Zuud-Afrika

Republiek van Suid-Afrika Republic of South Africa
Vlagge Waepen
Baosisgegevens
Officiële landstaele:	Afrikaons, Iengels, Zulu, Xhosa, Swazi, Ndebele, Zuud-Sotho, Noôrd-Sotho, Tswana, Venda, Tsonga
Oôdstad:	Pretoria (bestierlijke macht) Kaopstad (wethevende macht) Bloemfontein (rechterlijke macht)
Regeriengsvurm:	Rippebliek
Staetsoôd:	Cyril Ramaphosa
Regeriengsleider:	Cyril Ramaphosa
Religie:	75,5% chrissendom 21,1% hin/onzeker 3,4% overig
Oppervlakte:	1.221.037 km² (hin% waeter)
Inweuners:	43.997.828 (2007) (36 inw. / km²)
Aore gegevens
Volkslied:	Nkosi Sikelel iAfrica & Die Stem van Suid-Afrika
Munte:	Rand (ZAR)
UTC:	UTC+2 (zeumertied: ni)
Nationaole feêstdag:	?
Web | Code | Tel.	.za | ZAF | +27

Zuud-Afrika of de Zuud-Afrikaonse Republiek (Afrikaans: Republiek van Suid-Afrika, Iengels: Republic of South Africa) is 'n land in 't uuterste zuden van Afrika 't a hrens an Namibië, Botswana, Zimbabwe, Mozambique en Eswatini. Vadder omsluut 't et ael 't land Lesotho. Vadder lig 't et an de Atlantischen en de Indischen Oceaon. Den oôdsteed'n van Zuud-Afrika zien Pretoria, Kaopstad en Bloemfontein. In 't land wor vee Afrikaons 'esproken, een sterk an 't Nederlands verwante teale. In Zuud-Afrika worren vee verschillende taelen gesproken. Elf daarvan binne officieel. Na India heit Zuud-Afrika deermee de meêste officiële taelen ter wereld. Zuud-Afrika is eên van de meêr welvaerende lan'n van Afrika mè zakte in de index van de mênselijke ontwikkeling van een 85e (ten tieje van de verkiezing van het ANC in de jaeren negentig) nae de 125e plekke in 2008. Deêze index van de Vereênigde Nâties bevat 177 lan'n over de 'eêle waereld.

Geschiedenis

Jan van Riebeeck komt an op de Kaep.

Toe het 'Ollanse schip Nieuw Haarlem op de terugreis van Batavia op 25 maerte 1647 strandde an de Kaep, kwamme de plaetselijke Khoikhoi voo de eerste keer in contact mie Europeanen. De schipbreukelingen bouwden een klein fort dat ulder de naem "Zand Fort van die Kaap die Goeie Hoop" gaven. Op 6 april 1652, kwam Jan van Riebeeck an bie Kaep de Goeie 'Oop. Het gebied mie Nederlandse kolonisten breidde zich in de 17e en 18e eêuw langzaam uut in oôstelijke richting tot bie de Visrivier. In 1795 bezetten de Britten de streek rond Kaep de Goeie 'Oop mae gaven het weer vrom an de Nederlanders in 1803. In 1806 namme de Britten voorgoed bezit van de Kaep. Er ontstong al gauw onenigheid tussen de Britten en de Nederlanse boeren. Vee van de Nederlandse en ok Duutse kolonisten, bekend als Boeren, trokke in de jaeren 1830-1840 in de zogenaemde Groôte Trek weg uut de Kaepkolonie. Ulder stichtten een tweê staeten, de Oranje Vriestaet en de Transvaal.

In 1867 wier diamant ontdekt in Kimberley op de grens van de Oranje Vriestaet en Goud werd in 1886 an de Witwaetersrand in Transvaal gevonden. Dit leidde tot een stroôm van blanke immigrantennae Transvaal. De Boeren verzetten zich tegen inmenging van de Britten, wonnen de Eêrste Boerenoorlog (1880-1881), mae wieren verslaegen in de Tweêde Boerenoorlog (1899-1902). In 1910 wier de Unie van Zuud-Afrika opgericht, die een onafankelijke staet binnen het Britse Gemeênebest wier. In 1931 wier Zuid-Afrika een dominion en de facto volledig onafankelijk. Ongertussen waere de blanken een mindereid in Zuud-Afrika geworden. Zwarten kreege gin stemrecht en meer rech'en. De blanken wiste ok wè dat dit nie recht te praeten was, mae waere benauwd om onger zwarte 'eerschappij te moeten leêven, kiekend nae de dramatische economische situatie op aore plekken in zwart Afrika. In de jaeren 90 eindigde de apart'eid. Toenmaelig president De Klerk liet de bekende anti-apartheidsactivist Nelson Mandela vrie op 11 feberwari 1990 en in 1994 wieren er voo het eerst algemeêne verkiezingen voo alle rassen gehouwen, winnaer was het Afrikaans Nationaal Congres (ANC) onger leiding van Mandela.

In bepaelde regio's van het land is het etnische geweld en de bendecriminaliteit in de laeste tien jaer sterk toegenomen, weerbie Afrikaners (Boeren) en aore blanke groepen het doelwit vurme. De boeren hoeven niet op steun te rekenen van het regerende ANC want deze partij ziet de boeren en aore blanke Zuud-Afrikanen nog steeds as ongerdrukkers uut de periode van de apart'eid. De anvallen hebben dan ook gin prioriteit voo het ANC. In plaes van actie te ongernemen om de genocide te voorkomen verklaert het ANC dat de erfanvallen (Plaasmoorde) onger de noemer 'gewone criminaliteit' vallen.

De groôste stad van het land is Johannesburg.

Officiële taelen

Volkstellieng 2011:

Zoeloe 23% Xhosa 16% Afrikaons 14% Iengels 10%

Noord-Sotho 9% Tswana 8% Zuid-Sotho 8% Tsonga 5%

Swazi 3% Venda 2% Zuid-Ndebele 2%

Bezienswaerdigheden

• Taefelberg
• Kaep de Goeie 'Oop
• Robbeneiland
• Port Elisabeth
• Nationael park Kruger

• 
  De Taefelberg 'eziejen vanaf Kaapstad
• 
  Kaep de Goeie 'Oop
• 
  De cel van Nelson Mandela op Robbeneiland

Rifferensies

Commons

Wikimedia Commons

Kiek vò meêr plaetjes over dit onderwerp in de categorie Zuud-Afrika van Wikimedia Commons.