Antolohiya sa mga sugbuanong balak

(Anthology of Cebuano Poetry)

NATIONAL COMMISSION
FOR CULTURE AND THE ARTS
633 Gen. Luna St. Intramuros, Manila 1002
Tel. 527-2192 • Fax 527-2191
Email: infro@ncca.gov.ph • www.ncca.gov.ph
copyright
All rights reserved. No part of this book may be reproduced
in any form without permission from the publisher
or from the organization - BATHALAD INC..

Cover Design by Adonis Durado

Book Design by Greg Fernandez
Illustrations by Josua S. Cabrera
Edited by Adonis Durado, Maria Victoria Beltran and Anthony Kintanar

ISBN
alang nilang anhing Pantaleon Auman, Leonilo Estimo ug Rene Estrella Amper



9 Foreword
10 Pasiuna
225 Pasukip sa mga Editor
229 Pasalamat

15 Tem Adlawan
23 Butch Bandillo
31 Bambi Beltran
41 Jonah Bering
49 Josua Cabrera
59 Lamberto Ceballos
67 Vince Cinches
81 Adonis Durado
89 Richel Dorotan
103 Greg Fernandez
111 Chai Fonachier
119 Tonton Kintanar
127 Kevin Lagunda
135 Ernesto Lariosa
143 Neile Genica Mijares
155 Myke Obenieta
163 Hi-D Palapar
171 Karla Quimsing
179 Kei Valmoria
195 Bal Marsius L. Valdehueza
187 Cindy Velasquez
203 Noel Villaflor
211 Januar Yap
219 Hope S. Yu



Foreword

“So where is the new Cebuano poetry?” I was asked several years ago
by the poet and scholar Virgilio Almario, acknowledged high priest of
modern Tagalog poetry. I assured him there was a great deal of fresh,
exciting work among contemporary writers in Cebuano but I knew this
was not exactly what he meant. If indeed such writing existed, it has not
as yet acquired a visibility, voice, presence in the national scene.
There is, of course, a bias in Almario’s question, intending as it
did the complaint (and challenge) that Cebuano poetry is not visible to
Tagalogs – those who, by virtue of law and location, write in a privileged
language, imagine themselves creators of the “national discourse,”
enjoy greater access to the resources and rewards of writing (publishing,
awards, exposure, recognition) and all the other advantages that invest
those who write in the center with the aura of the “national” and mark
everyone else as merely “local” or “regional.”
But this is already a familiar lament, one I shall not rehearse.
The future of Cebuano poetry lies with its poets. The imperative
is for Cebuano poetry to make itself heard, first in the community that
speaks the language and then the other communities into which it
enters by force of reputation or virtue of translation. What this require
is not easy. Conditions of production, publishing, and promotion need
to be improved. A culture of criticism must be encouraged. Yet, at the
core of this effort, is writing itself, both of the individual writer as
well as that group of community of writers to which he or she belongs
– writing that presents itself as aesthetically and critically different and,
therefore, writing that can be ignored only to the diminution of the
substance of that “republic of letters” we call Filipino literature.
This book – which samples the writings of some of the best and
most promising poets in Cebuano today – lays claim on the privilege as
well as necessity to be heard. We should have more books of this kind.

– Resil B. Mojares


 Pasiuna

Patay na kuno ang magbabalak…

Mabuhi ang mga balakero ug balakera!

Usa ka dekada na ang nilabay human mapatik ang katapusang

hugpong sa panuwat nga gitipon sa BATHALAD. Ug kining
Pasumbingay maoy nagsilbing pang-upat nga antolohiya nga nasanggi
sa iyang mga sakop human matukod ang kapunungan niadtong tuig
1969. Ang unang basahon nigula niadtong tuig 1976 ubos sa uluhang
Alisngaw ug Aligato. Dayon sa dekada 90, duha ka laing antolohiya nga
nahagdaw ubos sa pinansyal nga abag sa National Commission for
Culture and the Arts – Lunhawng Hangin (1993) ug Kaliring (1998).
Bag-o pa lang ko gasulat-sulat og binisaya ug naimbitahan nga
magpasakop sa pundok dihang nitumaw ang Lunhawng Hangin.
Alang nako, mahinungdanon ang maong libro gumikan mihatag
kinig paghulagway sa estado sa panuwat sa mga sakop sa BATHALAD
– kundi man gani sa katitikang Sugbuanon – anang panahuna.
Hunahunaa lang nga hapit pud magduha ka dekada human wala
masundi ang Alisngaw ug Aligato.
Kaming mga batan-ong magsusulat kay nangita gayud og
batong katumban samtang misuway og labang sa suba sa among
panuwat. Kay sigun pa lagi ni T.S. Eliot, kinahanglan man kuno kang
molingi sa tradisyon aron dili madakin-as sa imong pagtikang.
Tuod man, paglugwa sa Kaliring, usa ko sa misagidas sa tingog
sa mga batan-ong magsusulat, uban nilang Myke Obenieta ug Januar
Yap. Kung wa ko masayop, ako maoy pinakaitoy nga sakop sa pundok
nga gatungab-tungab og Red Horse sa mga nagkalain-laing imnanan
sa Colon ug Sanciangko, kanunayng gakuyog-baboy, ug nahimong
saksi sa sipa nga mga buhakhak ni Nyor Erning (Lariosa) ug pamalikas
ni anhing Nyor Eyon (Auman) kung ugaling kunsaran na sa espiritu sa

10
bino, ug ang balak kay yanu-yano na lang nga mobuwa sa ilang baba.
Apan human sa usa ka dekada, unsa man kahay ikadalit sa
Pasumbingay nga molahi sa Kaliring o sa nangagi pang hinugpong?
Daku. Gumikan mihisgot kini sa panuwat sa bag-ong mga sakop
niini diha sa bag-ong tsapter sa kasaysayan sa kapunongan. Tungod
sa unang higayon, karon pa nahitabo nga ang tibuok pamunuan sa
BATHALAD kay lunlon nang gihuptan sa aktibong mga batan-ong
magsusulat. Ug dugang pa niini, milipang usab ang kababayen-an nga
nahimong kaanib, diin kaniadto naila ra gayud ang BATHALAD isip
lunsay nga pundok sa kalalakin-ang magsusulat.
Ug kung atong itandi ang Pasumbingay ug Kaliring, makita ang
dakung kalahian: gaugpat ang tingog sa mga bag-o, mga batan-on, ug
mga babayeng mamamalak.
Sinyal na ba kini sa pagpasa sa sulo ngadto sa bag-ong
henerasyon? Signus na ba sab kini sa kabag-uhan sa kurso sa panuwat
ug pamalak?
Sa akong nahibaw-an, ang mga batan-ong mamamalak
karon kay morag nagdumili na sa pagtawag sa ilang kaugalingon
isip “magbabalak”, ug mas mopabor kung tawgon isip “balakero” o
“balakera”. Gikan sa pormal nga “magbabalak” ngadto sa medyo yaga-
yagaon – “balakero” ug “balakera”. Kung sa pasumbingay pa, gikan sa
mga nakakurbata ngadto sa naka-sneakers ug naka-mini-skirt.
Ug siguro, kining Pasumbingay maoy testamento kung ang
kaugmaran ba sa Sugbuanon pamalak kay anaa ba sa maayong kamot
sa mga palakero ug libakera – este, sa mga balakero diay ug balakera.

– Adonis Durado
Octobre 2008

11
 The Cebuano poet today does not come upon a language
that is already there, ready to use; he has to recreate it
not only out of the rawness of daily speech but summon
out of language that which has already fallen away from
common consciousness and use.”

– Resil Mojares,
“Cebuano Poetry: Looking Backward, Forward”

12
The word “pasumbingay” does not have an equivalent word in
English. It can be translated as parable, allegory, fable or apologue,
depending on the context. It can even be any literal or rhetorical
device (metaphor, metonomy, synecdoche, irony) that consists in the
use of words other than their literal sense. All poems are therefore
made up of “pasumbingay”.

13
14
Temistokles Mangila Adlawan

Kamalig

Kasinatian sa usa ka panagbagat

Manok inasal ni Rady

Tem is a BATHALAD Hall of Famer in the field of fiction, after competing and
winning the top prize five times. He is a Pambansang Alagad ni Balagtas awardee,
a prize given to distinguished Filipino writers by the Unyon ng Manunulat nga
Pilipinas. After retiring from public service, Tem devotes his time into writing.

Adlawan 15
 Kamalig

Solitaryong nagbarog, daw bugtong isog

Nga naghuwat sa bisan unsang panagsangka
Nga mahitabo didto sa usa ka daplin
Sa nagmingawong darohan, apan may banikanhong
Lumay sa pagkaromantikanhon, maayong kuhaag
Hulagway aron kini ipakita ngadto ni kinsay
Maantigong molubag sa unsay tinuod aron
Ugmad sa arte molugwa. Sanglit nahamutang
Sa hilit, sa laing bahin, siya
Maayo pong himoon nga abotanan alang
Sa gugmang kinawat-kawat.

Nagmingaw, way tanom nga makita. Pagkalain, ay,

Sa laing bahin pa gyod, sa masud-ong
Nga talan-awon! Lungon nga naghuwat
Kasudlag lawas patay sa gutom
Kay milain diay ang
Manananom!

16 Adlawan
The barn

Alone he stands, like the only brave one

Waiting for whatever skirmish
That could occur there in one corner
Of the lonely rice fields, but there is a wily
Amulet for romance, better take
A picture of this so that it can be shown to those
Who knows how to stretch what truth is so that
A show of art will arise. Because it lies
In one corner, on the other hand, this
Is fine to make into a rendezvous
For a love that is stolen.

Longing, no leaves can be seen. It is different, yes,

On the other hand again, we can see
This scene! a coffin that awaits
We can place a body dead from hunger
Because it is not the same indeed
The sower.

(Translated by Anthony Kintanar)

Adlawan 17
 Kasinatian sa usa ka panagbagat

Kinsay magdahom nga mokalit siya pag-abot?

Daghan na kaayong bunga sa lubi nga di molahos
Pagkasagay kutob ras pagkaputot, linungagan,
Nangatagak, pero wa gyod makita nako ang iyang
Dagway!

Nakalitan pariho nako, kalit lang sad siyang

Miurong, pangulahian nahadapit sa ibabaw, ulohan
Nahaubos, nag-ubo nga morag nagtapot lang
Sa usa ka marko, mga mata lugos manglihok, ikog
Hinayng migimok, ngilo kayo morag gamayng
Bitin.

Mora sad og miurong ang panahon sa pinugngan na

Nakong pagginhawa, morag wanang nga di malatas
Ang kahilom! Gipugngan kaha pod niya ang pagginhawa?
Sa kahimtang ang kulba-hinam ang katandogon
Pariho tingali sa duha ka nasod nga nag-ungaw
Sa gubat, isig huwat na lang kinsay unang
Mopabuto, lungos, aw, wan-a gani gyod ko molihok,
Gibinaklid sa higayon nga, sa kadugayan,
Makabawos na gyod sa animal nga ang nawong
Morag ilaga – kay ilaga man sad gyod siyang
Tinuod!

Lupig pa nakoy gilansang (bisan tuog dili sa krus),

Wa makalihok diin ko magbarog, wan-a gani makabakyaw
Sa kamot sa dihang takuwahaw lang siyang
Nisutoy pagkawagtang sa kabanawan sa payag
Nga nagdagtom sa anuos ug yanang sa kapanahonan!
Wa ko kabawos, pero sagdi na lang kay gibati
Ko mang mora kog naayo sa, pananglit, sakit nga
Paralisis.

18 Adlawan
Experience of one rendezvous

Who would think that suddenly she will come

There were already many coconuts that did not continue
To ripen only grows into a stunted fruit, with holes,
Falling down, but I never ever see her
Face!

Surprised, like me, suddenly she

Retreats, later, she’s on top, on the head
Then down, face down like it is just glued
To a mark, eyes that almost do not move, tail
That slowly appears, freaky like a small
Snake.

Time seems to stand still in my already held

Breath, like a meadow where one cannot take
Its silence! Did she also try to stop her
Breathing? In this instance when the excitement stirs

Perhaps like two countries on the verge

Of a war, each one waits for the first one
To fire, stillness, yes, I did not move
Savoring the time, that at long last
I will have my revenge on this animal whose face
Is like a rat-because she is really
A rat!

I am worst than somebody nailed (even if It’s not on the cross),

I cannot move from where I stand, I cannot lift
My hand and suddenly she
Scampers gone in the loins of the hut
That bears the smoke and test of time!
I did not get my revenge, but it is fine
Because I feel like I am cured, for example, from the illness
Paralysis.

(Translated by Anthony Kintanar)

Adlawan 19
 Manok inasal ni Rady

Magpanilap, magtamos kos mga tudlo, morag bata

Nganhas lanay nga coconut candy, sa manok inasal
Ni Rady. Gawas sa kalaming pinahumtan
Sa tanglad, saging, sibuyas dahonan…
May alisbo sa ambot unsang mga kondimento
Nga gisagol niyas sekretong pormula sa buhat.
Pero kon nganong di na ko mopalit, ambot
Nasayod na ba kaha siya — ug ang asawa niyang hilomon,
Di pariha anang ubang tinderas tapa nga gilangaw,
Daghag-arkabalang merkados lungsod. Hangtod nga
Di na lang sila makapanapog tarong, masigig ingon:
“Uy, tapa mo, uy! Nyay guwapa kayo, guwapa pas
Tindera!” Di ra ba tinuod. Masigeg ingon ana
Bisag ang tapa lawom, lubog pag mata kay sa
Tawong minatay na.

Puso, bisag humay ras’ NFA nga bukakha ug bahay,

Paris sa minatayng tapa mao na lang gyod roy ako,
Kay giingnan na ko ni Doktora Padilla nga
Duol na ko. Gipaklaro nako unsang duola, duol na ‘no
Kos’ ospital kay 180 over 110 na. Kon dili ‘no ko
Moundang ‘anang manok ni Rady nga magsinaw
Sa kalaming tilapan, tamsan, ma-dili kay sa
Ospital ra ko duol,
Minteryo na!

20 Adlawan
Rady’s Roasted Chicken

I can never help licking and sucking on my fingers, child-like,

When eating Rady’s roasted chicken. For it’s irresistible, basted
With melted coconut candy and sumptuously stuffed
With lemon grass, bananas, and spring onions, and marinated
In fragrant condiments that he calls his ‘secret formula’.
But I won’t partake of it, anymore, no. I don’t know if Rady already
Knows why -- nor his wife who is shy, who’s not like tapa1 vendors
In the market, who move about so much, not noticing
that their Lingerie are already showing, who keep shouting:
“Uy, tapa mo, uy! Here’s a beauty, prettier than the seller!”,
Which of course is a lie, yet they keep on with it, even when
Their tapa is already bruised, with eyes darker than a corpse’s.
But yes, stale puso2, made from inferior NFA3 rice,
Accompanied by the corpsy tapa, is all I will be having.
For good Doctor Padilla, she told me, that I’m near.
And when I probed, she clarified, that I’m nearing hospitalization
As I’m already 180 over 110. And if I won’t stop devouring
Rady’s delicious roasted chicken, golden brown
And finger-licking good, I’m not just near the hospital,
But near the cemetery!

(Translated by Anthony Kintanar)

Adlawan 21
22
Vicente Vivencio Bandillo

Mga tuwapos sa kilumkilom

Pito ka tamdanan sa pagpili og baraw

Ang katahom nga nag-apong sa kamatayon

Considered as one of the fathers of modern Cebuano poetry, he currently

serves as the Philippine consul in Dubai, UAE. His first book of Cebuano verse
“Sanglitanan sa Kalipay” was published a couple of years ago. A prolific poet,
translator and mentor, he has become a role model for young Cebuano bards
and muses.

Bandillo 23
 Mga tuwapos sa kilumkilom

wala silay laing gipangandoy

kon dili ang imong pagduaw lamang
gani dili man kuno kinahanglan
nga magdala ka pag mga gasa
ang ila nga tua ka uban kanila
nga makita ka lang nila
bisan sulod sa pipila lang ka takna
wala kay angayng kabalak-an
dili gani sila mohangyo
nga kumustahon mo silag tagsatagsa
mopahiluna ka lang
sa nataran diin sila magdudakpanay
sila moalirong kanimo
ug kaha usahay mopasiklap kanimo
tugob sa pinugngan nga kahinam
sila malingaw rag ila
dili ka nila samokon
mahitabo hinoon tingali usahay
nga ang ilang hangos ug gininhawa
modaplos sa imong tingkoy
ang ilang mga kulisiw motala
og nagsagayad nga dalandalan sa hangin
daw ikog sa sapisapi
nga mahimo nimong signiton
labnoton ug gisigision
kon kanus-a nimo gusto
niining nagkaupos nga kahaponon
diin wala silay laing mapaabot
gawas sa dili-matukib nga kasakit
nga idulot sa imong pagbiya

24 Bandillo
Orphans at twilight

they wish for nothing else

except your visit
in fact they said
you didn’t have to bring gifts
all they want is for you to be there
for them to be able to look at you
even for a few hours only
you have nothing to worry about
they wouldn’t even ask
that you greet them one by one
you just have to sit in the yard
where they would be playing
they might come near you
and perhaps glance at you sometimes
full of restrained excitement
they would entertain themselves
they wouldn’t pester you
of course it could happen
that their warm breaths
might slide down your nape
and their shrieks blaze
heavy footpaths in the air
like tails of kites
that you might wish to snatch
yank and tear to pieces
whenever you like
this deepening afternoon
when they could expect nothing else
but the inexplicable ache
of your going

(Translated by the author)

Bandillo 25
 Pito ka tamdanan sa pagpili og baraw

1. Palit og baraw sa adlaw nga himatayon ang buwan.

2. Ipadaplin kadtong naghingapin ang dayandayan sa puan.
3. Ayawg palit gikan sa tindahan, o sa pandayan. Paghulat nga naay
mamaligyaay nga motuktok sa imong pultahan.
4. Ayawg hangyo. Bayri ang gibungat nga kantidad, way kapin, way kulang.
5. Kinahanglang usa ray suwab. Kinahanglang wa kay pagduhaduha
sa imong paingnan.
6. Tan-aw sa gawas. Tin-aw ba ang langit? Nanagpasiyo ba ang hamiling
mga banay sa katilingban sa halapad nga baybayon sa pagmahay?
7. Labaw sa tanan, kon huptan mo kini nga gisalipdan sa imong bukton
kinahanglan nga ang tumoy dili molabaw sa imong siko, kay gikan
sa imong palad ngadto sa imong siko maoy imong gitas-on sa imong
pagkahimugso.

26 Bandillo
Seven guidelines for choosing a dagger

1. Buy a dagger on a day of the waning moon.

2. Ignore those with fancy handles.
3. Don’t buy from the store or from the shop. Wait for an itinerant
vendor to knock on your door.
4. Don’t haggle. Pay the stated amount, no more, no less.
5. It must only have one blade. You should have no doubt where you
are going.
6. Take a look outside. Is it a sunny day? Are the well-born families
out strolling along the wide seaside of regret?
7. Most of all, when you hold it hidden behind your arm, the point
should not go beyond your elbow, because from your palm to you
elbow was your length when you were born.

(Translated by the author)

Bandillo 27
 Ang katahom nga nag-apong sa kamatayon
“Eos rhododactylos…” – Homer

Ang mga tudlo sa kaadlawon tag-as ug sihag sama sa gihay sa

rosas. Nanuyhakaw sila sa silangan dihang gisunog sa lapad nga
kapatagan sa Troy ang nagkaguhayguhay nga lawas ni Hector nga
gibuntog ni Achilles sa kombate. Ug usab, human molabay ang
kapin sa tulo ka libo ka tuig, sa usa ka isla sa Pasipiko samtang
nangandam ang mga sundalong Amerikanhon pag-ilog sa usa ka
pansil nga bungtod gikan sa mga Hapon.

28 Bandillo
The beauty that attends death

“Eos rhododactylos…” – Homer

The fingers of dawn are long and transparent like rose petals. They
were rising to the east of the wide plains of Troy when they burned
the mangled body of Hector whom Achilles killed in combat. And,
too, after more than three thousand years, over an island in the Pacific
where American soldiers were getting ready to capture a barren hill
from the hands of the Japanese.

(Translated by the author)

Bandillo 29
30
Maria Victoria Beltran

Bagyo sa balaknong kinabuhi

Inig gradweyt nakos haiskul

Sa akong paglakaw

Bambi is a poet, fictionist and essayist. In n 2007, she won the Gawad Komisyon
for fiction. She is also a visual artist and an actress but considers herself first and
foremost a creative writer. She played the lead role in the film “Pagbalik” which
is the winner of the 2006 Gawad CCP short film competition. She was also an
associate producer and a supporting cast of the indie film Confessional, winner
of national and international awards.

Beltran 31
 Bagyo sa balaknong kinabuhi

Kada segundo gahaguros ang unos

Dinhi sa sulod sa akong hunos
Diin akong gitipigan ang mga pulong
Nga sa akong alimpulo gaalirong
Usahay signos numero uno
Ug ang akong bagulbagol mobuto
Moabot na galing sa numero dos
Manabako na ko niana og tustos
Sa panahon nga ang signos numero tres
Mosabat ko sa singgit sa bisibis
Numero kwatro, motago na ko sa kwarto
Numero singko, masuko na ko
Apan inig patak sa sais nga numero
Mao na kini ang peligro
Pugngan ko na kining dagang
Nga maoy akong hinagiban
Kay mahadlok ko sa unos nga gahaguros
Sa numero syete nga signos
Diin mapalid na ang mga pulong
Lapos sa sementong bungbong
Ug ang mga higanteng balod
Molamoy sa tanang mga balaod
Nga maoy gapugong
Sa gabuswak kong mga pulong.

32 Beltran
Storm in a poet’s life

Every second a storm rages on

Here, inside my drawer
Where I keep the words
That spin around my head
Sometimes it’s signal number one
And my brain just explodes
When it reaches number two
I puff on my tobacoo
At times when it is number three
I shout with the raindrops
Number four, I scamper to my room
Number five, I’m screaming mad
And when it reaches number six
There is danger overhead
I would stop my fountain pen
From inflicting any pain
For I am scared of the raging storm
Of signal number seven-
When words drift with the wind
Through the concrete fence
And the tidal waves
Swallow all the rules
that try to stop
the outpour of my metaphors

(Translated by the author)

Beltran 33
 Inig gradweyt nakos haiskul

Talianak
Na usab si Nanay
Napulo nay myembro
Sa among banay,
Lupig pang madyikero
Sa akong tatay
Nga dayag gyud
Ang pagtuo
Sa karaan nga sugo kuno
Sa Ginoo ang pagpadaghan
Sa mga tawo
Wala siguro ang kahitas-an
Kahibalo nga naghuot
Na mi sa among baryo
Kung mosuol ang tiyan
Sa among kamanghoran
Kung manukot
Ang among giutangan
Modagan ko sa silingan
Sa kaulaw niining tanan
Sige lang,
Inig tungtong nako
Sa hayskol
Dili na gyud ko maguol
Kay matud pas akong
Suod nga higala
Inig gradweyt namong duha
Mokagiw mi sa syudad
Manarbaho bisag unsa
Aron naa koy mapadala
Sa dugay nang
Gisapot nga tindera.

34 Beltran
When i finish highschool

Nanay
Is pregnant again
There are now ten
Siblings in our brood
Tatay is better
Than a magician
He believes in God’s call
To go out in the world
And multiply
Maybe the heavens
Do not know
That there is no more
Space in our barrio
When the stomach
Of our youngest one
Turns sour
When the shopkeeper
Comes to collect
I run to our neighbour
Ashamed of this all
It’s okay
When I reach highschool
I won’t worry anymore
Since my best friend
Has been telling me
When we finish highschool
We will stow away
To the big city
Work on any job
So that I have something
To send to the forever
Angry shopkeeper.

(Translated by the author)

Beltran 35
 Sa akong paglakaw

Pawnga ang mga suga sa poste

nga galinya dinhi
sa gakatawa nga dalan
nga atong agianan.
Paandara ang radyo
aron mapawong ang kukabildo,
lumsi ang mga tagay
nga dugay nang nilabay.
Kuhaa ang mga botelya
sa bino, ibabaw sa lamesa
ug biraha ang hapin
nga dinhi nagpabilin.
Badlunga ang mga iro
sa atong lagwerta
nga gahulat
sa akong mga tunob.
Ang katapusan nga sonata
patukara ug isul-ob
makausa pa ang sinina
nga saksi sa atong himaya.
Pangitaa ang akong
mga pulong inig mata

36 Beltran
When I leave

Switch off the lamp posts

that line
the laughing lane
of our road.
Switch on the radio
to switch off the conversation,
drown the cheers
that has long been gone.
Take the bottles
of wine from the table
and rip the tablecloth
that is still there.
Silence the dogs
in our yard
who are still waiting
for my footsteps.
Turn on the last song
and once again, wear the dress
that have seen our bliss.
Look for my words
when the sleeping dust
under our old bed, awakens
Forget the whispers

Beltran 37
 sa abog nga natulog
ilawom sa katre
sa kanhing pagbati.
Kalimti ang mga hunghong
nga sa kasakit ming-usbong.
Yab-i og tubig
ang gakatkat nga kalayo
kay kitang duha
nasaag na
sa kalibunan
sa atong mga lasang.
Lupad pahilayo
kuyog ang mga ani
sa atong mga gabii
ug ayaw kalimti pawnga
ang mga suga sa poste.

38 Beltran
sprouting from sadness
And pour water
on the creeping fire
because the two of us
are now lost, in the thickets
of our jungle.
Fly away
together with the harvest
of all our nights
And don’t forget-
Switch off the lights
of the lamp posts.

(Translated by the author)

Beltran 39
40
Jonah Bering

Ang pag-inusara

Amnesia

Gugma

She grew up in Tuburan, Cebu. She is currently working in Xlibris as copy

editor. She is currently working as a copy editor for a publishing service
company. She joined the Cornelio Faigao Workshop in 2008 and has
continued to churn Cebuano and English poetry and fiction since her
highschool days.

Bering 41
 Pag-inusara

Ang salin sa kabugnaw

sa sayong kabuntagon
nihapuhap sa bahin
sa kama nga wa
nasagyaran sa imong
bukobuko.

42 Bering
Solitude

What’s left from

The early morning chill
Stroked the side
Of the bed that had not
Been touched by
Your back.

(Translated by the author)

Bering 43
 Amnesya
“He thinks we all have been cured. He believes
in amnesia and he will never mention it again.”
— Margaret Atwood, Under Glass

Naayo na ta, ingon ka.

Nasamdan lagi tang duha.
Apan kung buot hunahunaon,
garas ray imong naangkon
gikan sa kasaba samtang
ang akong samad nitadlas
sa akong utok padung sa dughan
diin ikaw nasakpan nakong hubo
ibabaw sa giingon nimong ig-agaw
nga nanimpalad sa syudad.
Ikaw, dala tingali sa sakit
sa utok, dali kaayo
nakalimot. Naayo na pud ko.
Apan ayaw pagdahom nga
maayo pa tang duha.

44 Bering
Amnesia
“He thinks we all have been cured. He believes
in amnesia and he will never mention it again.”
— Margaret Atwood, Under Glass

We are healed, you claimed.

Once, we were injured.
But if you think about it,
you just got scratched
from mild castigation while
my laceration has reached
my brain into my chest
when I caught you naked
on top of so-called cousin of yours
who is chasing luck in the city.
Perhaps, because of amnesia,
you forget quite easily.
I’m maybe cured. But don’t expect
that we will both be healed.

(Translated by the author)

Bering 45
 Gugma

Ikaw ba, ingon sa uban, nindot kuno ka

nga bati. Ganahan man gani unta ko
makigharong nimo, niya mahadlok man ko,
kay bali-balian pa lang ko nimo sa mga bukog
o kung maka-ikyas man gani, kunis-kunison
ang akong lawas. Kakuyaw ana.
Daghan baya ang nadani nimo. Kay lagi
baya ning mga Pinoy — giyatak-yatakan
lang sa nindot ang bati, hangtod
nawad-an sa panimuot (ug kon ma-ulian,
yatak-yatakan na sad).
Pero allergic man gyud ko nimo.
Nipalayo man gani ko sa akong
amiga kay nangalisbu sa imong baho.
Ang-ang di, nga pwerte man tawng nimong
gakos niya samtang nag-am-am siya
sa iyang uyab nga nangluod.
“Wanna join?” Pangagni pa nimo
samtang nagpasiplat sa among
officemate nga nagpa-cute.
Gipikatan tika, gihiwian pa gyud.
Mao roy nakadangat —
di ko hopefool —

hopeless ra.

46 Bering
Love

They said you’re both beautiful

and ugly. I would have liked to stand
up to you, but I’d prefer to chicken out –
what if you would break all my bones
and if you caught me fleeing, you’d rip
me into pieces. That’s frightening indeed.
Many would fall on their knees for you.
Hopefools we are — beauty thumps
its own ugliness until it would lose
consciousness (and when senses
would regain, thumping goes again!)
No doubt I’m allergic to you.
I’d even shy away from a friend
who had been carrying your scent.
And who would not gotten your smell
when you hugged her, console her
after being deserted by her boyfriend.
“Wanna join?” You asked
while glancing at our officemate
who tried to cast his charm.
I smirked and made funny faces.
The truth of the matter —
I am not hopefool —

just hopeless.

(Translated by the author)

Bering 47
48
Josua S. Cabrera

Text

Sudlay

Ang balak ni Julian

Josua was born in Butuan City but grew up in Maasin, Southern Leyte. He began
writing English poems and found his poetic voice in Cebuano. His poems “Steam
Rice” and “Hoy Alimukon” won second prize (1997) and first prize (2001) in the
SunStar Superbalita Poetry Contest. In 2005, he bagged third prize in the Palanca
Awards for Cebuano fiction. He works as editorial cartoonist for SunStar Cebu.

Cabrera 49
 Text

Naglingkod ka,
nanampiling
kilid sa imong bintana.
Imong panan-aw nilusot
sa mga lihang
sa galinya-linyang ulan
latas sa dakong
wanang lahos
didto sa nagsadyang
kakahuyan ug kawayanan.
Sila nagkaway-kaway
gadayeg nga naghangad sa langit.
Kay sa pila ka buwang
ting-init, nangliki ang yuta,
nikaging ang mga dahon
ug nibagtok ang kahumayan.
Apan, kaganiha, nanawag
ang langit. Nilanog ang iyang tingog.
Dayon, iyang gipabuhagay
ang iyang gugma, pagpahinumdum
kanila nga sila wala niya hikalimti
bisag kanus-a.
Apan ang dagayday sa ulan
sa imong bintana morag mga luha
sa imong hulagway

50 Cabrera
Text

You sit
With your hands on your face
Beside your window
Your glance slits through
The lines of rain
Through the big emptiness
Over the happy trees
And bamboo shrubs.
They wave. Praising,
Looking up to heaven.
For so many months of drought
The earth cracks
The leaves stiffened
And the ricefields dried-up.
But before the heaven
Calls. His voice echoed.
Then he showers his love,
To remind them that
He has not forgotten them ever.
But the drizzle of the rain
On your window pane
Are like tears
Of your picture

Cabrera 51
 nga nianinaw sa bildo.
Pila ka minutos ang nilabay,
Nibarug ka, nanghupaw,
gikab-ot nimo ang jacket
nga sa lansang gisangit.
Padulong kang mogawas sa imong
lawak, apan nagdagan
kang nibalik dihang nitingog
ang imong cellphone sa lamesa
nga imong giakbuan ganiha.
Imong gibasa.
“Hey, I’m ok, musta na?”
Nilanog ang huni sa libuhang
mga anghel sulod sa imong dughan
ug nangudlot og pahiyom ang
imong ngabil.

52 Cabrera
Reflecting on the glass.
How many minutes pass
You stand up, and sigh
You take the jacket hanging on the nail
You go out of your
Room. But you run back
When you heard you cellphone on the table
That you waited on before
The you read.
“Hey I’m fine. How are you?”
A thousand music echoes
From the angel inside your heart
And a smile sprouted on your lips.

(Translated by Bambi Beltran and Karla Quimsing)

Cabrera 53
 Sudlay

Way koy sudlay sa amo.

Wa koy samin. Mao nang
kagidlay lang ning akong porma.
Akong plano, adto na ko
sa inyo manudlay, inig sundo

nako nimo. Apan, pag-abot nako

sa inyuha, gisilawan man dayon ko
nimo anang gabidlisiw mong
mga mata. Gikuot mo ang sudlay
sulod sa imong bag, dayog kab-ot

sa akong buhok. Gihagkan ka

sa akong anino samtang
hinayhinayng mong gihapsay
ang akong buhok nga gapataka lang
og lukot. Dayon nikalit lang

og hayag ang imong panagway.

Katam-is baya sa imong pahiyom.
Imong naalinggatan ang akong mga kamot
nga naa dinha sa imong hawak
gatarong sa in-shirt mong nadaot.

54 Cabrera
Comb

I don’t keep a comb at my place

Neither a mirror. That’s why
I look unkempt
I plan to go, comb my hair
And fetch
You

But when I arrived at your place,

You glared at me
With the rays of
your eyes.
You took the comb
Inside your bag,

Grab
My hair.
You are kissed
By my shadow while
Slowly you comb
My hair that went around
In curls.

And suddenly
Your face glowed
How sweet is your smile
You noticed my hands
That settled on your hips
Fixing your in-shirt

(Translated by Bambi Beltra and Karla Quimsing)

Cabrera 55
 Ang balak ni Julian

Mibundak ang uwan.

Mitulo ang atup ni Julian.
Ang tinta sa iyang papel mikampat.
Apan padayon iyang pagsulat
Sa iyang balak. Mikamang ang tubig
Sa salog. Misaka sa iyang tuhod, sa tiyan
Hangtud sa iyang suwang. Milutaw
ang balak ni Julian ug sa sapa miuban.
Pagsilaw sa adlaw, si Julian nahanaw.
Ang iyang balay daplin sa sapa,
Mga tuod na lang, nagdungaw

Daw may gipangita.

Ang balak ni Julian gibasa-basa

Sa batang gatuk-ong daplin sa sapa,
Way purol, ilawom sa dakung mangga.
Gahilak, sigeg pamiste, kay sa pila ka minutos
Ang milabay, wa pa gyud siya higawsi. Kalit lang
Siyang mingisi humag basa sa balak.
Miutong, iyang suwang niinat. Iyang liog
Nangugat. Human mikalma dayog kumot
Sa balak. Gipaningot dihang ipahid na unta niya
Sa iyang lubot, apan kalit siyang mihunong, mihinuktok.
Ang balak iyang gibukhad, gibasa pag-usab.
Hinay niyang gilukot dayon nibarog, ug iyang gisuksok
Sa iyang ilok. Iyang gianinaw ang sapa, midungaw,

Daw may gipangita.

56 Cabrera
Julian’s poem

The rain is pours.

Through Julian’s roof.
The ink on its paper bleeds.
But he keeps on writing
His poem. The water creeps
On his floor. Rising to his knees, to his stomach
Reaching his chin. Floats
The poem of Julian with the creek.
The sun shines, Julian is gone.
His house by the creek,
Only posts are left, watching

Searching for something.

Julian’s poem is read

By the boy sitting by the creek.
Without pants under the mango tree
Crying, cursing because in the last minutes
That pass, it did not come out.
Suddenly he smiles after reading the poem.
Holds his breath his chin stretched
His neck’s veins came out.
He calmed down and crumples
The poem. Perspiring when he’s about to wipe
His ass, suddenly, he stops. Thinks.
He opens the poem and reads it again
Slowly, he rolls it and stands up he inserts it
In his armpit. He looks at the creek, watching,

Searching for something.

(Translated by Bambi Beltra and Karla Quimsing)

Cabrera 57
58
Lamberto G. Ceballos

Villanelle sa binilanggo

Di kita malipayong mga tawo

Sa ilawom ning lapida

Nyor Lam have won numerous awards for his fiction and poetry. He was a writing
fellow in the Silliman Summer Writers Workshop, under the Tiempos. His latest
prize is from the Carlos Palanca Foundation for Cebuano fiction. After retiring as
public accountant, he now serves as the literary editor of Sun Star Superbalita.

Ceballos 59
 Villanelle sa binilanggo

Ang rehas maoy utlanan sa sulod ug gawas

Ug sa ngiob nga atub hataas kaayo ang kagabhion.
Ang ulahing pagbasol dili na makaluwas!

Karon nailo siya sa katam-is sa kinabuhi sa gawas

Gibati ang kangutngot ug kapuol sa anugong panahon.
Ang rehas maoy utlanan sa sulod ug gawas.

Moluom man siya ug sa pait mga luha magpaagas

Bisan sa katugnaw ug way timik nga kaadlawon
Ang ulahing pagbasol dili na makaluwas!

Iyang subong hunahuna kanunay sa adlaw nag-agpas

Kanus-a makita niya ang langgam moawit tumoy sa kahoy.
Ang rehas maoy utlanan sa sulod ug gawas.

Ang katuigan sa paghuwat milumos sa kalag nga naghingutas

Ug buot siyang moambak gikan sa kinapungkayan sa bukid.
Ang ulahing pagbasol dili na makaluwas!

Antuson na lang niya ang kaluspad sa luyat niyang lawas,

Ang hait nga dila sa mga silingan ug makabungog nga tampalas.
Ang rehas maoy utlanan sa sulod ug gawas;
Ang ulahing pagbasol dili na makaluwas!

60 Ceballos
Villanelle for a prisoner

The prison bars divide the in and out aptly

And in the dingy jailhouse the nights are very long.
Late repentance alas cannot free so suddenly!

Now he longs for the sweetness of freedom only

Feeling the querrest pains borne by timeless ennui.
The prison bars divide the in and out aptly.

Even if he would cry now and shed tears badly

In the coldness of dawn’s lingering stillness,
Late repentance ala cannot free so suddenly!

Always his woeful thoughts race for the coming day

When he could see a bird chirping up in a tree.
The prison bars divide the in and out aptly.

The years of waiting drown his soul to death nightly

And he feels like plunging from a high mountain peak.
Late repentance alas cannot free suddenly!

He shall suffer the anemia of his frail body,

His neighbors’ sharp tongues and thunderous mockery.
The prison bars divide the in and out aptly;
Late repentance alas cannot free suddenly!

(Translated by the author)

Ceballos 61
 Di kita malipayong mga tawo

Isulti ta ang tinuod:

Di kita malipayong mga tawo
Ang atong pahiyom nagduwa lang
Sa mga ngabil
Sulod sa atong kasingkasing
Dunay kahadlok
Ug ang kinabuhi dakong binuang.

Matag gabii di ta mahikatulog

Nahadlok sa umaabot nga urom –
May gubat nga giawayan ambot diin
Sa Halayo
Ug sa kaugalingon tang nataran
Ang mga sundang sa atong kaigsuonan nags-
ingki.
Maong nahimo kitang insomyak.

Apan magpaabot gihapon kita inig siak sa ban-

agbanag
Malaumon nga may puting salampati
Nga molupad kanato
Tadlas sa mga gutling nga nag-ulang
Sa kahigmata ug katulugon.

62 Ceballos
We aren’t happy men

Let us tell the truth:

We aren’t happy men
Our smile only plays on the lips
Inside our hearts there’s fear
And life is sheer madness.

Every night we can’t sleep

Afraid of the coming nightmare-
There are wars still fought somewhere
Far away
And in our own backyard
The bolos of our brothers clash.
Therefore we have become insomniacs.

But we shall wait until the break of dawn

Hoping for the white doves to fly us
Across the moments between
Waking and sleep.

(Translated by the author)

Ceballos 63
 Sa ilawom ning lapida

Way kinutoban ang kangitngit dinhi

Nga gitawag sab og kahangturan.
Dinhi wa nay nagbantay sa tiktak.
Sa taknaan.

Siya kinsa nagpuyo ning dapita

Wa na manumbaling sa pag-agi
Sa mga ulan sa ting-init ni manghimaraot
Sa naglagiting nga kainit sa adlaw
Sa udtong tutok.

Human sa katapusang yugto, sa epilogo

Mopaingon ra kita sa kahiladman
Ning kangitngit diin wa na gyuy kagubot.
Sa ilawom ning lapida
Adunay kahilom…
Adunay kalinaw.

64 Ceballos
Under this stone

There is endless darkness here

Which is also called eternity.
Here the clock’s alarms are not
Monitored anymore.

He who inhibits this place no longer

Minds the passing of summer rains
Nor curses the burning heat
Of the noon-day sun.

After the last act, in the epilogue

We shall go to the deep of the dark
Where there’s total absence of violence.

Under this stone

There is silence…
There is peace.

Translated by the author)

Ceballos 65
66
Vince Cinches

Ang tigmo ni Benedicto

Tabanog

Daman

Binsoy is from Talisay City, Cebu. He first published his English poems in high
school and developed his Cebuano poetry during his stint in Today’s Carolinian.
He is the current executive director of the Central Visayas Fisherfolk Development
Center. He had involved himself in various social movements since high school.

Cinches 67
 Ang tigmo ni benedicto

pagbantay gyud
sa iyahang tigmo
kay lamaton ka
basta tugtan nimo
iyang pulong nga mohalok
sa imong dunggan

kahinumdom ka atong babaye

nga nagsalimuang kagabii
atul sa atuang tigom
gidungog man gud to
nga naminaw sa batbat
ni benedicto

kahinumdom gyud ko
sauna nga naa pay
landong ang patag
kami ni benedicto
moinat sa among lawas
kilid sa isig usa
unya iya kong tigmoan
nga dili nako maasoy

samok kaayo hangtod karon

usahay maalimungawan ko
makamata ko sa iyahang pulong

68 Cinches
Benedicto’s riddle

Be very careful when

he riddles.

His words could kiss

you by the ear,
leaving you walking
through a vile spell.

Do you remember
that deranged woman
last night?

It was known that she

listened closely
to Benedicto’s utterance.

I still remember
that day when he and I
lay stretched out
on a grassland. He started
riddling, and I found myself
strewn along an aisle
of tales, of things farther
than what my mind
could hold.

I still feel haunted until now.

At times I wake up
to his very words, and

Cinches 69
 unya akong singot morag iyang
kamot nga dili moundang
og dagayday sa akong lawas

pahimangno lang ni akoa

kahibalo ko nga magkita mo
kay susama niining gabhiuna
nga buak ang buwan ug hilom
ang palibot iyaha kong gitawag
ug gibukotan sa landong unya

nawagtang ko kuyog sa agik-ik

sa kagabhion nahimong bituon
nagpitok-pitok nag-asoy
sa tigmo ni benedicto

70 Cinches
sweat drips upon my body
as though it were
his own hands reminding me
of a presence.

I know you will see him

tonight, and I have to warn you though.
It was a night like this
when the moon broke,
and everything around me
was silenced, that he
called me, covered me
with dusk.

I vanished with the crisp

laughter of the night,
turning into a distant star
glimmering of riddles.

(Translated by Corazon Almerino)

Cinches 71
 Tabanog

kada kita nako nimo

ang panganod gaalirong
pirme sa imong mga mata
layo ug galutaw

ug ang imong panglantaw

puno sa dagat
lawom ug parat
sama sa hangin
nga gitaban niini
bugnaw ug maluibon

usahay gani imong tiil

sama sa balod niini
kanunay nga mamiya
sa baybayon

gani karon
sa imong pagkanaog
imo kong nasaypan
nga bungbong
misandig ka
migunit
ug mihunghong

72 Cinches
Kite

whenever I look at you,

you sink into a sea
within your eyes.

this sea, distant

and nameless, like
its pathless breeze,
has been lulling you
away, away
from this shore

where once
your feet knew
what it was like
to stay.

how long has it been

since you looked
at me in the eye,
and told me how
you hated the tempest
sea?

Cinches 73
 nga bisan naa ka sa langit
ang bituon dili
gihapon makab-ot

gitutukan tika bisan dili

ko nimo tan-awon
ug kalit lang ang imong mga kamot
nahimong pako
imong tiil nahimong ikog
ang imong buhok nahimong higot
nga akong gikuptan
samtang nilawig ka
paingon sa wanang layo
ug tulin kaayo nga tabanog

74 Cinches
But now as I gaze
at you, waves break
on this same shore
singing dirges
as your feet
once again take
their covetous steps
to the deepening
water.

(Translated by Corazon Almerino)

Cinches 75
 Daman
(kang J, mananahi og sugilanon)

ambot kalit man to

morag dinaliang paghikyad
sa buwak sa imong
mata

nga buot kong

hakpon
pil-on ug taguan

kay karon
lunhaw pa kaayo
ang mga pulong
nga ningtadlas
sa gadilaab
mong dila
nanudlo padulong
sa katulugon

tuod diay
ang bakho
ang balak
wala magtinguha
nga mokabakaba

mosamok
sa imong paglangyaw

76 Cinches
Daman
(kang J, mananahi og sugilanon)

I don’t know--it was rather

swift, as though a daisy
suddenly opened upon
your eyes.

I want to hold it ,
enfold it in my hands,
and keep it that way.

But for now

your tongue burns
with birthing words
that lift themselves
from the surface
of sleep.

A sob,
a poem,

Cinches 77
 sa eskina sa gision
kong hunahuna

dili ko kapanaw
padulong sa imong mata
kay dugay na
nakong gihipos ang paku

ug ang panganod
mipahulay na
sa imong kamot

ang adlaw
napalong
sa imong paghinanok

ug ako dugay
nang miduyan
mihagok
og sonata

milupad
sa imong ngabil
nahimong dahon
nahagbong

morag sugilanon
sa imong kamot
milupad

nahimong
balak

78 Cinches
on this street corner
floating in my mind,
can neither decide
nor distract their
own flight,
or yours.

No, I can’t take

another journey
to your eyes;

I have left behind

my own wings,
clouds
between your hands.

The day slips

along your sleep.

A winged music
alights on your lips,
now a leaf falls

and falls

onto the waking,

gentle,
fearful joy
of poetry.

(Translated by Corazon Almerino)

Cinches 79
80
Adonis Durado

Ang pinakamalipayong balak sa tibuok kalibotan

Unsaon pagpangga sa babayeng claustrophobic

Unsay pulos

Recipient of the Emmanuel Lacaba Prize, Dons recently launched his first book
of poems entitled “Dili Tanang Matagak Mahagbong” (Not All That Drops
Falls). In 2001, he received the “Best New Writer Award” given by the Cebuano
Studies Center and Faigao Foundation. A graphic designer by profession and
currently based in Thailand, he serves as the group design director for a chain
of American magazines.

Durado 81
 Ang pinakamalipayong balak
sa tibuok kalibutan

milayat gikan sa ngislit sa bintana

ang gatingsing iring nga gatangag
og gapahiyom nga tinap-anan.
milabay kini luyo sa gangising labandera,
sa banang galigid og buhakhak sa kahubog,
sa kainom nga puros namuwa sa kahimuot.
ug milatay sa talidhay sa gubaong paril,
sa kasadya sa mga buslutong atup,
miagi sa ka alegre sa gamayng sugalan,
sa bahikhik sa mamusuhayng istambay,
sa tsimosa, usyuserang gainagik-ikay.
ug dayog huong sa malipayong silong.
sa unahan, gakatawang misawp ang adlaw,
gadalig uli batang gikomedyahan sa gutom.

82 Durado
The happiest poem
in the whole world

from the grinning window,

the grinning cat swung down
in its mouth a grinning smoked fish.
it goes behind a washerwoman also grinning,
past her husband rolling in drunken laughter
whose drinking buddies also red-faced with glee.
it goes past the broken fences full of mirth,
the gaiety of the rooftops full of holes;
past small gambling joints full of little joys,
peeping toms standing around giggling,
gossipers, curious bystanders sniggering,
and crept down to a slit under a happy house.
up ahead, the grinning sun went down,
quickly the boy hurried home, teased by hunger.

(Translated by Merlie A. Alunan)

Durado 83
 Unsaon pagpangga
sa babayeng claustrophobic

Kung gakson nimo siya og hugot,

Kinahanglan abri ang mga bintana
Sa imong kasingkasing ug hunahuna
Ugaling mokalit siyag lugnot.
Lugwayi ang higot sa imong pasensya
Kung moriklamo nga di siya ka ginhawa.
Kung imo gung atbangan og lagnot
Ang pagsuki sa nikubit nga isda
Hibugtuan nuon kag pasol, di ba?
Maong panggaa siya ingon ka hugot
Sa pagtuno sa kwerdas sa sista,
Ingon ka sigkit sa ang-ang sa hagdan,
Ingon ka huot sa lusong sa alwa.

84 Durado
To love
a claustrophobic girl

If you want to embrace her,

Make sure the windows
Of your heart and mind are wide open
If she tries to break free.
Give your patience more rope
In case she complains she can’t breathe.
If you pull hard at the line
When a fish takes the bait,
You could lose the hook, you know.
Love her the way you tighten
The strings of a guitar to get the pitch,
As close as the rungs of a ladder,
Exact as the fit of pestle and mortar.

(Translated by Merlie A. Alunan)

Durado 85
 Unsay pulos

Unsay pulos sa dag-om kung di kauwan

Unsay pulos sa uwan kung di kabaha
Unsay pulos sa baha kung di kagun-ob sa pangpang
Unsay pulos sa pangpang kung way karaang kahoy
Unsay pulos sa karaang kahoy kung way landong
Unsay pulos sa landong kung way ningpasilong
Unsay pulos sa ningpasilong kung way giagbayang uyab
Unsay pulos sa manag-uyab kung sa isig usa way gisaad
Unsay pulos sa saad kung di katarog og panganod
Unsay pulos sa panganod kung di kini kadag-om

86 Durado
What use

What use are clouds without rain

What use the rain without flooding
What use the flood if the cliff remains standing
What use the cliff without the old tree
What use the old tree without its shade
What use the shade with no one to shelter
What use the shelter if he has no love
What use the lovers who have nothing vowed
What use the vow which cannot move the mist
What use the mist which cannot form clouds

(Translated by the author)

Durado 87
88
Richel Dorotan

Halok sa suba

Gapasan: Prosang Itom Sa Nawalang Kasaysayan

Pagpangandam

Also known by his pen name Omar Khalid, Richel was born in Medellin, Cebu.
He is currently the literary editor of Bisaya Magazine. He has won various literary
awards from Bathalad Inc., Gawad Komisyon, Carlos Palanca, and Superbalita Gov.
Gwen Garcia Award for his poetry and fiction.

Dorotan 89
 Halok sa Suba
“Wala kaayo koy nasayran bahin sa mga diyos;
apan nagtuo ko nga ang suba usa ka kusgan ug gamhanang diyos.”
— kinutlo ug hinubad sa “The Dry Salvages” ni T.S. Eliot

Piho na ang pagdagayday sa imong kinabuhi

Dili mohunong ang pagsugwak sa imong kasingkasing ug pus-on
Padayong pagatitikan ang imong nawong sa kahibulong
Kanus-a ba ibandilyo sa mga kuwaknit
Nga may Ozymandias nga gihaya?
Walay diyos nga motaliwan.
Pasagdi si Nietzsche nga makighilawas sa iyang anino
Tungod kay ikaw ang manluluwas namong bato:
Deus altissimus eustorum protector
Di ba sa dughan mo man manghulam og kusog ang among kalalakin-an?
Gikakulit na sa mga Sumeriano sa nagtuyokay nilang cunieform
Kana ang pamatuod nga gidangaw na nila ang kagahapon
Kon tabonan man ang imong tutunlan
Moulbo kining daw bulkan
Oo, kami ang madunot
Kami, kansang mga lawas gabok
Nagpakaaron-ingnon ang among mga utok
Ug namugsay kami sa dagaming kaalam
Ug nganong kami magpasiatab?
Wa gani namo hisabti diin gikan ang imong dagayday
Human ka piangi sa Busay Kawasan
Ug mabungkag ang imong tampihak sa kabatohan
Ikaw gihapon sa imong pagpanaw, di matarog
Kon tutokan mo ang udtong-larok
Mohunong ang panghuy-ab sa kaluwangan,
Mokurog ang Adlaw ug Buwan
Karon, pukawon ka sa among mga pangilaba
Ang dugo sa pinili namong lagsaw
Ibisibis namo sa nagkayo mong tampi

90 Dorotan
Kiss of a River
I do not know much about gods;
but I think that the river is a strong brown god.—T.S. Eliot

The cascade of your life is quite certain

The swell of your heart and belly will not cease
Your face will continuously be itched with wonderment
When shall it be announced by the bats
That there is one Ozymandias being put on wake?
Never a god who will pass away
Leave Nietzsche alone to copulate with his shadow
Because you are our savior stone:
Deus altissimus eustorum protector
Isn’t it that our menfolk borrow strength from your breast?
It has been inscribed already by the Sumerians in their cunieform
That is the proof that they had already measured the past
If they choke your throat
This will explode, like a volcano
Yes, we are the ones to rot
We, whose bodies are fragile
Our brain pretentious
And we, rowing in the straw knowledge
And why should we boast?
We could not even decode where your drip came from
After being disfigured in Kawasan Falls
And your temple smashed to pieces in the rocks
You are still the same in your journey, unshakable
If you look up the high noon
The yawn of the universe will halt
The Sun and Moon will shiver
Now, you will be roused by our prayers
The blood of our chosen stag
Will be doused over your smoldering bank

Dorotan 91
 Imoha na sab ang among kababayen-an
(Si Himaya, anak ni Kilaw-Baga
Si Dalilang, anak ni Bali-Alho
Si Gasa, anak ni Sagpo-Baha)
Ang ilang inampingang buhok
Ipadunghay nila sa imong aping —
Buhok nga wa pa masud-ong
Sa mga anito ug diwata
Tungod kay nasayod silang ikalipay mo kini
Ang luha sa among mga inahan
Mahimong kuwawing mo — tagoangkan
Aron sa ingon, sa nagsugwak mong dugo
Moubog ang pisot namong mga puya
Sa matag takdol.
Padayon namong itakgos ang aso sa kamanyan
Sama sa ritwal kon hilantan ang among mga masuso
Ipalupad namo ang talinis nga mga pana
Bisan pag sa tiil namo motaop sa pagtugpa
Guhay-guhayon namo ang kaaliputo sa kaudtohon
Wa kamiy kalisang sa kilat ug dugdog
Ug unya motambol ang liboan namong lakang
Magdaghong sa gibikogang pangpang
Magpangatipak kini, sama sa pagkadugmok sa among mga bukog
Nga giusap ug gilamoy sa taga Kasadpan
Napagaw na ang tuktugaok sa mga manok-ihalas
Ug ang among mga singgit ug bakho
Dili mapukan sa mga agta
Nga nagkulit sa makahilos nga timaan sa among agtang
Natilok na ang kusog sa among katigulangan
Ug naughan na ang naglambod nilang mga tinai
Nalisang kami: hangtod na lang kaha dinhi
Ang pagsanay sa among tribu?
O kaha monunot na lang kami sa imong panaw
Hangtod mosangko kami sa rumbo mong lawod
Hangtod ang lawas namo sa kasuko mo ianod
Hangtod moluhod na lang kami sa puting mga diyos...

92 Dorotan
You can have our womenfolk
(Himaya, daughter of Kilaw-Baga, the burning coal eater)
(Dalilang, daughter of Bali-Alho, the pestle breaker)
(Gasa, daughter of Sagpo-Baha, the flood blocker)
Their guarded hair
Will be dangled in your cheeks—
Hair never seen yet
By the spirits and fairies
Because they know you will be happy with it
And the tears of our mothers
Will be your streams— celestial womb
In that way, in your gushing blood
Our uncircumcised infants will take a dip
In every Full Moon.
We will continue to tie around the smoke of incense
Like the ritual every time our babies are afflicted with fever
We will unleashed our sharp arrows
Even if they will stick to our feet upon landing
We will tear to shreds the madness of noonday
We fear not of lightning and thunder
And our thousand steps go thumping
And groan in the cramp-hit ravine
This will crack, like the crushing of our bones
Chewed and devoured by the Westerners
The crowing of the wild chickens now hoarse
And our shouts and sobs
Will not be toppled by the black pigmy
Who sculpted the burning sign on our foreheads
The strength of our ancestors already exhausted
And their messy entrails gone dry
We are scared: will the proliferation of
Our tribe ends here?
Or we just go along with your flight
Until we reach your open sea
Until our bodies will be washed away by your fury
And to the white gods we kneel and pray…

(Translated by the author)

Dorotan 93
 Gapasan: Prosang itom sa nawalang kasaysayan

Usa ka panahon, usa ka katingalahang panahon.

Ang panaw sa akong kahimatngon napadpad sa laing kontinente.
Ako, sakay sa huni sa hangin nabanlas sa mga balod
naanod sa tinapya sa handurawan. Gisapnay ko ang mga tunob.
Sa halayong laguna sa kagahapon napunitan kong usa
ka gapasan nga gidigwa sa usa ka langgam.
Ah, katahom, katahom sa katingalahang langgam
naglupad sakay sa bukubuko sa amihan
nga nagtangag sa bulawang gapasan.
Sa akong kaibog gipunit ko ang relikyas sa gubat
ug sa hait, talinis niining tumoy nakita ko
ang sayaw ni Apohang Taliw sa taluktokan sa Ban-aw
nga nagsaulog sa ting-ani. May sagol nga kamingaw
ang kalanog sa agong sa kaliwat nga gibasal.
Nakita ko silang nagtuyok-tuyok
sa daob nga nagdupa sa ilang mga bukton.
Ang ilang giawit mao ang laylay sa pagtuo
nga pugsanong gitakgos sa akong kaunoran.
Ug nakita ko ang pagbanaw sa ilang dugo
dihang giugbok sa bag-ong buhilaman ang bandila.
Nagkurog ang akong kaunoran nga nagkupot
ning butang sumpay sa akong kasaysayan.
Nabati ko ang ilang pagsimba sa Adlaw.
Naaghat ko pagsubay sa gibiyaan kong tunob
nga diha sa akong kamot.
Apan unsaon ko man pagsaulog ang

94 Dorotan
Arrow: Black Prose of the Lost History

There was one epoch, one strange time

The flight of my consciousness was carried away to another continent
I, on board of the melody of the wind buffeted by waves
drifted with the splash of memory. I cuddled and carry the footprints.
Into the distant meadows of yesteryear, I happened to pick up one
arrow which was vomited by a bird.
Ah, what a beauty, what a beauty but a strange bird
that flew on the back of the northwind
clipping a golden arrow on its beck.
With my craving, I picked up the relic of war
and the sharp, pointed end of it I saw
the dance of Grandpa Taliw in the peak of Ban-aw
celebrating harvestime. With a mixture of lonesomeness
the sound of gong of the ancestry was beaten.
I saw them went in circles
around the bonfire, arms spreading.
The song they chanted was the hymn of faith
that they forcibly tied in my flesh.
And I saw the flooding of their blood
as soon as the flag of the new civilization was erected.
My flesh trembled while holding
this thing linked with my history.
I heard their worship to the Sun.
I was provoked to retrace a forgotten footprint of mine
in my hand.
But how can I celebrate

Dorotan 95
 sayaw nga ako dinihogan na man sa lana sa laing yuta?
Bakikaw ang akong sura, way
gugma ang kumpas sa hinulamang balitaw.
Unsaon ko pa pagsumpay sa akong kagahapon
sa kasakit sa sudya ning gapasan?
Gibuhian ko ang butang ug tul-id kining mituhog
sa akong lapalapa ug ang akong dugo mikuyog sa bul-og sa sapa.
Ug tuhaw mitungha ang katingalahang langgam misakdap
ug gilabni kanako ang misteryosong kahilipsan
sa akong kaugatan. Sa iyang paglupad,
gidagit niyag apil ang akong kalag.

96 Dorotan
the dance since I am now tainted with oil in another land?
Awkward was my sway, the strides
are without love of the borrowed folk song and dance.
How could I link up the past
with the fang of confrontation with this arrow?
I released the thing and it directly stabbed
my sole and my blood went with the current of the stream.
And suddenly the strange bird appeared and assaulted
and seized from me the mysterious implements
of my veins. As she flow away,
she also took away my soul.

(Translated by the author)

Dorotan 97
 Pagpangandam
(Kang higalang magbabalak, Myke O.)

Ayaw kog bitara sa kangitngit

Di ko mokuyog
Manggataw pa lang unya ang imong
Sungay, bangkil, ug maputol ang imong lawas
Sama adtong imported nga anananggal
Nga nanghilam-os sa kahayag sa buwan
Sa kubalong rehas sa Club Qua
Sama adtong kausa si birhen Maria
Giteybol sa imong mata.

Ngadto sa minanok nga duka sa gabii

Nakigdakop-dakop ta sa huy-ab
Sa mga takob sa serbesa
Ug sa anup-op nga eskina
Ang mga pildero sa palad
Nasil-ip natong nangitag kakatulgan
Nanginanag og katreng lapok sa aseras
Sa gikapoy nilang mga kahikugang;
Sa kamig nga semento nangab-ot nato
Ang maritmohong panghagdaw sa puya
Nagpahinumdom kanato sa
Tinghulaw nga suso sa inahan.
Ug sa wandog tang mga tunob
Nanurok ang luhaan tang mga estropa
Hangtod nagtapot na ang atong
Mga panan-aw lagbas sa utlanan
Sa bakak ug kamatuoran

98 Dorotan
A Preparation
(for my poet-friend, Myke O.)

Don’t pull me to the dark

I won’t go with you
You might unleash your
Horn, sharp tooth, and your body will be cut-off
Just like that imported vampire
That washed her face with the moon beam
In the rough cell bars of Club Qua
Like that one time virgin mary
Was your tablemate

Toward chicken-like drowsiness

We played with our yawns
With the beer caps
And in the flickering street corner
The losers of fate
We sighted them looking for a place to sleep
Scouring for a mud-bed in the pavement
With their tired surprises;
Of the cold concrete sidewalk catching us up
The rhythmic foraging of an infant
Reminded us of the
Drought-hit breast of a mother
And with the groggy steps of ours
Tearful stanzas spurted out
Until the locking up of our
Visions through the border

Dorotan 99
 Nga gibandilyo sa irong nag-uwang.

Sakgawon ba nato ang mino sa larawan sa kagabhion

Pinaagi sa pagbalit-ad sa atong mga kalimutaw?
Makipi ba sa kangitngit
Ang kabangis sa ilang katugnaw?
Dili maletra ang atong kaluoy
Dili mahuni ang atong taghoy.

Ayaw na ko butara
Natagam na ko adtong gidala
Mo ako sa panganod
Nahubsan ko sa hambog
Apan kon imo kong pugson
Andam na kong motando og hinay
Bahala nag mahimo kong kikik
Magbidyoke kog yabag nga huni
Matag tadlas sa alas dose sa gabii
Bisag ang tanan mong ngipon
Mahimong bangkil
Ug ang tanan mong buhok mahimong sungay
Andam na ko sa pagsapnay sa mga
Sanglitanan sa hubog tang kaadlawon.

100 Dorotan
Of lies and truths
Being announced by the howling dog.

Shall we grab the magic picture of night?

By inverting our eyes?
Can it be hidden in the dark
The violence of their coldness?

We could not write our pity

We could not attune our melody.

Don’t ever cajole me again

I got my lesson already when you dragged
Me to the clouds
I ran out of bravado
But if you forced me
I am now prepared to nod gently
Come what may if I turn out a little with
I will sing in the videoke with discordant tune
Every passage of twelve at midnight
Even if all your teeth
Become horribly pointed
And all your hair turn horns
I am now prepared for the
Epigram of our drunken dawn.

(Translated by the author)

Dorotan 101
102
Greg Fernandez

Hangyo ni Batman

Abat vs. Balak

Eros-Thanatos-Paltos

Greg works as a graphic designer for SunStar Cebu since 1999. He was a member
of Bathalad since 2000 and writes poetry and fiction reflecting the Cebuano
experience. Greg was one of the casts of the award-winning indie movie,
Confessional

Fernandez 103
 Hangyo ni Batman

Nindot ning higayuna

kay atol nga takdol ang Valentines Day.
Tibuok kong mayagyag ang akong gugma.
Mahimo kung Batman karong gabii.
Dagiton tika diha sa imong boarding house.
Isuroy tika. Mangaon tas gawas,
Manan-aw tag sine. Bisag unsa imong gusto
atong buhaton.

Basta karong gabii, pangandam na diha daan

kay mahimo sab kang Batgirl.

Ayaw lang gyud to usba ang nahitabo sauna

nga dihang gilungkab ko na ang imong bintana,
nakigsabot man sab diay ka ni Robin.
Nahimo na lang intawn kong The Shadow.

Pero karon, kung unsa gani,

mag-The Flash na lang gyud ko.

104 Fernandez
Batman’s plea

This is a good coincidence,

It’s full moon on Valentines Day,
And I can pur my love for you in full.
Tonigt, I shall be Batman
I will snatch you from your boarding house
We will have a walk, eat
Watch movie, we will do everything you like.

So prepare yourself
for you shall be Batgirl

Just don’t let that awful scene happen again

when I pried your window open
you were inside with Robin.
And thus, I was compelled
to become The Shadow.

For in case that happens tonight,

under the full moon
I shall turn into The Flash.

translated by Anthony Kintanar

Fernandez 105
 Abat vs. Balak

Hadlukon man tag abat!

Aw, kung dili ka motuo nga isog kong pagkatawo,
wala koy mahimo ana.
Dili intawn ni tungod sa gininhawa ko nga Tanduay, day!

Tininuod ni ako. Ang ako lang,

Sulungon ko nang inyong dapit
nga matod mo gibulit man kaha na sa kangitngit.

Mokatkat ko anang giingong nimong koral

sa mga estoryang white lady, paring walay ulo, tikbalang, santilmo
ug uban pang matang sa maligno
nga kanunay makit-an sa inyong mga silingang magabhian og pauli.

Kung mobalibad man lang gani ka sa akong pagpamisita,

ayaw lang ko hadlokag abat
kay bisan wala koy Latin, naa man sab koy ballpen.

Kay kung magsige pa kag tamay sa akong kidhat, nah...

mas hamokon pa hinuon kas akong balak.

106 Fernandez
Phantom vs. Poem

I’m not afraid of a ghost!

Well, if you don’t believe me, I can’t do anything about it
this has nothing to do withe smell of Tanduay in my breath, Girl.
My motives are true,
I only want to visit you place
Which what you said are haunted fences

the reputed white white ladies, the priest with no head, tikbalang, santilmo
And of any other creatures that your neighbors see each night

If you persist of refusing my courtship

Don’t frighten me with ghosts
for even I posses no latin preyaer
I always have my pen.

And if you continue mocking my wink

Then my poems whill savage you and your phantom

(Translated by the author and Anthony Kintanar)

Fernandez 107
 Eros-Thanatos-Paltos

Sa dihang nagtupad tang duha

namituon ang atong mga mata
sa dihang namituon atong mga mata
milinog ang akong dughan
sa dihang milinog ang akong dughan
mikalit og hilom ang palibot
sa dihang mikalit og hilom ang palibot
nibinhod ang akong tibuok lawas
sa dihang nibinhod ang akong tibuok lawas
misiga lang ang imong mga mata
sa dihang misiga lang ang imong mga mata
mikitiwkitiw ang akong kumingking
sa dihang mikitiwkitiw ang akong kumingking
imo dayong gidakop ang akong kamot
sa dihang imong gidakop ang akong kamot
mikalit og budlot ang akong simod
sa dihang mibudlot ang akong simod
andam kini nga magpasukamod nganha sa imong liog
ug sa dihang nasukamod gyud ang akong simod sa imong liog
giisa mo dayon ang imong usa ka kamot
daw nag-agni nga ablihan ang ganghaan sa langit
giwara-wara mo kini sa hangin hangtod nga nahimo kining kilat
nga kalit milugapak sa akong aping

sa dihang nagtupad tang duha

sa pagsugod pa lang unta
gipiyong ko na daan ang akong mga mata

108 Fernandez
Eros-Thanatos-Paltos

When we sat side by side

starlight shone in our eyes
when starlight shone in our eyes
my heart became an earthquake
when my heart became an eathquake
the whole place became silent
my whole body became numb
when my whole body became numb
my eyes grew bigger
when my eyes grew bigger
my pinkie twitched
when my pikie twitched
you grabbed my hand
when you grabbed my hand
my lips protruded
and my lips protruded
It is ready to crashland on your neck
when my lips crashlanded on your neck
your hands rose
seeminly to open the heavens door
you waved it in the air
becoming lightning
striking my face

when we sat side by side

I should have just shut my eyes
right from the start

(Translated by Anthony Kintanar)

Fernandez 109
110
Chai Fonacier

Kilomkilom sa Skywalk

Ika-20 sa Septembre,2007

Patya

Chai started writing when she was 11, but began to tinker her craft seriously when
she was 17. In 2006, she did a showbiz stint for which she is ashamed of, and
threatens to devour alive anyone who screams “PDA!” (Pinoy Dream Academy)
at her. At present, she juggles three jobs with a lot of side projects – including
putting together melodies and lyrics for her band. She also dreams of finally
knowing what it is she wants to do with her life, while learning ballet, playing the
drums, and growing taller.

Fonacier 111
 Kilomkilom sa Skywalk

Alas singko traynta pa sa hapon:

Nanghuy-ab na ang adlaw luyo sa bukid
Katulugon ang dalan Escario
Kay lagi,
Holiday.

Ang buwan nagkumbayot

Sa usa ka balkunahe sa condo,
Gilaay
Kay lagi,
Holiday.

Ang skywalk
Nga nagtanga
Sa kasubo nga daw robot,
Niguroy kanako
Padung ngadto,
Nagpakuyog
Kay lagi,
Holiday.

Ug sa sugyot sa kilomkilom,
Atbang sa kahil, ako ang morado;
Ako miginhawag lawm
Gigakos ko
Ang kangiob sa semanang milabay
Sa usa ka oras nga pahuway
Sulod ning kalaay
Kay lagi,
Holiday.

112 Fonacier
Dusk in the skywalk

It is only five in the afternoon

The sun is yawning behind the hill;
Escario Street is sleepy
because today
is holiday.

The moon clings

to the balcony of a condo,
tired
because today,
is holiday.

The skywalk,
that looks stupid
from sadness like a robot,
drags me
going there,
brings me
because today,
Is holiday.

And upon the story of dusk,

in front of orange, I am violet;
I breathe deeply
I embraced
the darkness of the week past
in one hour of rest
inside this boredom
because today,
Is holiday.

(Translated by Bambi Beltran)

Fonacier 113
 Ika-20 sa Septembre, 2007

Kalimot ko da.
Bisperas na man pud diay karon.
Kalimot kog handom
Sa mga baby boomers
Nga gibombahan
Og tubig ug granada
Sa mga kadalanan.
Apan unsay handumon,
Mora pud kog naa didto da.
Moundang na kog pamakak:
Gikapoy ko
Gikan sa trabaho.
Busa inig ka ugma
Dili na ko kakuyog
Sa pagmartsa-martsa
kay ngitngit na among balay
ug masirad-an unya ko
sa VECO.

114 Fonacier
The 20th of September, 2007

I forgot.
It is again the day before, today
I forgot to remember
The baby boomers
That was blasted
With water and hand grenade
In the avenues.
But what is there to remember,
As if I was there, then
I will stop lying
I am tired
From work
So, tomorrow
I won’t be able to go
To the street marches
For our house is dark
And maybe, I’ll be switched off
By VECO

(Translated by Bambi Beltran)

Fonacier 115
 Patya

Patyon ta ning gabhiuna:

alas diyes
hangtud alas tres
huwebes
nahubog ko sa mga oras
way undang ang pagbagting
sa akong lawas
dungan sa imong ginhawang
daw halas
nga mikamang
sa akong baba, ulo,
dughan, tiyan, tiil
nagsingil
og parehas.
Patyon ta ning gabhiuna,
Ilubong sa hunahuna;
Basig maggubot unya.
Ayawg saba.

116 Fonacier
Kill

We will kill this night:

ten o’clock
till three o’clock
thursday
I am drunk from the hours
no stopping the ringing
of my body
together with your breathe
that is like a snake
that creeps
in my lips, head
chest, stomach, feet
collecting
the same.
We will kill this night
bury it in the mind;
Maybe trouble results.
Don’t tell.

(Translated by Bambi Beltran)

Fonacier 117
118
Anthony Kintanar

Pagkaplag

Pagbantay

Pagpakaingon

Tonton first published his poems in Today’s Carolinian. He attended the

Dumaguete and Faigao writer’s workshops. Predominantly writing in English,
he is rediscovering roots in Cebuano, being an avid reader of Bisaya in his
childhood. He teaches social science courses, assists progressive political
advocacies , and conducts informal counseling.

Kintanar 119
 Pagkaplag

“Wala niya punita

Ang manggang nahulog
Bisag gatalikod
Ang tag-iya.”

Ang iyang pangisip

Galatagaw sa aspaltong dalan.
Kaha gustong mopauli.
Apan gikandaduhan na ang ganghaan.
Mibalhin na ang tagbalay.

Karon, subli niyang sination

Ang kainit sa kadulog niyang abog.
Magbusog na usab siya og hangin.
Kaplagon niya ang karaang huni
Diha sa gaalirong
Nga talidhay sa uban.

120 Kintanar
Seek

“He did not pick

The fallen mango
When the owner’s
Back was turned.”

His thoughts wander

Along the asphalt road,
Perhaps wishing to return home.
But the house is now locked.
And empty.
Tonight, he must yet again
Find comfort in the dust’s warmth.
Fill himself on air.
Seek familiar tunes
In the enclosing laughter
Of others.

(Translated by the author)

Kintanar 121
 Pagbantay

Gipuga ko ang trapo

Kong utok, ug gituslob
Sa baldeng puno
Sa tubig nga mga damgo.
Dayon ako kining gipahid
Sa nangitom nga bintana
Sa akong panghunahuna.
Lapos sa mga tulo nga mirehas
Sa akong panglantaw, nakita ko
Ang nahugmak nga bangaw
Nga imong giagian.

122 Kintanar
Caution

I squeeze my rag
Of a brain and dip it
Into the pail of dreams.
Then, slowly, I wipe
The window blackened
By my thoughts.
Through the drops
Framing the view, I see
The rainbow broken
By your passage.

(Translated by the author)

Kintanar 123
 Pagpakaingon

Gihikyad sa Kangitngit
Ang papel ug gisulat
Ang ngalan sa Kagabhion.
Gilabni sa Kahayag
Ang papel ug kini nagisi.
Sa dihang gisumpay
Sa Kangitngit ang pulong,
Iyang nahikapan ang mga tudlo
Sa Kahayag nga nagpangab-ot,
Nag-alindasay. Iya kining gisapupo
Ug sila naggunitay hangtod sa pag-abot
Sa naglangaylangayng Kadlawon.

124 Kintanar
Becoming

Darkness unfolds
The paper and writes
The name of Night.
Light grabs the paper,
Tearing it.
When Darkness tries to put
The word back together,
It touches Light’s fingers,
Reaching and restless.
Darkness cups them to its chest,
And they hold each other,
Till lingering Dawn arrives.

(Translated by the author)

Kintanar 125
126
Kevin Lagunda

Gugma

Sa dihang nahimong buyog ang akong kaibog

Panimawos sa tindero’g sigarilyo

Kevin grew up in Mandaue City and is currently a junior student of Cebu Nor-
mal University, taking up a degree in BA Communication. He was named Most
Promising Writer in Bisaya 2008.

Lagunda 127
 Gugma

Abi nimog usa kini ka pagdayeg

sa usa ka pulang rosas,
pagdayeg tungod sa iyang katahom.
Apan dili lang kini kutob sa pagdayeg
sa rosas tungod sa iyang katahom.
Sa tinuod, kini ang pagdawat ug paghangop
sa kamatuoran nga ang pulang rosas naay mga tunok.

128 Lagunda
Love

You thought that this is an admiration

of a single red rose,
admiring it because of its beauty.
But this is not just admiring
a red rose because of its beauty.
In truth, this is the acceptance and embrace
of the truth that the red rose has thorns.

(Translated by the author)

Lagunda 129
 Sa dihang nahimong buyog ang akong kaibog
(Alang kang Elvie)

Makita ko lang mobukad

ang mga gihay sa gumamela
nimong pahiyom,
labyog-labyugon dayon ko
sa akong kalibog.
Magpanagana, magpangutana kung
angay ba kong mobatog kanimo.

130 Lagunda
When my admiration became a bee
(for Elvie)

If I could witness the blooming

of the petals of your gumamela
smile,

I’ll be swayed
by my confusion.

Hesitating, questioning if
I’m worthy to land on you.

(Translated by the author)

Lagunda 131
 Panimawos sa tinderog sigarilyo

hapit gyud
nabungog
sa tingog
sa iyang pagsuyop
sa ice water nga mipakurog
sa udtong-tutok
nga misuksok
sa iyang tutonlan
ug kaunoran

132 Lagunda
Revenge of the cigarette vendor

almost losing
his hearing

to the sound
of his sipping

on the ice water which trembles

at high noon

hiding down
his throat and muscles

(Translated by Karla Quimsing)

Lagunda 133
134
Ernesto Lariosa

Dihang gigakos mo ang mga balod

Kamatuoran sa pagbundak sa ulan

Sa gabii nga mitadlas ang kalayo

Erning became “Bathalad Writer of the Year” (1993), “Focus Philippines

Poetry” awardee (1975), and won twice in the CCP Literature award in Cebuano
poetry and literary criticism. This former Bathalad President recently won Gawad
Komisyon and Palanca awards for his fiction. Considered as one of the influences
in modern Cebuano writing, he is currently writing an epic poem.

Lariosa 135
 Dihang gigakos mo ang mga balod

Sa dughan sa kahilom nahimong papel ang dagat

Samtang nagkayutik sa gagmay mong mga tunob
Ang baybayon sa puting mga balas
Mihingos ka sa hutuhot sa bugnawng hangin
Nga giginhawa sa mikaylap nga mga bidlisiw
Ning buntag sa una mong kahimungawong
Sa kahausay sa nag-urong nga tubig.
Gikalit mo paggabling ang akong bukton
Napugwat ko akong pagpanamin sa kamingaw
Ako takulahawng nakahimungawong nakaamgo
Sa imong hinanaling pagtimpasaw.
Miutong ang akong mga mata
Wa ko ikaw hipalgi didto sa akong pag-aninaw
Apan sa akong pagtunga nakita ko ikaw
Nagkapusnga-pusnga naggakos
Sa tinapya sa dagko kong mga balod
Human mo tindak-tindaki ang inahang dagat
Ako nahadlok kay ang hilumong tubig nangagisi
Mibarag sa paguhayguhay sa kahilom
Sa kaigmat gisapupo ko dayon ikaw.

136 Lariosa
As you hold tight the waves

In the heart of silence the sea turns into paper

While your footsteps puncture
The white sand on the shore
You inhale the gust of cold wind
Breathe the widening sunlight
This morning of your prime awareness
On the smoothness of still water
Suddenly your grab my arm
Wakes me up from my stare of loneliness
In your sudden dive into the water
I invade the sea swimming to the depth
My eyes go without blinking
I don’t find you in my search
But when I surface out
I see you drowning while embracing
The wavelets from my big waves
After your act of kicking the mother sea
I fear because the water has been tattered
Staggering as silence breaks it
Then actively I retrieve you.

(Translated by the author)

Lariosa 137
 Kamatuoran pagbundak sa ulan

Nagdali karon padulong dinhi ang imong Lola

Kay nagbisibis dagkong mga taligsik
Ang miabot nga kahapunon
Sa tumoy sa bungtod nangluspad ang kilumkilom
Apan sulod sa imong dughan ang kahinam
Nanginit daw ang buhing kabuntagon.

Nalihat ko sa imong pagdagan ngadto sa gawas

Buot mong sugaton ang lami nga gasa
Gisipitan ang nag-uylap nga ilok ni Lola
Apan didto sa imong pagdawat mibundak ang ulan
Nangahumod ang imong mga katawa
Mikuray sad ang tam-is nga pahiyom ni Lola
Wa na ko masayod unsay akong buhaton
Kay kalit may mihagtok sa akong ulo mihangad ko
Nagngisi nga dakong lungag nga nabitas
Sa atop nga karaan nga dugay kong napasagdan
Diin nanaglumba ang mga tinulo sa tubig
Sama kaninyo ako sad nakaligo sa mga ulan.

138 Lariosa
The Truth As Rain Pours

Now your Lola rushes towards here

The coming afternoon sprinkles big drizzles
At the mountain top twilight grows pale
But inside your breast the longing
Heating like a live morning

I am caught unguarded when you run outside

Your desire to get the tasty gift
Clipped by Lola’s armpit
But in receiving it the rains pour
Your are dripping wet with your laughter
Your Lola’s sweet smile also trembles in coldness
I don’t know what to do
When I feel a sudden knock on my head
I raise my eyes upward I see
A big widening hole on my roof
Has not been taken care of for long
Where trickles of water race each other
Like you I’m soaked with rain.

(Translated by the author)

Lariosa 139
 Sa gabii nga mitadlas ang kalayo

Nag-alindasay ka nga nakigbugno sa kaigang

Buot kang mosibog, modailos gikan sa sabakan
Sa imong inahan nga hugot naggakos kanimo
Sa kabugnaw paghingilin sa kakutas
Nga nakiglambigit sa tinagsip sa imong gininhawa
Ning gabii nga gisukod ang kutay sa among kabalaka.

Nangindahay kami karon sa pagsubang sa adlaw

Nga di unta maglangan sa paghabol sa kalibutan
Apan wa na kami makasabot sa imong kahimtang
Kay duna kay gipangyawyaw nga di kaayo madungog
Mga pulong nasunog sa dilaab sa imong dila
Samtang imong mga mata ming-ukob sa kangitngit
Nahimong blangko nga way kahulogan nga ikadalit
Gisapwang ko gilayon ikaw aron daling isakay
Sa unang biyahe sa kaadlawon padulong sa dakbayan
Diin didto ang kabutagon ato nang matumban.

140 Lariosa
The night when fire cuts across

Uneasy you struggle against the heat

You want to get away from your mother’s lap
From her tight embrace
Your want to sip even one cup of coldness
To drive away the gasps
That connect a chip to your breath
Tonight that measures the swing of our worries

We long now for the sun to rise

Not to delay a minute to envelope the earth
But we could no longer comprehend your behavior
You are mumbling that we could hardly hear
Word conflagrating in the flame of your tongue
While your eyes bite at darkness
Turn nothing that serves no meaning
I right away uphold you to take
The first trip at dawn to the city
There we could step on sunrise.

(Translated by the author)

Lariosa 141
142
Neile Genica Mijares

Ang Puwang Bokswagen Ni Tatay

Pagbiya sa Pier Tres

Sa isig ka tumoy sa mga pulong

Gen is a member of the feminist group Gabriela and aspires to write poems
echoing the women’s cause. She was a fellow of Faigao Writers Workshop and the
UPVCC Creative Writing Workshop. Her English poems have been published in
SunStar Weekend and her short fiction was anthologized in the book Hinugpong.

Mijaries 143
 Ang puwang bokswagen ni tatay

Ang nagbuy-od nga tiyan ni Tatay

Sama sa puwang bokswagen
Nga tubilan og Kulafu matag Biyernes
Hangtod moawas

Inig suka
Maabirya sa daplin
Sa dan, kilid sa plasa

Usahay
Mag-illegal parking
Sa gawas sa Melie’s
Sa beerhouse
Sa may unahan

Inig pauli
Mag-alburoto ang iyang
Tambutso

Modasmag
Sa pultahan ug sofa
Kay napundiran sa iyang
Headlights

144 Mijaries
Father’s red volkswagon

Father’s bulging belly

Is like a red volkswagon
That’s fueled with Kulafu every Friday
Until it leaks

When he spews
His engine dies
On the street, on the plaza curb

Sometimes
He parks illegally
In front of Melie’s
TYhe beerhouse
Nearby

When he comes home

With a cranky
Pipe

He collides
On the door and the sofa
His headlights
Have gone busted

Mijaries 145
 Kada Sabado sa buntag
Ang puwang boksawagen
Magbuy-od sa lantay
Sa gawas, kilid sa balay

Wala nakagrahe
Gitiketan ni Nanay
Para palit og pamahaw
Bayad sa tulo ka kilong bugas
Sa duha ka latang sardinas

Inig kuot ni Nanay

Sa bulsa ni Tatay
Hubas pas gasolinador

146 Mijaries
Every Saturday mornings
As the red volkswagon
Lies wasted on the lantay
Outside the house

And not in the garage

Mother tickets him
Money for breakfast
For three kilos of rice
Two cans of sardines

But when she searches

Father’s pockets
Its as empty as the fuel tank

(Translated by Bambi Beltran)

Mijaries 147
 Pagbiya sa Pier Tres

Ingon aning orasa

bitayon ang adlaw
ug lumsan sa dagat.

6:30 A.M.

Gisamaran sa fastcraft ang dagat

samtang hinayhinay nangahagbong
ang mga pinong dagom sa taligsik –
nanusok sa mga lantsa, barko
ug sa bukobuko kong way pandong.

Gitulod sa mga bawd palayo

ang imong pulong sa pagbalik.
Samtang ikaw, uban sa imong maleta,
gihatod sa akong panan-aw
ngadto sa panganod.

Ingon aning orasa, aning dapita

natilawan sad nako ang dagat
nga mitulo sa akong ngabil.

148 Mijaries
Leaving Pier Three

At this hour
the sun is hanged
and drowned by the sea.

6:30 A.M.

The fastcraft cuts the waves

while slowly falls
the fine needles of rain
pricking the small boats, the ferries
and the back left bare.

Your promise to return

is pushed by the tides away.
While you with your bag,
are delivered by my gazes
to the sky.

At this hour, this place

I taste the sea
that now drips on my lips.

(Translated by Bambi Beltran)

Mijaries 149
 sa isig ka tumoy sa mga pulong

1. elipsis

tulo ka luha
nagsunod og

patak

niginhawa
og lawm

patak

ginhawa

patak

ningpatik ningkapyot
sa mga linya sa akong aping

ang sumpay ug katapusan

sa atong sugilanon nagbitay
sa pangpang sa kawanangan

2. koma

manguhit sa abaga
ang mga pulong
nga nakigtapad sa linya

150 Mijaries
At the end of a sentence

1) ellipis

three tears, drop

one after the other
breathe
deeply

drop

breathe

drop

breathe

making marks, hang on

the creases of my cheeks
the ensuing and ending lines
of our story that clutches
on the ravine of
emptiness

2. comma

they tap on my shoulder

the words
that stand in the queue

Mijaries 151
 mga pulong nga sa usa ka kidhat
makab-ot makuhit malugit
matuhog ang linya
padung sa langit
gamit ang gagmayng ikid
tumoy sa lapis

3. tuldok

pulong sa padulong nang mabiyuda

kining tanan
mahuman ra

karong taud-taod
hukman na sa langit
kung kanus-a moabot
ang katapusan sa

taas mong paghigda

taas nga linya sa dextrose
taas nga bill sa ospital

kining tanan darling

kung butangan og tuldok

zero zero
ang sunod

152 Mijaries
words that in one wink
hold, fondle, penetrate
thread the line
towards heaven
with the small swagger
of a pencil tip

3) period

words for the soon to be widowed

all these
will soon end
in a moment

the heaven shall judge

the arrival
of the end of

the bedridden
long dextrose tubes
long hospital bills
all of these darling
when placed with a period

zero zero

will follow.

(Translated by the Bambi Beltran)

Mijaries 153
154
Michael U. Obenieta

Sa akong pagkaanod sa ganghaan sa panganod

Kawhat sa kahinam: nagkayuring nga yamyam

Sa nag-ugom og uling

Dili ko inutil kon makatukod kog motel

Myke is a bilingual poet and has attended several writing fellowship all over
the country. He has won several awards for his poetry, including the Gawad
Komisyon in 2006. His first collection of poem Iring-iring sa Tingbitay sa
Iro was published by the NCCA. He now lives in the United States while still
maintaining a regular column for SunStar Cebu.

Obenieta 155
 Sa akong pagkaanod sa ganghaan sa panganod

“The most popular sculpture in the city of Chicago, the Cloud Gate is a threestory
110-ton stainless steel sculpture in Millennium Park… shaped like a bean and
resembles a drop of mercury hovering at the point of landing on the park. The
curved, mirror-like surface of the sculpture provides striking reflections of visi-
tors…” – Wikipedia

Lutaw sa tubig ang tinutokan

sa puthaw. Bawog ug hiwi
ang iyang maaninaw bisa’g hayag
ang hangad sa katingala
sa mga dumuduong
ilawom sa Cloud Gate.

Ingon ini tingali kon tan-awon

ibabaw sa lilo nga linuparan
sa mga banog, uwak, ug buwitre
ang mga lawas nga nangatun-as
sa nagbawod nga kauhaw
didto sa disyerto.

Lagmit mao pod ni ang kisaw

sa kidhat sa mga taga-laing
planeta, sama sa atong pag-ila
sa mga bulinaw sa aquarium
ug ang puya nga natidlom
sulod sa botelyang garapon.

Nigawas ko, miharong sa sakdap

nga kahayag sa kamera,
nipahiyom punting sa wanang
sa Lake Michigan nga sa akong
panan-aw morag kutob sa
lapyahan sa Mactan.

156 Obenieta
About my state of drift through the cloud gate

“The most popular sculpture in the city of Chicago, the Cloud Gate is a three-story
110-ton stainless steel sculpture in Millennium Park… shaped like a bean and
resembles a drop of mercury hovering at the point of landing on the park. The
curved, mirror-like surface of the sculpture provides striking reflections of visitors…”
– Wikipedia

Floating in the water is the stare

of iron. Curved and crooked
is all it can mirror no matter how bright
the upward gaze in wonder
of the visitors
under the Cloud Gate.

It might be like this to see

over the whirling flight
of hawks, crows, and vultures
the bodies that crumble
in the thirst undulating
there in the desert.
It’s likely this is also the stir
Of a wink by those from another
Planet, in the manner we recognize
The tiny fishes in the aquarium
And the fetus plunging down
Inside a glass jug.

I went out, and confronted the swoop

Of light from the camera,
Smiling straight at the stretch
Of Lake Michigan that in my
Eyes seems to end at
The shore of Mactan.

(Translated by the author)

Obenieta 157
 Kawhat sa kahinam: Nagkayuring nga yamyam
sa nag-ugom og uling
“Siloy, also known by its other local name, the Black Shama, is difficult to draw out into the
open. The territorial bird is suspicious of human beings in its habitat.” – matod sa website
sa Wild Bird Club of the Philippines

Pananglitan, si Prometheus
Maoy santos sa mga kawatan.
Kon mao, maghupot kog usa ka pungpong
Nga kandila ug mangiyupo nga dili unta maposasan
ang mga pak-an: mga bantogang balhiboon og kamot
Sa Pasil, Ermita, Villagonzalo, Lorega, Hipodromo.
Kay ang kidlap sa ilang pulso—makakawhat bisan
Sa tipasi sa mga aligato— lagmit mao ray
Makasakmit sa langgam nga nagkalayo
Sa matag huyop sa panghupaw sa kahinam
Ug taghoy sa kamingaw. O, Siloy!
Silaw kaayo ang anino sa iyang paglupad ug
Pagtugpa sa kawayanan taliwala sa lapad nga
Wanang sulod sa alimpatakan—tin-aw,
Walay kalainan sa alisngaw sa Antartika, bulok-puti
Ang pagkahanaw: buwa sa kalimotaw nga hagbay rang
Gatutok sa pulang letra sa kalendaryo—petsa onse
Sa Septembre—nga lagmit maoy adlawng natawhan
Sa tanang mga kirawan nga naglabni bisan sa kalag
Sa kabukiran nga nangaugdaw, tin-aw ang aso
Ug wala’y kalainan sa mga abo nga nanugdon
Sa mga dahon sa kakahoyan alirong
Sa Auschwitz-Birkenau, Hiroshima, Nagasaki…
Way utlanan ang tungol, padayon ang kahangol.
Sus, kon ang siloy magpabiling dili madakpan
Sa akong mata—O, Prometheus!—
Simbako gyod kon pasagdan niya nga masubli nako
Ang gidangatan sa mangtas mokilaw nga T-Rex.
Magbukal unta kanunay akong laway, magpanilap
Sa panghinaot uyamot nga makatilaw
Puhon og barbekyung Phoenix.

158 Obenieta
Reach of yearning: Babble of someone
stuffing coal in the mouth

“Siloy, also known by its other local name, the Black Shama, is difficult to draw out into the
open. The territorial bird is suspicious of human beings in its habitat.” – matod sa website
sa Wild Bird Club of the Philippines

For example, Prometheus

Is the saint of thieves.
If so, I will hold a bouquet
Of candles and beseech that no handcuff
Will fetter the flighty: those renowned for their hairy hands
In Pasil, Ermita, Villagonzalo, Lorega, Hipodromo.
Because the spark in their pulse—reaching even
For the unhusked soar of embers—will likely be the one
To seize the bird in flames
In every blow of a sigh of yearning
And whistle of melancholy. Oh, Black Shama!
How shiny the shadow of its ascent and
Its descent at the bamboo groves amidst the vast
Field in the mind—clear,
No different from the fumes of the Antartic, whitewash
Of loss: bubble of eyeballs long
Gawking at the red letters of the calendar—the eleventh
Of September—that might be the birthdate
Of all those with frisky hands that snatch even the spirit
Of mountains razed down the ground, smoke so clear
And no different from the ash that nestled
on the leaves of trees around
Auschwitz-Birkenau, Hiroshima, Nagasaki…
Endless goes the gut, the continuous gluttony.
Geez, if the Black Shama goes on uncaught
By my eyes—Oh, Prometheus—
God forbid if it would leave me to repeat
What became of those ruthless at devouring raw the T-Rex.
May my spit always seethe over, licking
With the hope so hapless to taste
In the future a Phoenix barbecue.

(Translated by the author)

Obenieta 159
 Dili ko inutil kon makatukod ko’g motel
(Harana alang ni Miss America nga nagdamgo og world peace ug sa tanang
dumuduong nga natanggong taliwala sa katahom ug urom)

ang nagpangiyod ug naghangos

nga motinghaya ug motidlom
sa bawod sa biga

sa gatas ug dugos

dili na kinahanglang
magtukod ko og simbahan
hangtod manglugmaw
sa akong mata ang bindita

sa gatas ug dugos

diin usa ka lawod ang higayon

sa pag-agas sa tam-is nga singot
gikan sa kilay ug ang katin-aw
sa dugo bawos

sa gatas ug dugos

dili na kinahanglan
ang mga anghel kon mag-abot
sa akong motel ug di mag-ibot
ang turista ug ang terorista

160 Obenieta
I’m not worthless if i could build a motel
(serenade for Miss America who dreams of world peace and for all the visitors
stranded between beauty and nightmare)

here where many

are hot to thrust and breathless
to lay themselves on water and dive
into the bottom of lust

of milk and honey

no more need
to build a church
until my eyes brims over
with holy water

with milk and honey

where opportunity is an ocean

of sweetness from the sweat
of the brow and the clearness
of blood in redress

of milk and honey

no more need
for angels if ever they would meet
in my motel and stay stuck
together the tourist the terrorist

(Translated by the author)

Obenieta 161
162
Hi-D Palapar

Batil

Kandiis

Santo Niño Spring, Camiguin

niadtong usa ka Semana Santa

Hi-D Palapar’s ultimate dream is to spend the rest of her life just reading and
writing. She cannot see home without books. She mainly writes poetry, but tiers
with other genres. She has been to the Faigao, Iligan, UP and Iyas workshops.
She also writes heritage and art articles for local newspapers.

Palapar 163
 Batil

Akong namatikdan
unsa ka kahanas
mobatil og itlog.

Tinidor ra, walay minuto,

nasagol na
ang pughak sa puti.

Kaniadto, gisuwayan tikag baraw —

manuguhit, mamitad sa imong bisti,
manangpit, manugutana, makig-istorya.

Ug sa matag higayon, molingi ka

apan dili mausab
ang ganay sa imong buhat.

Nakamatngon ka nga nagmatngon ko.

Anad ra ni, day.
Ug naanad ra pud ko.

Apan karon sa pagpananghid ko

nga buot na ko magminyo,
wala ka nanumbaling,

padayon ka
sa pagbatil hangtod
nga mibiya ko kanimo.

164 Palapar
Beating Eggs

I’ve noticed
how expertly
you beat eggs.

Just a fork, in a minute

you’ve mixed
the yolk and the white.

Before, I tried distracting you—

poking you, pulling at your dress,
calling you, asking questions, engaging you in talk.

And every time, you’d turn your head

but the rhythm of your task
never changed.

You noticed that I was observing.

This is just about getting use to, ‘day*.
And I did get use to it.

But now when I asked permission

that I’m getting married
you didn’t react,

you just continued

to beat eggs even after
I have left.

(Translated by the author)

* ’day (short for Inday)—a title or term of address for a female the same age or younder
than the speaker, often adopted as the informal first name (Wolff 1972)

Palapar 165
 Kandiis

Nabarag ko sa unang kaplag niini,

ug nabuhi-an ko ang akong kaugalingon.

Ug sukad, kanang gamayng lumping sa imong aping

maoy hingpit nga hinagiban batok kanako.

Sa matag tahap, dumot, kalisang, sukmat,

inaton mo lag diyutay imong wait,

ug mahimo siyang kuhit sa akong kasingkasing,

balhibo nga mogitik sa akong pagbati,

ug tataw nga pagpakita sa dagang nga mao imong baba

molalang og mga panumpa nga maoy magpahupay kanako.

Sa kadugay na nakong tinutok,

dili ba kaha question mark na?

166 Palapar
Dimple

I felt faint when I first laid eyes on it,

and I let go of myself.

And since, that tiny dent on your cheek

has been the perfect weapon against me.

For every suspicion, ill-feeling, anxiety, argument,

you just stretch your lips

and it becomes a pole that pokes at my heart,

a feather that tickles my emotions

and a clear manifestation of the pen that is your mouth

creating promises that assuage me.

The longer I stare at it,

isn’t it not a question mark?

(Translated by the author)

Palapar 167
 Santo Niño Spring, Camiguin
niadtong usa ka Semana Santa

Mingaw, walay nangaligo kay Semana Santa,

tanan galikay sa gaba.
Maayo, ako ra ning tibuok spring ron,
premyo sa kaisog sa pagsuway.

Padulong sa taliwala sa spring

gasakay ko og salbabida,
paspas ko mitindak,
piskay ko mikapa-kapa.

Layo na sa tugkaran, lisod abton sa tanan,

mipalutaw-lutaw.
Mihangad ko sa kalangitan
ug natataw ang iyang kalapdon.

Hay, mao kini ang kinabuhi.

Kalit nalang namatikdan
ang kakusog sa sulog sa tuburan
ug gitulod ako balik sa gigikanan.

168 Palapar
Santo Niño Spring, Camiguin
one Holy Week

Empty, no people around since it’s Holy Week,

everyone is avoiding gaba*.
Good, the entire spring is mine,
prize for being brave, going against the norm.

Going to the middle of the spring

on a floater,
I kicked fast,
I paddled briskly.

Far from the shore, difficult to reach by all,

just floating.
I looked up to the heavens
and saw its breadth.

Sigh, this is life.

I suddenly noticed
the strength of the current at the source
and I was pushed back to where I started.

(Translated by the author)

* gaba—punishment which comes as a natural consequence of some transgression,

especially a moral transgression (Wolff 1972)

Palapar 169
170
Karla Quimsing

Sa kaila nako nga musikero

Halad kay Juliet

Gugma sa leap year

Kalay is an Ilongga who started writing poetry in Filipino. When she moved to
Cebu City from the sleepy coast of Iloilo to pursue graduate studies in literature,
she was challenged and inspired to appreciate and celebrate the poetry of the
Visayan tongues. Her struggles in expressing her sensibilities in the most
appropriate language led her to realize that writing poetry is like cooking pancit.

Quimsing 171
 Sa kaila nakong musikero

Sa kaila nako nga musikero

ngilngig mogitara, kahibalo sa tanan nga kanta,
miyembro pa jud sa usa ka banda.
Bungol ka. Oo, bungol ka.
Gapaminaw lang ka
sa mga dalugdog nga kasuko,
sa mga buto nga kasakit
sa mga bagting nga kasubo.
Gapaminaw lang ka,
sa mga siyagit nga pagbasol
sa mga aguroy nga kamingaw
sa mga uwang nga kahadlok.
Aduna koy sekreto ihulog
sa imo way gamit nga dunggan.
Paminaw, bungol.
Sepraha kuno ang tingog sa akong buhok
kung mohaplas ni sa imong nawong.
Sepraha usab ang tuno sa mga ginhawa
kung magtagbo ang mga ngabil natong duha.
Paminaw, bungol.
Dili ang linahugay sa dalugdog, buto, bagting,
siyagit, aguroy, uwang
ang makabuak sa kahilom sa gugma.
Paminaw, bungol!
Paminaw sa awit, sa huni, sa ritmo
Sa akong mga hunghong.

172 Quimsing
To a musician

To a musician whom I know

Expert in playing guitar, can play all songs,
member of a band.
You are deaf. Yes, you are deaf.
You only listen to the
thunders of anger
blasts of hate
clatters of sadness.
You only listen to the
screams of guilt
moans of longing
howls of fear.
I have a secret to drop
in your useless ear.
Listen, bungol.
Play by ear the sound of my hair
when it brushes on your cheek.
Play by ear the tune of breaths
when our lips meet.
Listen, bungol.
It is not the medley of thunder, blast, clatter,
scream, moan, and howl
which can break love’s silence.
Listen, bungol.
Listen to the song, tune, rhythm
of my whispers.

(Translated by the author)

*Bungol is a derogatory term for a person who has a hearing defect.

Quimsing 173
 Alang Kang Juliet

Sus, day! Katong

nikatkat ug nihuwat
sa pantawan,
kahinumdom pa ka
sa iyang gihunghong?

Ikaw daw
ang adlaw sa kalibutan.
Unsa pa gani to?
Bisan hutdon pa niya
og ihap ang mga bituon
basta masud-ong ka lang,
bahala na
bisan manglagom pa siya
sa pinaakan sa mga lamok
kay makapahayag man
ang imo mga halok.
Bahala na
bisag mag-antos pa siya
sa katugnaw sa tun-og
naa bitaw ang imong gakos.

Wa ka nag duha-duha
nga talikdan
ang kalibutan
kay nagtuo ka, Juliet,
nga iyaha ang langit.

Sus, day,
wa ba ka kahibalo?
Patay na si Romeo.

174 Quimsing
For Juliet

Ay sus, inday! That guy

who climbed-up and waited
at the balcony
could you still remember
his whispers?

He told you
for him, you are
the sun of the earth.
Oh what else?
He will count the stars
just to get a glimpse of you.
It doesn’t matter
even if mosquitoes sting him
black and blue
anyway, your kisses
will give him a handsome glow.
It doesn’t matter
even if the night is cool and cruel
anyway, your embrace
is warm and gentle.

You did not think twice

when you turned your back
to the world
because Juliet, you believed
that his is the heavens.

Sus, inday!
You don’t know?
Romeo is dead.

(Translated by the author)

*Inday is a term of endearment for a young girl.

*Ay sus! ! is a colloquial expression that is blurted when one forgets, regrets and
remembers, all at one time.

Quimsing 175
 Gugma sa Leap Year?

Usa ka tuig, duha ka buwan,

Tulo ka semana, ug upat ka adlaw
Dihang katapusan tang nagkita.

Basi baya gatinunto ka dihas barko.

Hoy, di tawn ni pangabubho!
Wa lang ka kahibalo
Labihan nakong antus sa sige og text nimo.
Kay lagi pinangga, bahalag gasto.
Kay lagi, roaming ang imong telepono.
Kay lagi, kada-text ko tag-piso.
Kay lagi, gihidlaw ko nimo.
Kay lagi, uy, I love you.

Ga, uli na bi.

Kay ang tuig kaluksuhon na.
Pebrero na ra ba gyud intawn
Ug ang kagabhion labing luaga.

176 Quimsing
Love in the Leap Year?

One year, two months

Three weeks, and four days
Since we last meet.

Perhaps you are misbehaving on that ship.

Hey, I am not jealous! Really.
You just don’t know
I suffer trying to stop myself
From texting you.
After all, it’s costly.
And after all, your phone is roaming.
And after all each text costs a peso.
And after all, I miss you.
And yes, I love you.

Love, please come home.

It is already February on a leap year
And the nights are longer.

Translated by Bambi Beltran

*”Roaming” is a slang which means you can receive and send text
messages worldwide.

Quimsing 177
178
Bal Marsius L. Valdehueza

Palito

Chalk dust

Pagsawp

Bal grew up in Valencia, Bukidnon and is currently a senior student of Cebu

Normal University, taking up a degree on secondary education. He was a
fellow of the 25th Don Cornelio Faigao Memorial Workshop.

Valdehueza 179
 Palito

Wala pa gani ko naugdaw

Imo na kong giwisi-wisi sa hangin.
Igo ra ko nimong gidagkot
Sa sigarilyo, ug dayon
Gipawng. Apan timan-i lang:
Bisan imo na kong gilabay
Sa daplin, akoa gihapon nang kayo.

180 Valdehueza
Matchstick

I have not yet turned to ashes

You flaunt me already to the wind
You just used me to light up
A cigarette, and then
Snuffed out. just remember
Even if you already throw me away
On the side, I still own that fire.

(Translated by Bambi Beltran)

Valdehueza 181
 Chalk dust

Kinsay magtuo nga

Niadtong buntaga
Ang chalk dust
Nga naa ron sa sawg
Mao ang Theory of Relativity
O ang balak nga gisuwat
Niadtong Enero.
Dili na mao
Ang pino nga agi ni Mam,
Ang duot nga sinuwatan ni Sir,
O ang gakurog nga agi sa akong classmate.
Karon, chalk dust na lamang
Kanang mga butanga
Nga gisilhig-silhig ni Tikoy
Ug nanglupad sa hangin
Nga imong giginhawa.

182 Valdehueza
Chalkdust

Who would believe

That day
When the chalk dust
That is now on the floor
Is the Theory of Relativity
Or the poem written
Last January.
This is not
Ma’am’s fine handwriting
Sir’s bold writing,
Or the shivering handwriting
of my classmate.
Now, only chalk dust
All those things
That Tikoy sweeps away
That flies with the wind
That you are breathing.

(Translated by Bambi Beltran)

Valdehueza 183
 Pagsawp

Ang adlaw gasandig

Sa kinatas-ang suok
Sa langit.
Sa matag pitik sa rilo,
Ang adlaw morag gikastigo,
Mao nga hinay-hinay,
Kining nadalin-as
Padung sa ubos
Ngadto sa sawpanan.
Niuwan pa gyud,
Misamot nadalin-as
Ang basang langit.
Natagak ra gyod
Ang paugat nga adlaw,
Luyo sa mga bawd
Ug hilom nga mitunga
Ang buwan -- ang pikas
Nga tumoy sa kilohan.

184 Valdehueza
Sunset

The sun leans

On the highest corner
Of heaven.
For every tick of the clock,
The day seems to be punished
That’s why slowly,
It slips
Going down
To the east
Then it rains,
It slips more
The wet heaven.
finally falls
sturdy sun,
Behind the wave
And quietly it appears
The moon – the other half
Of the edge of the scale.

(Translated by Bambi Beltran)

Valdehueza 185
186
Kei Valmoria

Pahimatngon

Love Triangle #2: Palahubog

Nahimulag

She read and admired Cebuano poetry since her days as an editor of a campus
publication. But it was only in early 2007, while recovering from a broken heart
and boozing it up with her literary-minded friends, that she ventured into writing
it herself. She works as a copy and documentation specialist for a European
software company while pursuing graduate studies in anthropology at the
University of San Carlos.

Valmoria 187
 Pahimatngon

Nihunghong kanimo ang kamatuoran

taliwala sa naglunop nga beer ug aso sa sigarilyo.
Apan wala nimo siya mailhi.

Nitapad siya nimo, gitagayan ka og baso.

Apan wala gihapon nimo siya mailhi.
Giisa na man nuon ang baso ug giyagayaan:
Unsa ni, kalis sa kagawasan?

Ug sa tantong kahubog, imo siyang gibiyaan,

Gikalimtan, kuyog sa aso, bino, ug mga buak nga baso.

Sagdi lang, ang kamatuoran di madutlan sa dedma.

Kung di ka makighisgot niya sa kasamtangan,
Usa ka gabii manuktok ra ni siya sa pultahan.
Ug kung mobalibad gihapon kang ablihan,
Di kaha ni siya molupad, molusot
sa imong bintana, nga morag si Superman?

Kung buot nimo kalimtan ang tanan nga gikalisangan,

ayaw lang intawon nga ang kamatuorang gamhanan.

188 Valmoria
Notice

Amidst a flood of beer and haze of cigarette smoke

Truth whispered to you.
But you didn’t recognize her.

She sat beside you, poured you beer,

But still, you didn’t recognize her.
Instead, you raised your glass and jeered at her:
“What is this, the chalice of salvation?”

And in your sheer drunkenness, you forgot her,

Left her with the smoke and broken glasses.

Oh well, Truth will not let you ignore her.

If you won’t speak with her today,
One night she will just knock on your door.
And if you would still refuse to open to her,
Wouldn’t she just fly and slip in,
Through your window, just like Superman?

If you wish to forget all that you fear

Just don’t forget that truth has powers beyond.

(Translated by Anthony Kintanar)

Valmoria 189
 Love Triangle #2: Palahubog

Lumbaanay tag tagay og hinambog.

Sa makauna lang gud.
Tan-awon nato kinsay modaog.
Mailhan ra man na inig taud-taod –
Kung manguli na, kung kinsay magkuyog.

190 Valmoria
Love Triangle

It’s a race: Let’s pour and drink tall tales.

Free-for-all. Doesn’t matter who starts.
Let’s just see who wins.
It should be obvious in a while—
When it is time to go, who goes home with whom.

(Translated by Anthony Kintanar)

Valmoria 191
Nahimulag

Kay dili makit-an ang langit sa dag-om nga kabuntagon,

Sulayi og hinumdum ang iyang asul nga nawong
Sa mga adlaw nga walay panganod,
Nga misamin sa halapad nga kadagatan.
Hinumdumi ang iyang mga pahiyom
Dihang mibakho siya ug midugdog sa kasuko.

Nahinumdum ko.
Ganihang kadlawon, sa akong pagpauli,
Sa dihang ako nadakin-as sa ulan,
Nakita ko ang adlaw nga misubang
Kuyog kanatong duha,
Didto sa usa ka baybayon sa Habagatan.
Estranged

Not seeing the sky in grey mornings,

Try to remember its blue face
On cloudless days,
Reflecting vast oceans.
Remember its sunny smile
When it cries and thunders its anger.

I remember.
Yesterday dawn, on the way home,
I glimpsed flashes
Of the sun rising with you and me
Over a beach somewhere South,
Even as I slipped and fell
With the rain.

(Translated by the author)

194
Cindy Velasquez

Sirkiro

Tinagidyot nga Panultihon ni Inday

Unsaon Pagkaon sa Impyerno?

Writing has always been Cindy’s favorite hobby. She realized that by words and
imagination, she’ll be able to weave dreams and reality. She feels she’s full of life
every time she finished writing a poem. She is a currently senior AB English stu-
dent of the University of San Carlos

Velasquez 195
 Sirkiro

Kab-uta ang kalisdanan nga naglutawlutaw

Kurata ang mga kalimutaw sa mananan-aw
Lupad sa duyog sa kulba ug ayaw palamat
Kay ang oras baya imong dublihon og inat
Kung ikaw masayop tulisan ka sa kagubot
Kawatan ka kon ikaw mahagbong kadiyot
Apan ang kaguliyang kuyog sa kalampusan
Ang paghagbong dili lang salag sa kalingawan
Ang tanang pakpak sa sirko tungod sa kakugihan

196 Velasquez
Acrobat

Reach the hardships that are floating

Surprise the eyeballs of the audience
Fly with anxiety and don’t be enchanted
Coz you need to stretch the time
If you commit a mistake then you will be rob
Something will be taken if you fall a little
But all the delirium are accompanied with success
And your fall is not just a nest for entertainment
All applause in the circus is because of hard work

(Translated by the author)

Velasquez 197
 Tinagidyot nga panultihon ni Inday

Diyutay niining kamingaw,

Diyutay nianang panghungaw
Apan walay bisan diyutay nga katugnaw
Kay kita kahibalo maghulat sa adlaw
Bisan pa walay silaw nga motilap sa bangaw.

Diyutay niining pag-antos

Diyutay nianang pagbugkos sa kahapdos
Apan wala’y bisan diyutay nga pagbasol
Kay kita kahibalo man pud mangita og ginamos
Bisan pa ang tanan mobalikos.

Diyutay niining mirisi

Diyutay nianang kapintas
Apan walay bisan diyutay nga pakyas
Kay kita kahibalo magpadayon
Bisan nahimong aliwas ang atong kapikas.

198 Velasquez
Bits and pieces of sayings of Inday

A bit of this loneliness

A bit of that mist
But there is no little coldness
Coz we know how to wait for the sun
Even if there’s no ray that licks the rainbow.

A bit of this suffering

A bit of that pain that binds
But there is no little regret
Coz we know how to find salted fish
Even if everything will interlace

A bit of this “good for you”

A bit of that cruelty
But there is no little failure
‘Cause we know how to continue
Even if our spouse turns into a monster

(Translated by the author)

Velasquez 199
 Unsaon pagkaon sa impyerno?

Sukara ang kahadlok sa init nga kaha

Aron imong isula sa dukot nga panggobyerno.
Ibutang sa imong plato samtang
Naay mga yawa sa imong atubangan
Kinamuta ug usapa hangtod
Mabusog ka uban sa mga bala
Hay... dili na uso ang tinidor ug
Kutsara, mao na, kaon na lang diha.
Kung ikaw mapul-an sa imong sud-an,
Uy, ang kahadlok pwede baya silian.
Ania pa man sad ang hilaw nga paglaom
Ug isawsaw lang sa bahaw nga kalinaw
Ug kon ikaw mapaso, intawn
Ayaw kalimot og pag-ampo

200 Velasquez
How to eat hell?

Ladle the fear from the hot wok

Make the leftover government as a viand
Place it in your plate while
There are evils in your facade
Use your hand and chew it until
You are full with the bullets
Oh well… using the fork is not in fashion
Including the spoon, so just eat
If you will be bored of your viand,
Hey, fear can be added with pepper
And here is also an uncooked hope
And dip it with a stale harmony
And if you will be burn, just
Do not forget to pray

(Translated by the author)

Velasquez 201
202
Noel Villaflor

Ang renaissance man

Bulalakaw nga naugsok sa akong kalimutaw

Ang dimalasong tawo nga gitiaw-tiawan sa suwerte

In 2000, Noel was named a fellow of the Faigao Writers Workshop and UP
National Writers Workshop. He also won the poetry contest sponsored by the
NCCA, found a job as editor of a community paper, got married, and became a
father. He resigned from SunStar Cebu recently to pursue several careers, such as
raising chickens, hogs and goats.

Villaflor 203
 Ang renaissance man

Ang pintor nangandoy mahimong balakero. Ang balakero buot

mahimong rakista. Ang rakista gustong mahimong aktor. Ang
aktor nangambisyong mahimong prodyuser. Ang producer
giinsomya kay ang iyang bugtong anak nga si Gaius Alexander III
kusog mokiay.

204 Villaflor
The renaissance man

The painter aspires to be a poet. The poet wants to be a rocker. The

rocker wants to be an actor. The actor aims to be a producer. The
producer is stricken with insomnia because his only son Gaius
Alexander III loves to sashay.

(Translated by the Anthony Kintanar)

Villaflor 205
 Bulalakaw nga naugsok sa akong kalimutaw

bata nga nawala sa mall. buta nga nabiyaan sa diskoral. iring nga
gibikugan taliwala sa dalan. buwak nga imong gibalibag sa lanaw.
kasing-kasing nga nisilaob sulod sa akong hurna.

206 Villaflor
Comet buried in my eye

child lost in the mall, blind man left in a street disco, cat catching
cramps in the middle of the road, a flower you’ve hurled into the lake.
this heart ablaze in my furnace.

(Translated by the author)

Villaflor 207
 Ang dimalasong tawo nga gitiaw-tiawan sa suwerte

Gipasuk niya iyang ulo sa oven, apan nahutdan siyag gasul. Gituslob
niya ang blower sa bathtub, apan naputlan siyag kuryente. Gibitay
niya iyag baratohong necktie, apan kini nabugto. Nilandig siya sa
iyang iro, apan ang buko-buko niini nikuto. Gibalikas niya ang
ginoo, giihi-an siya sa langit.

208 Villaflor
Luck plays on the unfortunate man

He sticks his head inside the oven! but he runs out of gas. He
dips his blower in the bathtub! but his lights are cut. He hangs
his cheap necktie! but this breaks. He lands on his dog! it’s back
breaks. He curses god! Heaven pees on him.

(Translated by the author)

Villaflor 209
210
Januar Yap

Konsepto sa nasuhito

Usa ka adlaw sa presinto ni s.p.o 2 disconcerto:

imbestigasyon kabahin sa akong pagpangulata
sa usa ka pastor sa ginoo

Januar was a recipient of the NCCA Ubod New Writers Series grant for his
collection of short fiction Ang Aktibistang Gi-Syphilis ug Uban pang mga
Sugilanon. His short story “Ang Suhito” won in the Palanca Awards. He is a copy
editor of Sun.Star Cebu and currently teaches journalism and literature subjects at
the Cebu Normal University.

Yap 211
 Konsepto sa nasuhito

Kanang batang gayampungad, like dead meat,

Nga mibagnos sa iyang ngabil sa sinaw mong SUV.
Kanang Shagadellic og hair as if nakahurot
og usa ka canister nga spraynet.
(Spraynet made of flying espalto nga moulbo
each time moagi ang truck de karga sa DPWH,
apil na ang dust and fumes sa dakbayang pwerteng
bulingita, morag higanteng ash tray
nga gitayhop by ogres in suits).
Kanang bat-ana true-bone, dili gama sa konsepto.

Dili sama nianang ga-jacket nga rocker.

Kanang bat-ana, iyang porma wala niya mabasa
In any fancy fanzine probably bought
Sa nag-sale nga bookstore sa SM or Ayala.
Iyang buhok kalkag, dishivelled beyond distinction.
Wa siya kaila ni Bob Marley, in case curious ka.
Kanang iyang baston nga pants, gibaston by the onslaught
Of years, natubuan, gilumutan, and as Miss Pearly-white
Teeth Kolehiyala says, “Gross!” Mora kunog tadpole
Dipped in India ink. And, yet, kining bat-ana,
Who just put a kissmark on your SUV
Is not one nga gama sa konsepto. Hell, the word
Punk doesn’t even exist sa iyang pesteng bokabularyo.

Gisi iyang t-shirt, but never guess how holes

On sweatshirts have since become faddish
Sukad nakakita na ka sa Matrix. Mokalit lang ni siyag
Tuyok, sea foam sa iyang baba, iyang kalimutaw moputi.
Whiteness of all whitenesses.
Apan ayaw kog ingna ron nga molitok kini’g Venus.

212 Yap
A concept by the knowledgeable

That boy who’s sprawled like dead meat,

Who rubbed his snout on your glossy SUV.
The one with the Shagadellic hair as though he consumed
A whole canister of spraynet.
(Spraynet made of flying asphalt that explodes
Each time the DPWH truck passes by,
Including the dust and fumes of the
Dirty metro, like ash tray blown
By ogres in suits.)

So unlike the rocker in jacket,

That kid, his looks he didn’t copy from
From any fancy fanzine probably bought
From SM or Ayala bookstores that went on sale.
His hair in disarray, disheveled beyond distinction.
He doesn’t know who Bob Marley is, in case you’re curious.
His pants are tight, tightened by the onslaught
Of years, outgrown, mossed, and as Miss Pearly-white
Teeth Kolehiyala says, “Gross!” He’s like a tadpole
Dipped in India ink. And yet this child,
Who just put a kiss mark on your SUV,
Is not one made of concept. Hell, the word
Punk doesn’t even exist in his frigging vocabulary.

His shirt is torn, but never guess how holes

On sweatshirts have since become faddish
Since you saw the Matrix. All of a sudden
He’ll turn, foam on his mouth, his eyeballs will turn white,
Whiteness of all whitenesses.
But don’t tell me now he’ll utter Venus.

(Translated by the author)

Yap 213
Usa ka adlaw sa presinto ni S.P.O 2 Disconcerto:
imbestigasyon kabahin sa akong pagpangulata
sa usa ka pastor sa ginoo

Tiaw ba god na, chip, nga nagdala kuno siyag pan sa Ginoo.
Giingnan ko siyag, bi,bi,hain man na kay hagbay rang nagkutoy ning tiyan ko.
Madawat ko ra to, chip, kay sayod man pod ko nga ang sarang pastor
Nga nagsangyaw sa maayong balita sa Ginoo watsinanggo.
Gikinahanglan sa trabaho, kay tiaw ba god og makatulog uroy
Ang mga manimbahay,mosangko lang sa hagok ang maayong balita sa Ginoo?
Mao nang gikinahanglan ang mga pasiaw, gagmay nga mga pakapin,
Mga diskarte aron mas mabulokon ang pagsangyaw sa nindot nga balita.

Pero, chip, sakto ba gud na nga sa dihang mohisgot na siya sa mga makasasala
Dayon niyang pasiplat kanamo, manudlo ug moingon,
“Saksihi ninyo ang wala motambong sa bangkete sa Ginoo!”
Pastilan, chip, nahamangha man gyud ko, chip. Mingkuyos gyud
Ngadto sa kagamyon sa utitod ang akong kaugalingon.
Kung bangkete lang ang hisgotan, ngano gud intawn
Nga dili ta man tambongan. Kon adunay bangkete sa pista,
Sayud pod ko sa gamay kong nahibaw-an nga aduna po’y pakals
Alang sa kalag: adunay pag-ampo nga balig lima ka hiwa sa tinuwa,
Adunay paghinulsol nga sama kalami sa balbakwa, ug adunay po’y
Pangaliyupo nga, pastilan, inasal gayod para mahilangit.

Hinuon, mapasaylo. Ako pa nga nasinati ko na ang kabangis

Sa kadalanan, didto sa lumba sa estero nga wala kaila’g Ginoo.
Aduna baya’y Ginoo, ikapila ko ni gihunghong sa mga kauban ko
Labi na sa mga higayon nga buot na ming mosaka sa mga balay
Aron mamingwit og kabtangan sa mga tagbalay nga nahinanok na.
Ug maglisod, kon ugaling mahisakpan ug labing siguro makulatahan,
Huna-hunaa nga ang mismo nga Ginoo, nakasulay sa way puangod
Nga pagpangulata sa mga sundalong Romano usa ka udto kaniadto.
Dawata matag sumbag, patid, sagpa, bunal, bugal-bugal.

214 Yap
One day, at the precinct of SPO2 Disconcerto:
investigation about my beating up God’s pastor

Is it a joke, chief, to say he brought God’s bread?

I told him, bi, bi, show it because I’ve been famished for so long.
I can buy it, chief, because I do know that most pastors
Who are spreading the good news of God are comedians.
Necessary for the job, because, no joke, if you send the churchgoers
to sleep, God’s news might just end up in a snore?
That’s why the jokes, little excesses, some tricks
so that the preaching of the good news will be a more colorful.

But, chief, is it even right when each time he mentions sinners

He’d glance at us, point to us and say,
“Witness those who didn’t go to God’s banquet!”
Oh my, chief, I get shocked, chief.
I shrink into the size of an ant.
Talking about banquets, why wouldn’t we
Be there anyway? If there’s a banquet for feasts,
I also know, in my little knowledge, that there’s also a feast
For the soul: there are prayers that are worth five slices of tinola,
There is penance that’s more delicious than the balbakwa, and there are also
Prayers that are, oh, lechon to heaven.

However, forgivable. Ask me who have experienced the harshness

of the road, in the race on the gutter that knows no God.
There is a God, I must’ve told my companions many times,
Most especially when we intend to climb the houses
To steal the things of a household that is in deep slumber.
If it was hard, and if they’ll catch us and most likely beat us up,
Always put in mind that even God himself went through
The merciless mauling by Roman soldiers one midday long ago.
Take every punch, kick, slap, beat, mockery.

Yap 215
 Hinumdomi usab nga kaniadto, ang susama kanato didto sa kalbaryo
Gipatapad sa Ginoo. Kita lang ang gikahinabi ngadto sa kataposang
Ginhawa sa Ginoo.

Apan, chip, usa ka adlaw niana, samtang naglakaw ko sa dalan

Nga nagkutoy ang tiyan ug diryot nang malipong sa kaudtohon,
Adunay misirbato nga Pajero sa akong luyo. Wala ko ni kabaliha
Ug padayon kong naglakaw. Ang dakong kawad-on ang krus
nga akong gipas-an. Ug kalit lang, migawas ang maong tawo
ug mibanghag kanako sa pagpadaplin: Si pastor man diay kadto.
Diha-diha, buot ko siyang pahinumdoman sa nadawat sa Ginoo
Kaniadto: sumbag, patid, bunal, bugal-bugal. Ako kini siyang
Gipaligid ngadto sa imburnal ug giingnan:
“Saksihi ang dakong bangkete, pastor!”

Dili ko mosupak, chip, kon unsa man ugaling ang silot

Nga inyong ipahamtang kanako. Sama sa Ginoo
Nga nagpakahilom lang. Taym pa, aduna diay koy laing gihunghong pod
sa akong mga kauban sa di pa mi mangatkat sa mga kabalayan
kaniadto: “Bay, ang Ginoo diay sentensyado sa kamatayon.
Simba ko lang, di ta man matag-an, manamilit ko ninyo daan.

216 Yap
Remember that before, the likes of us were the only ones in calvary
Who were allowed to be near God. We, alone, had the last conversation
With God until his last breath.

But, chief, one day, while I was walking on the road

With an empty stomach and almost dizzy at high noon,
A Pajero blew its horn behind me. I didn’t mind
And I walked on. Poverty was the cross I carried on my back.
Suddenly, someone got out and yelled at me: It was Pastor.
Right then and there, I wanted to remind him what God received before:
Punch, kick, beating, mockery. I rolled him all the way to the culvert and I said:
“Witness the big banquet, pastor!”

I won’t budge, chief, whatever punishment you wish to

Bring upon me. Like God who was silent. Wait, there’s something else that I whisper
To my companions before we climb the houses: “Bay, God was sentenced to death.
Heaven forbid, but since we can’t guess, I’ll say goodbye now.

(Translated by the author)

* “Bay” (short for ‘abay’) means friend or companion

Yap 217
218
Hope S. Yu

Kalugwayan

Pinatipas nga silaw

Hope has a Bachelor of Arts degree in English major in Applied Linguistics

from the University of San Carlos, a Master of Arts in English from the
University of Calgary and a doctorate degree in Comparative Literature
from the University of the Philippines-Diliman. She is currently an
Associate Professor at the University of San Carlos where she teaches both
undergraduate and graduate classes.

Yu 219
 Kalugwayan

Sa walay paglingig balik, biya

O paghulat sa ulan
Nga mahagbong ug papason
Ang tanang timailhan
Nga ikaw nahiuli

Walay laing paagi

Aron makabangon ka
Gikan sa kadaot
Sa kagutom ug kauhaw
Ug mobarog, gainusara,
Susamag usa ka panamilit
Karon nga ang tanan
Nagpaingon na sa dalan.

220 Yu
Survival

Without turning back, leave

Or wait for the rain
To fall and wash away
All traces
That you had been home

There is no other way

To rise from the ravages
Of hunger and thirst
And stand, alone,
In some kind of farewell
Now that everyone has taken
To the road.

(Translated by the author)

Yu 221
 Pinatipas nga silaw

Dili ko kasulti kon diin gagikan ang kataposan,

Kon sa gilay-on ba o sa madanihong nawong
Nga maablihan sa pultahan,
O kon unsaon pag-abot sa panamilit
Sulod sa akong hunahuna, sa akong lawas
Nga nangitag kabag-ohan; unsaon pagpuno sa kawang
Kon dili pa agig paila sa usa ka sinaarang pagbiya,

Ang kahayag miabot sa pagbutho niya

Diha sa kapunawpunawan sa akong mga mata
Ang akong lawas nabutyag sa adlaw.

222 Yu
Refraction

I cannot tell you where the end comes from

Whether from the distance or the striking face
The door opens to
Or how goodbye takes shape
Within my mind, my body
Seeking new things; how does space fill
But with intimations of a promised flight,

The light came when he stood

On the horizon of my eyes
The sun revealing my flesh.

(Translated by the author)

Yu 223
224
Gamayng pasukip gikan sa mga editor

Dili ikalimod nga ang katitikan sa Sugbuanon kay wala pa gayud

nakahupot og hustong basihan sa panuwat. Matag magsusuwat kay
adunay iya-iyang gisagop nga paagi sa pagsulat – partikular na sa
hisgutanan sa panitik o espeling – depende kung asa siya nga kampo
o pundok nahisakop, kay lagi ang matag kapunungan sa mga bisayista
kay may iya-iya mang giduso nga tamdaman ug balaod sa panititik.
Katungdanan sa hugpong sa mga editor ning maong antolohiya
ang pagpatin-aw kung giunsa paghapyod ang pulong o linya sa mga
balak nga inyong mabasahan dinhi, aron kining basahon makakab-ot
og kahiusahan.
Ug buot namong katagaan og pagtagad sa mambabasa nga imbis
na iwakli namo ang gakalain-laing sumbanan, mas amo kining
gikupkop. Busa, dinhi inyong makaplagan nga may duha ka matang
sa panitik sa usa ka pulong, pananglit – sa “kataposan” ug “katapusan”
(deperensya sa “o” ug “u”) o sa “gyod” ug “gyud”. Tuod, ang root word
sa pulong nga “kataposan” kay “tapos”, maong pwede ingnon nga mas
tukma ang paggamit sa panitik nga may “o”. Apan dili ba kung litukon
sab nimo ang maong pulong kay ang stress sa pagbasa kay anaa man sa
ikatulong syllable – nga medyo gahi paminawon sa dunggan? Busa dili
pud nato maingon nga sayop ang pagsulat niin gamit ang “u”.
Dugang niini, amo usab nakaplagan ang mga kontemporaryong
magsusulat karon kay migamit usab sa pulong nga “kung” (imbis na
“kon”) o sa paggamit sa prefix nga “pinaka-” (pananglit “pinakadaku”
– imbis unta “kinadak-an”) nga ang mga konserbatibong bisayista kay
mangyam-id gayud. Kay matud pa, tinagalog lagi kuno nahisgutang
mga pulong. Apan angay tingali nato sabton nga ang pinulungan
kay usa ka buhi nga butang ug sa proseso aduna gayuy madungag ug
makuhaaan sa atong bokabularyo, ug lakip na ang gamayng kausaban
sa gramatika, sa pagtuyok sa panahon. Ug dili ba kining giila natong
pinulungang Cebuano kay pinug-ok na man sa lumad nga pinulungan
ug sa pinulungan Katsila?

225
226
Bathalad set of officers (2008)

• President – Josua Cabrera • Vice President –Vince Cinches

• Secretary Karla Quimsing • Treasurer –Maria Victoria Beltran
• Auditor–Jeremiah Bondoc• PRO –Greg Fernandez

Credits
• Cover Design–Adonis Durado • Layout–Greg Fernandez • Illustration–Josua Cabrera
• Editors–Adonis Durado, Maria Victoria Beltran, Anthony Kintanar

227
228
Pasalamat

Bahakhak sa pagakpak kang

Dr. Resil Mojares, Dr. Hope Yu ug sa NCCA
alang sa ilang gabul-og nga pag-abag
niining hugpong sa galipak nga mga balak.

229
 So where is the new Cebuano poetry? A question once
hurled by National Artist Virgilio Almario to Cebuano
historian and literary scholar Resil Mojares who wrote
the foreword of this book. Here is the gathering of fresh
voices and new poems by the members of BATHALAD
literary group which offers proof that the state of
Cebuano poetry is very much alive and kicking. The
twenty-three poets included in this anthology consist
of three generations of writers – the the old guards
(Ernesto Lariosa, Lamberto Ceballos, Vicente Vevencio
Bandillo, Temistokles Adlawan), the virtuosos (Michael
Obenieta, Januar Yap, Adonis Durado, Josua Cabrera),
and the future torchbearers.