Plan

Chargement...

Figures

Chargement...
Couverture fascicule

La tête Pentini

[article]

Contribution à l'approche méthodologique du néo-atticisme

doc-ctrl/global/pdfdoc-ctrl/global/pdf
doc-ctrl/global/textdoc-ctrl/global/textdoc-ctrl/global/imagedoc-ctrl/global/imagedoc-ctrl/global/zoom-indoc-ctrl/global/zoom-indoc-ctrl/global/zoom-outdoc-ctrl/global/zoom-outdoc-ctrl/global/bookmarkdoc-ctrl/global/bookmarkdoc-ctrl/global/resetdoc-ctrl/global/reset
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
Page 705

FILIPPO COARELLI - GILLES SAURON

LA TÊTE PENTINI

CONTRIBUTION À L'APPROCHE MÉTHODOLOGIQUE DU NÉO-ATTICISME *

« Die Bildsäulen sind nun Leichname, denen die belebende Seele, sowie die Hymnen Worte, deren Glauben entflohen ist ».

Hegel, Phénoménologie, 572.

L'histoire du néo-atticisme au Ier siècle av. J.-C. souffre encore de préjugés tenant à une approche trop abstraite ou trop subjective des œuvres. Ainsi, Werner Fuchs dénonce la « manipulation des formes » qui lui paraît caractéristique du néo-atticisme tardo-républicain ' , et ne concède à cette phase de l'histoire de l'art qu'un rôle d'intermédiaire : le seul trait positif reconnu à l'activité des ateliers néo-attiques réside pour l'auteur des Vorbilder der neuattischen Reliefs dans le rôle qu'ils ont joué pour faire reconnaître l'art grec comme le « fondement de l'évolution européenne »2. Or, il nous semble prématuré d'écrire une histoire du néo-atticisme. Trop de sculptures, en particulier, qui ont été faussement attribuées à des périodes plus tardives, mériteraient un examen nouveau, fondé sur des critères sûrs. Telle est la tête Pentini, conservée au Braccio Nuovo des Musées du Vatican (fig. 1 à 6), attri-

* Nous signons chacune de nos contributions: l'unité de cette étude nous semble assurée par le dialogue permanent qui nous a permis de confronter des analyses adoptant des points de vue différents, ainsi que par l'identité des conclusions stylistiques et chronologiques auxquelles nous sommes parvenus. Nous remercions vivement la Direction des Musées du Vatican, et en particulier le Dott. Francesco Roncalli, pour l'aide qui nous a été apportée, surtout avec l'exécution des quatre excellents clichés que nous publions ici pour la première fois (fig. 3 à 6).

Photographies: Alinari: fig. 1, 21, 24, 25, 27; Anderson: fig. 2; Chuzeville: fig. 7, 13, 14; Coarelli: fig. 18, 22, 23, 26; École française d'Athènes: fig. 9, 11, 12; Istituto archaeo- logico germanico: fig. 16; Sauron: fig. 29, 30, 33. Les autres figures sont extraites des ouvrages de référence cités dans les notes.

1 Werner Fuchs, Die Vorbilder der neuattischen Reliefs, Berlin, 1959, p. 195.

2 Id., p. 197.

doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw