Welcome 3 Companion
Welcome 3 Companion
ISBN 960-361-583-8
Redakcja: EGIS
Kraków 2004
ISBN 978-83-7396-009-1
Wszelkie prawa zastrze¿one. ¯adna czêœæ tej pracy nie mo¿e byæ powielana,
czy rozpowszechniana w jakiejkolwiek formie w jakikolwiek sposób,
b¹dŸ elektroniczny, b¹dŸ mechaniczny, w³¹cznie z fotokopiowaniem,
nagrywaniem na taœmy lub przy u¿yciu innych systemów, bez pisemnej
zgody wydawcy.
                                                                           Contents
             Unit 1             Welcome to Edinburgh! ..................................................................................................................................                 5
             Unit 2             Meet my friends! ............................................................................................................................................... 12
             Unit 3             Meet our pets! ................................................................................................................................................... 17
             Unit 4             Round the clock! ................................................................................................................................................ 20
             Unit 5             What time does the game start? ............................................................................................................. 28
             Unit 6             A summer of adventure! ................................................................................................................................. 33
             Unit 7             Shall I make the biscuits? ............................................................................................................................. 36
             Unit 8             Burns Night! .......................................................................................................................................................... 43
             Unit 9             The Indian Summer Festival! ......................................................................................................................... 47
             Unit 10            Forever famous! .................................................................................................................................................. 51
             Unit 11            It looks very old! .............................................................................................................................................. 58
             Unit 12            A day to remember! ........................................................................................................................................ 62
             Unit 13            You’ve got a lot to learn! ........................................................................................................................... 66
             Unit 14            I wonder what’s happened! ......................................................................................................................... 71
             Unit 15            Our precious planet! ........................................................................................................................................ 74
             Unit 16            I’m sure you’ll have a great summer! ..................................................................................................... 77
             Unit 17            I think I’ll go bungee jumping! .................................................................................................................... 82
             Unit 18            Working holidays! .............................................................................................................................................. 87
             Culture Clip 1 ........................................................................................................................................................................... 91
             Culture Clip 2 ........................................................................................................................................................................... 93
             Culture Clip 3 ........................................................................................................................................................................... 95
             Culture Clip 4 ........................................................................................................................................................................... 97
             Culture Clip 5 ........................................................................................................................................................................... 99
             Culture Clip 6 ........................................................................................................................................................................... 101
             Culture Clip 7 ........................................................................................................................................................................... 102
             Culture Clip 8 ........................................................................................................................................................................... 103
             Irregular Verbs / Czasowniki nieregularne ................................................................................................................. 106
             Index to the Vocabulary ..................................................................................................................................................... 108
             Key / Klucz ............................................................................................................................................................................... 115
                                                                                                                                                                                                               3
unit 1 COMPA   17/5/06   16:25   Page 5
                                     Welcome to Edinburgh!
                                                      (str. 6)
(str. 7)
                                                                                                           5
unit 1 COMPA    17/5/06   16:25   Page 6
         1.61      the rest of the class = reszta klasy        1.64    correct = właściwy
         1.62      try = próbować, usiłować                    1.65    Spanish = Hiszpan, Hiszpanka
         1.63      guess = zgadywać
(str. 8)
(str. 9)
    6
unit 1 COMPA     17/5/06      16:25     Page 7
åwiczenia
                                                                                                                           7
unit 1 COMPA    17/5/06    16:25   Page 8
Gramatyka
               ◆ W mowie używamy najczęściej form skróconych, np. I’m Jenny. - Nazywam si´ Jenny.
                                                                                                   Jestem Jenny.
               Krótkie odpowiedzi
                                             Yes, I am/we are.                                                Yes, they are.
               Are you English?                                                 Are they English?
                                             No, I’m not/we aren’t.             `                             No, they aren’t.
          1 I am Emma and this ....... my brother, Joe.                    12 I ....................... Sue’s daughter and Sarah
          2 “.................................... you from Italy?”            .............................................. my cousin.
            “No, I ................................ from Turkey.”          13 “......................... Bill and Paula English?”
          3 Dogs ..................................... clever pets.           “No, they ............ . They ............. Scottish.”
          4 “....................................... she a doctor?”        14 Where .................................. my glasses?
            “No, she ................. . She .............. a vet.”             ................................ they in your room?
          5 Mrs Johnson ................. your new teacher.                15 This costume ................... very expensive.
          6 Lucy, meet my parents. They .................                  16 Excuse me, what ....................... the time,
            called Peter and Linda.                                           please?
          7 I ..................... eleven years old. How old              17 Helen and Alison ........................... twins.
            ........... you?                                               18 “ ........................ you and Sam brothers?”
          8 Judy’s dog ........................ called Blackie.               “No, we .............. . We ............... cousins.”
          9 “ ................................... you a student?”          19 Mr Douglas ...................... from Scotland,
            “Yes, I ................................................. .”      but he lives in the USA.
         10 Andy ................................... an engineer.          20 Your new clothes ...................... fantastic.
         11 Paul ................................ my best friend.
    8
unit 1 COMPA    17/5/06   16:25   Page 9
         2 Is Sue from the USA?             .........         5 Scotland is in the United Kingdom. ........
           Is Sue from USA?                 .........           Scotland is in United Kingdom.     ........
         3 Angelo is from the Italy.        .........         6 Helen isn’t from the Turkey.           ........
           Angelo is from Italy.            .........           Helen isn’t from Turkey.               ........
         1 “How/Why are you?” “I’m fine, thanks.”             5   “Who/Whose is this coat?” “It’s Robin’s.”
         2 “Where/When are you from?”                         6   Where/How is the train station?
           “I’m from England.”                                7   “What/Who is that girl?” “It’s Jenny.”
         3 When/Why are you here?                             8   What/How is the time?
         4 How/When old are you?
                                                                                                                  9
unit 1 COMPA   17/5/06     16:25    Page 10
                                                                                                      3 Ronnie
                          1 Pam
                                                                 2 Andy
                                                                                                                           4 Howard
a b c d
                                                                      Określniki
                              Zaimki osobowe                          dzierżawcze              Zaimki dzierżawcze
         1 My cat’s ears are grey. ........ eyes are green.              6 Sue has a car. ......... is yellow.
           A Hers     B Its        C His                                   A Her      B It           C His
         2 The blue car is ......... .                                   7 Celine Dion is a singer. ........ is from Canada.
           A mine     B my           C me                                  A Her      B Hers        C She
         3 Is this ......... house?                                      8 This is the Johnsons’ house. That car is .......,
           A your         B yours C you                                    too.
         4 Paul and Jim are brothers. ......... are from                   A theirs B their       C they
           Scotland.                                                     9 “Why are you sad?” “Because I can’t find
           A Their    B Theirs C They                                      ......... doll.”
         5 ......... new dog is called Phantom.                            A my            B me C mine
           A We          B Our       C Ours                             10 Mum, look at .........! We’re wet!
                                                                           A our     B we           C us
                                                                                                                               11
Unit 2 COMPA    17/5/06   16:41   Page 12
                                                Meet my friends!
                                                    (str. 10)
(str. 11)
   12
Unit 2 COMPA   17/5/06   16:41   Page 13
(str. 12)
(str. 13)
        2.79    walk around the room = przejść się po        2.95    greetings = pozdrowienia
                klasie                                       2.96    city = miasto
        2.80    classmate = kolega, koleżanka z klasy        2.97    big = duży
        2.81    computer = komputer                          2.98    old = stary
        2.82    pen-friend = korespondencyjny znajomy        2.99    centre = centrum
        2.83    How are things in Edinburgh? = C o           2.100   in the centre = w centrum
                słychać w Edynburgu?                         2.101   one of them = jedna z nich
        2.84    What’s your new house like? = Jaki jest      2.102   hope = mieć nadzieję
                Twój nowy dom?                               2.103   one day = pewnego dnia
        2.85    Guess what it is! = Zgadnij co (to)!         2.104   Say hello to everyone. = Pozdrów
        2.86    python = pyton                                       wszystkich.
        2.87    e-mail = poczta elektroniczna                2.105   colour = kolor
        2.88    Polish = Polak, Polka                        2.106   label the paragraphs = opisz
        2.89    tell me all your news = daj mi znać, co u            (poszcze-gólne) akapity
                Ciebie słychać (dosł. przekaż mi wszystkie   2.107   closing remarks = uwagi końcowe
                swoje nowiny)                                2.108   goodbye = do widzenia
        2.90    miss = tęsknić za                            2.109   feelings = odczucia, uczucia
        2.91    We miss you! = Tęsknimy za Tobą!             2.110   appearance = wygląd zewnętrzny
                / Brakuje nam Ciebie!                        2.111   character = charakter
        2.92    radio = radio                                2.112   opening remarks = uwagi wstępne
        2.93    lizard = jaszczurka                          2.113   put it in writing = napisz to
        2.94    one-word answer = odpowiedź
                wyrażo-na jednym wyrazem
                                                                                                        13
Unit 2 COMPA   17/5/06    16:41   Page 14
åwiczenia
Gramatyka
Liczba mnoga
               ñ Formę liczby mnogiej u większości rzeczowników tworzymy przez dodanie końcówki -s.
                   N p. one table – two tables
               ñ Rzeczowniki zakończone na litery -s, -ss, -ch, -sh, -x, -o otrzymują w liczbie mnogiej
                 końcówkę -es.
                 N p. bus – buses, glass – glasses, potato – potatoes
               ñ W niektórych rzeczownikach zakończonych na -f, -fe, w liczbie mnogiej zmieniamy -f, -fe na -
                 ves.
                 N p. knife – knives
               ñ W rzeczownikach zakończonych na spółgłoskę + -y, opuszczamy -y i dodajemy -ies.
                   Np. baby – babies ALE boy - boys
   14
Unit 2 COMPA    17/5/06     16:41     Page 15
             Rzeczowniki nieregularne
             Niektóre rzeczowniki tworzą liczbę mnogą w sposób nieregularny. Należą do nich:
                                            A        L      W         O   T       S      H        E     E     P
                                            C        I         O      F   E       E       T       A     M     M
                                            H       W        M        I   E       S      C        X     I     A
                                             I       O         E      S   T       T      U        K     C     C
                                            L        T         N      H   H       O       R       P     E     X
                                            D        R         I      S   F       X       I       N     Y     D
                                            R        O         L      G   E       E       S       E     N     O
                                            E        Z         A      A   D       N      G        R     A     S
                                            N        E         B      M   E       N      A        C     H      I
                                                                                                                                                     15
Unit 2 COMPA   17/5/06   16:41   Page 16
               Czasownik “have got” – mieç — Czas Present Tense (have got - has got)
                    Forma twierdząca                           Forma przecząca                      Forma pytająca
               I have got         I’ve got         I have not got            I haven’t got          Have I got?
               Àou have got       You’ve got       You have not got          You haven’t got        Have you got?
               ∏e has got         He’s got         He has not got            He hasn’t got          Has he got?
               She has got        She’s got        She has not got           She hasn’t got         Has she got?
               It has got         It’s got         It has not got            It hasn’t got          Has it got?
               We have got        We’ve got        We have not got           We haven’t got         Have we got?
               You have got       You’ve got       You have not got          You haven’t got        Have you got?
               They have got      They’ve got      They have not got         They haven’t got       Have they got?
               Krótkie odpowiedzi
                                                        Yes, I/we have.
               Have you got green eyes?
                                                        No, I/we haven’t.
                                                        Yes, he/she/it has.
               Has he/she/it got green eyes?
                                                        No, he/she/it hasn’t.
                                                        Yes, they have.
               Have they got green eyes?
                                                        No, they haven’t.
                 Dear Jane,
                   Hi! How 1) are you? How 2) ................... things in Rome? What 3) ................... your
                 new school like?
                   I 4) ................... in Year Seven at school now. My new teacher 5) ................... really
                 nice. He 6) ........................ called Mr Ford. He 7) ...................... tall and slim. He
                 8) ................... fair hair and a beard. He 9) ................... very friendly and funny!
                   Soraya 10) ....................... a new bike and Alex 11) ..................... a new baby sister.
                 Her name 12) ................... Tania. And I 13) ................... a new pet! Guess what it is!
                 A parrot!
                   14) ................ you ............ any new friends? Write and tell me all your news. We
                 miss you!
                   Love,
                   Fay
   16
unit 3 COMPA   17/5/06   16:44   Page 17
(str. 15)
(str. 16)
                                                                                                              17
unit 3 COMPA    17/5/06   16:44   Page 18
(str. 17)
åwiczenia
   18
unit 3 COMPA    17/5/06     16:44    Page 19
B. Przyjrzyj si´ rysunkom i wpisz: teeth, legs, claws, beak, wing oraz tail.
1) teeth
2) ..............................
3) ..............................
4) ..............................
5) ..........................
                                                                                    6) ..............................
        C. Przeczytaj, a nast´pnie popraw podane zdania.
          This is Dolly the duck. She                 Henry the hippo lives in the              Candy the cow lives on my
          has got a long beak and                     zoo. He’s got a big fat body              uncle’s farm. She’s black
          short wings. Dolly likes                    and short legs. He’s got                  and white and she’s got a
          grass and insects. Her                      small eyes and a big                      big body and a long tail.
          favourite place is in the                   mouth. All the children love              Candy’s favourite food is
          lake.                                       going to see Henry at the                 grass!
                                                      zoo.
(str. 23)
   20
unit 4   COMPA   17/5/06   16:47   Page 21
(str. 24)
         4.55    underline = podkreślać                  4.73   Thank you for your time. = Dziękuję za
         4.56    elephant = słoń                                poświęcony mi czas.
         4.57    shark = rekin                           4.74   never = nigdy
         4.58    when = kiedy                            4.75   Of course! = Oczywiście!
         4.59    are asleep = śpią                       4.76   gym = siłownia
         4.60    rhino = nosorożec                       4.77   interview = przeprowadzić wywiad
         4.61    walk = chodzić                          4.78   lesson = lekcja
         4.62    underwater = pod wodą                   4.79   do my homework = odrabiać lekcje,
         4.63    can’t see colours = nie widzą kolorów          robić zadanie
         4.64    whale = wieloryb, waleń                 4.80   often = często
         4.65    stay = pozostawać                       4.81   put a tick = wpisać znaczek (✓)
         4.66    lion = lew                              4.82   cook = gotować
         4.67    tiger = tygrys                          4.83   supper = kolacja
         4.68    hunt = polować                          4.84   brush my teeth = myć zęby
         4.69    in the day = w ciągu dnia               4.85   What about you? = A ty?
         4.70    panda = panda
         4.71    spend = spędzać
         4.72    spend 12 hours a day eating = spę-
                 dzają 12 godzin dziennie na jedzeniu
(str. 25)
åwiczenia
                                                                                                         21
unit 4   COMPA    17/5/06       16:47   Page 22
                                                                                   2
                            1
                                3
                                                                                  4
on by
                                               my bike                      bike
                                          ......................    ......................
                                          ......................    ......................
   22
   22
unit 4   COMPA   17/5/06   16:47   Page 23
Gramatyka
             ◆ Czasu Present Simple używamy, gdy mówimy o czynnościach, które wykonujemy codziennie
               lub takich, które powtarzają się z pewną regularnością. Na ogół używamy przy tym takich
               wyrażeń, jak every day (=codziennie), every week (=co tydzień) itp. oraz przysłówków
               częstotliwości, takich jak always ( = zawsze), usually ( = zwykle) itp.
                 Np. I drink milk every day. - Codziennie pij´ mleko.
                     She usually goes jogging at seven o’clock in the morning. - Ona zazwyczaj
                       idzie biegaç o 7 rano.
            Pisownia
            ñ Tworząc formę 3. osoby liczby pojedynczej czasu Present Simple (po podmiocie he, she,
              it), do czasownika dodajemy -s.
              Np. I like - she likes   I visit - he visits
            ñ Do czasowników zakończonych na -s, -ss, -ch, -sh, -o, -x dodajemy -es.
              Np. I catch - he catches I wash - he washes
            ñ W czasownikach zakończonych na spółgłoskę + -y, opuszczamy -y i dodajemy -ies.
              Np. I try - he tries ALE I stay - he stays
                                                                                                         23
unit 4   COMPA     17/5/06      16:47     Page 24
                   Wymowa
                   Końcówkę trzeciej osoby liczby pojedynczej wymawiamy na trzy sposoby:
                   ñ /s/, jeśli forma podstawowa czasownika kończy się na spółgłoskę bezdźwięczną /f/, /k/, /p/
                     lub /t/.       Np. laughs, likes, sleeps, visits
                   ñ /æz/, gdy dodajemy ją do czasownika zakończonego na spółgłoskę /s/, /«/, /∏/, /π/ lub /z/.
                     Np. misses, finishes, catches, changes, loses
                   ñ /z/ w każdym innym wypadku.                    Np. plays, rides, tries, listens
   24
unit 4   COMPA    17/5/06     16:47    Page 25
Krótkie odpowiedzi
                                                                                                                                                  25
unit 4   COMPA    17/5/06    16:47     Page 26
                 Przysœówki cz´stotliwoÊci
                 ñ W yrazy takie, jak always - zawsze, usually - zazwyczaj, sometimes - czasami oraz never
                   - nigdy nazywamy przysłówkami częstotliwości, gdyż określają, jak często coś się dzieje.
           3 rains/in autumn/often/It
             .................................................................................. .
                                                                                                           c
           5 sometimes/get/very hungry/Matt
             .................................................................................. .
                                                                                                           e
   26
unit 4   COMPA    17/5/06   16:47   Page 27
                                                                                                                     27
Unit 5 COMPA    18/5/06   10:17   Page 28
(str. 27)
(str. 28)
                                                              (str. 29)
        5.83        thin = chudy                                       5.91    stadium = stadion
        5.84        sandwich = kanapka                                 5.92    burger = hamburger
        5.85        pepper = pieprz                                    5.93    call = zadzwonić do
        5.86        lemonade = lemoniada                               5.94    let = pozwalać
        5.87        Sorry, I can’t. = Przykro mi, nie mogę.            5.95    let me know = daj mi znać
        5.88        The Match of the Year! = Mecz roku!                5.96    volleyball = siatkówka
        5.89        Don’t miss ... = Nie przegap...                    5.97    note = krótki list, notatka
        5.90        soccer = piłka nożna
åwiczenia
ñ reporter ñ stamping ñ join ñ training ñ rinse ñ claps ñ lasts ñ national ñ bow ñ stew
         1 Lia’s dad is a sports reporter.                              6 Eat this ...................... ! It’s good for you!
         2 When the match finishes, sumo wrestlers                      7 Baby Steve always ............................. his
           ............................................ their heads.      hands when we give him something.
         3 A football match ............................ about          8 After you wash the plates, .......................
           90 minutes.                                                    them with water.
         4 Why are you ....................... on the floor?            9 Would you like to .............................. the
           You are making so much noise!                                  bowling club?
         5 He is .................................... for the race     10 Sumo wrestling is Japan’s .............. sport.
           this weekend.
                                                                                                                                 29
Unit 5 COMPA     18/5/06     10:17    Page 30
                                                                                                                                             h
         a                                                                                           f
                                                                                                                        g
                                                                                               e
                            b                              d
         C. ZakreÊl sœowo lub wyra˝enie nie pasujàce do pozostaœych, a nast´pnie uœó˝ poprawne
            zdanie.
             1 go ice skating/swimming/gymnastics                              3 do gymnastics/hang-gliding/martial arts
               John does gymnastics every afternoon.                           4 go washing-up/shopping/dancing
             2 play soccer/tennis/bowling                                      5 play jogging/basketball/badminton
Gramatyka
               Present Simple
                ◆ Czasu Present Simple używamy, mówiąc o zajęciach, czynnościach czy wydarzeniach, które
                  odbywają się (lub będą się odbywały w najbliższej przyszłości) zgodnie z ustalonym
                  harmonogramem, planem lub rozkładem (np. jazdy pociągów czy autobusów).
                  Np. The bus to Liverpool leaves at 8:30. = Autobus do Liverpoolu odje˝d˝a o 8:30.
                       The quiz show starts at 6:30. = Teleturniej rozpoczyna si´ o 6:30.
D. Posœugujàc si´ informacjami z tabeli, uœó˝ pytania i odpowiedzi tak jak w przykœadzie.
           ◆ Can wyraża umiejętność lub możliwość, która dotyczy teraźniejszości, a can’t brak
             umiejętności lub możliwości w teraźniejszości.
             Np. Sally can swim. - Sally umie pœywaç. John can’t draw. - John nie umie rysowaç.
           Krótkie odpowiedzi
                                 Yes, I/we can.                                                   Yes, they can.
           Can you sing?                                              Can they sing?
                                 No, I/we can’t.                                                  No, they can’t.
                                    A summer of adventure!
                                                      (str. 30)
        6.1     playing field = boisko                        6.24   go sailing = (po)pływać żaglówką, że-
        6.2     golf = golf                                          glować
        6.3     canoeing = kajakarstwo                        6.25   on the lake = na jeziorze
        6.4     fencing = szermierka                          6.26   something = coś
        6.5     drama = teatr                                 6.27   exciting = ekscytujący
        6.6     art = sztuka                                  6.28   try something new = spróbować cze-
        6.7     crafts = rękodzieło                                  goś nowego
        6.8     camp = obóz                                   6.29   the Art and Crafts class = zajęcia
        6.9     group = grupa                                        z plastyki i rękodzielnictwa
        6.10    for the rest of the day = przez resztę dnia   6.30   leader = lider
        6.11    plenty = mnóstwo                              6.31   Team Leader = instruktor, opiekun grupy
        6.12    plenty of things to do = mnóstwo rzeczy       6.32   camper = uczestnik obozu
                do robienia                                   6.33   lots = dużo
        6.13    parents evening = wieczór z rodzicami         6.34   lots more fun = dużo więcej
        6.14    summer = lato                                        przyjemności
        6.15    form = formularz                              6.35   quiz = konkurs
        6.16    adventure = przygoda                          6.36   film = film
        6.17    a summer of adventure = lato pełne            6.37   music = muzyka
                przygód                                       6.38   wait (for) = czekać (na)
        6.18    believe = wierzyć                             6.39   find = znaleźć
        6.19    there = tam                                   6.40   information = informacja
        6.20    offer = oferować
        6.21    team games = gry zespołowe
        6.22    hockey = hokej
        6.23    tennis = tenis
(str. 31)
                                                                                                               33
unit 6 COMPA    18/5/06   10:21      Page 34
(str. 33)
åwiczenia
                   ñ offers ñ fill
                                in ñ seaside ñ team ñ free ñ exciting
                   ñ information ñ martial
          1 Jim usually goes to work on/by his                      5 You can play/go canoeing on the river.
            motorbike.                                              6 Harlech Castle is situated/builds on the
          2 Sumo wrestlers clap/stamp their hands                     coast of North Wales.
            before a match.                                         7 At Camp Surprise you can do one of the
          3 We always do/have a fantastic time at                     above/following activities: golf, tennis or
            John’s parties.                                           swimming.
          4 There are helpful match/team leaders to                 8 Do you want to try something new? Why
            teach you all about soccer.                               not take/make fencing lessons?
   34
unit 6 COMPA       18/5/06   10:21   Page 35
                                                                                  C
                                 A
               E
                                                                                      H
                                                   F                        G
               1 You can leave the camp from                   4 You can look for a job here.         .......
                 here.                             E           5 Only young people over
               2 You can play soccer here today. .......         eighteen can do this sport.          .......
               3 You can join a group here                     6 You can have something to
                 today.                          .......         eat at this time.                    .......
                                                                                                                35
unit 7 COMPA    18/5/06   10:27   Page 36
(str. 39)
(str. 40)
   36
unit 7 COMPA   18/5/06     10:27    Page 37
(str. 41)
         åwiczenia
        A. Podpisz rysunki.
         3 A: Would you like some cake?                                    6 A: There are some oranges in the fridge.
           B: a Yes, please.                                                 B: a Do you need it?
              b Not me.                                                         b Can I have one?
                                                                                                                                          37
unit 7 COMPA     18/5/06   10:27   Page 38
Gramatyka
               ◆ Czasu Present Continuous używamy, odnosząc się do czynności, które odbywają się teraz,
                 czyli w momencie, kiedy o nich mówimy. W zdaniach w czasie Present Continuous naj-
                 częściej występującymi określeniami czasu są: now, today, at the moment.
                 Np. Mary isn’t sleeping now. She is reading a book. = Mary teraz nie Êpi. Ona czyta
                                                                                ksià˝k´.
               ◆ Present Continuous służy do opisywania planów na przyszłość, zwłaszcza w zdaniach z cza-
                 sownikami, takimi jak: come, fly, travel, go itp. Zdania takie zawierają stosowny okolicznik
                 czasu określający, kiedy w przyszłości planowana czynność ma się odbyć.
                 Np. I’m going to the cinema tonight. = Dzisiaj wieczorem wybieram si´ do kina.
                       Brian is having a party on Saturday. = Brian urzàdza przyj´cie w sobot´.
          Krótkie odpowiedzi
                                       Yes, I am/we are.                                       Yes, they are.
          Are you sleeping?            No, I’m not/we aren’t.         Are they sleeping?
                                                                                               No, they aren’t.
   38
unit 7 COMPA   18/5/06      10:27    Page 39
           ñ    Jeśli w ostatniej (lub jedynej) sylabie czasownika samogłoska jest krótka (zapisana
                pojedynczą literą), a po niej stoi pojedyncza spółgłoska, dodając -ing, zazwyczaj podwa-
                jamy spółgłoskę.
                Np. put + t + ing → putting                      stop + p + ing → stopping
           ñ    Jeśli zaś czasownik zakończony jest na -l przed którym stoi pojedyncza samogłoska,
                literę -l podwajamy.             Np.     travel + l + ing → travelling
         1 Carmen is making (make) the biscuits.                              7 “What ................. you ........................ (do)
         2 I .................................................... (cook)        on Tuesday morning?”
           dinner for Paul tonight.                                             “I ...................................................... (fly)
         3 You should put on a coat – it ........................               to Rome.”
            ...................................................... (rain).    8 “................. you ............................. (come)
         4 Kate .............................................. (have)           to the party on Friday?”
           a shower at the moment.                                              “No, I ............................... (visit) my uncle.”
         5 “..................... Joe ............................ (talk)     9 Ben and Alison ..................................... (go)
           on the phone?”                                                       shopping tomorrow.
           “No, he isn’t. He ................................ (play)         10 We ........................................... (not/travel)
           with his dog.”                                                       by plane on Saturday. Mum is afraid of
         6 Tom Hanks ............................. (not/make)                   aeroplanes.
           a new film at the moment. He’s on holiday.
        Some - Any - No
        ◆ Some oznacza trochę lub kilka i jest wyrazem używanym w zdaniach twierdzących z rzeczownikami
          policzalnymi w liczbie mnogiej lub z rzeczownikami niepoliczalnymi.
          Np. I’ve got some mushrooms. = Mam kilka grzybów. We’ve got some butter. = Mamy troch´ masœa.
        ◆ Any to odpowiednik some w zdaniach przeczących i pytających. W zdaniach przeczących polskim
          odpowiednikiem any jest żad-en, -na, -ne, -ni itd., a w pytaniach jak-iś, -aś, -ieś itp., chociaż bardzo
          często wyraz ten nie jest w ogóle tłumaczony.
          Np. Have you got any cucumbers? = Czy masz ogórki? I haven’t got any flour. = Nie mam màki.
        ◆ No - żaden, żadna, żadne ma znaczenie przeczące. W zdaniu przeczącym można użyć albo not + any +
          rzeczownik, albo no + rzeczownik. Jeśli w zdaniu występuje no + rzeczownik, czasownik ma formę
          twierdzącą, inaczej niż w języku polskim (gdzie forma żaden wymaga przeczącej formy czasownika). Np.
          He hasn’t got any sugar. He’s got no sugar. = On nie ma cukru.
                She hasn’t got any cherries. She’s got no cherries. = Ona nie ma czereÊni.
F. Ustnie zadajcie sobie nawzajem pytania i odpowiedzcie na nie tak jak w przykœadzie.
         1 We need a lot of flour to make the cake.            8 “Are there .................. children in your
         2 How .................. children have you got, Mr      class?” “Yes, there are .................. .”
           Smith?                                              9 Bob doesn’t have .................. money at
         3 There isn’t .................. honey left.            the moment.
         4 The little girl has got .................. toys.   10 We have got .................. butter for the
         5 How .................. sugar do you take in your      sandwiches.
           coffee?                                            11 Have you got .................. friends?
         6 There are .................. shops in the town     12 We don’t have .................. cheese in the
           centre.                                               fridge.
         7 Have you got .................. books?
           Rzeczowniki policzalne/niepoliczalne.
           ñ Rzeczowniki policzalne odnoszą się do rzeczy, które można policzyć. Mają one liczbę
             pojedynczą i mnogą.
             Np. a steak - two steaks            a cucumber - two cucumbers
           ñ Rzeczowniki niepoliczalne odnoszą się do substancji i materiałów nie dających się policzyć. Mają
             one tylko liczbę pojedynczą.
             Np. beef, lamb, oil, tea, jam, milk, soup itp.
                                                                                                                  41
unit 7 COMPA    18/5/06        10:27   Page 42
               ◆ A/an może wystąpić tylko przed rzeczownikami policzalnymi w liczbie pojedynczej, przed
                 rzeczownikami niepoliczalnymi zaś możemy użyć some. Wyraz some może występować
                 również przed rzeczownikami policzalnymi w liczbie mnogiej.
                    Np. a mushroom ALE some beef, some biscuits
               ◆ Niektóre rzeczowniki niepoliczalne można zamienić na policzalne, jeśli postawimy przed nimi
                 określenie miary, ilości lub pojemnika.
                 Np. a carton of milk, two cans of cola, four jars of honey itp.
I. Wpisz: How much, How many, much, many oraz a lot (of).
          Maggie:         Angie, why don’t we ask Ann to join us for dinner tonight?
           Angie:         Err... but have we got enough food? 1) How much beef is there in the fridge?
          Maggie:         Well, there isn’t 2) .................... but there are three steaks.
           Angie:         OK. I can cook some turnips to go with the steaks.
          Maggie:         There aren’t 3) ..................... turnips left, I’m afraid! We’ve got 4) ........................
                          potatoes though.
               Angie:     5) ......................... potatoes have we got? Let’s see ... Oh yes, you’re right. There are
                          6) ...................., so I can make some French fries.
          Maggie:         Oh, yes! That sounds nice! There are 7) .......................... vegetables too, so we can make
                          a nice big salad.
           Angie:         Great. What drinks have we got?
          Maggie:         Well, we’ve got 8) ......................... lemonade.
           Angie:         9) ......................... Coke is there in the fridge?
          Maggie:         Not 10) ......................... . Can you get a bottle?
           Angie:         Sure!
          Maggie:         Good! Let’s call Ann then!
   42
unit 8 COMPA   18/5/06   10:56   Page 43
                                                 Burns Night!
                                                     (str. 42)
(str. 43)
(str. 44)
                                                                                                          43
unit 8 COMPA    18/5/06   10:56   Page 44
                                                          (str. 45)
         8.46     potato salad = sałatka ziemniaczana                8.50 fry = (u)smażyć
         8.47     bake = piec                                        8.51 ingredient = składnik
         8.48     add = dodać                                        8.52 tablespoon = łyżka stołowa
         8.49     onto = na
           åwiczenia
         A. Uzupeœnij podpisy pod ilustracjami.
          1 Salads are healthy /fresh meals.                          6 You boil/chop the onions, then you
          2 You must always toast/peel bananas                          fry/mix them.
            before you eat them.                                      7 Mix all the ingredients/slices in a large bowl.
          3 My favourite sweets/fats are chocolates.                  8 You should wash/mash your hands before
          4 First, you mix/mash the eggs with the flour.                you eat.
          5 Welsh Rarebit is a traditional plate/dish.
Gramatyka
                A Little - A Few
                ◆ A litte - trochę ma zabarwienie pozytywne i występuje z rzeczownikami niepoliczalnymi.
                  Np. We’ve got a little flour. We can make a cake. = Mamy troch´ màki. Mo˝emy upiec
                  ciasto.
                ◆ A few - kilka, parę ma również zabarwienie pozytywne i występuje z rzeczownikami
                  policzalnymi.
                  Np. There are a few letters for you. = Jest par´ listów do ciebie.
   44
unit 8 COMPA    18/5/06   10:56   Page 45
                                                                                                                      45
unit 8 COMPA   18/5/06    10:56    Page 46
               Should / Shouldn’t
               ◆ Aby udzielić komuś rady, aby powiedzieć co powinien lub czego nie powinien robić,
                 używamy should lub shouldn’t. Po should/shouldn’t występuje bezokolicznik bez t o.
                 Np. You should do your homework. = PowinieneÊ odrabiaç lekcje.
                     You shouldn’t be late for work. = Nie powinieneÊ spóêniaç si´ do pracy.
                                                                                                                    ts,
                                                                             on your jackets, gloves and boo
                                    Winter is here! It’s time to put                                    is  the   tim e
                                                                             ! Unfortunately, winter
                                make snowmen and go ice skating                                                    this
                                                                           ill. Don’t let this happen to you
                               of the year when most people fall                                             a  lot  of
                                                                     tect yourself: You 1) should eat
                            year! Here are a few tips to pro                                             Be careful!
                                                                 .................... drink cold water.
                         fruit and vegetables and you 2)                                             ............... go
                                                               many warm clothes. You 4) .....
                         You 3) ..................... wear too                                       of fresh air in
                                                               .......... make sure there is a lot
                         to bed early and you 5) ..........
                         your bedroom.                                                                      e.
                                                                   ......... drink a lot of orange juic
                            When you’re ill, you 6) ..........
                                                                   but you 8) .................... watch
                          You 7) .................. stay in bed
                                                                  healthy food, too!
                          too much TV. Make sure you eat
                                                                      winter!
                            Follow our advice and enjoy this
   46
Unit 9 COMPA   18/5/06   11:17   Page 47
(str. 47)
        9.27    trainers = buty sportowe (tenisówki,     9.29   Here’s a clue. = Oto wskazówka.
                adidasy)                                 9.30   point = punkt
        9.28    clue = wskazówka, trop
(str. 48)
        9.31    sour = kwaśny                            9.34   í2.50 (two pounds fifty) = dwa funty
        9.32    difference = różnica                            pięćdziesiąt pensów
        9.33    pineapple = ananas
                                                                                                             47
Unit 9 COMPA    18/5/06   11:17   Page 48
(str. 49)
           åwiczenia
         A. Przyjrzyj si´ obrazkom i napisz, co przedstawiajà.
   48
Unit 9 COMPA   18/5/06   11:17   Page 49
        C. Utwórz wyra˝enia z podanych wyrazów, a nast´pnie u˝yj ich w zdaniach tak jak
           w przykœadzie.
                                                     c skin                             d da
                         b riding                                                           nces
                                                                                                                      e a fire
                             1 horse                b                   4 live                      .........
                             2 ripe                .........            5 animal                    .........
               a band        3 make                .........            6 traditional               .........
                            My father loves horse riding.                                                          f tomato
          4 A: What are you having for dinner?         8 A: We’ve got some eggs.
            B: a A lot.                                  B: a Let’s make an omelette.
               b Just a salad.                              b At the supermarket.
   50
unit 10 COMPA   18/5/06   11:22   Page 51
                                                     Forever famous!
                                                      (str. 54)
(str. 55)
                                                                                                                    51
unit 10 COMPA   18/5/06   11:22   Page 52
(str. 56)
         10.53 sail round the world = popłynąć        10.66    grow up = wyrosnąć (na kogoś)
         10.54 dookoła świata                         10.67    brilliant = błyskotliwy, genialny, znako-
               produce = (wy)produkować               10.68    mity
         10.55 electric = elektryczny                          popular = popularny
         10.56 use = używać                           10.69    ·ll over the world = na całym świecie
         10.57 play = grać                            10.70    violin = skrzypce
         10.58 guitar = gitara                        10.71    talk = mówić
         10.59 word = słowo, wyraz                    10.72    ride a bike = jeździć na rowerze
         10.60 until = (aż) do                        10.73    read = czytać
         10.61 strangely = co dziwne                  10.74    dance = tańczyć
         10.62 write music = zapisywać nuty           10.75    sing = śpiewać
         10.63 behind his back = (założony) z tyłu    10.76    run = biegać
         10.64 piece of music = utwór muzyczny        10.77
         10.65 once = jeden raz
(str. 57)
   52
unit 10 COMPA   18/5/06     11:22    Page 53
         åwiczenia
        A. Podpisz obrazki.
        B. Wpisz w luki wyrazy z listy: missed, bell, born, produces, created, scary, main, tired.
         1 I was late for work because I missed the bus.            6 After five hours of work, Sally felt really
         2 My first child was ............ on my birthday.            ....................... .
         3 We watched a .......... film on TV last night.           7 His company ........................... computers.
         4 What’s the ................................ character    8 Professor McDuff ................ a self-cleaning
           in his new book?                                           wardrobe.
         5 When we heard the ................... , we went
           into our classrooms.
Gramatyka
             Np. She washed her hair last night.                    He missed the bus yesterday.
          ñ Przeczenia tworzymy przy pomocy czasownika posiłkowego did not (didn’t), po którym
            następuje podstawowa forma czasownika głównego bez końcówki -ed.
             Np. I didn’t walk to work last week.                   We didn’t dance at the party.
          ñ Pytanie tworzymy przy pomocy czasownika posiłkowego did, po którym stawiamy podmiot,
            a następnie czasownik główny bez końcówki -ed.
Np. Did you play tennis last weekend? Did they use computers at work in 1985?
pełna skrócona
                ◆ Dla czasu Past Simple charakterystyczne są takie określenia czasu, jak yesterday - wczoraj,
                last week - w ubiegłym tygodniu, last year - w ubiegłym roku, five years ago - pięć lat
                   temu, two days ago - dwa dni temu, in 1999 - w roku 1999 itp.
                Pronunciation - Wymowa
                Końcówkę -ed wymawiamy jako:
                ñ /ææd/, jeśli forma podstawowa czasownika kończy się dźwiękiem /tt/ lub /dd/.
                  Np. visited, decided
                ñ /tt/, jeśli forma podstawowa czasownika kończy się dźwiękiem /k          ∏/, /««/ / f/ lub /p
                                                                                k/, /ss/, /∏                  p/.
                  Np. looked, missed, matched, washed, laughed, jumped
                   d/, jeśli forma podstawowa kończy się innym dźwiękiem niż wymienione wyżej.
                ñ /d
                  Np. lived, travelled, used, listened
   54
unit 10 COMPA   18/5/06      11:22    Page 55
        C. Powiedz, jak wymawia si´ nast´pujàce czasowniki w formie czasu Past Simple,
           a nast´pnie wpisz je w odpowiednie rubryki.
pełna skrócona
                                                                                                                                                    55
unit 10 COMPA    18/5/06   11:22   Page 56
              Could
                ñ Odpowiednikiem can w czasie przeszłym jest could.
                  Np. I can swim now but I couldn’t swim three years ago. = Teraz umiem pœywaç, ale
                  nie umiaœem pœywaç trzy lata temu.
              ñ Could informuje, że ktoś umiał/potrafił coś robić w przeszłości.
   56
unit 10 COMPA    18/5/06      11:22     Page 57
Krótkie odpowiedzi
         1 “Did you watch the film last night?”                                   5 “Did Charles have a party on his birthday?”
           “Yes, I did.”                                                            “Yes, .................................................. .”
         2 “Could you write when you were four?”                                  6 “Could you walk when you were two?”
           “No, .................................................. .”               “Yes, .................................................. .”
         3 “Did Helen remember to buy milk?”                                      7 “Was John at the cinema with you?”
           “No, .................................................. .”               “No, .................................................. .”
         4 “Were your parents at home yesterday?”                                 8 “Did Paul and Kim fly to Mexico last week?”
           “Yes, .................................................. .”              “Yes, .................................................. .”
                                                                                                                                                        57
unit 11 COMPA   18/5/06   11:31   Page 58
         11.1    antique shop = sklep z antykami                11.11 the most unusual things = najdziw-
         11.2    inventions = wynalazki                               niejsze rzeczy
         11.3    printing press = prasa drukarska               11.12 What was this used for? = Do czego
         11.4    telescope = teleskop                                 tego używano?
         11.5    electric heater = grzejnik elektryczny         11.13 measure = mierzyć
         11.6    thermometer = termometr                        11.14 temperature = temperatura
         11.7    washing machine = pralka                       11.15 It was used for measuring the
         11.8    lamp = lampa                                         temperature = Używano go do
         11.9    vase = wazon                                         mierzenia temperatury.
         11.10   bring = przynosić
(str. 59)
         11.16 keep houses warm = ogrzewać dom                  11.19 I used to live = dawniej/kiedyś miesz-
         11.17 star = gwiazda                                         kałem
         11.18 print = drukować                                 1.20 take the dog for a walk = wyprowadzić
                                                                      psa na spacer
(str. 60)
   58
unit 11 COMPA   18/5/06   11:31   Page 59
(str. 61)
åwiczenia
                                                                                                         59
unit 11 COMPA   18/5/06     11:32     Page 60
Gramatyka
            Used to
            ◆ Konstrukcji used to + czasownik główny używamy, informując o pewnej zwyczajowej,
              powtarzanej (regularnie) czynności przeszłej, która obecnie nie ma miejsca.
              Np. I used to spend my summer holidays at home. = Dawniej sp´dzaœem wakacje letnie
                    w domu. (W przeszłości nie wyjeżdżałem nigdy na wakacje z domu, natomiast teraz
                    spędzam wakacje poza domem).
                           ñ have milk for breakfast                                ñ have toast and coffee for breakfast
                           ñ play soccer                                            ñ play basketball
                           ñ work from 9 to 5                                       ñ work at night
                           ñ ride a bike                                            ñ drive a car
                 Np. Cars are faster than bikes. CD players are more expensive than radios.
            ñ The + stopień najwyższy + of/in (= z/spośród) pozwala na porównanie większej ilości ludzi lub rzeczy
                 pod względem pewnej cechy. Of używamy w odniesieniu do osób i rzeczy. In używamy w od-niesieniu
                 do miejsc. W stopniu najwyższym do przymiotników jedno- i dwusylabowych dodajemy końcowkę -
                 est. Formę stopnia najwyższego przymiotników składających się z trzech i więcej sylab tworzymy przez
                 dodanie most przed przymiotnikiem w stopniu równym. Z przymiotnikiem w stopniu najwyższym
                 używamy również the.
                 Np. The longest railway in the world is in Russia. Some of the most comfortable trains
                     are in Japan.
   60
unit 11 COMPA   18/5/06   11:32   Page 61
                        1 small                                                        1 smallest
                                                             r
                                                1 smalle                               2 .....................
                       2 expen                          ..................                                       ...
                                sive            2 ......                              3 .....................
                       3 dirty                                 ............                                      ...
                                                3 ............                        4 .....................
                      4 fat                                    ............                                     ...
                                                 4 ............                       5 .....................
                      5 stron                                   ............                                    ...
                              g                  5 ............                       6 .....................
                     6 beau                                     ............                                   ...
                             tiful               6 ............                      7 .....................
                     7 pretty                                    ............                                  ...
                                                  7 ............                     8 .....................
                    8 comf                                        ............                                ...
                            ortable               8 ............                     9 .....................
                    9 noisy                                       ............                                ...
                   10 safe                        9 ............                    10 ..................
                                                                ..............                            ......
                  11 diffic                       10 ..........                     11 ..................
                                                                 ..............                           ......
                  12 big
                           ult                    11 ..........                     12 ..................
                                                                 ..............                          ......
                                                  12 ..........
                                                                                                                       61
unit 12 COMPA   18/5/06   11:35   Page 62
                                            A day to remember!
                                                  (str. 62)
(str. 63)
(str. 64)
   62
unit 12 COMPA   18/5/06   11:35   Page 63
(str. 65)
åwiczenia
         1 So, how was the concert? Did you have a              5 The door ................... whenever I open it.
           good time?                                           6 Tom’s parents are very .............................
         2 Anne ........................... the horse but she     when he doesn’t clean his room.
           didn’t hurt herself!                                 7 Our grandmother used to live in a little
         3 You are late! I was ................. about you!        ................................. house in the forest.
         4 Every time my daughter sees a spider, she            8 Her baby brother ................ her new kite.
           ............... .
                                                                                                                            63
unit 12 COMPA    18/5/06   11:35   Page 64
Gramatyka
          Adverbs - Przysϗwki
           ñ Przysłówki zazwyczaj tworzymy przez dodanie końcówki -ly do przymiotnika.
             Np. quick – quickly , slow – slowly
           ñ Jeśli przymiotnik zakończony jest na spółgłoskę + y, opuszczamy -y, a w jego miejsce
             wstawiamy -ily.
             Np. noisy – noisily , easy – easily
           ñ Aby utworzyć przysłówek od przymiotnika zakończonego na -le, opuszczamy -e, a w jego
             miejsce wstawiamy -y.
             Np. terrible – terribly , probable – probably
           ñ Do przymiotników zakończonych na -l dodajemy -ly.
             Np. beautiful – beautifully , wonderful – wonderfully
            Przysϗwki czasu
              ñ as = kiedy, gdy, jak                                  ñ suddenly = nagle
                Np. He cut his finger as he opened the                  Np. Suddenly, I remembered it was my
                      tin. = Skaleczyœ si´ w palec, gdy                    wife’s birthday. = Nagle przypomnia-
                      otwieraœ konserw´.                                   œem sobie, ˝e to byœy urodziny mojej
              ñ as soon as = kiedy/gdy/jak tylko/zaraz po                  ˝ony.
                tym, gdy                                              ñ then = potem, następnie
                Np. As soon as we walked in,the phone                   Np. She closed the book, then put it
                   stopped ringing. = Telefon przestaœ                        back on the shelf. = Zamkn´œa
                   dzwoniç, kiedy tylko weszliÊmy do                          ksià˝k´, a nast´pnie odœo˝yœa jà
                   Êrodka.                                                    z powrotem na póœk´.
   64
unit 12 COMPA   18/5/06   11:35   Page 65
         1 Oliver opened the door, .......... he turned                4 I sat down to study. .........., I heard loud
           the lights on.                                                music from Tim’s room.
           A as soon as   B then          C after                        A First        B Suddenly C As soon as
         2 .......... I arrived home, the phone rang.                  5 Susan got up, .......... she went downstairs.
           A Suddenly           B Before     C As soon as                A first         B before         C then
         3 I read my book, .......... I went to bed.                   6 I waved goodbye .......... I left.
           A then          B after           C as                        A suddenly    B as               C then
Last 1) summer, Betty Kendall 2) went (go) to stay with her aunt in the country. It
was a long journey and when Betty 3) ....................... (arrive), she 4) ........................ (feel) very
In the middle of the night, Betty 7) .................... (wake up) suddenly. She 8) ............ (can) hear
a strange noise. She 9) ............... (be) sure there was someone in her room. She 10) ...................
(turn on) the light, then 11) ................... (jump) quickly out of bed. The noise 12) ..............
(come) from the 13) ..................., so she 14) ................. (walk) slowly over to it. As
she carefully 15) ................... (open) the door, she 16) .................. (see) one of her aunt’s hats
moving across the floor of the wardrobe. She 17) ......................... (scream) loudly and her aunt
“It’s alright,” her aunt said, laughing. “It’s only Tiny the 19) ........................... . He
sometimes comes in from the 20) ...................... and sleeps in the wardrobe.” She
21)......................... (pick up) the hat and Betty saw Tiny’s funny face looking up at her!
                                                                                                                                    65
unit 13 COMPA   18/5/06   14:57   Page 66
(str. 71)
         13.19 invitation = zaproszenie                   13.26 show people how to grow their own
         13.20 number Ône = numer 1 (na liście prze-            food = pokazywać ludziom, jak hodo-
               bojów, zespołów, itp.)                           wać/produkować własną żywność
         13.21 contact = (s)kontaktować się               13.27 lives = życie [liczba mnoga rzeczownika
         13.22 autograph = autograf                             life]
         13.23 million = milion                           13.28 since I was a child = od dziecka
         13.24 improve = poprawiać, ulepszać              13.29 hearing aid = aparat słuchowy
         13.25 medicine = lekarstwo                       13.30 much better = o wiele lepszy
(str. 72)
         13.31 Have you ever been to the opera? =         13.38 put on = założyć/włożyć (na siebie)
               Czy był-eś/aś kiedyś w operze?             13.39 party hat = kapelusik, który nosi się na
         13.32 empty = opróżniać                                przyjęciu, balu (zwykle papierowy
         13.33 bin = kosz (na śmieci)                           w kształcie stożka)
         13.34 feed = (na)karmić                          13.40 minute = minuta
         13.35 water = podlać                             13.41 snail = ślimak
         13.36 plant = roślina                            13.42 see a live band = oglądać zespół
         13.37 decorate = (u)dekorować                          grający na żywo
   66
unit 13 COMPA   18/5/06   14:57   Page 67
                                                    (str. 73)
        13.43 Nessie = pieszczotliwe          określenie     13.46 on the back of ... = z tyłu (samochodu)
              potwo-ra z Loch Ness                           13.47 order = zamówić
        13.44 take off = zdjąć (z siebie)                    13.48 bazaar = wenta (sprzedaż rzeczy na cele
        13.45 wheel = koło                                         charytatywne)
åwiczenia
         1 Jack went to a summer school in France to         4 Aunt Jane made sure that all her children
           improve/grow his French.                            had a good education/decoration.
         2 Kelly wrote to her favourite bank/band            5 Mr Ford didn’t manage to feed/sell any of
           asking for an autograph.                            his paintings last month.
         3 I’m sorry but I forgot to order/book a table      6 What did you do when the motor/net
           at the restaurant for tonight.                      stopped?
Gramatyka
                                                                                                             67
unit 13 COMPA   18/5/06     14:57     Page 68
           ñ Czasowniki nieregularne nie tworzą formy past participle przez dodanie końcówki -ed.
             Ich lista znajduje się na stronie 105.
   68
unit 13 COMPA    18/5/06      14:57     Page 69
            ◆ w odniesieniu do czynności, które wydarzyły się w bliżej nie określonym momencie w prze-
              szłości. Dokładny czas nie jest sprecyzowany, ponieważ nie jest ważne, kiedy czynność się
              odbyła. Ważne jest, że ona ma jakiś związek z teraźniejszością.
              Np. I’ve invited Chris to the party. = Zaprosiœam Chrisa na przyj´cie.
           ◆     w odniesieniu do stanów i czynności, które rozpoczęły się kiedyś w przeszłości i nadal trwają.
                 Np. I have lived in this neighbourhood for twelve years. = Mieszkam w tej okolicy od
                     dwunastu lat.
           ◆     dla wyrażenia czynności, które zakończyły się niedawno, a których skutki widzimy obecnie.
                 Np. Mmm! It smells great! Mum has baked a cake! = Mmm! Cudownie pachnie! Mama
                      upiekœa ciasto!
            Krótkie odpowiedzi
                                                              Yes, I/we have.
           Have you had breakfast?
                                                              No, I/we haven’t.
                                                              Yes, he/she/it has.
           Has he/she/it had breakfast?                       No, he/she/it hasn’t.
                                                                                                                                                69
unit 13 COMPA    18/5/06    14:57     Page 70
         D. Przyjrzyj si´ fotografiom, a nast´pnie uœó˝ zgodne z ich treÊcià zdania, wykorzy-
            stujàc wyra˝enia z listy: buy a new house, paint all the walls, move into a new house,
            meet their neighbours, plant all the flowers, repair all the windows.
1 ✓ 3 ✗ 4 ✓ 6 ✗
2 ✗ 5 ✓
          1 Have you tidied your room? (yet)                                       4 Have you seen a live band? (ever)
            Have you tidied your room yet?                                           .............................................................?
          2 We’ve decorated the house for the party.                               5 Alex hasn’t emptied the bin. (yet)
            (already)                                                                 ............................................................ .
            ............................................................ .         6 The students have prepared the school hall
          3 Tom has fed the baby. (just)                                             for the celebration. (already)
            ............................................................ .            ............................................................ .
   70
unit 14 COMPA   18/5/06   14:59   Page 71
        14.1    fire brigade = straż pożarna             14.11 phone = (za)dzwonić (do kogoś)
        14.2    put out = gasić                          14.12 I wonder what’s happened! = Zastana-
        14.3    natural disaster = klęska żywiołowa            wiam się, co się stało!
        14.4    flood = powódź                           14.13 newsflash = wiadomości (w przerwie
        14.5    rescue = ratować                               programu)
        14.6    volcanic eruption = wybuch wulkanu       14.14 heavy rain = ulewny deszcz
        14.7    volcano = wulkan                         14.15 cause = spowodować
        14.8    hurricane = huragan                      14.16 especially = szczególnie
        14.9    earthquake = trzęsienie ziemi            14.17 a little bit wet = trochę zmoknięci
        14.10   tidal wave = fala pływowa (wysoka fala
                powstająca np. po trzęsieniu ziemi)
(str. 75)
(str. 76)
        14.27 I’ve flown = Ja leciałem                   14.34   (be) on (my) way = (być) w drodze
              [fly-flew-flown]                           14.35   Taiwan = Tajwan
        14.28 hit = uderzać                              14.36   text = tekst
        14.29 southern coast = wybrzeże południowe       14.37   headline = nagłówek
        14.30 village = wioska, wieś                     14.38   quake = trzęsienie
        14.31 area = obszar                              14.39   erupt = wybuchnąć
        14.32 rescue worker = ratownik
        14.33 destroy = zniszczyć
                                                                                                      71
unit 14 COMPA   18/5/06   14:59   Page 72
                                                                            (str. 77)
         14.40 Mount = część nazwy szczytu górskiego,                               14.49 fan = fan, wielbiciel
               np. Mount Everest                                                    14.50 fireworks display = pokaz sztucznych
         14.41 active volcano = czynny wulkan                                             ogni
         14.42 get a close look at = przyjrzeć się                                  14.51 phrase = wyrażenie
               z bliska                                                             14.52 mean = znaczyć
         14.43 since then = od tej pory, odtąd                                      14.53 the following = następujący
         14.44 cloud of smoke = tuman dymu                                          14.54 recently = niedawno
         14.45 block out = zasłaniać                                                14.55 distance = odległość
         14.46 everywhere = wszędzie                                                14.56 hid = zakrył-em/eś, itd.
         14.47 dust = kurz                                                                [hide-hid-hidden]
         14.48 close to = blisko                                                    14.57 sunlight = słońce, światło słoneczne
åwiczenia
                                                                    a                                                                 r
                                                                                                                              a h
                                                        d                   i                                                 u
                             1 tidal wave                   w l                                   4 ...................   c i    e
                                                        e       t                                                           r  n
                                                            v a
                                                                    c       v
                                                            n                                                             d               f
                             2    ...................               l                             5 ...................
                                                            o                   o                                         o       l o
                                                                    a
                                                                t           e                                                     d r
                             3 ................... e                    k                         6 ...................           b
                                                              h                 u                                                 a f
                                                                                                    ...................       i
                                                            a r                 a                                               g i e
                                                              q                                                                  e r
   72
unit 14 COMPA   18/5/06   14:59   Page 73
Gramatyka
           ◆ Czynność odbyła się w bliżej nieokreślo-               ◆ Czynność odbyła się w określonym mo-
             nym momencie w przeszłości.                              mencie w przeszłości.
             Np. I’ve baked the cake. = Upiekœam                      Np. I baked the cake two hours ago. =
                  ciasto.                                                 Upiekœam ciasto dwie godziny temu.
                (Kiedy? Nie wiadomo dokładnie).                        (Kiedy? Wiadomo dokładnie - 2 godziny
                                                                       temu).
           ◆ Czynność lub stan rozpoczął się w prze-
             szłości i nadal trwa w chwili obecnej.                 ◆ Czynność lub stan rozpoczął się i zakoń-
             Np. I have worked in this school for 3                   czył w przeszłości.
                   years. (= I still work here.) =                    Np. I worked as a nurse. (= I don’t work
                   Pracuj´ w tej szkole od trzech lat.                     as a nurse any more.) = Pracowaœam
                   (Nadal pracuj´ w tej szkole).                           jako piel´gniarka.
                                                   (str. 79)
         15.29   poison = trucizna                        15.34   neighbour = sąsiad
         15.30   protect = ochraniać                      15.35   member = członek
         15.31   move = przesunąć                         15.36   music magazine = magazyn muzyczny
         15.32   tough = wytrzymały, silny                15.37   married = żonaty; zamężna
         15.33   laugh at = śmiać się z kogoś/czegoś
                                                   (str. 80)
         15.38 foe = wróg                                 15.48 try harder = starać się bardziej
         15.39 worst = najgorszy                          15.49 a friend in need = przyjaciel w potrzebie
         15.40 enemy = wróg                               15.50 Keep up the good work! = Dalej dobrze
         15.41 quiz = kwiz, test                                wykonuj swoją pracę.
         15.42 on both sides = po obu stronach            15.51 wildlife = dzika flora i fauna
         15.43 in danger = w niebezpieczeństwie           15.52 save = oszczędzać
         15.44 protection = ochrona                       15.53 electricity = energia elektryczna
         15.45 turn off = wyłączyć                        15.54 plastic = plastik
         15.46 leave the water running = odkręcić ku-     15.55 can = puszka
               rek z wodą, puścić wodę                    15.56 filter = filtr
         15.47 you could do a lot better = stać cię na    15.57 special filters = specjalne filtry
               więcej
   74
unit 15 COMPA    18/5/06   15:04   Page 75
                                                        (str. 81)
        15.58    campaign = kampania                             15.64 clean-up group = zespół sprzątający
        15.59    be in trouble = mieć kłopoty                    15.65 instead of = zamiast
        15.60    save = (u)ratować                               15.66 build more parks = założyć więcej par-
        15.61    provide = dostarczyć                                  ków
        15.62    litter bin = kosz na śmieci                     15.67 campaign poster = plakat reklamujący
        15.63    join us in our fight = przyłącz się do                kampanię
                 naszej walki
åwiczenia
              Across
         1    I’ve never been to a tropical ............. .
         2    The ............. we pour into our rivers and lakes have
              killed a lot of plants and animals.
         5    We shouldn’t drop ............. in the streets.
         7    The air we ............. is polluted.
         8    London is a ............. in England.
           Down
         1 We should always ............. our rubbish.
         3 We ............. protect planet Earth.
         4 Try to ............. electricity; turn off the lights when
           you leave a room.
         6 Are you a friend or an ............. of our planet?
Gramatyka
          Must - Mustn’t
             ◆ Must używamy dla wyrażenia przymusu lub konieczności, kiedy należy coś robić.
                Np. We must protect animals. = Musimy chroniç zwierz´ta.
             ◆ Musn’t używamy dla wyrażenia zakazu, kiedy nie wolno czegoś robić.
                Np. We mustn’t leave the water running. = Nie wolno zostawiaç otwartego kranu.
                                                                                                                75
unit 15 COMPA   18/5/06     15:04     Page 76
   76
unit 16 COMPA   18/5/06   15:46   Page 77
                                                  (str. 87)
        16.20 go on holiday = (po)jechać na wakacje       16.26   request = prośba
        16.21 check = sprawdzić                           16.27   promise = obietnica
        16.22 collect my mail = odbierać moją pocztę,     16.28   prediction = przewidywanie
              wyjmować pocztę z mojej skrzynki            16.29   a hundred years from now = za sto lat
              poczto-wej                                  16.30   Ôn-the-spot decision = decyzja podej-
        16.23 record = nagrywać                                   mowana “na gorąco”
        16.24 ∆he Tower of London = dawna forteca,        16.31   future = przyszłość
              królewski zamek oraz słynne więzienie nad   16.32   real = prawdziwy
              Tamizą we wschodniej części Londynu         16.33   virtual holiday = wirtualne wakacje
        16.25 maybe = być może, możliwe                   16.34   get sunburn = doznać oparzenia słone-
                                                                  cznego
(str. 88)
        16.35   I’ll turn it down. = Ściszę ją.           16.40 Have a great time! = Baw się dobrze!
        16.36   turn the light on = zapalić swiatło       16.41 Loch Ness = jezioro Loch Ness w pół-
        16.37   carry = nieść                                   nocnej Szkocji, znane z legendarnego
        16.38   Mexico = Meksyk                                 potwora
        16.39   How long will you be away? = Jak długo    16.42 school trip = wycieczka szkolna
                cię nie będzie?
                                                                                                          77
unit 16 COMPA   18/5/06   15:47   Page 78
(str. 89)
åwiczenia
          1 You can’t go to Mexico without your passport    4 I’ll send you a postcard/mail from Peru!
            /prediction.                                    5 I don’t know which button to explore/
          2 Can you answer the radio/doorbell, please?        press.
          3 There are a lot of ships at the market/         6 Our class will go on a programme/school
            harbour.                                          trip to Loch Ness.
   78
unit 16 COMPA   18/5/06      15:47   Page 79
Gramatyka
ñ W zdaniach przeczących po will stawiamy not. Skróconą formą will not jest won’t.
                Krótkie odpowiedzi
                                        Yes, I/we will.
                Will you come?
                                        No, I/we won’t.
                                                                                                               Yes, they will.
                                                                               Will they come?
                                                                                                               No, they won’t.
                                                Yes, he/she/it will.
                Will he/she/it come?
                                                No, he/she/it won’t.
         C. Aston Towers wybiera si´ w przyszœym miesiàcu do Nowej Zelandii. Uœó˝ pytania
            i odpowiedzi dotyczàce jego planów.
   80
unit 16 COMPA   18/5/06     15:47     Page 81
        D. Wstaw w luki wyrazy podane w nawiasach, tak aby powstaœy poprawne zdania.
        Danny:      1) Will you be (you/be) here all                         Nancy:      Well, we 6) ........................ (not/go)
                    summer, Nancy?                                                       everywhere, but we 7) ..................
        Nancy:      Yes, I will.                                                         ................................ (definitely/go)
        Danny:      2) ..................................... (you/be)                    to the Tower of London. Dave hasn’t
                    on your own?                                                         been there yet.
        Nancy:      Well, my cousin, Dave, from Wales                        Danny:      It sounds good!
                    3) ...................................................   Nancy:      Yes, we 8) .......................................
                    (probably/come) and stay for a while.                                ........... (probably/have) a great time
        Danny:      Oh? That 4) ...................... (be) nice.                        together – we usually do!
                    5) ............................ (you/take) him
                    to see the sights?
                                                                                                                                                 81
unit 17 COMPA   18/5/06   15:50   Page 82
(str. 91)
(str. 92)
         17.18 Will you drive me to the airport? = Czy      17.27 Ankara = Ankara (stolica Turcji)
               odwieziesz mnie na lotnisko?                 17.28 Warsaw = Warszawa
         17.19 go on a school trip = (po)jechać na          17.29 helicopter ride = lot helikopterem
               wycieczkę szkolną                            17.30 take a helicopter ride = przelecieć się
         17.20 jeans = dżinsy                                     helikopterem
         17.21 swimsuit = kostium kąpielowy                 17.31 water-skiing = jazda na nartach wod-nych
         17.22 sunny = słonecznie                           17.32 local = lokalny, miejscowy
         17.23 windy = wietrznie                            17.33 souvenir = pamiątka
         17.24 rainy = deszczowo
         17.25 cloudy = pochmurnie
         17.26 foggy = mglisto
(str. 93)
   82
unit 17 COMPA    18/5/06   15:50   Page 83
åwiczenia
Gramatyka
                                                                                                             83
unit 17 COMPA     18/5/06   15:50   Page 84
Forma twierdząca
pełna skrócona
pełna skrócona
                ◆ Konstrukcji be going to używamy dla wyrażenia zamiaru lub chęci zrobienia czegoś oraz
                  w odniesieniu do czynności, co do których jesteśmy na podstawie widocznych oznak
                  przekonani, że wydarzą sie nieuchronnie. W zdaniach z be going to często występuje takie
                  określenie czasu przyszłego, jak tomorrow, next month itd.
                  Np. I’m going to start violin lessons next month. = W przyszœym miesiàcu rozpoczn´
                                                                         lekcje gry na skrzypcach.
                      There are a lot of clouds in the sky. It’s going to rain. = Na niebie jest du˝o chmur.
                                                                                  B´dzie padaç.
                Krótkie odpowiedzi
                                                    Yes, I am.          Are they going to        Yes, they are.
                Are you going to jump?
                                                    No, I’m not.        jump?                    No, they aren’t.
   84
unit 17 COMPA   18/5/06   15:50   Page 85
B. Uœó˝ zdania z czasownikami z listy: fall off, be, go, ask, throw lub eat.
                                                                                                                               85
unit 17 COMPA     18/5/06     15:50     Page 86
   86
unit 18 COMPA   18/5/06   15:53   Page 87
                                  Working holidays!
                                                 (str. 94)
(str. 95)
(str. 96)
                                                                                                           87
unit 18 COMPA   18/5/06   15:53   Page 88
(str. 97)
åwiczenia
A. Podpisz obrazki.
1 bowling 4 ............................
2 ............................ 5 ............................
3 ............................ 6 ............................
         B. Uzupeœnij luki, wpisujàc brakujàce sœowo. Ka˝da kreska oznacza jednà liter´.
          1 When did you buy this s _u _i t c_ a
                                               _ _s e ?                  5 Do you have to wear a u _ _ _ o _ _
          2 You have to fill in an ap _ l _ _ _ _ i _ _                    at work?
            form.                                                        6 Can you ask the t _ a _ _ l a _ e _ t to
          3 Jim is working as a tour g _ _ d _ these                       change the tickets for 5th June?
            days.                                                        7 Christine can speak three f _ _ e _ _ n
          4 Do I have to have a v _ _ a to travel                          languages!
            to the USA?                                                  8 I’m ready to s _ r _ _ dinner!
   88
unit 18 COMPA    18/5/06   15:53   Page 89
Gramatyka
           Have to = Musieç
           Have to wyraża przymus lub konieczność.
           ñ W zdaniach twierdzących orzeczenie składa się z have to/has to oraz czasownika głównego
             w formie podstawowej.
             Np. You have to get up early tomorrow.
           ñ W zdaniach przeczących używamy czasownika posiłkowego do/does, po którym stawiamy not.
             Np. You don’t have to go to school on Saturday.
           ñ W zdaniach pytających czasownik posiłkowy do/does stawiamy przed podmiotem.
             Np. Does he have to have a visa to travel to Turkey?
pełna skrócona
           Krótkie odpowiedzi
                                           Yes, I/we do.                                     Yes, they do.
           Do you have to go?                                      Do they have to go?
                                           No, I/we don’t.                                   No, they don’t.
         1 Don has to washes/ wash the dishes after               4 Does Mary have/has to work outdoors?
           dinner.                                                5 Have they/Do they have to finish the
         2 Pete and Diane has/have to be at work at                 project this week?
           eight o’clock.                                         6 “Does he have to water this plant every
         3 You don’t have/haven’t to help me. I can do              day?” “No, he hasn’t/doesn’t.”
           it on my own.
                                                                                                               89
unit 18 COMPA   18/5/06   15:53    Page 90
         Mum:       Oliver, I’ve got some information here               Mum:      Well, 3) ........................................
                    from your new school.                                          (you/not/go) by bus. You can walk
         Oliver:    Oh, good! 1) Do I have to wear                                 there. It’s only ten minutes on foot.
                    (I/wear) a school uniform, Mum?                      Oliver:   4) .................. (I/be) at school early?
         Mum:       Yes, you do, but it’s a really nice one!             Mum:      It starts at 8:30, so 5) .................
         Oliver:    How far is it? 2) ......................                       ............................ (you/not/get up)
                    (I/take) the school bus?                                       until 7:30. That’s not so bad!
                                                                                           Joanna is
         A      JAMESON SCHOOL OF LANGUAGES                                                twenty-two
                Jameson School of Languages is looking for foreign                         years old.
                language teachers for June and July. You have to be able to                She studies
                speak French, German or Italian and be over 18 years old.                  History and
                You don’t have to work in the evenings but you should be                   she can speak
                                                                                           French and Italian. She likes
                able to work with young children. If you’re interested, please
                                                                                           working with people and she
                 contact Mr Brown on 0131-561630.                                          would like a job where she can
                                                                                           travel. .....
         B      Tour guides wanted
                Horizon Travel is looking for young students of History to
                help us this summer. Our tour guides have to be polite and
                helpful and speak at least one foreign language. They also
                have to be ready to travel any day of the week. If you’re
                interested, please e-mail us at horizon.travel@zero.com                                            Paul is
                                                                                                                   twenty-
         C       FUNCAMP                                                                                          five years
                 Are you looking for a summer job? We need young                                                old. He is a
                                                                                                            drama student
                 people to work as camp guides at Funcamp in Cumbria.
                                                                                           and he can play the guitar. He
                 Activities at the camp include hiking, swimming, drama                    enjoys teaching children. He
                 and Art and Crafts. Don’t worry, you don’t have to pay                    would like to work outdoors. .....
                 your expenses! Just send us your application form and
                 you’ll be able to get the summer job of your dreams!
                 Tel. 02890-439824
   90
01 Cult Clip    17/5/06   15:38   Page 91
(str. 102)
(str. 103)
                                                                                                                91
01 Cult Clip    17/5/06     15:38     Page 92
åwiczenia
         A. Wstaw wœaÊciwy wyraz z listy: look around, visit, south-east, holiday brochure,
            capital city lub walk.
B. Przyjrzyj si´ mapie, a nast´pnie uœó˝ pytania i odpowiedzi tak jak w przykœadzie.
   92
02 Cult Clip    17/5/06   15:40   Page 93
(str. 104)
(str. 105)
                                                                                                          93
02 Cult Clip    17/5/06    15:40    Page 94
         CC2.53      hero = bohater (filmu, książki, itp.)                 CC2.56      the missing dog = zagubiony pies
         CC2.54      belong = należeć do                                               take it back to its owner = odprowa-
         CC2.55      policeman = policjant                                 CC2.57      dzić / odwieźć go do właściciela
                                                                                       take part in = brać udział w
åwiczenia
           1 A: Does Scott play the bagpipes?                               3 A: I’m going to enter a dance competition.
             B: a It’s a Highland game.                                       B: a Oh, I hope you win!
                b Yes, he won a contest.                                         b You should go out.
           2 A: Would you like to watch the Highland                        4 A: How much do you weigh?
                Games?                                                        B: a Just a couple, please.
             B: a I’d love to.                                                   b About 57 kilos.
                b I think it’s OK.
   94
03 Cult Clip    17/5/06   15:43   Page 95
(str. 106)
(str. 107)
                                                                                                            95
03 Cult Clip    17/5/06       15:43   Page 96
           åwiczenia
         A. Wpisz w luki wyrazy z listy: half-brother, numerals, eldest, coronation, pale, shoot, success.
                                           5
                                      6
................................ Diana.
   96
04 Cult Clip    17/5/06   16:02   Page 97
(str. 108)
        CC4.1     stand for = oznaczać, znaczyć             CC4.15   treat = leczyć, zajmować się
        CC4.2     right sort = właściwy rodzaj              CC4.16   encourage = zachęcać
        CC4.3     gave = dał-am/eś, itp.                    CC4.17   pet owner = właściciel zwierzęcia do-
        CC4.4     permission = zgoda                                 mowego
        CC4.5     organisation = organizacja                CC4.18   proper = właściwy, odpowiedni
        CC4.6     clinic = klinika                          CC4.19   research = badania naukowe
        CC4.7     prevention = zapobieganie,                CC4.20   injured = ranny
                  profilaktyka                              CC4.21   cruelly = okrutnie, z okrucieństwem
        CC4.8     cruelty = okrucieństwo                    CC4.22   raise money = zbierać pieniądze (na
        CC4.9     Animal Protection ∞ct = ustawa                     cele charytatywne)
                  o ochronie zwierząt                       CC4.23   animals in need = zwierzęta potrze-
        CC4.10    illegal = nielegalny                               bujące pomocy
        CC4.11    welfare = społeczny                       CC4.24   animal lover = miłośnik zwierząt
        CC4.12    inspector = inspektor                     CC4.25   volunteer = wolontariusz, ochotnik
        CC4.13    investigate = badać                       CC4.26   simply = po prostu
        CC4.14    case = przypadek                          CC4.27   make sure = upewnić się
(str. 109)
                                                                                                             97
04 Cult Clip   17/5/06   16:02   Page 98
åwiczenia
          1 __ o __
            h __ s __
                    p __
                       i __ a __
                         t __ l             2 d __ __ t __ __ __              3 __ n j __ __ t __ __ n
                            ➚                                                    Welcome 2 Companion
                                                                                 Unit 10 Ex. D
                                                                                 No. 1 library
4 l __ __ s __ 5 __ __ r f __ __ e 6 l __ b __ __ r __
          1 You should always keep your dog on a law/         6 Many volunteers/inspectors offer their help
            leash when you take it for a walk.                  without asking for money.
          2 My teacher gave me permission/protection          7 You should always wear a seat belt/costume
            to leave the classroom.                             when you drive.
          3 Kate felt very ill so she went to the charity/    8 Something smells nice. Is it your product/
            hospital.                                           perfume?
          4 Where’s the baker’s/chemist’s? I must buy         9 The little boy rescued/tested the injured dog.
            some medicine for my grandmother.                10 I’ve got a gate/poster of Sting on my
          5 Make sure/Beware of the dog.                        bedroom wall.
   98
05 Cult Clip    17/5/06   16:04   Page 99
(str. 110)
(str. 111)
                                                                                                             99
05 Cult Clip   17/5/06   16:04   Page 100
åwiczenia
  100
06 Cult Clip   17/5/06   16:06   Page 101
(str. 112)
(str. 113)
Exercise
                                                                                                             101
07 Cult Clip    17/5/06   16:07   Page 102
(str. 114)
(str. 115)
åwiczenie
 102
08 Cult Clip    17/5/06   16:09   Page 103
(str. 116)
(str. 117)
                                                                                                              103
08 Cult Clip    17/5/06     16:09   Page 104
åwiczenia
on in around at to into
          1 Put on your jacket or you’ll catch a cold!                         6 What time did you arrive ..........................
          2 Don’t forget to pay a visit .................... the                 the museum?
            railway museum.                                                    7 We want to take a close look ....................
          3 Let’s go ...................... the cave!                            the historical buildings.
          4 I’m going .................. a journey on Friday.                  8 Danny can show you .................... the city
          5 Do you ever wish you could travel back                               centre tomorrow morning.
              .................. time?
  104
Project1 11-11-17 12:20 Page 1
irregular   17/5/06     16:14   Page 106
        106
irregular   17/5/06        16:14   Page 107
                                                                                                                                107
Index   17/5/06   16:12    Page 108
  108
Index   17/5/06   16:12   Page 109
                                                                                                                    109
Index   17/5/06   16:12    Page 110
   110
Index   17/5/06   16:12    Page 111
                                                                                                                           111
Index   17/5/06   16:12   Page 112
   112
Index   17/5/06   16:12   Page 113
                                                                                                                               113
Index   17/5/06   16:12   Page 114
114