Gaan na inhoud

Franciskus van Assisi

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Sint Franciskus van Assisi

Die stigmata van sint Franciskus, deur Bartolomeo della Gatta, omstreeks 1487.
Godsdienstige, diaken, biegvader,
stigmatis en godsdienstige stigter
Gebore 1181 of 1182, Assisi, Hertogdom Spoleto, Heilige Romeinse Ryk
Sterfte 3 Oktober 1226, Assisi, Umbria, Pouslike State[1]
Vereer in Rooms-Katolieke Kerk
Anglikanisme
Lutheranisme
Ou-Katolieke Kerk
Heiligverklaring 16 Julie 1228, Assisi, Italië deur Pous Gregorius IX
Pelgrimsoord Basiliek van Sint Franciskus van Assisi
Feesdag 4 Oktober
Attribute Tau-kruis, duif, voëls, diere, wolf aan die voete, Pax et Bonum, swak Fransiskaanse gewoonte, stigmata
Beskermheilige diere; die omgewing; Italië; handelaars; verstekelinge;[2] padvinder; San Francisco, Kalifornië, Naga Stad, Cebu, tapisserie werkers[3]

Sint Franciskus van Assisi (Italiaans: San Francesco d'Assisi; gebore as Giovanni di Pietro di Bernardone, informeel bekend as Francesco; 1181/1182 – 3 Oktober 1226)[4] was ’n Italiaanse Rooms-Katolieke monnik en prediker. Hy het die Franciskanerorde vir mans en die Orde van Sint Klara vir vroue gestig, asook ander ordes.[4] Franciskus is een van die mees geëerde godsdiensfigure in die geskiedenis.[4]

Pous Gregorius IX het Franciskus op 16 Julie 1228 tot heilige verklaar. Hy is saam met sint Katharina van Siena die beskermheilige van Italië. Hy is later vereenselwig met die beskerming van diere en die natuurlike omgewing, en dit het onder die Katolieke en Anglikaanse kerke die gebruik geraak om seremonies te hou op sy feesdag, 4 Oktober, waarop diere geseën is.[5]

Lewe

[wysig | wysig bron]
Die eerste bekende uitbeelding van sint Franciskus, 1223–1224 sonder die stigmata.

In 1228, twee jaar na sy dood, is Franciskus van Assisi deur sy vriend pous Gregorius IX tot heilige verklaar. Franciskus was maar net een van die honderde mense wat in die Middeleeue deur die Rooms Katolieke kerk tot heilige verklaar is. Tog onthou selfs Protestante hom beter as enige ander heilige van sy tyd. In Franciskus se tyd het baie mense geglo dat die wêreld sondig is; party mense (strydig met die leringe van die Kerk) het selfs geglo dat die duiwel die aarde gemaak het, terwyl andere gemeen het dat die duiwel hopeloos te veel mag op aarde het. Franciskus het egter vuriglik geglo dat die wêreld Gods wêreld was, en dat almal, mens en dier, die Skepper moes prys. Hy het selfs vir die voëltjies gepreek en hulle aangesê om tot eer van die Here te sing; en hy het na bewering selfs die wreedste wilde diere mak gemaak. Hy het die mense daarop gewys dat Christus mens sowel as God was deur hulle aan Sy aardse lewe te herinner; hy het selfs een keer gereël dat hy en sy vriende Kersfees in 'n stal vier, met 'n babetjie wat in 'n krip op hooi gelê het. Franciskus het met aansteeklike opgewektheid en vreugde die Woord gebring, en een · keer, terwyl hy in die aanwesigheid van die Pous en die kardinale gepreek het, het hy rondgedans om aan hulle te toon hoe hy voel. Waar hy gekom het, het hy 'n boodskap van vreugde en blydskap versprei. Franciskus is in 1182 in die Italiaanse dorpie Assisi gebore. Sy vader, Pietro Bernardone, was 'n ryk lakenkoopman, en die jong Franciskus was die voorbok by die fuifpartye van die jong mense van die dorp. Hy was egter altyd opmerklik vrygewig teenoor bedelaars.  Na 'n ernstige siekbed in 1202, waartydens hy ontevrede geraak het met sy leefwyse, het hy op 'n militêre ekspedisie gegaan, maar aan die einde van die eerste dag het hy siek geword, en hy moes na Assisi terugkeer. Hierdie teleurstelling het weer die geestelike krisis wat hy tydens sy siekbed ondervind het, laat opvlam. Op 'n goeie dag het sy vriende by hom kom eet en na die ete het hulle in die straat rondgedwaal. Na 'n rukkie het hulle agtergekom dat Franciskus nie meer by hulle is nie en toe hulle hom gaan soek, het hulle hom gevind waar hy in 'n beswyming op die sypaadjie sit. Toe hy weer tot sy bewussyn kom, was hy 'n veranderde man. Hy het sy ou lewe vaarwel gesê en hom afgesonder in gebed en diens aan die armes. Kort daarna het hy op 'n pelgrimstog na Rome gegaan. Maar die werklike keerpunt in sy lewe het gekom kort nadat hy in Assisi teruggekeer het. Franciskus het van jongs af 'n groot vrees vir melaatse mense gehad. Eendag het hy in Assisi 'n melaatse wat in die straat gestaan en bedel het, teengekom. Hy wou eers weghardloop, maar iets het hom laat omdraai, en hy het al sy geld vir die melaatse bedelaar gegee en sy hand gesoen. Van daardie dag af was Franciskus se lewe een van diens aan melaatses, armes, uitgeworpenes en siekes. Hy het egter so baie geld aan die armes en bedelaars gegee dat sy vader begin vrees het dat hy al sy eiendom sou verloor. Hy het Franciskus na die biskop van Assisi gebring om hom wettiglik te onterf; maar sonder om te wag dat die dokumente opgestel word, het Franciskus sy klere uitgetrek, 'n kleed wat hy van die biskop gekry het, aangetrek en na die woude van die berg Subasio vertrek. Die volgende drie jaar het hy In die uiterste armoede deurgebring, en vir die melaatses en uitgeworpenes gepreek. Franciskus het geglo dat armoede, as mens dit as 'n positiewe gawe van God aanvaar, die basis van 'n heilige en gelukkige lewe kan wees. Daarom het hy ook gepreek dat armoede en berou twee dinge is wat met vreugde nagestreef moet word. In 1209 het hy na Assisi teruggekeer en vir die armes begin preek. Hy het gou 'n klein gevolg gehad en toe hulle twaalf in getal was, het hulle die toestemming van pous Innocentius III gekry om hul leefwyse in die vorm van 'n monnike-orde voort te sit. Hulle het h4lself gewy aan die prediking en werk onder die armes. Franciskus se volgelinge het al hoe meer geword en in dieselfde jaar (1209) het hy die Franciskaanse monnike-orde gestig. Hierdie monnike-orde het deur sendingreise so geweldig uitgebrei dat Franciskus met sy dood op 3 Oktober 1226 reeds duisende volgelinge gehad het. In 1212 het Franciskus na die Heilige Land vertrek, maar sy skip het vergaan en hy moes terugkeer. In 1219 is hy na Egipte, waar die kruisvaarders besig was om die stad Damietta te beleer. Hy is egter gevange geneem en voor sultan Al Kanil van Egipte gebring. Toe Franciskus voor die sultan kom, het hy die Evangelie aan hom verkondig. Die sultan het na hom geluister en Franciskus teruggestuur na die Christelike kamp. Daarvandaan is hy na die Heilige Land, waar hy tot September 1220 gebly het. Na veertig dae van vas en gebed, het hy op 14 September 1224 op die berg Alverno na bewering 'n visioen gehad waarin 'n engel aan hom verskyn het. 'n Oogkwaal, wat hom vee I pyn veroorsaak het, en sy streng asketiese lewenswyse het sy liggaamskragte verswak. Kort voor sy dood op 3 Oktober 1226 in die Portiuncula-kapel het hy sy "Loflied" voltooi, waarin hy bly en vroom die heerlikheid van Gods skepping besing. In teenstelling met die gangbare wêreldontvlugting van sy tyd, het hy alle skepsels liefgehad. Dit word beweer dat hy deur sy lewe en optrede die Italiaanse dig- en skilderkuns sterk beïnvloed het en hy word selfs as 'n voorloper van die Renaissance beskou. 'n Lewensbeskrywing van Franciskus is deur een van sy volgelinge, Thomas van Celano, geskryf. Baie verhale is daarna oor· hom geskryf. Die belangrikste hiervan is die Klein Blommetjies van Franciskus, wat sowat 100 jaar na sy dood verskyn het.

In 1219 is hy na Egipte in ’n poging om die sultan te bekeer en so ’n einde aan die konflik met die Kruisvaarders te bring.[6] Teen dié tyd het die Franciskanerorde so gegroei dat die primitiewe organisasie nie meer gedeug het nie. Hy het na Italië teruggekeer om die orde te organiseer. Kort nadat die pous sy gemeenskap goedgekeur het, het hy hom algaande onttrek aan eksterne sake.

Franciskus is ook bekend vir sy liefde vir die Eucharistie.[7] In 1223 het hy die eerste lewendige Kersstaltoneel gereël.[8][9] Volgens Christelike tradisie het hy in 1224 die stigmata gekry met die verskyning van serafs (engele van die hoogste rang) tydens ’n godsdienstige ekstase[8] – hy was die eerste aangetekende persoon in die Christelike geskiedenis wat die wondtekens van Christus gekry het.[10]

Franciskus is op die aand van 3 Oktober 1226 dood terwyl hy geluister het na ’n voorlesing van Psalm 142 (141) wat hy versoek het.

Bronnelys

[wysig | wysig bron]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ Brady, Ignatius Charles. "Saint Francis of Assisi." Encyclopædia Britannica.
  2. ↑ Chesterton (1924), bl. 126
  3. ↑ House & Garden - Volume 158 - bl. 86, 1986
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Brady, Ignatius Charles. "Saint Francis of Assisi." Encyclopædia Britannica aanlyn
  5. ↑ "Blessing All Creatures, Great and Small". Duke Magazine (in Engels). November 2006. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 21 Maart 2019. Besoek op 30 Julie 2007.
  6. ↑ Tolan, John (2009). St. Francis and the Sultan: The Curious History of a Christian-Muslim Encounter. Oxford: Oxford University Press. ISBN 9780199239726.
  7. ↑ "St. Francis of Assisi – Franciscan Friars of the Renewal" (in Engels). Franciscanfriars.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 Desember 2019. Besoek op 24 Oktober 2012.
  8. ↑ 8,0 8,1 Cross, F. L., red. (2005). "Francis of Assisi". The Oxford dictionary of the Christian church. New York: Oxford University Press. ISBN 0199566712.
  9. ↑ "CATHOLIC ENCYCLOPEDIA: Christmas" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 26 April 2020.
  10. ↑ Cross, F. L., red. (2005). "Stigmatization". The Oxford dictionary of the Christian church. New York: Oxford University Press. ISBN 0199566712.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Franciskus_van_Assisi&oldid=2701718"