Jung Chang

Jung Chang
Jung Chang in 2010.
Gebore	25 Maart 1952 Yibin, Sichuan, Volksrepubliek China
Nasionaliteit	Verenigde Koninkryk
Beroep	Skrywer
Termyn	1986 tot op hede
Eggenoot	Jon Halliday (geskiedkundige)

Jung Chang (張戎|s=张戎 oftewel Chang Jung), (tʂɑ́ŋ ɻʊ̌ŋ), gebore op 25 Maart 1952) is a Chinees-gebore Britse skrywer wat tans in Londen woon. Sy is die bekendste om haar familie-outobiografie, Wild Swans, waarvan meer as tien miljoen eksemplare wêreldwyd verkoop is, maar wat verban is in die Volksrepubliek China.

Haar 832-bladsy biografie van Mao Zedong, Mao: The Unknown Story, wat saam met haar man, die Ierse geskiedkundige Jon Halliday (geskiedkundige) geskryf was, was in Junie 2005 gepubliseer.

Lewe in China

Xue Zhiheng, Jung Chang se oupa

Chang was op 25 Maart 1952 in Yibin, Sichuanprovinsie, Volksrepubliek China gebore. Haar ouers was beide beamptes van die Kommunistiese Party van China; haar vader het baie in die literatuur bekend gestel. As kind het sy gou 'n liefde vir lees en skryf ontwikkel, asook vir die skryf van poësie.

As kaders van die Party was die lewe vir haar en haar naasbestaandes aanvanklik redelik goed gewees; haar ouers het hard gewerk en haar vader het op streekvlak sukses behaal as propagandis. Sy formele rang was "vlak 10 beampte", bedoelende dat hy een van die 20,000 of so mees belangrikste kaders, oftewel ganbu, in die land was. Die kommunistiese party het haar gesin voorsien van 'n woning in 'n ommuurde, bewaakte kompleks, 'n bediende en chauffeur, asook 'n soogvrou vir Chang en haar vier broers en susters. Hierdie vlak van bevoorregting in die 1950's, synde 'n relatief-verarmde tydperk in China se geskiedenis, was buitengewoon.

Chang skryf onder meer dat sy oorspronklik Er-hong (二鴻 "Tweede Swaan") genoem is, wat klink soos die Chinese woord vir "verbleikte rooi". Aangesien die kommuniste "diep rooi" was, het sy toe sy twaalf jaar oud was haar vader versoek om haar van 'n nuwe naam te voorsien, met die spesifikasie dat sy "'n naam met 'n militêre klank daaraan" wou hê. Haar vader het "Jung" voorgestel, wat "gevegs - of krygsake beteken".

Kulturele Rewolusie

Soos baie van haar portuurgroep, het Chang gedurende die vroeë jare van die Kulturele Rewolusie, op die ouderdom van veertien jaar, onderneem om 'n Rooi Wag te word. In Wild Swans vermeld sy dat sy "gretig was om so te doen", "opgewonde oor my rooi armband". In haar memoirs, konstateer Chang dat sy geweier het om deel te neem aan die aanvalle op haar onderwysers en ander Chinese. Sy het na 'n kort rukkie die Rooi Wagte gelos omdat sy hulle as te gewelddadig bevind het.

Die mislukkings van die Groot Sprong Voorwaarts het daartoe gelei dat haar ouers Mao Zedong se beleide bevraagteken en geopponeer het. Hulle was derhalwe gedurende die Kulturele Rewolusie geteiken, soos die geval was met die meeste ander hoë profiel beamptes van die Kommunistiese Party. Chang skryf in Wild Swans dat toe haar vader Mao gekritiseer het, dit hulle blootgestel het aan vergelding van Mao se ondersteuners. Haar ouers was op openbare wyse verneder - ink was oor hulle koppe gedompel, hulle was geforseer om plakkate rondom hulle nekke te dra wat hulle veroordeel het, moes in gruis kniel en buitekant in die reën staan - gevolg deur gevangesetting. Die wyse waarop haar vader behandel is het gelei tot blywende fisiese - en geestelike ongesteldhede. Hulle loopbane was vernietig, en haar gesin was gedwing om hul woning te verlaat.

Voor haar ouers se veroordeling en gevangesetting was Chang 'n onvoorwaardelike ondersteuner van Mao, en het sy haarself gekritiseer en betug wanneer sy enige momentele en vlugtige twyfeling ondervind het. Sy skryf egter dat haar respek vir Mao teen tyde van sy dood vernietig was. Chang skryf dat sy haar gesig in die skouer van 'n ander student moes begrawe en voorgee dat sy treur en bedroef is toe sy hoor dat Mao dood is. Sy het haar veranderende houding ten opsigte van Mao met die volgende kommentare verduidelik:

"Dit wou voorkom asof die Chinese op 'n opregte en werklik hartseer wyse oor Mao getreur het. Maar ek het egter by myself gewonder hoeveel van hul trane werklik opreg was. Mense het akteurskap tot so 'n kuns vervolmaak dat hulle dit met hul eie gevoelens verwar het. Om vir Mao te treur en smart te betoon was miskien net nog 'n geprogrammeerde daad in hul geprogrammeerde lewens."

Chang se uitbeelding van die Chinese mense as "geprogrammeer" deur Maoïsme sou keer op keer in haar gevolglike skrywes weerklank vind.

Volgens haar boek Wild Swans (hoofstuk 23 tot hoofstuk 28) was Chang se lewe gedurende die Kulturele Rewolusie en na die jare onmiddellik daarna een van beide 'n slagoffer en een van 'n bevoorregte persoon. Chang het in 1973 Sichuan Universiteit bygewoon en een van die sogenaamde " Studente van Werkers, Lyfeienes en Soldate" geword. Haar vader se regerings-gesteunde amptelike begrafnis was in 1975 gehou. Chang kon in 1978 by wyse van 'n beurs van die regering China verlaat en in die Verenigde Koninkryk studeer, te wete 'n jaar voordat die post-Mao hervormings 'n aanvang geneem het.

Engelse studies

Die sluiting van universiteit-sisteem het Chang, soos die meeste persone van haar generasie, weggelei van die politiese warboel van die akademie. In pleks daarvan, het sy verskeie jare as 'n lyfeiene, vlugvoetige dokter ('n deeltydse plattelandse dokter), 'n staalwerker en 'n elektrisiën deurgebring, alhoewel sy geen formele opleiding ontvang het nie as gevolg van Mao se beleid, welke nie formele instruksie as 'n voorvereiste vir sulke werk benodig het nie. Die universiteite is uiteindelik weer oopgemaak, en sy het 'n plek by die Sichuan Universiteit gekry ten einde Engels te studeer, en later sou sy 'n assistent lektor aldaar word. Na Mao se dood het sy 'n eksamen geslaag wat haar in staat gestel het om in die Weste te studeer. Haar aansoek om China te verlaat was egter eers goedgekeur toe haar vader polities-gerehabiliteer is.

Lewe in Brittanje

Akademiese agtergrond

Chang het China in 1978 verlaat ten einde by wyse van 'n regerings-beurs in Brittanje te studeer. Sy het eers in Londen gewoon, maar later na Yorkshire getrek. Sy het linguistiek by die Universiteit van York studeer met behulp van 'n beurs van die einste universiteit, en in Derwent College gewoon. Sy het in 1982 haar PhD in linguistiek ontvang van York, en in die proses die eerste persoon van die Volksrepubliek China geword aan wie 'n PhD deur 'n Britse universiteit toegeken is. In 1986 het sy en Jon Halliday (geskiedkundige) Mme Sun Yat-sen (Soong Ching-ling) gepubliseer, te wete 'n biografie van Sun Yat-Sen se weduwee.

Sy het ook ere-doktorsgrade van die Universiteit van Buckingham, die Universiteit van York, die Universiteit van Warwick, Dundee Universiteit, Bowdoin College (Verenigde State van Amerika), en die Open University ontvang. Sy het by die Skool vir Asiatiese - en Afrika Studies in Londen klas gegee, voordat sy die instansie in die 1990's verlaat het ten einde op haar skryfwerk te konsentreer.

Nuwe ondervindinge

In 2003 het Jung Chang 'n nuwe voorwoord tot Wild Swans geskryf. Daarin het sy haar vroeë lewe in Brittanje beskryf en verduidelik waarom sy die boek geskryf het. Nadat sy in China gewoon het gedurende die 1960's en 1970's, het sy Brittanje opwindend gevind en die land verkwiklik gevind, en vernaam die verskillende kulture, literatuur en kunste. Sy het elke geleentheid waargeneem om Shakespeare se toneelstukke in beide Londen en York by te woon. Sy het egter steeds 'n spesiale plek vir China in haar hart, en het tydens 'n onderhoud met HarperCollins gesê, "Ek voel asof my hart miskien nog steeds aan China behoort".

Chang woon in Wes-Londen saam met haar man, die Ierse geskiedkundige Jon Halliday, wat spesialiseer in die geskiedenis van Asië. Sy kon ook met toestemming van die Chinese owerhede China besoek het ten einde haar familie te sien, ten spyte van die feit dat al haar boeke verban is.

Glanspersoonlikheid

Die publikasie van Jung Chang se tweede boek, Wild Swans het van haar 'n glanspersoonlikheid gemaak. Chang se unieke styl, en gebruikmaking van die persoonlike beskrywing van die lewe en tye van drie generasies van die Chinese vrou, ten einde die kalklig te plaas op die vele veranderinge wat China ondergaan het, was uiters suksesvol. Groot verkope was op die wyse gegenereer, en die boek se gewildheid het daartoe gelei dat dit regoor die wêreld verkoop is en vertaal is in veertig tale.

Chang het 'n gewilde figuur geword as gevolg van haar lesings oor kommunistiese China. Sy het deur Brittanje, Europa, die VSA en vele ander plekke van regoor die wêreld gereis. Sy het op 14 Junie 2005 na die Universiteit van York teruggekeer ten einde die universiteit se debatunie toe te spreek, en het tot 'n gehoor van oor die driehonderd mense gespreek, waarvan die meeste studente was. Die BBC het haar genooi om deel te wees van die paneel van die Question Time TV reeks vir die heel eerste uitsending vanaf Shanghai op 10 Maart 2005, maar sy kon dit nie bywoon nie omrede sy 'n kort rukkie vantevore haar been gebreek het.

Publikasies

Wild Swans

Die internasionale topverkoper is 'n biografie van drie generasies van Chinese vroue in 20ste eeuse China, naamlik haar ouma, moeder, en sy self. Chang verf 'n kleurvolle prent van die politiese en militêre onrus van China gedurende hierdie tydperk; van die troue van haar ouma aan 'n veldheer, tot haar moeder se ondervindinge van Japannees-geokkupeerde Jinzhou gedurende die Tweede Sino-Japannese Oorlog, asook haar eie ondervindinge van die gevolge van Mao se beleide van die 1950s en 1960s.

Wild Swans was in agt-en-dertig tale vertaal en twintig miljoen eksemplare daarvan is verkoop. Dit het o.a. lof ontvang van skrywers soos J. G. Ballard. Dit is verban in die Volksrepubliek China, alhoewel baie geroofde eksemplare in sirkulasie is, sowel as vertalings daarvan in Hong Kong en Taiwan.

Mao: The Unknown Story

Chang se 2005 werk, 'n biografie van Mao, was saam met haar man Jon Halliday geskryf. Die paartjie het die hele wêreld deur gereis om navorsing vir die boek te doen, welke twaalf jaar geneem het om te skryf. Hulle het onderhoude met honderde mense gevoer wat vir Mao geken het, insluitende George Bush, Sr., Henry Kissinger, en Tenzin Gyatso, die Dalai Lama.

Chang en Halliday argumenteer dat Mao, ten spyte van die feit dat hy grootgeword het in 'n relatief vermoënde familie, min ingeligte besorgdheid vir die langtermyn welsyn van die Chinese lyfeienes gehad het. Hulle hou Mao verantwoordelik vir die hongersnood wat ontstaan het as gevolg van die Groot Sprong Voorwaarts en konstateer dat hy die hongersnood veroorsaak het deur voedsel uit te voer, toe China nie oor genoegsame graan beskik het om sy sy eie mense te voed nie. Hulle skryf ook dat Mao gereël het vir die arrestasie en moorde van baie van sy politieke teenstanders, insluitende sommige van sy persoonlike vriende, en hulle argumenteer verder dat hy 'n baie meer tiranniese leier was as wat voorheen gedink is.

Mao: The Unknown Story het 'n topverkoper geword, met verkope in die VK alleen wat 60,000 eksemplare beloop het in ses maande. Akademici en kommentators het resensies geskryf wat gewissel het van lof tot kritiek. Professor Richard Baum het gesê dat dit "baie ernstig opgeneem moet word as die bes nagevorsde en ryklik gedokumenteerde werk van sintetiese geleerdheid" betreffende Mao . The Sydney Morning Herald het gerapporteer dat min kommentators die onderwerp in dispuut geplaas het.

Empress Dowager Cixi

In Oktober 2013 het Chang 'n biografie van Keiserin-weduwee en regentes Cixi gepubliseer, wat China van 1861 tot haar dood in 1908 gelei het. Chang argumenteer dat Cixi "al geag is as òf 'n tiranniese en bose leier, óf as hopeloos onbevoeg - òf beide van die twee"; maar dat die beskouing beide simplisties en onakkuraat is. Chang beeld haar uit as intelligent, verlig, en as 'n proto-feminis. Alhoewel Cixi dikwels beskuldig word van reaksionêre konserwatisme (veral op grond van haar behandeling van die Guangxu Keiser gedurende en na die 100-dag hervormings, demonstreer Chang dat Cixi eintlik 'n aanvang geneem het met die hervormings, en dat sy "Middeleeuse China in die moderne era in gebring het." Koerant-resensies was ook positief in hul assessering van die werk. Te-Ping Chen het in die Wall Street Journal bevind dat die boek "gepak is met detail wat die lewe van die sentrale karakter na vore bring." Simon Sebag Montefiore skryf: Dit is "gevul met nuwe onthullings, dit is 'n aangrypende en verrassende verhaal van 'n buitengewone vrou in mag. Met die gebruikmaking van Chinese bronne, wat totaal en al ongebruik is deur boeke van westerse oorsprong, bring dit 'n herwaardering na vore van een van die groot "monsteresse" van moderne geskiedenis... Jung Chang se revisionisme beteken dat hierdie boek 'n nuwe en verskillende vrou na vore bring: ambisieus, somtyds moordlustig, maar pragmaties en uniek. Die somtotaal hiervan maak Keiserin-weduwee en regentes Cixi 'n kragtige leeservaring."

Die boek het ook kritiese behandeling in die akademiese wêreld ontvang. Die kenner van die Qing dinastie, Pamela Kyle Crossley, het 'n skeptiese resensie in die London Review of Books geskryf. "Chang het indrukwekkende gebruik gemaak van die vinnig uitbreidende reeks gepubliseerde materiaal van die imperiale argiewe. Maar om hierdie bronne te verstaan vereis 'n diepgaande studie van die konteks daarvan. [...] Haar beweringe rakende Cixi se belang kom voor asof dit gemunt is uit haar eie mymeringe, en het min te doen met wat ons werklik weet aangaande China tydens die tydperk. Ek is so gretig soos enigiemand anders om te sien dat meer aandag aan vroue van geskiedkundige belang gegee word. Maar die her-interpretasie van Cixi as ''Katerina die Grote'' of Margaret Thatcher is 'n slegte aankoop: naamlik die daarstelling van 'n denkbeeldige ikoon; ten koste van historiese bewustheid." .

Lys van werke

• Jung Chang and Jon Halliday, Madame Sun Yat-sen: Soong Ching-ling (Londen, 1986); Penguin, ISBN 0-14-008455-X
• Jung Chang, Wild Swans: Three Daughters of China (Londen, 1992); 2004 Harper Perennial ed. ISBN 0-00-717615-5
• Jung Chang, Lynn Pan and Henry Zhao (edited by Jessie Lim and Li Yan), Another province: new Chinese writing from London (Londen, 1994); Lambeth Chinese Community Association, ISBN 0-9522973-0-2.
• Jung Chang and Jon Halliday, Mao: The Unknown Story (Londen, 2005); Jonathan Cape, ISBN 0-679-42271-4
• Jung Chang, Empress Dowager Cixi: The Concubine Who Launched Modern China (Alfred A. Knopf, 2013), ISBN 0224087436

Notas

Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal.