Sisigie
Sisigie (van die antieke Griekse σύζυγος suzugos, "saamstaan")[2]) of samestand is in sterrekunde wanneer drie of meer hemelliggame in ’n swaartekragstelsel in min of meer ’n reguit lyn lê.[3] Die woord word meestal gebruik in verwysing na die Son, Aarde en die Maan of ’n ander planeet wanneer laasgenoemde in konjunksie of opposisie is. Sons- en maansverduisterings, asook oorgange en okkultasies, kom voor tydens sisigie. The term word dikwels gebruik wanneer die Son en Maan in konjunksie (donkermaan) of opposisie (volmaan) is.[4]
Ander gebruike
[wysig | wysig bron]Die term "sisigie" word dikwels ook gebruik vir ’n interessante konfigurasie van hemelliggame in die algemeen. So ’n voorval het op 21 Maart 1894 voorgekom toe Mercurius voor die Son verbybeweeg het soos gesien sou kon word van Venus af, en Mercurius en Venus saam voor die Son verbybeweeg het soos van Saturnus af sigbaar sou wees. Dit word soms ook gebruik wanneer al die planete aan dieselfde kant van die Son is, al kom hulle nie noodwendig in ’n reguit lyn voor nie, soos op 10 Maart 1982.[5]
Op 3 Junie 2014 het die Curiosity-verkenningstuig op Mars waargeneem hoe Mercurius voor die Son verbybeweeg – dit was die eerste keer dat ’n oorgang vanaf ’n ander liggaam as die Aarde gesien is.[6]
Okkultasies, oorgange en verduisterings
[wysig | wysig bron]Sisigie veroorsaak soms ’n okkultasies, oorgang of verduistering.
- ’n Okkultasie is wanneer ’n skynbaar groter liggaam voor ’n skynbaar kleiner liggaam inbeweeg (of wanneer hulle ewe groot lyk), soos tydens ’n sonsverduistering.
- ’n Oorgang is wanneer ’n kleiner liggaam voor ’n groter liggaam verbybeweeg soos van die Aarde af gesien, soos wanneer Mercurius of Venus tussen die Aarde en die Son inbeweeg en die drie liggame in ’n reguit lyn lê.
- ’n Verduistering is wanneer ’n liggaam gedeeltelik of heeltemal uit sig verdwyn, óf tydens ’n okkultasie soos ’n sonsverduistering óf omdat dit deur die skaduwee van ’n ander liggaam beweeg soos met ’n maansverduistering.
Getywisselings
[wysig | wysig bron]Sisigie veroorsaak die tweeweeklikse verskynsel spring- en dooigety. Tydens donker- en volmaan is die Son en Maan in sisigie. Hulle getykragte versterk mekaar en daarom is hoogwater hoër as gewoonlik. Tydens eerste en derde kwartier is hulle posisies reghoekig en is die laagwater laer as gewoonlik.[7] Getywisselings kan ook in die aardkors gemeet word en dit kan die voorkoms van aardbewings beïnvloed.
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ "Three Planets Dance Over La Silla". ESO Picture of the Week. Besoek op 5 Junie 2013.
- ↑ "Definition of syzygy". Collins English Dictionary. Besoek op 22 Augustus 2012.
- ↑ Her Majesty's Nautical Almanac Office and United States Naval Observatory (2012). "Syzygy". Glossary, The Astronomical Almanac Online. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 Junie 2013. Besoek op 13 September 2012.
- ↑ Coyle, Harold P. (2008). "Syzygy". AccessScience. ©McGraw-Hill Companies. doi:10.1036/1097-8542.757218. Besoek op 5 Mei 2012.
- ↑ "Ideas & Trends in Summary; It's All Right To Come Out Now". New York Times. 14 Maart 1982. Besoek op 20 Mei 2015.
- ↑ Webster, Guy (10 Junie 2014). "Mercury Passes in Front of the Sun, as Seen From Mars". Nasa. Besoek op 10 Junie 2014.
- ↑ Matt Rosenberg. "Tides: The Sun and Moon Affect the Oceans". Besoek op 10 Mei 2012.
Skakels
[wysig | wysig bron]Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Sisigie.
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.