Kong-siat

Kong-siat, iah-sī kóng kong-lí, sī 1 ê hē-thóng lāi-té bô chèng-bêng tō ká-siat sī chin--ê ê 1 kù oē, iah-sī bēng-tê (proposition). Lia̍h kong-siat chò chhut-hoat-tiám lâi chhui-lūn, koh ē-tàng tit tio̍h tēng-lí.

Tī chi̍t-koá jīn-sek-lūn (epistemology), kong-lí sī chū-bêng (self-evident) ê chin-lí (truth), chhun--ê ê tì-sek tio̍h-ài ēng kong-lí chò ki-chân lâi kiàn-li̍p. Iā tō sī kóng, jīn-bat chhun--ê ê bēng-tê chìn-chêng, ē-tàng seng jīn-bat kong-lí. M̄-koh hoān-sè chit chióng kong-lí kin-pún tō bô chûn-chāi.

Tī lô-chek kap sò͘-ha̍k, kong-siat bô pit-jiân sī chū-bêng ê chin-lí, i khah sêng hù-ha̍p hêng-sek (formal) lô-chek ê 1 kù oē, ē-tit ēng lâi chò chìn 1 pō͘ ê chhui-lūn. Kong-siat-hoà (axiomatize) tō sī kóng ùi sio to̍k-li̍p ê chi̍t cho͘ kong-siat ē-tàng tit tio̍h kui thò tì-sek hē-thóng. 1 ê tì-sek hē-thóng, phì-lūn kóng sǹg-siàu, kong-siat-hoà ê hong-hoat tiāⁿ-tiāⁿ ū kúi-nā ê. Sò͘-ha̍k koh kā kong-siat hun-chò lô-chek kong-siat kap hui-lô-chek kong-siat 2 khoán.