Andromedides
| Andromedides | ||
| Die uitstralingspunt van die Andromedides in Desember 2013 naby γ Cassiopeiae (naby die middel van die "W").[1] | ||
| Moederliggaam | 3D/Biela | |
| Uitstralingspunt | ||
| Sterrebeeld | Andromeda | |
| Regte klimming | 01h 36m[2] | |
| Deklinasie | +37°[2] | |
| Eienskappe | ||
| Voorkoms | 25 September – 6 Desember[3] | |
| Hoogtepunt | 9 November[2] | |
| Spoed | 19 km/s[2] | |
| Sterre per uur | 3[2] | |
Die Andromedides is ’n meteoorreën wat verbind word met 3D/Biela, of Biela se Komeet; dit kom voor wanneer die Aarde deur die stofdeeltjies beweeg wat deur die komeet agtergelaat is. Die komeet het teen 1846 verbrokkel; die verspreiding van die brokstukke teen 1852 dui daarop dat die komeet óf in 1842 óf in vroeg 1843 opgebreek het toe dit naby Jupiter was.[4][5] Dit het gelei tot besonder skouspelagtige reëns in daaropvolgende jare (veral in 1872 en 1885).[3][6]
In die vroeë 19de eeu, voor die komeet se verbrokkeling, was die uitstralingspunt in die sterrebeeld Kassiopeia.[7] In die laaste eeu is die uitstralingspunt van die moderne, swakker meteoorreën gewoonlik in Andromeda, soos die naam aandui, maar vanweë sy ouderdom en die verspreiding van deeltjies kan dit lyk of meteore uit die aangrense sterrebeelde soos Visse, Driehoek en Kassiopeia kom.[2][4]
Historiese waarnemings
[wysig | wysig bron]Die eerste bekende waarneming van die Andromedides was op 6 Desember 1741 oor Sint Petersburg, Rusland.[6] Nog sterk reëns is in 1798, 1825, 1830, 1838 en 1847 gesien. In 1872 en 1885 was daar tot ’n paar duisend meteore per uur omdat die Aarde die komeet se stofbaan gekruis het. In Birma is die 1885-reën as ’n voorspelling van ongeluk beskou, en kort daarna het die Konbaung-dinastie inderdaad tot ’n val gekom en is die land deur Brittanje verower.[8]
Op 27 November is die eerste bekende foto van ’n meteoor geneem tydens die Andromedide-reën, deur die Oostenryk-Hongaarse sterrekundige Ladislaus Weinek.[9]
Huidige aktiwiteit
[wysig | wysig bron]Sedert die 19de eeu het die Andromedides so afgeneem dat hulle meestal nie met die blote oog sigbaar is nie, hoewel ’n paar meteore steeds middel November met die regte toerusting gesien kan word.[6] Die huidige maksimum is minder as drie meteore per uur, omstreeks 9 tot 14 November.[2][3] Die Andromedide-meteore van November kom van die jongste strome, terwyl dié van Desember van die oudste strome is.[3]
Op 4 Desember 2011 het ses Kanadese radarstasies 50 meteore in ’n uur waargeneem. Dit was waarskynlik afkomstig van die 1649-stroom.[7] Op 8 Desember 2013 het die meteoorspesialis Peter Brown berig Kanadese radar het ’n uitbarsting van die Andromedide-meteore in die vorige 24 uur waargeneem.[1] Wetenskaplikes het ’n effens swakker resultaat vir 2018 voorspel, maar tot 200 meteore per uur vir 2023.[7][10]
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ 1,0 1,1 Kelly Beatty (8 Desember 2013). "An Outburst of Andromedid Meteors" (in Engels). Sky & Telescope. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 27 Junie 2019. Besoek op 9 Desember 2013.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 "Meteor Activity Outlook for November 17-23, 2012" (in Engels). International Meteor Organization (IMO). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Maart 2016. Besoek op 11 Desember 2012.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Gary W. Kronk. "Observing the Andromedids" (in Engels). Meteor Showers Online. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 28 Februarie 2017. Besoek op 18 April 2011.
- ↑ 4,0 4,1 Jenniskens, Peter (3 April 2008). "The Mother of All Meteor Storms" (in Engels). Space.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 27 Junie 2019. Besoek op 18 April 2011.
- ↑ Jenniskens, Peter; Vaubaillon, J. R. M. (2007). "3D/Biela and the Andromedids: Fragmenting versus Sublimating Comets". Astronomical Journal. 134 (3): 1037–1045. Bibcode:2007AJ....134.1037J. doi:10.1086/519074.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Carl W. Hergenrother. "The Meteor Storms of November – Part I – The Andromedids" (in Engels). The Transient Sky Blog. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 2 Augustus 2017. Besoek op 18 April 2011.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 Paul A. Wiegert; Peter G. Brown; Robert J. Weryk; Daniel K. Wong (26 September 2012). "The return of the Andromedids meteor shower". Astronomical Journal. arXiv:1209.5980. Bibcode:2013AJ....145...70W. doi:10.1088/0004-6256/145/3/70.
- ↑ Lonely Planet Myanmar, 10de uitgawe, blady 256
- ↑ Hughes, Stefan (2012). Catchers of the Light: The Astrophotographers' Family History. Catchers of the Light. p. 457. ISBN 1-62050-961-X.
- ↑ Croswell, Ken. "The Return of a Great 19th-Century Meteor Shower" (in Engels). Scientific American. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 13 Desember 2013. Besoek op 19 Oktober 2012.
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]- Geskiedenis van die Andromedides en Biela se Komeet Geargiveer 28 Februarie 2017 op Wayback Machine (Gary W. Kronk)
- "The Mother of All Meteor Storms" (Space.com, April 2008)
Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia