Soetdoring
| Soetdoring | |
|---|---|
| Wetenskaplike klassifikasie | |
| Domein: | Eukaryota |
| Koninkryk: | Plantae |
| Klade: | Tracheofiete |
| Klade: | Angiospermae |
| Klade: | Eudicots |
| Klade: | Rosids |
| Orde: | Fabales |
| Familie: | Fabaceae |
| Klade: | Mimosoideae |
| Genus: | Vachellia |
| Spesie: | V. karroo
|
| Binomiale naam | |
| Vachellia karroo Hayne, (2008)
| |
| inheems eksoties | |
| Sinonieme | |
Die soetdoring (Vachellia karroo) is 'n immergroen doringboomspesie wat algemeen in suidelike Afrika aangetref word.
Verspreiding
[wysig | wysig bron]Die spesie is inheems aan Angola, Botswana, Eswatini, Lesotho, Malawi, Mosambiek, Namibië, Zambië en Zimbabwe. Dit is ook lokaal gevestig in Noord-Afrika, Europa en Asië en is 'n indringerplant in Australië, waar dit as 'n onkruid beskou word. Van die trope af noordwaarts word dit deur Acacia seyal verplaas.
Beskrywing
[wysig | wysig bron]Die soetdoring kan tot 'n hoogte van vyftien meter groei. Die baskleur is rooibruin tot swart. Die boom het dubbelveervormige, saamgestelde blare.
Die goudgeel blomhofies van 10 tot 13 mm in deursnee word in die vroeë-somer voortgebring, en versprei 'n soet geur. Die vrugte van die boom is bruin, plat sekelvormige peule wat oopbreek om die sade te versprei. Die lang, reguit dorings kom in pare voor en is grys tot wit van kleur.
Met bewatering groei die boom vinnig, tot soveel as 'n meter per jaar. Dit is ryp- en droogtebestand en het 'n lewensverwagting van 30 tot 40 jaar.
Gebruike
[wysig | wysig bron]In die verlede is die gom van die boom vir lekkergoed gebruik. [1] Die inheemse mense van Suider-Afrika benut die boom reeds eeue lank as kruiemedisyne, en in moderne tye word die kruiemedisinale potensiaal daarvan, met gepaardgaande fitochemiese en biologiese aktiwiteit, weereens ondersoek. Literatuurbronne het aangedui dat dit tradisioneel vir behandeling van minstens 32 menslike en 5 dieresiektes benut is. Benewens aanwending as etnoveterinêre medisyne is die kruie toegedien vir verkoue, diarree, disenterie, griep, malaria, seksueel oordraagbare infeksies, wonde en koliek. Die teenwoordigheid van fitochemikalieë soos flavonoïede, fenole, fitosterole, proantosianidien, tannien en terpene, benewens verskeie minerale, is al in die blare en wortels bevestig. Belowende farmakologiese potensiaal sluit antibakteriese, antifungale, antigonokokkiese, antihelmintiese, antilisteriale, antimalariale, antimikobakteriese, antioksidant-, omgekeerde MIV-1 transkripsie-, anti-inflammatoriese en pynstillende aktiwiteite in. Die doeltreffendheid, toksisiteit en kliniese relevansie van 'n groot aantal isoleerbare verbindings moet egter nog bepaal word.[1]
Gasheerplant
[wysig | wysig bron]Die boom is 'n gasheerplant vir verskeie motte soos Braura truncatum, Chlorerythra rubriplaga en Brachylia terebroides [2]
Ander benamings
[wysig | wysig bron]- Engelse naam: Sweet thorn
- Noord-Sothonaam: Mookana
- Tswananaam: Mooka
- Zoeloenaam: umuNga
- FSA-nommer: 172[3][4]
Galery
[wysig | wysig bron]-
Wild onder Soetdoring, Krugerwildtuin -
Bosbontrokkie tussen die reguit, wit dorings -
Blare en goudgeel blomhofies -
Blomhofies -
Groen peule -
Droë peule
Sien ook
[wysig | wysig bron]| Wikimedia Commons bevat media in verband met Vachellia karroo. |
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ 1,0 1,1 Maroyi, Alfred (April 2017). "Acacia karroo Hayne: Ethnomedicinal uses, phytochemistry and pharmacology of an important medicinal plant in southern Africa". Asian Pacific Journal of Tropical Medicine. 10 (4): 351–360. doi:10.1016/j.apjtm.2017.03.021. Besoek op 28 Oktober 2022.
- ↑ J.Sneyd Taylor (1946). "Food-plants of some South African Lepidoptera". Journal of the Entomological Society of Southern Africa. 9 (1): 45.
{{cite journal}}: AS1-onderhoud: gebruik authors-parameter (link) - ↑ https://www.treetags.co.za/national-list-of-indigenous-trees/
- ↑ Van Wyk, Piet (2008). Field guide to the TREES of the Kruger National Park. Kaapstad: Struik. p. 67. ISBN 978-1-77007-759-1.