  رر�ه رر�۔ دد� � � � �ي � ‬
‫ث‬ ‫ؤ‬
‫ب  �ئيدد  ��  �  �رر  �  �۔ ‬ ‫ �آآؤن  �  ئبآآعب  ؤؤه  �ؤؤ�  �� ب‬ ‫آٓ آ�  ؤؤآآ�  ئبرر�� ؤ‬
‫‪84‬‬

‫ن‬ ‫ڑ‬
‫ب ب ررے �هه�ر � � �� � � �  اا� �رر ساا� �م � ددوورراان �   ووه � ‬
‫ز ز‬ ‫ت‬ ‫ز‬
‫�  �ل  ااوورر  �  �رر  �  دداارر  اادد اا  ��  رر�۔  دد�  �  �رر  ��ب  �  ااررددوو  رربباان  ‬
‫ز ز‬ ‫ت‬ ‫ز‬ ‫ز‬
‫ �ر � �وو�ب ااررددوو ررئباان � � ��ه �۔ � � ‬ ‫� اارر� � اان � �� ر‬
‫ڈ‬ ‫ن‬
‫ب طاا� � اان � �اا� �  اارردد وو اا�� � اارر� � � اا�۔ ڈڈي � � ‬ ‫ااييك  � ب‬
‫ز‬ ‫ز‬ ‫ز‬
‫�� �۔ دد� � �دد مماا� � � � رربباان �� وواا� اان � ااررددوو � ‬
‫ز ز ز‬
‫اددب �  اا� �ن �� ااوورر  اا�ك � �هه�ره �� � ااررددوو رربباان � اان ‬ ‫ااوورر  � ا ب‬
‫ش‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫� اا�� �ررب � �ت ��۔  ووه ااس ددرردد�ي ااوورر  خ� ووص � ساا�ددووں  � ‬
‫ٹ‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫�‬ ‫ب‬
‫ب � ڈڈاا� �رر ‬ ‫ص��ن  � � �� � �هه�ر �ببل  �ر � سآآ� آٓ آ �بآآ۔ � س ب‬
‫ھ‬
‫اا� ��ر� � � � �رر� � �� �۔ اا�ن  � �� � � � �� ‬
‫ز‬
‫وواا�  �ص��  �م  �  �  ببااررے  �دد  �رررر  �  �ي  �� �  � ‬
‫ٹ‬
‫‪  �  �  �،‬ئپدذد�اا�  �  ��۔  اا�ن  �  �ني��رك  �  �  �  اا�۔  ااے۔ ‬
‫ت‬ ‫ز ز‬
‫ �ب � �م ددرر� � �بيب ‬ ‫اا� � ااوورر  � اا�۔ دڈدي � � ااررددوو رربباان � ب‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫ب �اا�۔  ااس وو�ب � � �رري دد� �  �ص�� ‬ ‫� ااوورر  دذداا� دد� � �ئ ب‬
‫غ‬
‫ز ز‬
‫اددب � ��رووغ � � ‬ ‫�� � � ذذذرر� ��� � رر� �۔  ااررددوو رربباان وو ا ب‬
‫خ‬ ‫خ خ‬ ‫حخ ت‬ ‫ٹ‬
‫ �ر  �م  �� ‬ ‫دداا�  �رر  اا�  ��ر�  �   دد�ب  �  ااس  رربباان  �  �رري  دد�  �   ر‬
‫خ‬ ‫خ‬ ‫خ‬
‫�اا۔ اان � بباارر اا�ن � ااررددوو دداان  اا� � � �ددن � � رر� �۔ ‬
‫ن‬ ‫ئن ن‬
‫           دد� �  � �ج � اا ساان ئپاا� �� �۔ اان �  �  اا� � � �  � ‬
‫ٹ‬ ‫ن ن‬
‫ب  �  وو�‪،‬اا�  وو�   ااوورر  �  �ع  اابساان  �  �   وو�  �  دد�۔  ڈڈ اا�  � رر ‬ ‫اا�  س ب‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫اا� ��ر� اا� � ااتساان �۔ ��دده ددوورر �  ��ردد � � �� ااوورر  �م ��خت � ‬
‫نن ن‬ ‫ٹ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫خ خ‬
‫� رروورر ئبرروورر � �ررب اا�رر �ئاا جچ� � رر� �۔ ڈڈاا� �رر اا� ��ر� � اا ساان ‬
‫‪83‬‬

‫ب  �ن  � �بيدده ‬ ‫ب  � � � طاا� ب‬ ‫��رر� � �� �  �م �� � ب ب‬


‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت ٹ‬
‫اا��ت �ه دداا� �رر اا� ��ر� � � � ��راارر تپااتاا۔  ووه ااتيك �هه�ر �ت � ووه دد�ن  � ‬
‫ن ئث‬
‫ب  اا�اال  ��  �۔  �ه  ��  �    ��  اان  �   اا�  �  �۔  ووه  �دد  �  �  � ‬ ‫س ب‬
‫خ‬ ‫ت‬
‫دد�ت  ددے  �   اا�  �ن    �اا�  ااوورر  آآن  �  آٓ آررآآم  وو  آٓ آسآآ�  �  �ررآآ  �ل  رر�۔ ‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫ب � اائيك اا�� �س �ئاا ااوورر  � � اا� �� � � ‬ ‫اان � �ن  هه�ر ط اا� ب‬
‫خ‬ ‫ت خ‬
‫ع‬
‫�تاا۔  اان  �   ووص  ااوورر  �ه  �وورري  �  ��ن    دد�ن  �  �  �  �  �۔   �� ‬ ‫�‬ ‫خ‬
‫ز‬
‫آآ�ل  آآوو� ��رر� آآس�م آٓ آببآآدد �  �م �رر� �‪،‬دد�ي م�رر�  ااوورر   ددرر� ‬
‫� شس ت‬ ‫ز‬ ‫ضز‬ ‫ز‬
‫ب �  ك�ب ااوورر  ‬ ‫ب اان � وواا�� � ��۔ ووه س ب‬ ‫�ررم � م�رر� �  س ب‬
‫ن‬ ‫ث‬ ‫ن‬ ‫نت‬
‫�� سئئے ااوورر  � اا�� اان � دد�ي ��۔ ااك��ر �گ اان � اا� رراا� ��راارر ‬
‫دد� � س ب‬
‫ب � ساا� �۔ ‬
‫ت‬ ‫ٹ‬
‫  دداا� �رر اا� � ر�� � � فضضتي�ت ااوورر  �� � دد� � �  اا� ااف � ‬ ‫ ‬
‫خ‬ ‫خ‬
‫ا�رهه�ر �هه�ره ) � ( ‬ ‫ا�ب  � �وو� ااررددوو �� ا ر‬ ‫�۔ ‪  �1995‬اان  � ا ب‬
‫ز ز‬ ‫ت‬
‫�اا۔ اا�ن  � �رر ساال تك دد� � ااس �� �� ��رر� �   ااررددوو رربباان  وو ‬
‫جخ ت‬
‫اددب � �رر� �  اا�  دد�ب اا�م دد�۔ ااس �� �  اا�ن  � �� � ‬ ‫ا ب‬
‫ض‬
‫� �دد �رر � �اا�۔ ااس �� �  � اا� �‪ �،‬اا�‪،‬ن۔ ‬
‫ت‬ ‫ز‬ ‫ت‬
‫ا�‪�،‬ر  �‪��،‬رة  اا� ‬ ‫ر‬ ‫م۔  رراا�‪�  ،‬اا  �‪�،‬ددت  �  �‪،‬اا�ق  ا‬
‫ن‬ ‫خ ن‬
‫�رر‪ �،‬اا��‪� � ��،‬ن  ااوورر  تاا� �� � اان � � �م � تياادد رر� ‬
‫ز‬ ‫ز‬
‫ز ز‬ ‫ٹ‬
‫اددب � ��رووغ � � اا� رر�� ‬ ‫�� �۔  دداا� �رر اا� ��ر� � ااررددوو رربباان وو ا ب‬
‫ز‬
‫ز ز‬
‫اددب � � ر�ووغ ‬ ‫ب‬ ‫ا‬ ‫ ‬ ‫و‬
‫و‬ ‫ ‬ ‫ان‬ ‫وو� � رر� � اا�ن  � دد� � �م مم اا� �  ااررددوو ررببا‬
‫ز‬
‫ب  � ‬ ‫�  �    ��  ااوورر  �  آٓ رآر�  جبددوو�  �۔  دد�  �    �ص��  �  �  ووه  س ب‬
‫‪82‬‬

‫ش‬ ‫ڈ ئئ‬ ‫ن ت‬
‫ددئ ے۔ ووه �دد ااييك �ددرر اا�ك�م شاا�‪ �،‬‬ ‫�اان ئك اا� ��� � �ے �رر  �‬
‫ن‬ ‫ش‬ ‫ن‬ ‫ض‬ ‫ض‬
‫�ن  �رر‪  �،‬بپاا�  �ن  �رر‪  ،‬ااوورر  �هه�ر  �  �  ااس  �  اان  �  ساا�دد  اان  � ‬
‫ت ز‬
‫� �وورر ااوورر  �ب اا��رو رور  رر�� �  � �� ��ن  � � �  رروواان  ددوواان  ‬
‫خ‬
‫آ�ب �� � � آآ� �ن ‬ ‫رر� �۔ ووه �ك � اا� �� ااوورر  ذخذررے � آٓ ب‬
‫ش‬
‫�  �  آٓ آ�س  �  بيدد  �  �  �ه  دد��  �  �ددرر  �۔  �رر  ررااه  �  �ه  �  � ‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن ن‬
‫�تاا اان � اا� �اا�ت � � �  اان � �� �ئ يك ااوورر  � � �۔ ‬
‫ٹ‬
‫‪    �            1978‬ددآآ�  �رر  آآ�  ��ر�  ع��  آآ�ل  آآوو�  ��رر�  آآس�م  آٓ آببآآدد  �  ‬
‫ن‬
‫�رر ااررددوو � ��۔ �ن  آآن � آٓ آ� � � وو آآدد� �ں  �  �� � � ‬
‫ز‬
‫اددب � � � اا�� سا رار �رر � �۔  ااس ‬ ‫ددووڑڑڑ �۔ �دد � �� � � ااوورر  � ا ب‬
‫ت‬ ‫خ‬ ‫خ بخ‬
‫ددوورر �  بپاا�ن �  اا�رر اادد� ع�� اا�ل ااوو� ��رر� �  �رر� خدد�ب � ‬
‫ضخ‬ ‫ٹ‬ ‫ش‬ ‫ٹ‬ ‫خ‬
‫ا�‪،‬داا�  �  رربياا ‪�،‬وو�  � ‬ ‫��رر  �۔  اان  �   د داا�  رر�  �  سا د‬
‫بذ‬ ‫ٹ‬ ‫ٹ‬ ‫ٹ‬
‫��‪،‬داا� �دد اا��‪ ،‬د داا� �� � ااوورر   ذذاا� � �  �  اام �ببل ذذذ� ‬ ‫د‬
‫خ‬ ‫ڈ‬
‫ا�ر  �  �ن  ااتيك  اا�  � ‬ ‫�۔   ڈڈاا�  �رر   اا�  ��ر�  �  ��  �  �  ا ر‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫�وواان  � ھتے  �  �  �  ��ت  �  �تياا  �  ددي  ااوورر  �اا  �  �اارر  �    �ل  ددبياا ‬
‫ز‬ ‫�۔  �ررے �  �  ر پ‬
‫ر�ج  ��رر  ااس  �  ��  �    دداادد  �  دد�  �۔ ‬
‫ز‬ ‫ض بض‬ ‫ض‬ ‫ضض‬
‫ا�ب ‬ ‫�  �  �ل  وو  �  �  �ن  �  اان   اا  �  ء  رروورر�رر  دداا�رروون  �  ا ب‬
‫بض ت‬
‫ب آٓ آبآآ ‬ ‫� �� � � آآ� دد�آآ� ووآآرر �ن  آٓ آ� � � �سآآ ��  � � ب‬
‫ٹ‬ ‫بث‬ ‫ذ ت‬
‫ب � �ف �۔  ڈڈاا� �رر ‬ ‫�۔ اان ااساابذذذه � � � اال � ااوورر  اا�رر � هه�ر طاا� ب‬
‫ت‬ ‫خ‬ ‫خ‬
‫آآ� ��ر� � � ددوورر ددررآآرر ع��ن  � آٓ آ� ووآآ� � � � �ن �� � �تاا ‬
‫ت ز ت‬ ‫ظ‬
‫�۔  �� �ط � � � وو طاا�ب � ووررااررب � � �� بياا ع�� اا�ل ااوو� ‬
‫‪81‬‬

‫ن‬ ‫خ ت‬
‫�    �رر�  خدد�ت  �  ��رر  ��۔  ااس  ��  �  اان  �  �  ااوورر  اادد�  �� ‬
‫�  �  �ه  اا��  �  �۔  رراا وول  �ي   اا  وورر  ااس  �  �دد   وو  �ااح  �  �  �� ‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫وواا� �  وو اادد� �ن  �  اان � �� � اان �� � رروو� � �رر �� � ‬
‫ش ت‬ ‫ز ز‬
‫اددب  �  � وو�  وو  ااسااعب  �  اابيك  وو� �  � ‬ ‫��  ااوورر  ااس  �ج  ااررددوو  رربباان  وو  ا ب‬
‫ز‬
‫آٓ آ�ززز � �۔ ااس �� �  اا�  � �رر اادد�ن  � ساا� � ااوورر  � � �م ‬
‫خ‬ ‫خ‬
‫��  �  ��  م�  اان  �    �  �  �ئ‪�  �  ��،‬ن‪،‬ئبرر��  � ‬
‫خ‬
‫اا��‪ � � �،‬طااهه�ر‪ �� �،‬اا�‪� � ��،‬ن‪�� �� ،‬ي‪ �،‬‬
‫ضض‬ ‫غ غغ‬
‫اا�ن‪�  ،‬م � ��‪�،‬رر ببااببرر‪ �،�  �،‬اا� �ي‪،‬رراام رريياا ‪ �،‬‬
‫بذ‬
‫اا�  ااوورر   � �بپاا� �  اام �ببل  ذذذ� �۔ ررااوول �ي �  �ي �ن  ‬
‫بز‬ ‫ٹ‬
‫�  بباا��ه  اا�دد  �  �  �   د داا�  � رر  اا�  ��ر�  �   اام   ااس  �  �دد  � اارروون  ‬
‫ش‬ ‫ت‬ ‫ض‬ ‫ش‬
‫�    شاا�  �۔  اان  �  اادد�  ��  ااوورر  �ي  �ت  ‪  �  1960‬ساا�  � ‬
‫ٹ‬
‫رر�  �۔  اا�  �  � �م  اادد�  �ن  �  ئپدذد�اا� �  ��۔   ڈڈاا�  �رر ‬
‫عغ‬
‫اددب  �  ��روو  �  �  �  اابيك پ‬
‫ �ب  �اا ‬ ‫اا�  ��ر�  �   ااس  ع��  �  �  وو  ا ب‬
‫ز ز‬ ‫ئتز‬
‫اددب  �  �اا�ن  ‬ ‫�  ددي  ااوورر  دد�ن  �  اائيك  وو�له  ئا راره  �اا  �  �  ااررددوو  ررئباان  وو  ا ب‬
‫ٹ‬ ‫ن‬
‫�  اائيك � رر ووح �ئك ددئ۔ �رر� �� اا� �ل ررااوول �ي �  ڈ ڈاا� �رر ‬
‫ن‬ ‫حخ ت‬ ‫ت‬
‫اا�  ��ر�  �  �رر  ساال  تك  �رر�   دد�ت  اا�م  دد�۔  اان  �رر  ببرر�ن  �  ااس ‬
‫ز‬ ‫بز‬
‫اددب � � � اا�ل ��اا�ن  �� �  اان � � ‬ ‫ب‬ ‫ا‬ ‫ ‬ ‫م‬ ‫ر‬ ‫ر‬ ‫� �ددرر � �   ب‬
‫ٹ‬ ‫ز ت‬ ‫ئث‬
‫�� � اال �  �۔ آٓ بآج � آآس آآددآآررے  � آآ� رآآرآآب �  ددآآ� �رر آآ� ��ر�  ‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫جخ ت‬
‫� �اان  �رر   دد�ب � �� � جبدخدببااب � اا�ااف � �باا �۔ � تپاا�ن ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫� وو اادد� ��ب �  ااس ااددااررے � � � � �رر �كب � ااوورر  � � ‬
‫‪80‬‬

‫ت ز ت ز‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫اانساا� �وواات � ااوو� �� دد�۔ ع���‪ �،��،‬ااوورر  دد� اامتتيا راراات اان � ‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ئز ز‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫رر ك �� � �   رر� �۔ اا س اا� � وو�رر ااوورر  اا ساا� �ق � نپاا�اارري ‬ ‫ي‬ ‫ددئ‬
‫ز‬ ‫ز‬
‫رر�� � اان  � � اا� رر�۔ � � دد�  ااوورر   � � �� �  دد� � ووه ‬
‫ن‬
‫�ت  اا�  ااوورر   �وورر  �  �  ش  ��  �  آآن  دد�ن  �  �آآووآآ  �  �  آٓ آسآآ�  � ‬‫پ‬
‫ت‬ ‫ش‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫��  �ررت  ئ�س  �  �۔  ��ن  �  حماابيب‪،‬دد رردد  �وون  ااوورر  �ں  � ‬
‫جخ �بج ئخ‬ ‫ن ��م‬
‫ھ‬
‫� � اان �  ح � رر�۔ �اا� �رر وو � �  � ووه رر   وو� �  � ے � دد� ‬
‫ذ‬ ‫ت‬ ‫ز ز‬
‫�۔ اان � رر�� � � �ررت � ااوورر  ووه ااذذذ�ن � �  وو �� � �  وو� ‬
‫�۔ ‬
‫خ‬
‫ �ب ‬
‫��  �ن  �  اا�اا�  �  �  ��  �  �  اا�ن    � ب‬ ‫  ‬
‫ڈ‬ ‫ز‬ ‫ز‬
‫اددب  �  اا�۔  ااے  �  ڈڈ�ي  ��  �۔  ااس ‬ ‫��رر�  ‪��  ،‬رر  �  ااررددوو  رربباان  وو  ا ب‬
‫ز‬ ‫ز‬
‫آ�ر  اا�ن  � ‬ ‫�  �  ووه  �  �رر�  �  وواا�  �  �۔  آآ�  �رر�  رر��  �  آٓ ر‬
‫ض‬
‫‪    �1972‬ئپاا�ن  ��  �  ��  �پك��  ررااوول  �ي  �  �  �رر  �۔ ‬
‫جخ ت‬
‫�ن  اا�ن  �  ددوو  ساال  �رر�   دد�ت  اا�م  دد�۔  ااس  ددوورر  �  نيااددوون  �  ووه  اا� ‬
‫ت‬ ‫بث‬ ‫ز‬
‫رر�� � �� اا اا� ��راارر دد� �۔ ددوو ساال � ووه �رر� �� �ااب   �  ‬
‫ڑ ز‬ ‫خ ت‬
‫�رر� خدد�ت � ��رر � �۔ اا�ن  � ب ب ررے ر روورروون  � اا� ص��ن  � � � ‬
‫ن‬
‫ �ب  ��رر�‪��،‬رر  �  ناا�رر  �هه�ر  �  ااوورر  اادد�    �� ‬ ‫�اانياا۔  اا�ن  � ب‬
‫حخ ت‬ ‫ت‬ ‫غغ‬
‫�م  �  �  �  �ب  ااوورر  اادد�   دد�ب  �  ��ع  �  �  ��  �  �  �  ‬
‫ن‬ ‫ڈ‬ ‫ڈ‬
‫اا�۔   ڈڈي  �  ڈڈ�ي  ��  �۔  اان  �  �  �  ��  �رر  ااوورر  وو�رر  �  رر�  � ‬
‫ن‬
‫آث  �۔   اا� � اان  � � اا� � ااس � � ووه ‬ ‫اا�رر �  آآ� �ثثآآل آٓ پ‬
‫ٹ‬ ‫غ‬
‫بپاا�ن  �  اابيك  �  ببررے  �  ااددااررے  �رر�  ��  اا�  �ل‪،‬ررااوول  �ي ‬
‫‪79‬‬

‫ت‬ ‫ت ڑ‬ ‫ن‬ ‫ن‬


‫�� �ف �۔ اان � اا�بك وو�ب اا� ب ب رراا ساا� � � � اا�ااب �� � � ‬
‫ت‬ ‫غ‬
‫ب  ��۔  �رري  دد�  �  �  ااوورر  اادد�  �ں  ‬ ‫��رووغ  ااررددوو  ��ں  �  �  �ئ ب‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫�  اان  �  وو�ب  �  �  �� �  �  ااوورر  �  �رر  ��  ��ت  آٓ آ�۔  ووه  ع�� ‬
‫آآ�ل  آآوو�  ��رر�  آآس�م  آٓ آببآآدد  �  �  آآررددوو  �  �ببررآآه  ااوورر  �  آٓ آف  آٓ آرر� ‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ڈ‬
‫� ڈ ڈ�  �۔  آآن  �  �ددب  �  ع��  آآ�ل  آآوو�  �  �رر�  آآس�م  آٓ آببآآدد  �  � ‬
‫اب رر� �۔ اا�ن  � نپاا� � ‬ ‫ااررددوو � �� �ن  ااوورر  ��اا�ن  � ددرر�ن  ببا ب‬
‫ت‬
‫�  زززاا� �  ااوورر   طاا�ب  � اا�۔  � ااررددوو � �  ددي  ااوورر   �س �  � ر�� ‬
‫ڈ‬ ‫ن‬ ‫ز‬ ‫رر�چچ‬
‫ ��ر � اان  � رر�� �  � اا�۔  ڈڈي � � �� �� � � ‬ ‫ر‬
‫ز‬ ‫ز‬
‫� اان � �دد اا�اارر �۔   ؎‬
‫ن ت‬
‫ب ساا� � ص� �ے �‬ ‫�ن �باا � �� � �دد  اا� �           � � رر � ب‬
‫ن‬ ‫خ‬ ‫ز‬ ‫ٹ‬
‫ �ر � ااوورر  اادد� ��اان � �۔ اان ‬ ‫  دداا� �رر اا� ��ر� � � ااتيك ر‬ ‫ ‬
‫ت‬
‫� وواا� اابيك �� بباا � �۔ �ررے ع�� �  اا�  �ت وو �� � �ه � ‬
‫خ‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫ت‬
‫دد� �تاا �۔  بپاا�ن  � �  ااس � ��اان  � �اا�‪� ،‬دد  دداارري‪،‬اابساا� ‬
‫خ‬
‫آت �آآ �� ‬ ‫�ررددي‪ ،‬ووص ااوورر  � ددوو� � �۔  � �  ووه آآ� دد� آٓ پ‬ ‫�‬‫خ‬
‫خ‬ ‫ت‬ ‫خ‬
‫وواا� � �۔ اان � ��اا� رروواابيااب � اا�  وورر� �  �  اان � �� ‬
‫تغزتز‬ ‫ز‬
‫اان � م زز�ااجج  �  ااتيك ااست اا �۔  ووه ددرر �ئ  ٰ� �اا �� � �� � � � ‬
‫بز ز‬
‫اان  ��  � � �رر � �� � �� دد� �۔   ووه �ددي � ببرر��راارر رر� � ‬
‫ز ز‬ ‫بغ‬
‫�� �   اام �اا �� � � �� �۔ �� �� ااوورر  ااررددوو رربباان  وو ا ب‬
‫اددب � ‬
‫ز ز‬ ‫ت‬
‫اددب  �  اا�رر ‬ ‫آآ�  ئبڑڑڑآآ  �آآ�  �  �  آٓ بآج  ئك  �    دد�۔  ��  ااوورر  رربباان  وو  ا ب‬
‫ز‬ ‫ز‬
‫� ووه آٓ آ�� � �� �۔ اان  � �� � اا� اا�اارر �  �� � � ووه ‬
‫‪78‬‬

‫ڈاﮐﮣﺮ ﻧﺜﺎر اﺣﻤﺪ ﻗﺮﯾﺸﯽ‬


‫    ‬

‫ظ‬ ‫ز‬
‫ � � �  �نيآآن  �  �        �ي آٓ آووآآرر � �ظ رر�‬
‫بز‬ ‫ز ز‬ ‫ت‬
‫اددب  �   اا�رر  اا�دد‪ �،‬‬ ‫ ��  �ب  �  ��  ااررددوو  رربباان  وو  ا ب‬ ‫ ‬
‫ٹ‬ ‫ز‬ ‫ز‬ ‫ز‬
‫�‪،‬رر�ك �دد‪�،‬رر دداا�رر ااوورر  �� رروورر�رر �� �وو� ڈڈ اا� �رر اا� � ر��  ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫آآب ‬
‫آ�ب �ں  ب ب‬ ‫‪� 23‬ن ‪ � 2007‬دداا� �رر�ت ددے �۔ �  وو ب‬
‫ آآددب � ووه آٓ ب‬
‫ن‬ ‫خ‬
‫�ب    بپاا�ن  (  �  �ع  �اا    �رري ‬ ‫�  ‪�  ��    �1948‬ن  )ررااوول  �ي۔   ب‬
‫دد� � اا� � نپاا�ن  � �رر �� ااوورر  �ك �ن  � ��رر �� � � ‬
‫�ب خ‬
‫ب آآن � آٓ آ�ي ددبيددآآرر ‬‫وب � �۔ آآس�م آٓ آببآآدد �   ب‬
‫�م �  � ااں  وواادد�ں  �  �و ب‬
‫ض‬ ‫ضض‬ ‫ن‬
‫��  �  اان  �  رر��  �ه  �  �  �  �  �  �ل  وو  �  �  آٓ آ�  ووآآ�  آآن ‬
‫ت‬ ‫ڑ‬ ‫ش‬ ‫ز‬
‫� هه�رااررووں  شاا�دد دد�رر�  �رر �رر � رروو رر� �۔ �رراا � �ت  وو تيااس � ‬
‫ش‬
‫�� � � �۔ هه�ر ددل ��اارر ااوورر  هه�ر آٓ آ� آآشكببآآرر �۔ دد�ں  � � �� وواا� ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫اددب �  ‬ ‫ااس � اا�دد � ااررددوو � وو � � �ووب �  � اا�� � ووه باارر� ا ب‬
‫ز ز‬ ‫ت‬ ‫ز‬ ‫ز‬
‫اددب � � اا وورر  ‬ ‫آب رررر � � �� �۔ اان � اا�ك وو�ب � ااررددوو رربباان وو ا ب‬ ‫آٓ ب‬
‫ت‬
‫ااساابدخده  �دد  �  �  بياارر  وو  �دد�رر  �س  ��  �۔  ااررددوو  �  ااوورر  �  �  �  �دد ‬
‫خ خ خ‬ ‫خ خ‬ ‫ت‬
‫آٓ آ�  آآ�  ذذذآآت  �  ااتيك  اا�  �۔  رربباان  وو  �ن  �  اان  �  خ���  دد�س  �  اابيك ‬
‫‪77‬‬

‫ث‬ ‫ز‬ ‫ت‬


‫اب  �  رر�ن  �  ببااعب  �م ‬ ‫�  �ي  بك  اا�  ا ب‬
‫اددب  �  �  �ن  رر�  �  ا ب‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫آآب �� ززز�  � � �۔ اان � �ررناا� ‬
‫�قت ت‬ ‫� � � �  �۔ � س ب‬
‫ب آٓ آ�ن   ب‬
‫ق‬
‫اا� اا� � �ں  � �دد �   رر� رر� ااوو� � رر� �۔  �  ي تتين  �ل ‬
‫ث‬
‫اب  �  �  �  �  �  ددل  �  ئبااعب  ووه  �  �  �  �  ��  � ‬ ‫وو  �ا ب‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫� جچ� �� �� � � �  �  �ئاا۔  اا� �س �تاا � � �ررووااں  � ‬
‫ن‬
‫ددل  � اا�س زخزتيااں  � � � �۔ � � طااهه�ر � � � � �اا  رربگ ‬
‫ز‬
‫اب  ��  �  �  �  �  �۔  رر��  ��  ��  �ے ‬ ‫�  اادد�  �ن  �  ووه  �  ��  ا ب‬
‫خ‬
‫اا� �� رروورر�رر � �رر � �اا �  � �۔ ‬
‫س ب‬
‫ب �ن  � �� وو � �  �ئياان  � �                 �ك �  � ‬ ‫ ‬
‫�رر�  � � � �ں  � �  ‬

‫٭٭٭‬
‫‪76‬‬

‫ن‬ ‫جخ‬
‫�۔ دد� � �  ��� �م � �� � �  �ف � اادد�ن  � �بگ ‬
‫ش‬ ‫بض‬ ‫ض ض‬
‫ب � ‬‫دد� اا� � � اا� �ن � اان �  � � طااهه�ر �  اام � ساا� �۔ ووه � ب ب‬
‫� آٓ آ� �ن  � �ززز آآ� � � ساا� � � � � �� اادد� �� ‬
‫ن‬
‫�وورر � ��۔ � �  � �ن بباا� � �م �  اا�ن  � � �رر ‬
‫ت‬ ‫ت ڑ‬ ‫ض‬ ‫ت‬
‫�  �۔  ووه  �ب  �ن  بباا�ؒ  �  اا�ب  �  ببرري  �ب  �  ساا�  �� ‬
‫ت‬ ‫نذ‬ ‫ٹ‬
‫ب  اا�ب ‬ ‫��  �۔  �رر�  ��  �  �  �� د داا�  �   دذد�  اا�  � ب ب‬
‫جخ‬ ‫ت‬ ‫خ‬
‫ب � رر� � � آآ�ن  � � � طآآهه�ر � � آآ� � خدد � ‬ ‫�ن ببآآ� �ب ب‬
‫بض‬ ‫ت‬
‫� �  � ااوورر ت �۔ � � طااهه�ر �  اا� ذخذاا� � �� � �  اادد رر ‬
‫ت‬ ‫خ‬
‫�� ااوورر  � �خدخد آآ�  دد�۔ � � طااهه�ر اا� دذداات �   ااتيك اا� �۔ ‬
‫ض‬ ‫ت‬
‫� � اادد� �ن  � ووه اابيك باا�ه �ررے �۔  اان � اا�رر � � نپاا�ن  ‬
‫خ‬ ‫خ‬
‫�  �وورري  دد�  �  اا�ااف  �  �۔  اان  �  �  �  �  �  ��  �  �  اان  � ‬
‫خ‬
‫جخ ت‬ ‫خ خ‬
‫اددب  � ��رووغ  � � �اان   �رر   دد�ب  اا�م ‬ ‫��� �  ااررددوو رربباان  وو  ا ب‬
‫ز ئز‬ ‫ز‬
‫دد�۔    �  رر�  �  �  �  رر�  وواا�  اان  �   اا�رر  رر��  �رر  �  � ‬
‫خ‬ ‫بخ‬ ‫خ‬
‫ب ر راادده ‬ ‫�‬ ‫ي‬
‫اا� �ي‪� ،‬ددم رررر�‪� � � � ،‬ي‪�،‬اا� رر ��‪ �،‬ب‬
‫خ‬ ‫ت‬ ‫خ‬ ‫خ‬
‫رر�  �ن‪،‬رراام  رربيااص‪  �،‬اا�رر  �ي‪�  �،��  ��،‬ب  �ن ‬
‫بغ‬ ‫ب غ‬
‫ا�ج  � ع�م  �  � گ‪��  �،‬رر�رري‪ � �،�  � �  �،‬‬ ‫�ل‪،‬ا‬
‫ت‬ ‫ش‬
‫اا��  اا�  )�(‪�،‬اا�  ساا�  �‪  �،‬ئاا�‪  �،‬ل  ئپاا�  �‪ �،‬‬
‫اادد�‪�،‬دد �رري‪،‬اا� اا� �‪،‬اا� ��‪�،‬ددم م�ھبياا�ي‪ �،� ��،‬اا�� ‬
‫ش‬ ‫غ‬ ‫غ‬ ‫نغ‬ ‫غ‬
‫رب  اا�رري  ااوو رر  ‬ ‫اا�رري‪،‬ع�م  �  �‪،‬رر اا اا  �ن  �دد‪  ��  �  ،‬ع�م    �‪،‬شاار ب‬
‫خ‬ ‫بخ‬
‫ ��ب  �  � ‬ ‫آ�ب  وو ب‬ ‫ �ر  �  رر� �۔  �  ووه  آٓ ب‬ ‫�  ااددرر�  �رري  �   اام ر‬
‫‪75‬‬

‫ت‬
‫ووه � � �ررت اا�رر � �ووم وو � ‬
‫ت‬
‫اددب بك � ‬
‫� � وو � وو ا ب‬

‫خ‬
‫� خددااوو� ��ٰ  � �م � �رر‬
‫ز‬ ‫ز‬
‫� � ��ر�ن �  اا� � � ساارري رر� ‬
‫ش‬
‫� � ااررس اادد � هه�ر � � �م  �رر‬

‫��ِ  �رر  �  �  �  طااهه�ر  �  �  �رر  �  �ه  �  دد�۔  ووه  طاا� ‬


‫ت‬ ‫خ‬
‫ب  ووه  �رربيب  � ‬ ‫آٓ رآر�  �  �  ��  �  آآس  � ددآآرر  �  �  بخآآ �  ��  � � ب ب‬
‫ٹ‬
‫�ط � �  ٓآ آ� � ئپآآ�ل � � �ررے �ررئ دد�� � � � � دد� ‬
‫خ‬ ‫خ‬
‫ب ‪  �1971‬ساا� �� بپاا�ن �  �ل �ٰ �ن � � � �� ‬ ‫�۔ � ب ب‬
‫ن‬
‫�رررروواا� �� � � � طااهه�ر � �ئيدد  �� �۔ اا�ن  � اا� ناام � ‬
‫ت‬
‫ �ب  � � رر  �رراا ‬
‫ � �ك � ددتياا۔ �ط  دڈد�� � � �ب ب‬ ‫ساا�  �‬
‫نن ش‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫اانيك �ه ووه ��  شنين رر�  ااوورر  � � ��ں  � �۔ اان � � � ااس �دد� ‬
‫خ خ‬ ‫خ‬
‫� اان � ررووح � رر� رر� ااوورر  وو�دد � �� �� � دديياا �۔ ‬
‫ز‬ ‫ز‬
‫ � � طااهه�ر � ئپاا�ن � �م ع��� ررئباا�ن  � �رر �� �۔ دد� ‬ ‫  ‬
‫ڑ‬ ‫ز‬
‫اددب  بپااررے  اا�ن  �  ببرري  ��  �  ��۔  اا�  ‬ ‫�  اا�  رربباا�ن    �  �رر  ا ب‬
‫ز ز‬ ‫ز‬
‫��‪�،‬بپاا�‪،‬ببرر�‪�،��،‬رر�‪،‬اا�بيرري  ااوورر    رروو�  رربباان  �  دد�س  �� ‬
‫‪74‬‬

‫ئذ‬ ‫ث‬
‫�۔ � � طااهه�ر � � � � �� �ااب � � � � ب‬
‫ب � �رر �� ‬
‫ددي۔ ‬
‫ت‬
‫� � رر� �باا رر� ببرر�ن  اا� ‬
‫ش ت‬
‫دداا�  ددشب � ااهه�راام  اا�� � رر� ‬

‫ت ت‬ ‫ت‬
‫وو�ب � �دد �  باا�ب اا�� � رر� ‬
‫�گ � � � �� رر� � � ‬

‫اب � �  اا� وورر �اا� دد� ‬
‫ ااوورر ا ب‬
‫هه�ر ددرر وو بباام  � �� � اا�� دد� ‬

‫اب � ااوو�م � ووه � �� � رر�م‬
‫ا ب‬
‫�ِ � وو �ن  � �  وو بباا� دد�‬

‫ت‬
‫اب � اا� ااو ِ بوج � بك � ‬‫� �اا ا ب‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫ �ب بك � ‬
‫اب ب‬ ‫ب � باا ببا ب‬‫� � ب‬
‫‪73‬‬

‫ااس دڈد� �� � � � �ن  �ے ‬
‫�� �� دد�اارر �م �م رر� �ں  ‬
‫ن‬
‫وو�‪،‬اا� وو� ااوورر  � �ع اابسا نان � ساا� وواا�� � � � طااه�ر ه‬
‫ن‬
‫ا�ب  � �بياان    ��  �  �۔  ااتس اا�  �  وو�رر  ااوورر  �  �ي  �  ووه  � ‬ ‫�  ا ب‬
‫ت ز‬ ‫تخ‬ ‫ت‬
‫اا� دد� �۔ ووه تاارر� � ااتيك � � �  اام دد� � ااوورر  � ببااب ر روورر ددے ‬
‫ت‬ ‫خ‬ ‫ت‬
‫� � � � اا�اام باارر� � � �  �  اان �  �اا� � �ل �باا � ‬
‫ز‬ ‫ت‬ ‫ز‬
‫ب‬
‫ااوورر  �  رر�ن  �  �اا  اا�    �ب  �   اا يك  �  �  دد�  �۔  ���  رر��  �  ‬
‫ت‬
‫ئپاا�  ��  وواا�  �  �  �  ووه  ئاارر�  �  �  �  �  ��راارر  دد�  �۔  �  � ‬
‫ت‬ ‫ت خ ت‬
‫� � � ااوورر  �� اامتتيا راراات � �  سكتے � ‪� � ��،‬رر �ووم � � � ‬
‫ز‬
‫� �� � اارر� � هه�ر �ل �رري رر� �۔ رر�� � �م رر��ن  اا� اارر�  � � ‬
‫ت‬
‫�۔ اا� ��ب ااس �رر اا� � ��  � �� اارر� � � � � �� � � ‬
‫ت‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫ش ت‬
‫��  وو�شب وو ببرر ببرربيب � � �ھ �� �۔ اان �م ��ت �  ددرر�ن  ‬
‫ئئ‬ ‫ت‬
‫ب � �� �  � �� � � � �۔ ااجج�ف وو ‬ ‫اا�اارر وو رروواائيااب اا� � ب‬
‫ددبث ۂ ت‬ ‫ز‬
‫اارررراال ااوورر  س�هاا � تپاا�ن  � �  �� �۔ ااس � ه وو�ب � � �� � ااس ‬
‫ش‬ ‫ت‬
‫�  ��ت  �  اا�م  �  �  ااوورر  �س  �   وو�  ��  �  �  ااوورر  �اا�ں  � ‬
‫�� � � آآ� ددرردد � آٓ آ�ن  �  دد�ل �� �  ااوورر  اا� اا� �� �� ‬
‫ت‬
‫�  �  �    �  رر�  �۔  �  �  طااهه�ر  �  تاارر�  �  �  �  �   اا� ‬
‫ن‬
‫ا�ب  �  ااسااس  ��  ��  ااس  �ئ ب‬
‫ب  ��  �  �  رروو�ن  �  ررااه  �    �� ‬ ‫ا ب‬
‫تض ت‬
‫�� وواا� �� �� دد�اارروون  � ء �ف � �م � اا وو�ت � اا� �� �� ‬
‫‪72‬‬

‫ اا�اا�  ززز��  �  �  �  طآآهه�ر  �  سثآآ�ي  �  رروو��  �  آٓ آبثآآرر  � ‬ ‫  ‬


‫ز‬ ‫ز‬ ‫ن‬
‫� �۔ اا� �اا�‪�،‬اا �۔ ن۔ م۔ رراا� ااوورر  � ر ربيددي � اان � ��ر� ‬
‫ڑ‬ ‫ز ش‬ ‫ز‬ ‫ت‬
‫�ت  �۔  ااس  رر��  �  اان  �  ساا�ي  �  �  �  ��  ببررے  دد� ‬
‫ت‬ ‫خ‬ ‫ز‬
‫ب  �   دڈد�� � �۔ ووه �دد �ااپپاا‪،‬خ�ووص وو �ووت ‬ ‫اا�اارر �  اا�رر � �� ب‬
‫ت ذ‬ ‫ن‬ ‫ث‬
‫�۔ � �ب �‪،‬اابساا� �ررددي ااوورر  اا�رر � جبذذذببااب اان � رر� رر� �  ‬
‫ز‬ ‫ز‬ ‫ت‬
‫�  � �۔ اا� �س �ئاا � � اان � � �  رر�� � � � � � �۔ ‬
‫ز‬
‫� وو� � � رردد�ں  � � � �‬
‫رر�  وو دداارر � �� �  �ن  � � � �‬

‫ت‬
‫�ت اا� �‪،‬اا� � � � � � ‬
‫ۂ‬
‫�ه  � �اان ‪� �،‬اان  � � � �‬

‫� رر� �  �دداارر �دد�  � � ‬
‫� ن‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ھ‬
‫� �� �  ��ن  � دد ين  � �‬

‫ز‬
‫� �  � آٓ آ� �  � رر��ن‬
‫اا� دد� رر� �ن  ��  �  �‬
‫‪71‬‬

‫ت‬ ‫ش‬
‫   وواا� �بب� � � � طااهه�ر � ساا�ي �  �بيب  � � ااب يك اا�ررے � ‬
‫ت ت‬
‫� �� �۔ �اا� �ئب� � اا� � اا�ل ��رئباا� � ��ب ئك � ‬
‫ن ش‬
‫� اا�اادد � � وو � � اا�ڑڑڑ �۔ اان � شاا�ي �  �م �ي � � ‬
‫ن‬ ‫ث‬
‫اا�ي  �  �رر  �  �  �  �  �۔   وو  ه  ااك��ر  �  ��  �  �  �  �  �دد  �  ددن ‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫�  �ڑڑڑے �  �  �۔  �ه  وو  باارر  �بك  رراا�ن  �  � �ع  �  �رراان  � ‬
‫ررااه  �    ��  ��  �  �  �۔  ااع��  �  اا�  �  �  �  �  ��ربباا�  � ‬
‫ز‬ ‫ئغ هئئئ ب ت‬
‫ددرر�  �    � اا  � � � ے۔  � يب  �  �  ساا�  رر��  �  ��  وواا�ن  �  � ‬
‫ئ‬
‫اا�ه �ئ هه�ر � �  �� � رر� �۔ ‬
‫ڑ‬ ‫ت‬
‫دد�ب � � � ئبررھ � � وو�ن  �� �خطاا‬
‫آت � �� � � �م وو �آآ‬ ‫آٓ پ‬
‫ددن�‬
‫يھن�ے �� ساا��ِ  �وودد وو �‬
‫ت‬
‫� � �ں  �‪�،‬ت � � �� �رري ‬
‫خ‬
‫ااك � � �ئبل �  خدد اا� سااررئ ‬

‫ت‬
‫ �ب �ل � �ل ‬
‫�ب � � ررب � پ‬
‫ب‬
‫ ااوورر �وودد �اا �جچ  رر� � � ‬
‫ز‬ ‫بز‬
‫اب رر گ �ن �رراان  � � �‬ ‫�� ا ب‬
‫ت‬
‫� � �ں ‪ ،‬تاا�ررااں  � � �‬
‫‪70‬‬

‫ت‬
‫� � � ددررب ي اا �   �ب�بے دد�‬
‫ن‬
‫�ن � � � �  دد رردد � �رري �‬

‫ئز ز ت‬
‫اارر ه ه ر� ئبب � اا� ئپاا� � � طااهه�ر                       ‬
‫ئئ‬
‫ددئ ے � � � �ررئ � ‬ ‫�م � رر�  �‬
‫ز‬
‫ �ددي ددوورر � �ن  � رر�� � اا�اارر �� � �تيدد � �تياا �۔ ‬ ‫  ‬
‫ت‬ ‫ظ‬
‫ظاا�  وو  �ك‪�،‬ذذذي   وو  �رر  اا��  ��  �  �  �  ��ن  �  ��  �ب  � ‬
‫ت‬ ‫تذ‬
‫�۔  اا ساا� � ��‪،‬تذذذ�‪ � ،‬ااوورر  � ��ئ �م � � �۔ � � وو � ‬
‫ث‬ ‫سث‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫ه‬
‫�رر اائساا� � �� � ساان �ل �۔ � � طاا �ر � اا�  اا�ي �  � �ب ‬
‫ه‬
‫ت خ‬ ‫ت‬
‫�‬ ‫�  ااوورر  �  ببااك  �اا�ب  �  اا�  ا ب‬
‫ا�ب  �  ااسااس  �بياا  ااوورر  �تيت   ووص  ااوورر  ‬
‫خ‬
‫خ‬
‫ددرردد�ي  �  اا�  �ن  �  رر�ن  �  ��  رر�  �  �  �  �۔  اا�ن  � ‬
‫ز‬ ‫غغ‬
‫��‪،‬ددوو ��  ااوورر  �س رررر �  �  ��  اا�دداادد  �اائياا  ااوورر  �  دداارر  � �رري ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫�� �سب اا� اا��ب �� � �� �۔ ‬
‫ش‬
‫��  � � � ددرردد آٓ آئبشآآررووں  � ‬
‫ڑ‬
‫� �رر � دداا� �  رروو � �� ‬
‫�ے رر� � � آٓ آ� ووآآ� �‬
‫�ے � � صلئيئ ب ووں  � دد� � ��   ‬
‫‪69‬‬

‫ �ج  �  �  ااوورر  ااييك ‬ ‫ �ج  � ب‬‫�    ئتاا�  ��۔  �  �  طااهه�ر  �  اا�  �ن  � ب‬
‫ئئ ٹ ت‬ ‫ئئ ٹ‬
‫�رر �  � رراا ب‪ �،‬رراا ب �ئاا �اا اا� اا� � � � � �۔  اا� � ‬
‫ت ز‬
‫�ن  �  آآبيك  �  �رر  �  آآ�  �  �  �ف  آٓ آ�  دد�  �  �ب  رردده  �  �  ببآآه ه ر� ‬
‫ت‬
‫�  آٓ آنيآآ۔  �م    ��ت  �م  �  ااوورر  �  �  طااهه�ر  �  �ااه  �  �ررئ  اادداا�  � ‬
‫ٹ‬ ‫ت‬
‫اا��ت  �ددرر  �  دد�۔  �  �  طااهه�ر  �   اا�  �ن  �  �ب  �  ااوورر  � ‬
‫ ��ج‪��،‬رر‪232 �,,2010 � ���،‬‬ ‫ب‬ ‫ووآآ� آٓ آ �۔ ‘‘)� ��‬
‫ز‬
‫         � � طااهه�ر  اات يك � � � �� �۔ اان  � � م�ززاا�  ااوورر   � ‬
‫ش نخ‬
‫اا��ِ  �رر  �  ااتيك  ��  �ف  �۔  �  �  �س  رر گ  ددآآ�ن  �  آآ�  آٓ آ� ‬
‫ض‬
‫ �ب �� �۔ ه ه ر� �ل �  رراا� �  رر� رر� اان � � رر�۔ ‬ ‫�� � �  ووه ب‬
‫نز ز‬ ‫ز‬ ‫ت‬
‫ب � � ��۔ اا�  � اا وورر  � � ساا� � اا�ا رار � اا اان ‬ ‫ووه � �ف �ئيب � ب‬
‫ظ‬
‫� ئخزخزددئيك � �� �دد اائيك � � �ااددف �۔ ظاا� �  � � ااوورر  � � ‬
‫ن‬
‫� �  � ااس � � � دد اارر � �ف � �باا ااوورر  ااس � � �ف � � ‬
‫ن ش‬ ‫ن‬
‫اان � � اا� رر�۔ اان � ساا�ي �  ع��ن  �  ااتيك وو� � ��دد �۔ ‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫اان  �م  ع��ت  �  ددرر  اا�  ااتيك  اا�  ��  �  �  �  ��  �  �  � ‬
‫�  �  اا�  � �  �رر  �  �اا�ه  ص��  �  �  �  �  وو  �  �  � �� ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫تث‬
‫�۔ � اال � �رر � اان اا�رر �  � � ع��ت  �ي �تيت � �� � ‬

‫�  � � �ے �رر �  �اا� � �‬
‫� � ووه � �ے � � �ررئ �‬
‫‪68‬‬

‫عغ‬ ‫غ ش‬ ‫ت‬
‫�  ااس  �  �ررب  �  �اا�  اا�رر  �  ��  �  �  اان  �  ساا�ي  اابب�  �  �ه ‬
‫آب  وو  �  �  �  وو  �  ��  �  ووه  آآ�  � ‬
‫��  �  ��  �۔  آآس  ��  آٓ ب‬
‫� � �اادد � �� �  ااوورر  ااس � � � � � �ن  �  � وون  � ‬
‫ن ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫� �م �� � ص��ئ يب � � دد�� دد� �۔ اان � ببااب ددل � بك�يي ‬
‫� ااوورر  ددل � �اا�ں  �   اا� �� �۔ ووه  اا� �ج �� �  � ااس �ن  ‬
‫�  � رر ااوورر  �آآن  � �وون �� سآآ� آٓ آ� �۔  � � �اا�ں  � � ‬
‫ن ش‬
‫�  اا�  ���ن  دد��  ��۔  اان  �  شاا�ئ  �  ه ه ر�  �  �  �رر  �  ئبررق  �  � ‬
‫ت‬
‫� �رري � اا� �� �  � � �۔    ووه �ك �ں  �  ججددت‪ ،‬‬
‫ز تز‬ ‫تز‬
‫�ع ااوورر  اا�رر تاارره � � ��  ااتيك اا� �ن تا راره � � �  �ووف �  ‬
‫خ‬
‫�ں  ��ں  � ددوورر ددوورره �۔ آآن � �ل � � آٓ آبثآآرر � � آآ�س �آآرر �بخآآ ‬
‫تيش ۂ‬ ‫ش‬ ‫ز‬ ‫ز‬ ‫ت‬
‫وو�ت � اا� �� �� � �� اا� � اا�رر � اا�و رور � �ررس �  اا� سه  �ردداا  ‬
‫�‬
‫ت‬
‫� �باا �۔ ووه اا� �رر� � �  �� ااوورر  اا� � اا� � �ن  رر� � ‬
‫اا�اارر �� �۔ ‬
‫ز ز‬
‫ �  ززز��  �  �  �  طآآهه�ر  �  �  �  �م  آٓ آ�۔  اان  �  رر��  � ‬ ‫ ‬
‫غغتغ تث‬ ‫ت‬
‫آت �آآ �� � �� �۔ اا�ن  � � ‬ ‫ااوورر  ااست اا � � اال �۔ ووه آآ� دد� آٓ پ‬
‫ددرر �ي  ٰ� �اا � �۔ ووه �� � � ��   ااوورر  �رر � � دد� ددرردد � � ‬
‫ؤ �پھت ي ن ن‬ ‫ت‬
‫سكتے � ؟۔ اا� � ووه � اا�ل � � �ددرر دد� � تپا ؤاؤن   �تاا اان � �ه �۔ ‬
‫خ ت‬
‫ااتيك دد� وواا� � خدد�ت � ‪:‬‬
‫خ‬ ‫ت‬
‫   ’’ �بيب  �رري � ببااوو�دد �ااه اان  � �ن  � �رري �ج � � �۔ ‬
‫ت‬ ‫غ‬
‫آآبيك دد� آآن � �ي  وو�ب آٓ آ �اا۔ � �� �رررروواا� � وو� � �ااه � اادداا� ‬
‫‪67‬‬

‫�� ��رري وو � � �ي‬
‫خ‬
‫�اا� اائيك ئباارر ووه رر�ِ �دد �رر‬
‫�� � � �ي وو � � �ي‬
‫ز‬ ‫�‬
‫آآ� �  په�ي ببآآ رر جبدد� �  آٓ آرررروو‬
‫ووه  �گ � � � ووه � � �ي  ‬
‫ت‬
‫�  �ن  � آٓ آ� ء �  ذذذآآب � ‬
‫ز‬
‫رراا� � ااس �  � �� � �ي‬
‫�� � � � �رراان  � � � ‬
‫دد� � آآبيك آٓ آگ ببرر� � �ي‬
‫� � �ن  � �  � � ��‬
‫ڈ‬ ‫ن‬
‫تاا� � �ل �ل � ڈڈ� � �ي‬
‫ت‬
‫�ب � �  اا� �ف  � � �ل‬
‫ت‬
‫� � �  � �ررت � � �ي ‬
‫ن‬
‫� � �� �� � � � � �ن ددي‬
‫ن ن‬
‫طااهه�رؔ �ن �ن � �� � �ي‬
‫ت‬ ‫ئئ ز‬
‫ه‬
‫اا��� � ررے � � �م �ئاا � � � � طاا ه�ر � ساادد� ااوورر  ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫س�سب  �  بباا�م  �  �  رر�۔  ووه  اا�  ذذذاا�  �ببااب‪  ،‬اا�سااب  ااوورر  ��اات ‬
‫‪66‬‬

‫ش‬
‫� �ب  ’’� كشوورر ‘‘ � آٓ آددم � آآدد�  آآ�م � �آآززز � �۔ � � طااهه�ر � ‬
‫ب‬
‫ش‬ ‫ش‬
‫��  شاا�ي  اا وورر  ��  �  �  �ئ  ��  ’’  �  ‘‘ااس  �  �  ساا�  �   اا ‬
‫ااوورر    اا�  �  �  وو  اادد�  �ں    �  �ف  �  �  ئپدذد�اا�  �۔  ‪ �  25‬‬
‫ن‬
‫‪   �1977‬اا�  �  ��  �  �  �وواا�  �  ااس  �  �  �  طااهه�ر  �  باام  �  رر� ‬
‫خ‬ ‫ش‬
‫وب � �۔ اان � � �� ‬ ‫آ�ب ررآآوول �ي � آآ� � �و ب‬
‫�۔ آآررددوو شآآ�ي � � آٓ ب‬
‫خ‬ ‫ن‬
‫ب‬ ‫ب‬
‫آآن  �  آٓ آئبآآ�  وو�  �  �ئيآآ  �  ااوورر  �  رر�ك  �  �رر  � �  �رري  �  � ‬
‫آآييك �� �  آٓ آ�دده ء �ك �۔ ‬
‫�وورر � � �ك � ��ن  � ااے �                      � � ووه � �� �اان  ‬
‫�� � � ‬
‫ش‬
‫ � � طااهه�ر � ساا�ي  ددررووں  � � � �رر � �� �۔ ‬ ‫  ‬
‫ز‬ ‫ز ش‬
‫�  ااوورر    ررووج �  �اا�ن   �    اا�  ��  وواا�  اان  �  شاا�ئ  رر��  � � ‬
‫ت‬ ‫ز‬ ‫ت‬
‫�بيب � �بيرر �۔ ووه �تيت � � �� �۔ ووه �م � �� ااوورر  � � ‬
‫ن‬ ‫ش‬ ‫ز‬
‫� � � �رر �ووررس  � ح وو � �  �ووف رر�۔ � � اان  � ددل � ‬
‫ن ش‬ ‫ت‬
‫�رر�  رر�  ووه  اا�  �  �  وو  �سب  رر�  ��  رر�۔  اان  �  ساا�ي    �    � وو ‬
‫ن‬ ‫ز‬ ‫ت‬ ‫ز‬
‫رروو�ن  �  ��ع  �  �تيت  دد�  اا�اارر  �  �  �  �۔  اان  �  �  �� ‬
‫تث‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫�رري  �  �رر  �  ��  آآن  �  ك�م  �  تآآ�  �  ددوو  آٓ آتسه  �  دد�  �۔  �ااپپاا ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫�رري‪�  �،‬رري‪،‬جبذذذببااب  �رري  ااوورر  �ت  �رري  �  ووه   اا�  �  ��  � ‬
‫ت‬ ‫ز‬ ‫ئئ ز‬ ‫ت ز‬
‫ �ر �م � � رر دد�� دد� �۔ �ررووں  �اا�‪،‬دد� �ب‪،‬ددل ‬ ‫ن�وو�ب ر‬
‫ن ش‬ ‫ت‬ ‫تش‬
‫ن‬ ‫ي‬ ‫ت‬ ‫س‬
‫ا�ب اان � ساا�ي � �ن �  ؎‬ ‫ن  اا�رراات ااوورر  �دد ا ب‬
‫تز ز‬
‫� �  �   اارر � � � �ي‬
‫‪65‬‬

‫ن‬ ‫ن‬ ‫ن‬


‫�� �  � باا�رر �هه�ر� � � اان � � وو اادد� ص��ن  � � � اان ‬
‫خ‬ ‫خ‬ ‫بخ‬
‫ع‬
‫�  رراا اا �اا� �ن ��‪�،‬وو�  �م رر�ل �ق‪�،‬دداارر �� �‪�،‬ل � ‬
‫ن‬ ‫ت بذ‬ ‫خ‬
‫��‪�،‬وو�  �  اا�  �ن  ااوورر  � وو�  �۔  �اا�ب  �   اام  �ببل  ذذذ�  �۔  اان  � ‬
‫ت‬ ‫ش‬
‫ب  ووه �  آآ�� ��وون  ‬ ‫شاا�اا� ص��   آآس وو�ب  � � سآآ� آٓ آ�  � ب ب‬
‫خ‬ ‫بخ ت‬
‫�  آآوول آآ�م � � آٓ آ�۔ � � �� گ بك �م � اادداارروون  �  اان � ‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ش‬
‫شاا�ئ  �  دد�م  �  �۔  ��  اا�ررااب  ااوورر  �  اادداارروون  �  مجج�ت  �  اان  � ‬
‫م‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ش‬
‫ �ب  ئپذخذ�اا�  �۔  ��باا  ص�ج  اا�� اا�  �  اادد�   �ج�ے ‬
‫ك�م  شاا�  �ئاا  رر�  ااوورر  اا� ب‬
‫ش‬ ‫ز‬
‫’’اادد� دد� ‘‘�  اان � � �ل ‪  �1946‬ش اا� ��۔ ‬
‫�� �م � � � �� �ن  �  ررآآه                         �� �ن  � آٓ آ � � ‬
‫� �ں  � ررااه ‬
‫تخ‬
‫ �� اا ص�ج اا�� اا� � � � طااهه�ر � � ص��ن  � � � ‬ ‫  ‬
‫ش‬ ‫غ‬ ‫ت‬
‫اددب  � � �ں  رر�۔ اان  � شاا�ي ببرر � ‬ ‫�اا�۔ ووه �رر �ووں  بك اا� ا ب‬
‫ز م ت ز‬
‫بپااك  وو  �  �  �رر  اادد�   جب�ب  �  رر�  �  رر�۔  اا�ن  �  هه�ر  �  �  �  ‬
‫ت‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫خ خ‬
‫ا�ب  � �ررب  � ‬ ‫خ‬
‫� آٓ آززز�� �  ااوورر   رربباان  وو �ن  � اا�  ��� اا�اادد  ااوورر   ا ب‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫�رر�  �  �رر  �  ددئياا۔  اان  �  م�ززااجج  �  ججددت  ااوورر  �ع  �  �  �تياان    �۔  ووه ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫اددب  �  �ووب  �  اا��  �  �اا�  �  �۔ ‬ ‫�  �ئبااب  �  دخدرر�  ااررددوو  ا ب‬
‫نٹ‬ ‫ش‬
‫اا�ن  � ااررددوو شاا�ئ � اائيك ئباا� � � � ’’ ك ينننوو‘‘ � �ررف �ااتياا۔ ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫خ‬
‫آآب � سآآ� �ه � ‬ ‫آب وو ب ب‬‫آآس �  آآن � � آآ�رر � �م آآ�بخآآب �رري آٓ ب‬
‫ت‬ ‫ز‬ ‫ش‬ ‫ٹ‬ ‫ز‬
‫ب  ‪    �1962‬رر�رر  �عب  � ‬ ‫�۔  اان  �  ك يننزنووززز  �  ��  ’’  �  كشوورر  ‘‘� ب ب‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫آٓ آررآآ� � � � �م � آٓ آتيآآ � آآن � � اا وورر  �ب � ببرر م� اا�ااف � �۔  اان ‬
‫‪64‬‬

‫ن‬ ‫ن‬ ‫ن‬


‫�ببگ  �  ددوورراان  ووه  ببرر�‪�،‬بپاان‪��،‬رر‪  �،‬ااوورر    �ااق  �  �  �ذخذووں    � ‬
‫جتخ‬ ‫نز ز‬
‫�‬
‫اارر�ن � �ووف �رر رر�۔ ‪   �1945‬گ � اا�م � ووه  ررااوول �ي ‬
‫ت‬ ‫بخ‬ ‫ن‬
‫�۔  اان  �  �رر  �  ’’  وواا�  ‘‘  آآبيآآم   ب� گ  �  �  �  �بيب  وو�  ووآآ�  آٓ آ� ‬
‫� ببااررے �  �۔ ‬
‫� ت‬ ‫ئئ‬
‫ �  �  طااهه�ر  ‪�    �1966‬جج  �  رر� رر  ��۔  ااس  وو ت  ووه    �  ‬
‫جج‬ ‫  ‬
‫ز‬ ‫ب‬
‫ا�� �ج  � �ززز اادد�ن  � ساا� اان  � ‬ ‫�  � � رر� � �۔ بپا‬
‫خ‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫�بيب  ��ر�  �ت  �۔  اان  �  �  �  �ئ‪�  �  ��،‬ن‪،‬ئبرر�� ‬
‫ن‬ ‫بذ‬ ‫ح ن‬
‫ا�ن ببرري ب‬
‫ �ج � ‬ ‫� اا� �ٰن ااوورر  �� �� س اا� �  اام �ببل دذد� �۔ بپا‬
‫ز‬ ‫ش‬ ‫ز ت‬
‫ه‬
‫�ر�ب � �ووس �� � � � � طاا ه�ر رربيدڈد� بپاا�ن ررااوول �ي �  ‬ ‫م ر‬
‫ٹ‬ ‫جخ ت‬
‫� وو�  دد�ت � ��رر ��۔  اا�ن  � اابيك � بپاا� ببررااڈڈ �� � � � ‬
‫ن‬
‫اا� ص��ن  � �� �ااتياا۔ اان  � � � �اا ’’ �� ��ں  � �وو�اام ‘‘ ااس ‬
‫ز ٹ‬ ‫ٹ‬
‫ززز��  �  �  �ل  �  اا۔  ببررا ڈاڈ  ��  �  ووه ر رب يڈڈ۔  ااے  �رري  �  �  �� ‬
‫ش‬
‫�۔ ك�م اا�ل � اا�‪�،‬س �� � اا� ااوورر  � ���ي � شاا�� ‬
‫ن‬
‫ااس�م � اا� � ھتے �   اا�  � �� �۔ ررااوول �ي �  اا� �م � ‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫ددوورراان  اا�ن  �  ااس  ع��  �  اادد�ن  �  �  �  بباا  ��ه  اادد�  ��ب  � ‬
‫خ‬ ‫ت بخ‬ ‫خ‬
‫اا�دد  �  �  �ووع  �۔  اان  اادد�  ��ب  �   دخد�  اا�  �‪�،‬ررغ  �رري‪،‬رر� ‬
‫خ‬ ‫خ‬
‫�اا�‪��،‬ن  �‪�،‬رر ببااببرر‪،‬رر�  �ن‪ �،‬اا�‪ �� �،‬اا اا�  ااوورر   � ‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫اا� �ي �كت ��۔ � � طااهه�ر اان اادد� �ن  � ررووج رروواان  �۔ ‬
‫ز‬ ‫ش‬
‫ آآ� سآآ�ي � آٓ آ�رر � � طآآهه�ر � �ه سآآل � � �  �۔ �رر� ‬ ‫ ‬
‫ت‬
‫�ب‘‘  �  �  ااددااررب  �  وواا�  رر�۔  ااس ‬ ‫��  �  �  ووه  ��  �نيگززز�  ’’   ب‬
‫‪63‬‬

‫ﺳﯿﺪ ﺟﻌﻔﺮ طﺎﮨﺮ‪:‬اب ﮐﮩﺎں دﻧﯿﺎ ﻣﯿﮟ‬


‫اﯾﺴﯽ ﮨﺴﺘﯿﺎں‬

‫ت‬
‫ �  �  طااهه�ر  ‪�  29‬ررچچ  ‪  �  �  �1917‬اات يك  �ززز  ساادداات ‬ ‫ ‬
‫�اا� �  �اا ��۔ اا�اا� �  �رر� اا�۔ � �� �ل � � � ‬
‫ز‬ ‫ئز ز‬ ‫ت‬
‫�� �۔  �  � ��  �ت � �� ��  ا رار ئپاا�� ساا� دداان  �وو� ‬
‫ز‬ ‫ٹ‬
‫دداا�  �اا�س�م  �  �  اا�اا�  �  �  �۔  ااس  رر��  �  �  �  اا�  وو ‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫آٓ آ�‪�،‬رر  وو  �  ااوورر  �   وو  رروو�ن  �  �اارره  �۔  �رر  رروو��  دداا�ن  �  رراا�  � ‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫� � اا� � �اا رربگ � �۔ اا�اا� � � �� � � ووه ئاارر� ‬
‫�  ااددااررے  �رر�  ��  �  �    دداا�  ��۔  �  �  �ددرر  � ‬
‫ذ‬
‫‪� �1926‬ك �ن  � ��رر � � ااذذذ�ن � � وو �� � اا�م � رر� ‬
‫ٹ ز‬ ‫ن‬ ‫ٹ‬
‫�۔   �وو� د د اا�  �اا�س�م  )�ئبل  اا�م  ئياا�  ساا�  دداان(  اا وورر   ڈڈآآ�  وورر�  آٓ آ� ‬
‫غ‬
‫ �ب ��رر�‪��،‬رر ‬ ‫� �  � �ررغ اا� �۔ ااس � � اا�ن  � ب‬
‫ �ج  �    ��  �  �۔  ددوو�ي  �� ‬ ‫�  �۔  ااے  �  اا� نن  نپااس  �  اا وورر  ئبررطاا�ئ ب‬
‫ت‬ ‫جخ ت‬ ‫جتخ خ‬
‫� گ � رر�� �  ووه � �دخدوون  � �ي   دد�ت  � �  �  �ت رر�۔ ‬
‫‪62‬‬

‫ت‬ ‫خ‬ ‫ٹ ٹ‬
‫�س �۔  ووه � � �۔ �ي � �ت ااوورر  ئاا� �  اان � � �ئيت ‬
‫ب ااوورر  � وو�رر � آٓ آ�۔ اا� �� �� �  ووه اا�اال � �۔ اا� � � ‬ ‫بباا ررع ب‬
‫ت‬
‫�ح  اا�ن  �  �دد  ��نياا۔  ووه هه�ر  �  �  اا�  ئبااب  دد�� � �دد  �  �اا� � ‬
‫نن‬ ‫ت‬
‫اب ‬ ‫اا�اادد رر� �۔ ددوو�وون  � ببااب � � سبباا ااوورر  �س دد�� � �ا ب‬
‫ن‬
‫دد� اان � �ه �۔ ‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫آب  وو � � � �بيب  � ببآآررے �  � �رر وو آٓ آ� �ووآآن ‬ ‫     آآس �� آٓ ب‬
‫ن‬
‫��� ووآآ� ددآآ� وورر آٓ آجج  �ررے ددرر�ن  �  رر�۔ �وو� � اا� ��ر� � ‬
‫ز بز‬ ‫ث‬
‫��  �  �  �  �ب  �  �  اا�رر  �   اارر  �  �  �اارر  �بياا  �  �  �۔  � ‬
‫ث‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫ب‬
‫ااتساا�ن  � �� � � دد�ل � � �۔ اا ساا� � � �ب  � �� ‬
‫بخ‬ ‫ت‬ ‫جخ ت‬
‫وواا� ااس � اا�رر اا�دد �  دد�ب �  اا� جبدخدببااب ��  �  دخدرراا� � �� ‬
‫ت‬
‫�� �اا ددل �اا� دد� � � اائيك � اا�دد  � اا�رر � �اا�ب � � � ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫ب بك دد� بباا� �  اا� ااساابدذده ‬ ‫ااوورر  ررووح � دد�� � بآآ آآ� � آٓ آ� رر� �۔ � ب ب‬
‫جخ‬
‫ا�ب � � � �� رر� � � �  � اا �ق � وو �ل � ووااددي  � هه�ر ‬ ‫� ا ب‬
‫ض‬ ‫ؤ‬ ‫بث ت‬
‫ �ؤن  �  هه�ر  �  اان  �  دد�  �  تياادد�  ‬ ‫ررهه�روو  �  �  �  ررااه   ااببب  �  �۔ ٖ ؤ‬
‫ڑ‬
‫�ئ  ��  �۔  �  �  �  �  �ه  ددوورراا�  �    �وو�  �  اا�  ��ر�  � ‬
‫ز‬
‫�اا� ئباارر� �� دد� �  � �  �� � � � �۔ ‬
‫ت‬
‫ �ت  ددئيدده  وو  ددل  �  �ئ  �  آٓ آ�              �  �  �  ووه  �ل ‬ ‫ ‬
‫آآ� �  آٓ آ�‬
‫٭٭٭    ‬
‫‪61‬‬

‫ششاا�دد � �ي �وو�ں  ااوو رر  � �رر� ااوورر  �� � �� �  �م � پ‬


‫ �چ ‬
‫ش‬ ‫خ ت‬
‫ب  ااس  �  �  �  �  ‬ ‫ب‬ ‫�‬ ‫ك‬‫س‬
‫�  �  �  �  رر�ب  �  بباا�ھ  �  �  اا بباارر  �  ‘‘۔   ب‬
‫ت‬
‫ب  �  �� �  �  �  �  ’’  �ييزززوو  ااس  � ااوورر  ااس  �م  � ‬ ‫اائااررئ  � �  �  س ب‬
‫ن‬ ‫ش‬
‫ب � � � �� �۔ ‘‘‬ ‫� ��راا�ش � �باا۔ � ززز�ں  � �ے س ب‬
‫ت‬
‫وب � آٓ آبآآ �۔ ااييك ‬ ‫   �وو� � آآ� ��ر� � � �  � � آآبيك �دد ررو پ‬
‫خ‬ ‫ن‬
‫�ف � ووه � وو رروو�ن  � دد�اادده  � � ددوو�ي �ف � � اان  � ‬
‫خ‬
‫وب اان � � � اابيك �ع ‬ ‫رر� رر� �  � � �۔ � � � ددوو�ن  ررو پ‬
‫تز‬ ‫بز‬ ‫ز‬
‫�  ��۔  اان  �  �  �  اابيك  اا اا�  �  �  رر�  �  هه�ر  �  � وو  باارره  ااوورر  � ‬
‫ز‬ ‫ز‬
‫دد�� دد� �۔ �وو� �اا�رري �� � اان  � �م رراارر رر� �ب ياا �� ‬
‫ت‬
‫�  �  �وو�  �  اا�  ��ر�  �  �  اائيك  ئزئيك  �ب  ددوو�ه  �  �  �  � ‬
‫ش‬
‫ااوورر  اا�ن  �  ااس  �  �  �  وو�  اا�اارر  �  اا�  ع�جج  �ددس  �  وو  �رر � ‬
‫ت‬ ‫خ‬ ‫خ‬
‫�� ااس � �ق ددل � � �۔ � ��ن � �  اان � �بيك �ب �۔ ‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫ب  �  ��دد  �  �  �  �  �  ’’اا�ت‘‘۔ ‬ ‫اا�  �  ئاام  �  اان  �  رر��  �ه   اا ب‬
‫ز‬ ‫ز‬ ‫خ‬
‫�  ااس  ��ن  �  �  �  ��  م�  �۔  آآن  �  م�رآآجج  �    ��  �  آٓ آ�  دد�  �  ‬
‫ن‬ ‫ن ن‬
‫آت  �۔  ااس  � � اان  � ‬ ‫�  �  � �  آآتسآآن  ��  �   ووه  آآ�  �تثآآل  آٓ پ‬
‫� � �رر � �۔ � � � �ووي ااوورر  �� �دد � اا�اارر رر� ددوو�ن  ‬
‫ش‬ ‫ز‬
‫� � �� اابيك ددوو�ے � � � �بي رر رروو� � �ساارر �� رر�۔ ‬
‫ز‬ ‫ز‬ ‫ز‬
‫ ��ب رر�� � رراارر � �۔ ‬ ‫ب‬ ‫اا� �  اان �‬
‫ت‬ ‫ز‬
‫     اا� رر�� �  ووه هه�ر � � � � ددوورر رر�۔ ووه ااس��ت  � � وو� ‬
‫ز‬ ‫ث‬
‫ا�ب  �  ووه  وو�  دداارري  �  �ل  رر�۔  ووه  ااك��ر اا�ثيرري ‬
‫�۔  اا�  �س  �  ا ب‬
‫‪60‬‬

‫تخ خ ت ش‬ ‫خ‬ ‫خ‬


‫�۔  اان  �  �ل  �  �  �س ر ررر  �  اا ساان  �   ااتختساارر  ااوورر  �اا��  �  �  �� ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫خ‬
‫ددتياا  �  ااس  �  اارراا�  �ف  اا� �ررت  �  �  �  �  اا�ت  �  �ن  �ي  ااوورر  ‬
‫� � ��رااوواا� � � �ئياا ��۔ ‬
‫ت‬ ‫ز‬
‫�‬ ‫�‬
‫   �  اا��ل � ��دده رر�� �   �ردد � � �� ااوورر  �م � خت � � � ‬
‫ت‬ ‫نن ن‬ ‫ت‬
‫� �ررب اا�رر � � �۔ �وو� � اا� ��ر� � اا ساان �� �  �ررت ‬
‫ت‬
‫�� �۔ ووه � � ساا� �  سكتے � � م��� � م�ززااجج  ااوورر  � � � ‬
‫ذ‬ ‫ذ‬ ‫ذ‬ ‫ذ‬
‫�۔  اان  �  �  �  اان  �  ��  وو  �ن  �  اارر�  �رر  �  �  �    �وون ‬
‫�تث‬ ‫� ت‬ ‫ن‬ ‫بث ت ت ن‬
‫ااببب �باا۔ ااتساان �� � �  � يت � ووه � �  ااس �  اا يك  اال �  ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ص‬
‫ث‬ ‫ن‬
‫� � دد�۔ ااييك � � آآن � آآك��ر � آٓ آ� �۔ ااس � � � ساال � ‬
‫ض‬
‫ �ب  �  ‬ ‫��ر� �۔ �ے اا�رر � اا�ن  � �بياا � ااس � � �اان ب‬
‫� � ببااهه�ر ااب يك � �م اا�بياا  ااوورر    ب‬
‫آآب  ��  آآ� سآآل � �ل �  بزآآ آٓ آ�  ‬
‫ت‬
‫�ك � � دد رر ددرر � ���  �� �� �۔ ااس وو�ت ووه � � ��دد � ‬
‫�  �  آٓ آ�ن  �  ��  �ن  ررووآآن    �  ااوورر  �  �ں  �  دد�ل  �  ااس  � ‬
‫ت‬ ‫ك ٹ‬ ‫آآتز ز ز‬ ‫ت‬ ‫ت ت‬
‫�ه ااوورر  تآآرر تآآرر ددآآ� �دد آٓ آ�دد  �ھ ٓآآآآ�  سآآن � رر�� � � �  � �  ت � �تآآ ‬
‫ت‬ ‫ٹ ت‬
‫ب بك ‬ ‫� � ااس � � ررووج ااوورر  �رراا � ��ں  �  ببب �باا �۔ ووه � � ب ب‬
‫ت‬
‫ززز�ه رر� ااس � ��ب � دخد� دد اارري �وو� � اا� ��ر� � �دد �ل رر� ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫�۔ ااس � �ررت � وو�ت ‪،��  �2002‬ااس � � وو � � �م ‬
‫ش‬ ‫ش ت‬ ‫ت‬
‫ب � �دد ببررددااشب �۔  اا تس � �زززے �  ساا� �� ‬ ‫اا�اا�ب ��ر� �� ب‬
‫ت‬ ‫ز‬ ‫ز‬ ‫�‬ ‫ز‬
‫اا توورر   رراارر وو �رر رروو رر� �  ااوورر  � رر� � ’’  مھاارراا اا�ا راره � بك� فضزبي�ب بباا� � ‬
‫�‬
‫مھاارراا رروو� وواا� �� �  �۔ � �ف �  � �ے ساا�  ااوورر   �ے ‬
‫‪59‬‬

‫ن‬
‫��۔ �� � �� � ببررطاا�ي �جج  �  اا� � ااوورر   ددوو�ي �� �جنگ �  ‬
‫خ‬ ‫حخ‬ ‫خ‬ ‫ن‬
‫�بپاان‪،‬ببرر�‪�،‬ااق  ااوورر    �  �  �  �دخدوون    �  بخآآرر�ن    �   �ف  �دد  آٓ آرر� ‬
‫غخ‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫رر�۔ � �كب  �ب  كبپ��‪�  �،‬م  �ربيدد  پ��‪،‬اا� ا تا� �  ااوورر   �دد اا� ‬
‫ب‬ ‫ك‬ ‫�‬
‫س �قبق‬ ‫خ‬ ‫ت‬
‫اب ‬ ‫اب �ل وو �ا ب‬ ‫ب  ي ببيں  ا ب‬ ‫�ت � اا�وو�رر  � �۔ � � � �  ب‬
‫غ‬
‫وب � � � � آآن ‬ ‫آآب � � � �و ب‬ ‫ ��ب  ب‬
‫آ�ب وو ب‬ ‫ب آٓ ب‬ ‫� �۔ � س ب‬
‫خ ت‬ ‫ت‬ ‫ظ‬ ‫ن‬
‫ب � ‬ ‫� �اا� � �رروواان � ااوورر ااق �  �ظ � � � اا� باارر� دد�ووبيرر �ب ب‬
‫ت‬ ‫ز‬
‫� � ااس � �م اا�اارر  �وو� � اا� ��ر� � �ئاا �۔ ‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫خ � ت �ب خ‬
‫ب اان � ��اان �ب � � ��رر � � ووه س بب اا�� ‬ ‫     �م بپاا�ن � وو ب  ب‬
‫ت‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫ت‬
‫��  �  ��ت  �    �۔  اان  �  وواا�  �  �  �  �  رروورر�ه  اا�اا�ت  � ‬
‫ٹ‬
‫�رراا �� � � ااس �� � � )�  اا� ��ر�(� �ب ب رري �� �ي۔ ‬
‫ٹ‬
‫ب ووه �اا � رر� � ’’ ‬ ‫ووه � بپاا� � بببييھ � �ے � �� �۔  اابيك بباارر � ب ب‬
‫ت‬
‫ب  �ب  �  �  ااس  � ‬ ‫اا�  �ے۔  ۔  ۔  ۔  اا�  �ے  ‘‘  �  اابيك  �� ب‬
‫� � � � دد� ددي ااوو رر  � ’’ �ن  وواا� اا� � �ے۔ ۔ ۔ اا� � �ے  ‘‘� ‬
‫ز‬ ‫ز‬
‫� � ووه ببررررگ رراارر وو �رر رروو� �  ااوورر  ااس � دد� � � � دد� � �ل �۔ � ‬
‫ت‬
‫وواا� ددااباا �  � � رروو� � سآآ� � آٓ آنيآآ۔  � آآ�  � ر�� � آٓ آتيآآ � ووآآ� � ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫خ‬ ‫ت‬
‫وو��ب � � ببررررگ � � � � � � �  اا� � )رر��ب(� اا�رر �باا ‬
‫ت‬ ‫ز‬
‫�  ووه  آٓ آ�م  رروورر�رر  �  �  ررووآآن  �  �  �وون  �  �  �  �  �ررے  بك ‬
‫ت ت‬ ‫�  �تتاا  �۔  ااس  وواا�  �  �  �  �  اا�  � ر��  � پ‬
‫ب ‬ ‫ �چ  �  �ے  اا�ااب  �ب ب‬
‫ن‬ ‫ظ‬
‫�۔  ووه  �م  �  اا�  �  �  �اا�  رر�۔  ه ه ر�  ظاا�  �  �  �تاا  ااوورر  ه ه ر�  �م ‬
‫حخ‬ ‫ت ن ن‬
‫� حمااتيت �تاا اان � �ه رر�۔ ووه ��ردد � ��ں  ��ردد � اا�ل � �  �ف ‬
‫‪58‬‬

‫ش‬ ‫ت‬
‫� ااددااررت �  ساا� رر�۔ �وو� �  اا� ��ر� � � رروواان  � �� �ل ‬
‫ش‬ ‫ٹ ئئ‬ ‫ت‬ ‫ش‬ ‫ت‬
‫�دده � رر�۔  � � �ئبب  �  شاا� �ئاا  �۔ ااس � � � ئ اا پ‬
‫ب  �  ساا� ‬
‫�� �۔ �وو� � اا� ��ر� � اا� جبددبيدد �ي ��ن  � �� ‬
‫ش‬ ‫زززنز‬
‫�� � گ �  ‪   �1985‬شاا� �� � اا�م �۔  ااس ززز�� �  � ‬
‫ز ئز‬ ‫ت‬
‫ �ر گ �اا� ‬ ‫ دد�ب � �  ااس � � جبددئ ي دد �� رر � ااس � ر‬ ‫ب‬ ‫�  � ��ب‬
‫بي ز ز ز‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫م‬
‫اددب � � � �باا �۔ ااررددوو‪ ��،‬ااوورر  اا� رري رربباان ‬ ‫�۔ ااس  �ج�ے � �رروواان ا ب‬
‫ش‬ ‫م‬ ‫ش‬
‫�    ساا�  ��  وواا�  ااس   �ج�ے  �  اا��  �ررئ  ���    شاا�  ��  رر�  �۔ ‬
‫ئئ ز‬
‫ب  �وو�  �  اا�  ��ر�  ��  �  �  �  �  � رر  ��  �  اا�ن  � ‬ ‫�ب ب‬
‫ت‬ ‫خ‬
‫�رم �� اا� � �  � �ب � � اا�وو� ‬ ‫ااس �  اابيك ددرر� �ررم � م ر‬
‫خ‬ ‫ش‬
‫شاا� �۔ ااس �  �اان  � �رر� �� � � �� �� اا� �  � زززبباا�۔ ‬
‫ز‬ ‫ز ت‬
‫�ر�ت  �  آٓ ر‬
‫آ�ر  �  ااوو رر  ‬ ‫��  اا�  �  �  ‪�    �1926‬رر�  ��  �  �  م ر‬
‫ز‬
‫�م � اا� ااددااررے �  �اارر ددي۔ اا� �� �  �� � � اا�وو�رر � ‬
‫ت‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫ز‬
‫ ؤؤ�ر  تاارر�  �  ���ر   وو  � ‬ ‫�رروواان  � ر ر�  �۔  �  �  گ  �ااغ  �ي  �  �  اا� ر‬
‫ت‬
‫ب  �  �  �  ‪1940  �1930‬تك  �  �� ‬ ‫�اا�  �۔  �  ووه  ��  طاا� ب‬
‫ز‬ ‫ز‬ ‫ز‬
‫�  ااس � �ددرر � �  رر� � رر�۔ اان � ��ن  � اا�وو�رر  � رراا� ‬
‫ن‬
‫اا�رر � ��رر � �۔ � �� � اا�وو� �� �  ��� �� اان  �  ‬
‫ن‬ ‫بخ‬ ‫ش‬
‫�دداارر  بباا��ر  �  �  ن  �  ساا�  �  �  اا دڈد�  �ل  �ووس  �  ��  �  اا�ن ‬
‫ن‬ ‫ئئ‬ ‫ن‬
‫آب � � ‬ ‫�  آآوول آٓ آ� اا وورر  �ن � � � �ے � رر� رر ��۔ آآن � آٓ پ‬
‫ن‬ ‫ؤ‬ ‫ن‬
‫�دده  ’’ � ااي يك ددرروو� �‘‘  آآن  � آٓ آئبآآ� �ؤؤن � � �   آآن  � � ‬
‫ئئ‬ ‫خ‬
‫�� �  ��دد �۔ � �ن  � �� �ووس �  اا� �ے � رر� رر ‬
‫‪57‬‬

‫ز‬
‫ذذذ�  �    �۔   ووه  ساا�  �  ااوورر  ساا�  اا�اارر  �  �  ��  �۔  هه�ر  �  �  �� ‬
‫ن ��م‬ ‫ت‬
‫�� ااوورر  �وو�ب � � وو � � اا�ڑڑڑ � � اان �  ح � رر�۔ ‬
‫خ‬
‫اددب  �  اان  �  دد�  �م  �  ببرر��راارر  رر�۔  ��ع  ااوورر  �اادد  �  اا�رر ‬ ‫     �  ا ب‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫� اا�ن  � � ججددت � � � رر�۔ � ااوورر  �رر � ججددت ااوورر  �ع ‬
‫ت‬ ‫ذ‬ ‫ن‬
‫ا�ب  � �بياان  وو� رر�۔ اان  � �ن  � � جبذذذببااب  � ��رااوواا� ‬ ‫اان  � ا ب‬
‫جب ۂ‬ ‫ز‬ ‫ز‬ ‫ث‬
‫�۔ � � � �ب  اا�ااززز �  �م � �ع اابساان  � � �  ااوورر   ووه  ذذذببه ‬
‫ز‬ ‫ش‬ ‫ز‬ ‫تز‬
‫اا ساا�  �اارري  �  �ساارر  �  �  سااررے  �ن  �  دد رردد  �   اا�  �  �    ��ن ‬
‫ز‬ ‫ز‬
‫�س ��  �۔ � � ه ه ر� اا�ا رار �دد �  � اا ساا� � وو�رر ااوورر  ��ي � ‬
‫ب‬
‫ن‬ ‫بث ت‬
‫�� � � � �� � � دداا رر اادداا � � اا�ن  �  ااببب � ددبياا � �رروواان � ‬
‫ت‬
‫�  �  ��ن  �  �  �  رر�  �باا  �۔   ااس  �  ببااوو�دد   اا�  �  �  � ‬
‫ز نز ز‬
‫�  �  ��  ببآآلآٓآ�  �  �ن  �  �  رر�  �۔ �  �  ساا�  �  اا�ا رار  � اا  اان  � ‬
‫ت‬ ‫ت بذ‬
‫بذزذزددب يك �  � � زذزبياادده اادذدبيب   ااك  ااوورر    آآ�تزت  آٓ آ�  � �۔  ووه  � � ‬
‫ز‬ ‫ٹ‬ ‫ن‬
‫ ��ب  �  ��۔  ووه  �  �ب  �  بباا�  دد�  � ر روورر  دد� ‬ ‫ب‬ ‫��ر�ن  ئياا  �وودد  �‬
‫خ‬ ‫ت‬ ‫خ‬
‫�۔ �رر ددررووآآررے � ددآآ� � � �ه وو � � ��ن  � �ب�� �ن آٓ آووآآرره ‬
‫ت‬ ‫ت ز‬ ‫ت‬
‫اب  رر�بيب  � ‬ ‫ا‬
‫ب ب‬ ‫ ب‬ ‫�‬ ‫ ‬ ‫�‬ ‫ ‬ ‫�‬ ‫ دد‬ ‫ر‬
‫ر‬ ‫و‬
‫و‬ ‫ر‬ ‫ ر‬ ‫�  اا�  �  �ت  �۔  ووه  ااس  ببااب  �‬
‫ٹ ٹ‬
‫دداا� � � �ي �وون  � ��� � �� وواا�ن  � � �م � لببياا � د د� ددي ‬
‫� ‬
‫     �رر� �� � � اادد� � �رروواان  � ‪ �1926‬بباا��� � ساا� ‬
‫ٹ‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫م‬ ‫ش‬
‫ساا� � رر� � ااس  �ج�ے � �دد ئاا�رر اادد�ن  � �وواان  ��ئياا۔ �وو�  ڈڈاا� ‬
‫ز ز م‬ ‫ز‬ ‫ٹ ز‬
‫�اا�س�م  ااوورر   ڈڈآآ�  و رور�  آٓ آ�  آآ�  رر��  طآآ� ب‬
‫ب  �  �  ااس  رر�ن  ساارر  اادد�   ج��ے  � ‬
‫‪56‬‬

‫ن‬ ‫ز‬
‫� ’’� رر� � آٓ آتثآآرر وو ��‘‘ آٓ آثثآآرر �� � آآن � �ي دد� � � ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫�۔  آٓ آتثآآرر  ��  �  آآن  �  دد�  �  �  ��  �  �  ووه  �آآ�  �ررآآت  ااوورر  �رراات ‬
‫ش‬ ‫ت ش‬ ‫ت‬
‫تك �� � � � � ااوورر  وو�ن  � �اا� اا� ااوورر  �� ت�س ��۔ � شااه ‬
‫ن‬
‫�ررئ � �� �� �ك � اائيك � � � اائيك �� � �ن � بپااس ‬
‫ز‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫� �ررتاا �۔ � �باا � � وو�ن  ��دد �رر �رر هه�راارر � � � � ‬
‫ز ز ز ز‬ ‫ت‬
‫رر�ھتاا �۔  �ن  اابيك �� �� � �م � دداا�ن رربباان ر ردد �م رر� �۔ ااس ‬
‫ظ‬ ‫ضض‬ ‫نض‬
‫�  �  اانيك  نپل   �  �  �  �  اا ساا�  اا اا  ااوورر  ���ں  �  ��دد�  �  ظاا   ه�ر ‬
‫ه‬ ‫ع‬
‫ت‬ ‫خخ‬
‫�� � ووه آٓ آددم �رر �� �۔ �� � � ااس ع�� �  رر  � �ئاا۔ �وو� ‬
‫ت‬ ‫�  آآ�  ��ر�  �  آآس  �م  ع��  �  آٓ آبثآآرر  ��  � ب‬
‫ �ج  �  �  بثآآببب  �  � ‬
‫غ‬
‫ااس  ع��  �   اائيك  ��  ��ن  �  �  ددررئياا�  �  �  ��ن  �  �ئ ي دد ‬
‫ت‬ ‫ضض ن‬ ‫ن‬
‫�ن �۔ � �م ااع اا ااوورر  اابساا� ��بياان  اا� ��ه �ووں  � بباا�ب �۔ ‬
‫�رر اا� � ااتيك �� �� �ن  � �رراا �۔ �وو� � اا� � ر�� � ‬
‫ت‬ ‫ن ن‬ ‫بث ت‬
‫�  �   ااببب  �  �  �باان  �  �  �  دد�ي  �    �)‪�  �(Heer‬تاا  �۔ ‬
‫ت‬
‫ااس � �ن  اات يك �رر � � � � دد�ي � �رر � �تاا �۔ �� �ك ‬
‫ت‬ ‫ث سث‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫دداا�ن � � ااوورر  رراا� � دداا�ن � � ووه ووااررب  ااه � اابيك � �ب � ‬
‫ت‬ ‫بز‬
‫�� �۔ ااس �� �  اام � �ب � � � ااوورر  آآس � � آٓ آ� � بخآآم �آآدد � ‬
‫بخ‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫خ‬
‫�۔  اان  �  �  �  �  باارر�  اا� زرر  �  �  دداا�ن  بباا�  اا�  �ج  �  �  �  اا اارر ‬
‫ز‬ ‫ت ز‬ ‫في‬ ‫ن‬
‫� ااوورر  اا� � دداا�ن � وو�  پچ � � � � �دد � � �ب اا�اارر �  �ن � ‬
‫خ‬ ‫جخ‬ ‫خ‬
‫� �� �ن � � ااوورر  �رر  � اا� � �� � اان � �ن  ااس � �  ‬
‫‪55‬‬

‫ئئ ز‬
‫     ’’�  � �� �� ددررس وو �رر� �  �اارراا‪،‬اا� اا�� �وون  � � � رر ‬
‫غ ت‬
‫�  � �  وو �م ‬ ‫رر� � �ے  دداا� � �� ددااغ �اا�ب ئباا� �۔ اا� � ٰ‬
‫ز‬ ‫ت‬
‫اب رروورر�رر وواا� ‬
‫� � � اا� � �ددب � � � � �۔ �ے � ا ب‬
‫ااوورر  اا� � بباارر وواا� � � �۔ ااس �ددرر � � �ے ه ه ر� �اا� �رري � ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫�۔ ااس وو�ت �ئ ددل �  � �� �ت � ااوورر  � � �� ئخآآ آٓ آ�دده �آآ�۔ ‬
‫رب  �  �ن  �  �  �ح  �  اادداا  ��۔  �  �رر  اا�م  وو  اا�اام  �  � ‬
‫�  اا�  ر ب‬
‫ن‬
‫�وورردد�رر  ��  �  �  �  ‪  �،‬اان  �  �  �رر  �  اادداا  � وون  ‪�  �،‬۔  �  اا� ‬
‫� ااوورر  اا� �� � � � � تياادد رر� �� ‘‘‬
‫تن ن‬ ‫ن‬ ‫ش خ‬
‫   �س اا �� � ووه اابيك � � � � �� �۔ اان � � � � اا ساان � اا� ‬ ‫خ‬
‫ئئ‬ ‫ز‬ ‫ز ؤ‬
‫رؤؤؤن  ‪،‬آآ�ن  ااوورر  دد�ن  �  �اازززن  ااوورر  اا�اال  �  �وودد  �  رر�  � �ه �ئ ے۔ ‬ ‫آٓ آررر ؤ‬
‫ت‬ ‫ز‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫خ‬
‫اا� �� � رر�� �  �ااررن ااوورر  اا�اال � �وودد � �و رور �تاا � � اا� اا� ‬
‫ت‬ ‫ذ‬
‫اب  � �باا �۔ ووه اا� � �ئ‪�،‬رر �ئ � �� � � ‬ ‫�ن  � ددووهه�راا  �ا ب‬
‫ت ڑ‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫�ف دد� � � اان � �م اا�ااب � ببااررے �  �چچ  � � وو�ت كرر� ‬
‫تخ‬ ‫ت‬ ‫ذ‬
‫� رر� �۔ ووه  دذدههيي بباا�� � � جبددب  ااوورر   �ع �  اا �� �ل �� ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ش‬
‫�۔ � � ررووس  � ووه �دد � � اات يك �ررت  �  ااوورر   ااس ببااب  � اا� اارر ‬
‫خ‬ ‫ش‬ ‫خ‬ ‫ڑ‬ ‫خخ‬
‫ ��ر � ‬‫ر‬ ‫ �ر � � رر�� � � وو ساام �اا �� � ��‬ ‫�� � ���ر � �دداا ر‬
‫ت‬
‫��۔  ززز��  �  ووه  �  آٓ آددم  ااوورر  �  �  �ن  �   اابيك  �ببل  �رر  �ررب  � ‬
‫�۔ ‬
‫ن‬
‫   آٓ آبثآآرر �� � �وو� � آآ� ��ر� � � دد� �۔ اان � � � � �� ‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫�ں  ااوورر  �ررآآب  �    ��  �  �  �دد  آٓ آئثآآرر  ئپآآ�  ��  �۔  اان  �   وو� ‬
‫‪54‬‬

‫بث ت‬ ‫ن‬
‫وواا� �ددي اان � �  � � دده  ااببب �� �۔ �وو� � اا� ��ر� هه�ر ‬
‫ئئ ز‬ ‫ز‬ ‫ز‬
‫ه‬ ‫ه‬
‫سآآل �� �� � آٓ آ�رر � � ��رر �� ااوورر  �اا ئبا راراارر �  �ر ساا رر � �م ‬
‫ن‬ ‫ڑ‬
‫�ے  اا�  �ه  �      ببرري  �اادد  �  �بيدد  ��۔  اان  �  ��ن ‬
‫ش‬ ‫ٹ‬
‫‪�،��،‬ب‪،�،‬دد�� ‪�،‬اا�  ااوورر  ��ں  وو�ه شاا� ��۔ �م �ووں  ‬
‫� � �رري �� � ووه آآ� رر�� � ته � ئبررآٓ آ�ے �  رر�آآ دد�۔ ااس � � ‬
‫ه‬ ‫ص‬ ‫�سئ�قئ ي ن‬ ‫ز‬
‫ه‬
‫ن � �  �� �م �۔  �ر �� اا� ‬ ‫ددرر� �ررم � �م م�رر� ااوورر  ‬
‫ن ت‬ ‫ئئ ز‬ ‫ت‬
‫ب‬ ‫�‬‫ك‬ ‫ب‬ ‫ه‬
‫ب  �  �گ  بباا ه�ر   ے  � ‬ ‫ب‬ ‫�‬
‫�ووررت‪  �،‬ااوورر  ساا رر  �  ��  �م  �ے  اا�    �۔   ب‬
‫ن‬
‫اان  �  ��ن  �    �م  �ے    ��  ااوورر  �ے  �  ��  �  �  ااوورر  ددل  �  ‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ث ت‬
‫�  ااوورر   اا�اام � ك��رت۔  �وو� �  آآ� ��ر� � نآآك آٓ آ�ن  �  آآن ‬
‫ز‬ ‫ث‬
‫��ں   � � دد� ��  ااوورر  ااك��ر � ساارري دد� �ل رر� � � � ررددوون  � ‬
‫ز ز‬
‫�ل  �  �ں  �  �ں    �۔  آٓ آه  �ررے  ��ے  �  ووه  �  �  �ددن  ��رآآرر  �  � ‬
‫ن‬
‫�  وو  ناادداارر  �  �  �  دڈد��  �  �  اا�  اابيك  �اا  دد�  �  رروواادداارر  � ‬
‫ز‬ ‫ش‬
‫�۔ �س ووه �وو� � اا� ��ر� � رر�� � �� � �۔    ‬
‫ذ‬
‫ب  �  ساا�  اان  �  �  وواا�  ااوورر  وواا��  �  �  اابيك ‬ ‫     وو�‪،‬اا�  وو�  ااوورر  �ه ه ب‬
‫ت‬ ‫ئئ‬
‫�� �ف  �۔ اا�ن  � رر� رر� �  اابيك ببررس � � ر�� � � �ددب ‬
‫ن‬
‫ب  �ل  �ق  وو  �� ‬ ‫��  �۔  ااس  ��  �  �  اان  �  �  �  �   اا�  �س ب‬
‫ش‬ ‫ش ش ش ش‬
‫�‬
‫ااوورر   ههشااش  ببشااش  بپاابياا۔ ��ن  � � ووه ددتيدده وو ددل  �رش  ررااه � دد� �۔ ‬
‫آب � ’’ � �ں  ‬
‫اا�ن  � �ے � � � �� � اا�م �۔  ااوورر آآ� آٓ پ‬
‫�پ‘‘  اا�  دد�ن  �  ساا�  �  �  �۔  �  اا�ددااع  �  ��  ووه  � ‬
‫�  پ‬
‫� ‪:‬‬
‫‪53‬‬

‫ش‬ ‫خ‬
‫�� �� � � ووه اان �  شاا� �� وواا� اا� �� � ��ن  � � ‬
‫ذ‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫اا�رر ااررساال �� باا � ووه � اان �  اا�دده � �۔ � اان � ذذذووق � � ‬
‫ض‬ ‫ت‬ ‫�ب ض‬
‫ب اان � م��ب �� � ووه اان �� � �اا� � � �� ‬ ‫دد� �۔  ب‬
‫غ‬
‫� �� ااوورر  ااس �ج � � دذدرر� �م �� � �ن  ��۔ � ر�ووغ ‬
‫ز‬ ‫ز‬
‫اددب  �  �  اان  �  �  اا�اارر  ددوو�ے  ��ن  �  �ي  �رر  �  �  � ‬
‫�  وو  ا ب‬
‫ت‬ ‫خ‬
‫�۔ اان � �م ��ن  � � اا��ب � �اازخزاا �۔  اا� �� � � وواا� ‬
‫ات  � پ‬‫ت‬
‫ �خ ‬ ‫اا�م  �  رر�  اا�ن  �  �  ��  ااوورر  �  �  �  �  �ووررتيا‬
‫�۔ هه�ر ساال ووه  ددس بباارره  طاا� ب‬
‫ب  �ن  � دداا� � اا� �ه � اادداا ��۔ ‬
‫��رري  �  �    �  �  �  �وورر  �  ��  اا�اادد  ��  ااوورر  اا�  �  �  � ‬
‫ز‬
‫�وو� � اا�س � �� دد�۔ اان � � ددوو� � اا�ززز � �دد � � اا� ‬
‫خ ت‬ ‫ت‬
‫� � �ااررجج  � � ااوورر  ااس وو�ت � وو �م � خدد�ت �  �ووف �۔ ‬
‫ت‬ ‫تخ‬ ‫خ‬
‫�‬
‫     خدداا  ��‪،‬اا س اا�  �ررددي‪،‬اا�رر ااوورر  �ووت  �  � �رر  �وو� �  اا�   �ر�  � ‬
‫ن‬
‫آث  �۔  اان  �  ووساا�  �وودد  �  ااس  �  ئبااوو�دد  ووه ‬ ‫��  �  ووه  آآ�  �ثثآآل  آٓ پ‬
‫ن‬
‫��ے � � ��ه‪�،‬ك اا�ل ‪ ��،‬ااوورر  � �  �ووم دد� ااتساا� ‬
‫ت‬ ‫�‬
‫�   بھ��  �  �  �  وو�ب  جبددوو�  �  �ووف  رر�۔  �رر�  ��  � ‬
‫ٹ‬
‫�  �  ڈڈوو�  �ساا�  �  اا�ن  �  �ل  �ئياا۔  ااس  �  � ��  ��ں  ‬
‫ت‬ ‫تض‬ ‫خ‬
‫�  � � � � �ن  ااوورر   ��  ااوورر    اادداارر ��ن  � � ااددووتياات  � ‬
‫ن‬ ‫خ‬ ‫ت‬
‫��راا� � اائيك �ررت �اا � �۔ ووه هه�ر ساال �دد � �ن � � دد� ااوورر  اان �  ‬
‫جخ ت‬ ‫تخ‬ ‫ت‬ ‫خ‬ ‫خ‬
‫�ت يك  �  هه�راارروون    ��اان  �  وو�ت  دد�  اا ساا�  �   دد�ت  �  �  � ‬
‫خ‬ ‫ت‬
‫رر�۔ �ن  � ��ن  � � هه�ر �� � � �باا � � �ن � � دد� ‬
‫‪52‬‬

‫ڑ‬ ‫خ‬ ‫ن‬


‫� تاام � �� �۔ اا� �� هه�ر �‪،‬هه�ر �م اابساا� �� � � حخح�ے � اارراا ددے � � ‬
‫ووه �� � �ه� � � ؟‘‘‬
‫ن‬
‫   �وو� �  اا� ��ر� �  اا� رر�� �رر � �وون � �رر� �� � ‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫� باارر� � �� � اا� � � � � �� �  ��� �� �۔ � اان ‬
‫خ‬ ‫ت‬ ‫ڑ‬
‫آب ر ررر � � � �ببل �۔ ‬ ‫� آآ� ب ب ررآآ  �رربخآآ� � � آآس آآددآآررے � بآآرر� �  آٓ ب‬
‫ٹ‬
‫اا� � � �� � ااوورر  �� � دد�ن  � �ڑڑ � � اا� �� � ااوورر  ‬
‫ز‬ ‫ز‬
‫��  ااوورر  �  �  �  �  �  �رر  رر�  اان  �  �ه  �۔  دد�  ��  ��  �  �ااررجج  ‬
‫ث ئن ن‬
‫اب �  �  �  �۔ ‬ ‫� �� � �� اا� � �ب اا ساان ا ب‬
‫تز ز‬ ‫ز‬
‫     ���  رر��  �  اا ساان  اا��راادد  ��ه  �  ساا�  اا�  رروو�  ااوورر  �  دد�  � ‬
‫ن ت‬
‫�ناا �تاا �۔ � ووه �س � � ااس � � � وو�رر  ااوورر   اا�رر  � �  ‬
‫ت‬
‫��  �  وو�  �۔  �وو�  �  اا�  ��ر�  �  دذدااب  �  �  �  �  �  �  دد� ‬
‫�  ��رااوواا� �۔ ووه �ااتپاا دد� � دد� � ااوورر  دد� ااوورر  � �� � � � نيك ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫ب  �  �  �  ررسااں  �۔  �ن  تك �  �تاا  ووه  ددوو�ووں  ‬ ‫��  �۔  ووه  س ب‬
‫ش‬ ‫ن‬ ‫ش‬ ‫ت‬
‫ �ب  شاا� ‬ ‫ب  �  اان  �  ��  � ب‬ ‫ا�ب  ب�س  �  �  �۔  � ب ب‬ ‫�  �  �  �  ا ب‬
‫ت‬ ‫ش‬ ‫ز هز‬
‫�� �  دد� �  � اان  �   ه ر� اارروون   ساا�دد  اا وورر   �ااح اا�  �� �ت  � ‬
‫ت‬
‫�ااززز�۔  �  ببااب  �ببل  ذذذ�  �  �  اا�  � ر��  رر��  �رر �  ووه  اا�  �  اا� ‬
‫ن‬
‫دد�  �  �  �  �  ��  ااوورر  ساا�  �  ��  �  �  ددر برج  �  دد�۔  اان ‬
‫ئث ت‬
‫� ااس � � ااص�� اا�اام ددوورر ررس �� � ��  اائبب ��۔ ااييك �� ‬
‫ت ن‬
‫تك اان  � تيااددوون  � � ��ر� �ن  � � رر�۔ ووه � اا�� � � ‬
‫ن‬ ‫ت ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫‪�  ��،‬ب  �  ��  �اا�‪،‬اادد�  مجب�ب  ااوورر  اا�ررااب  اان  �  �ن  آٓ آ�۔  اان  � ‬
‫‪51‬‬

‫�ب  �  � �۔ ااس � � ‬ ‫�۔ �رر� ��  � � � �� ااس سب ي ب‬


‫ؤ‬
‫ �ؤ � � اا ك � � ااؤؤ� �� � � � اارردد �دد � � ‬ ‫ي‬ ‫ب‬ ‫�ب � ؤ‬ ‫سب ي ب‬
‫ظ‬
‫اب  ووه  ددررئياا  �  ��  �  �ط  �  �  �۔  ساادده ‬
‫�۔  اا�  �  �  �  �  �  ا ب‬
‫ن‬
‫ب ررااه �  بپاا� � باا� �ھ �� �۔ ااس �ح ‬ ‫�ح ��ں  � � �م � � ب ب‬
‫ت‬
‫ �ب � ��ب � ��  �� � � � � ‬ ‫‪12‬۔ اا�‪ �1973‬ددررئياا� ب‬
‫ت ت‬
‫�ب � � � � رربي� ررااب � باارر� �  �ررے � � � � ‬ ‫�۔  ااوورر سب ي ب‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫�ب �  � �ه �� �ن � اا۔ � � اابساا�ن  � ببڑڑڑي � ‬ ‫� �۔ ااس سب ي ب‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫� �ن ��۔ ددس ددن � � ددرربياا � بپاا� �رر ے اا�اا � �وو� � اا� ��ر� ‬
‫�رر� �� � � ‪  � ��،‬آآ� آٓ آ� آٓ آ� � بپآآ� �آآ � ووه آآبيك � � ‬
‫خ‬
‫�اارر  � �  ٓآ آ� �۔   � �� � � �دد�ي � �� اان  � �ااه ‬
‫ز‬ ‫ز‬ ‫ز‬
‫�۔  �م  م�رر�    دد رر�  �ررم  �  �  �  آٓ آ�۔  س ب‬
‫ب  �  �ن  �  بباارري  �  � ‬
‫�م ��  �وون  � � � � �۔  ‬
‫ز‬
‫� ر راارر وو �رر رروو رر� �۔ ااييك ااييك ‬ ‫ دد�ب  �  � � وو� � اا� � ر� ن‬ ‫پچ�چپ�� پ‬
‫ٹت‬ ‫�ج ت‬
‫�ب اا�� ‪،‬بپاا�ه ااوورر  اا� �ددرر � اا� � پھتے ااس � ااتيك ااتيك ووررق اا لتتے اا وورر  ‬
‫ب‬
‫ؤ‬ ‫ن‬
‫�ؤن  اا وورر  ‬ ‫آٓ آ� �  � �� ااوورر ااق � اا� �� ااوورر  آآن � � ��ن  � آٓ آ ؤ‬
‫آٓ آ�ن  � تذذذذررآآ� � ��۔ ووه � � � �  آٓ آه � � � ‪:‬‬
‫ن‬ ‫ن ن‬
‫آآب � �ن � آٓ آ�  � ؟۔ اان � � � ددوو�اا ‬‫آآب آآ� ئآآددرر وو ئآآئ ي ب‬
‫’’  ب‬
‫ڈڈ‬
‫اب ‬‫اب �  � � � �  �۔ ا ب‬ ‫ااب ي ڈ� � �  �۔  ااوورر � � � � � ا ب‬
‫حخ ت‬ ‫خ‬ ‫ت‬
‫� ااوورر  آآسآآئدخده � �ح آآن �ددئ � خدد ئك ررسآآ� �� � �  � ؟آآ� ‬
‫‪50‬‬

‫ن‬ ‫ز ت ز‬ ‫ت‬
‫     �وو� �  اا� ��ر� � � � � �ت �وودداان  � رراارر ست�ي�ر �  ��ه �۔ اان ‬
‫ت‬ ‫ز‬ ‫ئ پئيه‬ ‫خ‬
‫�‬
‫�  �ر � � � �ِ  م � �اارروو� � وو � �ت  �راارر ددئياا۔ � ااوو رر  � ‬ ‫ط‬ ‫�‬
‫خ‬
‫اا��اا� � � �دد � وو اادد� ��ن  �  اا�ن  � � � ااوورر  اا� خدداا دد اادد ‬
‫خ خ ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫ ��ب  وو  ��اان  رر�۔  اان  �  خدد�ت  � ‬ ‫ب‬ ‫ص��ن  �  �وو�ب  هه�ر  ��  �  ‬
‫ذ‬ ‫ذ‬
‫ب دذد� � ‬ ‫اا�ااف �  اا�  �دد اا�اا رردڈدرر � �اارراا � � �  � � اا� �س ب‬
‫‪:‬‬
‫ٹ‬ ‫ٹ‬ ‫ز‬
‫‪�،‬ب  �رر  �ررم  اا�اارردد‪�،‬م  ددررك  اا�اار درد ‬ ‫ب‬ ‫ساا�ل  اا�اارردڈد  ‪1991‬‬
‫ش‬
‫‪�،1992‬دد �رر �س اا�اارردڈد‪،2002‬‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫     بپاا�ن  �  اا� هه�ر �‪،‬اادد�  ااوورر   �� ��� �  �� � �باا �۔ �� ‬
‫ش‬ ‫ت‬
‫وب  اا وورر  ��  �رر  شاا�  ��۔  �� ‬ ‫�ت  ���  �  ووه  �  ئباارر  �  �رر  �و ب‬
‫ت‬
‫ااررددوو ���  ااوورر   ��وون    �   � اا�ن    �  �  �كب  �  ااوورر    اا�  ‬
‫ن‬ ‫ش‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ذ‬
‫ررئبررددسب  ئپدذد�اا�  �۔  اان  �  �  �  ��ر�  وو�  ��  ساا�  �  �  �۔  اان ‬
‫ز‬ ‫ث‬
‫�  � ااك��ر � اا�  اا�م � �اارراا �۔ �وو� � اا�  ��ر� ��ں  � ‬
‫ن‬
‫�اا�  �۔  ووه  ��ن    �  اا�    ااوو�دد  �  �ح  �رر  ��  �۔  اان  �  دد� ‬
‫ش‬
‫�ل‪�،‬دد �ش‪� �،‬ي  ااوورر   �� �  � � اا�اارر �� �۔ �رر� ‬
‫بخ بخ‬
‫اب � � �اادد  اابيك �� � ��ر� ‬ ‫�� � � � �� � �   ااددرر وو  اا بيا ب‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫�۔ اان � دد� �ل  ااوورر  �ل �  اا�ن  � دذداا� دد� �۔ تپاا�ن � ااس ‬
‫ت‬ ‫ئخ‬ ‫ڑ‬
‫�ب � ددوو ��  اا � ئبل ئ�� ‬ ‫ �ب � سئ ي ب‬ ‫�  ئبررے � �اا� � ددررئياا� ب‬
‫�‬ ‫ن‬
‫ �ب  �    ��  �ررے  �  وواا�  �۔   په�ي  �� ‬ ‫�ن  �نياا۔  �  ددررئياا� ب‬
‫ب � � � � ‬ ‫‪  �1950‬ددررئياا � ��� ��  � �  دد اا� � �  ااوورر  س ب‬
‫‪49‬‬

‫جچل‬
‫�  اا� � �  رر� �۔ � اا� �ع � ااس � � ��رر �  ني�ي � ااوورر  ‬
‫ااس � �ن  � � وو اادد�  دذدووق � � � � دد�۔ ‪   �1951‬ووه ‬
‫ااس��  �� �ل ��‪��،‬رر �  �۔ ااے �  دداا� ��  ااوورر   ااس � � ‬
‫ت‬
‫�� �ب‪��،‬رر � ااس��ب  �  اا�۔ ااے �۔ ‪25‬۔ �� ‪ �1959‬‬ ‫ب‬
‫ت‬ ‫ز‬ ‫ت‬
‫اا�ن  � � � �رر ااس��ب  �رر� �� �وول � � م�رر�ب  � ‬
‫ت‬
‫آٓ آ�ززز �۔ ااس � � ووه ‪9‬اا�ببرر ‪ � �1963‬ااوورر  تاارر� �ددرر � �رر� ‬
‫بز‬ ‫ز‬
‫ب  �  �  �  �اا   رر گ  �  �  �  �رري ‬ ‫��  �  �۔  �  ووه  رر��  �  � ب ب‬
‫دد� �  اا� �م �� �۔ � � اادد� �ن  � � بپاا�ن  � ��  �ه ‬
‫بغ‬ ‫غ‬ ‫غ‬
‫��  �۔  اان  �    �  �  طااهه�ر‪  �،‬ع�م  �  � گ‪ �،‬‬
‫خ‬ ‫خ‬
‫��رر�رري‪�،‬اا�بيرر ��‪�،‬ددم رررر�‪ �،‬اا�‪ �،‬اا�رر �ي‪  �،‬اا� ‬
‫خ‬ ‫بخ‬ ‫خ خ‬ ‫خ‬
‫ع‬
‫ب ر راادده  رر�  �ن‪� ،‬م  �  �‪،‬رراا اا  �ن ‬ ‫�ي‪،‬اا�  اا�  �‪ ��،‬ب‬
‫ش‬ ‫ت خ‬
‫رب اا�رري‪�،‬وو� � اا�� ‬ ‫�دد‪ �،‬اا�� اا�رري‪� �،‬ب �ن �ل‪،‬ساار ب‬
‫ذ‬ ‫بذ‬ ‫ٹ‬
‫و��‪،‬داا�  �   دذد�  اا�‪  �،‬اادد�‪�،‬رراا  � ‬ ‫اا�  )�(‪  �،‬ررو د‬
‫�‬ ‫م‬ ‫خ‬ ‫ت‬
‫باا�‪�،‬ل بپاا� �‪،‬اا� ��‪ �،‬بباا�‪،‬طااهه�ر �ددھبووي‪�،‬ددم  بياا�ي‪ � �،‬‬
‫ھ‬
‫ئخ‬ ‫ش‬ ‫خ‬
‫�  �‪،‬آٓ آ�  �  �رر  �  �ن  ااوورر  �اا�  ساا�  �  �   اام  �ئبل  ذخذ�  �۔  � ‬
‫�  � وواارر اادد� �ن  � بباا��ه اا�دد �  �وو� � اا� ��ر� � �ي ‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫دد� �۔ اا�ن  � اا� اابيك اادد� � � �� � � � ئاام � �ن ئباا� ‬
‫ز‬
‫�۔  ااس  �  �  اادد�  ��  �  ساارر�رر  �  � ر�اا�  �  ااوورر    �اام  �  �  �رر  وو ‬
‫آٓ آ� �آآرر �� �  �ي � ددآآرر آآددآآ �۔ ‬
‫‪48‬‬

‫ش‬ ‫ز‬
‫�‪،‬ئبررم ا ب‬
‫اددب ��اارر � ااوورر  ه ه ر� آٓ آ�  آآشكببآآرر �۔  اانيك � دداا�رر ااوورر  �ه ه ر� � � ‬
‫بغ ب ت‬ ‫عغ‬ ‫ت‬
‫غ‬
‫اددب  �  ��  �   اا� بل  ب��  �ن  �  �۔  ��� ‬ ‫ررح�ب  �  ��روو  �  وو  ا ب‬
‫� ت‬ ‫ث‬ ‫ت‬ ‫حخ‬ ‫خ‬
‫رر�� �  آآ� وو آٓ آ�‪ ،‬ووص وو �ووب‪� �،‬ب � ااوورر  � ببااك �اا ب � ‬ ‫�‬
‫خ‬ ‫خ‬ ‫ن‬
‫اب �ررے ددرر�ن �  رر�۔ اان � � � �رر � �ذخذ� اان � ‬ ‫� � ا ب‬
‫ت‬ ‫ز‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫اا�ااددتيت � ��ن � �۔ وواا� �وو� � � � اا�م ر� ااجج ‪�،‬عت ااوورر  � ‬
‫ز ز‬ ‫ت‬ ‫�بث‬ ‫سبتغزبز‬
‫وو اا اا  � �  اال �� اا� �م باابباا�ن  � رر� رر�  � � �۔ � ‬
‫بن ن‬ ‫�‬
‫خ‬
‫خ‬
‫اب �ن ؟‬ ‫�ك ااوورر   ووص � ااس �رر اارر� �رر � �� اا ساان ا ب‬
‫ن‬
‫   �وو� �  اا� ��ر�‪�6‬ن‪ �1936‬ااس�م �رر ��ں  �  �اا ��۔ � ‬
‫خ‬ ‫خ‬ ‫ؤ‬
‫ �ب � � �رردداا�رر �  ؤؤاا� �۔ اان � ��اان � �ررے ‬ ‫�ؤن  �� ب‬ ‫ؤ‬
‫ت‬
‫ع�� �  �ت  ااوورر   وو�رر �� �۔ � �اا� اا� � وو اادد� ��اا�ن   ااوو رر  ‬
‫ش‬ ‫ز‬
‫ �ر �م � �� �۔ اا�اا� � � اا�  ساا�اارر � ��ل ‬ ‫�اا� � وو� � ر‬
‫ز‬ ‫م‬ ‫ن‬
‫� آٓ آييآآ۔ اان  � � �    آآس ززز�� � �ل آآدد�  �ج�ے آٓ آ� �  آآن  �  �� ‬
‫ش‬ ‫خ‬
‫اددب  �‪،‬رر��‪،‬اادد� دد�   ااوورر   شااه �رر �ببل  ذذذ� �۔   � � � ‬ ‫�‪�،‬م‪،‬ا ب‬
‫ن‬ ‫� ب بث‬ ‫ش‬
‫ب  �  �  �  اان  � ‬ ‫ب  ووه   اا�ي  ك�س  �  طاا� ب‬ ‫اا�    ساا�ي �  دد�  �۔   ب‬
‫ت‬ ‫ذ‬ ‫ش‬
‫شاا�ئ � دد�م � �۔ � � اا�ن   � � ب ب ررس � � �  � � اان � ااسااتذذذه ‬
‫ت ز‬ ‫ز ز ز ز‬ ‫ن‬
‫ا�ب  ااوورر  ررئباان وو �ن � اان � دد�س � �ب رردده رره �۔ ‬
‫اان � ا ب‬
‫ؤ‬
‫دد�اارر � �� �  � ددتيدداارر � �                         ررك �ؤؤ � � � ‬
‫آآ ددررببآآن  � آٓ آبيآآ‬
‫خ‬ ‫خ‬ ‫خ‬
‫     �م بپاا�ن  � � اان  � ��اان  ��رر �  ااوورر   بباازززاارر �ں ‪  � � ��،‬‬
‫ز‬ ‫ش‬
‫وواا�  ااييك  �ں  �    �م  �۔  اادد�  �  �س  �  ��  �  �  �  ااس  رر�� ‬
‫‪47‬‬

‫ﭘﺮوﻓﯿﺴﺮ ﺳﻤﯿﻊ ﷲ ﻗﺮﯾﺸﯽ‪:‬ﻓﺼﯿﻞ دل‬


‫ﮐﮯ ﮐﻠﺲ ﭘﺮ ﺳﺘﺎره ﺟﻮ ﺗﯿﺮا ﻏﻢ‬

‫   �  �ررچچ  ‪�  �  �2011‬وو�  �  اا�  ��ر�  �  ساا�  اارر�ل  �  ااط�ع ‬


‫�۔ �ي آٓ آ�ن  � آٓ آ�  آآ�ھ�ي�رآآ � �۔ �� �رر �ووں  � � بباا� ‬
‫ت‬
‫اا�اام ااوورر  � � �م ئا باج � � ززز�ں  �  � ��ں  �  � �۔ � ‬
‫اددب  �  ووه  �ل  �زڑز  �  �  �  �  �ي  �  � ‬
‫�  اازززل  �  �  �  وو  ا ب‬
‫ساا� ببررس � اا�ف �� � �� �� � رر� �۔ � وو ا ب‬
‫اددب � ووه  �رر� � ‬
‫�  �  بپاا�ن  �  �ك  �ن  �  ��رر  ��  �    �دد  �‪�،‬م  �  �  �اان  ‬
‫ن‬ ‫ت ن‬
‫اددب  �  ااب يك   ااوورر  �  ه  �ن�ي�ر  �  � ‬ ‫وب  �  �۔  �  �  ددببسباان  ا ب‬ ‫وواادد�ں  �    �و ب‬
‫ت‬
‫اددب �  �بيب �‪،‬رروو� ��‪� �،‬رر وو ‬ ‫� بباادد�ں  �  ااوو� � �۔ ا ب‬
‫ز‬ ‫ش‬ ‫ت‬
‫آٓ آ�‪�،‬بيب � � � � ررووس  � �رر �� ووآآ� � بزآآ� ء رروورر�رر آآدد� � ‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫� � �رر � ددن � � � � �رر � رر وو� �۔ �ت  وو تيااس � ااتيك اا� ‬
‫ت‬ ‫جخ‬
‫اب � ‬ ‫ب‬ ‫ا‬ ‫ ‬ ‫�‬ ‫ ‬ ‫�‬ ‫ا‬
‫ا‬ ‫و�‬ ‫و‬‫ ‬ ‫�‬ ‫ ‬ ‫ل‬ ‫دد‬ ‫ ‬ ‫۔‬ ‫آ�‬ ‫آ‬
‫ٓ‬ ‫ ‬ ‫�‬ ‫ ‬ ‫�‬ ‫ ‬ ‫رت‬ ‫ر‬ ‫ �‬ ‫�‬ ‫ �‬ ‫�‬ ‫ ‬ ‫�‬‫�‬ ‫�� � � � � ‬
‫ڑ ئغ‬
‫��رر �۔ �م � �  ددل � �ل � آٓ آ� ئ ب رر ھ ے � �� آآ� ئبرر �  آٓ آ�۔ ‬
‫ت‬
‫�وو�  �   اا�  ��ر�  �  اا�ك  وو�ب  �  �   وو  اادد�  �ن  �  �  ��  � ‬
‫‪46‬‬

‫ن‬ ‫ت‬
‫   ااتيك � اا�دد � ررج�ت هه�ر �ل � ااتيك �ن �اا �� ااوورر  �� � �  � ‬
‫�بث‬ ‫خظ‬ ‫ٹ‬
‫ �ب اا�دد‪ ��،‬اا�ب �ر �‪  �،‬اال � ‬‫ي‬ ‫�‬ ‫ظ‬ ‫� �� �۔ دداا� � � � ب‬
‫ب   وو�  تپاا��  �  �  �  اا�ل  ��اا�ن  �  �رري  دد�  �    �رر  � ‬ ‫�رر  ااوورر  م� ب‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫ب  اا�بك  �ررے  ددرر�ن  �  اا� ��  �  �  �وو�  � ‬ ‫�ه  �  دد� �  �  � ب ب‬
‫ت‬ ‫�‬ ‫ت‬
‫آآبيك  آآ�  ��ك  �  آٓ آبآآ  �  �ن    �م  بيآآس  �  ددل   ھ�ب�رآآ  �بآآ  �۔  �  � � ‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫اابساا�ن  �  �  �  �  �ن  �اا  اا�  �  ددتياا  �  �  �  �ت  �  ددرردد  �  ددوواا  � ‬
‫ز‬
‫اا� ددل � � �۔ �رري رر�� �� وواا�ن  � بياادد �  � � � � �� ‬
‫ت‬
‫ب � بباا�� ‬ ‫� ااتيك �ررت � � �۔ � س ب‬
‫ز‬ ‫ت‬ ‫ٹ‬
‫�� � � �رر � �۔ اا�دد �م دداا� � �  � وو�ب � � رر�� � ‬
‫ز‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫�م � ناا� � � � �۔ ززز�� ااوورر  �ب � رراارر �� � � � �ه �� ‬
‫ت‬
‫اب � �  �۔ ‬ ‫� با ب‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫م�‬ ‫�‬
‫مھااررے � �ن  ووه وو� � ��             �� �ن  �  ھاارراا ‬
‫اب �� �‬
‫�ا ب‬
‫٭٭٭‬

‫   ‬
‫‪45‬‬

‫خ‬
‫�  ��  رر�  �  �  �  اا�  دد�  �  ئباارر  �  ��  ددے  �۔  ززز��  �� ‬
‫سكب ت ن‬
‫�� �ے اا� �� �ل � � ��ن  �  ررس � �ل  ے۔ اان  � ‬
‫ئن ش‬ ‫ش‬
‫ساا�ئ‪،‬اا��  �ررئ‪،‬اا ساا�  �ررئ‪  �،�،‬ااوورر  ��  �رر�  �  �رري  دد� ‬
‫ت‬
‫�  اا� اا� وو اا�ددتيت � � �ااتياا۔ ‬
‫ن‬ ‫ٹ‬
‫آ�ب  �ں  ‬ ‫و آآددب  � � آٓ ب‬‫     ددآآ� � � آٓ بآج  �ررے ددرر�ن  ��دد �۔ � و ب‬
‫بض‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫اب  �رري دد� � اا� � بپاا�ن  � �رر �� � � �ب  � � ك ‬ ‫با ب‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫اددب ‬‫باارربيك بباادد�ں  �  � � �۔ � � ببااب بياادد رر� �� � ااس � وو ا ب‬
‫ت‬
‫�  �رر�  �    باابباا�ن    ��ن  �  �ه  �  دد�  �۔  �ص��  �  �  ذذذرر� ‬
‫ٹ‬ ‫ش‬ ‫ن‬
‫�رري دد� �   اان  � ددس �� � ��ر� ساا�دد ��دد �۔ �ٹي��رك‪،‬اا�۔ ‬
‫ز‬ ‫ڈ‬
‫ااے ‪�،‬۔ ااے ‪،‬اا� � ااوورر  � اا�۔  ڈڈئ � � �رر� � � اان � � � ‬
‫ئئ ز‬ ‫ت‬ ‫ن ٹ ن‬
‫�� �بب اان � �ب �م ااوورر  �� ددوواام � � � � رر � � �۔ ااس ‬
‫ت‬
‫دد� �  ااساائدذده � �� � �۔ هه�ر �اا�س � ااس �� � ��ل � � � ‬
‫ٹ‬ ‫ �ج  � ب‬ ‫�ش  �  �۔  ااساابتدذده �  ااس ب‬
‫ �ج �   د داا�  � �  �  اا�دد �  ‬
‫شۂۂ‬
‫دد��  �    دد�۔  �رر�  �  بپبيس  �ي  ��راارر  دد�  وواا�  ااس  �  اا�دد  �  بباارر ‬
‫خ‬ ‫خ‬
‫اددب  � � � �ددن  � � رر� �۔ ووه � � � اا�  ذذذاا� ‬ ‫اا�ن  � ا ب‬
‫�‬ ‫ت‬
‫ااوو�ف � وو� � �۔ ووه �ب �� � بببيساا ھبيوون  � � �ززز �۔ ووه  ااييك ‬
‫ن‬
‫اا� � �� اا�ن � �� � � هه�ر � � �رر � ئبررق � � �  ساا� ‬
‫ز‬
‫ا�ب  بيدد  �  �  �ه  دد��  �  �ددرر  �۔  ووه  ددل  � ‬ ‫��  �  �ددرر  �۔  ااوورر  اان  �  ا ب‬
‫ت‬ ‫عغ‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫ن‬
‫�اا�ں  �  ئبااب  ��  �  ااوورر  اان  �  �  ووااررددااب  �  اابب�  �  اا�  �عب ‬
‫ت ز‬ ‫ت‬ ‫ز‬ ‫ت‬
‫� �تاا �۔ اان � ببااب � �ب �وواارر � �وودد �۔ ‬
‫‪44‬‬

‫ن‬
‫ب  �  اا�ااززز ‬ ‫�رر  �    ��۔  ووه  �م  �ي  �  �  اا�ي  �  باام  دد�  �۔  � ب ب‬
‫ش‬ ‫ت ت‬ ‫ز ز‬ ‫ش ب پيه‬
‫�� وو شاا�  ي م �� رر� �۔ اان  � رر�� � ت  � � � � ساا�اارر ‬
‫ي‬
‫ۂۂ‬
‫�� ��راارر ددي � � �۔ ااس � � اا�ن  � اا�  � � � � � ‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫تز ز‬
‫رر�۔ ووه ااتيك � م�ززااجج  ااوورر  ااوو�اا�م اا ساان �۔ اان � � � دداارر اان � � ‬
‫ت‬ ‫ذ‬ ‫خ‬
‫ذذذب  ااوورر  �  �  �  �  � ‬ ‫اا�ن  �  �  ااسااس  �۔  اان  �  م�ذزا باج  �  بذذذب ب ب‬
‫ن‬ ‫ز‬ ‫ز ز ز‬
‫�  دد� �۔ اان � رربباان � اان � ددل � رر� رر�۔ � اان � �رر �ددق ‬
‫ب  ووه  �  دد�  ااس  �  ��  �  ��۔  ��  �  �  �وواا  ووه  اا�  � ‬ ‫�  �  � ج ب‬
‫ت ن‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ٹ ٹ‬
‫�اا� �� � ددت ��۔ اان � � �� ااوورر  � بباا� � اان � ددووسب اان � ‬
‫ت‬ ‫خ‬ ‫��‬
‫دد�رر اا مل ��راارر دد� �۔ اان � �ط � �  � وواا�� � بپاابياا �باا � ووه ‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ش ن‬
‫اا� اا�رر اائيك شاان ددل ررئباا�  � �ئاا �‪ �،‬هه�ر  � وواا� � اان � �ووبيدده �  دد� ‬
‫�۔ ‬
‫ت‬ ‫ز‬ ‫ز‬ ‫ز‬
‫ب‬
‫ب  ك � رر� � اا� دد� دد� �  اا يك ‬ ‫ب‬ ‫ب‬ ‫�‬
‫     رر�� � سا رار � � � سا رار �  ب‬
‫ت � ش ۂۂت‬ ‫ز‬ ‫ٹ‬
‫اب  �  باارر   �رسب  اا� ‬ ‫��  �  �رر  �  دد�  �۔   دداا�  �  �  �  رر��  �  ررببا ب‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ڑ‬
‫اب � �ررب �  �ل �باا � �۔ ااس � ‬ ‫� ااس �ح �ررے � اان � ا ب‬
‫خ‬ ‫خ‬ ‫ٹ‬ ‫ت‬
‫ببااوو�دد  �  ببااب  بب�  �ف  �ددبيدد  �  �  �  �  � د داا�  �  �  �  رر��  �  ساارر ‬
‫ز‬ ‫ش‬ ‫ز‬
‫ب‬ ‫ب‬
‫�  �  �  ااوورر  دد�  دد�  �    �رري  دد�  آآن  �  �ش   رر   ٓآ آوو رآآر  �۔  اا�ن  ‬
‫�  �دد  �  ��  �  ااوورر  �  �  �  �  وو  �  �  اا�ڑڑڑ�  �  اا�  �م  ص��  ‬
‫ت‬
‫اب  �  �  �  �  �  ��  ووه  باا  اا� ‬‫ئبرروو�  �رر  ��  رر�۔  ااس  �رر  �  ررببا ب‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫تز‬
‫دد�ں  � ااتيك وو�� ء تا راره �  �� رر�   �  ااوورر  اان �  �ووي �� وو اا� اان ‬
‫� �ے �� وواا� �ن  � دد� � هه�ر ددوورر �  اا� �رر � � ‬
‫‪43‬‬

‫سئغئغ‬ ‫ئغ‬ ‫ذ نذ‬


‫��ن  اا� �۔ �ن  � � وو ��رر اا ساا� � �ن   ے وو اا� �� �۔ �ي ‬
‫ٹ‬ ‫ئث ت‬
‫سآآرري  آٓ آه  وو  �ں  �آآ  �  �اا   اائبب  ��۔  �  �  ه  �  �  �م  �اا  � د داا�  � ‬
‫ت‬
‫� � ��ب � �  رر�۔ ااس بباارر �  � دد� � ووه ��ن  � دڈد�� � ‬
‫ن‬ ‫ن ڑ‬ ‫ن‬
‫� � ااِن  �  ددوو�ن  �ددے �م �ئاا �رر � �۔ اان  � ع�جج  � � ‬
‫ت‬ ‫ز‬ ‫نز ز‬ ‫ن‬
‫�وون � � �اابياا � � ااوورر  �ن  اانيك � اا ساان ززز� رر�  وو�ت � � �   اا� ‬
‫بث ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫�  �م  �ں    پپاارر  �  �۔  اان  �  وو�ب  �  �   ااببب  �  �  �  ااس  �  � ‬
‫ن‬
‫��ے �  اا�دد � �� �ساان �ل �۔ ‬
‫ش‬ ‫عز‬ ‫ز‬ ‫ٹ‬
‫اددب �  �رري۔ ووه �ووررش �ح وو � ‬ ‫�‬
‫     دداا� � � � �رري رر��  �روو  � وو ا ب‬
‫ز‬ ‫تز‬
‫�  ذذذرر�  �  ��  ااوورر  �  ��ن  �  �  ��   ااددرر  اا�ا رار  اا�ن  �  اا�تياا  ووه ‬
‫ضز ب ب ت‬ ‫ز‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫خ‬
‫اان  �  دخداات  �  ددرر�ن  �  ساا�  �تاا  �۔  ووه  رر��  �  �  وو   رر�ب  � ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ز‬ ‫ز‬
‫ب  � ‬ ‫�ف  �۔  اان  �  �  �  �  رر��  �  �كب  وو  �ااررب  �  �ررب  �  � ب ب‬
‫خ‬ ‫ت‬ ‫خ‬ ‫ت‬
‫�دد  �  ووه  �ب  �  �  �  ��  �۔  اان  �  �ل  �  �  �ت  ااتيك  �ن  �اا ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫�� � ناام �۔ � � آآس � �ل آٓ آتآآ � دد�ں  � زخز� تآآزخزه � �� �۔ ‬
‫ت‬
‫اا�  ��وون  ‪�  ،‬رر�‪  �،‬ااوورر  �  �  ذخذ رر�  اا�ن  �  تاارر�  �  � ‬
‫ن‬
‫�  �  ببآآررے  �  �  �رر  وو  آٓ آ�  �آآرر  ��  �  �  ��  �  آآن  � ‬
‫خ‬ ‫ت ت‬
‫ب  �ں    �۔  اان  �  �ل  �  �  ��  اارر� ‬ ‫اددب  �  ددوورر  ررس  اا�ااب  �ب ب‬
‫�ررے  ا ب‬
‫خ‬ ‫خ‬ ‫ت‬
‫ددرراا�  تاارر�  �رر  �  ��ن  �  �۔  اان  �  �  �  ‬
‫ن‬ ‫خ‬
‫�‪،‬خ�ووص‪،‬ددرردد�ي‪ �،‬ساا�  ااوورر   ��� � �� اان  � اا�دد � � ‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫ب ووه �  وو اادد� �ن  � اا�م �� � اان � �ت ��ه  اا� ‬ ‫� �۔ � ب ب‬
‫ت‬ ‫ز ت‬
‫�ن تاازززه � �تيدد ��۔ ووه ررااست �� � دد�اادده �۔ ووه � � �ي � ‬
‫‪42‬‬

‫ش ۂۂ‬
‫ا�ب  �  ااوورر  آٓ بآج  آآ�  رروو�  �  �  �  �  ���  � ‬ ‫��چ�م  �  �  ا ب‬
‫ز‬
‫�م�ززن �۔ ‬
‫خ‬ ‫خ تجخ‬
‫ا� راا�� � � ‬ ‫       �اا � اا�اارر وو اافئ اارر � � � � �هه�ر � � سا ر‬
‫ش‬ ‫ت‬ ‫ڑ‬ ‫ن‬ ‫ن ش‬
‫��  �  ��  م�  �۔  اان  �  ساا�دد  �باا  اابيك  �  ببرري  �ددب  ااوورر  �س  � ‬
‫�۔ اا�ن  � �ئ اا� ئپذذذ�اا� � � �ے � � ااوورر  � � �اا� ‬
‫ڈ ت‬ ‫ن‬
‫آٓ آسآآن �� � �۔ �  ي اا�۔ � ااوورر  � اا�۔  ڈڈي تك  � �م اا� � اا� ‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫خ خ ئث ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫�  اان � �  ااوورر ب �ے � ���ر ررااه  اائبب ��۔ � اان � اا� ببڑڑڑاا اا�ن � ‬
‫ددبي� ت‬ ‫ت‬ ‫ذ‬ ‫ت‬
‫� �ي  �ب � �بي رر آٓ آ�  �� � جبدذدببآآب � �� � �  ھيي ‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫�  ااوورر  �اا  �ب  �اا  ددل  اان  �  ��ن  �    �   ااوورر  ��  �  �  � ‬
‫ت‬ ‫ظ ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫اب � � �س �باا � اا�ظ اان � �  �م  وو � اا وورر  �تياات � اا�رر ‬ ‫با ب‬
‫� ��  � � �رر � �� �۔ ‬
‫بز ز‬ ‫ٹ‬
‫   ‪  �2002‬ااوواا�  �    �  �م  �اا  �  ڈڈاا�  �  �  �  �   ااساارر  رر� ‬
‫ن‬
‫� �۔ �  � اا�رر �� � � � اان � � ررااوول �ي �۔ �  � دد� ‬
‫�‬ ‫ز ت‬ ‫ز‬ ‫ز‬
‫م‬
‫� آآن � �ل  � �ه آٓ آ�م رروورر�رر � �ررت � � �رر ے  � � �۔ � � ‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ظ‬ ‫ن‬
‫اان � اا�ظ �  �تگ � ااوورر  � � � دد� �۔ �  � �تيت ددررتياا� � � ‬
‫ت‬ ‫ن ڑ‬
‫� � اابيك �ددے � �م �باا �رر ددبياا �  باا� ددوو�اا �دده ��رر � �م ‬
‫� رر� �۔ اا�ن  � � �� دد�� �� �  � �  اا وورر   اا�� � �� ‬
‫ت‬
‫�ووررت  �۔  �  �  ددل  �م  �  ااوورر  ��  ��ن  �  سآآ�  �  آٓ آ  �۔ ‬
‫ �ب � دذدرر� ااس � دداا�رر � ع ب‬
‫�ج ‬ ‫�  � �م � اادداارروون  � اابيك ب‬
‫ت‬
‫� اا� �۔ اا� �س �ئاا � � �  اائيك � �  � � �  � �  � � ‬
‫‪41‬‬

‫خ ت‬ ‫خ‬ ‫خ‬
‫   � اا��ل �  ��دده رر�� �  رر�� � اا�اارر �� � �تيدد �ط�راات � ساا�  ‬
‫ش‬ ‫ت‬ ‫ز‬ ‫ن‬
‫ب‬ ‫ب‬
‫�۔ ناا اا� ااوورر  � �� �رر ددررووااررے � � � رر�ب ااوورر  �ررش �  ل ‬
‫ٹ‬
‫ ��ب  �  �  �۔  ڈڈاا�  �  � � ‬ ‫ب‬ ‫�  �ه  وو  �  �  ���  �  ��  �  ‬
‫ز‬ ‫ٹ‬
‫� �ٹ ااوورر  اا�ق � بباا� دد� � � �� � رروورر ددبياا۔ ‪ �19995‬وو اا� ‬
‫ٹ‬
‫�  اابيك  �رروو�بيب  �  �  �  اا�۔  �  �    دداا�  �  ووه  �  �م  �  �  �  ااوورر  ‬
‫ن‬ ‫ؤ‬ ‫ٹ‬
‫ب‬
‫�� ��ن  � � �� � � ڈ ڈاا� � � � ددببا ؤاؤ دڈداا� �۔ اا�ن  � � گ ‬
‫ز‬ ‫ت‬
‫دد� � ’’�   اا� �م �  � �تاا۔ �  آآ� � � آٓ آوو رآآر � � � �� هه�ر ‬
‫ت‬
‫�م  �تاا  �ں۔  �  �  دد��‪،‬دد�  بياا  �  �  �  �  ه ه ر�ااساان  �    �اا۔ ‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫ااس طاا� � هه�ر �ل �  � �م �باا � ے � وورر� ااس � � �م �  ناا�� � �نه ‬
‫ٹ‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫� ڈاا� � � اا� ‬ ‫دد� �ے �‘‘  اان  ��ن  � اا� اا� اائاا � � � �   ڈ‬
‫ت‬ ‫ؤ‬
‫اا��ں  � � �۔ ه ه ر� � � ددببا ؤاؤ ااوورر  �� � � ئپاا� اا��ب � �� ‬
‫ت‬ ‫ن ن‬ ‫ن ن‬
‫�ررناا ا ان � �ه �۔ ااس بباارر � اا�ن  � ��رااعبه  � اان � ااوو�ب بياادد دد� ددي۔ � ‬
‫ت‬ ‫ز‬ ‫خ‬
‫دداارر ااوورر  �  � وو�رر �  ااس  �رر � �رر اان � �دد  ااوورر  �رر �م �  �تاا ‬
‫� ٹ‬ ‫ت‬
‫ب  �  �  �  آآس  �   مبيس��ر  �  � ‬ ‫�۔  آٓ آ�  �رر  آآس  طآآ�  �  �  �م  �بخآآ  �آآ  ب ب‬
‫ش‬ ‫ن‬ ‫ظ‬ ‫�‬
‫ب  �ں  �   بھ��  �  �  �ط  رر�  �۔  اان  �  ��ن    شاا�دد ‬ ‫�۔  ووه  طاا� ب‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ش‬ ‫ت‬
‫ااس ببااب  � شاا� � � اا�ن  �  دذد�  اا وورر   بباا ص��ب يب  �  ااوورر   طاا�ب  � ‬
‫ن ت‬
‫�وورر � اا�بب  �  ااوورر   اا�  ��  ااوورر   اا�دد � ساا� اا� � � �رري ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫رر�  �  آٓ آ�دده  �۔  ��  ااوو رر  �  �  وو  طاا�ب  �  �  اا�اا�ب  �رراا  �� ‬
‫ت‬
‫� � �  اا�ن  � هه�ر � � ججددوو�  �۔ � �  اا وورر   طاا�ب  �  ااس ‬
‫‪40‬‬

‫ٹ‬ ‫خ‬
‫ �ر �� �  ��اارر �  � �� ‬ ‫�رم  � � ��رر� � ر‬ ‫   ددرر� �ررم � اابيك م ر‬
‫ٹ‬ ‫ت‬
‫اا�دد  �ي  ااس  � �دد�  ررااب  �  �  �  �  ددبياا  �۔  ااس  � رروو  رروو  �  ڈڈاا�  � ‬
‫ت‬
‫� � �بياا � ااس � اا� � اا�ل � � �۔ � � � �  � ررااب � �� � ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت ت‬
‫اب �  �  سكبے۔ ووه ددرر�ااست � � �رراا �رراا � رر� � � �� ااس � ‬ ‫ااذذذبيب � با ب‬
‫ز‬ ‫ن‬
‫�ساان  �ل  �۔  �  �  �  ووه ر راارر   وو  �رر  رروو�  �  ااوورر  ��ي  �  �ب ب اادد  �  � ‬
‫خ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ٹ‬
‫�م � اا� رر �۔ دداا� � � � اا�  وو�ب ددرر�ااسب ااس م�ررم � � �  ااوورر  ‬
‫ٹ‬
‫ااس � اا� �ٹ �  �‪:‬‬
‫ٹ‬ ‫ت‬ ‫خ‬
‫’’اا� � م�ررم ررااب � ��رر� � �رر �� � �� � ��رر � � � ااس � ‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫�  �  �  �ن  �  ��  �ن  �ے  �  ؟اان  ��ب  �  اا�  ااس  �  �ن  � ‬
‫ذ‬
‫��  �ن  �  �  �  ااس  �  �م  دذد�  ددااررئ  �  ��  ااددااررے  ��رر�  � ‬
‫خخ‬ ‫ٹ‬
‫دداا�  �  ااس � ��رر� � �دد � �� � �دد� �رري �رر � �  �� ‬
‫� اا�� � �� � ‪،،‬‬
‫جخ‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫ رر�آآرر آٓ آ� �  � ددرر�آآسب �ن  � � آآ� وو�ب �دد� �  � ددبيآآ �۔ ووه ‬
‫ن‬
‫م�زززم  دد��    دد�  �  چچ�  �۔  �رر‪  �  �،‬ااوورر  �م  ااتساا�  �  ساا�  اا�ن  ‬
‫خ ت‬ ‫تخ‬ ‫ز‬
‫� � � وو� اا�اارر � اا� رر�� � �بياا۔ دد� ااوورر  � اا ساا� � خدد�ت  ‬
‫ض‬ ‫ڑ‬
‫�  ��ں  �  ووه  ب ب ررھ  �ھ  �  �  �  ااوورر  هه�ر  �ل  �  رراا�  �  رر�  رر�  اان  � ‬
‫ز‬ ‫ز ز‬
‫�ه �۔ آآن  � رر�� � آآب يك � � � � � �رر آٓ آ�م رروورر�رر � � ‬
‫ز‬ ‫ز‬
‫��ں  �  زززدد  �  آٓ آ�  ووآآ�  �رر  آآبسآآ�ن  �  رر��  �    ��  ااوورر  اا�  �  � ‬
‫��رووزززااں  � ��۔ ‬
‫‪39‬‬

‫خ‬ ‫ت‬
‫ررتياا�رري  �  �تيدد  �ت  ��  �۔  ووه  �دد  وو  ��  �  �  خ�ف  �۔  دد� ‬
‫ن‬ ‫ز‬ ‫ش‬ ‫ن‬
‫�  �  اان  �    ��ن  شاا�دد  �  رر��  �    �ل  �  دداارر  اادد اا  �  رر�  �۔  اان ‬
‫ز‬ ‫ئئ ز‬
‫�  � � � � �� ااوورر  �ئ �وون  � � � رر �  � اا�ن  � � اان � ‬
‫ن‬ ‫ش‬
‫ب  ��  ساا�دد  اان  � ‬ ‫ ��ب  ��  �  �ش  �  �۔  � ب ب‬ ‫ب‬ ‫�اا�  ددے  �  �  �‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫� � � آٓ آتآآ � آآس � �� �آآ� �  �� � اا� � رر�۔ آآن � آٓ آررآآم  ااوورر  ‬
‫ش‬ ‫خ‬
‫آٓ آسآآ� � � �وورر � �ش ��۔ � اا� اا� اان � اابيك شاا �دد  � ‬
‫خ‬
‫اا�  � �رر �ن � �رر� �� �۔ آآس�م آٓ آببآآدد �  ��ي �آآ � �ل ااوورر  ووه ‬
‫ن ٹ‬
‫� �� ئياا رر�ررئب  �  �� � �� � �ااددف �۔   اات يك  � ‬
‫ش‬
‫كئيس ن‬
‫ر�ٹ � � �  � �ئ آٓ آف آآ� ن  � �� �  �ے �� ‬ ‫وور پ‬
‫ٹ‬ ‫ٹ‬
‫�ر  �  �ئل  �  ��  �  �  �  اا�  اا� �  �  �  �۔ ‬ ‫�۔  �  ااوورر  ر‬
‫ٹ‬
‫ب  � �  �ااه  �  �  اا�  � ‬ ‫ڈڈاا�  �  � �  �م  �اا �  �رري  �رر  �  ااس  طاا� ب‬
‫ئذ‬
‫�  ااوورر   ااس � ��  �اا � �  اا� �� �ئياان ‪ � � � �،‬اا‪  ،‬ااوورر ‬
‫ن‬ ‫ش‬
‫��وول � ئپااك � �  � �� اا� ساا� �  اان � ��راا� � � �ئياا۔ ‬
‫�ف اا� � اا� � � � � �ي � �� �ب ي دد � اا� � �  �ف �اابياا ‬
‫ز‬
‫ااوورر  ��� بباارراارر ررااوول �ي  � اابيك � � � � �� � �� �� � � ‬
‫ش ش ش ش‬ ‫ن‬
‫ب  �  �  �  ههسااس  ببسااس ‬ ‫�اا  ��۔  ااس  �ح  اابيك  ددن  �  �  �  ااس  طاا� ب‬
‫ن‬
‫�  �۔  ووه  آآ�  آآ�دد  �  آآس  �  �ك  �  آآس  �رر  ��  �  �  آآن  �   ٓآ آ�  � ‬
‫ت‬ ‫ز‬ ‫ت ٹ‬ ‫ش‬
‫ددتيدده وو ددل ��رش ررااه �تاا۔  ڈڈاا� � � � � �رر � �� رر�� � �باا �‪،‬ووه دد�ں ‬
‫� � �� � � �� �۔ ‬
‫‪38‬‬

‫ز ش‬ ‫ز‬
‫� �  رر� �  ااوورر  رر�� � � � آآن � سآآ�ئ �  � آٓ آ� �۔ اا� ‬
‫ت خ‬ ‫ئخ‬ ‫ش‬
‫�‬ ‫خ‬ ‫ي‬ ‫ئ‬
‫ساا�ئ �  اا�ن � دد�  اا ساا� � ��  �  � ت  ووص ااوورر  ددرردد�ي ‬
‫ز‬ ‫ڈ‬
‫ب �  ڈڈ�� �۔ � رر�� �  � ووه �� ااوورر  � ‬ ‫� ساا� اا�رر � �� ب‬
‫��ه  �  �  س اا�  �  �رر  ��  �۔  ه ه ر�  ساال  �  ااوورر  ��رب ب اا�  �  ��  �  ووه ‬
‫ز‬
‫�� ع�� اا�ل � ددرر� �ررم � �م م�رر� � �ي دد� ااوورر  اا� �� ‬
‫� ت‬ ‫ز‬ ‫ز‬
‫� ��۔ اان  � دد� � ددررووااررے  �ر � وواا� � � � وو ت  � ‬ ‫ه‬ ‫ه‬
‫ب‬ ‫ز مز‬ ‫ئئ ز‬
‫رر�  �۔  اا��  ووه  �  �  �  اا�  �  �  � رر  �  �  اان  �   ر�ااج  �  ‬
‫تغغتغ‬
‫ب وو دد�� ااوورر  �ه وو جب�ل بباا� ��دد � �۔ �  وو اا�رر ااوورر  �  وو ااست اا ‬ ‫�� ررع ب‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ز‬ ‫ز‬
‫اان � م�رااجج  �  اا� �� � رر�۔ دد� � �ك � اان � � بك�فاا� � �  ‬
‫ش‬ ‫ز‬ ‫ز‬ ‫ت‬
‫�رم � اا�  � ساا�ي  � ‬ ‫م‬ ‫ب‬
‫ببااب �� �۔ � بپاا�� رربباا�  � اا يك  ر‬
‫خ‬ ‫ن‬
‫اددب �  � �ئ ‬ ‫�اا� � �ف رراا� �۔ اان � �ل � � ع��� ررئباا�ن  � ا ب‬
‫بض‬
‫��� ��دد � ااس � اا�دده � اا � �وورري �۔ ‬
‫ت ٹ‬
‫   اادد�  اا�اارر  وو  رروواابيااب  � د داا�  �  �  �   اا�  �ل  ��  �  ووه  �رر  �  اابيك ‬
‫ت‬
‫اا� �س � � �� � � � �وو�ب  � �  ااوورر   � �رر � ‬
‫ز نز ز‬
‫اا�ل  �  رر�  �  ��  ااوورر  ��  �  �  �۔  اان  �   ررددنيك  �رر  �  اانيك  كسوو� ‬
‫ز‬ ‫ز‬
‫���  �  ���  رر��  �  اا��راادد  �  �م  اا�ل  ااوورر  اا�ل  �  رر�   وو  �  � ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫ آآددب  � ‬ ‫�  �ررت  �    ساا�  ��  �  �ددرر  �۔  ووه  �ب  آٓ آ� ر��  آآ�آآرر  � ب‬
‫خ‬ ‫ت‬ ‫تز‬
‫�  اا�� � �۔ اا� � �وو�ب ااب يك اادد� � � � �ن  �  �ن ‬
‫ن‬
‫ا�ب  ااوورر  ززز�  � ‬ ‫�  �  ررگ  �  �  اا�  �  �۔  اان  �  �‪،‬رروو�  ‪،‬ا ب‬
‫ن ظ‬ ‫ت‬ ‫ظ‬
‫اا�اارر � � �ف طااهه�ر �تاا � � اان � طااهه�ر ااوورر  بباا� �ن  �۔ ووه �� ااوو رر  ‬
‫‪37‬‬

‫خ‬ ‫خ‬ ‫ٹ‬


‫ڈڈاا� � �‪� � �:‬ن � ل � � � � �ج �� � اا� �ن ررااه � ‬
‫ت‬ ‫خ‬
‫ب ئك �دد � � ‬ ‫�  ��رئباان � � � �  �ه� � اا� �ج �� � � ب ب‬
‫�ے � � �  �ه� �۔ ‬
‫ت‬
‫ب � اا� ��ن  � آٓ آ� �بآآ � آآ وو�ن  � رر� � � ‬ ‫ � � � ووه � � طاا� ب‬
‫ش‬
‫�۔ � � � � ااس � � �   اا اا� �م � � ��رووس � �وواا � �  ااوو رر   ااس ‬
‫ٹ‬ ‫خ‬
‫�ح    �رر  ددررووااررے  �  دداا�  �  �  �ب  �  �  �م  �م  �  ددبياا۔  ااس  �  � ‬
‫ٹ‬ ‫ن‬
‫��ے  �  ه ه�ر  اا��وو�  �  �۔   ڈڈاا�  �  �  �  اا�  �  �  اا�  �  � ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫اا�تخت �ل �۔ � ااوورر  � � ��ب  � �� اا�ن � �وورر � جبددوو� �۔ ‬
‫ضض‬ ‫ش‬
‫اا� شاا�ددوون  � ووه � �‪ �،‬ااوورر  ��ر  �� � � �� �رر �� �� ‬
‫ن‬
‫� � �� �۔ ووه اا� �ن ��ن  �  دڈداال � �رر� � �� � رر� ‬
‫ث‬
‫�  �ووس �ثياا �� � �� �  � رر�۔ ‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫   وو� اا� وو� ااوورر  � �ع اابساان  � ساا� وواا�� � ااوورر  � وواا� � اان ‬
‫ش‬ ‫ن‬
‫�  �  اا�  رر�۔  اان  �  ئباارره  �  ��ر�   وو�  ��  شاا�  �  �  �۔  اا�ن ‬
‫ظ‬ ‫ز‬
‫�  �  �� ا اوورر  �  �  �  �  �۔  �  �  اان  �  ددل  �  �رر�  ووه  اا�  اا�ظ ‬
‫ن‬ ‫ش‬
‫ب �  دڈد�ل دد�۔ ووه �م � �ووررش �ح وو � �  �ووف رر�۔ اان ‬ ‫� �� ب‬
‫ت‬
‫�  ���    �بيب  �  �  �  ��  �رر  �  ��  �۔  �‪  ��،‬ااوورر  �  � ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫� اان  � ���  اان  � ددبياابب  دداارري‪�،‬اا�ب‪  �،‬بباا�  ااوورر   دذد�تذت  � دد� ‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫�۔  آآن  �  شثآآ�ي  �  �  �رر  وو  آٓ آ�  �ووآآن  ���  �  �ش  �ف ‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ش‬ ‫ن‬
‫دد�� دد� �۔ اان � �ي �� ’’��دد‪ ،،‬شاا� �اا � اان � �ب �  � ‬
‫ش‬ ‫ت‬
‫اا��  �اا۔  اا�  �س  �تاا  �  �  ووه  اا�  ساا�ي  �  اا�  �  �  �  � ‬
‫‪36‬‬

‫خ‬ ‫تخ‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫ت‬


‫ ددردد  �  اا ساا�  �  �  خدداا  � ‬
‫ب  �  س ااررق‪  ��،�،‬سا رار  ااوورر  � ر‬ ‫��  �باا  �  � ب ب‬
‫ن‬ ‫ز‬ ‫ز‬
‫�رر � �� �� ‪ �،‬اابساا�ن  � رر� وو � � �� �۔ ااس � � ووه باام �دد ‬
‫ت‬ ‫ئئ‬
‫ب  �اا  �  ��  �  �  �  �۔  ااس  �  �  �ب ‬ ‫��  اا�    � ب‬
‫ز‬ ‫ز‬ ‫ز‬ ‫ت‬ ‫ز‬
‫اا��روورر‪� �،‬وورر ااوورر  �ل اا� وواا�ب � اان � اادد� رر�� �بيرر �۔ ‬
‫ٹ‬
‫     اادد� �‪ �،‬ااوورر  � �  ڈڈاا� � � � � �ووي � �هه�ره ��  ووه ‬
‫خ ت‬
‫آث  �۔ �ددئ �خدخد ئك ررسآآ� � �� ووه �م ووسآآ� ئبرروو� �رر ‬ ‫آآ� �ثثآآل آٓ پ‬
‫ض‬
‫��۔ اات يك � � � � اان  � � �� � � ووه ��ع � � ببرر ‬
‫ت‬ ‫خ‬ ‫ت‬
‫وو�ب � �  اان � �دد ��  � � � � �  �ب �دد � � ددے دد�۔ ‬
‫ذ‬ ‫ٹ‬
‫ڈڈاا�  �  �  �  ااس  �  �  �  �ي‪�،‬رر  �ي  ااوورر  ذذذههيي  اا �س  �  �س ‬
‫ف‬
‫ذ‬ ‫ت‬
‫ب دذد� � ‪:‬‬ ‫�� �� ااس � � �اا�ب ددررئياا� � اان � � �س ب‬
‫ٹ‬
‫  دد اا� � � ‪  � :‬كسے � �  ؟‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫ب � ‪ :‬ووه � ررااه � �  �ن ��ربباان � ددے۔ ‬ ‫طاا� ب‬
‫ن‬ ‫ٹ‬
‫ڈڈاا� � � ‪� � �:‬ن ؟‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ظ‬
‫ب � ‬ ‫ب � ‪ ( �� �):‬طااهه�ر � ووه اا� �ن ررااه � � ��رئباان �ے � ئ ب‬ ‫طاا� ب‬
‫ووه � �ه�� �‪ �،‬ااس � اال � �ے � � � � � ؟� � � ‬
‫ت‬
‫آت  � ‬‫آت  �ي  �  �ے  �  ��  �  �  �  دد�  �  آٓ پ‬ ‫�  �  آٓ آتآآ  آٓ پ‬
‫ن‬
‫�ن  � �ں  � ااوو رر۔ ۔ ۔ ۔ ۔ ‬
‫‪35‬‬

‫ن‬ ‫بث‬ ‫ز‬


‫بباا�ن  � دد�ن  � �ك رر � وو وو� �� �  اا�  اا� �  رر� �۔ اان � � ‬
‫ب ت‬ ‫ز‬ ‫ز‬
‫ي‬
‫� � �ف رر�� � � � �� � رر�� � � � ب � اا�س  �وون  ‬
‫ت‬
‫� � �تاا۔ ‬
‫ت‬ ‫ٹ‬
‫    دداا� � � � � ��  ااب يك اادد� �بيددے  � � اادد ااررب  � رر� � ‬
‫ت‬ ‫خ‬ ‫جخ ت‬
‫� �  دد�ت اا�م دد�۔ � آٓ آ�رر � �رروون  � آآتيك آآ� � � � ووه �تآآ ‬
‫ڑ‬
‫ااوورر  � ددو روراا � اا�ل � اا� وو�ه � � �۔ �� اا� �م �� ٹوون  � �رري ‬
‫ن‬ ‫ببيي ت‬ ‫ز‬ ‫ش ت‬
‫ااشااعت  � اا�اارر  �� �    ااوورر   �� ساارر رروواا� � دداا� �  ب ھبے �۔ اان ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫��ب  �  �� � اا� ��ب  � اا�م �� �� �  �� هه�ر �� اا�ل ‬
‫ت‬ ‫ددبث ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫�تاا � ااوورر  وو�ب اا� � ااب ساا� �باا � � �ك � � � � � ‬
‫ز‬ ‫ٹ ٹ‬ ‫بز‬
‫جبه�  اا�  � ه    �ن  �  �  �  �  �رر  �رر  �  اا�  �  سا راري  �  �  �  � ‬
‫ٹ‬
‫آآ� ڈآآ� � � � سآآ� � � آٓ آبيآآ۔  ااييك ‬ ‫رر� �۔ آآ� � � آآب يك وو ڈ‬
‫ت‬ ‫ث‬
‫ �ب ‬ ‫��  �  �   ااك��ر  اا�  ��ر�دده  ���  اا�  ااررساال  �  �باا  �  اا�  اابيك ب‬
‫�  اا�    �  �  ااس  �  وواا�  اا�  �  �  �  رروو�  �  �  ��  �دد ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫�تاا � ااوورر  ااس � � باادد� رروو� ااس � � � � ررااه �  دد�ااررپيااں  �اا � ‬
‫خ‬ ‫ظ‬
‫رر� �۔ آآس � � � �  � ووه آآس ظآآ�� آآ�آآم � خ�ف آٓ آووآآزخز آآ��  ااوورر  ااس ‬
‫ز‬ ‫ٹ‬
‫اب �  ڈ ڈاا� � � � ااس �� سا رار �� � � � ‬ ‫� �دد ��۔ ااس � �ا ب‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫� � � �� ‬ ‫� �ت � ���   ووه اا�  رروواا ت� �باا � اا�  �ھ � اان �  ت‬
‫�‬ ‫�‬ ‫�‬
‫ �ب    دد��  �  ��۔   مھاارري  ااص�ح ‬ ‫�  �   مھااررے  وواا�  �  �  �   مھااررئ ت ب‬
‫ن‬ ‫ن �‬
‫ب  �  ‬ ‫�  �  �  �  اا�اام  �  �  رر�  اان  �   مھااررے  وواا�  �  �  �  �ب ب‬
‫ش‬ ‫ن‬
‫ااوورر  �  اان  �  �  �ن۔  اا�  �  �  �  �  �  �  �  �  �  ااساارره  � ‬
‫‪34‬‬

‫ٹ‬
‫ب  � ‬ ‫ا�دد  داا� � � � اا�  دذد نووق � � � �� ووه س ب‬ ‫د‬ ‫     اادد� �ن � ا‬
‫ت‬ ‫ش‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫��رببآآن �� � �  وو�ب آٓ آ�دده رر� �۔ اادد� بسسب � � � ووه هه�ر �ل �  ‬
‫ن‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫ت‬
‫وو�ن  �  ااوورر   اا� �ب  � � � � رر�اان  � دد�۔ اان  � � ‬
‫ذ‬ ‫ت‬ ‫خ‬
‫م ر�آآ�‪� �،‬ب‪�،‬ي آٓ آ�‪�،‬ي �رر‪  � �،‬ااوورر   ذذذووق � اان ‬
‫خ‬
‫�  ووه  ااوو�ف  �    �  اان  �  �  �  �  اا�م  �  دد�  �۔  رراا وول ‬
‫�ي‪،‬آآس�م آٓ آببآآدد �  ووه ه آآدد� �� � ررووح ررووآآن  ��۔ اا�ن  � � ‬
‫ت ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫م��ب  اادد� �ن  � اا�دد � ااب يك � �ووع � � اان  � وو�ب  بك ‬
‫ب‬ ‫ب‬ ‫سبت غبغ‬ ‫ٹ‬
‫�رري رر�۔  ڈڈاا� � � � اا� ��ٰ � � وو اا ع اا  ااوورر   �  وو  ررددبباارري  � ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫��رااووااں    دد وو�ت  �  �  �۔  ووه  ��وون  �    ��وون  �  ك�م  �  �بيب  � ‬
‫ز‬ ‫ز‬ ‫ب ت‬ ‫نت‬
‫ب  � � ��۔ � �� ساارر‪،‬سااررق‪ �،‬ددرردد‪ �،‬‬ ‫� سببے � �ف � ب   ب‬
‫�‬ ‫ي‬
‫ت‬ ‫ظ‬ ‫ش‬
‫اددب  �  �  ااوورر  �ظ  �اات  �  �  �� ‬ ‫�‬ ‫س‬
‫سااززز  ااوورر  �س  �   هاا  �  �  ا ب‬
‫ز‬ ‫ن‬
‫�  آٓ آ�  �   ووه  آآن  �  �ف ر ر�  �  �  �  � پ پب  سااددھ  �  ااوورر  �  �  ددل  � ‬
‫ت‬ ‫ث‬
‫�  �  ��۔  ووه  ااك��ر  �  ��  �  اا��  �  اا�  �  �  �  تاارر�  � ‬
‫ااددررااك  �وورري  �۔  اا�  ��  �  �ن    �  ��ن    � ‬
‫ت خ خ ت بخ‬
‫�سب‪،‬بررااكب‪،‬رر گ‪  ��،‬ااوورر  �  وو  ��  �  اا�رروون  �  �  �  � ‬
‫ز‬ ‫ز‬
‫�  ؟اان  �  ززز��  ااتيك  �  ��رو روراان  �  ��  �۔  ووه  �م  �  رروو�  �  �  � ‬
‫�ررئ رر� � اا�اارر �� رر� اا�  � � � �م � اائ يك �� �� ‬
‫ت‬
‫اب  دد�  وواا�  اا�ن  � ‬
‫�ررب  �  ااس  �  ساا�  �    ��  �  �  �  �ا ب‬
‫نت‬
‫�جتت  �  رر� �۔ رروو�ن  � ررااه �  �ااه � �رري  � �� � � ‬
‫ش‬ ‫خ‬
‫رر�ں  � �ے اا� � وو �سااك � �ج � � �� �۔ ووه اا� دد� ‬
‫‪33‬‬

‫ت‬
‫ آآددب  �  �آآن  �  آٓ آبثآآرر  �بيآآن    �۔  دد�  ئب��  ددآآ�  آٓ آئبآآدد ‬ ‫�م  آآ�آآب  �  � ب‬
‫ٹ‬
‫رر� � � اا� � � �ں  � ��  � ڈڈ اا� � � � � � �۔ ‬
‫ز‬ ‫ت‬
‫آآب بك � بزآآ� ء رروورر�رر آآدد� ااوورر  ‬ ‫   ع�� اا�ل اا وو� ��رر�‪،‬آآس�م آٓ آببآآدد �   ب‬
‫بب ڑ‬ ‫جخ ت‬ ‫خ‬
‫�� رروورر�رر �� �رر�  دد�ب � ��رر رر� � ‪،‬ووه ااس � �� � �  رراا ‬
‫خ تفي خ‬ ‫ت‬
‫اا�ااززز وو اامتتيااززز �۔ دد� � �� ااوورر  ��رر� ااس اا�ا رار وو اا خاارر � ااس � �تيك  وو ‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫خ‬
‫ب  ااس باارر� �ددرر � �  تپاا�ن  � �� � ‬ ‫� �۔ ااب يك رر�� � � ب ب‬
‫ن ٹ‬ ‫خخ‬
‫�هه�ر� �‪،‬دداا� وورر ‪�،‬رر  ااوورر  اادد� �رر� �م �  � �۔ اان �  ڈڈ اا� ‬
‫ٹ‬ ‫خ‬ ‫ٹ‬ ‫ش‬ ‫ضخ ٹ‬
‫ا�‪،‬داا� �دد اا��‪�،‬وو� � ‬ ‫ا�ر ررا د‬ ‫� رربياا ‪،‬دداا� رر� � ساا�‪،‬دداا� ا ر‬
‫ن‬ ‫ٹ‬ ‫ٹ‬
‫��‪،‬دداا� �رر اا� ��ر�  ااوورر    ڈڈاا� � �  � باام � �ررف � �جج  ‬
‫ت‬ ‫خ‬
‫ب  بپااررس  �  �  �  �م  �  �ن  �� �  ص��ب يب  � ‬ ‫ب  �  س ب‬ ‫�۔  �  س ب‬
‫آ�ب  �  � ‬ ‫ب  آآس  �ج  ب ي دد  �  �  �ه    دد��  �  دذدررے  �  آٓ ب‬ ‫�  �۔  �  س ب‬
‫آآب ‬‫آ�ب   ب‬ ‫ آآددب  �  �  س ب‬
‫ب  آٓ ب‬ ‫��رآآووآآں  �آآ�  �  آٓ آ  ��۔  �  �  �  �  وو ب‬
‫جخخ‬
‫وب � � �  � ببااغ  دداا �� � � � � ‬ ‫�م � � �ااں  وواادد�ں  �  �و ب‬
‫ٹ‬
‫اب ددل � وو�اا� � � ��رر �۔ دداا� � � � � � ااررددوو � �۔ ‬ ‫�۔ ا ب‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫ب �� � اان � بباا�ں � ‬ ‫اددب اان � � �۔ ووه � ب ب‬ ‫اددب ااوورر  �رر� ا ب‬‫� ا ب‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫�ل �� ‪ � ���،‬دد�ن  � اابيك وو�� ء باازززه � �باا  اا وورر  ساا� � � ‬
‫ذ‬ ‫زت‬ ‫ت ز‬ ‫ز‬ ‫ش‬
‫ب‬ ‫سب‬
‫�س  � � اان  � �ب  اا �روورر بباا�   ے۔ ؤؤه اا� �� �رر� � اادذد�ن  � ‬ ‫�‬
‫ن‬ ‫ش‬ ‫ن‬
‫�  وو  ��  �   ااس  �ج  اا�م  ��  �  اان  �  ساا�دد  اان  �  �اا�  �  �� ‬
‫ن‬
‫‪،‬اان � �� � � ددوو �م �س ��۔ ‬
‫‪32‬‬

‫ڈاﮐﮣﺮ ﺑﺸﯿﺮ ﺳﯿﻔﯽ‬

‫ز ش‬ ‫ز‬
‫ب � دداا� دداا� �رر � � ‬ ‫   آٓ آ�م رروورر�رر � � ��ن  �  �اا اا� � ررو رور وو س ب‬
‫ٹ‬
‫ �ب � رر� � � د داا� � � � دد�  � بيااددوون  � � ب‬
‫ �ب ‬ ‫بياادد اابياام � ب‬
‫ز‬
‫آٓ رآررردده  �  ددييآآ۔  آٓ بآج  �  ددس  ئ ب ررس  �  ووه  �م  �  �  �جچ  �  �۔  ااس  �� ‬
‫ت‬
‫�  ووه ااب يك � � � � بيااددوون  � � � �  �۔ اا� �س �تاا � ‬
‫ز‬ ‫ؤ‬
‫�ؤؤن  �  هه�ر � اان  � � � ئياادد�  �ئ �� � ‪ � � � �،‬‬
‫خ‬ ‫جخ‬ ‫خ‬
‫اا� � اان � � اا �ق � �ددوو �رر � دد� � ااوورر  اان � � � � � ‬
‫خ‬
‫�� دداا� ددل �  �۔ اان � �� � �� ددل �  وو�اا� ااوورر  اادداا� � ‬
‫خ‬ ‫ڈ‬ ‫ڈ‬
‫� �رر � ڈڈ�ے ڈ ڈاال رر� �۔ � ئبآآرر ددل �  � �ل آٓ آئيآآ � آآن � ئبآآررے ‬
‫خ‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫خ‬
‫�  � �ن � اان � نيااددوون  � رر� ااس �رر �ے �  اان � ررووح رر� ‬
‫ب � � � � � � ‬ ‫زخز� ااوورر  ددل �� �� � �۔ اا� �رر اا�ن  � � ب ب‬
‫ظ‬ ‫ؤ‬ ‫ؤ‬
‫�‬
‫ددئ يددۂ  �ئيآآن  � آٓ آ�ؤؤن  � �ئ � �  ااوورر   �م اا�ط  � ء  �رطااس � ‬
‫تز‬ ‫ؤ‬
‫�ؤن  �  �  �۔  ووه  ااس  �رر  �  ��  وواا�  ‪�،‬رردد  ااوورر  اا ساا�  �ااززز  � ‬ ‫آٓ آ ؤ‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫جخ‬ ‫خ‬
‫�  اان  �  ��دد�  اابيك  �   ددااوو�ي  �  ببررااببرر  �۔  اان  �   ررح�ب  �  ا ب‬
‫ا�ب ‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫� � �‪� �،‬رر� ااوورر  � � وو ساا�� � � �� ددبياا۔ اان � اا�تك وو�ت ‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ڑ‬
‫اا� ببرري �وو� � � � ب�� � �  � �۔ � اا� ببڑڑڑاا �ن � � � ‬
‫‪31‬‬

‫ت‬ ‫ز‬
‫اا�اال وو �اازززن � � دد� � ��دد � ااس � اا�ززز � ��ت‪ � ،‬وو ‬
‫ض‬ ‫بض‬ ‫ت‬
‫�اا�ت  ااوورر   � � �رر � بباا� اا�ااك � اا�  ااددرر ا ب‬
‫اددب  بپااررے �ب ه ‬
‫ص‬
‫ذ‬ ‫ت‬ ‫ت ت‬
‫�دد � آٓ آ� �  � وو�ب بآآ� � �وو�ب  �رري � دذد� � � وو �� � سآآ�ن ‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫ ��ب ‬‫آ�ب وو ب‬
‫آآب � آٓ ب‬ ‫� �� �۔  �ن � � � بآآم آآ� ب‬
‫ آآددب � بآآ  ب‬
‫ض‬
‫� �ں  رر� �۔ اان  � اا�رر � � نپاا�ں  � � � �رري رر� �۔ ‬
‫ت‬ ‫خ خ‬
‫اددب  � �ووب  �  ‬‫اا�ن  � اا� � ��اا�ن  � � �ف ااررددوو رربباان  وو ا ب‬
‫اددب  �  �  �رر  ااوورر  وو�رر  �  رر�  �  آٓ آ�  �  �۔  ووه ‬
‫اا��  �  �  �  �  ا ب‬
‫ت‬ ‫خ‬
‫دد�ن  � � �� � � �� �   ااس �  اا�  �� رر�� � �تاا �۔ ااييك ‬
‫خ‬ ‫ز‬
‫رر�ك‪�،‬ي  ااوورر   �ل � �رر � � � �ن  � � � �  ااوورر  ‬
‫ت‬ ‫ز‬
‫�� � ��   ااوورر   رر�� � �� � �ررت  �ئ ااس �ح � � � ‬
‫�رري � اا�رر �رر اا� � ؎‬
‫ااے �رر �ے ��ں  � ئب��  � �ں ‬
‫٭٭٭‬
‫‪30‬‬

‫ت‬
‫��  �  �  �  �  �  آٓ آ�دده  �۔  �گ  آٓ آ�  �  �  �  سآآ�  آٓ آ  �تآآ  � ‬
‫ز‬ ‫ز‬ ‫ش‬
‫‪،‬اا�  ��ن  � �  �  ��راا�س  �    ��  ��  �  � ساارري‪  ��،‬ساارري ‬
‫خ‬
‫ااوورر  � ت ددررددي  �  �  اا��  �  �  ��  وواا�  �  �  �  رراا��  � ‬
‫ن‬ ‫� �م‬
‫ب   كبين  �  � �‪ � � ��،‬وو بباا� �ن  � � دد�  � �ھ � ‬ ‫� ب‬
‫�ب �  � �‪�،‬ن  � ددرر�ن  � �ه � � � � �ه دد�ں  �  ‬ ‫ب‬
‫ ��ب  �  �ه�  �‪ �  �  �  �  �،‬‬ ‫ب‬ ‫�  رر�  �  �م  �  �رر‬
‫ت‬ ‫ت ت‬ ‫�ش ت‬
‫�  � ي�ر �  ساا� اا� � �� � ببااوو�دد � � ب بك � �  � �باا اا� ‬
‫�‬ ‫�‬ ‫ب‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫�ج �ه وو � � اا�� طاا�ب  ااوورر   �� دد� � � �م �ب  � ببل ‬
‫ز‬ ‫خ خ‬
‫��  �  ��  �� ٹر�ن  خدداا  �  �ه�  �۔  �  رر�ں  �  ااتيك  �ے  �  دد�  � ‬
‫خ �چنخگ� خ‬ ‫خ نخ‬ ‫خ‬ ‫�‬
‫ااس  �  �   ھب�كے  دداارر  �  �ن‪�،‬چكله  دداارر   ٓآ آ�  اا�ل  �ن‪ ،‬ااددرر  �ن‪ ،‬ي ر� ‬
‫ش‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫خ‬
‫�ن‪،‬ررذخذ� �� رر�  ااوورر   �ههب  � � �  اابساا� وو� � وو �سااك � ‬
‫ن ن نش ت‬
‫�ج � �� �۔ اان � تاام  وو تشاان  تك �  �۔ � �� دد�اارر � ااوورر  � ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫�  وو �رر � � � ااس � � � � �۔ �ت � ���  �تيت � ‬
‫� ‪�،‬ه دد�ن  � ااس � �� �  رر� ��۔  ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ذ‬
‫         �ن � � � اا� ��ااب‪�،‬ببااب‪،‬جبدذدببااب ااوورر  اا�ساات � ااس � ‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫�ررت  � اا��ن  �  � � � � اان  � ���  �ن  �رري � � ‬
‫ت‬ ‫بث ت‬
‫� وو ررووح � ��   ااببب �� �  وو�ن  اا�� �� � � � �ب ‬
‫ن ت‬ ‫ن‬
‫� ���  � �� �۔ �ن  � �  � بباا�  ددل � بك�يي �    ااوورر  ‬
‫�� ددل �  اا�� � �� �۔ ققاارري ااس �م � � �  �دد � �تيك ‬
‫ث �بث‬ ‫غ‬ ‫ت‬
‫ن‬
‫��ب  اابب�غ  � � شاا�اارر  اال �۔ اان  � اا��ن  �  ‬
‫ب‬ ‫�س �تاا �۔   ‬
‫‪29‬‬

‫ز‬ ‫ز‬
‫ �ن � � � آآ��ن  � �م � ددآآرر ��� رر�� �  � � � آٓ آ� ‬
‫ن‬ ‫ث‬
‫�۔  ٹ�ثاال � �رر � اان � اا�� ’’�ك � �اا‘‘ �  ااييك � دداا رر � � � ‬
‫خ‬ ‫ن �‬
‫ناام  ’’ ھن�كے  دداارر  �  �ن  ‘‘  �  اا ٹس  �  �  �  ااس  اا��  �   ااس  �ح  �  �  � ‬
‫خ‬ ‫ك‬ ‫ب‬‫ھ‬ ‫خ �‬
‫� � �رري ااس � اابساا�  � ے دداارر � �ن  � � اا��ن  ااوورر  � � دداارر � ‬
‫ت‬
‫�ت �� � �۔ ‬
‫ٹ‬
‫خ‬ ‫ھ‬ ‫�‬
‫   ’’ �نكے دداارر � �ن  �ے �� وواا� �۔ بپاا� ببررس � � رروو� اادد� رر ‬
‫اب  �وون    ��  �ي  � ددي � ‪��،‬ن  �  �  �۔ ‬ ‫�� آٓ آ� �۔ ا ب‬
‫ش‬
‫‘‘)ااييك شاام � �۔ ۔ � ‪(٣٦‬‬
‫ز‬ ‫ت‬
‫�� �سب ددوورراان  � � � ��ن  � اان ��ن  � ��� � � � � � ‬
‫ظ نن‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫�تيك  �  �  �  �۔  اان  ��ن  �  �ته  �  �  اا�دد  �  اا�ظ  ستتے  �  رر� ‬
‫ز‬
‫�  �  �رري دد� � � ��ر اارر ددے � �۔ � �رري ��� رر�� � اا� ‬
‫�  � �رر � �  � � وو اا� ‪� �،‬رري‪ ،‬ااوورر �� دد� � اا� �ررتياان ‬
‫ش ت‬
‫ب   ددههشب  �دد ��)‪ � � � �(Under World‬‬ ‫�� وواا� � ب ب‬
‫ز‬
‫�رر � �رر ددررووااررے � � � �ه وو � � ��� � � � �  � �ررے ‬
‫ن‬
‫��ے �  ��ل  �  �  �ررووں  ‪��،‬ں  ااوورر  �  �  اابساا�ن  �  �م  � ‬
‫ت پييه‬ ‫ش‬
‫دداام حپ�� � � �ااس اا� �� � � � ر�اا�س  � دد� � ‪ ،‬م �اام ‬
‫ش‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫خ‬
‫�رري اان � وو�ه � �باا � � ساارري � � ��رووس �م � �گ � ��ر� ‬
‫ت‬
‫�رري �  �ووف رر� �۔ اا�� � �� اا� � �ت  � اا�م تپاا� �  ‬
‫ت‬ ‫ن ؤ‬ ‫ن‬
‫ب � �� �  � اان � �ھبا ؤاؤ� �ررب اا� ددرردد � � ��ه �  رره ‬ ‫�� ب‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫بخ‬ ‫ت‬
‫�۔ باارر� ااب يك � � �  اام � باارر� � ااب يك � � � � باارر� � ‬
‫‪28‬‬

‫ب  ااوورر  �  � ‬ ‫ب  وو�    بپاا��    �۔  اا�  ��‪�،��،‬ه ه ب‬ ‫�  اانيك  �  م� ب‬


‫خ‬ ‫ن‬
‫� اان � رر� رر� �  � � �۔ اان � �ل � �  وو� � � �� ‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫�وون  � باام �  � � � اا� وو� � � ااوورر  ررووح � �ررب �۔ وو� � ‬
‫ضذ‬ ‫ذ‬ ‫ذ‬ ‫ذ‬
‫آآنيك  آآنيك  دذدرره  آآ�  آآ�  �ن  �  �ررآآ  �  آآن  �  ددل  �  آٓ آووآآرر  �  �  �  آآ رر  ‬
‫ؤ‬ ‫نخ خ‬
‫ؤؤ�  �  اا�  �  �  �   ررؤؤل  �  �  �اان  �  �م  �ااؤؤن  �  اا��  �  � ‬
‫ز تز ز‬
‫�ززز  �۔  ��ردد  �  ��ن  ��ردد  �  اا�ل  اان  �   رر يك  ددرر��  ااوورر  ��  �  اا� ‬
‫ددت‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫ �ب  دد�  �  �  �رر  رر�  ��۔  �ن ‬ ‫�۔  هه�ر  ��ر�ن  �  اا�  ��ردد  �  � ب‬
‫ز‬
‫�  �  �  اا��ن  �    ��  ااوورر  اا�  �  �  ��رو رورااں  رر�  �  �  ووه   ااس ‬
‫ت‬ ‫ت ئخ‬ ‫جخ‬ ‫ت‬
‫ببااب � اا�اارر �� �  � � �  �ف � � ئبااب � اا اا�� وو�ب �۔ ‬
‫بخ‬ ‫ت‬ ‫خ‬ ‫خ‬
‫س�هاا � �� �  ااوورر   اان  �  �ف � �ووب  � � � اا �� � دد� ‬ ‫خ‬
‫ز‬ ‫ت‬ ‫ز‬ ‫ز‬
‫�۔ �ن � � ه ه ر� � � رربياادد� � � �  سكبے �  � ��� رر�� �  ‬
‫ت‬
‫رروو�  ��  ووآآ�  �ووب  آٓ آ�  بزآآ  آآ��ن  ‪  �،‬ررحماا�  اا��  �رررروواا�ن    ااوورر  ‬
‫ت ز‬
‫ �ب اا� �۔ ووه � � �رر � � � � ‬ ‫�ن  � � اامببيا راري �ك � ووه پ‬
‫ن‬
‫اا�اارر �� �  ااوو رر  ددرر�ه � وو�ن  � � �� �  � اا� اان �   اا� ‬
‫ن‬ ‫ش ش‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫چچ‬
‫�ب � � ووه اان � � بپااش بپااش � دد�۔  ااس � �    �ف اان � �  � ‬
‫ت ن ن‬ ‫ت‬ ‫ڈ‬
‫� ڈڈاال � � �� �۔ ووه  اا� اا��ب‪�،‬دد �سب ااوورر  اابساان � ��ن  ‬
‫ت‬ ‫ض‬
‫ب  ئك ‬ ‫ �ب  �  ددئ  ��  وورر�  � ب ب‬ ‫اب  اان  �  �  اائيك  �ررئ ب‬ ‫�  �رر�  �  �  ا ب‬
‫ت‬
‫ساا� � ووه � � ساا� اا� � � دد� � بباازززي �� � � � وو�ب ‬
‫ئث‬ ‫ز‬ ‫ز‬
‫�رر رر�  �۔ اان � � �رر � � �� وو � ئباا� � ددرر�ں  � اال �۔ ‬
‫‪27‬‬

‫ن ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬


‫   �ن  �  �  �  اابساا�  �ب  �  �رر  ��  �۔  ووه  اا�ااددي  �تي�تاات  اا وو رر  ‬
‫ت ئث ت‬ ‫ت‬
‫اا�سااب  � ئبااررے �  � رراا� �� � � �  ووه � � � ددررسب   اائبب ‬
‫هخ‬ ‫خ‬ ‫تخ‬
‫ه‬
‫�� �۔ اا ساان � ددل �   ه�راارروون  �اا�  اا� � � �  �  ه�ر �اا� � ‬
‫ت‬ ‫�‬ ‫بن ن‬ ‫ن ت‬
‫ب اا�رر � باا� � � ‬ ‫ب‬ ‫ددم تك�تاا �۔  ااس � ببااوو�دد اا ساان � �  �  �� �  ‬
‫ش‬ ‫غ غ‬ ‫ز‬
‫ز‬
‫ب ‬ ‫ب  اا�� ددااغ  ددااغ  ااوورر   � س ب‬ ‫رر�� � ددن  �ررے �� � �رر �۔ � ب ب‬
‫�ئيدده � ددئ �� � �ك آآ�ل � آآ� ��ن  � آٓ آ� � � آآ� آآ� �� � ‬
‫ن‬
‫� ��راارر دد� �۔ �ن � � � � � ‪:‬‬
‫خ‬ ‫ت‬ ‫خ‬
‫ ’’آآن ��ب �  � ب ب‬
‫ب آآ� �آآ�ن  � سآآ� سآآ� آآ� آٓ آووآآرر � � �� �   رر� ‬
‫بخ‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫�وورري  �‪،‬اابيك  �  �  ببااب  �‪��،‬ن  �  �ف  �  مببب�  �  � اا‪��،‬ر� ‬
‫ش‬ ‫نز ش ز‬
‫� �  ساان �ل � �۔ ۔ ۔ � � � � دد� �۔ )ااييك شاام � �۔ ۔ ۔ ‬
‫� ‪(٧٤‬‬
‫ن‬
‫�� � � ئبااررے �  �ن � � � �� �اا� �رر � ئبرروو� �رر ‬
‫ظ‬
‫ ��ب  �  �  �۔  اا�ن  �  ظ اا�  وو  �ك‪�،‬ذذذي  وو  �رر  ااوورر  ��اارر ‬ ‫ب‬ ‫��  �‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫��� دداارروون  � اائساان  دد� ��ن  � �ت  � �ه  � دد� �� اا�  ‬
‫ز‬
‫�ف � �بياا �۔ اا�ن  � وواا� � دديياا � � اا� ااوورر  �� آٓ آدد� � رر�� ‬
‫ئئ‬ ‫ز‬ ‫ز‬
‫ب  وو آٓ آ�م � � ‬ ‫�  رر� آٓ آ�ن � � ر�ق �۔ � � � ��ر�ن  � � ب‬
‫خ‬ ‫ت‬
‫ب  �  آآ��  �  ��ن  �  �ن  �س  �  �� ‬ ‫بپآآ�ن  �  بپسبآآ  جپ�  آٓ آ  رر�  �  � ب ب‬
‫ۂۂ‬ ‫ت ت‬ ‫خ‬
‫ي‬
‫ااوورر  اا �� � ررااه ررووي � �رر � � �۔ � ت � � � وواا� ااوورر  اا�  � ‬ ‫خ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫ب � اا� اا��ب‪�،‬دد �سب ‬ ‫اب بك ��ن  � � �  �   � ب ب‬ ‫� � وواا� ا ب‬
‫ن‬
‫ااوورر  آٓ آددم �رر � �وون  � بپآآ�ن  � �  اا وورر  ووااررے �ررے �۔ �ن � ‬
‫‪26‬‬

‫ت‬
‫�  ببااررے  �    ��  �  �  �۔  ��ردد  �  �  اا�  ��  ااوورر  ��ت  � ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫�تاا  �  ‪�،‬رر�  ااوورر  �  ��ب  �  اا�  اا�  �  اا�رر  �  ���  ��ب ‬
‫ئئ ئئ ز‬ ‫ز‬
‫�  �  رر�  �۔  �ن  �  �  �  ��  ك��  �  �  � رر  � رره  � ‬
‫ئئ‬
‫ا�ب � ااسااس �ئ ياا �۔ ‬ ‫اددب � � � رر � � اا� ا ب‬ ‫� � جبددبيدد �� ا ب‬
‫ت‬ ‫ز‬ ‫ت‬ ‫ز‬
‫ا�ب  � ‬ ‫اان  �  اا��ن    �    ���ب  �  �ع‪،‬اا�اارر  �  �  �ررب‪  ،‬ا ب‬
‫خ‬ ‫ت‬ ‫بي ت خ خ خ‬
‫�‬ ‫خ‬ ‫س‬ ‫س‬
‫اا�اادد ب‪،‬رربباان وو �ن � بپاا��‪ � ،‬ب‪،‬رروواا�‪  ،� ،‬ووص‪،‬ددرردد�ي ااوورر  ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫�بيب � � �� اا� �م � باابباا�ن   ااوورر  �ه سآآ��ن  � سآآ� سآآ� آٓ آ � ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ذ‬ ‫ن‬ ‫ز ت‬
‫�ن تاازززه � �تيدد ز �� �۔ اان � اا��ن  �  اابساا� جبذذذببااب ااوورر  اا�ساات � ‬
‫ت‬ ‫ز‬ ‫بش‬
‫ب‬ ‫س‬ ‫ز‬
‫�ن ااس �رر ددل  ين  اا�ا رار � � � � � �� � اابيك اابيك � ددل �  اا�باا ‬
‫بث‬ ‫ت‬
‫جچ� �تاا �۔ � اال � �رر � � � �ببل �� � ‪:‬‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫ دد�ت �  آٓ آدد� ددھ�ي�رے ددھ�ي�رے ��ھتآآ �۔ وو�ت اا� � �ے ‬ ‫’’ آآ�رر � پ‬
‫ڑت‬
‫� �ح ااييك ددم �  �رربآآ � آٓ آ� آٓ آ� ببل ددے � آآس � � � �� �� ‬
‫ت‬
‫�ئآآ رر� � )�  آآئيك آٓ آ� �ن  ‪(١٦٥ � :‬‬
‫ز‬ ‫ت‬ ‫آآئز ز‬
‫ب �� �م رر رآآر آآس � ددرردد � ددرر�ن  ‬ ‫ب‬ ‫�‬
‫سآآ� رر�� �  آآ� �ب � آٓ آ� �   ب‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت ش‬
‫ب�ش  �    �باا  �  �  �  �  �باا  �  وو�  �  �اا    دد�  �  �۔  � رر  آٓ آ� ‬
‫ز‬ ‫جج ٹ ت‬ ‫ٹ‬
‫اا� ڈ ڈ�  �  �  ااس  �   ھ پتتتے  �  ااوورر  ااس  �ج  ااس  �  �  رر��  ااس  �ج ‬
‫عذ‬
‫اب  �  ددي ��  �۔ ‬ ‫� �اا  ررساا�ن  � �� ��ن   � وو� � �ا ب‬
‫ن‬
‫�ن � � � � � ‪:‬‬
‫ب  �  اا�س  �  ��  �  هه�ر  �  ��  دد�  رر�  �  � ‬‫ ’’ددل  �  �ل  ااوورر  اا�  �  �‪ �،‬ب ب‬
‫ت‬ ‫بن ن‬
‫اا ساان � � �ط � �باا �۔ ‘‘‬
‫‪25‬‬

‫ ’’�  �م � � اا��راارر �اا� � � اا� �� اا�ل �  � �� ‬
‫ز‬
‫�ں  � � �� ووه � � آٓ آرر� رر� �۔ �� � �ك � اا�ن  � �ے ‬
‫خ‬ ‫خ‬ ‫ن‬
‫�ن  �  �دد  دڈداا�  �۔  �رر�  ��  �اا�ں  � ر راارر  وو  �رر  رروو�  ��  رر�ں  �  ‬
‫نٹ ن‬ ‫ش‬
‫�ن  �  ررنخگ  ��رش  �  ��  ااوورر  �ے  �ي  �ي    �وون  �   ن�ك ے ن‬ ‫خ‬
‫�ل  ددبياا  �۔  ‬
‫ٹن‬ ‫�  �  �ه  �  �  �‪�،‬ئ  آآئيك  آٓ آ� ب‬
‫ �ج  �  �  �  �  �۔  ددوو�ن    �نٹ � ‬ ‫ت‬
‫خ‬ ‫نخ‬ ‫�ھ ٹ‬ ‫ش ت‬
‫�  �  �شت  �  �   �رے  �  �ح  �  �  �۔   ااك  �    �ن  �  ��  � ‬
‫ش‬
‫ساا� � دد�اارر � � �۔ ‘‘)ااييك شاام � �۔ ۔ ۔ ۔ � ‪( ١٢‬‬
‫ت‬
‫   ��  اا�رر  �  �رراا  ��ه  اا��  �  �رر  �  اا�م�ت يت  �  دداا�  �  � �ن  ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ش ت‬ ‫ت‬
‫بك رروو�� � � � �  وو�سب  وو ببررببرربيب  � �بيب  آٓ بآج  �ررے �وون  � ‬
‫ڑ‬
‫اب ‬ ‫�� رر� �۔ دد�ں  �  �� ببرر� � � رر� �۔ ددل � آٓ آزززآآددي � �رر ا ب‬
‫ز ز‬
‫اب  �  �  �۔  ���  �  ددل  �  �  �  �رر   وو  ساارر  رروو�  �  اا�  �۔ ‬ ‫�ل  وو  �ا ب‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫�ن � � � اا�� ’’�رراا‘‘ �  ددل � �اا� � ببزڑزي � � ببااب ‬
‫� � ‪:‬‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫ ’’ددل � �  �ئاا �ن  ئيااددوون  � دد� � ددئياا �� � � اان � �ررت � � � ‬
‫ش‬ ‫ڈ‬ ‫ت‬
‫آٓ آ�۔ ددل � ددررتياا �تاا � �ن  ڈڈوو� ووآآ�ن  � ��  آآ� آٓ آ� � ‘‘)ااييك شاام ‬
‫� �۔ ۔  � ‪(١٠٤‬‬
‫ز‬ ‫ز‬
‫ �ن  �  �  �  اا��ن  �    ��  �  ساا� رر�� �  ��  �  �رر ‬
‫ش‬ ‫ت‬ ‫خ‬
‫�بياان  � اان  � �اا� � � � � �ررب  �ل � ااس � �ه بپبيساا�  � ‬
‫ز‬
‫ساا� � �� ااوورر  � � ساا� � اا�ا رار �� ‬
‫‪24‬‬

‫ز‬
‫   ززز�� � �� ��ع اا� �  � �ن  � � � اا��ن  �  ��دد ‬
‫ن‬
‫�۔ �م بپاا�ن  � � � اا�� �رروون  � ججددتيدد �ي ��ن  � ‬
‫خ‬ ‫بخ‬ ‫خ‬ ‫خ‬
‫اددب  � � اان  �  �ن  � � �  اام  ااس اا�رر �  �رر �م ‬ ‫�� ا ب‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ز‬ ‫ت‬
‫رر�ھتاا � � اا�ن  � رر�� � � �تيت ااوورر  �تيت � �ل اا�ااززز �  ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫ا�ب  �  اا�ن  � �بيب  وو��ب  ااوورر   �اا�ت  � ساا� ‬ ‫� �۔ اا� ا ب‬
‫ت‬
‫��  ززز�  �  اا�  اا��ن  �  ��ع  �ئياا۔  اا�ن  �  �  �  ��ت  �  ‬
‫ز‬
‫� �� ااوورر   اا� � �  ��روورراان  رر� � ررااه دد� �  وو ه ��  �  � � � ‬
‫ذ‬ ‫ت‬ ‫غذ‬
‫��  �  �  �  �  ��  �  ااس  �  �م  اا�ااب  �  ��  وو  �ن  �  � ‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫�تاا �۔ �ن  � � � �بيب  � � �اا� � ��ع �بياا �۔ ‬
‫خ‬ ‫تخ‬
‫اا ساا� � � � ددرر اا� ��ے � � �ن � �۔ اا� �ي  �  اا� ‬
‫�‬ ‫ظ‬
‫ه‬ ‫�‬ ‫تن ن‬
‫اا ساان   � �  �۔ ااس �ظ  � دد�  �  �ردد � � اا� ��ے � ‬
‫ن‬
‫اا�  ��  �  �  رر�۔  �ن  �  �  �  اا�  اا��ن  �    ��� ‬
‫ت‬
‫ززز�� �  رروو� �� وواا� � � �بيب ��� � ساا� � � � ااوورر  ااس � ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ئز ت ئئ ز‬
‫ااص�ج � اا� اات � � رره ااس � �ررت � � � � �ررئ ااس � �اا ئاا� ‬
‫ت‬
‫�ل �باا �۔ ‬
‫ت‬ ‫ز‬ ‫تز‬
‫ �  اادداارروون  �  �  �  اا س اا�  رروو�  ددوورراان  �  ��ن  �  ساا�  اا�تياا  �تاا ‬
‫� ااس � �رر � � رروو� �ے � �� �۔ �ص �رر � �رري �� ‬
‫ن‬ ‫ث‬ ‫ن‬
‫� وو�� �دد �ررے � �رري دد� �  � باا� � ببااعب  � �  �۔ �ن ‬
‫�  �  �  اا�  اا��  ’’اا�ف‘‘  �  ااييك  �  دداارر  �  �اا�  �  �  � ‬
‫� آآس � ددآآرر � � � ووه آٓ بآج � � �� � ‪:‬‬
‫‪23‬‬

‫ن‬ ‫ن‬
‫�� وواارر رره ووااددي ء �ل ��� � � � � �۔   اان � � � �� اان ‬
‫�  �   وو    ررووح  �  �اا�ں    �  ��  �۔  ااررددوو  اا��  � ‬
‫ن‬ ‫ظ‬ ‫ٹ‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫���ت‪�،‬اادد‪��،‬ت‪،‬تپ�ت  ااوورر   � دداارر �رري � �ط  � �ن  � ‬
‫خ‬
‫ا�ب �� � �� �ن  �� ء ‬ ‫� � �ط ااوورر  � �دد � � � اان � ا ب‬
‫ئخ‬ ‫خ ت‬ ‫�‬
‫ددل � � � دد� �۔ اا�ن  � � �ل  ھ�� �  اان � ئاازخز� �اان  �  اا ‬
‫آٓ آ� �۔ ‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫ �ن  �  �  �  اا��ن  �    �دد  ع��  اا�ل  ��  �۔  اان  ع��ت ‬
‫ن‬
‫� ااتيك �� � � � � دد� ��۔ � � � � � �رر � �اائاا� ‬
‫ڈ‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ز‬
‫� � �� �  اان  ع��ت  � اات يك اا� � دداارر �۔ اان  اا��ن  �  ڈڈ�ررس  ‬
‫ڈ‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫تااززز� ااوورر  �ررت � � �  �� �۔ � ڈڈ�ررس � �رر‪�،‬رري ااوورر  �م � ‬
‫ت‬
‫ددااررووں  �  بباا�  اا�ااك  �  �  �  �۔  اابيك  بباا�  �ررب  ااوورر  ااس  �  �ه ه ر� ‬
‫پ‬ ‫بخ‬ ‫� ت ت بب ڈ‬
‫� �� اا خب��ب �  رر اا  ببب ااوو�دد � � � اا � � � دڈد�ررس  �رري � �خ � ‬
‫سب‬
‫خ‬ ‫خ‬ ‫ز‬
‫� ددررووااررے �� �۔ اان � اانيك اا�� ر روواال � اانيك � دداارر �رر� � � ‬
‫اب �  ااس �ج � اا��ل � �رراا � � � ‬ ‫اا� �هه�ر � ااوو�دد � � � �ا ب‬
‫ت‬
‫�چچ  ااس  �ررت � اا�رروو� �رر ااوورر  جبدذدببآآ� بذآآ آٓ آ�دد�  � �بيآآن  �� � ‪:‬‬
‫ت‬
‫   ’’آآ� � ��  � آٓ بآج  � ددوو�ن  � سآآ� �ررآآ � � �بآآ‘‘ � � �هه�ر ‬
‫خت‬
‫�ے � � اا� �اا� � اا�رر �۔ � �رر� � سببے � � ش وو � ‬
‫ن‬ ‫ش‬
‫�  �  �۔  �دد  شااددي  �  ��  �  �  �ں  �  �  ‪�،‬ن  �  �ج  �  � ‬
‫خ‬ ‫ت‬
‫� �ن  رر�ھتاا �۔ ددوو�ن  �ن  �ي � �� رر�� � ��  � �ن  �  ‬
‫��؟‘‘)�  آٓ آ� �ن۔ ۔ ۔ � ‪(٦٨‬‬
‫‪22‬‬

‫ن‬
‫ا�ب  ااوورر  �  �  ���  ��  �  �  �رر ‬ ‫   �ن  �  �  �  اا��  ا ب‬
‫ز‬ ‫ن‬
‫ا�ب � � � رراارر اا� �� �  � �۔ ‬ ‫ساا� �� � ‪،‬اان � �دد ا ب‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫اا� اا��ن  �  اا�ن  �  ااتساا� �ت � �دد �ن  �� � �ش ‬
‫ت‬
‫�  �  ااوورر  ااس �  �  اا�  ئبڑڑڑئ  �  ئك  ���  ��  ��  �۔  اا�  ��ل ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ذ‬
‫ااوورر  ��ے � �اا� � اا�ن  � � � � ووه اان � ذذذااب � �بيب � ‬
‫ذ‬
‫�اا�  �  �  سآآ�  آٓ آبيآآ  �  آآن  �  �  آآس  ��  وو  ��  �  ��  ااوورر  اا�  �  � ‬
‫ن‬ ‫ز‬ ‫ز‬
‫�رري  ��  رر��  �    ��ن  �  �وواان  �ھ  رر�  �۔  اا�ن  �  تپاا�ن  � ‬
‫اددب  �  �  اا�دده  �  �  ااس  �  ساا� ‬ ‫��  ااوورر  ع���  زززئباا�ن  �  ك��  ا ب‬
‫ز‬ ‫ن ن‬ ‫ت‬
‫ساا�  ��  اادد�ب  �  �  ��  ررئگ  ررئگ  �  �  �بياان  �  اان  �  ��وون  ‬
‫ت‬
‫�  اا�  �ه  دد�  رر�  �۔  اا�ن  �  ددوو�ي  ��ن  �  اا�اارر  وو  رروواابيااب  � ‬
‫ن‬
‫اددب � �ررف �اا � اابيك � اا�اام � �۔ اان اا��ن  � �� ‬ ‫ااررددوو ا ب‬
‫بخ‬ ‫جخ‬ ‫خ‬ ‫ت‬
‫ب � ��ے �  اابس اا� �  �ف  اارروواا ‬ ‫� � ببااب وو اا� � �� � � � ب ب‬
‫ت‬
‫�ك ا اوورر   اا� ل � � رروو� �م � � بباا� اا�اام � جبذذذببااب � �� � ‬
‫��  �  ااس � � �� � � ��ے � ااس �م � � دد� � ‬
‫خ‬ ‫خ‬
‫اب  �  ��  �۔  اان  �  �  جبذخذ�  �  �  �   ااس ‬ ‫�ن  اابساا�  اا�اارر  �ل  وو  �ا ب‬
‫خ‬
‫� اان � � � � � �ن  � ‬
‫ت‬ ‫خ‬
‫�  �  �  رر�  �۔  اان  �  �ت  �    ��‪�،‬ل  ااوورر  �  �  ببااررے  ‬
‫ن‬ ‫ز‬
‫�  � �  آآ�آآرر � دد�� دد� � ووه �ئ آٓ آ� �ه �ئثآآل �۔ اان  � � ‬
‫خ‬
‫ذذذب  ااوورر  �ل  �  �  رر رآآر  �  �  �  ووه  آآ�  �  �  آٓ آ�ه  �  اا وو رر  ‬ ‫�‪ �،‬ب‬
‫ت‬
‫�دد � �ن  �� � � ��  �  �ں بك � �م �ق �  � ووه ‬
‫‪21‬‬

‫شت‬ ‫خ‬ ‫خ ت‬
‫آٓ آ�  نزآآ  آآ��ن ‪،‬آآ�بب  آٓ آ� �ك‪،‬آآبسآآ� �ق � بپآآ��‪� �،‬رري‪،‬ددههسب ‬
‫ث‬ ‫ت‬ ‫شث ت‬ ‫ن ٹ‬
‫�ددي‪�  �،‬ن‪�،‬ٹ  � رر  ااوورر      وو� ب  وو  ببررببرربيب  �  ببااعب  رر�    � ‬
‫خ‬ ‫خ‬
‫ط‬
‫�‪�،‬ن  �رر‪،�  ��،‬رر��ن  �  �ر ااوورر  �ں  �ں  �  � � ددئ � �  ‬ ‫�‬
‫ت‬ ‫ز‬ ‫ڑ‬ ‫خ‬
‫ا�ر � � آٓ آرررروو� �   � �ت وو ‬ ‫ووه اان �م �وو� �اا� � � وو � � ا ر‬
‫ث‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ش‬
‫شاادد��  �  ررااه  �    ئاارر  �ب  �  �  �۔  اان  �  ��  رروو�  �  ببااعب  � ‬
‫ت‬ ‫ش‬ ‫ت‬ ‫تغ‬
‫�  ااوورر  �م  اا ساا�ن  �  اا�وون  �  �  �ررت  ااوورر  �  شاام  �  �  اا�ررب ‬
‫ن‬
‫ا�ب  �  ددوو�اا  �دد  �  �  �  �  ووه  � ‬ ‫�  ��  �۔  �ن  �  �  �  ا ب‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫�� � � وو ��رر اابساا�  � ساا� اا�رر بيك � �باا اا� � اا� � ‬
‫ز‬
‫آت � �  ااوورر  � � ه ه ر� اا�اارر ‬ ‫�۔ تيآآدد رر� �� � � � � � � �ے  ووه آٓ پ‬
‫ت‬ ‫ش ت‬ ‫ت‬
‫�� اا�دداادد �  �اائاا ووه �� � � ئبررددااسب �� � اا�رر �  �ئاا اا� ‬
‫�ن‬
‫دد� �  رر � ��۔ ‬‫ك‬ ‫ن‬
‫بز ز‬ ‫ت‬ ‫ز‬
‫ �ن  �  �  �  �رر  ��  �ب  �  ��  ��     اارر    بپاا��  اادد�ن    ااوورر  ‬
‫خ خ ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫دداا�رروون  �  �تاا �۔ ااتس اا� � وو� رر اا وورر  � �ي � � اان � خدد�ب � ‬
‫�م  اا�ااف  �  �ف  ��  �  �اا�  �  ��  �  �ااددف  �  �  �  اا� ‬
‫ن‬ ‫ن ت‬ ‫ن‬
‫اددب  � �� ددئياائب  دداارر �دد اان  � ‬
‫اا�ن  ��راا�� � �ل � �� �۔ ااررددوو ا ب‬
‫خ‬ ‫خ‬ ‫ت‬
‫��ب � اا�ااف � � �  رره �۔ اان � ببااررے �  اا� اا��ن � � � ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫� �� اائ يك �� �� � اا�س �ئاا � � ااس وو�ت  ااررددوو اا�� � � ‬
‫خ‬
‫آ�ب  �  �ن  �  ؛اا�  اا��ن  �  � ‬ ‫ آآددب  �  �  آٓ ب‬
‫�  �  بخآآ�  �  ووه  آآ� ب‬
‫ن‬
‫ا�ب � ببااررے � ببرر � �   ؎‬ ‫� �ن � � � ا ب‬
‫ن‬
‫�ن �ررے � � �      ررااه �  ساا� اا� �� � ‬
‫‪20‬‬

‫ٹ‬
‫��ل � �� حچ� �۔ � ااس � � � ددوو� � �ح �ا ب‬
‫اب ااووررھ � رراا�ن  ‬
‫ت‬ ‫ڈ‬
‫اب دد� رر� � � ��ر� � ‬ ‫� � ڈڈ� �۔  ااس ررااب � ووه اابيك اا� � �ا ب‬
‫ت‬ ‫خ‬
‫�� �ن  �  اا� �ل � �� � سااررے �ن � � � �ررب �ن  رر� ‬
‫� � � � ��ئ آٓ آ ��۔ ‘‘) �  آٓ آ� �ن۔ ۔ � ‪( ١٦٤‬‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫       �ن � � � � دداارر �ررئ  �  � � � اا�� � ووه اان � �ررب � ‬
‫خ‬ ‫ز خ‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫ا�ب �  اان � ذخذ ووق ‬ ‫�به �� �ب �۔  ��ع‪� ،‬اادد ااوورر  زززبباان وو �ن � ا ب‬
‫ض‬ ‫ت‬
‫� � دداادد دد� �وورري �۔ �� ااوورر  ��ع � �سب بب � اان � � دداارر � ‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫� �� �  ووه �وون  � � اا� باا� � �� �اا � �۔ اان � ���  ببرر ‬
‫بث ب ت‬ ‫غ‬
‫�‪،‬ببرر � ااوورر  �رري اابب�غ � وو�  اا ب �� � ‪:‬‬
‫ب‬
‫ڈ‬
‫ ’’�� آٓ آ�ن  �  �� �آآ�ن  � ��ن  � � � گ�� ڈڈووررووں  � اا� �ل ‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫� ددبياا �  � � � �ف � اا� �� ووه اا� � � رره �باا۔ ۔ ۔ اا� اان � � ‬
‫ن‬ ‫ٹ‬
‫ب ووه �وو� � � �� � � آآ� آآس � آآو رور� �ئآآ � ‬ ‫ووآآ آٓ آ�ن  � سآآ� � ب ب‬
‫� رره � ‘‘  )�  آٓ آ� �ن۔ ۔ ۔ ۔ ۔ � ‪( ١٦٦‬‬
‫ز‬ ‫ز ت‬ ‫ز‬ ‫ت‬
‫وت �ن � ‬ ‫ ززز�� � � �تيت ااوورر  � رر�� � �ررت � � �دد ررو پ‬
‫ن‬ ‫ث‬ ‫ت ش‬ ‫ن‬
‫� � اا��ن  �  دد�� دد� �  ووه اان � اا�ااددئيت � ساا�اارر �ثاال �۔ اان ‬
‫ت‬
‫ا�ب � دد وو � �ص �رر � �ببل ��  �  اابيك � �  � ووه ااس ببااب  � ‬ ‫� ا ب‬
‫�بج ن‬ ‫جخ‬
‫�  �  �  �اا�  �رر  وو  �  �  �  رر  وو�  �   �ھئے  �  ددئياا  ��۔  ززز��  � ‬
‫خ‬ ‫خ‬
‫�رر�  ��  �  �  �  رر�  ��  اان  �م  اا�رر  �  �ه  ��رر  �  ددئ  ��  � ‬
‫ز‬
‫رر��  �  رر��ن  �  �  دد�  �  سئ ببب  �  ��  �۔  �  دد�  �وورري  �  � ‬
‫ت‬ ‫خ‬ ‫خ‬
‫ج‬
‫آٓ آ�  ووه  �ن  �  �  آآبسآآ�  ددرر�ے  �  �  �  �  رر مآآ�  �  �‪�،‬ووب ‬
‫‪19‬‬

‫ت‬ ‫ڑ‬
‫ ’’ببرراا  �  �س  �  �باا  �۔  ��  آٓ آدد�  �    �۔  �گ  �  �ں  �  �اا  دد�ه ‬
‫اب � �‘‘)�  آٓ آ� �ن۔ ۔ ۔   � ‪(١٠٢‬‬ ‫�ا ب‬
‫ن‬ ‫ش ت‬ ‫ت‬ ‫ز‬
‫       ��� رر�� � �دداات‪،‬اارر�شاات ااوورر  � اا�اا�ن  دد� � �ن � ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫خ‬
‫� � ددل �ن  � آٓ آ� ررووتآآ �۔ اا�  ااس ببااب  � �بيدد  � � � �� ‬
‫ز‬ ‫ز‬
‫ساارر‪،‬سااررق‪  �،‬ددرردد  ااوورر  ��  اا�  �  �    �س  ررذذذ�  ��   وو�  رروواا�  � ‬
‫ز‬ ‫ت‬
‫دداا� � � � اا� �س �باا � � ��� رر�� � � � �  ااس ‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫خ‬
‫اب  �    مببب�  �  ددبياا  �۔  اا�  نااك ‬ ‫رر�ك  �  �رر  �  �بيدد ب‬
‫ �ب  ااوورر    اا�ا ب‬
‫ت‬ ‫ددبث ت‬ ‫ت‬
‫�ببااب‪،‬ررووج  ��رساا  � ااب‪  ،‬ااوورر  �  وو  �  �  �  اا��ت  �  اا�    ددل  � ‬
‫�  دديياا  �۔  ��  اا�رر  �  اا�  �  �اارري  �  �ك  �  ��  �  ااوورر  اا� ‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫ب �ن � � � �  وو ددل ��ن  ‬ ‫�باا اابيك �ي ببااب �م �� �۔ � ب ب‬
‫�‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫ا�ب  � ‬
‫ب‬ ‫�  �  �تاا  �  ااوورر  �م  بيااس  �  اان  �  ددل   ھ�ب�راا�  �  �  �  اا�  ا‬
‫��  رر�  �  ااوورر  ��  �  �  ذذذرر�  ��  �  �  ��رطااس  �  �  �� ‬
‫خ‬
‫� �� � اا�ن  � رر�� � � ااددوواارر � ببااررے �  � وو �ل � � ‬
‫ز‬ ‫ز‬
‫�  �ن  ااس  �  �  �  دد��  �  �  اان  �  �  ��  �ررئ  �  اا�رر  � ‬
‫ز ز‬ ‫ز ز‬
‫�رري � �رر � دد�ں  � �م �� دد� � �۔ رربباان  وو �ن  � اان  � ‬
‫خ‬ ‫خ‬
‫ب ‬ ‫�‬
‫ ��ب ااوورر  � ب‬
‫ب‬ ‫ب‬
‫ب �  �ف � آٓ آ� �۔ اا يك‬ ‫��� دد�س اان � اا� ب‬ ‫خ‬
‫ت‬ ‫ذ‬ ‫ذ‬ ‫ذ‬
‫ا�ب  اان  �  ذذذااب  � � �اا� � � ‬ ‫�رر اا�� �رر � � � اان  � � ا ب‬
‫ت‬
‫سآآ� آٓ آتآآ � ‪:‬‬
‫خ‬ ‫خ‬
‫اب �  � � �اا�ن  �  رر�� �� �۔ � � ززز�� �  � ‬ ‫     ’’رر�� �ا ب‬
‫ڈ ڈ‬
‫�اا�ن  � � رراا�ن  � ڈڈ�اا ڈڈ اال  � �۔ ۔ ۔ ۔ ۔ ۔ ۔ ۔ ۔ � � ساا� �اا�ں  � ‬
‫‪18‬‬

‫ن‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ن‬


‫هه�ر  ددوورر  �    اان  �  تاام  �  �  �ے  �۔  اان  �  ا ب‬
‫ا�ب  �ن    اان  � ‬
‫� ن ت‬ ‫ت‬ ‫ز‬
‫ي‬ ‫ت‬
‫رر��‪�� ���،‬ت‪�  ��،‬تاات  ااوورر   �� وو �� اا�اارر � اا� دداا� ‬
‫ئز ئز‬ ‫ت‬ ‫ز‬
‫�    ��  ��  �  وو�ن    رر��  �  �ع  �ت‪��،‬ن  �  ددھ ك  رر گ ‬
‫ذ‬ ‫ذ‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫دد��‪�،‬بيدد ��  جبدذدببااب  وو  اا�سااب  �  بباان �  اان  �  ا ب‬
‫ا�ب  �  �  �رر  � ‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫دد� �۔ ددل � � ااوورر  ��� � �� �� � ئاا� اان � ��ووں  ‬
‫�ف � �۔ ‬
‫ن‬
‫اابيك � بپاا� اا�� �رر � � � �ن � � � اا� اا��ن  �  � ‬
‫ؤ‬ ‫خ‬
‫ �ؤن  �  �  �  �  �۔  �  � ‬ ‫�  دداارر  �ررف  �اا�  �    اان  �  ��  � ؤ‬
‫بث‬
‫دداارر  �  �  �  اابيك  اا�  �  ساا�  ��  �۔  � اال  �  �رر  �  � ب ب‬
‫ب  ووه  اابيك ‬
‫اا�‪� �،�،‬وورر‪ �� ،‬ااوورر  � اا� � دداارر � ذذذ� �� �  � اا� � دداا رر ‬
‫�  �‪  ��  �،��  �،‬ااوورر  �  �ي  �  ااررااددي  �رر  �  ااس  �  اا�ل   وو ‬
‫ٹ‬ ‫ن‬ ‫ظ‬
‫اا�ل � ظااهه�ر �� � �� �۔ �ن  اان � اا�� ’’ �بھبكاا �اا ‘‘ � ااييك � ‬
‫نخ‬
‫دداارر  ’’�رراان  ‘‘�  دذد�  دد�  �  ��  �  �  �  �  �رراا   اا�  اانيك  �  �  � ‬
‫ن‬
‫�رر � �م � ددنياا۔  �ن � � � �رراان  � ببااررے �  � � � ااس ‬
‫ؤ‬
‫ �ؤن  � اا� � �  � � �‪:‬‬ ‫�اان  ساال �� � اا� �اا� �ررے ؤ‬
‫خ‬ ‫ش‬ ‫ؤ‬
‫� � � �ررس � ااس رر� � �ج � � � �� ‬ ‫ �ؤ ت‬
‫ ‬ ‫ن‬ ‫ ’’�رراان  � ؤؤ�دد ؤ‬
‫بس ن‬
‫� � �� � �  كبين � � �۔ ‘‘‬
‫ش خ‬ ‫ش‬ ‫خ‬
‫�رراا � ئبرر� �دد اائ يك � �س  � اا� اائ يك �  �رووس  رررر� �اا� � ‬
‫�‬
‫ت‬ ‫بخ ت‬
‫ب  ووه اا� �ررب � � � ‪:‬‬ ‫��ن  � � ساا� � اا �باا � � ب ب‬
‫‪17‬‬

‫ز‬
‫ب  �اان  � �� �    ااوورر   � � �دده ��  �� � ‬ ‫��  �� �  س ب‬
‫ز‬ ‫ت‬ ‫ز‬
‫‪،‬ززز�ه  �وون  �  �  ��  �۔  �دده  �  �  رر�ه  �  �  �باا  �  �  رر�ه  � ‬
‫بز‬ ‫ز‬
‫�  رر�ه  �  � اا  �  �  ااوورر    �  ززز��  �۔  ‘‘)  �اا�  �  � ‬
‫ا�ب‪�،‬اا�‪،‬بباارر  ااوول  ‪١٩٨٦‬۔  � ‬
‫�)��(‪  �  �:‬ااوورر    �‪  �،‬ا ب‬
‫‪٣٥‬۔ (‬
‫ت‬ ‫خ‬ ‫خ‬
‫ا�ب �  ‬ ‫ �ن � � � رر�� � ببااررے �   اا� � ��ب � اا� ا ب‬
‫ذ‬
‫رروو  �  �  ��  �  �ش  �  �۔  رر��  �  �  �  دذدرر�  ددرر  اا�  ووه  اا� ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫ذذذاات  ااوورر    ��ب  � � � ئبااب  �� �  ااس �ح � � � � ‬
‫ن ت‬
‫اا�تاات رروو� � �� � �� �۔ ؤؤه ااررااددي اا�ل � �� � � دذدرر� ‬
‫ث‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت خ‬ ‫خ‬
‫ااخ��ب  �  رر��  �  ��ط  ��  �  ببااب  ��  �۔  اابساا�  �  �  �ب ‬
‫ت‬ ‫ت بث‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫�  �هه�ر  اان  �  �ددب  �  �  �  �  �  اان  �  �ب   اا�  �  �ررت ‬
‫ز‬ ‫ت‬ ‫ز‬ ‫ز‬
‫اا�رر  �  �  �۔  اان  �  �  دداارر  �  بباا�  �  اان  �  �ب  �  �رر  �  � ‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫ب سآآ� آٓ آ� �  � �رري آآن � �ووبيدده � �بآآ �۔ ‬ ‫� آآن � ��وون  �  � ب ب‬
‫اا�  اا��ن  �  ووه  �م  ااررااددي  اا�ل  �  �  �رري  تياا  ااررااددي  �رر  �  ااس  �  � ‬
‫ت‬ ‫خ‬ ‫ت‬
‫� رر� �  � آآص�ح � �� �ررت سآآ� آٓ آ �۔ اان � �ت � �رر� � ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫ب � � ددآآرر � �هه�ر �ب � ‬ ‫�  آآن � آآ� � ددآآرر � �ررب �  سآآ� آٓ آبآآ  � � ب ب‬
‫ن‬
‫ا�ب  اابيك  �  �  ��  �  �  �  � ‬ ‫�  �    دد�  �  �  �۔  اان  �  ا ب‬
‫خ‬
‫� � اان � � � � �م � �رري � ددل وو �ں  � � � � �۔ ‬
‫ن‬ ‫خ‬
‫�ن � � � ��اا� �اا� ااوورر  � �  ااتيك �� �ف �۔ اان � ‬
‫ت‬ ‫خ‬ ‫جخ ت ت‬ ‫خ‬
‫آب رررر � � ��  �۔ تاارر� ‬ ‫ آآددب �   ٓآ ب‬
‫��آآن � � وو آآدد�  دد�ب ئآآرر� ب‬
‫‪16‬‬

‫’’�ررے  ��ے  �  دد�اارروون  �   اابيك  �ف  �  �  �  �ن  �  ��  � ‬


‫ڑ‬
‫�ب دد�اارر �رر ددے �‪ � �،‬‬ ‫�� آٓ آ رر� � آآ� � � �ف � � �  � � سب ي ب‬
‫ذ‬ ‫ن‬
‫ب  � ��  ‬ ‫رر� �  �رر وو �‪،‬اا� وو �ن  ااوورر   �� وو �ن  وو�ه س ب‬
‫ش‬
‫�۔ ‘‘)ااييك شاام � �۔ ۔ ۔ � ‪(١٠٠‬‬
‫ز‬ ‫ز‬
‫ �ن � � � اا��ن  �  اا��� �� �� � � �  ررو رور رروو� ‬
‫ � ‬ ‫ ‬ ‫�  �ج  وواا�  �  ��  �  �  اا�ن‬
‫ن‬ ‫خ‬ ‫ۂۂ خ‬ ‫جخ‬
‫ااوو�اا��‪،‬اا�رر‪� ،‬ووص‪،‬ددرردد�ي‪،‬جبدخدب ب  اابساا� �اارري ااوورر  �ددي اابساا� �ق � ‬
‫اا� ��وون  �  �ي  �م ددتياا �۔ ووه  � � هه�ر � � آٓ آ�دد� � نپآآك دد� ‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ز‬
‫�  آٓ آرررروو�  �۔  ووه  ��  �  �ت  �  �ه  �  دد�  �  ‪،‬اان  �  اا��ن  ‬
‫خ‬ ‫جخ‬ ‫خ‬ ‫ڑ‬ ‫خ‬
‫�  �س  رررر  �  ئبرر�  ��  رر�ن  �   �ف  �  �رر  وو  آٓ آ�  �ووآآن ‬
‫بز‬ ‫ت‬
‫��� � ��رر �ش  � � �۔ ووه اا� � � ج بذذذببااب  � � � اا ‬
‫ن‬ ‫خ‬ ‫ش ت‬
‫�� �  �  � �ااههساات‪�،‬س �ل  وو رررر‪�،‬دد ��‪ �� �،‬ااوورر  �� ااناا ‬
‫ت‬ ‫ز‬
‫� � ��ن  � � � دد�ں � �ك رر �  وو وو� � ددے۔ اا� �س �تاا � � ‬
‫ز‬
‫ووه � �  �ي‪  � �،‬ااوورر   � �ي  اا�اارر � �  �� � � ‬
‫ز‬
‫ساا�  ااوورر    وواا��  �  اا�    ددل   وو  �ن  �  �نيززز  �۔  ززز�� ا اوورر    ااس  � ‬
‫ڈ‬ ‫ت‬ ‫ض‬ ‫�قت ت ت‬
‫ضضتياات  �  �  اان  �  �تيآآت  �ي  آٓ آ�  �  آآ�  ��  �۔  ڈڈي۔  اا�۔ ‬
‫�رر� � � �‪:‬‬
‫ز‬ ‫ز‬ ‫ت‬
‫ ’’ ززز�� � �اا �� � اا� �۔ �ن  تك �اا � � ‪  �،‬رر�� � رر�ه ‬
‫ز‬ ‫ڑ‬
‫ب � ببرراا � رر�ه � ‬ ‫�ن  � اا�رر � دد� � �ن  ببااهه�ر � �  ااوورر  س ب‬
‫ت‬ ‫ت ز‬ ‫ش‬
‫�۔  �ن  �  ببااررش  �    ��  �  �  بك  رر��  �  ��  �باا  �  ااوورر  �  ززز�ه ‬
‫‪15‬‬

‫� �ئ �  ه ه ر� � �ووف � � ااس � ئبااوو�دد � وو�� ااوورر  �م ييااس � ‬


‫خ‬ ‫ت‬ ‫�‬
‫��ردد   ھ�ب�راا  �باا  �۔  �  ��ن  هه�ر  ااس  �  �  �  ��ن  ررووج  �  ��  �    � ‬
‫ش ت‬ ‫ز‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫�ن  �    �س  �  اا�  �  بببزباا  �  �بيب  �  �  رر�ه  رر�  �  ررووس  اا�تاا ‬
‫�۔ ��ه ججه� �  �  اا � �� � � �رر � � �رر � � � �� �ن  ‬
‫اب �  اا� � ئباا�  دڈداا� �ن  �۔  اا� ‬
‫�� �رر � � �رر � اا� � �  ا ب‬
‫ن‬
‫اا�� ’’ دد� ‘‘ �  �ن � � � � � ‪:‬‬
‫   ’’� ب ب‬
‫ب آٓ آدد� آآ�رر � �آآ �  � رر� � � �وون  � �م  � ااس � �� ددوو رر ‬
‫�  � �۔ ‘‘ )�  آٓ آ� �ن۔ ۔ ۔ ۔ � ‪(٧٩‬‬
‫ن‬
‫آت � �� � دد�يٰ �ن � � �۔ �� � ددوو�ے �  ااوورر  آٓ آدد� ‬ ‫’’  آآ� آٓ پ‬
‫ت‬ ‫ئئ‬ ‫ن‬
‫سااررئ � ددوو�وون  � �ن  � دداا ررے �  � �ئاا رر� �۔ ‘‘)�  آٓ آ� ‬
‫�ں۔ ۔ � ‪(١٢٢‬‬
‫نض‬ ‫ز ز‬
‫اب  �ررددي  ��  �  �  �  رربباان  ااوورر  �  �م  � اا  �وورري  �  �  �۔  ۔  ۔ ‬
‫ ’’ا ب‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫اا� �ووه � � � �ن �اا دد� �  �  ددوو�ے � �ن � � � � � ااس ‬
‫ن‬
‫� ��رتياادد  � �ن � �ن  �  رر�‘‘‬
‫ت‬ ‫خ ت‬
‫ب  ددرر�ب  � �ج  � اا�تاا � � ووه ‬ ‫’’ �رر �� � جبدخد� � آٓ آدد�  �  آآ�رر � ب ب‬
‫سااررئ دد� � اا� ساا� �  � � �  � � �ن  �س �اا  � �  � ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫ااوو� �ن۔ ۔ � دد�تاا � �ح۔ ۔ ۔   � �  ااوورر ددرر�خت   � ��۔ ۔ ۔   � ‬
‫ؤ‬ ‫خ‬ ‫ت‬
‫ �ؤن  �ے اا�رر �  �۔ ‘  ‘)�  آٓ آ� �ن۔ ‬ ‫ دد�ت ااوورر  رر�� � ؤ‬
‫�ت � پ‬
‫۔ ۔ � ‪(١٦٣‬‬
‫‪14‬‬

‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬


‫   ��ت  �  ��ي‪  �،‬وو  �دد  �  �ووت‪  �،‬وو  ااددررااك  �  وو�  ااوورر  �ببااب   وو ‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫��اات  �  �ع  ااوورر  �ررت  ووه  ��  �  رر�  وو  �  ااوو�ف  �  �  �ن ‬
‫بث ت‬ ‫بث‬ ‫بض‬ ‫ت‬
‫� � � �� �ب � �� � �� �  اا� ااوورر  � � اال اا�� �رر  ااببب ‬
‫�� �۔ ووه اا��ن  �    � �رري � اا� اا�اام �� �  �  �  ااوورر  ‬
‫ت ت‬
‫�ي  �اا�ن  �  �دد وو  �  �ھ  �  ��  �  اا وورر  وو�ت  تاا  �  �  ��  دداا�  ددل ‬
‫ت‬ ‫ز‬ ‫ز‬
‫�‬
‫� �۔ آآن � آآ�� �رري رر�� � �ت آٓ آ �ر�  اا�اارر � ��� �� � ااوو رر  ‬
‫ت‬ ‫خ‬ ‫خ‬
‫�گ آٓ آ��ر�  ��ن  � خ�ف � �دد آٓ آرر�   رر� � دد�ب دد� �۔ ووه �دد � ‬
‫ت خ‬ ‫ت‬ ‫خ‬
‫��  ��  �    اا�  �  رر��  �  �كت  وو  �ااررت  اان  �  ��وون  �  ��رااوواان  ‬
‫بث ت‬ ‫ت ن‬
‫�۔ � �بيب اان � ��وون  � � �� � �� �� وو�  ااببب �� ‬
‫ذ‬
‫�۔  ووه  �  وواا�  �    دد�  �  �  �  دداارر  �  �رري  دذدههيي  اا �س  �  �ررے  � ‬
‫ف‬
‫ت‬ ‫ش ت‬ ‫� ٹ‬ ‫ز‬
‫ااجج�ف وو اارررراال اا��  ھئئياا ��  ااوورر  � �ااههسااب � باا� � � اا� � � ‬
‫ت‬ ‫خ‬
‫گ�  �� �� � �اا�ن ‪،‬ااخ�� اا�اارر‪ �� ،‬رروو تاائيااب  ااوورر   ��� وو ‬
‫ت‬ ‫ت �خ‬ ‫ئئ‬
‫آب  �  ذخذ�ب‪� ،‬رر�‪�،‬سب‪ �،‬‬ ‫��  � رر  � �  �  ��  ��  آآ� آٓ پ‬
‫ن‬
‫ببرر�‪ �� �،‬ااوورر  � �ئ  � اا �ه �اا�ں  �  �ق � دد� �۔ �ن ‬
‫ز‬ ‫ن‬
‫�  �  �     ااب يك  �  �  ��  �  �  �  اان  �م  �� ر رااددووں    ااوورر  ‬
‫ت‬ ‫ز‬ ‫حخ‬
‫�ك � � وو�ن  �  �ف �� ااوورر  � آٓ رآر� جبددوو � � �۔ وو�ت ‬
‫خ‬ ‫خ چبخ خ خ‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫خ‬
‫�  هه�ر ��ر�ن‪�،‬وودد‪�،‬رروون‪،� ،‬بي رربيدد‪،‬هه�� �ن‪ � ،‬گ�ي�ر �ن‪،‬آٓ آ� بب� �ن  ااوورر  ‬
‫آجج آآن ن ن‬ ‫��‬ ‫ن ن‬ ‫ت‬
‫�ههب  ��  �  �ف  �  �م  �باا  اان  �  دد�رر  اا مل  رر�  �۔  آٓ  �   سآآن ‬
‫ز‬ ‫ش‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫آ�ب �  مئبئ� �۔ آآس � �� �سآآ � � آٓ آ�م رروورر�رر � ‬ ‫ذذذآآب � �� � آٓ ب‬
‫ت‬
‫� �� ااس � � ززز� ��  � ددرر � �۔ �  � � �ب �� � ‬
‫‪13‬‬

‫ت‬ ‫خ خ‬ ‫ت‬
‫��ب  �  ررح  �ن  �  �  �  اا��  ��  �  �ووت   ٓآ آ�  تزآآ  آآ��ن  ‪ �،‬‬
‫خ ش‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ث ت‬
‫�  ��ں  ااوورر   وو�سب  وو  ببررببرربيب  �  �م  اا�ااب  �  �ن  �  �۔  ووه  اان  �ش ‬
‫اب  � � دداارر �  دد� � ‬ ‫� وو�ن  � ببگ� � �  � � اا� ببا پ‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫�بيب دد�  �س �باا � ‪�،‬ن � � � ااس � ببااررے �  � � ‪:‬‬
‫خخ‬
‫ب ااوورر  �ص رر  � � � � � � � ‬ ‫           ’’۔ ۔ ۔ �رر � ذخذ�  اابيك �ص ذڈذھ ب‬
‫آآب � � � �   � � ‬ ‫آآب آآس � � �  � آٓ آ � آآس � ب ب پ‬ ‫� �رري رر�‪  �،‬ب‬
‫ت‬
‫�  �  � ‬
‫ش‬ ‫ ‬ ‫�‬ ‫ دد‬ ‫�‬ ‫ ‬ ‫�‬‫ ‬ ‫�‬ ‫ �‬ ‫�‬ ‫ ‬ ‫�‬ ‫ ‬ ‫�‬ ‫ ‬ ‫۔‬ ‫ �‬ ‫�‬ ‫ا‬
‫ا‬ ‫�  �    بباا  اا�  �  �رر  ااوورر  ت‬
‫�� � �ڑڑڑ دد� � ‪� � �� � �،‬تيدد �۔ � ااوورر  � � �� سص � ‬
‫� �  �۔ ۔ ۔ ۔ ۔ �رر � � � � � ااس � �ن  اا� � ��ن  � �اا ‬
‫ظ‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫ دد�ب  � دد�اارر �۔ ددوو�ت  � اات يك �ظ  � � � ‬
‫پ‬ ‫� رر� � ددوو�ب‬
‫ت‬
‫�� وواا� � اا� �ه �  رر�ھباا �۔ ‘‘ ‬
‫ت‬ ‫خ‬ ‫ت‬
‫�ں  � � ��ب � �رر � ��راارر دد� � ددرر اا� اان � �اا�ب � � ‬
‫�� �۔ آآس � �ن  �  � آآ� تيآآدد آٓ آ� � � آآس � ددل آآس � �آآ� دد� � ‬
‫ت‬
‫�  �ن  �  �  �  �۔  ووه  �ن  �  �هه�ر  �  �ه  ��  �  �  �ے  �  �ررب ‬
‫ظ‬
‫�  اا� ظاا� �هه�ر � � � �ل �� � آٓ آ�دده �  آآ� � � � � �� ‬
‫�۔ ‬
‫ت‬ ‫خ‬
‫ ’’هه�ر � � اا� رر�� � ��۔ �ت  ااوورر   �رري � ع�ووه هه�ر � �ب ي دد ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫سكتے �۔ ۔ ۔ ۔ ۔ ۔ ۔ ددل � � � �م  وو� اا� �ئاا �۔ ۔ ۔ ۔ ۔ ۔ ۔ ۔ � رر ‬
‫ز‬
‫�  ددوو�وون  �  رر��  �  ااوورر  ووه  �   اا�  �  �  �  �  �  �  �  �‪ �،‬‬
‫ز‬
‫رر�ه رر� وواا�ن  � �ه �۔ ‘‘)�  آٓ آ� �ن  �  ‪(٥٤‬‬
‫‪12‬‬

‫ت‬ ‫ش ت‬
‫��ه‪� � ،�� �،‬ه بياادد ددااسب‪ ،‬اا� �ب‪،‬دذدووق �‪ �،‬وو ااددررااك � ‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت ظ‬
‫اارر�  ��  �‪�،‬م  �  حمااتيت  ااوورر  ظاا�  �  �ت  اا�  ااوو�ف  �  �  اان  � ‬
‫ز‬
‫�ر �م � �� �۔ اا� بباا � ل اادد� � وو�دد �‪�،‬م ااوورر  �ع ‬ ‫�دد ااوورر   ر‬
‫ب ب بث‬ ‫ن‬
‫اابساا� � � �  ڑڑڑاا اا اا� �۔ ‬
‫تزتت ش‬ ‫تز‬ ‫ز‬
‫   � اا��ل � ��دده  رر�� �  �س � �ع اا ساان  � اا س اارر ااوورر  �اا�� � ‬
‫ت �ي ااوورر  �� � دداارراا� پ‬ ‫ددت ت‬
‫ �ج اا�ل � � �� � ‬ ‫� � ددبياا �۔ � ي‬
‫ت‬
‫� ��ك اا�اات � اا� اا�رر �� �� �۔ آٓ آجج  � ددوورر � آآ� � �  � ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫ددوو�ت  � � �رر �اا� � � رر� �۔ � �� ‪�،‬ببب  ��  ااوورر   � وو ‬
‫ڈ‬ ‫ن‬ ‫ش‬
‫ه‬
‫��  جچ��  وواا�  �  ��رووش  �م  �  ��   ه�ر  �ف  دد�تاا�  ��  �۔  ڈڈووم ‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫بخڈڈ‬ ‫ڈ‬
‫ڈڈ�رري‪ �،‬ڈ‪�،‬ووے ‪�،‬ے ‪ �،‬ااوورر  �ے ددوو�ب � ببل �� � �رروون ‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫� � �  ااوو رر  اان � س�هاا ااوورر  اان � سااتاا رروو� ��ن  � �ن  � �اا� ‬
‫ظ‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫باا � � � �  رر� اا� �  � � �� �۔ �ن � � � هه�ر طاا� ‬
‫ض‬ ‫ت‬
‫�  ااس  �  ااوو�ب  ئياادد  دد��  ��  ااس  �  وواا�  �  ددئياا  �  �  اان  �  �  �  � ‬
‫ت‬
‫اابيك  �  ددوو�ب‪�،‬ه  وو  �  �  ���  ��  �  ااس  �  �  �  ززز�  �  �  ووه  ‬
‫ت‬
‫�ددرر � � � تياادد رر� �� هه�ر ااتيك � � ساا� � � � رره �تاا � ‬
‫خ‬
‫‪،‬س��   � �ن  � وو �رر � �وون  �  آٓ آ �� �  �رر  ااوورر   دداارراا � ‬
‫ت‬ ‫خ‬ ‫بخ ش‬ ‫بخ‬
‫اا�ن  �  �  �   ساان  �  � �  �م  � �ن  �  �  اا�  ��ب  � ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫خ‬
‫اا�رر ببرر م� �� �   ااوورر   اان  � � دداارر � ��ت  � اا� ��ت  � اا�رر ‬
‫ث‬
‫�� �  � � � وو � � � ددرر� وواا �� � �� �۔ �ثاال � ‬
‫ن‬
‫�رر  �  اان  �  اا��  ’’وواا�‘‘  �  ااي يك  �  دداارر  ’’�رر‘‘  �۔  �رر  ددرر   اا� ‬
‫‪11‬‬

‫ت‬ ‫ت‬
‫ا�ب  � ببااررے �  � ببااب  � � � � � � � � �باا ‬ ‫       ا ب‬
‫خ‬ ‫خ‬
‫ا�ب  �  اان  � � � وو اا�  � � دد�� دد� ‬ ‫�۔ �ن  � � � ا ب‬
‫خ‬
‫�۔ وو� ااوورر   اا� وو� � � وواا� ااوورر  وواا�� � اان � � � �بياان  ‬
‫ئئ‬ ‫ن‬
‫ب وو آٓ آ�م ااوورر  ددرردد وو � � ووه اا� ذذذاا� � ‬ ‫�� وو� �۔ ووه �ع آآئسآآن  � � ب‬
‫ن‬
‫ااوورر   �� � � �� �۔ ددرروون  � � � � اان  � اا��ن  � ‬
‫ز‬ ‫بث ت‬
‫آٓ آ�� � �� � وو�   ااببب �� �۔ � �رر � � رر� �� � �رر ‬
‫�  � اابيك �� � � � � � �۔ �� � � �� نں  آٓ بآج ��ں  ‬
‫ن‬ ‫ن�‬ ‫ن‬ ‫خ خ‬
‫�  ررووح  رر�  رر�  ااوورر  ددل  ��  ��  �  �  �۔  �ن  �   م  �  اان  � ‬
‫غ‬ ‫ن‬
‫ددرردد  �  �  ااوورر  �  �  ددل  �  �س  ��  ��  اان  �  دداا�ن  �  �  اا� ‬
‫ت‬
‫اا��ن  �  � � �ررب  � ساا� � � � ووه  ااب يك �دد �� �۔ ‬
‫ن ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫�ن  �  �  �  اا�  �ع  �ببااب  �  ااررددوو  اا��  �  ددھبك  رربگ ‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫��� � ددنياا �۔ � ���  ااتساا� �ررددي ااوورر  � وو �آآ�ت � آٓ آ�� ااوورر  ‬
‫ذ‬ ‫ت‬
‫آآ� آٓ آ� �ررآآب � آٓ آ� ددآآرر �۔ اان ااررددوو اا��ن  � � اا�� بپاا�� �� ‬
‫ضض‬ ‫ت‬
‫وو  ��ت  ااوورر  �جج  �  �  اا وورر  ااس  �  ��  اارر  وو�  �  �  ��  �  ‬
‫خ‬ ‫ت‬
‫�  �  ببااب  بب�  �ف  �ددبيدد  �  �  �  �  �  اان  اا��ن    �  �  ثپاا�ن  ‪،‬اا� ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫آٓ آ��ر�ن  ‪  ،‬ااوورر  �  �ئيآآن    �وودد  وو�ب  �  �  آٓ آ�  �  �  �۔  ��ں  تك ‬
‫ن‬ ‫ز‬ ‫ز‬
‫اان اا��ن  � ئبا رار � �� دد� رر� �۔ � � اا�اام � � اارر� �رر �ن ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫� � � ��وون  �  دد�� دد� � ووه ااس ببااب � �ب � � ووه � �� ‬
‫ت‬
‫�    �تيت  �  �  �  ��  �۔  �  ااوورر  �رر  �  بباا�  اا�ااك  �  � ‬
‫ن‬
‫اا�ززز  �  اا�ن    �  �   وو  ذذذ�  �  �  �  آٓ آ�ق  �  �  �  �۔  اان  �  �ي ‬
‫‪10‬‬

‫         ’’ووه � � �‪�،‬ے رروو�  رروو�  � اا� وواا� �ن  � اا�س  � �۔ ‬


‫ن‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫اب  �  �دد�ي۔  ۔  ۔    اان  �  وودڈد�ے  اان  �  �دداارر  اان ‬
‫ووه  �  �  �۔  ۔  ۔  ا ب‬
‫بجئ‬
‫اب  ��    �  ��  ‬ ‫�  �  �  �   يئئئيں    �  ووه  �  �  �۔  ۔  ۔  ا ب‬
‫خ‬
‫اب  � �گ � �ف � � رر�ه ‬ ‫آآززز�  ددب  ��  �۔ ووه � � � ا ب‬
‫ب‬ ‫�‪،‬آٓ آوو‬
‫ش‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫ش‬
‫رر�    �  ااوو رر  �  �  ددههسب  وو  �ف  �  رروورر  ��  رر�  �  ‘‘)ااييك  شاام  � ‬
‫� ‪(١٦ � :‬‬
‫خ خخ‬ ‫ن‬
‫       �ن � � � �وون  ااوورر  سبگ�  ��ن  � �ے ااس ��ے �  ‬
‫ن‬
‫ب‬
‫ش‬ ‫خ‬ ‫عق‬ ‫خ �چبخگ� ي خ‬
‫��دد هه�� �ن‪� ،‬خز �ن‪  ��،‬بباال �ن ااوورر  �� �س � � اا ساا�  ‬
‫خ‬ ‫خ ش‬
‫�ن آٓ آشآآم ددرر�وون  � آآن � � � ددآآرر ااوورر  � �دد�ن  � � � �ف � �بياا ‬
‫ئئ‬ ‫آآئخ‬
‫�۔  آآئيك  �س  �  �رر  �  �  �  ووه  دد�   سآآ�  �  � ب‬
‫ب  وو  آٓ آ�م  � ‬
‫ش ت‬
‫�ت  اا� �۔ ��‪،‬ررتياا �رري‪،‬ددههست  �ددي‪   �� ��،‬ااوورر   ددرر�� � ‬ ‫پ‬
‫ت‬ ‫ت ن‬
‫�ت اان � رر� رر� �  � � �۔ ووه �ف �آآ�ت �  ٓآ آ� � ��ر� � ر�� ‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫�م  �  حماائيت  �    دد�اا�  وواارر  ��  دد��  دد�  �۔  اان  �  ��وون  �  � ‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫ببااب  وواا�  �  ��  �  �  ووه  �  وو  �  �  �  �  �  ااوورر  ��  �  �  اان  � ‬
‫ت‬ ‫ن ن‬ ‫خ‬
‫�  اا�ن  �۔  ووه  �  �  �  �ج  ��  �  اائساان  �  �رر  �  �  �ررب  �� ‬
‫ن‬
‫اس � � � � �۔ �� هه�ر �‪،‬هه�ر ��  ااوورر   هه�ر �م � اانساا� ‬ ‫�� � ا خخ‬
‫ت‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫ڑ‬
‫��  �  � خ�ے  اارراا  �  اابساان  �  ااس  �  ااوو�ب  بياادد    دد��  �۔  �  ززز�ں  �  ااييك ‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫ب  �  �  �  �  �باا  �۔  �ن  �  �  � ‬ ‫�اا  �  وو  ك�ه  وو  با باج  �  س ب‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫اائيك � �رر � � � وو��‪،‬ئاارر� ااوورر  باارر� � � � � ببااررے ‬
‫ش‬ ‫ت‬ ‫ز‬
‫ت‬ ‫تزش‬
‫�  � اا�اارر � اا�تياا � ووه �تيت ددل  ين  �۔ ‬
‫‪9‬‬

‫نن ش‬
‫ن‬
‫�  �  �   سنين  �  ااوورر  �ررووں  �  �م  �  دداام  جچ�  رر�  �۔  �  �گ ‬
‫ڑ ڑ‬ ‫ئئ‬ ‫آآئخ‬
‫ب  وو آٓ آ�م � �رر �رر� � � رر� �۔ ‬ ‫��  آآ�م � �  سآآ� � � ب‬
‫ش‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫�ن � � � آآ�آآرر � � آٓ بآج � آآ� آآئسآآن � �س � � �� � � ‬
‫ن‬
‫دد��  اا�  وو  �  �  �اارره  �  �  �۔  �ن  �  �  �  اارر�  اا��  � ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫اب �۔ اارردد وو ‬‫اددب � اابيك ددرر�ں  ببا ب‬ ‫�ووب �  � � �ه اا�� � � ووه باارر� ا ب‬
‫خ‬ ‫خ‬ ‫خ خ‬
‫اددب � � �� وواا�ن  � � اان � بباارر اا�ن � � � رر� �۔ ‬ ‫رربباان وو ا ب‬
‫ض‬ ‫ت‬
‫     ااررددوو  اا�� �  ���ت  �  �  �ع  �ن  �  �  � �  �  �  ووه   اا� ‬
‫ش‬ ‫ن‬
‫آث �۔ اا�ن  � اان  �م ددرر�ه  � وو�ں  � � � �دده �ش � ‬ ‫�ثثآآل آٓ پ‬
‫ز‬ ‫خ‬
‫�  �  ��  اا�م  �  �  اابساا�  �  ددرر  �  آٓ آررآآرر  �۔  �  آٓ آددم  �رر  آآ�  ��م ‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫خ‬
‫�� � �� �رر اابساا�ن  � �� �ت � � � اان � �م � دداام حچ�� ‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫�   ااوورر   �ت  ااتيذذذاا �� �� �۔ اان  ��ن  �  �  � اا�ف � ‬
‫ٹ‬
‫�  � �� اا�ف � �  اابيك � � � � � ددب ب اا � � �ب � �� ‬
‫غ‬ ‫ث‬ ‫غ‬ ‫ز‬
‫� � � رررر ددرر�رر �۔ �ن � �  � �م � �ب � � � � اان ‬
‫ش‬ ‫ئخ خ‬
‫�  �ل  �  �   اا�  دد�  �  �  اا ساان  �  �س �  �  ��  �  اا��  �� ‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫�  �نه  � �ناا  �ے  �۔  ااس  �ح  �  دد��  اا�  وو  رراا�ب  � �اارره  �  � �۔ ‬
‫ب  � ��ن  �  �  ��  �  �  ��  �  � � ‬ ‫اائيك  �  �ف �اا  � ب ب‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫� � �� � �باا � � �ررب �ل  اابساا� وو�رر � � � ببرراا �ن �۔ ‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫�ن � � � اا� اا�� ’’اا�ف‘‘ �  اانيك اا� � دد�ووززز ساا� �ن ‬
‫� � ‪:‬‬
‫‪8‬‬

‫ز‬
‫         آٓ بآج  � ددوورر �  � � ��ے �  آآس  آآ�آآرر �  � پ پب  � � � � ‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫اابساا� � باا � ل اا��ل ��ب � ددوو �رر �باا � رر� �۔ �ن � � � ‬ ‫ب‬ ‫ب‬
‫خ‬ ‫ۂ‬ ‫ت‬
‫�بيب � � � � � � اا�ه  �ؑ � اا�بياا �۔ اان � �ل � � � ‬
‫ض‬ ‫ت ت‬ ‫ز‬ ‫آآتز‬
‫� آٓ آووآآززز �  سآآن  �گ  آآ� �۔ � يت  � � �رر  ااوورر   � � �رر اان  � ‬
‫ت خ‬ ‫خ‬ ‫ت‬
‫ا�ب  �  اامببياازززي  وو�  �۔  زخز��  � � ��  اان  �  اا��ن  �  ددئبسئاان ‬ ‫ا ب‬
‫ذ‬ ‫ذ‬
‫ذ‬
‫وب �  �ه � � � ااذذذ�ن � � وو �� � ‬ ‫ددل � �ل ااوورر  �ااغ � ااررل � ررو پ‬
‫خ‬ ‫بث ت‬
‫وو�  ااببب �� �۔ � � �  � هه�ر �ل �  اان � دد�س �  �۔ ‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫اان  �  وو�  ��‪��  �،‬ه  ااوورر  �ت  � رري  �  �  �ل  �  �  ��ر�  �ن  � ‬
‫ز‬
‫�  �  دد�  �۔  اا�ن  �  ززز�   وو  ززز�ن  ‪   �،‬وو  �ن  اا وورر  �ا راره  �وو  وو  �  � ‬
‫ز‬ ‫ز‬
‫ب‬ ‫ب‬
‫ا�ب � � �رري � �طه  ررگ وو � � ‬ ‫ااس اا�اارر �  � � � � اان � ا ب‬
‫حخ‬ ‫خ‬
‫ددم �دد �۔ اان � �� �  � � اا�رر‪� ،‬ووص‪،‬ددرردد�ي ااوورر  � � � ‬
‫ت‬ ‫ث‬
‫تپاا�ن  ��ن  � �ه � دد� �۔ � �ب  �  ااوورر   � ببااك �اا�ب  � ‬
‫خ‬ ‫ت بز ز‬ ‫ز‬
‫رر�� � �ررب  � اا اان  � اادد� � اا� �۔ اات يك رر�ك � �رر � ‬
‫ز‬
‫�  �  �  �  هه�ر  اا�ا رار  �دد  ��  ��  �  ��ن  �  �  وو�  اا�اارر ‬
‫ش‬ ‫خ‬
‫ب‬ ‫ئ‬
‫رر� �۔ آآن � �ل � � �ددس �  وو  �رر � �� � �ه  ررآٓ آ �� � ‬
‫� وواا� �� �۔ ‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ش‬ ‫ظ‬
‫       ه ه ر�  ظاا�  �  �  �  ااوورر  �ك  اا�ل  �  �  دد�  ددرردد  �    ساا�  �باا  �ن ‬
‫ز‬
‫�  �  �  نززززددبيك  اابيك  �  ببرري  �  �۔  اان  �  اا��  ززز��  �  �م ‬
‫ن‬ ‫ز‬
‫وه � دد�� �  ��ب  رر� �  � �رروواان ‬
‫ب‬ ‫و‬ ‫۔ ‬‫ا� �� �‬ ‫ا‬‫ر س‬‫ار‬ ‫� وو ��را‬
‫ب � � ااوورر  بيزززبيدد آٓ بآج � ‬‫�  � هه�ر ددوورر �  ��ن  � � ددرر� رر�  � � ب ب‬
‫‪7‬‬

‫ز‬ ‫ن‬
‫ااتساا�  �  ددرر  �  آٓ رآرآآرر  �۔  ااس  �  ببڑڑڑھ  �   اا�  �  �  �  �  �ك  �  � ‬
‫ب ت‬ ‫ذ‬ ‫ش‬
‫ي‬ ‫ف‬ ‫ي‬‫ه‬ ‫ه‬
‫وو� � �  �ش � � � � � � �ي‪  ،� �،‬دذد ي اا �س‪ ،‬ساادد ب ‬
‫ش‬ ‫ت‬
‫�ي)‪�(Sadism‬رر  �ي  ااوورر    ��ب  ��  �  آآب يك  ��  شآآ�  �  ووه  � ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫رروواا� � دداا� � �۔ اا� � �ب‪ �� � � �،‬اا� ��ب � اا�م ‬
‫بخ‬ ‫ت‬
‫ب � اا�� � � � ��� � � � � ااس � دد� وو�ب � �  اام ‬ ‫پپاا � � ب ب‬
‫ظ‬ ‫ذ‬
‫� � � � � �۔ �ن � � � اا�� طاا� وو �ك‪�،‬ذذذي وو �رر ‬
‫ت‬ ‫ئث ت‬ ‫تز‬ ‫ت‬
‫اا�� �� � � �ب  � ئااررئياا�  اائبب  ��۔ ووه � � ��ت  � ‬
‫خ‬ ‫خ‬
‫ددل وو �ن  � �تيرر  رر�  �   اان  � دد� �اا� � � � � �  � � ‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫اا�اا�ن    �  �م  ��  �    تاا�  �    �تاا ��۔   اات يك  �ي  �  �رر  � ‬
‫خ‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫خ‬
‫� � �ن � � � �دد �سب اا�� �� � � �  �ف � ‬
‫ن‬
‫� � �۔ آآن � �� �  ئب� � آآ� آٓ آ��ر� � � رر ووج � �آآ�ن  �  آآ�� � ‬
‫ز‬ ‫خ‬
‫اب  ااوورر  ��  �  اانيك  �  دداارر  ااس  اا�ا رار  �  ااس ‬
‫��  �۔  اان  �  اابيك  اا��  �ا ب‬
‫ت‬ ‫حخ‬ ‫خ‬
‫ا�ب  �  ااوورر    �م  ��ل  �   �ف  �ف  � اا�ت  �  � ‬ ‫ب‬ ‫ا‬ ‫ �‪،‬‬ ‫�ر‬
‫ره‬
‫ن‬
‫ئبااررے �  اا� �م اا�ن � اا�رر �� �� � �۔ ‬
‫اب � � ااوورر  ‬‫     ’’� �ن  � � � رر آآ�ل �� �� � آٓ آ � �۔ ا ب‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫�ب۔ ‬ ‫ب �گ � رر� �  ��� اابق ب‬ ‫�تاا �� �۔ ۔ ۔ ۔ ووه �م � دد� � س ب‬
‫ن‬
‫۔ ۔ �� �اارري۔ ۔ ۔ اا�� �دد  � س بب  � � اا� �۔ اان  � �  �  ‬
‫ن‬ ‫ظ‬ ‫ت‬
‫�ررئ �ت �� � � وو۔ � � ررووح اا�ظ ااوورر  � �ن � � �� رر� �  ‬
‫ش‬
‫رر� ��۔ ‘‘ )ااييك شاام � �‪(١٢١ � :‬‬
‫‪6‬‬

‫خ‬ ‫خ خ‬ ‫ت‬
‫��ت � تپاا� � � �اا�ن  �  �طه ررن � � رر��  � � ��  � ‬
‫� �� آٓ آ�آآرر � �آآ� � � ووه  �ے � آٓ آ�دده � �۔ � � ددل ‬
‫بخ‬ ‫ث‬
‫�  ببااعب  اابيك  �ف   ااك  �  �  �  اا�  اا�  ��  �  �  �  �۔  �يياا ‬
‫ش‬
‫�آآ آٓ آدد� �  سآآ�  آآ�� ��ردد � اا� جبدذدبباا�  ااوورر   �� � � � �م � ‬
‫ن‬
‫ دد�پ‘‘ ‪� �  � ١٩٨٩‬م  � ‬ ‫�� �۔ اان � ددوو�اا ا ا��ي �� ’’ساا� ساا� پ‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ش‬
‫آٓ آييآآ۔  ااس  � �  ’’ااييك  شاام �  �‘‘  �  �اان  �  اان  � �اا  اا��ي �� ‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ش‬
‫‪    �  ٢٠٠٠‬شاا�  �اا۔  ’’�  آٓ آ�  �ن  ‘‘  �  �اان  �  �ن  �  �  � ‬
‫ن‬ ‫ش‬
‫اا��ن  � �� ��  ‪  � ٢٠٠٢‬شاا� �اا۔ �ن � � �  � � � � ‬
‫ش ت‬
‫ب وو � �  �ن  ددسب �ن  � ه ه ر� �رر � � رر� �� � ‪،‬آآس ‬ ‫� آآس �� آٓ آ ب‬
‫ظ‬ ‫ز‬ ‫بز‬ ‫ز‬ ‫ز‬
‫وب � �ااغ رر�� ب پ اا اا � اا� رر�� �۔ ووه آٓ آ� آآ�ظ �  ‬ ‫�  اا� � �  ددو ب‬
‫ت‬
‫ ��ب  �ش  ��  �  ووه  ��  �  � ‬ ‫ب‬ ‫��ب  �  �  �وو�  دد��  �‬
‫ن‬ ‫ز‬ ‫ز‬ ‫ت ت‬
‫ئبآآهه�ر  �  دد�  �  آٓ آ  ئآآ  �ئآآ  �  �  رر��  وو�آآن  �آآ�  �  دد�  �  ��  �۔  اان  � ‬
‫ت‬
‫���  �ھ � �م  آآ�آآل � جپ� �ئآآ �  آٓ آ� �  رر�  �ے  ااوورر   �رر� ‬
‫ت‬
‫ب �� � ��ن  � دد� �� ‬ ‫ب‬ ‫�ثثاال � �ج �ں  � �ف �رر � �� �ب‬
‫غ‬ ‫ت‬ ‫ش‬
‫ب  � ر��ب  �  ووااررے  ��  �  ااوورر  �  اا�  �  �  �ااغ  � ‬ ‫�۔  ��  �ے  ش ب‬
‫ز ت‬ ‫ز ز‬
‫�  �  آآس   ٓآ آس  �  رر�  دد�  �  �  رر�  رر�    �ك  �  آآن  �  بآآببآآ�ن  ‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫� ��رر � ��۔ �ن � � � اا�� ااتساا� � وو�رر ااوورر  ��ي ‬
‫ت‬
‫� � �۔  اا�  ااس ببااب � �بيدد � � � � اا��ل � ��دده ززز�� ‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫تذ‬
‫�   اا ساا� � ��‪،‬تذذذ�‪ �،‬ااوورر  � ��ي �� وواا� دد�باا� �� ‬
‫ش‬ ‫ش‬ ‫ت‬ ‫خ‬ ‫بخ‬
‫�  �� اا� � �  �س  اا� �ل �ن  ااوورر   �ههب  � �ش  � �ش ‬
‫‪5‬‬

‫آآ�ن  � �آآ �ررف آآبيك �ي طآآ� � �آآبيآآ � آآس�م آٓ آببآآدد �  آآررددوو آآ�� ‬


‫ٹ‬
‫�  �  �� �  رر�  �۔  �  �  �� د داا�  �رر  اا�  ��ر�  � �اا� �  � ‬
‫ت‬ ‫ڈ‬
‫اا�۔   ڈڈي � � � � � رر� �۔ � آٓ بآج  � � سآآل �  � ببااب  � ‬
‫ز‬
‫‪�،‬ے ددل �  � � �اا �اا � �ن  � �  � ااس �� رروورر�رر اادد� ااوورر ‬
‫ت‬
‫ا�ب  �  �  ��  �وون۔  ااس  �  �  �    �ب  �  اا� ‬ ‫اا��  �رر  �  ا ب‬
‫آٓ آببآآددي  �  ��  �رري  �  دد وو  �بيآآ�  ��  �  �  �  �  �  �    �ه  بزآآ� ‬
‫ش‬
‫اددب  � ‬ ‫�س‪،‬آآس�م آٓ آببآآدد  ااوورر    � �� �ئيدد � ��رر �  ساا� �� �  ا ب‬
‫ڑ خ تخ‬
‫�ه �رر� � � � دد�۔ �ے � � � ب ب رراا اا�اارر وو اافيخاارر � � ‬
‫ز ز‬ ‫ز‬ ‫ت‬
‫�  �ب  �  آآ�  آٓ آببآآددي  �  بپآآ�  ��  �  �  ��  م�‪،‬آآن  �  ك�م  آآن  �  ررببآآ� ‬
‫خ خ ت‬ ‫خ‬
‫ن‬
‫�۔ ااررددوو �� � ��رووغ  �  اان  �  دد�ت  � اا يك  �� �ف �۔   اان  � ‬
‫ت‬ ‫خ‬
‫ز ت‬ ‫ت‬
‫��  �رري  اا�  دد�  �  رروواابيب  ااوورر  �  ججددئيدد  �  ��  �  �ررت  اا�  اا�رر ‬
‫��  ��  �۔  اا�  ببڑڑڑے  �  ااوورر    اادد�  �اا�  �  �  رر�  وو اا� ‬
‫خ‬ ‫خ‬
‫ب  � اا�� �رري � اا�بياا � �ن  � � ااس � ‬ ‫�ن  � � � � ب ب‬
‫ن‬
‫آآددب � آٓ آ�رري �۔ اان � اا��ي ��  آٓ آ بج � دد� � �  �ل �۔ ‬ ‫ب‬
‫ن‬ ‫ش‬ ‫ن‬
‫           �ن  �  �  �  �  اا��ي  ��  ‪    �  ١٩٨٥‬ساا�  �اا  ااس  �  ئاام  �  ’’�يياا ‬
‫ت ش‬
‫�آآ آٓ آدد�‘‘ آٓ بآج � ددوورر آآ� ببررآآ� ؑ � ب�ش �  �۔ � �ن  � �ه �  ااس �  ‬
‫ز ؤ‬ ‫ت‬ ‫ز‬ ‫ن‬
‫ؤؤؤں ‬ ‫آآب  �  � آٓ آدد�  آآن  � �ن  �آآ �ت  �  � �  آآ� آٓ آر ررر ؤ‬ ‫آآس �رر � ب‬
‫ش‬
‫‪،‬اا�ن  ااوورر  آآرر��ن  � �س آآ� � ��ن  � آآ� � آآ� ��ن  � �دد � آٓ آ� ‬
‫خ‬
‫ا�ب � � � � �رراا � � � ‬ ‫ب‬ ‫ا‬ ‫ ‬ ‫�‬ ‫ ‬ ‫ه‬ ‫ر‬ ‫ �ر‬ ‫�� �� �۔ � اابيك‬
‫خ‬ ‫خ‬
‫�۔ � � � � � آٓ بآج  �  آآبسآآن  �دد �  آآ� � � �سآآ �۔ اا� � ‬
‫‪4‬‬

‫ﺳﻠﻄﺎن ﺟﻤﯿﻞ ﻧﺴﯿﻢ‪ :‬اﯾﮏ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻧﮕﺎر‬


‫اﻓﺴﺎﻧہ ﻧﻮﯾﺲ‬

‫ �ج � ووه �� ‬ ‫�ن � � � بزاام �� اادد� �ن  �  � �ررف � ب‬ ‫ن‬


‫   ‬
‫ز‬ ‫بز‬ ‫ش‬
‫�  �ووں    �  �ووررس  �ح  وو  �  �    �ووف  �۔     اا�  رروورر�رر  �� ‬
‫ڑ ز‬ ‫ز‬ ‫ت‬ ‫ز‬
‫�رر‪�،‬رر دداا�رر  �ب  �  آآ� آٓ آببآآددي �  آآس � ��ررر� � ببررے رروورروون ‬
‫ت‬
‫� اا� ص��ن ‪�� �،‬اا�ن ‪،‬اادد� �ل يببوون   ااوورر    اا��ن  � �� � ‬
‫خ‬ ‫خ خ خ‬ ‫ز‬
‫ا�ب ااوورر  رربباان وو �ن � اا� خ��� دد�س ‬ ‫�اا� �  �ن �� � � � ا ب‬
‫ز‬ ‫ز‬
‫�  ��  �اانياا  �۔  �ن  �  �  �  رروو�  �  آآس  �  �  آٓ آ�رر  ‪ �  �  ١٩٥٣‬‬
‫ش‬ ‫ت ز‬ ‫ش‬ ‫�ب ن‬
‫اب ئك اان � اازڑز�� � � زززاا� اا�� ساا� � ‬ ‫ب اان � � اا�� ساا� �اا۔ ا ب‬
‫ب‬
‫بز‬ ‫ز‬
‫ا�ر  �  ااررددوو  �   اا�رر  ااوورر  �ززز‬
‫ا�ب  �  ا ر‬
‫�  �۔  اا�ن  �  اا�  �دد  ا ب‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫اا�� �رر �  � �رري دد� �   �ت �� �۔ اان  � اا��ن  � �اا� ‬
‫ٹ‬ ‫ش‬
‫دد�  �  ئبزڑزئ  زززئباا�ن    �    شاا�  �  �  �۔  اا�دد  �م د داا�  �رر  اا�  ��ر� ‬
‫)��م(� �رر ببررس �هه�ره � اا�� ��رر� �  �رر� ااررددوو � ��رر رر� ‬
‫ﻓﮩﺮﺳﺖ‬

‫ن‬
‫�ن � �‪ :‬ااي يك � �رر اا�� ��‪4…………….‬‬
‫ٹ‬
‫ڈڈاا� � �‪32………………………………….‬‬

‫�وو� � اا� ��ر�‪ �:‬ددل � � � �رره � �اا �‪47…...‬‬

‫� � طااهه�ر‪:‬ا ب‬
‫اب �ں  دد� �  اا� �ں‪63………….…..‬‬
‫ٹ‬
‫ڈڈاا� �رر اا� ��ر�‪78……………………………….‬‬
‫غ‬ ‫ٹ‬
‫ڈڈاا� � اا� � اا�‪:‬ااي يك رروو� دد�غ  �� رر�‪98…………..‬‬
‫ش‬
‫� � �ي ‪:‬ااررددوو شاا�ي �  � وو م�ززااح � ساا�رر‪103………..‬‬

‫� � اا� �ي ‪:‬ززز� � � آٓ آ�ں � �…………‪119‬‬
‫ادب ﻣﻨﺎرے‬

‫ﭘﺮوﻓﯿﺴﺮ ڈاﮐﮣﺮ ﻏﻼم ﺷﺒﯿﺮ راﻧﺎ‬

You might also like