Ghoeroe
Ghoeroe (Sanskrit: गुरु, guru; Pali: garu) is ’n Sanskrit-woord wat "mentor", "gids", "kenner" of "meester" van ’n sekere vakgebied beteken.[1] In Indiese tradisies is ’n ghoeroe meer as ’n onderwyser. Die term beteken in Sanskrit letterlik "verdrywer van donkerte".
Geskiedenis
[wysig | wysig bron]Die ghoeroe is tradisioneel ’n geëerde figuur vir die dissipel of student en dien as raadgewer wat waardes help vorm en kennis deel, ’n voorbeeld in die lewe, ’n inspirerende bron wat help met die spirituele ontwikkeling van ’n student.[2] Volgens Judith Simmer-Brown is ’n tantriese spirituele geskrif dikwels in ’n obskure, dubbelsinnige taal gekodeer sodat enigiemand dit nie sommer kan verstaan sonder die verduideliking van ’n gakwalifiseerde onderwyser, die ghoeroe, nie.[3] ’n Ghoeroe is ook iemand se spirituele gids, wat hom help om die moontlikhede te ontdek wat die ghoeroe reeds ken.[4]
Die oudste verwysing na die begrip "ghoeroe" word in die vroegste Vediese geskrifte van Hindoeïsme aangetref.[2] Die ghoeroe en ghoeroekoela – ’n skool wat deur ’n ghoeroe bedryf word – was teen die 1ste millennium v.C. ’n gevestigde tradisie in Indië. Hulle het gehelp om die verskeie Vedas, Upanishads en ander geskrifte van verskeie skole van Hindoefilosofie, saam te stel en te versprei.[2][5][6] Volgens argeologiese bewyse was daar teen die middel van die 1ste millennium n.C. talle groter instellings van ghoeroes in Indië, sommige naby Hindoetempels waar hulle gehelp het om kennis op verskillende gebiede te skep, bewaar en versprei.[6] Dié ghoeroes het ’n groot verskeidenheid lesse gegee, onder meer in Hindoegeskrifte, Boeddhistiese tekste, grammatika, filosofie, vegkuns, musiek en skilderkuns.[6][7]
Die tradisie van die ghoeroe word ook aangetref in Djainisme, waar dit verwys na ’n spirituele onderwyser, ’n rol wat gewoonlik vervul is deur ’n askeet.[8][9] In Sikhisme het die tradisie ’n sleutelrol gespeel sedert die ontstaan daarvan in die 15de eeu; die stigter is bekend as ghoeroe Nanak.[10][11] Die begrip is ook belangrik in Vajrayana-Boeddhisme, waar die tantriese ghoeroe beskou word as ’n figuur wat vereer moet word en wie se instruksies nooit oortree moet word nie.[12][13]
In die Weste word die woord "ghoeroe" dikwels gebruik vir ’n kenner op enige gebied.[14]
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ Stefan Pertz (2013), The Guru in Me - Critical Perspectives on Management, GRIN Verlag, ISBN 978-3638749251, ble. 2-3
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Joel Mlecko (1982), The Guru in Hindu Tradition Numen, Volume 29, Fasc. 1, ble. 33-61
- ↑ Simmer-Brown, Judith (2002). Dakini's Warm Breath: The Feminine Principle in Tibetan Buddhism. Boston, Massachusetts: Shambhala Publications. p. 169. ISBN 978-1-57062-920-4.
- ↑ Guru, Encyclopædia Britannica (2013)
- ↑ Tamara Sears (2014), Worldly Gurus and Spiritual Kings: Architecture and Asceticism in Medieval India, Yale University Press, ISBN 978-0300198447, ble. 12-23, 27-28, 73-75, 187-230
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Hartmut Scharfe (2002), From Temple schools to Universities, in Education in Ancient India: Handbook of Oriental Studies, Brill Academic, ISBN 978-9004125568, bl. 176-182
- ↑ George Michell (1988), The Hindu Temple: An Introduction to Its Meaning and Forms, University of Chicago Press, ISBN 978-0226532301, ble. 58-60
- ↑ Jeffery D. Long (2009), Jainism: An Introduction, IB Tauris, ISBN 978-1845116262, ble. 110, 196
- ↑ Christopher Partridge (2013), Introduction to World Religions, Augsburg Fortress, ISBN 978-0800699703, bl. 252
- ↑ William Owen Cole (1982), The Guru in Sikhism, Darton Longman & Todd, ISBN 9780232515091, ble. 1-4
- ↑ HS Singha & Satwant Kaur, "Sikhism, A Complete Introduction", Hemkunt Press, ISBN 81-7010-245-6, ble. 21-29, 54-55
- ↑ Stephen Berkwitz (2009), South Asian Buddhism: A Survey, Routledge, ISBN 978-0415452496, ble. 130-133
- ↑ William Johnston (2013), Encyclopedia of Monasticism, Routledge, ISBN 978-1579580902, bl. 371
- ↑ "Ghoeroe" in die HAT. Aanlyn by viva-afrikaans.org (intekening nodig). Besoek op 26 Mei 2021.
Skakels
[wysig | wysig bron]Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Ghoeroe.
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.