Brägdalbaan

Hifingè–Furtwangè
Strecke der Bregtalbahn
Kursbuechstrecki (DB):	306c (1944)
Streckenummere (DB):	9430
Streckelengi:	29,78 km
Spurwyti:	1435 mm (Normalspur)
Maximali Neigig:	14 ‰
Minimale Radius:	230 m
Legende Höllèdalbaan vum Baanhof Eschingè 2,643 Hifingè Mitti (ehem. Hifinger Bhf.) Höllèdalbaan gu Fryburg Hbf. 4,373 Briilingè Induschtrygebièt 5,40 Briilingè 7,40 Bräg 8,30 Briilingè Hp (früèner Bruggè) 8,90 Banngrabbè 9,90 Landgrabbè 10,20 Wolterdingè Rychèbächle 15,00 Zindelschtei 16,30 Wilddobel 16,80 Krumpeldobel 18,80 Hammeriisèbach 18,80 Iisèbach 21,10 Linach 21,20 Linach 24,70 Vöörèbach 28,80 Schönèbach 30,050 Schönèbach Wescht 32,420 Furtwangè

D Uusfaart nõch rächts uff d Brägdalbaan bi km 0,0 am Südchopf vom Eschinger Baanhof

D Brägdalbaan isch è normalschpurigi, als Brivatbaan bedribbèni Näbbèbaan im Schwarzwald-Baar-Chrais. Diè urschprünglich 32,4 Kilometer langi Stichbaan isch vu Eschingè, wo si vo dè Schwarzwaldbaan abzwygt, uff Furtwangè gangè un isch dõdèby uff dè ganzè Längi a dè Bräg nõch gangè. 1901 isch dè èrscht Streggèabschnitt Eschingè–Hifingè vo dè Staatsbaan übbernõ worrè un dè ab Hifingè witter südlich volaufendè Höllèdalbaan zuègschlagè worrè. D Streggi volauft vo Eschingè bis Briilingè un witter bis Wolterdingè a dè Unterè Bräg übber d Hochflächi vo dè weschtlichè Baar, ab Wolterdingè gòt si witter im Brägdal bis Furtwangè.

Gschichtè

Dè Furtwangèmer Baanhof anno 1900

Dè Brägdalbaan-Abschnitt Eschingè-Briilingè, wo hüt Deil vum Ringzug-Sischteem isch

D Brägdalbaan isch am 20. Oktober 1892 vu Eschingè bis Hammeriisèbach in Bedryb gnõ worrè; dè zweite Deil vu Hammeriisèbach bis Furtwangè isch am 1. Auguscht 1893 dèzuè chò. Baut worrè isch sèlli Strèggi vum Baddischè Ysèbaakonsortium unter m Ysèbaaunternämmer Herrmann Bachschtei, wèlli sèlli Baan 1897 i diè Süddütschi Ysèbaan-Gsellschaft (SEG) ybrocht hèt.

Dè Bau vum èrschtè 2,643 Kilometer langè Abschnitt Eschingè–Hifingè isch uff Staatskoschtè gangè, well sèbbè Streggèabschnitt schu èn Deil vo dè blaantè hinterè Höllèdalbaan Neuschtadt-Eschingen gsi isch. Für dè Bedryb un Unterhalt vu sèllèm Streggèschtugg isch abber vo Aafang aa d SEG zuèschtändig gsi, welli d Streggi dõdèfür bis uff witteres koschtèlos übberlõ worrè isch. Uss sèllèm Grund gòt au d Kilometryrung vo dè Brägdalbaan bim Nullpungt z Eschingè los.

Well bim Bau vo dè Brägdalbaan um 1892/93 dè wittere Trassèvolauf bi dè Hinterè Höllèdalbaan zwǜschè Neuschtadt un Eschingè no nit feschtgschtandè isch (unter andrem isch è Trassèvariantè vo dè Höllèdalbaan übber Hammeriisèbach i dè Diskussion, wo vo Hammeriisèbach übber Hifingè bis Eschingè au für d Brägdalbaan mit bruucht worrè wär) hèt sich s Land Baddè vodraglich für d Streggi Hüfingen-Hammereisenbach zuè jedderè Zit è Rüggkaufsrächt vorbhaaltè. Für dè Abschnitt Hammeriisèbach-Furtwangè isch è Rüggkauffrischt vo 25 Johr voybart worrè.

Nõchdèm diè Hinteri Höllèdalbaan nõch yrer Fèrtigschtellung am 20. Auguscht 1901 dè Vokeer Eschingè–Neuschtadt-Fryburg uffgnõ ghaa hèt, isch d Bedrybsfüürung sowiè dè Unterhaalt vum Strèggèabschnitt Eschingè-Hifingè vo dè SEG a diè Großherzoglich Baddischè Staatsysèbaan übbergangè. D Staatsbaan hèt èn Gmeinschaftsbedryb mit dè SEG voybart, sèllèwäg hèn d Züüg vo dè Brägdalbaan uuvoändert z Eschingè abfaarè un aachò chönnè. D Bedrybslängi vo dè Brägdalbaan hèt sich asè uff 29,78 Kilometer vochürzt.

Brägbrugg uff èm stillglaitè Abschnitt obberhalb vo Briilingè

Am 1. Januar 1953 hèt s Land Baddè-Württèbärg d Streggi un hèt si durch diè Mittelbaddischè Ysèbaanè AG bedrybè lõ, bis sèlli am 1. Oktobèr 1971 i dè Südweschtdütschè Ysèbaanè AG (SWEG) uffgangè isch. Diè witti Streggèlängi im Vohältnis zuè dè gringè Sidlungsdichti, dè hoche Unterhaltsuffwand durch d Höèlaag un diè hartè Winter sin immer broblematisch gsi, vo allem, nõchdèm d Volagerung vo dè Güètertransport uff d Strõß aagfangè hèn. Au dè Personèvokeer hèt sich hauptsächlich uff dè untere Abschnitt bis Wolterdingè am Aafang vum Brägdal konzentryrt. D Streggi isch drum, wiè alli Näbbèbaanè i dè Region, vonõchlässigt worrè. Wegèm Zuèschtand vo dè Brägbrugg hinter Briilingè hèt d Uffsichtsbehördè schlièßlich d Sperrung vum Streggèabschnitt (Briilingè–) Aaschluss Straub z Furtwangè durrègsetzt. D Koschtè für d Instandsetzung vo dè Brugg sin uff 1,5 Mio. DM gschätzt worrè, dõrum hèt d SWEG d Sanyrung von èrè garantyrtè zuèsätzlichè Tonnage durch d Güèterkundè vo 20.000 t abhängig gmacht. D Zuèsaag isch nit gmacht worrè, sèllèwäg hèt d SWEG dè Bedryb am 30. Septembèr 1972 ygschtellt un d Streggi zwǜschè Briilingè un Furtwangè abgrissè. Sèll Abschnitt vo dè Brägdalbaan diènt hüt groschtèdeils als Bähnleradwäg. Uff èm voblibbènè Abschnitt bis Briilingè hèt bis am 15. Dezembèr 2003 nu Güètervokeer stattgfundè, wo zitèwys vo dè Dütschè Bundesbaan bedribbè worrè isch.

Sit 2003 wörd s Reschtschtugg bis Briilingè widder im Schinnèpersonènaavokeer bruucht, well s zum Ringzug-Konzèpt vum Landchrais Schwarzwald-Baar, Rottwyyl un Duttlingè ghört. S vokeerèd sit dèm Regio-Shuttles vo dè Hoèzollerischè Landesbaan im Stundètagt.

D Streggi wörd im Stichstreggèblock-Vofaarè gsichèrèt, dõhèr isch aktuèll kein Güètervokeer mee möglich.

Literadur

• Robert Hönl: Bregtalbahn. Sutton Volaag, Èrfurt 2013, ISBN 978-3-95400-194-1. 
• Gerd Wolff, Hans-Dieter Menges: Deutsche Klein- und Privatbahnen. Band 2: Baden. EK-Volaag, Fryburg 1992, ISBN 3-88255-653-6, S. 230–241. 
• Rainer Humbach: Bregtalbahn, im: Neben- und Schmalspurbahnen in Deutschland einst und jetzt. 87. Ergänzungsausgabe. GeraMond Volaag, 2010, ISSN 0949-2143. 
• Peter-Michael Mihailescu, Matthias Michalke: Vergessene Bahnen in Baden-Württemberg. Konrad Theiss Volaag, 1985, ISSN 3-8062-0413-6(?!). 

Weblinggs

• Homepage vo dè Zwèckvoband Ringzug
• Kursbuèchtabällè vo 1944/45
• Dokumentation vum stillglaitè Abschnitt Briilingè–Furtwangè uff www.vergessene-bahnen.de

Einzelnõchwys

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Bregtalbahn“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.